mak programa 2006 - soros.org.mk · pdf file• sovet za radiodifuzija • univerzitet...

1

PPRROOGGRRAAMMAA 2006 FFoonnddaacciijjaaIInnssttiittuuttoottvvoorreennoo

oopp[[tteessttvvoo-- MMaakkeeddoonniijjaa

IIzzddaavvaa~~::Fondacija Institutotvoreno op[testvo – MakedonijaBul. Jane Sandanski 111, SkopjeTel.: 02/ 2444-488Faks: 02/ [email protected]

ZZaa iizzddaavvaa~~oott::Vladimir Mil~in

UUrreeddnniikk::Marijana Ivanova

LLeekkttoorr::Aneta Vasilevska – Qubeckij

DDiizzaajjnn,, ppooddggoottoovvkkaa ii ppee~~aatt::Reprint, Skopje

Skopje, fevruari 2006 godina

Pe~ateno na reciklirana hartijaTTiirraa`̀:: 1500

KKoorriisstteennii ffoottooggrraaffiiii::Arhiva FIOOM, arhiva Reprint

2

CIP - Katalogizacija vo publikacijaNarodna i univerzitetska biblioteka“Sv. Kliment Ohridski” - Skopje

061.27(497.7)”2006”(083.9)

PROGRAMA 2006 / Fondacija Institutotvoreno op[testvo - Makedonija. - Skopje:Fondacija Institut otvoreno op[testvo -Makedonija, 2006. - 64 str. ; 15 sm

ISBN 9989-834-71-7

a) Fondacija Institut otvoreno op[testvo- Makedonija - 2006 - Programi

COBISS.MK-ID 64032778

5

7

7

7

8

11

15

15

16

17

17

21

27

33

37

41

47

53

57

3

SSOODDRR@@IINNAA

Predgovor: Makedonija na patot kon EU

Misija na FIOOM

Misija na IOO

Za Xorx Soros

Partneri i donatori

Kontakti i

organizaciska postavenost

Na~in na rabota

Vidovi programi, kako se konkurira

Proces na donesuvawe odluki

Programi

Procena na potencijalot za

dobro vladeewe na Makedonija

Obrazovanie

Informacii

Javno zdravstvo

Ekonomski reformi

Mediumi

Reforma na javnata administracija

Pravo

Gra\ansko op[testvo

PPRREEDDGGOOVVOORR

MMaakkeeddoonniijjaa nnaa ppaattoott kkoonn EEUU

Makedonija e na svojot pat kon Evropskata unija. Pozitivnoto mislewe na Evropskata komisija zaaplikacijata na Makedonija za ~lenstvo vo EU dovede do odlukata na Evropskiot sovet za dodeluvawestatus na zemja-kandidatka na Makedonija i [iroko gi otvori vratite na procesot na integracija.

Sepak, po~etokot na pregovorite so Komisijata bi moèl da bide usloven so parlamentarnite izborivo Makedonija vo 2006 godina. EU i me\unarodnata zaednica o~ekuvaat Makedonija da dokaè dekae sposobna da organizira izbori vo soglasnost so neophodnite demokratski standardi.

Decentralizacijata e u[te edno golemo pra[awe [to ]e go determinira procesot na integracija voEU. Tesnata vremenska ramka, partiskite interesi i otporot na opozicijata kon donesuvaweto paket-zakoni za decentralizacija rezultira[e so nedovolna jasnost i konzistentnost, osobeno vo pogledna definirawe na kompetenciite na centralnata administracija i na lokalnite administracii.

Nerazvieniot kapacitet za dobro vladeewe i odbegnuvaweto na instituciite i na institucionalnitere[enija za problemite se del od sindromot od koj stradaat centralnata i lokalnite vlasti.

Dràvnite institucii vo Makedonija se evidentno slabi vo sproveduvaweto na zakonite. Toa e ednaod glavnite zabele[ki na Evropskata komisija vo kontekst na procesot na integracii. Nekoi odo~iglednite slabosti se: partiskata oboenost, otsustvoto na institucionalna memorija, ~estitekadrovski promeni na site nivoa, nedovolnite ~ove~ki i finansiski kapaciteti i otsustvoto naotvorenost i transparentnost.

