MARIA KONOPNICKA

- PATRONKA MOJEJ SZKOŁY

Prezentację opracowała: Wiktoria Tamara Kiełbasa

„Wierzę w światła potęgę i ducha zdobycze,

wierzę w cel życia wzniosły, święty, choć daleki…”

„Credo”

Nazywam się Wiktoria Kiełbasa, jestem uczennicą klasy szóstej Publicznej Szkoły Podstawowej w Gąbinie.

W dniu 10 maja 1970 r. mojej szkole nadano imię Marii Konopnickiej.

Stwierdziłam, że udział w konkursie o Marii Konopnickiej to dobra okazja, aby dowiedzieć się czegoś więcej o mojej patronce - utalentowanej pisarce, wielkiej patriotce i naszej, dziecięcej rzeczniczce.

MOJA SZKOŁA

Przedstawienie pt.:

„ Nasi poeci – wywiad z Konopnicką”

ZDJĘCIA Z PRZEDSTAWIENIA Z OKAZJI 35 –

LECIA NADANIA SZKOLE

W GĄBINIE IMIENIA MARII KONOPNICKIEJ

Maria Wasiłowska była córką

Józefa Wasiłowskiego i Scholastyki z Turskich. Jej rodzice zamieszkali w Suwałkach w 1841 r. W 1849, kiedy Maria miała siedem lat, rodzina Wasiłowskich przeniosła się do Kalisza i zamieszkała na Warszawskim Przedmieściu, w mieszkaniu na parterze pałacu Puchalskich przy dzisiejszym pl. Jana Kilińskiego 4, naprzeciw fabryk Beniamina Rephanna.

DZIECIŃSTWO MARII

Matka Marii Konopnickiej zmarła w

1854 i została pochowana na Cmentarzu Miejskim w Kaliszu. Ojciec Marii był prawnikiem, obrońcą Prokuratorii Generalnej i Patronem Trybunału cywilnego, znawcą i miłośnikiem literatury.

Wychowywał córki w tradycji chrześcijańskiej,

bez kobiecego wpływu. Atmosfera powagi, żarliwego patriotyzmu i surowych nauk moralnych miała duży wpływ na Marię. W latach 1855–1856 uczyła się z siostrą na pensji u sióstr sakramentek w Warszawie i tam zetknęła się z Elizą Pawłowską, późniejszą Orzeszkową. Przyjaźń ich, scementowana wspólnymi zainteresowaniami literackimi, przetrwała na całe życie.

Jej jedyny brat Jan Wasiłowski, student politechniki w Liège, poległ 19 lutego 1863 w powstaniu styczniowym pod Krzywosądzą, w pierwszej bitwie oddziału, w którym służył.

Konopnicka wyszła za mąż we

wrześniu 1862 roku za Jarosława Konopnickiego, starszego od niej o 12 lat. Zaraz po ślubie wyjechała z Kalisza, zamieszkując w Bronowie, a potem w Gusinie na terenie ówczesnej guberni kaliskiej (dziś województwo łódzkie).

MŁODOŚĆ I POCZĄTKI TWÓRCZOŚCI

Jarosław, jako najstarszy z braci, zarządzał

całością dóbr rodzinnych, w skład których wchodziły wsie: Konopnica, Bronówek i Bronów. Majątek ów był pokaźny, ale zaniedbany. Małżeństwo pod koniec 1863 roku i na początku 1864 roku spędzało czas z pierworodnym synem Tadeuszem za granicą, w Wiedniu i Dreźnie.

W czasie dziesięciu lat

małżeństwa Maria urodziła ośmioro dzieci, dwoje z nich zmarło zaraz po urodzeniu. Konopnicka nie mogła – jak napisze później w jednym ze swych autobiograficznych wierszy – znieść ograniczeń, jakie narzucał jej mąż.

Nie chciała być na utrzymaniu męża i nie

odpowiadała jej rola „kury domowej”. Jarosławowi zaś, nie podobały się literackie zainteresowania żony, która zadebiutowała wierszem pt.: „Zimowy poranek” w 1875 r. i zaczęła pisać następne utwory, właśnie w czasie ich małżeństwa

W1872 sprzedano

majątek w Bronowie i rodzina Konopnickich przeniosła się do dzierżawionego Gusina. Tu powstał poemat „W górach”, który przychylnie zrecenzował Henryk Sienkiewicz, dzięki czemu poetka uwierzyła w swój talent i postanowiła sama zadbać o dzieci i siebie. W 1876 roku poetka rozstała się z mężem i podjęła decyzję o opuszczeniu Gusina.

w 1877 roku przeniosła się z dziećmi do

Warszawy, gdzie mieszkała do 1890. Wyjazd z dziećmi do Warszawy utrwaliła w wierszu Przed odlotem. Mimo rozstania, Konopnicka nie zerwała kontaktów z mężem – wysłała mu pieniądze na podróż do Krakowa na jubileusz swej twórczości.

