n Sz

lhiyyt Kltr Telifleri Basm ve Yaym Kuru- mu tarafndan baslmakta olan (Tasnifli Fihristli ve erhli) Hads-i erf kitabndan (memleketde imr ve islah ilerine bilhassa hayr messeseleri kurmak, su getirmek ve aa yetitirmek ve korumak) ilerine taalluk eden emirlerin edinilmesini kolaylatrmak iin ayrca risale halinde de baslp yaym faydal grld.

Her memleketin ve bu meyanda memleketimizin her zaman muhtac olduu hayr ilerine hayr severleri daha ziyade: azam derecede tevik ve tergbe yara- masn Allahtan dileriz.

25 Ekim 951 stanbul Kurum daresi

4

YER YZNE AT VAZFELER

mr slah

AA YETTRMEK HAYVAN YETTRMEK

m r SU LER MABED NASI

H. . 1405

Kim ki [su cedveli, kanal, su yolu, eme, sebil gibi] nfi eserler meydana getirirse veyahut insan, hayvan ve neba- tatn ihys iin di kuyu, bostan kuyusu aar veya herhangi bir sretle yer y- zne su karr onlardan halk faydalan- drr ise veyahut mescid cami mabed [ibdet yeri] bin ederse [hayrt; dn- yada durduka] sevab o kimsenin amel defterine yazlr ve amel defteri ldk- ten sonra da kapanmaz.

5

TRL HAYIR

H. . 1405

ldkten sonra da mminlere ecir ve sevab erien eserler (miras brakt mushaf- erf, yaptrm olduu mescid ve ibadetgh, yollarda yolcu konaklana- ca yer olarak yaptrd misafirheneler- den, aktt sulardan, hal-i shhat ve ha- yatnda malndan vermi olduu sadaka- dan vakfettii hayrtdan) ibretdir.

H. . 1407

Kim ki bir yeri su cedveli, kanal, ku- yunun envi vesair su yollar ile sular ve ihy edip de ondan cieri [susuzluktan] yank bir mahlk ierse ve orada muh- ta bir mahlk hacetini izle ederse on- larn ihya sevab ona [yaptrana] yazlr demektir.

KURU, ORAK YER SLAH

H. . 1408

Kim ki bo kuru ve orak bir yeri is- lah ve ska ve ekip bierek ihy ederse

6

ecre nil olur. nsan ve hayvan oradan faydalandka ihy edene sadaka yazlr.

SU HAYRI

H. . 1409

Sadakann en stn su iirmek ve sulamaktr.

Aa dikmek ve korumak H. . 1410

Sahrada halkn glgelendii aac keseni Allah ba aa cehenneme kor.

H. . 1411

Kyamet kopsa ve o zaman elinizde bir hurma fidan bulunsa ve gcnzde yetiyorsa onu dikmekten vaz gemeyin.

H. . 1412 Decalin zuhrunu iittiinizde bile

elinizde bir hurma fidan bulunsa derhal onu dikiniz. Zira insanlar decalden sonra da yer yznde yaayacaklardr.

H. . 1413

Kim [hurma vesair meyveli ve mey- vesiz aalar dikip onlardan halk fay-

7

dalandrrsa] hayrt dnyada durduka o kimsenin [iyi] amel defterine ecri ya- zlr, ldkten sonra da [iyi] mel defteri kapanmaz.

H. . 1414

Bir kimse bir aa dikip te onun mey- vesinden insan, ku hayvanlar yeseler o meyveler onun [devam zre] iliyen sa- dakas olur.

H. . 1415

Bir kimsenin dikmi olduu aacn meyvesinden gerek insan, gerek Allah mahlklarndan hi biri yemez ki dikmi olan kimse iin sadakas hesabna gemi olmasn.

H. . 1416

Bir kimse bir aa dikse o aa mey- ve verdike ve insanlar ondan faydalan- dka sevab aac dikene yazlr, binaen- aleyh o aa dikenin iliyen sadakas olur velev o aacn bulunduu yer ba- kasnn tasarrufuna gesin yahut o aa hayr olarak bir bakasnn arazisine di- kilsin.

H. . 1417

Hurma vesir meyveli ve meyvesiz aalar sahibi ve ondan sonra gelen ev-

8

lt ve torunlar ve varisleri Allahn ih- sn olan bu nimetlere krettikleri md- dete bereket ve hayr- menfaat oktur.