Najgolemiot del od gra\anite na Makedonija ~uvstvuvaat deka slabostite na instituciite im sluàtna celite na politi~arite za tie da moàt da prodolàt so praktikata na neinstitucionalni pre-govori, kade [to se pretpo~itaat interesite na partiite, klientite, pa duri i semejnite nasprotijavnite interesi. Kako rezultat na toa, se namaluva doverbata na gra\anite vo instituciite na sistemot.

Sledej]i gi ovie „gore~ki“ problemi na makedonskoto op[testvo, Fondacijata gi utvrdi svoiteprioriteti za sledniot period:Potencijalot na Makedonija za dobro vladeewe, t.e. mapirawe i skenirawe na dràvnite institucii– nov me\uprogramski prioritet za periodot 2006-2008 godina;

5

Integracijata na Romite ostanuva vo programite za obrazovanie, zdravstvena nega, mediumi,gra\ansko op[testvo, ekonomski reformi. Strate[koto partnerstvo so USAID i drugite partneri voproektot ovozmo`i FIOOM da bide najsilniot faktor [to ]e raboti na demarginalizacija naRomite vo oblasta na obrazovanieto vo slednite nekolku godini (2006-2008);Decentralizacija i razvivawe na lokalnata demokratija – vo programite za reforma na javnata admin-istracija, informacii, pravo i gra\ansko op[testvo.Afirmirawe evropski vrednosti i standardi – vo site programi na FIOOM.

Strategiskiot priod na FIOOM vo ostvaruvaweto na svoite celi e sledniot: dolgoro~ni partner-stva i pribirawe sredstva; natamo[no namaluvawe na dodelenite grantovi i zgolemuvawe na oper-ativnite aktivnosti; obuka i monitoring na centralnata i na lokalnite administracii; iistra`uvawa i javna politika.

Vo ramkite na FIOOM se napraveni nekolku strukturni promeni: Programata za umetnost i kul-tura se zatvora. Upravniot odbor re[i deka potprogramata @ivo nasledstvo treba da se obnovi voramkite na Programata za ekonomski reformi kako instrument za lokalen ekonomski razvoj.

Multikulturalizmot, kako su[tinska potreba za vnatre[na integracija na Makedonija, po~nuvaj]iod 2007 godina ]e bide predmet na me\uprogramski proekt [to ]e gi ispolzuva rezultatite postig-nati od strana na programite za umetnost i kultura i za visoko obrazovanie.

6

MMiissiijjaa nnaa FFIIOOOOMMMisijata na FIOOM e vnatre[na integracijana Makedonija, kako preduslov za integracijavo Evropskata unija.

MMiissiijjaa nnaa IIOOOOInstitutot otvoreno op[testvo (IOO) e privat-na fondacija [to obezbeduva grantovi. So se-di[te vo Wujork, raboti kako centrala na Mre-àta organizacii za otvoreni op[testva - grupaavtonomni fondacii i organizacii vo pove]eod 50 zemji vo svetot. Ovaa mreà realizira [i-rok spektar inicijativi naso~eni kon promoci-ja na otvorenoto op[testvo preku vlijanie vrzpolitikata na vlasta i preku poddr[ka na sek-torite obrazovanie, mediumi, javno zdravstvo,~ovekovi i ènski prava, kako i na op[testve-nata, pravnata i ekonomskata reforma. So cel dagi namali i spre~i negativnite posledici od glob-alizacijata, Mreàta nastojuva da go neguva global-noto otvoreno op[testvo preku zgolemuvawe nasorabotkata so drugite nevladini organizacii, sovladite i so me\unarodnite institucii. IOO e osnovan vo 1993 godina od strana na in-vestitorot i filantrop Xorx Soros, so cel dagi poddrùva negovite fondacii vo Sredna ivo Isto~na Evropa i vo porane[niot SovetskiSojuz. Ovie fondacii, od 1984 godina navamu,bea osnovani za da im pomognat na porane[ni-te komunisti~ki zemji da go prebrodat procesotna tranzicija kon demokratijata. Mreàta gozgolemi svojot geografski opfat i sega vklu~u-va fondacii i inicijativi vo Afrika, SrednaAzija i Kavkaz, Mongolija, Jugoisto~na Azija, Tur-cija, Latinska Amerika i vo Soedinetite Ameri-kanski Dràvi. IOO, isto taka, poddrùva selek-tirani proekti i vo drugite delovi na svetot.

