making intellectual asset contracts in iran's capital...

30
Bi-quarterly Journal Islamic Finance Researches, Vol. 7, No. 2 (Serial 14) Spring & Summer 2018 Making Intellectual Asset Contracts in Iran's Capital Market Based on Immamia Jurisprudence Mohammad Reza Pourebrahami Received: 12/09/2016 Sayyed Mohammad Hassan Malihi Accepted: 10/04/2017 Reza Yarmohammadi Abstract Intellectual achievements and social credits such as inventions, trademarks, etc., though being difficult to obtain, can easily be imitated and reproduced and distributed with the help of mechanical and industrial equipment .The result of this situation is that the material and economic benefits of intellectual property are extended to reproducers and if the originator is not supported, it will be highly improbable for anybody to give up his work to others. To counteract this, we must find a way that scholars and producers of intellectual property also benefit from their assets. To form an organized market which could support and transfer the intellectual property, it is necessary to provide related contracts for these assets. Since the law governing the Islamic Republic of Iran is based on Shia viewpoint, first it is necessary to review the ideas of Shia scholars about the legitimacy of these assets and then extract juridical solutions and adapt them with the capital market. The question of this study is about the religious decrees concerning intellectual property and the kind of contracts governing its transference. The research method has been descriptive/ analytical and the results show that we can, in the form of contracts such as gift against gift or lease agreement, transfer intellectual property and form an organized market for it. Keywords Intellectual Property, Intellectual Property Markets, Islamic Contracts, Capital Market. JEL Classification: Q34. Assistant Professor at Tehran University, Tehran, Iran, [email protected] Ph.D. Student of International Finance, Islamic Azad University, Tehran Branch, Tehran, Iran, [email protected] Ph.D. Student of Financial Management, Faculty of Islamic Sciences and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran, (Corresponding Author), [email protected]

Upload: others

Post on 07-Feb-2021

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Bi-quarterly Journal Islamic Finance Researches, Vol. 7, No. 2 (Serial 14) Spring & Summer 2018

    Making Intellectual Asset Contracts in Iran's Capital Market Based on Immamia Jurisprudence

    Mohammad Reza Pourebrahami Received: 12/09/2016

    Sayyed Mohammad Hassan Malihi

    Accepted: 10/04/2017 Reza Yarmohammadi

    Abstract Intellectual achievements and social credits such as inventions, trademarks, etc., though being difficult to obtain, can easily be imitated and reproduced and distributed with the help of mechanical and industrial equipment .The result of this situation is that the material and economic benefits of intellectual property are extended to reproducers and if the originator is not supported, it will be highly improbable for anybody to give up his work to others. To counteract this, we must find a way that scholars and producers of intellectual property also benefit from their assets. To form an organized market which could support and transfer the intellectual property, it is necessary to provide related contracts for these assets. Since the law governing the Islamic Republic of Iran is based on Shia viewpoint, first it is necessary to review the ideas of Shia scholars about the legitimacy of these assets and then extract juridical solutions and adapt them with the capital market. The question of this study is about the religious decrees concerning intellectual property and the kind of contracts governing its transference. The research method has been descriptive/ analytical and the results show that we can, in the form of contracts such as gift against gift or lease agreement, transfer intellectual property and form an organized market for it.

    Keywords Intellectual Property, Intellectual Property Markets, Islamic Contracts, Capital Market. JEL Classification: Q34.

    Assistant Professor at Tehran University, Tehran, Iran, [email protected] Ph.D. Student of International Finance, Islamic Azad University, Tehran Branch, Tehran,

    Iran, [email protected]

    Ph.D. Student of Financial Management, Faculty of Islamic Sciences and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran, (Corresponding Author), [email protected]

    mailto:[email protected]:[email protected]

  • 276 -247، طض 1397بْار ٍ تابستاى (،14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنپژٍّشي تحميمات هالي اسالهي، سال –ػلوي دٍ فظلٌاهِ

    بر فمِ اهاهيِ هبتٌي ّای هؼٌَی در بازار سرهایِ ایراى طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    21/01/1396تبسيخ پزيشؽ: 22/06/1395تبسيخ دسيبفت: رضا پَرابراّيويهحوذ .)ٌبٖ( ثٛدٜ اػت سٚص ٘ضد ٘ٛيؼٙذٜ 10ٔمبِٝ ثشاي اكالح ثٝ ٔذت سيذهحوذحسي هليحي

    رضا یارهحوذی

    چکيذُدػتبٚسدٞبي فىشي ٚ آتجبسات اختٕبٓی اص لجیُ اختشآبت، ٓالئمٓ تدمبسي ٚ... ثمب ايٙىمٝ ثمٝ

    آيذ، أب ثٝ ٔذد ٚػبيُ كٙٔتی ٚ ٔىب٘یىی ثٝ ساحتی تمّیذپزيش ٚ لبثُ تىثیش ٚ دػت ٔی ػختی ثٝٞمبي ٔٔٙمٛي، دس تٛصيْ اػت، ٘تیدٝ ايٗ ٚهٔیت آٖ اػت وٝ ٔٙبفْ ٔبدي ٚ التلمبدي داسايمی

    ثؼمب آٚس٘ذٜ حٕبيت ٘ـٛد، چٝ ٌیشد ٚ چٙب٘چٝ پذيذ دػت تىثیشوٙٙذٌبٖ ٚ تمّیذوٙٙذٌبٖ لشاس ٔیٞبي خٛد سا ثٝ ساحتی دس اختیبس ديٍشاٖ لمشاس دٞمذ. ثٙمبثشايٗ ثبيمذ وؼی حبهش ٘ـٛد ا٘ذٚختٝ

    ٞبي ٔٔٙٛي، حبهش ثبؿٙذ دػمتبٚسد خمٛد سا وٝ ا٘ذيـٕٙذاٖ ٚ تِٛیذوٙٙذٌبٖ داسايی ساٞی يبفتخٟت تـىیُ يه ثمبصاس ػمبصٔبٖ يبفتمٝ ثمشاي حٕبيمت ٚ ا٘تممبَ دس اختیبس ديٍشاٖ لشاس دٞٙذ.

    ٞب تِٙیٓ ؿٛد. اص آ٘دبيی وٝ ٞبي ٔٔٙٛي الصْ اػت تب لشاسدادٞبي ٘مُ ٚ ا٘تمبَ ايٗ داسايی داسايیٌمشدد الصْ اػمت تمب تِٙیٓ ٔی أبٔیٝ ثش ِ٘بْ خٕٟٛسي اػالٔی ايشاٖ ثش ٔجٙبي فمٝ لبٖ٘ٛ حبوٓ

    ،ٞمب ثشسػمی ٕ٘مٛدٜ اثتذا ِ٘شات ٔشاخْ ٚ فمٟبي ؿیٔٝ سا دس خلٛف ٔـشٚٓیت ايمٗ داسايمی ػپغ ساٞىبسٞبي فمٟی ٔتٙبػت ثب ِ٘شات فمٟب سا اػتخشاج ٕ٘مٛدٜ ٚ ثمب فومبي ثمبصاس ػمشٔبيٝ

    ٞمبي ٔٔٙمٛي چیؼمت ٚ ظٚٞؾ آٖ اػت وٝ حىمٓ ؿمشٓی داسايمی تٌجیك ٕ٘بيیٓ. پشػؾ ايٗ پثبؿمذ سٚؽ ايمٗ پمظٚٞؾ ٞبي ٔٔٙٛي اص ًشيمك چمٝ لمشاسدادي ٕٔىمٗ ٔمی ٔٔبٔالت داسايی

    تٛاٖ دس لبِمت ٓممٛدي چمٖٛ دٞذ وٝ ٔی تحّیّی ثٛدٜ ٚ ٘تبيح ايٗ پظٚٞؾ ٘ـبٖ ٔی -تٛكیفیٔختّف ٚاٌزاس ٕ٘ٛد ٚ ثمشاي ٞبي ٞبي ٔٔٙٛي سا ثٝ ؿیٜٛ ٞجٝ ٔٔٛهٝ ٚ اخبسٜ اؿخبف، داسايی

    آٖ ثبصاس ػبصٔبٖ يبفتٝ تـىیُ داد.

    ٍاژگاى کليذی .داسايی ٔٔٙٛي، ثبصاس داسايی ٔٔٙٛي، ٓمٛد اػالٔی، ثبصاس ػشٔبيٝ

    .JEL :O34ثٙذي ًجمٝ

    تٟشاٖ، ايشاٖ دا٘ـٍبٜ تٟشاٖ ٔذيشيت ٔبِی، اػتبديبس ، [email protected] ٗتٟشاٖ، ايشاٖ، دا٘ـٍبٜ آصاد اػالٔی ٚاحذ تٟشاٖ ٔشوضإُِّ، دا٘ـدٛي دوتشي ٔبِی ثی

    [email protected] ٘ٛيؼٙذٜ ٔؼئَٛ( (، تٟشاٖ، ايشاٖ، دا٘ـٍبٜ أبْ كبدق)ّدا٘ـدٛي دوتشي ٔذيشيت ٔبِی(

    [email protected]

    mailto:[email protected]:[email protected]

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 248

    همذهِسٚص پشدٜ اص ًجیٔت ثٝ ثـش دس ًَٛ تبسيخ تٛا٘ؼتٝ اػت ثب لذست ٚ تٛاٖ فىشي خٛد سٚص

    ثب خاللیت ٚ اثذاّ، اثضاس ػٌّٝ ٞش چٝ ثیـمتش ثمش ًجیٔمت سا فمشاٞٓ ٘بٔىـٛف ثشداسد ٚ آٚسد. أشٚصٜ ايٗ پیـشفت ٚ تٛػٔٝ ِحِٝ ثٝ ِحِٝ ٌؼتشؽ يبفتٝ ٚ ثٝ اًالٓمبت حمٛصٜ

    « ا٘فدبس اًالٓبت»اي وٝ ٓلش حبهش سا ثٝ ٓلش ثٝ ٌٛ٘ٝ ،دا٘ؾ ٚ فٖٙٛ ثـش افضٚدٜ ؿذٜٕمبت ثؼمیبسي اػمت ومٝ ثمب ٔجذَ ٕ٘ٛدٜ اػت. ايمٗ ٌؼمتشؽ ٚ پیـمشفت ٔشٞمٖٛ صح

    ٘ىتمٝ .ػبص چٙیٗ تحمَٛ ِٓیٕمی ؿمذٜ اػمت ٌزاسي ٔبدي ٚ فىشي فشاٚاٖ صٔیٙٝ ػشٔبيٝٝ ض إٞیت ايٗ اػت وٝ دػتبٚسد فىشي ٚ آتجبسات خٟب٘ی ثب ايٙىٝ ثٝئحب دػمت ػختی ثمأب ثٝ ٔذد ٚػبيُ كٙٔتی ٚ ٔىب٘یىی ثمٝ ساحتمی ٚ ػمِٟٛت تمّیذپمزيش ٚ لبثمُ ،آيذ ٔی

    ش تىثیش ا٘جٜٛ آٖ ثٝ ػختی ٔیؼ م ،وشد ْ اػت. اٌش دس ٌزؿتٝ وؼی اثذآی ٔیتىثیش ٚ تٛصي٘حٛي وٝ ٞضيٙٝ كشف ؿذٜ ثشاي تىثیش ثش خٙجٝ فىشي ٚ ٞضيٙٝ آتجبسي آٖ غّجمٝ ثٝ ،ثٛد

    ِیف، ثش٘ذػبصي ٚ غیشٜ پشٞضيٙٝ ٚ دؿمٛاس، ِٚمی أأب أشٚصٜ اثذاّ، اختشاّ، ت ،وشد پیذا ٔیٗ ٚهٔیت آٖ اػت وٝ ٔٙبفْ ٔبدي ٚ التلبدي أٛس فىشي تىثیش آٖ آػبٖ اػت. ٘تیدٝ اي

    آٚس٘ذٜ حٕبيمت ٘ـمٛد وٙٙذٌبٖ ٚ تمّیذوٙٙذٌبٖ لشاس ٌیشد ٚ چٙب٘چٝ پذيذ دس دػت تىثیشٚ ٘تٛا٘ذ اص ٔٙبفْ التلبدي اثش خٛد ثٟشٜ الصْ سا ثجشد چٝ ثؼب دا٘ؾ دس د٘یبي تدبست ثمٝ

    ٞبي خٛد سا دس اختیبس ديٍمشاٖ ٔجذَ ٌشدد ٚ وؼی حبهش ٘ـٛد ا٘ذٚختٝ« اػشاس تدبسي»ٞمبي ٔٔٙمٛي، همٕٗ ثٟمشٜ وٙٙذٌبٖ داسايمی لشاس دٞذ. ثٙبثشايٗ ثبيذ ساٞی يبفت وٝ تِٛیذ

    ثشدٖ اص داسايی خٛد، حبهش ثبؿٙذ دػتبٚسد خٛد سا دس اختیبس ديٍشاٖ لشاس دٞٙذ. ػیبػی ٘یض اثٔبدداساي ،ثش اثٔبد حمٛلی دس د٘یبي ٔٔبكش ِ٘بْ ٔبِىیت ٔٔٙٛي ٓالٜٚ

    فٙبٚسي ثب لذست ػیبػی پیٛ٘ذ خٛسدٜ ٚ ٚػٔت دا٘ؾ ثیبٍ٘ش ٔیضاٖ صيشا دا٘ؾ ٚ ،ؼتٞٝ »ٌشدد. اص ًشف ديٍش تٛا٘بيی لذست ٚ التذاس دِٚت لّٕذاد ٔی « وـٛسٞبي تٛػٔٝ ٘یبفتم

    وٕتمش خٛاػمتبس حٕبيمت ثمٛدٜ ٚ د٘جبَ دػتیبثی ثمٝ تٛػمٔٝ ّٕٓمی « دس حبَ تٛػٔٝ»يب ٗ أٔٙمٛي ٞؼمتٙذ. اص إِّّی اص ٔبِىیمت ثیٗ سٚ ٔٛهمّٛ ٔبِىیمت ٔٔٙمٛي دس كمحٙٝ يمٞمبي فمیمش ٚ غٙمی إُِّ خٙجٝ ػیبػی يبفتٝ ٚ ٔٛخت وـٕىؾ حمٛلی ٔیبٖ دِٚمت ثیٗ

    ٝ ؿذٜ اػت وٝ ٘ـب٘ٝ ثبسص آٖ دس تحٛالت ٔٔبٞذات ثیٗ إِّّی ٚ ثبصٍ٘شي ٚ تغییش آٟ٘ب ثم خٛسد. چـٓ ٔی

  • 249 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٞبي اثالغی التلبد ٔمبٚٔتی ثمٝ بػتتشيٗ ٔحٛسٞبيی وٝ دس ػی يىی اص ٟٕٔٓٞچٙیٗ ثبؿذ. دس ٕٞیٗ ساػمتب سٞجمش ثٙیبٖ ٔی آٖ تٛخٝ خبكی ؿذٜ اػت، پیـتبصي التلبد دا٘ؾ

    ِٔٔٓ ا٘مالة استمبي خبيٍبٜ خٟب٘ی وـٛس ٚ افضايؾ ػٟٓ تِٛیذ ٚ كبدسات ٔحلمٛالت ٝ اَٚ التلبد دا٘ؾ ثٙیبٖ ٚ دػتیبثی ثٝ ستجٝ ت دا٘ؾٚ خذٔب ٓٙمٛاٖ ثٙیمبٖ دس ٌٔٙممٝ سا ثم

    تٛا٘ذ وٕه ٕ٘بيذ تب وـٛس يىی اص اٞذاف التلبد ٔمبٚٔتی دا٘ؼتٙذ. يىی اص أٛسي وٝ ٔیحٕبيمت ػمبصٔبٖ يبفتمٝ اص ثٙیبٖ دػت پیمذا ٕ٘بيمذ، دسن همشٚست ثٝ ٔیضاٖ تِٛیذ دا٘ؾ

    ثبؿذ. دس خبٔٔٝ ٔی ٞبي فىشي داسايیٖ أٖختشٓمبٖ ٚ ٔجتىمش ، دا٘ـٍبٞیبٖ ؿٛد وٝ دس ٔٛاسد ثؼیبسي ٔـبٞذٜ ٔی وـمٛسٔب

