mali pretprijatija

5/20/2018 Mali Pretprijatija

1/21

Univerzitet Sv.Kiril i Metodij-Skopje

Ekonomski fakultet

Seminarska rabota po predmetot:Menaxment na mal biznis

Na tema: Mali pretprijatija

Mentor:Izrabotila:

Br. na indeks:


2/21

Skopje 200!od.

S"#$%&N'

Voved

Problemi na maliot biznis

Zamki vo maliot biznis

Uspesi na malite pretprijatija

Neuspesi na malite pretprijatijaPri~ini za neuspe na mali pretprijatija

Pati!ta za neuspe

Prednosti na malite pretprijatija

Slabosti na malite pretprijatija

"arakteristiki na mena#erite na malite pretprijatija

Zaklu~ok

"oristena literatura

2


3/21

("(E#

Vo zemjite so pazarna ekonomija postoi !irok spektar na razli~na

$olemina na pretprijatija: mno$u mali% sredni% $olemi i $i$antski. Sepak

najvoobi~aenata podelba na pretprijatija e na mali% sredni i $olemi.

Pri opredeluva&eto na toa dali eden biznis e mal ili $olem mo'emelesno da se odlu~ime% no toa mo'e da pretstavuva i dilema. (aka

postojat $olem broj na pretprijatija koi spored nekoi karakteristiki

mo'eme da $i smestime vo mali% a spored dru$i vo $olemi pretrijatija.

Za da ne se najdeme vo nedoumi)a pretprijatijata se vbrojuvaat vo

$rupata na mali pretrijatija dokolku ispolnuvaat dve od sledite

karakteristiki:

*. Mena#mentot na +rmata e nezavisen. ,di~no mena#erite se

istovremeno i sopstveni)i.

-. "apitalot e vo sopstvenost na poedine) ili mala $rupa.

. Podra~jeto na deluva&e e $lavno malo% a rabotni)ite i

sopstveni)ite 'iveat vo edna zaedni)a. Sepak pazarot ne mora da

bide lokalen.

/. relativnata $olemina na +rmite vo ramkite na industrijata mora

da bide mala ko$a se sporeduva so naj$olemata +rma vo toa

podra~je.

3


4/21

Istovremeno ovie karakteristiki ja so~inuvaat i de+ni)ijata za malo

pretprijatie.

Malite pretprijatija vo dene!ni uslovi $i ima vo $olem broj%

rasprostraneti vo )eliot svet i vo site sektori. Pri~inata za toa pred se

se prednostite kon ovie pretprijatija ili $i ovozmo'uvaat na nivnite

sopstveni)i%na onie stopanski subjekti koi se neposredno povrzani so

ne$o% kako i na na)ionalnata ekonomija vo )elina. (aka tie se 0eksibilni%

neposredni% e+kasni vo odlu~uva&ata% lesno se osnovaat% pro+tot

istovremeno e i plata za sopstvenikot.

Za malite pretprijatija se veli deka se motor za ekonomskiot razvoj

na edna dr'ava% a sepak stapkata na mortalitet na ovie pretprijatija e

isklu~itelno $olema. Pri~inite za toa se mno$u i vo narednite strani)i

se elaborirani nekoi od niv.

4


5/21

)roblemi na maliot biznis

Vo sekojdnevnoto rabote&e% vo dol$oro~noto planira&e sekoj

mena#er na mal biznis se sudruva so spe)i+~ni problemiod najrazli~na

priroda. Spored ramon I>A?DAGi Thimoti M. Stearns koi se zanimavaat so

prou~uva&e na ovaa problematika naj$olemi problemi na mena#erite

im predizvikuvaat dano)ite% potoa kamatnite stapki i slabata proda'ba%

potoa rabotni)ite % propisite i konkuren)ijata na $olemiot biznis%

in0a)ijata i dr. problemi. Vo ovoj konteks problemot mo'eme da $o

de+nirame kako nesakano odnesuva&e ili pak lraen rezultat koj bara

korek)ija.