ZZaa XXoorrxx SSoorroossXorx Soros e roden vo Budimpe[ta, Ungarija,vo 1930 godina. Vo 1947 godina emigrira[e voAnglija kade [to gi zavr[i studiite vo London-skata [kola za ekonomija (London School ofEconomics) i se zapozna so deloto na filozofotKarl Poper. Vo 1956 godina Soros se preseli voSAD kade [to go osnova Me\unarodniot inves-ticiski fond – Grupata Kvantum (QuantumGroup).Vo 1979 godina Soros ja osnova svojata prvafondacija - Fondot otvoreno op[testvo vo Wu-jork, dodeka prvata Isto~noevropska fondaci-ja ja osnova vo 1984 godina vo Budimpe[ta.Denes ja finansira mreàta fondacii [tooperiraat vo 31 zemja od Sredna i Isto~naEvropa, porane[niot Sovetski Sojuz, Central-na Azija kako i vo Ju`na Afrika, Haiti, Gvate-mala i vo SAD. Ovie fondacii imaat cel da gigradat i odrùvaat infrastrukturata i insti-tuciite na otvorenoto op[testvo. Osven golemiot broj objaveni napisi za poli-ti~kite i ekonomskite promeni vo Isto~naEvropa i vo Sovetskiot Sojuz, Soros e avtor ina nekolku knigi: The Alchemy of Finance, 1987;Opening the Soviet System, 1990; UnderwritingDemocracy, 1991; Soros on Soros: Staying Aheadof the Curve, 1995; The Crisis of GlobalCapitalism,1998, i najnovata, The Bubble ofAmerican Supremacy, 2004.Za negovite napori da go promovira i pod-drùva otvorenoto op[testvo vo svetot, Sorose proglasen za po~esen doktor na uni-verzitetite Jejl i Oksford, na Novata {kolaza socijalni istraùvawa i na Ekonomskiotuniverzitet vo Budimpe[ta. Xorx Soros e idobitnik na Laurea Honoris Causa, najvisokatapo~est na Univerzitetot vo Bolowa, Italija.

7

PPAARRTTNNEERRII II DDOONNAATTOORRII**

DDOOMMAA{{NNII

DDrr`̀aavvnnii iinnssttiittuucciiii ii oorrggaanniizzaacciiii• Agencija za dràvni slu`benici• Agencija za mladi i sport • Akademija za obuka na sudii i javni

obviniteli, Skopje• Biro za razvoj na obrazovanieto• Vrhoven sud• Generalen sekretarijat na Vladata na RM• Direkcija za spre~uvawe perewe pari • Dràvna komisija za spre~uvawe korupcija • Ekonomski institut, Skopje• Javno obvinitelstvo na R. Makedonija• Komisija za informati~ka tehnologija,

Vlada na Republika Makedonija• Ministerstvo za vnatre[ni raboti• Ministerstvo za ekonomija• Ministerstvo za zdravstvo• Ministerstvo za lokalna samouprava• Ministerstvo za obrazovanie i nauka• Ministerstvo za pravda• Ministerstvo za transport i vrski• Ministerstvo za trud i socijalna politika• Muzej na Makedonija• Naroden pravobranitel na R. Makedonija• Op[tina Veles• Op[tina Prilep• Policiska akademija, Skopje, Univerzitet

„Sv. Kliment Ohridski“, Bitola• Praven fakultet „Justinijan Prvi“, Skopje. • Sekretarijat za evropski pra[awa, Vlada na RM• Sovet za radiodifuzija• Univerzitet „Sv. Kiril i Metodij“, Skopje

• Uprava za javni prihodi • Fakultet za dramski umetnosti, Skopje• Finansiska policija • Hospis Sju Rajder, Skopje• Carinska uprava• {kola za javno zdravstvo, Medicinski

fakultet, Univerzitet „Sv. Kiril iMetodij“, Skopje

NNeevvllaaddiinnii oorrggaanniizzaacciiii• Arka, Kumanovo• Vrama Si, Kumanovo• Dendo Vas, Skopje• Doverba, Skopje• Drom, Kumanovo• ESE, Skopje• Zdruènie za gra\anska tolerancija i

sorabotka, Prilep• Zdruènie na novinari• Zdruènie na sudii• Zaednica na edinicite na lokalna

samouprava – ZELS• Zdruènie na javni obviniteli• Izbor, Strumica• Koalicija Site za fer sudewa• Kham, Kumanovo• Luludi, Skopje• Makedonska interetni~ka asocijacija -