H. . 1418

Her hangi bir mslman bir aa di- kip de onun meyvesinden insan veya hayvan yese; yenilen ey; o aac diken kimsenin sadakas olur.

H. . 1419

Kim Sidre aacn keserse [bu pek mhim aacn faydasndan halk mahrum ederse] Allah onu tepesi aa cehen- neme koyar.

H. . 1420

Herhangi bir mslim bir aa diker- se o aacn meyva vesairesinden inti- fa hasl olduka onlar o aac diken kimsenin sadakas olur. Ondan alnan ey

de onun sadakas olur. Canavarlar ye- se yine dikenin sadakas olur. Ondan kurt yese yine sadakadr. Ve o aatan ne tarzda istifade edilse yine dikene sadaka olduu gibi o aacn yemiine bir kimse zarar iras etse bile yine sadakadr. Ve sevab ona yazlr.

H. . 1421

Bir mslman aa dikse ve enval

9

hubbat ve sebzevat ekse de ondan yrtc hayvan, ku ve baka bir mahlk yese bundan hsl olan ecir; aac diken, ve ekin ve sebzeyi ekene aittir.

H. . 1422

Bir mslim bir aa dikip de ondan insan, hayvan, ku yese, kyamete ka- dar o aatan [a, daldrma, elik veya ekirdekleri vastasiyle] silsile yr- dke onlar ilk aac dikenin sadaka! cariyesi [durmadan akan hayrat] olur.

H. . 1423

Hi bir mslman yoktur ki o; aa diksin, yahut ekin eksin ve mahsuln- den insan, ku, kurt yesin de kendisi fay- dalanmasn. Elbette o mslman da dik- dii ile faydalanr buyurduklar. B. 1044

Zraat sevab H. . 1424

Mezratnzdan ve aalarnzn mey- vasndan kurt, ku, ar ihtiyacn giderse herbirinin gdalanmasnn ecri dikene ait olur.

10 H. . 1425 Bir mslim yoktur ki env hububat

eksin, ve sebze yetitirsin, veyahut aa diksin de onun haslatndan kurtlar, ku- lar, hayvanlar ve insanlar yedike [iyi] amelleri defterine sadaka yazlmasn.

H. . 1426

Rzk topran gizli yerinde isteyiniz. [Eeleyiniz].

H. . 1427

Ekiniz, biiniz, ziraatle megul olu- nuz. Zira ekip bimek pek mbarek bir itir. Ekinin ziyandan korunmas iin [ekine musallat] vahi hayvanlara ve ku- lara kar bostan korkuluklarn okca yapnz.

H. . 1428 Her kim, kimseye ait olmyan bir a-

razi imar ederse o kimsenin o yere pek lyik olaca hakknda. B. 1055

H. . 1429

Harben fethedilen arazinin mlkiyye- ti malublardan fatihlere intikal edecei malublarn bu arazden istifadeleri; ye-

11 ni sahiplerinin tayn edecekleri huss artlara gre muvakkat mahiyyetde ola- ca hakknda. B. 1056

Hayvan yetitirmenin ehemmiyyeti

H. . 1430

Agnm [koyun kei] edinin zira onda bereket vardr.

H. . 1431 Evde bir koyun veya kei beslemek

bir bereketdir. ki olursa iki beraketdir olursa bereketdir.

H. . 1432

Sakin stl hayvan kesme.

AT H. . 1433

Atn nasiyasinde hayr vardr kya- mete kadar [her vakit] bu byledir.

H. . 1434

Her mslmana kadir olduu za- manda bir at beslemek vcibdir.

12 H. . 1435

Atlar yara karmak helldir. H. . 1436

Atlarn nsiyesinde bereket vardr. B. 1207

H. . 1437 Atlarn nsiyesinde hayr ve bereket

vardr. H. . 1438

Bu dabbelere [bu bineklere] selmet- le bininiz ve selmetle dnnz, [ancak] onlarn srtn yollarda ve pazarlarda soh- bet krsisi yapmaynz binilen [hayvan] binenden daha hayrl olabilir ve ekseri Allah zikreder.

H. . 1439

Hayvanlar hakkndaki insafszlnz- dan dolay magfiret olunabilseydiniz pek ounuz magfiret edilmi olurdunuz.