Pokraj $orenavedenite mena#eri na malite pretprijatija vo svoeto

rabote&e se sudiraat i so niza dru$i problemi kako:

*. +ikli,na osetlivost Malite biznisi se poosetlivi na promenite

na 1azite od ekonomskiot )iklus poradi 1aktot !to tie raspola$aat so

pomalku resursi otkolku $olemiot biznis.

Zaradi toa mno$u e verojatno deka vakvite presvrti 2e predizvikaat

neuspe kaj malite pretprijatija

2. &n-aija Zaradi toa !to in0a)ijata pretstavuva op!t porast na

)enite na proizvodite% a maliot biznis deluva na konkurentskiot Pazar

kade postoi mala mo'nost da $i kontrolira tro!o)ite i )enite. Zatoa sepojavuva potreba za dopolnitelen kapital% dopolnitelni tro!o)i%

neizvesnost vo odnesuva&eto na ekonomijata i sl.

/. Kamatni stapki Malite biznisi imaat mal po~eten obrten

kapital% pa imaat potreba od dopolnitelen kapital za da se ostvari rast.

5


6/21

(oa $o ostvaruvaat preku zema&e na krediti% pa spored toa tie se

visoko osetlivi n visokite i ~esto promenlivi kamatni stapki.

. )riod do kapital Postojat $olem broj na 1aktori koi $o

o$rani~uvaat pristapot do kapital% a toa mu !teti na razvojot.

3. "d!ovornost za proizvodot Problemot vo vrska so

od$ovornosta za proizvodot se pojavuva vo 456tite $od. "o$a site

istra'uva&a bile naso~eni kon verojatnite pri~ini za pojava na

problemot nare~en od$ovornost za proizvodot. 7odeka denes zakonot

za od$ovornost na proizvodot veli deka pretprijatieto e od$ovorno za

sekoj nedostatok na proizvodot otkrien od strana na korisnikot.

8. Menaxment kadri Poradi toa !to malite biznisi ne nudat $olemi

i atraktivni plati% atraktivni pro$rami% otsustvo na reputa)ija% maliot

biznis ima problemi da $i privle~e sposobnite kadri.

4. $uralni lokaii ,voj problem se odnesuva na malite pretprijatija

koi rabotat vo ruralni srdini koi ne obezbeduvaat% opkru'uvaat vo koe

mo'e da se osnova uspe!no malo pretprijatie zaradi:

*. Nedostatok na kvalitetni mena#ment kadri vo ruralna sredina9

-. okalnite +nansiski institu)ii nemaat kapital9

. Propisite i taksite ne se menuvaat % a pomo!ta !to e potrebna za

nivno sovladuva&e izostanuva vo ruralni srdini9

/. (ipi~no okru'uva&e vo koe deluva maloto pretprijatie ne postoi

vo ruralnite sredini. (oa se odnesuva na institu)iite kako% bolni)i%

!koli%biblioteki%potro!uva~i%advokati%smetkovoditeli%dobavuva~i

kupuva~i% in'eneri koi vo ruralnite sredini ne se na raspola$a&e.

;. )otrebnite informaii za rezervite i oskudniite. Poradi toa

!to nitu vladite nitu pretprijatijata imaat in1orma)ii za o$rani~uva&ena resursite vo ekonomijata so !to doveduva do z$olemuva&eto na

)enite na site u~esni)i vo stopanstvoto% pa maloto pretprijatie ne mo'e

da $o izbe$ne z$olemuva&eto na tro!o)ite !to mo'e da pridonese za

namaluva&e na pro+tot ili vitalnosta na pretprijatieto.

6


7/21

. (ladini propisi Vladinite 1unk)ioneri pri donesuva&e na odluka

koja se odnesuva na rabote&eto na malite pretprijatija% tie obi~no

vklu~uvaat i nekoi mena#eri na mali pretprijatija % no zna~e&eto na

takvite ulo$i ima mno$u po!iroko zna~e&e i odraz vrz rabote&eto

otkolku !to nekoj poedine) mo'e da predvidi.

1amki vo maliot biznis

Zaradi toa !to upravuva&eto so malite pretprijatija e kompleksno

sopstveni)ite ~esto pati zapa


8/21

ostvarena soodvetna blizina so poptro!uva~ite% blizu do

soobra2ajni)ite% resursite.