MIA, Skopje• Makedonski centar za me\unarodna sorabot-

ka (MCMS), Skopje• Mese~ina, Gostivar• NVO Infocentar• Pomo[ za hendikepirani i siroma[ni,

Prilep• Poraka, Skopje• Reaktor, Skopje

8

* Vo 2006

• Son~ogledi, Skopje• Stomatolo[ka komora na Makedonija• Fondacija Pitsburg, Centar za javnapoliti-

ka i menaxment, Skopje • Fondacija „Horizonti“, Skopje• HOPS (Healthy Options Project), Skopje• Centar za gra\anski inicijativi, Prilep• Centar za gra\anski inicijativi, Skopje• Centar za demokratski razvoj, Tetovo• Centar za institucionalen razvoj, Skopje• Centar za istraùvawe i kreirawe politi-

ka, Skopje • Centar za razvoj na mediumi, Skopje

OOssaammoossttooeennii pprrooggrraammii• Akcija Zdruènska, Skopje• Detski teatarski centar, Skopje• Ekonomsko obrazovanie za mladi, Skopje• Zaedni~ki vrednosti, Skopje• Informativen centar za gra\ansko op[test-

vo, Skopje• Istraùva~ki centar za rodovi studii, Skopje• Makedonski centar za evropsko obrazo-

vanie, Skopje• Mladinski obrazoven forum (MOF), Skopje• Multimedija, Skopje• Romski kulturen i edukativen centar

„Darhija“, Skopje• Fondacija za obrazovni i kulturni inicija-

tivi „êkor po ~ekor“, Skopje• Fondacija „Metamorfozis“, Skopje• Fondacija „Pretpriema~ki servis za

mladi“, Skopje• Centar za sovremena umetnost, Skopje

DDeelloovvnnii oorrggaanniizzaacciiii• Izvozna i kreditna banka, Skopje (IK Banka)• Sonet, Internet provajder, Skopje

SSTTRRAANNSSKKII

AAmmbbaassaaddii,, iinnssttiittuucciiii iimmee\\uunnaarrooddnnii oorrggaanniizzaacciiii• Ambasada na SAD vo Republika Makedonija• Ambasada na Republika Ungarija vo

Republika Makedonija• Ambasada na {vedska vo Republika

Makedonija• Agencija za me\unaroden razvoj na SAD –

USAID• Delegacija na Evropskata komisija vo

Republika Makedonija • DPK Konsalting, SAD• Evropska agencija za rekonstrukcija – EAR • Kancelarija za demokratski institucii i

~ovekovi prava - OSCE/OIDHR• Ministerstvo za nadvore[ni raboti na

Avstrija• Ministerstvo za nadvore[ni raboti na

Norve[ka• Organizacija za bezbednost i sorabotka vo

Evropa – OBSE• Programa za razvoj na Obedinetite nacii -

UNDP• Razvojna banka na Sovetot na Evropa• Svetska banka, SAD• Svetska zdravstvena organizacija• Francuski kulturen centar vo Republika

Makedonija• Centralnoevropski univerzitet – Centar za

politi~ki studii, Ungarija• {vedska agencija za me\unaroden razvoj –

SIDA• {vajcarska agencija za razvoj i sorabotka –

SDC

9

NNeevvllaaddiinnii oorrggaanniizzaacciiii• Amerikansko-avstriska fondacija – AAF,

Avstrija• Balkanski trust za demokratija• Detska fondacija Pestaloci, {vajcarija• Doveritelen fond na Kralstvoto Norve[ka• Institut za evropska politika, Berlin,

Germanija • InVent, Keln, Germanija• Inicijativa za pravda na otvorenoto

op[testvo, SAD• Medienhilfe, {vajcarija• Mre`na programa za mediumi, Ungarija• Mre`a za zastapuvawe za slobodata na

informiraweto• Norve[ka narodna pomo[, Norve[ka• Pres Nau, Holandija• Razvojni alternativi – DAI, SAD• SINTEF tehnologija i op[testvo, Norve[ka• Fondacija Kral Boduen, Belgija• Fondacija za partnerstvo i lokalen razvoj -

FPDL, Romanija• Holandski institut za javna administracija • {vedski helsin[ki komitet

10

KKOONNTTAAKKTTII II OORRGGAANNIIZZAACCIISSKKAAPPOOSSTTAAVVEENNOOSSTT

Fondacija Institut otvoreno op[testvo -Makedonija (FIOOM)Bul. Jane Sandanski 111, Skopje, MakedonijaPo[tenski Fah 378Tel. 02/ 2444-488; Faks: 02/ 2444-488,[email protected], www.soros.org.mk

