makroekonomia - ligjerata 2

8/10/2019 Makroekonomia - Ligjerata 2

1/7

M AKROEKONOMIA

Matja e produktitte pergjithshem

M ATJA E PRODUKTIT TE PERGJITHSHEM

Produkti i pergjithshem, eshte nje nder konceptetkryesore makroekonomike

GDP jep nje baze objektive per qeverine pervleresimin e politikave ekonomike dhe perperpunimin e politikave te pershtatshme per teperballuar probleme.

Ndihmon per te bere krahasime mes vendeve tendryshme


2/7

M ATJA E PRODUKTIT TE PERGJITHSHEM

Jane 3 veshtiresi kryesore per matjen e produktitte pergjithshem:

Nje njesi e vetme per te matur te gjithe aktivitetinekonomik paraja si mase e vleres

Nese rriten cmimet a do te thote qe edhe produkti ipergjithshem rritet? (ne terme nominale po, por neterme reale jo)

Agregatet perbehen nga elemente tjera dhe nuk jane te vetmjaftueshem per nje analize tegjithanshme ekonomike.

Vlera e e produktit te pergjithshem paraqitet sishume e cmimeve te mallrave te ndryshem teshumezuara me sasite perkatese.


3/7

MENYRAT E MATJES SE PRODUKTIT TEPERGJITHSHEM DHE TREGUESIT PERKATES

Jane 3 menyra me te cilat mund te matimproduktin e pergjithshem:

Menyra e prodhimit Menyra e shpenzimeve Menyra e te ardhurave

1. Mnyra e prodhimit:

Duke mbledhur vlern e t gjitha produketeve dhe shrbimeve

prfundimtare

Prdoren t gjitha mallrat dhe shrbimet prfundimtare

Ose prdoret koncepti i vlers s shtuar

Treguesi i llogaritur me kete menyre quhet Produkti Kombetar

Ka disa veshtiresi ne perdorimin e kesaj menyre

Vlera e transak. pr do 100 kg

Vlerae shtuar, pr do 100 kg

Fermert e grurit ia shesin grurin fabriks s miellit 1000 1000

Fabrikanti i miellit e prpunon grurin n miell dhe iashet at prodhuesit t buks

2100 1100

Prodhuesi i buks ua shet bukn ko nsumatorve 4000 1900

I gjith procesi i prodhimit 7100 4000

Dy metodat Vlera e transakcionit tefundit = 4000

Shuma epergjithshme evleres seshtuar = 4000


4/7

2. Mnyra e shpenzimeve: Duke mbledhur t gjitha shpenzimet e subjekteve t ndryshme, vetem

per mallra dhe sherbime perfundimtare => shpenzimet kombtare qshprehen si:

E = C + I + G + NX

3. Mnyra e t ardhurave: Duke mbledhur t ardhurat e t gjith zotruesve t faktorve t

prodhimit. Treguesi eshte Te Ardhurat Kombetare dhe perfshine:

Kompenzimet e puntoreve (pagat etj.) T ardhurat e firmave jo aksionare (vetpunesuarve, fermeret, etj)

T ardhurat e individve nga qeraja T ardhurat korporative (para taksave) (dividenda, fitimi i

pashperndare, etj) Interesi neto (diferenca mes kamatave marrese dhe dhenese)

Taksat Indirekte mbi firmat e biznesit akcizat, taksat monopol etj

Teardhuratfaktoriale

MENYRAT E MATJES SE PRODUKTIT TEPERGJITHSHEM DHE TREGUESIT PERKATES

Te tre treguesit duhet te jene te barabarte

Produkti kombetar = Shpenzimet kombetare = teardhurat kombetare

Ne menyre qe te jene te barabarte Treguesit duhet te llogariten me saktesi Ne dy treguesit e pare - Te perfshihet vetem vlera emallrave dhe sherbimeve perfundimtare

Ne treguesin e dyte te perfshihet ndryshimi neto nestoqet e mallrave dhe prodhimit ne proces.

Ne treguesin e trete te perfshihen te gjitha teardhurat faktoriale, taksat indirekte, minus teardhurat transferuese


5/7

D ISA IDENTITETE TE RENDESISHMEM AKROEKONOMIKE

Kerkesa Agregate (AD) dhe Oferta Agregate (AS) jane gjithashtu tregues te rendesishem ekonomik.

AD dhe AS konsiderohen si instrumente apo mjetekryesore per analiza makroekonomike.


AD eshte kerkesa e pergjithshme per mallra dhesherbime perfundimtare, per nivele te dhena tecmimeve, gjate nje periudhe kohore, dhe eshte ebarabarte me shumen e kerkesave te:

Konsumatoreve, Firmave, Qeverise Te huajve

Kjo dmth shuma e parave qe agjentet ekonomik jane negjendje dhe planifikojne te shpenzojne

Kerkesa agreate = shpenzim i planifikuar Shpenzimet Kombetare = shpenzime faktike

Mosperputhjet mes ketyre shpenzimeve jane mosperputhjemes AD dhe Shpenzimeve Kombetare


6/7


AS eshte oferta e pergjithshme qe firmat jane negjendje dhe deshirojne te prodhojne ne nje kohe tecaktuar me cmime te dhena gjate asaj kohe.

AS nderlidhet me Produktin Kombetar.

Produkti kombetar mat sasine faktike te produktit

te prodhuar, kurse AS mat sasine qe firmatdeshirojne te prodhojne.

P RODUKTI K OMBETAR DHE MIREQENJA EKONOMIKE

Mireqenja ekonomike eshte nje nder objektivatkryesore te qeverive.

Nje mireqenje e vertete ekonomike dhe efektive do teishte shperndarja e drejte e produktit te pergjithshem(GDPse) mes te gjitha grupeve te ndryshme shoqerore.

Produkti i pergjithshem perfshine ne vete edheaktivitete qe mund te shkaktojne probleme tjerashoqerore dhe mjedisore.

Produkti i pergjithshem nuk merr parasyshe disafaktore te cilet e bejne mireqenjen e njeriut me te mire,psh. Koha e lire, etj.


7/7

"Megjithat, produkti i brendshem bruto (GDP)nuk siguron shndetin e fmijve tan, ncilsin e arsimit t tyre ose gzimin e tyre per tluajtur. Kjo nuk prfshin bukurin e poezisson, apo fuqine e marteses, inteligjencn edebatit ton publik ose ndershmrin e zyrtarveton publike. GDP nuk mat as mendjen ton asguximin ton, as diturin ton e as msimin ton,as mshirn ton dhe as prkushtimin ton prvendin ton. Thjesht, GDP mund te mat do gj,prve at q e bn jetn t vlefshm.

-Robert F. Kennedy.

L ITERATURA

KREU 13 FAQE 254-265 - Ahmet Manellari,Sulo Hadri, Dhori Kule, Stefan Qirici: Hyrje nekonomi, Shtpia botuese Pegi, Tiran 2007

Prezentimi nga ligjerata do t shperndahet tekstudentt.

makroekonomia - ligjerata 2

Documents