. )o!reno upravuva3e so zali4i =uva&e na nesoodvetni

zalii isto taka pretstavuva zamka i toa od aspekt na ~uva&e na

po$re!ni vidovi na zalii % a ne na $oleminata na zaliite. 7okolku se

nabavat zalii za period podol$ od predvideniot del od niv sopstvenikot

2e mora da prodada za da ne dojde do problem so likvidnosta.

=uva&eto na zalii $i z$olemuva tro!o)ite i istovremeno vrzuva

sredstva koi poe+kasno bi mo'ele da bidat iskoristeni.

5. )remno!u an!a6iran kapital vo 7ksni sredstva 7okolku se

vlo'uva dopolnitelen kapital vo +ksni sredstva toj kapital ili e zemen od

obratnite sredstva ili e pozajmen. No ko$a 2e se ostvari novo

pretprijatie ili nova prodavni)a to$a! tro!o)ite dvojno se z$olemuvaat

za!to se raboti za dupliran broj na vraboteni.% dvojno po$olema

koli~ina na obratni sredstva i potreba od po$olem kapital koj vo toj

moment ne e dovelen.

8. Neiskustvo pri dobiva3e na kreditZa sopstvenikot na mal

biznis mno$u e poopasno dokolku konkuren)ijata doa


9/21

. Neplanirana eksopanzija >astot na pretprijatieto koj mo'e da

bide predizvikan od postojaniot rast na proda'bata i z$olemuva&e na

pro+tot% a toj mora da bide planiran. Za taa )el najva'no od se e

sposobnosta da se upravuva so luazni istra'uva&a na neuspe!nosta na malite pretprijatija kako i

promenat na $orenavedenite i o$romen broj na dru$i od$ovori trba da

pomo$nat za namaluva&e na moralitetot i z$olemuva&e na

verojatnosta za uspe na ovie pretprijatija.

Uspesi na malite pretprijatija

Sopstveni)ite na meli biznisi za da bidat uspe!ni mora da

poseduvaat odredeni kvaliteti:

Motiv Zaradi toa !to sopstvenikot si e sam svoj $azda treba da

poseduva ini)ijativna upornost i izdr'livost.

9


10/21

&ntele!enija Sopstvenikot na mal biznis treb da poseduva

sposobnost za analiza na problemite% o)enuva& na raspolo'livite op)ii

i izbor na ak)ija.(oj isto taka treba da bide sposoben da misli.

;i,nost Vo sekojdnevnoto rakovode&e na pretprijatieto toj kontaktira

so mno$u lu


11/21

ko$a sopstvenikot ne mo'e da sozdava +mansiski sredstva i $o

napu!ta biznisot. Praktikata poka'uva deka brojot na 1ormalnite

neuspesi e mno$u mal kaj malite pretprijatija. >izik za neuspe postoi

kaj sekoe pretprijatije% no toj kaj malite e mno$u po$olem. Spored

istra'uva&ata vo *@;4$od. Skoro sekoe treto novo1ormirano

pretprijatie e osudeno na neuspe. Adna od mno$ute pri~ini zae toa e

1aktot deka lesno se vle$uva vo maliot biznis.Neuspeot proizle$uva od

nedosti$ na pari% po$re!na loka)ija% premno$u an$a'iran kapital vo

+ksni sredstav% neplanirana ekspanzija% tro!o)i idr. (ro!o)ite za

deloven neuspe6propa


12/21

)ri,ini za neuspe4 na malite pretprijatija

Pri~inite za neuspe na malite pretprijatija se mno$u i nekoi od niv

se li~ni i povrzani so sopstvenikot% povrzani somanaxmentot

% a tretiso smetkovodstvoto. Naj~esti lo$i~ni 1aktori koi pridonesuvaat za

neuspe na maloto pretprijatie se :

*. Nedostatok na iskustvo ,va e $lavna pri~ina za neuspe i

op1a2a tri aspekta: Nedostatok na iskustvo vo komunika)ija so

vrabotenite% nedostatok na iskustvo so rabote&e vo pretprijatieto i

nedostatok na iskustvo vo komunika)ija so potro!uva~ite%

dobavuva~ite bankite i poten)ijalnite investitori.

2. Nedosti! na pari ,bi~no sumata na pari za vode&e na

boznisot e o$rani~ena i zatoa e te!ko da se po~ne i da se vodi

biznisot% predse da se po~ne za!to se potrebni sredstva za zalii%

ma!ini i oprema% mebel rentira&e i pokriva&e na tekovnite tro!o)i.

/. ;oa lokaija Po$re!no izbzana loka)iaj mo'e mno$u da

priodnese za neuspeot na pretprijatieto. oka)ijata treba da od$ovara

na vidot na dejnosta% proizvodstvoto% tr$ovija% uslu$ite

$rade'ni!tvoto.Zna~i pretprijatieto treba da bide lo)irano na mesto

kade 2e bide atraktivno i 2e privle~e potro!uva~i.

. ;oo upravuva3e so zali4i Po$re!no upravuva&e so zaliite

kako pri~ina za neuspe op1a2a:

Nesoodvetno vlezni koli~ini so$lasno so dinamikata na

proizvodstvoto.

Nepotrebni zalii od oddelni vidovi surovini.

5. )remno!u an!a6irani vlo6uva3a vo 7ksni sredstva 7okolku

pre$olema koli~ina na kapital e an$a'irana vo +ksni sredstva se

12


13/21

spre~uva normalnoto rabote&e na pretprijatieto i se spre~uva

ne$oviot rast.

8. Neplaniran rast 7okolku na po~etokot na rabote&eto biznisot

se poka'e kako uspe!en% toa mo'e da $o motivira sopstvenikot da

razmisluva za pro!iruva&e. >astot treba da bide planiran za!to e

povrzan so dopolnitelnoan$a'ira&e na resursi% dokolku razvojot ne e

planiran an$a'iranite resursi 2e $i z$olemat tro!o)ite i namalat

pro+tabilnost.

9. Naivnost kon okru6uva3eto ,kru'uva&eto op!to i posebno

ima presudno vlijanie vrz rabote&eto na pretprijatijata. Posebno

okru'uva&e i op1a2a onie 1aktori koi vlijaat pozitivno ili ne$ativno na

oddelen deloven pot1at. Bez o)enka na okru'uva&eto ne mo'e da se

o~ekuvaat rezultati podobri od prose~nite. (oa zna~i deka

sopstvenikot ne mo'e kon dene!noto isklu~itelno dinami~no

okru~uva&e da se odnesuva konzervativno. Samo onie sopstveni)i koi

se spremni da $o promenat na~inot na stopanisuva&e strate$ii% )eli%

politiki% planoviC vo svetlina na okru'uva&eto ili !ansa da pre'iveat.

7ru$i li~ni karakteristiki koi mo'at da dovedat do neuspe se:

Poka`uvawe na preterano moslewe za sopstvenata

kompetentnost vo biznisot zasnovano na o$rani~eno

znae&e za nekolku mena#erski sposobnosti.

Ogranienoto formalno obrazovanie zaradi toa toj ja

istaknuva neva'nosta na !koluva&eto i smeta deka

najdobar u~itel e iskustvoto.

Neeksibilost, otpornost na promeni i so nedostatok na

pretpriema~ka iniciativa

"ako standardi $i sledi ne$oviot vkus i misle&e

,dlu~uva zasnovano na intui)ija% emo)ii i neobjektivni

1aktori

13


14/21

Dlavno orientiran kopn minatite nastani% a ja i$norira

idninata

Malku ~ita stru~na literatura koja ja tretira ne$ovat

dejnostC Dlavno ne $i pri1a2a sovetite od kvali+kuvani izvori% a $i

pri1a2a onie od nekvali+kuvani.

Zna~i vo$lavno mo'eme da ka'eme deka pokraj izmamite%

nepo~ituva&eto i katastro+te i mena#erskata nesposobnost e edna od

klu~nite pri~ini za neuspe6 kako pri~ina povrzana so mena#mentot.

Einansiskite problemi kako pri~ina za neuspe na malio biznis se

povrzanii so smetkovotstvoto. Spored odredeno istra'uva&e povrzano

so +nansiski izve!tai +nansiskite pote!kotii se predizvikani od nema&e

kontrola od zaliite % potoa nepostoe&e na smetkovotstveni podato)i i

nekompletni podato)i% potoa nepostoe&e analiza na $otovinskiot tek%

neobu~eni smetkovoditeli itn.

Zemaj2i $i vo predvid razli~nite $rupi na 1aktori kako pri~ina za

neuspe vo na)ionalnata ekonomija na prvo mesto se +nansiskite

pri~ini% me


15/21

=esto se slu~uva sopstveni)ite na mali pretprijatija da ne uspeat

da $i uso$lasat sopstvenite karakteristiki so mena#erskite problemi.

Pro)esot na neuspe mo'e da se objasni na sledniot na~in:

i~nite karakteristiki na sopstvenikot na maliot biznis vo

sodejstvo so mena#erskite slabosti prizveduva slabosti za

pretprijatieto. Propa


16/21

dokolku dojde do namaluva&e na pobaruva&ata od strana na

potro!uva~ite% pretprijatijatieto rea$ira na na~in !to $o namaluva

obemot na svoeto proizvodstvo. Postojat mali o$rani~uva&a vo

menuva&eto od edna na dru$a rabota. Dolemite pretprijatija za razlika

od malite relativno bavno se prila$oduvaat na novonastanatite

promeni vo opkru'uva&eto.

2. Neposrdni kontakti so potrouva,ite Mena#erite namelite

pretprijatija imaat mo'nost da vospostavat direktni odnosi so

potro!uva~ite. Sopstveni)ite na pretprijatija preku nivnite kantakti

ostvareni so potro!uva~ite.Sopatveni)ite na pretprijatijata preku

nivnite kontakti osdtvareni so kupuva~ite $i pri1a2aat su$estiite i

pri$ovorite i $i koristat za uso$lasuva&e na svoeto proizvodstvo so

nivnite potrebi.

3. Kratki kanali na komunikaijaSo o$led na 1aktot deka ovie

pretprijatija imaatmal broj na vraboteni i kanalite na komunika)ija se

kratki. Mena#erite se vo direktni kontakti so vrabotenite i na toj na~in

vo or$aniza)ijata se vospostavuva porelaksirana atmos1era koja

proizveduva i podobri rezultati.

4. )ro7tot slu6i kako plata ,vaa prednost slu'i kako stimulator%

pottiknuva~ na sopstveni)ite na ovie biznisi. Imeno vodeni od ovaa

prednost na malite pretprijatija mena#erite navle$uvaat vo ovaa s1era

so )el da ostvarat pro+t koj na nekoj na~in 2e pretstavuva nivna plata%

na$rada za vlo'eniot trud od nivna strana.

5. Neposredni kontakti so dobavuva,ite Vo maloto pretprijatie

se nastojuva da s vospostavaat direktni odnosi so dobavuva~ite vo

po$led na koli~nite% neo~ekuvanite promeni vo nabavkata na surovini isl.

6. ;esno zapo,nuvaat so rabota 7enes sekoe +zi~ko li)e moe'e

da osnova svoe pretprijatie dokolku $i ispolnuva uslovite vo po$led na:

16


17/21

dokumenta)ija za loka)ija% po~eten kapital i dozvola za rabota%

re$istra)ija.

7. Ednostavno odlu,uva3e Fko kako pojdovna to~ka se zeme

deka mena#erot i sopstvenikot e edna ista li~nos mo'e da se zaklu~i

deka kaj malite pretprijatija postoi ednostvno odlu~uva&e. Pro)esot na

donesuva&e na odluka se odviva kratko% bidej2i odlukata se donesuva

od strana na edna li~nost% i seko$a! e vo so$lasnost na misle&eto na

taa li~nost za odredena rabota.

8. Neposredna komunikaija so vrabotenite Bidej2i malite

pretprijatija imaat mal broj na vraboteni% kontaktite pome


18/21

tie prvi doa


19/21

sposobnost%sposobnos za komunika)ija% kvaliteti za rakovode&e%

trpelivost i pretsopstveni~ko iskustvo.