UUpprraavveenn ooddbboorrSSlloobbooddaannkkaa MMaarrkkoovvsskkaa,, pretsedatelkaMMeerrsseell BBiiqqaalliiNNiikkoollaa GGeelleevvsskkiiGGoorrddaannaa DDuuvvwwaakkHHaassaann JJaa[[aarriiMMaabbeerraa KKaammbbeerriiNNiikkoollaa TTuuppaann~~eesskkii

MMeennaaxxmmeennttVVllaaddiimmiirr MMiill~~iinn,, izvr[en direktor, lok. 155SSllaavviiccaa IInnxxeevvsskkaa, direktor za zaedni~kiprogrami; Programa Istok-Istok, lok. 105,[email protected] CCaallii, administrativen direktorlok. 104, [email protected]

PPRROOGGRRAAMMII II PPRROOEEKKTTII

PPrroocceennaa nnaa ppootteenncciijjaalloott zzaa ddoobbrroovvllaaddeeeewwee nnaa MMaakkeeddoonniijjaaSSllaavviiccaa IInnxxeevvsskkaa, rakovoditel na programataRRoosskkaa IIlliijjeevvsskkaa, asistent na proektot,lok. 117, [email protected] MMaarrkkoovvsskkii, administrator naproektot i poddr[ka za istra`uvawe, lok.109, [email protected]

IIggoorr KKrrsstteevvsskkii, sistemski in`ener, lok. [email protected]

OObbrraazzoovvaanniieeSSppoommeennkkaa LLaazzaarreevvsskkaa, programski direktor zaobrazovanie, lok. 150, [email protected] PPeeccaakkoovvsskkaa, koordinator na programaza obrazovanie na Romi, Visoko obrazovanie,lok. 190, [email protected] AAjjaannoovvsskkaa, koordinator na Proekt zaobrazovanie na Romi, lok. 220, [email protected] MMuussttaaffoovv, koordinator na proektRomaverzitas, tel. 02/3296-142,[email protected] AAbbaazzoovvsskkaa, asistent za obrazovanie naRomi, lok. 106, [email protected] DDuurrmmii[[, asistent za obrazovanie naRomi, lok. 107, [email protected] BBoo`̀iinnoovvsskkii, asistent za obrazovanie naRomi, lok. 107, [email protected] AAllii CCuuppii, asistent na programataRomaverzitas tel. 02/3296-142,[email protected]~~ee KKuunnddeevvsskkii, asistent na programataRomaverzitas tel. 02/3296-142,[email protected][[aa AAnnggeelleesskkaa, koordinator na programataKreativna nastava i u~ewe, lok. 160,[email protected] MMaarriijjaa BBrraann\\oolliiccaa, koordinator naproekt, Kreativna nastava i u~ewe, lok. 268,[email protected]||oorr\\ii FFiilliippoovvsskkii, koordinator na proekt,Kreativna nastava i u~ewe, lok. 268,[email protected] NNaauummoovvsskkaa, asistent, Kreativna nastavai u~ewe, lok. 116, [email protected] TTaasseevvsskkaa, asistent, Kreativna nasta-va i u~ewe, lok. 151, [email protected]

11

PPaakkiizzee BBaannuu[[eevvaa, Alijansa za vklu~uvawe naRomite vo obrazovanieto, tel. 02/2447-050,[email protected] DDeemmiirr, Alijansa za vklu~uvawe naRomite vo obrazovanieto, tel. 02/2447-009,[email protected] IIddrriizzii, Alijansa za vklu~uvawe naRomite vo obrazovanieto, lok. 282,[email protected] AAssaannoovvsskkii, Alijansa za vklu~uvawe naRomite vo obrazovanieto, lok. 114,[email protected]

IInnffoorrmmaacciiii1

BBaarrddiill JJaa[[aarrii, koordinator na programa, tel.02/3109-325, [email protected]

JJaavvnnoo zzddrraavvssttvvooVVeerraa DDiimmiittrriieevvsskkaa, koordinator na programa,lok. 140, [email protected]

EEkkoonnoommsskkii rreeffoorrmmiiZZoorraann CCaallii, administrativen direktorMMaarriijjaannaa IIvvaannoovvaa, koordinator na programata@ivo nasledstvo, lok. 127,[email protected] SSrrddaannoovvii]], asistent na programa,lok. 115, [email protected]

MMeeddiiuummiiVViioolleettaa GGlliiggoorroovvsskkaa, koordinator na programa,lok. 118, [email protected] SSttaammbboollxxiioosskkaa, asistent na proekt,lok. 123, [email protected]

RReeffoorrmmaa nnaa jjaavvnnaattaa aaddmmiinniissttrraacciijjaaFFaannii KKaarraannffiilloovvaa -- PPaannoovvsskkaa, koordinatorna programa, lok. 113, [email protected] nnaa pprrooggrraammaa, lok. 126,[email protected]

PPrraavvnnaa pprrooggrraammaaNNeeddaa KKoorruunnoovvsskkaa, koordinator na programa,lok. 188, [email protected]~~ee DDaanniilloovvsskkaa, koordinator na proekt,Sloboden prostap do informacii na lokalnonivo, lok. 226, [email protected]

GGrraa\\aannsskkoo oopp[[tteessttvvooSSuunn~~iiccaa KKoossttoovvsskkaa -- PPeettrroovvsskkaa, koordinatorna programa, lok. 108, [email protected] TTrreennddoovvaa, koordinator na proekt,Gra\ansko op[testvo i Centri za poddr[ka naNVO (FIOOM/SDC), lok. 108,[email protected]

CCeennttrrii zzaa ppooddddrr[[kkaa nnaa NNVVOO((FFIIOOOOMM//SSDDCC))www.ngocenters.org.mk

KKii~~eevvooIIssmmeett BBaallaa`̀ii,, EElliizzaabbeettaa RRiisstteesskkaa,lokalni koordinatoriul. 11 Septemvri bb, zgrada Su[ica, Ki~evoTel. 045/ 221-817;Tel/faks: 045/ [email protected]

PPrriilleeppGGoorraann KKaarraappeeeevvsskkii,, GGooccee TTooddoorroosskkii,lokalni koordinatoriul. Bitolska 1, 7500 PrilepTel. 048/ 401-480; Tel./faks: 048/ 418-319 [email protected]

12

1 Programata za informacii e osamostoena programa koordini-rana od strana na Fondacijata Metamorfozis od Skopje.

{{ttiippNNeevveennkkaa LLoonngguurroovvaa -- GGiirroovvaa,,BBoorriiss {{aarrkkoovvsskkii, lokalni koordinatoriul. General Mihajlo Apostolski 14a, {tipTel. 032/ 383-422; Faks: 032/ [email protected]

VVeelleessVVeessaa {{kkoorrttoovvaa,, DDiimm~~ee VVeelleevv,lokalni koordinatoriul. Trajko Panov 22, VelesTel. 043/ 221-583, 212-450;Faks: 043/ [email protected]

CCeennttrrii zzaa ppooddddrr[[kkaa nnaa NNVVOO((FFIIOOOOMM//EEAARR))www.nvocentri.org.mk

PPrrooeekkttnnaa kkaanncceellaarriijjaaBul. Jane Sandanski 26/II/1, SkopjeTel. 02/ 2446-760SSaarraa DDeemmiirrii, koordinator na proekt,[email protected] SStteeffaannoovv, asistent za finansii,[email protected][[aa AAnnggeelloovvsskkii, asistent za logistika,[email protected]

DDeebbaarr{{uuiipp MMaarrkkuu,, GGooccee QQuubbiinnoovvsskkii,lokalni koordinatoriul. Veqko Vlahovi] 13, P. fah 40, DebarTel: 046/ 835-105;Tel/faks: 046/ [email protected], [email protected]

DDeell~~eevvooTTeerreezzaa FFiilloobbookk,, TToonnii SSttooiimmeennoovvsskkii,lokalni koordinatoriul. Mar[al Tito bb, P. fah 86, Del~evoTel: 033/ 411-727;Tel/faks: 033/ [email protected],[email protected]

GGeevvggeelliijjaaKKaattiiccaa HHaaxxii--NNiikkoolloovvaa,, LLaazzoo TTrraajjkkoovv,lokalni koordinatoriul. Braka Miladinovi 37, GevgelijaTel: 034/ 218-934,Tel/faks: 034/ [email protected],[email protected]