    ْ ايذِٜیفبت، أتداساي ٔٙمذ ثمب ٞب ٚ اثتىبسات خذيذي ٞؼتٙذ، أب ثٝ دِیُ ٓذْ استجمبى ِ٘مبػمبصي ايمٗ ٞب ٚ اثتىبسات خٛد ثٝ كٙٔت ٚ دس ٘تیدٝ تدبسي كٙٔت لبدس ثٝ ٔٔشفی ايذٜ

    خمٛثی ثشلمشاس ٝ ٞب ٚ اختشآبت ٘یؼتٙذ ٚ ثٙبثشايٗ، ساثٌٝ ثیٗ دا٘ـمٍبٜ ٚ كمٙٔت ثم ايذٜٞب ٚ اختشآبت دس د٘یب خمضٚ وـمٛسٞبي ايٗ دس حبِیؼت وٝ ايشاٖ دس ٘ٛآٚسيؿٛد. ٕ٘یٝ ،ا٘مذ ٚيظٜ خٛا٘بٖ دس ايٗ ٓشكٝ ثؼیبس فٔبَ ثٛدٜٝ سٚ ثٛدٜ اػت ٚ ث پیؾ ٞمبي فّزا صٔیٙم

    ٞبي فىشي دس وـٛسٔبٖ ٚخٛد فشاٚا٘ی ثٝ ِٔٙٛس تـىیُ ٚ سٚ٘ك ثبصاس حٕبيت اص داسايی ٔٛاسد ريُ اؿبسٜ وشد:تٛاٖ ثٝ داسد وٝ اص آٖ خّٕٝ ٔی

    ؛٘یشٚي خٛاٖ ٚ خالق .1 ؛آٔٛختٍبٖ دا٘ـٍبٞی دا٘ؾ .2 ؛وبس دس وـٛسٚ ٞبي ٔٛخٛد وؼت تّٙٛ وٓ ًشح .3 .ٞبي ػشٌشداٖ ػشٔبيٝ .4

    پيشيٌِ تحميك .1حممٛق ٔبِىیمت »دٞذ وٝ حٕبيت اص ثشسػی تبسيخچٝ ٔبِىیت ٔٔٙٛي ٚ فىشي ٘ـبٖ ٔی

    ٞبي كٙٔتی، ادثی ٔبِىیت»ٔـتُٕ ثش ثٝ ٓٙٛاٖ ثخؾ خذيذي اص ٟ٘بد ٔبِىیت ٚ « ٔٔٙٛيٞبي ثشاي حٕبيت اص آثبس ادثی، ّٕٓی ٚ ٞٙشي، اختشآبت، ٓالئٓ تدبسي، ٘ـبٖ« ٚ ٞٙشي

    ٗ إِّّمی، اص لمشٖ ٘مٛصدٞٓ ثمٝ ثٔمذ ٚ ثمب تلمٛيت دٚ خغشافیبيی ٚ غیمشٜ دس ػمٌب ثمیٞمبي وٙٛا٘ؼمیٖٛ پمبسيغ ثمشاي حٕبيمت اص ٔبِىیمت »إِّّی ٟٔمٓ ئٙمی وٙٛا٘ؼیٖٛ ثیٗ

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 250

    « وٙٛا٘ؼیٖٛ ثشٖ ثشاي حٕبيت اص آثمبس ادثمی ٚ ٞٙمشي »ٔیالدي ٚ 1883دس ػبَ « ٔتیكٙ ٟ٘بديٙٝ ٚ ثب ٔشٚس صٔبٖ ٔتحَٛ ؿذٜ اػت. 1886دس ػبَ

    ٝ ٞبي فىشي دس ايشاٖ ٔٛسد تٛخٝ لمشاس ٌشفتمٝ ثم ًی ػبِیبٖ اخیش حٕبيت اص داسايیی ايمشاٖ، حٕبيمت لبٖ٘ٛ ثش٘بٔٝ پٙدٓ تٛػٔٝ خٕٟٛسي اػمالٔ 17ٔبدٜ «د»وٝ ثٙذ ًٛسي

    ٞمبي ثٝ ِٔٙٛس اػتفبدٜ اص ُشفیت« آٚسي ثبصاس فٗ»ٚ « ثٛسع ايذٜ»ٔبِی اص ايدبد ٚ تٛػٔٝ ٞبي كٙٔت، وـبٚسصي ٚ خمذٔبت سا تىّیمف ٌٛيی ثٝ ٘یبص ثخؾ ّٕٓی دس خٟت پبػخ

    وشدٜ اػت.ٗ ٌزاسي ػشٔبيٝ ِ٘بْ»ثب ٓٙٛاٖ دس ٔمبِٝ وبسٌشؿٛسوی ُ ثمی حممٛلی چمبِؾ ٚ إِّم

    ٝ همشٚست اثتمذا تمب ومشدٜ وٛؿمؾ « فىمشي ٚ ٔٔٙمٛي ٔبِىیت دساختالفبت ٝ تٛخم ثم ٚ ٔٔٙمٛي ٔبِىیمت حمٛصٜ دس إِّّمی اختالفبت ثیٗ حُ ٔذيشيتی ٚ حمٛلی ساٞىبسٞبي

    إُِّ تـمشيب ؿمٛد ثیٗ ٌزاسي ػشٔبيٝ والٖ ٞبي ثش٘بٔٝ ٚ ٞب پشٚطٜ اخشاي اص ٘بؿی فىشي ٞمبي صٔیٙٝ ٚ ؿذٜ ثشسػی صٔیٙٝ ايٗ دس ٔٛخٛد إِّّی ثیٗ اػٙبد خبيٍبٜ حمٛلی ادأٝ، دس

    ػمپغ ،ؿمذ٘ذ ٔٔشفمی آٖ تٔبسيف ٘یض ٚ ٌزاسي دس ػشٔبيٝ إِّّی ثیٗ اختالفبت پیذايؾ فىمشي ٚ ٔٔٙٛي ٞبي ٌزاسي ػشٔبيٝ حٛصٜ دس إِّّی ثیٗ اختالفبت فلُٚ حُ ٞبي سٚؽ ساٞىبسٞمبي پبيبٖ ثشسػی ؿذٜ، دس خبف ٞبي سٚؽ ٚ والػیه ٞبي سٚؽ ٌشٜٚ دس دٚ

    ْ ثشاي( خذاٌب٘ٝ كٛستٝ ث)حمٛق ٚ ٔذيشيت حٛصٜ دس پیـٟٙبدي ٝ ِ٘مب ٌمزاسي ػمشٔبي .(1385)وبسٌشؿٛسوی، ا٘ذ ؿذٜ تٛكیٝ وـٛسٔبٖ دس إِّّی ثیٗ

    ٞمبي ثٝ ثشسػی ٔبٞیمت داسايمی «ٔجب٘ی ٔبِىیت فىشي»ثب ٓٙٛاٖ دس وتبة ٘یب حىٕتٕ٘بيمذ ٚ دس ثشسػی ٔیٞبي فىشي سا ػپغ اثٔبد فّؼفی ٚ حمٛلی داسايی فىشي پشداختٝ

    ٘یمب، )حىٕمت دٞمذ ٞمبي فىمشي ا٘دمبْ ٔمی ثشسػی پیشأٖٛ ٔجب٘ی ؿشٓی داسايمی ٟ٘بيت 1386).

    ْ دس حمبوٕیتی ُٚمبيف ثشسػمی »ثب ٓٙٛاٖ دس ٔمبِٝ ٌٛدسصي ٚ ثبلشي ٔبِىیمت ِ٘مب ٚ فىمشي ٔبِىیمت دس حمٛصٜ ٞمب دِٚت حبوٕیتی ُٚبيف ثشسػی ثب وشد٘ذ تالؽ «فىشي المذأبت ٟ٘بيمت دس ٚ ؿمٛد ؿٙبػمبيی ٞب ايشاٖ، وبػتی فىشي ٔبِىیت ِ٘بْ ثب آٖ ٔمبيؼٝ ايشاٖ دس فىشي اص ٔبِىیت حٕبيت ٚ استمبء خٟت دس تٛا٘ٙذ ٔی ٌزاساٖ ػیبػت وٝ ّٕٓی .(1388، ٌٛدسصي ٚ ثبلشي) ؿٛد پیـٟٙبد دٞٙذ، ا٘دبْ إِّّی ثیٗ ٚ ّٔی ػٌب دس

  • 251 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٔجمب٘ی فمٟمی ٚ حممٛلی »ثب ٓٙٛاٖ دس ٔمبِٝ ٔیشصاخب٘ی، وبٚ٘ذ ٚ آتلبٔی ،ٔٛػٛيبٖٞمبي فىمشي تالؽ وشد٘ذ تب ٓمٛد ٔـشّٚ ثشاي ٔجبدالت داسايی «ٞبي فىشيثبصاس داسايی

    ٗ ٕ٘بيٙذ ٚ دس آٖ ثیمْ، ٔٔبٚهمٝ ٚ كمّب سا پیـمٟٙبد سا ٔتٙبػت ثب ٘یبص ثبصاس ػشٔبيٝ ٔٔی .(1393)ٔٛػٛيبٖ، ٔیشصاخب٘ی، وبٚ٘ذ ٚ آتلبٔی، داد٘ذ

    ٓ د٘جبَ آٖدس ايٗ تحمیك ثٝ ٞمبي ا٘دمبْ ؿمذٜ اثتمذا تمب ثمب ثشسػمی فٔبِیمت ٞؼمتیٞمبي ٔمٛسد اػمتفبدٜ دس ثمبصاس ػپغ سٚؽ ،ٞبي فىشي سا ثشسػی وٙیٓ ٔـشٚٓیت داسايی

    ػشٔبيٝ سا ثب ٘تبيح ثشسػی ٔمبيؼٝ ٕ٘ٛدٜ ٚ ثشاي ٘مبًی ومٝ ٔمٛسد اتفمبق فمٟمب ٘یؼمت ٚ ائٝ ٕ٘بيیٓ.اي اص فمٟب ثٝ آٖ اؿىبَ داس٘ذ، ساٞىبسٞبي ٔٙبػت اس ٓذٜ

    . ادبيات پژٍّش2

    هالکيت هؼٌَی. تؼریف 2-1ٓ ثبؿذ، ثخمؾ اَٚ اص صثبٖ اٍّ٘یؼی ٔی 1يب ٔٔٙٛي فىشي ٔبِىیت اكٌالح ٝ ٞم ٔٔٙمبي ثم

    ٌیشد ٔی تّٔك آٖ ثٝ ٔبِىیت وٝ( ؿیء) ٚ( ٔبَ) ٔٔٙبي يٝ ٞٓ ٚ (تلشف) ٚ (ٔبِىیت حك)ٖ فىش ثٝ فشد تٛا٘بيی ثش وٝ اػت ٚكفی ٘یض ؛ ثخؾ دْٚسٚد ٔی وبس ثٝ سٚؽ يمه دس ومشد

    حبِت دس ٚاطٜ دٚ ايٗ. وٙذ ٔی دالِت تٛا٘بيی ايٗ وبسٌیشي ثٝ يب ٚ ءاؿیب ؿٙبخت ٚ ٌٔٙمیٖ ًی أب ،اػت لشاسٌشفتٝ اػتفبدٜ ٔٛسد وٕتش لب٘ٛ٘ی ٔتٖٛ دس اٌشچٝ تشویجی ٓ لمش دس ثیؼمتْ دس اكمٌالح ايٗ وٝ ًٛسيٝ ث يبفت اي ٌؼتشدٜ سٚاج حمٛلی وتت ٖ » ٘مب خٟمب٘ی ػمبصٔب

    ٝ ٔٛافممت يه هٕیٕٝ «ج» ثخؾ دس ٚ سفت وبس ثٝ «ٔٔٙٛي ٔبِىیت ٖ ػمیغ أت ٘بٔم ػمبصٔب حممٛق تدمبست ثب ٔشتجي ٞبي خٙجٝ ثٝ ساخْ ٕٓٛٔی ٘بٔٝ ٔٛافمت ٓٙٛاٖ ثب خٟب٘ی تدبستٗ ثشاي ٘یض ايشاٖ داخّی لٛا٘یٗ دس .ٌشفت لشاس اػتفبدٜ ٔٛسد ٔٔٙٛي ٔبِىیت ٚاطٜ ثمبس اِٚمی .اػت آٔذٜ 17/10/1382 ٔلٛة «اِىتشٚ٘یىی تدبست لبٖ٘ٛ» 62 ٔبدٜ دس فىشي ٔبِىیتٗ ٌزاؿتٗ ٞٓ وٙبس ثب چٙذ ٞش ٖ ٔمی ٚاطٜ دٚ ايم ٝ سا آٖ تمٛا ٍ ثم ٝ تّٔمك ِحمب ؿمیء ثم

    ٝ فىمشي يمب رٞٙی ٔٔٙٛي، ٔبِىیت غیشٔبدي، ٔبِىیت غیشٔبدي، أٛاَ غیشّٕٔٛع، تشخٕم .٘ذاس٘ذ ِ٘ش ٚحذت آٖ ؿَٕٛ حٛصٜ ٚ تٔشيف دسثبسٜ ا٘ذيـٕٙذاٖ أب ،وشد

    تٔبسيف اص ثشخی. ا٘ذوشدٜ تٔشيف ٌٛ٘بٌٖٛ اؿىبَ ثٝ سا ٔفْٟٛ ايٗ ٔختّف، ٔحممبٖ :ٓجبستٙذاص فىشي ٞبيداسايی ٔفْٟٛ

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 252

    ك ؿٛد وٝ ثٝ كبحجبٖ آٖ ح ٌفتٝ ٔی حمٛلی ثٝي ٔبِىیت فىش ٔٔتمذ اػت وبتٛصيبٖدٞذ ٚ اسصؽ التلمبدي ٚ لبثّیمت ٞبي فىشي ٚ اثتىبسي ا٘ؼبٖ سا ٔی ٚسي اص فٔبِیت ثٟشٜ

    ٗ ٔبدي ٘یؼت. حمٛق پذيذآٚس٘ذٌبٖ آثبس ادثمی ِٚی ٔٛهّٛ آٖ ؿیء ٔٔی ،دادٚػتذ داسدّ ٚ حك تىثیمش يب حك ٔؤِف ٔٔشٚف ثٝ ٔبِىیت ادثی ٚ ٞٙشي يب ٞٙشي يب اص حمك اختمشا

    (.23. ف ،1374 وبتٛصيبٖ،) ٞبي فىشي اػت ا٘ٛاّ ٔبِىیتٗ : اص ٓجبستؼت فىشي ػشٔبيٝ( ٔٔتمذ اػت 1997) 2ٔبِٖٛ ٚ ادٚيٙؼٖٛ دا٘مؾ، داؿمت

    ٞمبي تٛا٘بيی ٘یض ٚ وٙٙذٜ ٓشهٝ ٚ ٔـتشي ثب استجبى ػبصٔب٘ی، تىِٙٛٛطي تدشثٝ، وبسٌیشيٝ ث (.6. ، ف1389 ذ )ٕٞتی،وٙٔی ؿشوت آٖ اص سا ثبصاس دس سلبثتی ٔضيت يه وٝ اي حشفٝ

    اسصؽ ثٝ تٛا٘ذٔی وٝ دا٘ٙذٔی دا٘ـی سا فىشي ػشٔبيٝ (2000) 3ػبِیٛاٖ ٚ ادٚيٙؼٖٛ (.42. ف ،1386 ،صادٜ ٌِفی ٚ صاٞذي) ؿٛد تجذيُ

    ٝ دا٘مذ ٔمی ٔحٛسي دا٘ؾ ٔٙبثْ تٕبْ ؿبُٔ سا فىشي ٞبي داسايی (2004) 4عپبثّٛ وم )ٕٞتمی، ؿمٛ٘ذ ٕ٘می ٚاسد ٔمبِی ٞمبي كٛست دس ِٚی ،وٙٙذٔی تِٛیذ اسصؽ ػبصٔبٖ ثشاي (.6. ، ف1389 ٞمبي داسايمی اص ٌشٚٞمی يمه كٛستٝ ث سا فىشي ٞبيداسايی (2004) 5اػىیٛٔب ٔبس

    ٖ ثب ٚ ٞؼتٙذ ٚاثؼتٝ ػبصٔبٖ يه ثٝ وٝ ٘ـیدا ٖ اسصؽ ثمش افمضٚد ٗ ًشيمك اص ػمبصٔب تٔیمی وٙٙمذ، ٔمی ٔـبسوت ػبصٔبٖ سلبثتی ٔٛلٔیت ثٟجٛد دس ٌیشي چـٓ ًٛسٝ ث وّیذي، ريٙفٔبٖ (.43. ف ،1386 ،صادٜ ٌِفی ٚ صاٞذي) ا٘ذوشدٜ تٔشيف

    ٝ ٚ فىمشي داسايمی اًالٓبت، دا٘ؾ، سا فىشي ػشٔبيٝ (2005) 6ضٔبستیٙ ٝ اي تدشثم وم (.6. ف ،1389 )ٕٞتی، وٙذ ٔی تٔشيف ٌیشد، لشاس اػتفبدٜ ٔٛسد ثشٚت خّك دس تٛا٘ذ ٔی

    ُ ثمب ٘بّٕٔٛع داسائی يه سا فىشي ػشٔبيٝ (2005) 7ٔبٚسيذع اسصؽ خّمك پتب٘ؼمی (.6. ف ،1389 )ٕٞتی، دا٘ذٔی خبٔٔٝ وُ ٚ ػبصٔبٖ ثشاي

    وٝ ،(اسصؽ) آيٙذٜ ػٛدٞبي ٔٙبثْ ،صاٙذٓجبست فىشي ػشٔبيٝٔٔتمذ اػت (2009) 8ِیٖٛ فشدٝ ث ٔٙحلش ٞبي ًشاحی ٘ٛآٚسي، تٛػي تِٛیمذ ا٘ؼمب٘ی ٘یمشٚي تدشثیمبت يمب ػمبصٔب (.4. ف ،1385 ،٘ٛس ٚ حؼٙٛي سهبئی ٚ خٔفشي) ؿٛد ٔی

    http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%82http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%82_%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%AA%DA%A9%D8%AB%DB%8C%D8%B1http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B9

  • 253 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    تؼریف حمَلي هالکيت هؼٌَی. 2-2)ٔبِىیت ٔٔٙٛي( ثٝ كمٛست ٔؼمتمُ ٚ ثمذٖٚ رومش ٔلمبديك دس ٔتمٖٛ ٓٙٛاٖدس ٔٛسد ٚخٛد ٘ذاسد تب تالؽ دس دػتیبثی ثمٝ تٔشيمف آٖ داساي فبيمذٜ حممٛلی اي ٘ٛؿتٝلب٘ٛ٘ی

    ثشاي دػتیبثی ثٝ تٔشيمف ٚ ثبؿذ ٚ ثتٛاٖ آٖ سا ثش ٔلبديك تٌجیك داد، ثب ايٗ حبَ تالؽ ٞبي اسائٝ ؿذٜ تب حذٚد صيبدي ٔب سا ثب اثٔبد ٔبِىیمت ٔٔٙمٛي آؿمٙب تٔشيف ٘من ٚ اثشاْ

    ْ وٙذ ٚ صٔیٙٝ سا ثشاي ؿٙبختٔی ٞمبي ٔبٞیت ٚ احىمبْ ٔتشتمت ثمش آٖ ٚ ؿمٙبخت ِ٘مبأب ثبيذ تٛخٝ داؿت، ٔجب٘ی ِ٘شي آتجبس ٔبِىیت ٔٔٙمٛي ٚ ثمٝ تجمْ . ػبصد یحمٛلی ٕٞٛاس ٔ

    ٞبي حمٛلی حبوٓ ثش ٔبِىیت ٔٔٙٛي دس وـٛسٞب، ٔتفبٚت اػت ثٝ ٓٙٛاٖ ٔثمبَ ِ٘مبْ آٖ ِ٘بْثیـمتش ثمٝ آثمبس التلمبدي ؿٙبػمبيی حمٛلی آٔشيىب ثش ٔجٙبي )ٔٙفٔت ٌشايی( اػتٛاس اػت ٚ

    ٛآٚسي ٚ پیـشفت ّْٓٛ تٛخٝ داسد.ثیش آٖ ثش ٘أٔبِىیت ٔٔٙٛي ٚ ت

    فکری هالکيت التظادى حمَق. 2-3 كمٛست ثٝ وٝ اػت پذيذآٚس٘ذٜ ثٝ دادٖ إًیٙبٖ ٔٔٙٛي ٔبِىیت ِ٘بْ ٞش ٞذف تشيٗ ٟٔٓ

    ٔبِىیمت التلمبدى حممٛق . داسد سا خمٛد پذيذٜ التلبدى ٔٙبفْ اص اػتفبدٜ حك ا٘حلبسى اص أمب ،وٙمذ ٔى آٌب ٔٔی ٗ ٔذت ثشاي سا ثشداسى ثٟشٜ ا٘حلبسى حك پذيذآٚس٘ذٜ ثٝ ٔٔٙٛيٖ آٟ٘مب ثمشداسى ثٟمشٜ ؿمیٜٛ ٚ فىشى ٞبى پذيذٜ ٔبٞیت وٝ آ٘دب ٖ ٘یؼمت، يىؼمب ٞمب، لمب٘ٛ

    ّ ٚ حمٛصٜ ٞش دس سا ثشداسى ثٟشٜ ٞبي ٔلذاق ٝ ٔمٛسد ٔٛهمٛ ٗ . اػمت دادٜ لمشاس تٛخم ايمٝ ٞمب ؿیٜٛ تٛػٔٝ ثب ٚ اػت ٔتٔبسف ثشداسىثٟشٜ ٞبىؿیٜٛ ثٝ ٘بُش ٞب ٔلذاق ٗ ثؼمب چم ايم .يبثذ تٛػٔٝ ٘یض حمٛق

    ُ حمك : ٔب٘ٙمذ ديٍشي حمٛق ٚ ٞب لبٓذٜ ٔٛهّٛ حمٛق، ايٗ ٕٞچٙیٗ ا٘تممبَ، ٚ ٘ممٗ . ؿمٛد ٔی ٚالْ... ٚ ثشداسى ثٟشٜ ٔدٛص آٌبى ٚ ٌزاؿتٗ سٞٗ اسث، ٝ ايم حممٛق اص دػمت

    سا التلمبدي حممٛق اػتفبدٜ ٚ ثشداسى ثٟشٜ حك دأٙٝ حمیمت دس (... ٚ ا٘تمبَ ٚ ٘مُ حك)ٝ ادأٝ دس داسد كٙٔتی ٚ ادثی ؿبخٝ دٚ فىشي ٔبِىیت حمٛق وٝ آ٘دب اص. وٙذ ٔى سٚؿٗ ثم .پشداصيٓ ٔی حٛصٜ دٚ ايٗ دس التلبدى حمٛق

    ْ ٚيظٜ إٞیت ٚ ٔٔٙٛى حمٛق ثٛدٖ سً٘ وٓ: كٙٔتى ٔبِىیت التلبدى حمٛق ٔٙمبفٝ ثؼمیبس سا كمٙٔتى ٔبِىیت التلبدى خٙجٝ كٙٔتى، ٞبى پذيذٜ دس التلبدى ومشدٜ ثشخؼمت

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 254

    حمك ٚ فمشٚؽ ا٘حلمبسى حمك ؛ػمبخت ا٘حلمبسى حمك اص:، ايٗ حمٛق ٓجبستٙذاػت .ٚاسدات اص ٕٔب٘ٔت

    ٝ ثمب ٞٙمشي ٚ ادثمی ٔبِىیت التلبدي حمٛق: ادثی ٔبِىیت التلبدى حمٛق ٝ تٛخم ثمٝ داسد ٔتٔمذدي ٞمبي ٔلذاق ثشداسى، ثٟشٜ ؿیٜٛ ٚ ٚهٔیت اص:ثشخمی اص آٟ٘مب ٓجبستٙمذ وم

    ُ ٚ تّخیق التجبع، حك ؛تشخٕٝ حك ؛تىثیش ٚ ٘ـش حك ٚ پمبداؽ اص اػمتفبدٜ حمك ؛تجمذي .اخشا ٚ ٓشهٝ حكٚ خبيضٜ

    فکری هالکيت اخاللي حمَق. 2-4

    ٓ ثؼیبس ٔبِىیت كٙٔتی دس ٔٔٙٛى ٚ اخاللى حمٛق ٌفتیٓ، وٝ ًٛس ٕٞبٖ ً وم . اػمت س٘م 3 ٔمبدٜ دس حك ايٗ. اػت اختشاّ ٚسلٝ دس ٔختشّ ٘بْ روش اختشآبت، دس اخاللى حك فمي

    ٝ اختشاّ ٚسلٝ دس وٝ داسد حك ٔختشّ ٔبدٜ، ايٗ ثشاػبع. اػت آٔذٜ پبسيغ ٘بٔٝ ٔٛافمت ثم دس ٔٔٙمٛى ٚ اخاللمى حممٛق كمٙٔتى، ٔبِىیمت ثمشخالف .ؿمٛد ثشدٜ ٘بْ ٔختشّ ٓٙٛاٖ ؛9حك افـبي اثمش اص:. ايٗ حمٛق ٓجبستٙذؿٛد ٔی لّٕذاد ٟٔٓ ٚ پشسً٘ ثؼیبس ادثى ٔبِىیت

    حك دػتشػی ثٝ اثش.ٚ 12حك ٓذَٚ ؛11حك تٕبٔیت اثش ؛10حك ٘بْ ٚ ٓٙٛاٖ پذيذآٚس٘ذٜ

    حَزُ شوَل. 2-5ِٔٙٛس ٔب اص ٔبِىیت ٔٔٙٛي دس ايٙدب، تٕبْ آٖ چیضٞبيی اػمت ومٝ دس د٘یمبي خذيمذ ثمٝ

    ثشداسي ٔبدي ٕ٘بيمذ، ؽ داسد اص آٟ٘ب ثٟشٜؿٛ٘ذ ٚ ثـش تالٓٙٛاٖ أٛاَ ٔٔٙٛي ؿٙبختٝ ٔیٌٛ٘مٝ سيـمٝ فىمشي ٘ذاؿمتٝ ثبؿمذ؛ ٔثمُ ػمشلفّی، ٓالئمٓ تدمبسي، ٓالئمٓ ٌشچٝ ٞیچ

    (.خغشافیبيی، اًالٓبت افـب ٘ـذٜ )اػشاس تدبسي

    هظادیك هالکيت هؼٌَی. 2-6ٞبي ٔٛخٛد، ٕٔٔٛالً ٔبِىیت ٔٔٙٛي دس دٚ ثخمؾ ٔمٛسد ٌٔبِٔمٝ لمشاس ٌشفتمٝ دس ٘ٛؿتٝ . حك اِتأِیف. 2. ٔبِىیت كٙٔتی، 1 اػت:

    إِّّی كٛست ٌشفتٝ اػت ومٝ ٞبي ثیٗ ٘بٔٝ ثٙذي ثٝ پیشٚي اص اِٚیٗ پیٕبٖ ايٗ تمؼیٓدس ٔیبٖ وـٛسٞبي خٟبٖ ٔٙٔمذ ٌشديذ. لجالً ثشخی اص الؼبْ آٖ ثٝ اخٕبَ ثیبٖ ؿذ. أب دس

    ٔٛاسد ثمٝ ٓٙمٛاٖ ، دس ٔزاوشات ٔٛػْٛ ثٝ دٚس اسٌٚٛئٝ، ايٗیالدئ 1994لشاسداد آٚسيُ ٖ حك وپی :ٔلبديك ٔبِىیت آٔذٜ اػت ؛ٓالئمٓ تدمبسي ؛ثمشداسي ٚ حممٛق ٔمشتجي ثمب آ

  • 255 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٞبي ػبخت ٔمذاسٞبي يمه ًشح ؛حك ثجت اختشاّ ؛ٞبي كٙٔتی ًشح ؛ٓالئٓ خغشافیبيیوٙتمشَ ؛حفبُمت اص اًالٓمبت افـمب ٘ـمذٜ (؛پبسچٝ )ٕٞشاٜ ثب ؿشح خضئیبت ٞش لؼٕت

    ٗ ) ٞبي لمشاسدادي ٞبي هذسلبثتی دس پشٚا٘ٝ سٚيٝ إِّّمی ٚ دثیشخب٘مٝ ٔشومض تدمبست ثمیاص: دا٘مؾ ٙمذ ٔلمبديك خذيمذ ٔبِىیمت ٔٔٙمٛي ٓجبست ؛(539. ف ،1375 ،إِٙبفْ ٔـتشن ، اختشآبت دس صٔیٙٝ ثیٛتىِٙٛٛطي.دا٘ؾ فٙیػٙتی،

    دا٘مؾ : وٙمذ ٔیػبصٔبٖ خٟب٘ی ٔبِىیت ٔٔٙٛي دا٘ؾ ػٙتی سا ثذيٗ كٛست تٔشيف -ٞمبي بي ادثی، ٞٙشي يب ّٕٓی، اخشاٞب، اختشآبت، وـفػٙتی ٓجبست اػت اص وبسٞ

    ٞمبي ػمٙتی ٚ ٞب، اًالٓبت افـب ٘ـذٜ داساي پبيٝ ٞب، ٘ـب٘ٝ ٞب، ٓالئٓ، ٘بْ ّٕٓی، ًشحٞبي داساي سيـٝ ػٙتی وٝ اص فٔبِیت فىشي دس حٛصٜ ٞبي ديٍش اثذآبت ٚ خاللیت

    (.96. ف ،1387٘یب، حىٕت) ؿٛد ٞٙشي، ّٕٓی يب كٙٔتی ٘بؿی ٔیٞش ٌٛ٘ٝ اًالٓمبت كمٙٔتی ٚ تىٙیىمی ومٝ احتٕمبالً دس : ٓجبست اػت اص دا٘ؾ فٙی -

    تِٛیذ يب خشيبٖ تِٛیذ وبال يب ٔٛاد ٚخٛد داؿتٝ، يب دس ثٝ وبسٌیشي ٔٔبدٖ، چمبٜ ٘فمت يب ديٍش ٔٙبثْ ٚ رخبيش ٔٔذ٘ی يب دس ا٘دبْ ٞشٌٛ٘ٝ ّٕٓیبت وـبٚسصي، خٍّٙذاسي ٚ

    .(98. ف ،1387یب، ٘ حىٕت)سٚد ٌیشي ثٝ وبس ٔی يب ٔبٞیيٙذٞبي كٙٔتی ٔشتجي ثمب أىمبٖ اػمتفبدٜ اص آاي اص فش ثٝ ٔدٕٛٓٝ»ثیٛتىِٙٛٛطي ٘یض -

    (.99. ف ،1387٘یب، حىٕت« )ؿٛد اخضاي ثذٖ ٔٛخٛد ص٘ذٜ، اًالق ٔی فکری تيهالک يجْاً دفتر. 2-7

    ٝ اػممت ٔتحممذ ّٔمُ ػمبصٔبٖ ٞبي آطا٘غ اص یىي فىشي، تیٔبِى یخٟب٘ دفتش ٝ ومم ثممٓ ت،يم سا یوپ ختشآبت،)ا فىمشي متیٔبِى اص اػمتفبدٜ أمش ٞمبي ًمشح ٚ تدمبسي ٓالئم فىمشي ٞمبيٙؾيآفمش ٚ ٞمبمتیخالل ضٜیاٍ٘ دبديا ثشاي اثضاس هي ٓٙٛاٖ ثٝ...( ٚ یكٙٔت

    اػمتفبدٜ ٚ تٛػٔٝ یٔتِٛ وٝ اػت یػبصٔب٘ یإِّّٗ یث ٟ٘بد ٗيا. اػت ؿذٜ دادٜ اختلبف ثبؿذ. ٔی ٔختّف ُّٔ ٗ یثم دس فىمشي تیٔبِى ؼتٓیػ اص

    ،یإِّّم ٗ یثم اػمتب٘ذاسدٞبي كيم ًش اص تٛا٘ذ یٔ فىشي تیٔبِى یخٟب٘ دفتش ٗیٕٞچَٙ ٚ ٌؼمتشؽ دس ٚ ذيٕ٘ب ـٟٙبدیپ خٟبٖ ٞبيوـمٛس ثمٝ سا ثشؤٔم یتيحٕب ٞبئذَ ا٘تممب

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 256

    مشٜ،یم غ ٚ ػمجض اختشآمبت ،یٕٓمٛٔ ثٟذاؿمت ،يیغمزا متیأٙ ٞبيٙٝیصٔ دس تىِٙٛٛطي .13آٚسد ُٕٓٝ ث اختشآبت ٗيا اص ثـش اػتفبدٜ ُیتؼٟ خٟت دس یٔٙبػج الذأبت

    ٝ دٞمذ یٔ ٘ـبٖٔیالدي 2011 ػبَ دس فىشي تیٔبِى یخٟب٘ دفتش ٌضاسؽ ٗیچم وم ثمب سا فىمشي يمی داسا همجي ٚ ثجمت آٔبس ٗيـتشیث طاپٗ، ٚ ىبيآٔش ٌزاؿتٗ ػش پـت ثمب ٗیدٚٔم . اػمت دادٜ اختلمبف خٛد ثمٝ خٟمبٖ دس ؿذٜ ثجت ٔٛسد ٞضاس 500 ثٝ هي٘ضد

    ثممشاي آٟ٘ممب متیم ٔبِى حممٛق همجي ٚ ثجت ٚ فىشي ٞبييیداسا اثذاّ ثب خٟبٖ التلبدٝ یإِّّم ٗیثم ٚ یداخّم ُیاتٛٔج ٚ داسٚ تىِٙٛٛطي، ثبصاسٞبي دس فمشٚؽ اػمت تٛا٘ؼمت خٟمت ٗ،یچم دِٚمت . وٙمذ ُيتجممذ «ٗیچم دس ؿذٜ یًشاح» ثٝ سا «ٗیچ ػبخت» ٌضاسٜ

    ٚ مذيم خش ٚ هممجي ٚ ثجمت ثشاي ،یكٙٔت ثضسي ٞبيؿشوت حوٛس خٟت ضٜیاٍ٘ دبديا .اػت ٕ٘ٛدٜ ٗییتٔ یبتیٔبِ تیٔٔبف فىشي ٞمبيیميداسا فمشٚؽَ دس فىشي يیداسا یخٟب٘ دفتش ٌضاسؽ ثٝ ٗیچم ZTE ؿمشوت ،ٔمیالدي 2010 ػمب

    ٞمبي يمی داسا ثجمت ٚ ذیم تِٛ دس( وـمٛس مٗيم ا دس یٔخمبثشات مضاتیتدٟ ػمبص٘ذٜ ٗیدٚٔ)ٖ ٗيا دس فىشي ٛ٘ ؿمشوت اص پمغ ٔشثمٛى، ػمبصٔب ٗ هیپب٘بػم یخٟمب٘ دْٚ سدٜ دس طاپم . ٌشفمت لمشاس

    اص ذ،یم تِٛ ٙمذ يفشآ دس ـمتش یث ٞمبي ٘ٛآٚسي اص شيیٌثٟشٜ ثب یٙیچ ٞبيؿشوت أشٚصٜ یإِّّم ٗ یثم ٚ ائٌٙمٝ پشػٛد ذيیتِٛ ثش٘مذٞبي ثمٝ یٕٓمٛٔ ٕب٘ىمبسیپ مهي تیؿخل .ا٘ذؿذٜ ُيتجذ

    ٚخممٛد ( اٖ.یپ.آي.اي) ٓٙٛاٖ تحت یكٙٔت تیٔبِى ـشفتٝیپ ؿجىٝ طاپٗ، وـٛس دسٝ ٗيم ا دس خٟبٖ وـمٛس 37 حبهمش حمبَ دس ومٝ داسد ٛ ؿمجى ٝ اص. داس٘مذ تيٓوم خّٕم ـمشفتٝیپ ؿمجىٝ. اػمت اثذآبت ٚ اختشآبت ثجت أش دس ُیتؼٟ ؿجىٝ، ٗيا ٞبيتیفٔبِٖ یٔم آٖ اص اػمتفبدٜ ثمب وٝ ٙتش٘تيا سٚي ثش اػت ايؿجىٝ یكٙٔت تیٔبِى ٝ تمٛا خممض ثمٝ اختشآممبت، ثجممت أممش دس ُیتؼمٟ ػمٌب دس ٞمب ٘مٛآٚسي ٚ اثتىمبسات ی مبثيم اسص ثمم

    .پشداخت آٖ ٔٔبٔالت ٚ یإِّّٗ یثٞ وـمٛسٞب، اوثمش دس وٝ ٚسص٘ذیٔ ذیتأو ٘ىتٝ ٗيا ثش ٔتٔذدي ٌٔبِٔبت حممك یٌمٛا

    ٝ دس یٟٕٔمم ٘مممؾ فىمشي یميداسا متیٔبِى فمب يا تىِٙٛمٛطي ػمبصي تدمبسي ٚ تٛػمٔٝ يٞض ٔتحذاِـمىُ، ثمبصاس هيم ُیتـى ثب ٚ وٙذ یٔ ٝ ٞمبي ٙم ٝ مضیم ٘ سا ٔجبدِمم ٘ؼممجت ثمم

  • 257 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    فىمشي ٞمبي يمی داسا ٗیٔمبِى اص بسيیثؼم . سػمب٘ذ یٔ حذالُ ثٝ ثبصاس اص خبسج ٔٔمبٔالتٝ یحبِ دس ٘ذاس٘ذ، آٟ٘مب ثش یٔجتٙ ػبصيیٌٛاٞ ثٝ یچٙذا٘ ٓاللٝ هياػتشاتظ ثمبصاس هيم وم ثممب ٚ وممشدٜ خمبسج شفٔبَیغ حبِت اص سا اثذآبت ٗيا اص بسيیثؼ تٛا٘ذیٔ فٔبَ ٚ ِٔٙٓ .دٞذ لشاس فشٚؽ ٚ ذيخش ٔٛسد وٕتشي ٔجبدِمٝ ٙمٝيٞض جْاى در ّای هؼٌَی . هبادالت سازهاًذّي شذُ دارایي2-8 ٞبييیداسا هجي ٚ ثجت ػبصٚوبس بفتٝ،ي تٛػٔٝ ٚ تٛػٔٝ دسحبَ وـٛسٞبي ٕٞٝ دس

    اص تيحٕب ثشاي یٔختّف ٞبيٖٛیوٙٛا٘ؼ. داسد ٚخٛد ايبفتمٝي ػمبصٔبٖ كٛست ثٝ فىشي ٔمشسات ٗيتمذٚ ػمشآغبص ومٝ غ،يپمبس ٖٛیوٙٛا٘ؼم اص پمغ فىشي، تیٔبِى حمٛق

    ثٝ 1337 ػبَ دس شاٖيا ،یإِّّٗ یث ٓشكٝ دس. ؿذ ُیتـى ثٛد، حٛصٜ ٗيا دس یإِّّٗ یث ٗيآخش 1377 ػبَ دس ٚ ٛػتیپ یكٙٔت تیٔبِى اص متيحٕب ثمشاي غيپبس ٖٛیوٙٛا٘ؼ

    فىشي متیٔبِى یخٟمب٘ ػمبصٔبٖ اػبػمٙبٔٝ 1380 ػمبَ دس شفت،يپز سا آٖ اكالحبت پشٚتىُ ٚ ٘بٔٝ ٔٛافمت ثٝ 1382 ػبَ دس شاٖ،يا. ؿذ ػبصٔبٖ ٗيا ٓوٛ ٚ شفتيپز سا

    ذئبدس ٔٛافمتٙبٔٝ 1383 ػبَ دس ٚ تدبسي ٓالئٓی إِّّمٗ یثم ثجمت ثمب ساثٌمٝ دس ذئبدس ٚ وبال سٚي ثمش وٙٙمذٜ ٌٕمشاٜ بي یشٚالٔیغ ٔٙجْ ٞبي٘ـب٘ٝ ٘لت اص شيیخٌّٛ ٔٛسد دس

    آٟ٘ب یإِّّٗ یث ثجت ٚ أٔجذ یاػبٔ اص تيحٕب ٔٛسد دس ؼجٖٛیِ ٘بٔٝ ٔٛافمت ٗیٕٞچٙ دس پزيش وٝ دس ػشاػش د٘یب سايح اػت، ٌزاسي ٔخبًشٜ ثش ػشٔبيٝ ٓالٜٚ .14ذؿ ّٔحك

    حمٛق دس یتخلل ٞبي وبسٌضاسي اٍّ٘ؼتبٖ، ٚ طاپٗ ٗ،یچ ٞٙذ، شیِ٘ يیوـٛسٞب .وٙٙذ یٔ فىشي يیداسا تیٔبِى حك یٌٛاٞ فشٚؽ ٚ مذيخش ثمٝ المذاْ فىشي، تیٔبِى

    15کایآهر در فکری یيدارا يالولل ييب بَرس. 3 دس ومٝ فىمشي یميداسا یٔمبِ ثبصاس ٗیاِٚ ،16فىشي يیداسا ٔٔبٔالت یإِّّٗ یث ثٛسع

    یاكِٛ اص فىشي يیداسا تیٔبِى حك ٔٔبٔالت اخشاي ٚ ٙبٔمٝیٌٛاٞ آٌمبي ٙمٝیصٔ ULR ثمٛسع، مٗيا دس ٔٔبّٔٝ لبثُ ٝیاِٚ ٔحلَٛ. ذيٕ٘ب یٔ اػتفبدٜ ؿذٜ اػتب٘ذاسد

    ٚاحذ هي بي فىمشي یميداسا ٔٔمشف ػمٟبْ ثشي هي ٕٞچٖٛ یٌٛاٞ ٗيا. ثبؿذ یٔ اص پغ ٚ ٌزاسي ٕتیل آٖ اسصؽ ثشاػبع وٝ اػت «فىشي يیداسا تیٔبِى حك یٌٛاٞ» یًشاح مُیتحّ ثمب ٔٔبّٔمٝ، ٙمذيفشآ. مشدیٌیٔم لمشاس ٔٔبّٔٝ ٔٛسد ثٛسع، دس شؽيپز

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 258

    دس ِ٘ش، ٔٛسد ULR آٖ اص پغ ٚ ؿٛد یٔ آغبص فىشي يیداسا اسصؽ ٚ ٞب یظٌيٚ اص ؿذٜIPXI كيًش اص فىشي، يیداسا تیٔبِى حك یٌٛاٞ ٚاحذٞبي ٕمتیل. ٌشددیٔ شفتٝيپز .ٌشددیٔ ٔـخق ثبصاس دس تمبهب ٚ ٓشهٝ ضْیٔىب٘

    ٔٔبٔالت ثبصاسٞبي تٟٙب ءخض ىبيآٔش IPXIفىشي، يیداسا فشٚؽ ٚ ذيخش ٙٝیصٔ دس ثشاي ته ثٝ ته كٛست ثٝ فشٚؿٙذٜ ٚ ذاسيخش ثمبصاس ٗيا دس. اػت ثٛدٜ فىشي يیداسا

    فىشي، يیداسا ٚ یإِّّٗ یث ٔٔبٔالت ثبصاس .ؿٛ٘ذیٔ ذٜئضا ٚاسد فىشي يیداسا ٔجبدِٝ .اػمت ومشدٜ تٕشوض فىشي تیٔبِى حك ٔجبدالت ثش وٝ اػت یٔبِ ثبصاس ٗیاِٚ

    ٓٙمٛاٖ ثٝ ٔـبسوت ثشاي فٛسد ٚ پغیّیف ،یػٛ٘ ٕٞچٖٛ یثضسٌ یإِّّٗ یث ٞبي ؿشوت .ٕ٘ٛد ذٙخٛاٞ ٔٙٔمذ ٙٝیصٔ ٗيا دس يیلشاسدادٞب مهي٘ضد اي ٙمذٜيآ دس ػمغ،ؤٔ آومبي 27، ٔیالدي 2011 دػبٔجش دس فىشي يیداسا ٔجبدالت ثبصاس ٗيا غیػأت ثذٚ اص ٚاختشآبت ٞب٘ٛآٚسي ؿبُٔ ٞمبػمبصٔبٖ مٗيا. ا٘مذ ؿمذٜ ّٔحك آٖ ثٝ ػبصٔبٖ اص یثخـ تىِٙٛٛطي، ثبصاس دس فٔبَ ٟٔٓ فىشي ٞبييیداسا تیٔبِى ثب يیٞب ؿشوت اص ٔدْٕ هي ٚ ٔٔتجش ٞبي دا٘ـٍبٜ یمبتیتحم ٟ٘بدٞبي ،یّٔ ا٘شطي ٞمبيـٍبٜيآصٔب

    .ثبؿٙذیٔ فىشي تیٔبِى حمٛق ٞبيؿشوت ٔٔبٔالت ٚ فىشي ٞبييیداسا ثٝ یدٞ ؼب٘غیِ ٚ اػتب٘ذاسدػبصي ٜٛیؿ IPXI ثبصاس

    يیداسا تیٔبِى حك ٚاحذٞبي فشٚؽ ٚ ذيخش ثشاي ٞمبؿمشوت ثٝ دادٖ اخبسٜ ثب سا آٟ٘ب ٕٞچٖٛ تٛا٘مذیٔم« فىمشي یميداسا تیٔبِى حك یٌٛاٞ» ٗيا. ػبخت دٌشٌٖٛ فىشي يیداسا تیٔبِى حك یٌٛاٞ» ٚاحذ ٞش ٔثبَ، ٓٙٛاٖ ثٝ. شدیٌ لشاس ٔٔبّٔٝ ٔٛسد ػٟبْ

    ٍشييد ؿشوت ثٝ ٔحلَٛ هي ذیتِٛ دس اػتفبدٜ ثمبس مهي ثمشاي تٛا٘مذیٔم« فىمشي تىِٙٛمٛطي ثخٛاٞمذ ،يیخمٛدسٚ ؿمشوت مهي اٌمش ٔثمبَ، ٓٙٛاٖ ثٝ. ؿٛد ٚاٌزاس ٚاحذ ٞضاس 50 ذيثب دٞذ، لشاس اػتفبدٜ ٔٛسد ُیاتٛٔج ٞضاس 50 ذیتِٛ دس سا ؿذٜ ذاسييخش .ذيٕ٘ب يذاسيخش ثبصاس ٕتیل ثمٝ سا فىمشي یميداسا متیٔبِى حمك یٌٛاٞ

    ٞبيتىِٙٛٛطي وشدٖ داس یٌٛاٞ ثشاي ذييخذ ىشديسٚ فىشي، يیداسا ثبصاس ٚالْ دس اص خبسج ٔزاوشات كٛست ثٝ فىشي يیداسا یػٙت ٔجبدالت ٔـىالت وٝ اػت ٘ٛآٚسا٘ٝ ٚ ٞمبؿمشوت ثمبس، ٗیاِٚم ثمشاي. دٞذیٔ وبٞؾ سا تجبدَ ؼهيس ٚ ٘ذاسد سا ثبصاس

  • 259 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٚ وٙٙذ فشٚؽ ٚ ذيخش سا تىِٙٛٛطي اص اػتفبدٜ حك یٌٛاٞ ٚاحذٞبي تٛا٘ٙذیٔ ٞب ثٍٙبٜ . بثٙذي دػت خٛد ِ٘ش ٔٛسد تىِٙٛٛطي ثمٝ بفتمٝ،ي ػبصٔبٖ ٚ ٔٔمَٛ ٞبيٙٝيٞض ثب

    مشيیٌ ؿىُ»: ذيٌٛ یٔ ، IPXIشٓبُٔئذ ٚ شٜئذ تأیٞ غیسئ پٙىٛن،. یخ. خشاسدٝ ثب ٔتٛػي، ثٛدخٝ ثب وٛچه ٞبيؿشوت ثشاي اخق، ًٛس ثٝ ثبصاس، مٗيا اي ٜٛیؿم اسائم

    ٝ «.ثمٛد خٛاٞمذ ذیم ٔف فىممشي، متیٔبِى ثٝ یبثیدػت ثشاي ْيػش ٚ اسصاٖ IPXI ٔدٕٛٓمٝ یٍٞٙمبٔ . اػمت يیوبسا ٚ تیؿفبف اكُ دٚ ثشاػبع ٞ هيم وم یميم داسا حممك یٌممٛاٝ دس فىممشي ٚ ذاساٖيم خش ثمشاي ٝيم ثب٘ٛ ثمبصاس IPXI ،ؿمذٜ ٌمزاسي ٕمت یل ٝیم اِٚ ٓشهم

    .ٙذيٕ٘ب ٗیٔأت یٍٙي٘مذ آٖ، ثمبصفشٚؽ مبي ٔجبدِمٝ اص تب ػبصد یٔ فشاٞٓ ULR فشٚؿٙذٌبٖ ULR لراردادّای. 3-1

    ٚ ٔٔبّٔٝ لبثُ ٔحلَٛ هي ثٝ سا یخلٛك اختشاّ ثجت حك هي ،ULR لشاسدادٞبي يیداسا شا٘حلبسيیغ حك یٌٛاٞ ٔٔبدَ ،ULR لشاسداد هي. وٙذیٔ ُيتجذ اػتفبدٜ لبثُ ٚ ٓشهٝ ثش یٔجتٙم ٕمتیل مهي دس ٚ ضیآٔ نیتجٔ شیغ ٔجٙبي هي ثش وٝ اػت فىشي تىِٙٛٛطي ّ٘ٛ ثشاػبع لشاسداد ٞش. ٌشدد یٔ ٓشهٝ ؿذٜ اػتب٘ذاسد ٚ ثبصاس تمبهبي

    ٚاحذ هي ذاسيخش ٞش. سػذیٔ فشٚؽ ثٝ ٚ ٌزاسيٕمتیل IPXI دس آٖ فىشي يیداسا ٌضاسؽ ٔحمن ثمٝ. وٙمذ اػمتفبدٜ ٔحلَٛ هي ذیتِٛ دس اػتفبدٜ ثشاي سا آٖ تٛا٘ذیٔ

    دس. ٌشددیٔ یٔٙمو ٚ ؿذٜ ٔلشف یٌٛاٞ ٗيا ،IPXI ثٝ فىشي يیداسا اص اػتفبدٜ .ثشػب٘ذ فشٚؽ ثٝ سا آٖ ٝيثب٘ٛ ثبصاس دس تٛا٘ذیٔ مذاسيخش آٖ، اص اػمتفبدٜ ٓمذْ كمٛست

    IPXI اّذاف. 3-2

    ٝ ٗ يم ا سا خمٛد اٞمذاف ىمب، يآٔش فىمشي ٞمبي يمی داسا یإِّّم ٗ یثم ثمٛسع ٔدٕٛٓٝ ٌٛ٘م :وٙذ یٔ یٔٔشفُ فىشي يیداسا ٔٔبٔالت ثبصاس ثشاي تیؿفبف دبديا - يیؿٙبػممب ٕمت، یل وـمف ؿمبٔ

    دمبد يا ٗیٕٞچٙم . ؿذٜ اػتب٘ذاسد ٚاًالٓبت ؼمٝئمب لبثمُ كمٛست ثمٝ تىِٙٛمٛطي ي.فىش يیداسا تیٔبِى یٌٛاٞ ثجت سٚ٘ذ دس تیؿفبف

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 260

    آٖ اخمبصٜ یبتیّٕٓ ٞبيؿشوت ثٝ وٝ يیٞبتىِٙٛٛطي ثشاي ثب٘ٛي ثبصاس آٚسدٖ فشاٞٓ -ٛ ءافـمممب ؼممه يس وممٝ دٞمذ یٔم سا ثممشاي ٚ دٞٙمذ پٛؿممؾ سا خمٛد ٞممبيآٚسي٘مم

    .ٙذيٕ٘ب بفتي یٌزاسا٘ٝ يػشٔب آٖ ػبصي تدبسي ؿمذٜ فيتٔش ٔدٕٛٓٝ ٗيا دس يیٞبتیِٛئٔؼ ٚ فيُٚب اٞذاف، ٗيا ثٝ ُی٘ ِٔٙٛس ثٝ -

    اص. ثبؿمذ یٔم فىمشي يیداسا ٙذٜيآصٔب ٚ مُیٚو ٞمب، تیِٛئٔؼم مٗيا اص یىمي ،اػمت :وشد اؿبسٜ ريُ ٔٛاسد ثٝ تٛاٖ یٔ پؼت ٗيا ذيیوّ فيُٚب خّٕٝ

    ٖ ػبصي تدبسي لبثُ آتجبس، ٔدٛص، ؿبُٔ فىشي يیداسا ػجذ یثشسػ ٚ ُیتحّ - ٚ ثمٛد .یلب٘ٛ٘ دٓٛي

    ٚ آتجمبس ٞمبي ُ یتحّ ٝیتٟ ثشاي ٔـبٚسٜ ٚ فىشي يیداسا وبسؿٙبع ٓٙٛاٖ ثٝ ِ٘بست - .ٔدٛص

    ٝ ٗیًشف ثب ٔلبحجٝ ٚ خّؼبت ثشاي ضييس ثش٘بٔٝ - اختمشاّ، كمبحت خّٕمٝ، اص ٔجبدِم يمی داسا ٞمبي ًٙيّٞمذ ،یّٔم ٞمبي ـٍبٜيآصٔب ٞمب، دا٘ـمٍبٜ مبٖ،یثٙ دا٘ؾ ٞبيؿشوت .ٍشيد ٚوالي ٚ ٔـبٚساٖ ٗ،یٔختشٓ فىشي،

    اسصؽ اص سا ULR یآتم ذاساٖيم خش ٚ ٓیتم آومبي وٝ ٔٛادي ٚ ٔذاسن وشدٖ فشاٞٓ - .دػبص آٌمبٜ ٔٔبّٔٝ ٔٛسد فىشي يیداسا ثبِمٜٛ

    ٝ اسصؽ ثمب فىشي ايیداس اص ػجذي بي فىشي ٞبييیداسا يیؿٙبػب - ٝ ثمشاي وم دس اسائم .ثبؿٙذیٔ ٔٙبػت IPXI ثبصاس

    لبِمت دس ٞمب يمی داسا ٗيم ا اػتب٘ذاسدػمبصي ٚ فىشي ٞبي يیداسا شيػب ٌزاسياسصؽ - .ULR ٚاحذٞبي

    حمك ٚاٌمزاسي ثمشاي یإِّّم ٗ یثم ثؼمتش هي ٓٙٛاٖ ثٝ ىپبسچٝي ثبصاس ٗيا اوٖٙٛ ٞٓ . اػت ؿذٜ ؿٙبختٝ خٟمبٖ ومُ دس فىشي ٞبييیداسا اص اػتفبدٜ

    بَرس ایذُ در فرابَرس تْراى. 4ٞبي ٔٔٙٛي دس ثٛسع ايذٜ ا٘دبْ ؿذٜ ومٝ اِٚمی وٖٙٛ دٚ ٔٛسد ٔٔبّٔٝ دس حٛصٜ داسايیتب

    َ ٞٛؿمٕٙذ اػتبستش»ثب ٓٙٛاٖ 11/03/1393دس تبسيخ ٚ ػمشلت همذ ديدیتمب ثمٝ «خمٛدس

  • 261 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٚ ٘شْ ثبسثٙذ»ثب ٓٙٛاٖ 23/09/1393دس تبسيخ ٔیّیٖٛ سيبَ ٚ دٚٔی 2.000اسصؽ «خمٛدس ٔیّیٖٛ سيبَ ا٘دبْ ؿذٜ اػت. 500ثٝ اسصؽ

    ٖ ،«شاٖيفشاثٛسع ا يفىش يیثبصاس داسا»ٌٔبثك هٛاثي ی پمغ اص ًم ٔبِمه يمب ٔبِىمب، داسايی فىشي ٚ ٔبِه تئذاسن الصْ خٟت احشاص اكبِت ٚ ٞٛ ٝئٚ اسا یٔشاحُ ٔمتو

    يومبس ثمشا ٚ ًمشح وؼمت ٝئم ٚ اسا كالح ٔشاخْ ري كياص ًش يفىش يیاػتٔالْ ثجت داسأشاخمْ دس ٜثجت ؿمذ يیثش داسا یٔجتٙ يفىش يیالذاْ ثٝ ٓشهٝ داسا ،یسػٕ يٌزاس اسصؽ .ذيٕ٘ب یٔ شاٖيفشاثٛسع ا يفىش يیثبصاس داسا كيآٖ اص ًش يٚ ٚاٌزاس كالح ري

    ٔٔبّٔمٝ دس فشاثمٛسع ثمشاي ٞمبي ٔٔٙمٛي ٞبي ٔٛسد ِ٘ش خٟت ٔٔبّٔٝ داسايمی ؿیٜٛٚاٌمزاسي حمك ٘تممبَ لٌٔمی ٚ ٕٞیـمٍی داسايمی فىمشي؛ اثبؿذ؛ ؿشح ٔی ذيٗتٟشاٖ ث ايمی اص داس يثمشداس حمك ثٟمشٜ يٚاٌمزاس ؛ٗاي ٔذت ٔٔمی ثشداسي اص داسايی فىشي ثش ثٟشٜثشداس ثٝ كٛست دائمٓ يمب ي ثب ثٟشٜفىش ٔـبسوت ٔبِه داسايیٚ ٗی ٔٔ ٔمذاس يثشا يفىش

    ٗ.ثشاي ٔذت يب ٔمذاس ٔٔی ٔلمٛثبت ٞبي ٔٔٙٛي دس ايمٗ ثمبصاس، ثشاػمبع پـتٛا٘ٝ فمٟی ٚ ٘حٜٛ ٓشهٝ داسايی

    ومٝ ػمشِٛحٝ 08/08/1392ثٟمبداس ٔمٛس خّؼٝ وٕیتٝ فمٟی ػمبصٔبٖ ثمٛسع ٚ اٚساق :اػت ريُثٝ ٘حٛ 17ٞبي ٔٔٙٛي فشاثٛسع تٟشاٖ لشاس ٌشفتّٕٓیبت ثبصاس داسايی

    يیمذ ٔبِیمت ٚ ٔبِىیمت تأوٕیتٝ فمٟی ثٔذ اص ثشسػی اثٔبد ٔختّف ٔٛهّٛ ٚ ثٔذ اص داسايی فىشي ثٝ ٚيظٜ ثٔذ اص تلٛيت لبٖ٘ٛ، ٘ؼمجت ثمٝ ٔٔبّٔمٝ ٚ ٘ممُ ٚ ا٘تممبَ آٖ ثمٝ

    ثٙذي سػیذ. ت ريُ ثٝ خْٕكٛس ي اص ًشيك ثیْ يب كّب حك ٔبِی كحیب اػت.فىش يیداسا یـٍیٚ ٕٞ یا٘تمبَ لٌٔ .1 ٔممذاس بيم ٔمذت يثمشا ثٝ كٛست دائٓ يب ثشداس ثب ثٟشٜ يفىش يیداسا ٔبِهٔـبسوت .2

    ثشاػبع لشاسداد ؿشوت كحیب ثٛدٜ ٚ داسايی فىشي ثٝ ٓٙمٛاٖ آٚسدٜ ؿمشيه ٗی ٔٔ ؿٛد. ٚ ٔبَ ٔـبّ ؿشوت ٔحؼٛة ٔیٌزاسي ؿذٜ ٚ خض لیٕت

    تٛا٘مذ دس ٔمی ٗی ٔٔم ٔمذاس بئذت يثشا يفىش يیاص داسا يثشداس حك ثٟشٜ يٚاٌزاس .3 لبِت لشاسداد ٔٔبٚهٝ يب كّب ا٘دبْ ٌیشد.

    ثمٝ ٓٙمٛاٖ ٗی ٔٔم ٔمذت يمب ٔممذاس يثشا يفىش ايیاص داس يثشداس حك ثٟشٜ يٚاٌزاس .4 لشاسداد اخبسٜ ٔحُ تشديذ اػت ٚ لشاس ؿذ اص ٔشاخْ اػتفتبء ؿٛد.

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 262

    ّای هؼٌَی بررسي فمْي دارایي. 5دا٘ٙمذ ٚ ثشخی آٖ سا ٔـشّٚ ٔی دا٘ؼتٝ؛ُ خذيذ ئٞبي ٔٔٙٛي سا اص خّٕٝ ٔؼب فمٟب داسايی

    دس خلمٛف ٞب ثبثت ٘ـذٜ اػت، داليُ فمٟب ثشاي ثشخی فمٟب ٘یض ٔـشٚٓیت ايٗ داسايی ثبؿذ. ٔی ريُ خذَٚ ٞبي ٔٔٙٛي ثٝ ؿشحيیذ ٚ سد داسايیتأ

    ّای فکری ًظرات فمْای هؼاطر در خظَص دارایي :1 جذٍل های معنوی مشروعیت دارايی فقها و مراجع تقلید رديف .ثجٛت ؿشٓی ٘ذاسد ٚ اِضاْ آٚس ٘یؼت )سٜ(خٕیٙی اهلل ٔٛػٛي ػیذ سٚح 1 .ثبثت ٘یؼت ؿشٓبً خٛاد تجشيضئیشصا 2 .ٔب ٘تٛا٘ؼتیٓ ثب احىبْ ٚ ِ٘بٔبت اػالٔی تٌجیك ٕ٘بيیٓ كبفی ٌّپبيٍب٘یاهلل ٌِف 3 .احتیبى ٚاخت ثبيذ ٔبِىیت ٔٔٙٛي ٔشآبت ؿٛد ثٙبثش اي ػیذّٓی خبٔٙٝ 4 .آتجبس ؿشٓی ٘ذاسد ٞبؿٕی ؿبٞشٚديػیذٔحٕٛد 5 .آتجبس ؿشٓی ٘ذاسد ّٓی ػیؼتب٘یػیذ 6 .لب٘ٛ٘ی اػتؿشٓی ٚ ؿیشاصي ٔىبسْ٘بكش 7 .ٔـشّٚ اػت ٘ٛسي ٕٞذا٘یحؼیٗ 8 .ٔـشّٚ اػت آّٔی ٓجذاهلل خٛادي 9 .ثٙبثش احتیبى ثبيذ ٔشآبت ؿٛد ص٘دب٘ی ػیذٔٛػی ؿجیشي 10 .سٓبيت آٖ الصْ اػت ػجحب٘یخٔفش 11 .ٔـشّٚ اػت ِٙىشا٘ی ٔحٕذ فبهُ 12 .ثبؿذ داساي ٔـشٚٓیت ٔی ٌشٌب٘ی ّٓٛيػیذٔحٕذّٓی 13 .ثٙبثش احتیبى ثبيذ ٔشآبت ؿٛد ٚحیذ خشاػب٘ی 14

    های تحقیق یافتهمنبع: ّای هؼٌَی هخالفاى هشرٍػيت دارایيػاهِ . دالیل5-1

    :وٙیٓ ٔی یبٖدس ايٗ صٔیٙٝ چٙذ دِیُ البٔٝ ؿذٜ اػت وٝ آٟ٘ب سا ثٝ اخٕبَ ث ؛تؼّیي لبٓذٜ ثب ٔٔٙٛي ٔبِىیت ٘بػبصٌبسي .1 ؛تٛػي ؿبسّ ٔٔٙٛي ٔبِىیت آتجبس ٓذْ أوب ٚ .2 ؛ّٓٓ لذاػت ٚ سػبِت ثب ٔٔٙٛي ٔبِىیت ٘بػبصٌبسي .3 ؛اػت اػالٔی حىٛٔت ٞبيػشٔبيٝ خضٚ ٔٔٙٛي أٛاَ .4

  • 263 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    .«ثبِٔمٛد اٚفٛا» ٓبْ ؿذٜ يبد حمٛق ٘جٛدٖ ٔـَٕٛ .5 ّای هؼٌَی دالیل ػاهِ هَافماى هشرٍػيت دارایي. 5-2

    :اص داليُ ؿشٓیت ْٕٓٛ حمٛق ٔبِىیت ٔٔٙٛي ٓجبستٙذ ؛ٓمالء ٜػیش ٚٓمالء استىبص ثٝ تٕؼه .1 ؛رٞٙی إٓبَ تىٛيٙی ّٔىیت .2 ؛ٓذٚا٘ی ٚسٚد يب غلت ٚ ػشلت حشٔت ٝادِ ثٝ تٕؼه .3 ؛هشس ال ٜلبٓذ .4 ؛(حىٛٔتی حىٓ) فمیٝ ٚاليت .5 ؛ٔؼتمُ ٓمُ دِیُ ٚ ِ٘بْ حفَ ٜلبٓذ .6 ؛كحت لبٓذٜ .7 ؛ػجك حك .8 ؛«بالعقود اوفوا» ْٕٓٛ ثٝ تٕؼه .9 عَنهْ تِجَناََ تَکُنونَ أَنْ إِال بِالْبَاطِن ِ بَیْنََکُمْ أَمْوَالَکُمْ تَأْکُلُوا ال» ٘ؼبء ٜػٛس 29 ٝآي .10