H. . 1440

Her kim velev bir sere kuunun bi- le kesilmiine merhamet ederse Cen- b- Hak dah kyamet gn kendisine merhamet eder.

13

HAYVANI SULAMAK H. . 1441

Pek gnahkr bir kadn; geerken bir kuyunun zerinde susuzluktan lm derecesine gelmi bir kpei grmesi ile ayandaki ayakkaby karp bann yemenisi ile balyarak kuyudan bu su- retle kard su ile kpei sulad. Ce- nb- Hak da o kadnn gnahlarn af buyurdu.

H. . 1442

Yolda susuz bir kpee rastlyan ve ona acyb bir kuyuya inen ve ayakkab- s ile su karp onu sulayan kimseyi Cenb- Hakkn sen ettii ve onu mag- firet buyurduu ve binenaleyh [her su- suzu] sulamakta ecir olduu hakknda.

B. 1066

TAHARET N ARTLAMAK

H. . 1443

Sizin birinizin kabndan bir kpek su itii vakit o kab siz yedi defa y- kaynz.

14

LDRLMESNDE BES OLMIYAN H A Y V A N L A R

H. . 1444 Hayvanlardan be hayvann cmlesi

fsktir muzirdir. ldrlmelerinde beis yoktur akreb, karga, aylak. fare ve ku- durmu kpek.

HAYVAN KESMNDE ARTLAR

H. . 1445

Hayvan kesdiinizde fke ve iddet- le [ hunetle ] kesmeyiniz hayvan keser- ken kr bakla kesmeyiniz. Banz bilenmi olsun kesdiiniz hayvan sogu- yuncaya kadar terk ediniz. [hali zre b- raknz] azab ektirmeyiniz.

Bu Hads-i erfin ba taraf (harpde insan art- lar) bahsini ihtiva etmektedir Tecrid tercemesi sahife 474]

M U H T E L F

H. . 1446

oban, zrat, av kpeinden mad yannda lzumsuz kpek tutmann mem-

15

niyyeti hakknda. B. 1046 ve 1047 H. . 1447

kzn binmek iin degil tarla sr- mek iin yaratld hakknda. B. 1049

H. . 1448 Yabanc devenin havuzdan su imek-

ten men edilmemesi hakknda. B. 1067 H. . 1449

Debbaglandkdan sonra her hangi hay- vann tahir olacag hakknda.

Amme menfaati bakmndan yollar hakknda takayydt

ZAH - 122

Yol demek ; hayatn ak yata demektir. nsan vcdnde damarlar ne ise bir memleketde de yollar odur. Yolun vasf ne ayakla ne tekerlekle harekete engel olmyacak halde bataksz, ukursuz tkezsiz, uurumu emniyyetde tehlikesiz, ve geceli gndzl seyr- seferi emniyyetde olan yer demektir.

Byle olmazsa mnakale gleir, can mal tehli- keye marz bulunur. Hayvan sakatlanr, tekerlek sap- lanr araba ypranr, insan trl kaza ve tehlikeler ge- irir. Neticede yolculuk pahallya mal olur nakliye c- retleri ykselir bu ; erzak fiatlarna tesir eder memle- ketde pahallk olur. Yolsuzluk k mevsimlerinde mem-

16

leketi adalar haline koyar, yollar geilmez olur, erzak odun kmr tamaz olur, yer yer darlk oalr. Bir memleketde hayat ve hareket esasnda en bata gelen ihtiyaclar; ime sularna, ulatrma yollarna, ve abdest bozma mecralarna [kanalizasyona] dr.

H, . 1450

Mslmanlarn yolundan eziyyet ve- ren eyler kaldrnz.

H. . 1451

Her kim mslmanlarn yollar ze- rinde onlara eziyyet verecek ey mey- dana getirirse o kimse zerine msl- manlarn lneti vcib olur.

H. . 1452

Yola doru uzam bir diken daln izle edenin gemi ve gelecek gnah- larn Cenb- Hak af buyursun.

H. . 1453 Umum yollar iin [asgar] yedi ar-

n genilik ayrlmas hakknda. B. 1099 H. . 1454

Sakn sokaklarda oturmaynz, eer mecbur olursanz sokaklarn hakkn ve- riniz. Onlar da unlardr:

Harama bakmamak, gelip geenlere eziyyet veren eyleri kaldrmak, halkn selmn almak ve rast geldiklerini iyili- e sevk ve fenalktan men etmek.