Przez trzydzieści ostatnich lat swego życia Konopnicka tułała się w skrajnej nędzy po całej Europie. Nigdzie nie mogła osiąść na dłużej, ponieważ na wydanie paszportu nie zgodził się jej mąż.

Władze carskie patrzyły na nią podejrzliwie, gdyż opiekowała się więźniami politycznymi.

PO ROZSTANIU Z MĘŻEM

Zorganizowała ogólnoeuropejski proces

przeciwko prześladowaniu przez Prusy polskich dzieci we Wrześni.

W 1902 roku obchody dwudziestopięciolecia jej pracy pisarskiej zorganizowano w Krakowie i we Lwowie.

Władze carskie w Warszawie nie zezwoliły na nie.

Pierwszy własny kąt otrzymała „w darze od

narodu” na kilka lat przed śmiercią - był to niewielki dworek z ogrodem w Żarnowcu na Podkarpaciu. Dar narodowy był najwyższym wyróżnieniem dla pisarza w czasach zaborów. W historii Polski tylko Henryka Sienkiewicza i Marię Konopnicką spotkał taki zaszczyt.

Ostatnie lata poświeciła dziełu swego życia – „Pan Balcer w Brazylii”, poematowi z dziejów emigracji chłopskiej.

Pisała go aż 20 lat, publikując kolejne fragmenty w rozmaitych czasopismach. W tym czasie systematycznie wzbogacała wiedzę o temacie nie tylko czytając książki o Brazylii i emigracji, lecz także przeprowadzając ogromną ilość wywiadów z emigrantami.

OSTATNIE LATA PRZED ŚMIERCIĄ

Dworek Marii Konopnickiej w Żarnowcu od strony

południowej.Fot. Józef  Zajączkowski (1903)

Na werandzie dworku w Żarnowcu (od lewej) - Maria

Konopnicka,Maria Dulębianka, Stefania

Weschlerowa, Zofia Poznańska.Fot. Józef  Zajączkowski (1903)

Damian Gierlach – obraz „Dworek w Żarnowcu”

Jeszcze jako niemal siedemdziesięcioletnia staruszka, w latach 1905-1907 osobiście odwiedziła więzienia, niosąc aresztowanym za udział w rewolucji w 1905 r. pomoc i otuchę .

Maria Konopnicka zmarła 8 października 1910 we Lwowie. Została pochowana 11 października 1910 na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, w Panteonie Wielkich Lwowian.

Pogrzeb, zorganizowany przez Marię Dulębiankę, stał się wielką manifestacją patriotyczną, w której udział wzięło blisko 50 000 osób.

Po śmierci Konopnickiej, właścicielkami dworku zostały córki poetki Zofia Mickiewiczowa i Laura Pytlińska. Gdy w 1935 r. zmarła Laura, jedyną spadkobierczynią żarnowieckiej posiadłości pozostała Zofia.

Ministerstwo Kultury i Sztuki w 1957 r. powołało do życia Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu.

Popiersie nagrobne wykonała

Luna Drexlerówna, na cokole wyryto fragment wiersza

Konopnickiej „Na cmentarzu”.

...Proście wy Boga o takie mogiły,Które łez nie chcą, ni skarg, ni żałości,Lecz dają sercom moc czynu, zdrój siły

Na dzień przyszłości...

Dym – 1893r.O Janku wędrowniczku- 1893r.O krasnoludkach i sierotce Marysi- 1893r.Na jagody- 1896r.Pan Balcer w Brazylii- 1910r.Szkolne przygody Pimpusia Sadełko – 1905r. Stefek BurczymuchaNasza szkapaNO I OCZYWIŚCIE: ROTA – 1908r.