KKrraattoovvooGGooccee AAnnggeelloovvsskkii,, BBoorrjjaann~~oo MMiicceevvsskkii,lokalni koordinatoriul. Goce Delcev 24, P. fah 28, KratovoTel: 031/ 481-157,Tel/faks: 031/ [email protected],[email protected]

NNeeggoottiinnooRRoozzaa JJaanneevvsskkaa,, EElleeoonnoorraa NNaassttoovvaa -- DDiimmoovvaa,lokalni koordinatoriul. Mar[al Tito 148, P. fah 23, NegotinoTel: 043/ 371-151,Tel/faks: 043/ [email protected],[email protected]

13

RReesseennGGoorrddaannaa TToosskkoovvsskkaa,, EEnnggiinn BBaahhttiijjaarr,lokalni koordinatoriPlo[tad Mar[al Tito 18, ResenTel: 047/ 454-560,Tel/faks: 047/ [email protected],[email protected]

SSttrruuggaaDDiimmiittrrii GGoollaabboosskkii,, AArrbbrree[[aa VVllaa[[ii,,EEddii KKeellaa, lokalni koordinatoriKej Boris Kidri~ 29a, StrugaTel: 046/ 782 755,Tel/faks: 046/ 782 [email protected],[email protected],[email protected]

SSttrruummiiccaaTTaawwaa TTaa[[eevvaa,, RRiissttee SStteevvaannoovv,, MMiittkkoo NNiikkoolloovv,lokalni koordinatoriul. Bratstvo Edinstvo 29 P. fah 192,StrumicaTel: 034/ 326-832,Tel/faks: 034/ [email protected],[email protected]@sonet.com.mk

AAddmmiinniissttrraacciijjaa

SSoolluunnkkaa ZZookkssiimmoovvsskkaa,,administrativen asistent, lok. 155, [email protected] IIvvaannoovvaa,,koordinator za odnosi so javnost, lok. 127,[email protected]~~oo XXaammbbaasskkii, grantovi i logistika,lok. 112, [email protected] RRiisstteesskkaa, rakovoditel na smetkovodst-vo, lok. 110, [email protected] SSiimmjjaannoovvsskkaa -- TTrraajj~~eevvsskkaa, smetkovoditel,lok. 120, [email protected] MMiitteevvsskkii, smetkovoditel, lok. 120,[email protected] PPaanneevvaa, blagajnik, lok. 111,[email protected] KKrrsstteevvsskkii, sistemski in`ener, lok. 227,[email protected] ZZookkssiimmoovvsskkii, voza~, lok. 222,[email protected] FFiilliippoovvsskkaa i LLeeppaa DDoonneevvaa,odr`uvawe, lok. 130

14

NNAA^̂IINN NNAA RRAABBOOTTAAFIOOM raboti i kako direkten implementa-tor na proekti i kako organizacija [to davagrantovi. Vo obata slu~aja, ~esto vospostavuvapartnerstva so drugi organizacii, kako vo po-gled na finansiraweto, taka i vo sprovedu-vaweto na proektite.

VVIIDDOOVVII PPRROOGGRRAAMMII

NNaacciioonnaallnnii pprrooggrraammiiSekoja esen, Upravniot odbor na FIOOM gi utvr-duva programata i buxetot za narednata kalen-darska godina i gi podnesuva za odobruvawe doUpravniot odbor na Institutot otvoreno op[te-stvo - Budimpe[ta. Programata i buxetot se teme-lat vrz strategija [to ja donesuva Upravniotodbor, vrz osnova na analiza na potrebite i pri-oritetite za promocija na otvorenoto op[testvovo Makedonija.

MMrree`̀nnii pprrooggrraammiiMre`nite programi se dizajnirani vo ramkitena trite centri na Sorosovata mreà fondaciivo Wujork, vo London i vo Budimpe[ta, so pri-dones od nacionalnite fondacii i me\unarodnieksperti. Tie im se nudat na nacionalnite fon-dacii. Vrz osnova na lokalniot kontekst i pri-oritetite, nacionalniot Upraven odbor re[avakoja od niv ]e se sproveduva vo zemjata. Odlukiteza grantovite od mre`nite programi se donesu-vaat vo centrite na mre`nite programi, a seadministriraat od strana na FIOOM. Vo nekoislu~ai mre`nite programi direktno gi objavu-vaat i administriraat javnite konkursi.Za informirawe i za simnuvawe obrasci za

konkurirawe za mre`nite programi moè da sekoristi veb-stranicata www.osi.hu. Izborot po-vrzan so konkurirawe za mre`nite programi nee vo nadle`nost na FIOOM, koja vr[i samoadministrirawe: oglasuvawe, testirawe, inter-vjuirawe i sli~no. Odlukite za ovie programigi donesuva soodvetnoto telo na IOO – Budim-pe[ta, London ili Wujork.