    ؛«تَرَاضٍ .«وطهمرُشُ َدَعِ َونَلمؤمِاَ» :(ف)پیبٔجش ػخٗ .11

    ّای هؼٌَی ًمل ٍ اًتمال دارایي. 5-3

    ٞبي ٔٔٙمٛي اتفمبق ِ٘مش ثب تٛخٝ ثٝ آ٘چٝ ٌفتٝ ؿذ، فمٟب دس خلٛف ٔـشٚٓیت داسايیأب ٕٞبٌ٘ٛس وٝ ٌفتٝ ؿمذ ،دا٘ٙذ ٞبي ٔٔٙٛي سا ٔـشّٚ ٕ٘یداسايی ٘ذاس٘ذ ٚ ثشخی اص فمٟب

    دا٘ٙمذ ثمشاي حفمَ حممٛق ٚ ا٘تممبَ آٖ ساٜ ٞبي ٔٔٙٛي سا ٔـشّٚ ٕ٘ی فمٟبيی وٝ داسايیؿبٞشٚدي ٞش چٙمذ اهلل ٞبؿٕی ثٝ ٓٙٛاٖ ٔثبَ حوشت آيت .ٕ٘بيٙذوبسٞبيی سا پیـٟٙبد ٔی

    دا٘ذ أب دس كٛست كذٚس ٔدٛص يب ثشٌمٝ وٝ ٔـشٚٓیت داسايی ٔٔٙٛي سا اثجبت ؿذٜ ٕ٘یاهلل ػیؼتب٘ی ٚ ػمبيشيٗ ٞمش ؿٕبسد يب حوشت آيت ٔی حك ثجت، ا٘تمبَ ٔدٛص سا خبيض ثش

    أب دس خبٔٔٝ اػمالٔی دس كمٛست ،دا٘ٙذٞب سا اثجبت ؿذٜ ٕ٘ی چٙذ ٔـشٚٓیت ايٗ داسايی دا٘ٙذ.سا الصْ ٔی ٚخٛد لبٖ٘ٛ حفَ ايٗ حمٛق، سٓبيت آٖ

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 264

    ايمٗ پشػمؾ يمب ِمضْٚ سٓبيمت آٖ، ـشٚٓیت حمٛق ٔبِىیت ٔٔٙٛيپغ اص اثجبت ٔحك ٚ ا٘تمبَ تٛا٘ذ ٘ؼجت ثٝ ٘مُآيذ وٝ كبحت چٙیٗ حمٛلی اص چٝ ًشيمی ٔیپیؾ ٔی

    .ٚ تِٛیذ فىشي خٛد الذاْ وٙذ

    ّای هؼٌَی آراء فمْا در خظَص چگًَگي اًتمال دارایي. 5-4ٞمش چٙمذ ٞمبي ٔٔٙمٛي داسايمی ٔیبٖ فمٟبي ٔٔبكش اخٕبّ ٘ؼجی ثمش سٓبيمت حممٛق دس

    ؿٛد أمب ِ٘مشات فمٟمب دس خلمٛف ٘حمٜٛ ٔـبٞذٜ ٔیٔـشٚٓیت آٖ ثبثت ٘ـذٜ ثبؿذ، ٘یٓ وٝ دس ػمبصٔب٘ذٞی ٚ ًشاحمی دااص ػٛيی ٔی .ٞبي ٔٔٙٛي ٔتفبٚت اػتا٘تمبَ داسايی

    ٞبي ٔٔٙٛي ٚ ايدبد يه ثبصاس ٔتـىُ دس خٕٟمٛسي وبسٞبي ٘مُ ٚ ا٘تمبالت داسايیػبصٚبهیبٖ ِحبٍ ٌشدد ٚ فّزا ثبيمذ ٞبي ٔـتشيبٖ ٚ ٔتمشاٖ، الصْ اػت تب ٔحذٚديتاػالٔی اي

    دٞٙذٜ ِ٘ش تٕبْ يمب اوثشيمت فمٟمب ثبؿمذ، ثمٝ ٕٞمیٗ وبسي ًشاحی ٌشدد وٝ پٛؿؾػبصٚ ٔیٗ ٕ٘بيذ.أثبؿیٓ تب ِ٘ش غبِت فمٟب سا تٞبيی ٔی حُ خٟت دس تالؽ ثشاي دػتیبثی ثٝ ساٜ

    :ًشيك ثیْ دٚ ديذٌبٜ ٚخٛد داسددس خلٛف ا٘تمبَ حمٛق يبد ؿذٜ اص ا٘تمبَ حمٛق يبد ؿذٜ اص ًشيك ثیْ كحیب اػت، صيشا ايٗ حمٛق اٚالً ٔٙفٔمت (اِف

    اهلل تثشخمی اص فمٟمبي ٔٔبكمش اص خّٕمٝ آيم ثبؿمٙذ. ٞؼتٙذ ٚ ثب٘یبً حك ٓیٙمی ٔمبِی ٔمی ٘یض ثب اؿبسٜ ثٝ ايٗ وٝ ثیْ أشٚصٜ ٚ ٌزؿتٝ ثب ٞٓ تفبٚت داس٘ذ، ثٝ كمحت ٘دفی ٔشٓـی

    ثیْ حمٛق ٚ أتیبصات ٕٓٛٔی يب خلٛكی ٔثُ أتیبص ؿشوت يب ٔدّٝ ٚ ٔـبثٝ آٖ حىمٓ (. 133. ف ،1جتب، ٘دفی، ثی ٔشٓـی) ا٘ذوشدٜ

    ، ثب ٚخٛد ٔبِیت حمٛق يبد ؿذٜ ا٘تمبَ آٟ٘ب اص ًشيك ثیْ ٕٔىٗ ٘یؼمت )خمٛيی (ةٔ ،(13. ف ،2ج ،1371 ش آٖ صيشا تٔشيف ثیْ ٚ ٘یض ساٜ تـمخیق ثمبيْ اص ٔـمتشي، ٔـم

    حمٛق يبد ؿذٜ ٓیٗ ٘یؼتٙذ ٚ حمبَ ٕٞچٙیٗاػت وٝ ثیْ حمٛق يبد ؿذٜ ٕٔىٗ ٘یؼت، .وٝ ٔجیْ ثبيذ ٓیٗ ثبؿذ آٖ

    ٞبي ٔٔٙٛي ٘یمض اتفمبق فمٟب دس خلٛف اخبسٜ ٚ ٔٔبٚهٝ داسايی الصْ ثٝ روش اػتثمٝ ٕٞممیٗ خٟمت دس ادأمٝ تٔممذادي اص اػمتفتبئبت اص فمٟمب دس خلممٛف ،ِ٘مش ٘ذاس٘مذ

    ٞبي ٔٔٙٛي اص ًشيك ثیْ، اخبسٜ ٚ ٔٔبٚهٝ آٚسدٜ ؿذٜ اػمت تمب َ داسايیٔـشٚٓیت ا٘تمب ايٗ اختالف ِ٘ش سٚؿٗ ٌشدد.

  • 265 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ّای هؼٌَی دارایي چگًَگي اًتمالفمْا در خظَص آراء: 2 جذٍل

    اجاره، معاوضه انتقال دارايی های معنوی با بیع،نقل و مشروعیت فقها و مراجع تقلید رديف

    ٞبي الصٔٝ ثیْ ٓیٙیت دس ٔبَ اػت ٚ داسايی اِشٓبيٝ الصْ ٚحیذ خشاػب٘ی 1 ثبؿٙذ. ٔٔٙٛي ٓیٗ ٕ٘ی

    اخبسٜ كحیب ٘یؼت. ٔٙفی ٌّپبيٍب٘ی اهلل كبفی ٌِف 2 اخبسٜ كحیب ٘یؼت. اِشٓبيٝ الصْ اي ػیذّٓی خبٔٙٝ 3

    ٔٙفی ؿبٞشٚدي ػیذٔحٕٛد ٞبؿٕی 4ٔٔبّٔٝ آٖ دس لبِت ثیْ، اخبسٜ ٚ يب ٔٔبٚهٝ

    ٔـىُ اػت.

    ٔـىُ اػت.ٔٔبّٔٝ آٖ دس لبِت ثیْ، اخبسٜ ٚ يب ٔٔبٚهٝ ٔٙفی ّٓی ػیؼتب٘ی ػیذ 5 تٕبٔی ٔٛاسد كحیب اػت. ٔثجت ؿیشاصي ٘بكش ٔىبسْ 6 ثیْ اؿىبِی ٘ذاسد، أب اخبسٜ خبيض ٘یؼت. ٔثجت ٕٞذا٘ی حؼیٗ ٘ٛسي 7 تٕبٔی ٔٛاسد كحیب اػت. ٔثجت آّٔی ٓجذاهلل خٛادي 8 تٕبٔی ٔٛاسد كحیب اػت. الصْ اِشٓبيٝ ص٘دب٘ی ػیذٔٛػی ؿجیشي 9

    ٔٔبّٔٝ آٖ دس لبِت ثیْ، اخبسٜ ٚ يب ٔٔبٚهٝ ٔثجت ػیذكبدق سٚحب٘ی 10 ٔـىُ اػت.

    ٔثجت ٌشٌب٘ی ّٓٛيػیذٔحٕذّٓی 11ا٘تمبَ ايٗ حمٛق ثٝ ٓٙٛاٖ فشٚؽ ٚ يب اخبسٜ

    كحیب ٘یؼت. های تحقیقیافتهمنبع:

    ّای هؼٌَی اًتمال دارایيراّکارّای فمْي پيشٌْادی در خظَص . 5-5ٞبي ٔٔٙمٛي، ومٝ ٔمٛسد ٔیٗ ِ٘شات فمٟب ػٝ ساٞىبس ثشاي ا٘تمبَ داسايیأدس ايٙدب خٟت ت

    ٌشدد وٝ دس ادأٝ ثیبٖ خٛاٞذ ؿذ وٝ ثمب ايمٗ ػمٝ ثبؿذ، پیـٟٙبد ٔیاتفبق خٕیْ فمٟب ٔیٚ أتمٛاٖ ٘یبصٞمبي تم ساٞىبس فمٟی چٍٛ٘مٝ ٔمی ٝ ٔیٗ ٔمبِی ٌمزاسي ثمبصاس سا ٘یمض ػمشٔبي

    پٛؿؾ داد.

    ّبِ هؼَضِ. 5-5-1ٖ وؼمی ثٝ چیضي دادٖ –ٞجٝ دس ِغت ثٝ ٔٔٙبي ثخـیذٖ فشٞٙمً ) اػمت ٓمٛم ثمذٚ

    .(1082 ،ٕٓیذ

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 266

    ٝ سا چیمضي آٖدس ٔٔٙبي اكٌالحی ٞجٝ آٚسدٜ ؿذٜ اػت: ٚاٞت خمٛدؽ ّٔمه وم .(553. ف ق،1409خٕیٙمی، ٔٛػٛي) ٚ ثالٓٛم ثٝ ديٍشي ا٘تمبَ ثذٞذ سايٍبٖ ،اػت

    ٔٔٙبي ِغٛي ٞجٝ ٚ اكٌالحی آٖ ٘ضديه ثٝ ٞٓ ٞؼتٙذ، صيشا دس ٞمش دٚ تحٛيمُ سايٍمبٖ ٓیٗ ثٝ ديٍشي اػت.

    ارکاى ّبِ. 5-5-2 :ؿٛد ٔی تـىیُ سوٗ ػٝ اص ٞجٝ

    وٙذ. : وؼی اػت وٝ ٔبَ سا ثٝ ديٍشي تّٕیه ٔیٚاٞت .1 وٙذ. : وؼی اػت وٝ تّٕیه سا لجَٛ ٔیٔتٟت .2 ؿٛد. ثخـؾ ٔی: ٔبِی وٝ ٔٛسد ٞجٝ اػت ٚ ٔٛٞٛة .3

    السام ّبِ. 5-5-3

    ٓمٛم ،اي اػت وٝ ٚاٞت دس ٍٞٙبْ ٓمذ ثٝ ٔتٟت ؿشى وٙذ هٝ: ٞجٝجٝ ٔٔٛٞ .1ىمٝ ذٞذ. يمب ايٙ دٞذ اٚ ٘یض ٓٛم آٖ سا سايٍبٖ ثٝ ٚاٞت ث چیضي سا وٝ ثٝ اٚ ٔی

    اي وٝ ٌشفتٝ سايٍمبٖ ثمٝ ٚاٞمت ٔتٟت ثذٖٚ ؿشى ٚاٞت، چیضي دس ٔمبثُ ٞجٝ ثذٞذ.

    اي اػت وٝ ٚاٞت دس ٍٞٙبْ ٓممذ ٞجمٝ، ؿمشى پشداخمت ٞجٝهٝ: ٔٔٛٞجٝ غیش .2ٚ ٔتٟت ٞمٓ چیمضي دس ٓمٛم ٞجمٝ ثمٝ ٚاٞمت ،ٓٛم ثش ٔتٟت ٘ىشدٜ ثبؿذ

    .(555. ق، ف1409خٕیٙی، ٔٛػٛي) پشداخت ٘ىٙذ

    تفاٍت ّبِ هؼَضِ با ػمَد دیگر. 5-5-4ّىمٝ ث ،دس ٔمبثُ ٔبَ ٔٛٞٛة ٘یؼمت ،ؿٛد هٝ ٓٛهی وٝ دس آٖ لشاس دادٜ ٔیدس ٞجٝ ٔٔٛ

    ثبؿذ. دس ٓمٛد ديٍش ٔثمُ ثیمْ، ٓمٛم دس لجمبَ، ٓمیٗ ٓٛم دس ٔمبثُ ؿشى ٚاٞت ٔی (.511. ف ،9، جق1415 ،لبسٚثی تجشيضي) ثبؿذ ٔی ًَع ػمذ ّبِ. 5-5-5

    ٚ اخمبسٜ ٚ ٘ىبح ،ثش ايدبة احتیبج ثٝ لجَٛ ٘یض داسد ٔثُ ثیْ ٞجٝ خضء ٓمٛد اػت. ٓالٜٚبي ثخـیذٖ داؿتٝ ثبؿذ ٔثُ )ٚٞجته( ثمٝ ٔٔٙ دس ٓشفی ُٟٛس وٝ ِفِی ٞش ثٝ آٖ ايدبة

    ؿٛد ٚ ٕٞچٙیٗ لجَٛ ٞجٝ ثب ٞش ِفِمی تٛ ثخـیذْ. يب ّٔىتّه )ّٔه تٛ ٕ٘ٛدْ( ٔحمك ٔی

  • 267 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ؿمٛد وٝ ُٟٛس ٓشفی دس ٔٔٙی لجَٛ داسد ٚ دالِمت ثمش سهمبيت ٔتٟمت داسد ٚالمْ ٔمی ثبؿمذ ٚ لجن ٓیٗ ٔٛٞٛثٝ ؿمشى كمحت آٖ ٔمی ( 553. ق، ف1409خٕیٙی، ٔٛػٛي) ،1981 ٘دفمی، « )ثبؿمذ ٝ ثٔوی اص فمٟبء ٓمیذٜ داس٘ذ وٝ لجن ؿشى ِمضْٚ ٞجمٝ ٔمی اِجت»اٚ ثش لجَٛ ٞجٝ ثبيذ چیمضي سا ومٝ ثمٝ ؿشى كحت ئٙی ٔتٟت ٓالٜٚ ،(172. ، ف28ج

    ، ًجبًجمبيی ) ٚ ايٗ لجن ٞٓ ثبيذ ثٝ ارٖ ٚاٞمت ثبؿمذ ٞجٝ ؿذٜ، اص ٚاٞت تحٛيُ ثٍیشدٔتٟت ٓیٗ ٔٛٞٛثٝ سا لمجن ٘ىٙمذ حىمٓ ثٙبثشايٗ اٌش ؛(381ٚ 377 .ف ،9، جق1419

    ؿٛد. ٚ اٌش ٚاٞت لجُ اص لجن ٔتٟت ثٕیشد ايٗ ٓیٗ ٔٛٞٛثٝ خضء ّٔىیت ثش آٖ ثبس ٕ٘ی (.166ٚ171 .، ف28ج ،1981 ٘دفی،) ؿٛد تشوٝ ٚاٞت حؼبة ٔی

    تٛا٘ٙذ آٖ سا ثٝ ٞمٓ ثض٘ٙمذ، ئٙی ٞش يه اص ًشفیٗ ٔی ،ض اػتيٓمذ ٞجٝ خبٕٞچٙیٗ تٛا٘مذ آٖ سا ثمٝ ٞمٓ ثض٘مذ ٚ ٓمیٗ ؿٛد ٚ ٚاٞت ٕ٘می جٝ الصْ ٔیٍٔش دس چٙذ ٔٛسد وٝ ٞ ٔٛٞٛثٝ سا پغ ثٍیشد.