NAJWAŻNIEJSZE UTWORY POETKI

Maria Konopnicka to patronka mojej szkoły oraz utalentowana pisarka, otwarta na problemy społeczne. Przedstawiała je w swoich utworach. Pisała o trudzie codziennego życia, o rodzinie, jak również wyrażała w nich troskę o dziś i o jutro. Była opiekunem prześladowanych i więzionych, organizatorem wielu akcji charytatywnych na rzecz ubogich, walczyła o prawa kobiet i przede wszystkim była wielkim przyjacielem dzieci. Pisała dla nas i o nas. Niektóre jej wiersze są jak piosenki – układają się w melodie, są radosne, wesołe. Inne przejmują obrazem nieszczęśliwego, smutnego dziecka, cierpiącego biedę. Utwory Marii Konopnickiej odznaczają się pięknym i bogatym językiem, jak również głęboką i mądrą myślą.

Maria Konopnicka – patronka mojej szkoły

Słowa „Roty” zaczynające się od słów „ Nie rzucim ziemi skąd nasz ród” są dla każdego Polaka prawdziwym przykładem patriotyzmu i miłości do własnej Ojczyzny.

W tym utworze Maria Konopnicka składa przysięgę na wierność Polsce. Nawołuje naród do walki o niepodległość i o wiarę. Stąd też refren: „Tak nam dopomóż Bóg”.

W pierwotnym zamierzeniu, wiersz był protestacyjną odpowiedzią na niesprawiedliwość rządu pruskiego wobec Polaków. Wkrótce jednak, stał się hymnem narodowym, jednoczącym i wyrażającym patriotyczne uczucia rodaków w najtrudniejszych okresach narodowej historii.

Śpiewamy go i dziś, aby pamiętać, że niepodległość to odpowiedzialność każdego z nas za swoją Ojczyznę.

Pięknym wierszem o charakterze patriotycznym jest też utwór „Pieśń o domu”.

Maria Konopnicka – patronka mojej szkoły

Kochasz ty dom, rodzinny dom, Co w letnią noc, skroś srebrnej mgły, Szumem swych lip wtórzy twym snom, A ciszą swą koi twe łzy?

Kochasz ty dom, ten stary dach, Co prawi baśń o dawnych dniach, Omszałych wrót rodzinny próg, Co wita cię z cierniowych dróg?

Kochasz ty dom, rzeźwiącą woń Skoszonych traw i płowych zbóż, Wilgotnych olch i dzikich róż, Co głogom kwiat wplatają w skroń?

„Pieśń o domu”- M. Konopnicka

Kochasz ty dom, ten ciemny bór, Co szumów swych potężny śpiew I duchów jęk, i wichrów chór Przelewa w twą kipiącą krew?

Kochasz ty dom, rodzinny dom, Co wpośród burz, w zwątpienia dnie, Gdy w duszę ci uderzy grom, Wspomnieniem swym ocala cię?

O, jeśli kochasz, jeśli chcesz żyć pod tym dachem, chleb jeść zbóż, Sercem ojczystych progów strzeż, Serce w ojczystych ścianach złóż!...

Maria Konopnicka – kobieta o wielkim talencie pisarskim, jaki i osoba umiejąca zajrzeć w ludzkie serca i „ukołysać” je słowem, dodać otuchy. Wielka patriotka. Pragnęła, aby Polacy pamiętali o swoich korzeniach, aby zachowywali tradycje narodowe, lojalność oraz oddanie Ojczyźnie. Mimo przeciwności, losu potrafiła realizować swoje zainteresowania. Wrażliwa na niedolę i krzywdę innych niosła pomoc, mimo że sama żyła w niedostatku. No i wreszcie – nasza poetka. Kochała nas – dzieci - i walczyła o nasze prawa – piórem i czynem.

Zatem …

Maria Konopnicka – patronka mojej szkoły

NIE ZAPOMNIMY O PANI !

DZIĘKUJĘ ZA

OBEJRZENIE MOJEJ

PREZENTACJI

Informacje:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Konopnicka

http://www.muzeumzarnowiec.pl/historia.html

http://www. info.kalisz.pl

http://www.poezjaa.pl

Maria Szypowska „ Konopnicka jakiej nie znamy”, Warszawa 1963

Zdjęcia, obrazy:

http://www.muzeumzarnowiec.pl/historia.html

http://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Konopnicka

http://xarchiwum.pl

Szkolne zbiory zdjęć z różnych uroczystości

Muzyka – F. Szopen „Walc a – moll ”:

http://www.wrzuta.pl

Materiały wykorzystane w prezentacji: