RENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ)(1596-1650)

mal. Frans Hals (1648)

NAJWAŻNIEJSZE DZIEŁA

Discours de la Méthode (Rozprawa o metodzie) 1637

Meditationes de prima philosophia (Medytacje o filozofii pierwszej) 1641

METODA

Podstawowe założenia metody Kartezjusza

1. trzeba uważnie unikać pośpiesznych i gotowych sądów

2. w każdym sądzie trzeba ograniczyć potwierdzenie prawdziwości do tej części przedmiotu, którą umysł postrzega jasno i wyraźnie jako prawdę

3. podążać z refleksją we właściwym porządku.

4. na koniec należy przeprowadzić przegląd całego dowodzenia

proste i łatwe złożone i trudne

METAFIZYCZNE KONSEKWENCJE METODY

Galileusz pokazał, że wszystkie uciążliwe problemy astronomii i fizyki dadzą się zredukować do traktowania ich na sposób matematyczny.

Kartezjusz stwierdził, że wszelkie możliwe przedmioty poznania mogą być potraktowane tak jak matematyk traktuje przedmioty matematyki.

Twierdzenia, że wszystkie przedmioty poznania muszą być jasne i wyraziste nie można rozciągnąć poza granice

matematyki bez założenia, że wszystkie przedmioty poznania mogą być postrzegane w taki sposób.

METODYCZNE WĄTPIENIE

Wiedza pewna i wyrazista musi oprzeć się najostrzejszym argumentom sceptyków:

złudzenie zmysłów, które wprowadzają nas w błąd

brak różnicy między jawą i snem

złośliwy demon, który nas oszukuje

COGITO ERGO SUM

jeżeli myślę to istnieję

jeżeli wątpię to myślę

ORYGINALNOŚĆ KARTEZJUSZA???

Kartezjusz myśli, że udowodnił istnienie duszy - (res cogitans)

Dusza jest tu definiowalna przez jej działanie (myślenie) Ale czy dusza nie wykonuje jeszcze jakichś innych czynności???

Już Św. Grzegorz z Nyssy (IVw.) poddawał w wątpliwość możliwość zdefiniowania substancji wychodząc od jej działania…. (przykład kowala)

Czy więc Kartezjusz udowodnił tylko, że istnieje myślenie?

Św. Augustyn staje 1000 lat wcześniej przed tym samym problemem…

„Co do tych prawd nie ma żadnej obawy wobec takich zarzutów akademików, gdy pytają: a cóż będzie jeśli się mylisz? Jeśli się mylę - to dowód, że jestem. Ten co nie istnieje, nie może się mylić, skoro więc ja się mylę, to jakże się mogę mylić w tym, że jestem, skoro pewnym jest, że istnieję, gdy się mylę? (O państwie Bożym XI, 26)

Kartezjusz uważa, że jest oryginalny…

DOWÓD NA ISTNIENIE BOGA

Rozróżnienie tego co wątpliwe i tego, co konieczne.

doskonałośćniedoskonałość

Pojęcie doskonałości w moim umyślepochodzi od doskonałego bytu.

Musi istnieć doskonały byt = Bóg

ISTNIENIE RZECZYWISTOŚCI MATERIALNEJ

Postrzeżenia zmysłowe nie mogą pochodzić z umysłu,ale w nim są.

Umysł musi być związany z postrzeganiem zmysłowym.

Postrzeżenia zmysłowe nie mogą być fałszywe, ponieważ Bóg nie jest wielkim zwodzicielem.

TRZY IDEE FILOZOFII KARTEZJUSZA

Bóg

res extensa

res cogitans

NOWA FIZYKA

Konsekwencje nowej fizyki:1. Poza res cogitans istnieją jedynie inne rzeczy rozciągłe.

rozciągłość

2. Materia jest całkowicie zrozumiała dla intelektu.

Każdy żywy organizm jest maszyną

rozciągłość = ciało

myślenie = dusza

człowiekjest

duchemw

maszynie

IDEE W RZECZY MYŚLĄCEJ

Skąd w naszym umyśle biorą się idee?

Idee są wrodzone (innatae), ale także mogą być przez nas nabyte (advenia)

Z idei wrodzonych nasz umysł może konstruowaćkolejne bardziej złożone idee (a me ipso factae)

APORIA FILOZOFII KARTEZJUSZA

Na czym tak na prawdę polega połączenie duszy z

ciałem

co jest zasadą połączenia res cogitans i res extensa

Dusza, dzięki której jestem tym, czym jestem, jest całkowicie odrębna od ciała… (Rozprawa o metodzie)