    ؛خٛيـبٚ٘ذاٖ ثبؿذ ٔثُ پذس ٚ ٔبدس ثخـؾ ثٝ .1 ؛ثبؿذ ثخـیذٜ «اهلل الی قربة» سا ٔبَ ٚاٞت .2 ؛ثبؿذ دادٜ ٚاٞت ثٝ وٓ خیّی ٓٛم ٔتٟت اٌشچٝ ثبؿذ ٔٔٛهٝ ٞجٝ .3ٔٛٞٛثٝ ثٝ حبَ خٛد ثبلی ٕ٘ب٘ذٜ ثبؿذ. ثّىٝ تٕبْ يب ثٔوی اص آٖ ثمٝ وّمی ٔبَ .4

    خمٛسدٜ پبسچٝ دٚختٝ ؿمذٜ يمب أًمبْ تّف ؿذٜ يب كٛست آٖ تغییش وشدٜ ٔثالً ؛بَ سا ثٝ ديٍشي ا٘تمبَ دادٜ ثبؿذىٝ ٔتٟت ٔؿذٜ ثبؿذ يب ايٙ

    ٌمشفتٗ ُ تحٛيم اص ثٔذ ٔتٟت يب ثشٚد د٘یب اص ٔٛٞٛثٝ ٓیٗ تحٛيُ اص ثٔذ ٚاٞت .5 .(554. ف ق،1409خٕیٙی، ٔٛػٛي) فٛت وٙذ

    ّای هؼٌَی با ّبِ هؼَضِ اًتمال دارایي. 5-5-6دس ٍٞٙمبْ ٓممذ ثمٝ ٔتمبهی داسايی ٔٔٙٛي دس ٘مؾ ٚاٞت،ي اػت وٝ ٞجٝ ٔٔٛهٝ ٓمذ

    )ٔجّغ يب ػٟبْ دٞذ ٓٛم چیضي سا وٝ ثٝ اٚ ٔی ،ٔتٟت ؿشى وٙذٔبِه داسايی ٔٔٙٛي يب ومٝ ٞجمٝ ، اص آ٘دمبيی سايٍبٖ ثٝ ٚاٞت ثذٞمذ )داسايی ٔٔٙٛي( اٚ ٘یض ٓٛم آٖ سا يب ...(،

    .تٛا٘ٙذ آٖ سا ثٝ ٞٓ ثض٘ٙذ ٕی٘يه اص ًشفیٗ ٔٔٛهٝ الصْ اػت ٞیچ

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 268

    18اجارُ اشخاص. 6 ؿخلمی يب چیضي ٔٙبفْ آٖ ٔٛخت ثٝ وٝ ٓمذي اص اػت ٓجبست اخبسٜ ،حمٛق ٚ فمٝ دسٖ .(62. ف ،1ج ،1384 ،ؿٛد )ا٘لبسي ٔی تّٕیه ديٍشي ثٝ ٗٔٔی ٓٛهی لجبَ دس لمب٘ٛ

    ٝ . اػمت ٕ٘ٛدٜ تٔشيف سا اخبسٜ 466 ٔبدٜ دس ٔذ٘ی لمبٖ٘ٛ ٔمذ٘ی: 467 ٔمبدٜ ٔٛخمت ثم .«ثبؿذ ا٘ؼبٖ يب حیٛاٖ يب اؿیبء اػت ٕٔىٗ اخبسٜ ٔٛسد»

    اػمت ٔـبثٝ ٕٓذتبً فٛق ٔبدٜ دس ٔزوٛس اخبسٜ ّ٘ٛ ػٝ ٞش دس اخبسٜ ثش حبوٓ لٛا٘یٗٝ ٘ؼمجت اؿیبء اخبسٜ احىبْ ؿذٜ، ثیبٖ لبٖ٘ٛ دس وٝ ٔٛاسدي دس خض ٚ ٖ اخمبسٜ ثم ٚ ا٘ؼمب

    .(85. ف ،1384اػت )ؿٟیذي، ثبثت ٘یض حیٛاٖ ٚ ٔؼتأخش وٙذ ٔی اخبسٜ وٝ وؼی اؿخبف اخبسٜ دس» :لبٖ٘ٛ ٔذ٘ی 512 ٔبدٜ ثب ثشاثش

    «.ؿٛد ٔی ٘بٔیذٜ اخشت االخبسٜ ٔبَ ٚ اخیش ؿٛد ٔی ٚالْ اخبسٜ ٔٛسد وٝ وؼی اشخاص اجارُ بر حاکن . لَاػذ6-1 حمٛق لّٕشٚ اص اؿخبف اخبسٜ اص ٟٕٔی ثخؾ ٔذ٘ی، حمٛق اص وبس حمٛق ؿذٖ خذا ثب

    خٛد اختیبس دس سا وبسفشٔب ٚ وبسٌش ساثٌٝ وبس، لبٖ٘ٛ تلٛيت ثب دِٚت ٚ ؿذ خبسج ٔذ٘یٝ ثبيذ اِجتٝ (.591ف ،1، ج1384ٌشفت )وبتٛصيبٖ، ٝ داؿمت تٛخم ٖ وم ٝ ومبس لمب٘ٛ ٕٞم

    ٚلتمی ٔمثالً . ٌیمشد ٕ٘می ثمش دس آيمذ، ٔی ٚخٛدٝ ث اؿخبف اخبسٜ ٔجٙبي ثش وٝ سا سٚاثٌیٗ دس وٙمذ، ٔمی اخیمش سا خیبى ٚ وٙذ ٔی ٔشاخٔٝ خیبى ثٝ ِجبع دٚختٗ ثشاي ؿخلی ايم .وبس لبٖ٘ٛ ٘ٝ اػت حبوٓ ٔذ٘ی لبٖ٘ٛ لٛآذ اخبسٜ

    اشخاص اجارُ بر حاکن لاًَى تشخيض هؼيار. 6-2 اًبٓمت ٔؼتأخش دػتٛسات اص داسد ٟٓذٜ ثٝ وٝ وبسي اخشاي دس اخیش وٝ ٔٛاسدي تٕبْ دسٖ ٔؼمتأخش ٚ اخیش ثیٗ سٚاثي دس سػذ، ٔی ٔؼتأخش ثٝ وبسؽ صيبٖ ٚ ػٛد يب وٙذ ٔی لمب٘ٛ اخشاي چٍٍٛ٘ی ٚ وٙذ ٔی وبس خٛدؽ ثشاي اخیش وٝ ٔٛاسدي دس أب. ؿٛد ٔی سٓبيت وبس .اػت حبوٓ ٔذ٘ی لبٖ٘ٛ اػت، خٛدؽ ثب ٘یض وبس اجير اًَاع. 6-3

    .ٓبْ اخیش. 2 ،خبف اخیش. 1: ا٘ذ وشدٜ تمؼیٓ لؼٕت دٚ ثٝ سا اخیش

  • 269 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٝ دٞمذ، اخبسٜ ٗٔٔی ٔذت ثشاي سا خٛد وبس وٝ ؿٛد ٔی ٌفتٝ وؼی ثٝ خبف اخیش ثمٝ اٚ ومبس اص خبكی ٔٙبفْ يب ثبؿذ ٔؼتأخش آٖ اص ٔذت ايٗ دس اٚ ٔٙبفْ تٕبْ وٝ اي ٌٛ٘ٝ ثم

    ا٘دبْ ٚ ؿذٜ ٚاٌزاس ٔؼتأخش ثٝ اخیش ؿخق ٔٙفٔت لشاسداد ايٗ دس. ٌیشد تّٔك ٔؼتأخش .اػت اخیش ؿخق خٛد تٛػي آ٘ىبس ا٘دبْ ثٝ ٔـشٚى اػت تٛافك ٔٛسد وٝ وبسي

    ٝ ٟٓمذٜ ثٝ سا ٗٔٔی وبسي ا٘دبْ وٝ ؿٛد ٔی ٌفتٝ وؼی ثٝ ٓبْ اخیش ْ أمب ،ٌشفتم ا٘دمب ُٔٛف تٟٙب ٓبْ اخیش پغ. ٘ذاسد ٞٓ ٙیٔٔی ٔذت ٚ ٘یؼت ؿشى اٚ ؿخق ٚػیّٝ ثٝ وبس ديٍمشي ؿخق ثشاي صٔبٖ ٕٞبٖ دس تٛا٘ذ ٔی ٓبْ اخیش ثٙبثشايٗ. اػت ٗٔٔی وبس ا٘دبْ ثٝ .خبف اخیش ثشخالف وٙذ، وبس ٞٓ اشخاص اجارُ ػمذ آثار. 6-4ٗ اص يه ٞش اؿخبف، اخبسٜ ٓمذ اثش دس ٝ داس٘مذ تٟٔمذاتی ٚ ُٚمبيف ًمشفی ٝ وم ٟمب آ٘ ثم

    .ؿٛد ٔی اؿبسٜ :اخیش تٟٔذات( اِفْ اػمت ٌشفتٝ ٟٓذٜ ثش وٝ سا وبسي ثبيذ اخیش: تٟٔذ ٔٛسد وبس اخشاي .1 . دٞمذ ا٘دمب

    ثبيمذ دٞمذ ا٘دبْ سا ِ٘ش ٔٛسد وبس ثبيؼتی چٍٛ٘ٝ اخیش ؿٛد ٔـخق ايٙىٝ ثشايٝ ٔٛاسدي دس. ؿٛد تٛخٝ ُٕٓ آٖ ًجیٔت ثٝ ٝ اخیمش اص ٔؼمتأخش وم سا ومبس ٘تیدمٝ وٙمذ ثبثت اخیش وٝ ٘یؼت وبفی خٛاٞذ ٔی ٝ ثمشاي سا الصْ تمالؽ وم دػمت ثم

    ٝ آٖ ثبيذ ثّىٝ اػت، دادٜ ا٘دبْ ٘تیدٝ آٚسدٖ ٔؼمتحك تمب آٚسد ثذػمت سا ٘تیدم تمب ومشدٜ اخیمش سا ٕٔٔمبسي ( خشأٔؼمت ) ؿخلمی اٌمش ٔثالً. ثبؿذ اخشت ٌشفتٗ

    ٝ ؿٛد ٔی ا٘دبْ صٔب٘ی تٟٔذ ايٗ ثؼبصد، سا ػبختٕب٘ی ٖ وم ٝ ػمبختٕب ؿمٛد ػمبخت .(578. ف ،1387)وبتٛصيبٖ، ٝ آٚسدٖ دػمت ٝ ث اػت، 19ٚػیّٝ ثٝ تٟٔذ اخیش تٟٔذ وٝ خبيی دس اِجتٝ ٘تیدم

    َ وبسٞبي تٕبْ وٝ پضؿىی ٕ٘ٛ٘ٝ ٓٙٛاٖ ثٝ ٘ذاسد، هشٚستی وبس ٓمشف دس ٕٔٔمٛ سا تٟٔمذؽ پضؿه ايٙدب دس وٝ اػت ؿذٜ فٛت ٔشين أب دادٜ ا٘دبْ سا پضؿىی .اػت اخشت ٔؼتحك ٚ دادٜ ا٘دبْ

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 270

    ٚ تٕٔیمش يمب ػبختٝ ٔؼتأخش ػفبسؽ ثٝ وٝ وباليی ثبيذ اخیش: وبس ٔٛهّٛ تؼّیٓ .2 وٝ دا٘ؼت ثبيذ اِجتٝ. دٞذ تحٛيُ اٚ ثٝ ؿذٜ تٔییٗ ّٟٔت دس اػت، وشدٜ اكالح تٛا٘ذ ٔی ٚ اػت ٔؼتأخش ثٝ ٔتّٔك وبال آٖ ؿذٖ، تٕٔیش يب ٚ ؿذٖ ػبختٝ اص پغٗ چٙذ ػبصي اتٛٔجیُ وبسخب٘ٝ اٌش ٔثالً وٙذ؛ ٌٔبِجٝ اخیش اص سا آٖ ػفبسؿمی ٔبؿمی ٔتّٔمك ػفبسؿمی ٞبي اتٛٔجیُ ؿذٖ، ػبختٝ اص پغ ثؼبصد ٔـتشي دػتٛس ًجك سا .اػت ٔـتشي ثٝ

    ٔتّٔك وبالي اص وٝ داسد ُٚیفٝ اخیش: ٔؼتأخش ثٝ تحٛيُ صٔبٖ تب وبال يب وبس حفَ .3 اخیمش ٔشالجت ٚ وٛؿؾ سغٓ ّٓی وٝ كٛستی دس ِٚی وٙذ، ٍٟ٘ذاسي ٔؼتأخش ثٖٝ ٘یؼت اخیش ٟٓذٜ ثٝ ٔؼئِٛیتی سفت، ثیٗ اص وبال ٝ ٘مبُش تٟٙمب اٚ تٟٔمذ چمٛ ثم

    .اػت ِ٘ش ٔٛسد وبالي اص ٔتٔبسف وٛؿؾ ٚ ٔشالجت :خشأٔؼت تٟٔذٞبي( ة

    دػتٛس اخیش ثٝ وٝ سا وباليی ثبيذ خش: ٔؼتأوبس ا٘دبْ اص پغ وبال يب وبس لجن .1 ٔؼتأخش وٝ كٛستی دس. ثٍیشد تحٛيُ اٚ اص ػبخت اص پغ دادٜ، سا آٖ ػبخت

    كٙذٚق ثٝ سا ِ٘ش ٔٛسد وبالي تٛا٘ذ ٔی اخیش وٙذ أتٙبّ وبال لجن اص .٘ذاسد تٟٔذي ٔؼتأخش ثشاثش دس ديٍش آٖ اص پغ ٚ ثؼپبسد دادٌؼتشي

    ٔٙفٔت ٌفت تٛاٖ ٕ٘ی وبس پبيبٖ اص پیؾ اؿخبف، اخبسٜ دس: اخشت پشداختٗ .2 پبيبٖ اص پیؾ اخیش ثٙبثشايٗ. اػت ؿذٜ تؼّیٓ ٔؼتأخش ثٝ اخبسٜ ٓمذ ٔٛهّٛ

    ٔٛسد ايٗ دس اخبسٜ ٓمذ هٕٗ دس ٍٔش ٘ذاسد، ٔؼتأخش اص اخشت ٌٔبِجٝ حك وبس ا٘دبْ اص پغ اخیش حبَ ٞش ( ث584ٝ. ف ،1387 ثبؿٙذ )وبتٛصيبٖ، وشدٜ تٛافمی پغ وٝ خیبًی ٔثُ. وٙذ اخشت دسخٛاػت تٛا٘ذ ٔی( ٔٙفٔت تؼّیٓ) وبس دادٖ .وٙذ اخشت ٌٔبِجٝ تٛا٘ذ ٔی ٔـتشي ثٝ آٖ تؼّیٓ ٚ ِجبع دٚخت اص

    ّای هؼٌَی با اجارُ اشخاص اًتمال دارایي. 6-5ٔتمبهمی اػمتفبدٜ اص داسايمی وٝ وؼی اؿخبف ثشاي اػتفبدٜ اص داسايی ٔٔٙٛي، اخبسٜ دس

    دسيمبفتی ٚ اخیشٓبْ وٝ كبحت داسايی ٔٔٙٛي اػت سا، وؼی ٚ ٔؼتأخش ٔٔٙٛي اػت ساخش أٔتمبهی داسايی ٔٔٙٛي ثٝ ٓٙٛاٖ ٔؼمت .ؿٛد ٔی ٘بٔیذٜ اخشت كبحت داسايی ٔٔٙٛي،

  • 271 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٔٙمذ خٛاٞمذ ؿمذ، الصْ اػمت تمب ٘حمٜٛ اص ٔٙبفْ كبحت داسايی دس ٔٛهّٛ ٓمذ، ثٟمشٜ پشداخت اخشت ٚ صٔبٖ ٓمذ دس ٍٞٙبْ ٓمذ ؿشى ٌشدد.