Dlavna karakeristika na sopstveni)ite na mali biznisi e nivanata

postavenost na rabotata% napornata rabota i dol$oto rabotno vrema.

Postojat sedum osnovni karakeristiki na mena#erite na malite

pretprijatija% a toa se slednite:

*. @olemo ,uvstvo na nezavisnost,va ~uvstvo na nezavisnost

se odnesuva na nezavisnosta na mena#erite vo po$led na

nadvore!nata kontrola. ,vaa sloboda im ovozmo'uva da ja realiziraat

ssvoja ideja bez pritoa da podnesuva smetka na nekoj

2. &zrazeno ,uvstvo aa pretprijatie ,vaa karakteristika im

ovozmo'uva na mena#erite da $i koristat svoite idei% sposobnosti%

ambi)ii preku pretprijatieto. Poradi nivnata 'elba za ostvaruva&e tie

maksimalno se posvetuvaat na rabotata sG do realiz)ija na idejata.

/. Motivirani od li,ni i familijarni pobudi Mena#erite ne se

motivirani tolku od pro+tot kolku !to se motivirani od 1amilijarnite

obvrski. (ie pove2e pre1eriraat da rabotat vo 1amilijarni +rmi otkolku vo

dru$ite pretprijatija bidej2i sakaat da $i ostvarat svoite obvrski kon

1amilijata

. (le!uva3eto vo biznis e zasnovano poveAe na ansi

otkolku na planira3e. Naj$olemiot del od lu


20/21

8. "!rani,eno formalno obrazovanie Mena#erite raspola$aat

so o$rani~eno 1ormalno obrazovanie so tenden)ija da ostvarat

ne1ormalno obrazovanie preku ~ita&e i koriste&e na mislite od

pobrazovanite prijateli ili preku kursevi.

9. ",ekuva brzi i konkretni rezultati Sopstveni)ite o'ekuvaat

brzi rezultati% odnosno sakkat za kratko vreme vlo'enite sredstva da si

$i povratat i z$olemat. (ie se silni individui koi pri1a2aat rizik i

seko$a! se spremni da se borat za ostvaruva&e na svoite )eli bidej2i

se karakteriziraat so visok stepen na istrajnost.

1aklu,ok

Pri~inite za $olemata stapka na mortalitet na malite pretprijatija

$i ima mno$u % no istovremeno i mno$u e $olem brojot na novi mali

pretprijatija. I pokraj navedenite slabosti tie i ponatamu 2e

pretstavuvaat motor za razvoj na na)ionalna ekonomija. Postojat $olem

broj na zemji i re$ini ~ija !to razvienost se dol'i na ravitokot na malite

pretprijatija kako Pensilvanija vo SF7% Marke vo Italija. (aka na pr. vo

SF7 u!te vo *@44 $od. ovie pretprijatija u'estvuvale so 3/H vo

1ormira&e na brutona)ionalniot proizvod i isto tolku pro)enti vo

vkupnata vrabotenost.

Vo aponija so 85683H vo vkupnata vrabotenost i 35H vo

1ormira&eto na brutona)ionalniot dood. Za zapadno6evropskite zemji

;56@5H od vkupnio tbroj na pretprijatija se mali% dodek vo Velika

Britanija u!te vo *@;8 $od. toj pro)ent iznesuval@8H.

,va zna~i deka malite pretprijatija se od vitalni zna~e&e za

edna ekonomija i $ledano na podol$ rok brojot na novo1ormiranite mali

pretprijatija $o nadminuva onoj na bankrotiranite.

20


21/21

Zna~ajno e da se spomne dek vo >. Makedonija se sledi ovoj

trend i vo periodot od *@@ do *@@@ se 1ormirani nad @5 555 novi mali

pretprijatija !to mno$u pozitivno se odrazi na na!eto stopanstvo.

Seto ova zna~i deka ovoj sektor na sopstvenost treba da se

oddr'uva i stimulira.

Koristena literatura

*. Pro1. d6r Bobek Juklev6 ,snovi na mena#ment

-. Pro1. d6r Bobek Juklev6 Mena#ment na mal biznis

3. Dan Steinho! Sma"" #$siness mana%ement $n&amenta"s.

21

mali pretprijatija

Documents