    ّای هؼٌَی از راّکارّای پيشٌْادی ًظر هراجغ تمليذ در خظَص اًتمال دارایي. 7

    پزيش٘ذ ٚ ٔخبِفتی دس ايٗ دٚ ٔٛسد ٌٔمشح اؿخبف سا ٔی تٕبْ فمٟب ٞجٝ ٔٔٛهٝ ٚ اخبسٜچشا وٝ ا٘تمبَ داسايی ٔٛهّٛ ٓممذ ٘یؼمت ثّىمٝ دس ٞجمٝ ٔٔٛهمٝ، داسايمی ،٘ـذٜ اػت

    ٔٔٙٛي يه ٓٛهی اػت وٝ ٔبٞیت ٚ وٕیت آٖ إٞیمت ٘مذاسد ٚ دس اخمبسٜ اؿمخبف، ٔٙفٔتی اػت وٝ اص ػٛي اخیش حبكُ خٛاٞذ ؿذ.

    گيری ًتيجِبٌذی ٍ جوغٞبي ٔٔٙٛي خٟت ٓشهمٝ دس ايٗ تحمیك ػٔی ؿذ تب ِٛاصْ فمٟی ٘مُ ٚ ا٘تمبَ داسايیدس

    ثمٝ ٕٞمیٗ خٟمت دٚ ساٞىمبس فمٟمی خٟمت ٔجمبدالت يه ثبصاس ٔتـىُ ثشسػی ؿمٛد. بثمُ اخمشا ٚ ٔـمشّٚ ٞبي ٔٔٙٛي ٌٔشح ٌشديذ وٝ اص ديذٌبٜ تٕبْ ٔشاخْ تمّیمذ ل داسايی

    اص:اػت وٝ ٓجبستٙذٓمٛم اي اػت وٝ ٚاٞت دس ٍٞٙبْ ٓمذ ثٝ ٔتٟت ؿشى وٙمذ. ٞجٝ ٔٔٛهٝ: ٞجٝ .1

    چیضي سا وٝ ثٝ اٚ ٔی دٞذ اٚ ٘یض ٓٛم آٖ سا سايٍبٖ ثٝ ٚاٞت ثذٞذ، يب ايٙىمٝ اي وٝ ٌشفتٝ سايٍمبٖ ثمٝ ٚاٞمت چیضي دس ٔمبثُ ٞجٝٔتٟت ثذٖٚ ؿشى ٚاٞت،

    دس ٔٛسد داسايی ٔٔٙٛي، ٔتمبهمی داسايمی ٔمبِی سا ثمٝ كمبحت داسايمی ثذٞذ. وٙذ ٚ دس ٓٛم ؿشى ٞجٝ ٔٔٛهٝ، داسايی ٔٔٙٛي سا ثٝ تّٕیمه ٞجٝ ٔیٔٔٙٛي

    آيذ. ؿٕبس ٔیٝ آٚسد. چٖٛ ٞجٝ ٔٔٛهٝ اػت پغ اص ٓمٛد الصْ ث خٛد دس ٔیٗ سا ؿٛد وٝ ا٘دبْ ومبسي ٔٔمی اخیش ٓبْ ثٝ وؼی ٌفتٝ ٔی اخبسٜ اؿخبف)ٓبْ(: .2

    ٙمی ٔی أب ا٘دبْ وبس ثٝ ٚػیّٝ ؿخق اٚ ؿشى ٘یؼت ٚ ٔمذت ٔ ،ثٝ ٟٓذٜ ٌشفتٝٗ اػت. ثٙبثشايٗ اخیش ٓبْ ٞٓ ٘ذاسد. پغ اخیش ٓبْ تٟٙب ُٔٛف ثٝ ا٘دبْ وبس ٔٔی

    ٔی تٛا٘ذ دس ٕٞبٖ صٔبٖ ثشاي ؿخق ديٍشي ٞٓ وبس وٙذ ٚ ٔذت اخبسٜ سا ٘یمض ٞبي ٔٔٙمٛي ٔتمبهمی داسايمی تٛاٖ ؿشى ٕ٘ٛد ثٙبثشايٗ دس خلٛف داسايی ٔی

    سا اخمبسٜ ٕ٘مٛدٜ تمب ًمشح يمب ٔٙفٔمت خمٛد سا دس اختیمبس ٔٔٙٛي، كبحت آٖٔتمبهی لشاس دٞذ ٔب٘ٙذ ٘مبؿی وٝ اخبسٜ ؿٛد تب ٘مـمی سا سػمٓ وٙمذ كمبحت

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 272

    ايذٜ ٘یض ًشح يب ايذٜ يب فشآيٙذي سا تشػیٓ ٔی ٕ٘بيذ يب ٔدٛصي سا وٝ دس اختیبس ٌزاسد. داسد ثب ٔتمبهی ثٝ اؿتشان ٔی

    ٞبي فمٟی پیـمٟٙبدي اسائمٝ ؿمذٜ دس تحمیمك، دس ادأٝ ٘ـبٖ داديٓ تب ثب ساٞىبس .3ٞبي ٔٔٙٛي سا دس ثمبصاس ػمشٔبيٝ ايمشاٖ، ٌٔمبثك فشآيٙمذ تٛاٖ داسايی چٍٛ٘ٝ ٔی

    ػبصٔبٖ ثٛسع ٚ اٚساق ثٟبداس، ٔٙتمُ ٕ٘ٛد.

    دس ايٗ ٔذَ : ثشداسي ٝ كٛست لٌٔی يب اخبصٜ ثٟشٜثٞبي ٔٔٙٛي اٍِٛي ا٘تمبَ داسايیٔدمٛص ٔـمبٚس ٓشهمٝ دس صٔیٙمٝ ٞمبي داساي تاثتذا كبحت داسايمی ثمٝ يىمی اص ؿمشو

    ٞمبي داسايمی ٔٔٙمٛي خمٛد سا تـمشيب ٞبي ٔٔٙٛي ٔشاخٔٝ ٔی ٕ٘بيمذ ٚ تٛا٘مبيی داسايیٞبي فشد ٚ ٔٙمبفْ ٔتلمٛس اص داسايمی ٔٔٙمٛي سا ثشسػمی ٕ٘بيذ، ٔـبٚس ٓشهٝ تٛا٘بيی ٔیٕ٘بيذ، دس كمٛست وبٔمُ ثمٛدٖ ٔمذاسن ٚ اًالٓمبت، كمبحت داسايمی دسخٛاػمت ٔی

    ٚاٌزاسي ٚ ا٘تمبَ لٌٔی ٚ ٕٞیـٍی ٕٞٝ حمٛق ٘بؿی اص ثجت داسايی فىمشي يمب اخمبصٜ الصْ ثمٝ فشاثمٛسع اسػمبَ ٞمبي دػتٛسإُِٔثشداسي ٚ اػتفبدٜ اص داسايی سا ثشاػبع ثٟشٜٞبي الصْ، ٔـمبٚس ٓشهمٝ ثمٝ ٚوبِمت اص كمبحت داسايمی أخز ٔٛافمتٕ٘بيذ، پغ اص ٔی

    دٞمذ، س خشيبٖ ٔٙبفْ ٔتلٛس اص داسايی ٔٔٙٛي لشاس ٔمی ٔٔٙٛي، ٔتمبهیبٖ ايٗ تٛا٘بيی سا دػپغ اص ًشيك ثبصاس ايذٜ فشاثٛسع تٟشاٖ ٔـخلبت داسايی ٔٔٙمٛي دس تمبثّٛ لمشاس دادٜ

    ، دس ٓمٛم تّٕیمه داسايمی ٔٔٙمٛي يمب اخمبصٜ ٞب ٚ اؿخبف ٔتمبهمی ؿٛد، ؿشوت ٔیٗ ٕ٘مٛدٜ ٙٛي ٔٔمی ٌزاسي داسايی ٔٔ ثشداسي اص آٖ، ٔبِی سا وٝ ٔـبٚس ٓشهٝ اص اسصؽ ثٟشٜ

    ْ ثٝ كبحت داسايی ٔٔٙٛي ٞجٝ ٔمی ٕ٘بيٙمذ ٚ ٔبِمه ٚ كمبحت داسايمی ٔٔٙمٛي ٚ ٔٙمبف آٖ ٌشد٘ذ.

    دس ايمٗ ٔمذَ اثتمذا كمبحت ٗ:اي ٔٔمی ٞبي ٔٔٙٛي ثشاي دٚسٜ اٍِٛي ٓشهٝ داسايیٞمبي ٔٔٙمٛي ٞبي داساي ٔدٛص ٔـبٚس ٓشهٝ دس صٔیٙمٝ داسايمی داسايی ثٝ يىی اص ؿشوت

    ٕ٘بيمذ، ٔـمبٚس ٓشهمٝ ٞبي داسايی ٔٔٙٛي خٛد سا تـشيب ٔی ٚ تٛا٘بيی ٕ٘بيذ ٔشاخٔٝ ٔیٕ٘بيذ، دس كمٛست وبٔمُ ٞبي فشد ٚ ٔٙبفْ ٔتلٛس اص داسايی ٔٔٙٛي سا ثشسػی ٔی تٛا٘بيیدس اختیبس ٌزاؿتٗ داسايمی ٔٔٙمٛي خٛاػت ٔذاسن ٚ اًالٓبت، كبحت داسايی دسثٛدٖ

    ٗ سا ثشاػممبع ٔممذتی ٔٔممی ثممشداسي دس ثممشاي دٚسٜ صٔممب٘ی خممبف يممب اخممبصٜ ثٟممشٜ

  • 273 / هحوذرضا پَرابراّيوي ٍ دیگراى ...ّای هؼٌَی در طراحي لراردادّای ػرضِ دارایي

    ٞمبي الصْ، أخمز ٔٛافممت ٞبي الصْ ثٝ فشاثٛسع اسػبَ ٔمی ٕ٘بيمذ، پمغ اص دػتٛسإُِٔٔـبٚس ٓشهٝ ثٝ ٚوبِت اص كبحت داسايی ٔٔٙٛي، ٔتمبهیبٖ ايمٗ تٛا٘مبيی سا دس خشيمبٖ

    دٞذ، ػپغ اص ًشيك ثبصاس ايمذٜ فشاثمٛسع تٟمشاٖ ٔٙبفْ ٔتلٛس اص داسايی ٔٔٙٛي لشاس ٔیٗ ؿمذٜ، ثمشاي بحت داسايی ٔٔٙٛي سا ثشاي اخبسٜ ٓبْ دس ٔٛسد ٔٙمبفْ ٔٔمی ٔـخلبت ك

    تٛا٘ٙمذ فمشد ٞب ٚ اؿمخبف ٔتمبهمی ٔمی ؿٛد، ؿشوت ٗ، ثش تبثّٛ لشاس دادٜ ٔیٔذت ٔٔی ٔٙمذ ؿمٛ٘ذ ٗ ؿذٜ ثٟشٜٔزوٛس سا اخبسٜ ٕ٘ٛدٜ ٚ اص ٔٙفٔت داسايی ٔٔٙٛي اٚ دس ٔذت ٔٔی

    ٗ پشداخمت جك ٔیضاٖ ٔممشس ؿمذٜ دس ٔٛآمذ ٔٔمی ٚ دس ٔمبثُ الصْ اػت تب اخبسٜ ثٟب سا ًدس كٛست ٘یبص خٟت تّٕیه داسايی ٔٔٙمٛي دس پبيمبٖ دٚسٜ اخمبسٜ ثمٝ ٕ٘بيٙذ؛ ٕٞچٙیٗ

    تٛاٖ ثمب يمه ؿمشى همٕٗ ٓممذ، داسايمی سا دس پبيمبٖ ثمٝ تّٕیمه ؿشوت ٔتمبهی، ٔی ٔتمبهی دسآٚسد.

    ّا یادداشت

    1. Intellectual Property 2. Edvinsson & Malone 3. Advynsvn & Sullivan 4. Pablvs 5. Mar Askyvma 6. Martinez 7. Mavryds 8. Liu 9. Divulgation Right

    10. Paternity Right, Identification, Attribution Right

    11. Integrity Right

    12. Retraction Right 13. http://www.wipo.int

    14. http://www.iripo.ssaa.ir

    15. http://www.ipxi.com

    16. IPXI

    17. http://www.rdis.ir

    18. Persons Rent

    َ ٞمبي ٔشالجمت ٚ ٔتٔبسف ٞبي وٛؿؾ ا٘دبْ ثٝ ؿخق ئٙی تٟٔذ .19 ٖ ٔتمذاٚ ٝ ثمذٚ دس ايٙىم ثبؿذ. دادٜ تٟٔذي وبس ٘تیدٝ ٔٛسد

  • 1397بْار ٍ تابستاى (، 14دٍم )پياپي ، شوارُ ّفتنسال 274

    کتابٌاهِ .خّذ ػْٛ، مجمع الفکر السالمی، لٓ: البیع .(1384ا٘لبسي، ٔشتوی ) ، لٓ: ػشٚس.اػتفتبئبت .(1378تجشيضي، ٔیشصاخٛاد )

    ٞمممبي ثممبصٍ٘شي ٔمممذَ» .(1385) سهممب حؼممٙٛي ٚ ٘ممٛس خٔفممشي، ٔلممٌفی، خممالَ سهممبئیچٟممبسٔیٗ وٙفممشا٘غ تٟمشاٖ: ، «يمه سٚيىمشد وممُ ٍ٘ممش ؛ ٌیمشي ػمشٔبيٝ فىمشي ا٘مذاصٜ .، دا٘ـٍبٜ كٙٔتی ؿشيفإِّّمی ٔمذيشيت ثمیٗ ، لٓ: اػشاء.اػتفتبئبت .(1384ٓجذاهلل )آّٔی، خٛادي .پظٚٞـٍبٜ فشًٞٙ ٚ ا٘ذيـٝ، تٟشاٖ: ٔجب٘ی ٔبِىیت فىشي .(1387٘یب، ٔحٕٛد ) حىٕت، ؿمٕبسٜ التلبد اػمالٔی ، «ثشسػی فمٟی ٚالتلبدي ٔبِىیت فىشي» .(1388٘یب، ٔحٕٛد ) حىٕت33 ،179-212.

    ٌیممشي ػممشٔبيٝ ٞبي ا٘مذاصٜ اثٔمبد ٚ ٔمذَ» .(1386) صادٜ فشؿمتٝ ٌِفمی ٚ صاٞذي، ػمیذٔحٕذ .64-39، 55ؿٕبسٜ ، ٌٔبِٔبت ٔذيشيت، «فىشي

    .، تٟشاٖ: ٔدذ6حمٛق ٔذ٘ی .(1384ؿٟیذي، ٟٔذي ) ، لٓ: ٔؤػؼٝ ٘ـشاػالٔی، خّذ ٟ٘ٓ.َیاض المسائ .ق(1419ًجبًجبيی، ػیذّٓی )

    ، لٓ: داٚسي، خّذ ٟ٘ٓ.الَضید .ق(1415تجشيضي، ؿیخ حؼٗ ) لبسٚثی .، تٟشاٖ: ٔؤػؼٝ ٘ـش يّذاحمٛق ٔذ٘ی أٛاَ ٚ ٔبِىیت .(1374وبتٛصيبٖ، ٘بكش ) .، تٟشاٖ: ٌٙح دا٘ؾ، خّذ دْٚحمٛق ٔذ٘ی .(1386وبتٛصيبٖ، ٘بكش )

    خمبْٔ فممٝ لمٓ: ،القنو الرشنید فنی االادهناد و الدقلیند .ق(1422) اِذيٗ ؿٟبة ٘دفی، ٔشٓـی .اِجیت اُٞ

    ْ ٔـمتشن إِّّی ٚ دثیشخب٘ٝ ٔشوض تدبست ثیٗ ٝ .(1375) إِٙمبف ؛سإٞٙمبي تدمبسي دٚس اسٌٚٛئمٞبي ٔؤػؼٝ ٌٔبِٔبت ٚ پظٚٞؾ :، تٟشاٖإِّّی ٞبي التلبدي ٚ ثیٗ تش