OOssaammoossttooeennii pprrooggrraammii2

FIOOM praktikuva da gi osamostojuva svoiteproekti ili programi koga ]e stanat samoodr`-livi. Na toj na~in, FIOOM pridonesuva vo soz-davaweto silni i profilirani organizacii, koiponatamu samostojno ]e ja sproveduvaat svojatamisija. Vo po~etniot period, ovie programi, obi-~no, dobivaat poddr[ka od FIOOM. Tie moàt dakonkuriraat za grantovi od programite na Fonda-cijata na ramnopravna osnova so drugite organi-zacii. FIOOM na ovie osamostoeni programigleda kako na svoi strate[ki partneri vo pro-moviraweto na otvorenoto op[testvo vo Makedonija.

KKAAKKOO DDAA KKOONNKKUURRIIRRAATTEE ZZAAFFIINNAANNSSIISSKKAA PPOODDDDRR{{KKAA??Institucii i organizacii registrirani voRepublika Makedonija i privatni lica moàtda konkuriraat za grantovi za nekoi od progra-mite po objavuvaweto javen konkurs so defini-rani kriteriumi i rokovi3. Konkursite se obja-

15

2 Vo opisot na programskite aktivnosti se dadeni informa-cii za aktivnostite na osamostoenite organizacii [to sèu[te dobivaat poddr[ka od FIOOM. Osamostoenite progra-mi, duri i koga ]e prestanat da dobivaat poddr[ka odFIOOM, sè u[te se partneri na Fondacijata vo golem brojaktivnosti i proekti. Vo delot Partneri i donatori e prika-àn spisok na site osamostoeni programi na FIOOM.

3 Vo 2006 godina, se planira da se objavi javen konkurs zaslednive programi: Mediumi (Nagrada za najdobar dizajn nakniga); Obrazovanie (Proekt za obrazovanie na Romite); Pra-vo (Zastapuvawe za ~ovekovi prava); Gra\ansko op[testvo(Mladite vo akcija).

vuvaat vo dnevnite vesnici i na veb-stranica-ta na FIOOM, www.soros.org.mk. Obrascite zakonkurirawe moè da se simnat od istata veb-stranica ili, pak, da se dobijat vo pe~atenaforma od koordinatorot na soodvetnata program-ska oblast, vo prostoriite na FIOOM. Postojatdva razli~ni formati na obrasci za konkuri-rawe, za poedinci i za institucii/organizacii.Upravniot odbor na FIOOM raspolaga so maldiskreciski buxet, koj sluì za da se obezbedipoddr[ka za zna~ajni inicijativi, koi se vosoglasnost so odobrenata godi[na strategijana FIOOM, no ne bile predvideni vo vremetokoga se podgotvuvala strategijata. Vo ovie slu-~ai, Upravniot odbor na FIOOM moè da re-[i da poddrì barawa inicirani od strana napotencijalen grantist, a ne kako odgovor na ja-ven konkurs. Upravniot odbor na FIOOM mo-è, isto taka, da raspredeli sredstva od dis-kreciskiot buxet za proekti [to se sprovedu-vaat direktno od strana na FIOOM.

PPRROOCCEESS NNAA DDOONNEESSUUVVAAWWEE OODDLLUUKKIIOtkako ]e bide primeno baraweto za grant, pro-gramskite koordinatori/asistenti proveruvaatdali baratelot uredno gi ispolnil obvrskite konFIOOM, vo slu~aj prethodno da koristel finan-siska pomo[ od FIOOM. Ova se odnesuva natro[eweto sredstva i podnesuvaweto finansiskiizve[tai, obvrski [to gi prezemal pri potpi[u-vawe dogovor za grant.Ako vrz osnova na toa programskite koordina-tori/asistenti dadat pozitiven predgrantovmemorandum, baraweto ]e se razgleda od stranana Komisijata za mali grantovi, Programskiotsovetodaven komitet ili od ekspertski tim, telana koi Upravniot odbor na FIOOM im delegiralovlastuvawe da donesuvaat odluki za barawa do1.000 EUR za poedinci i do 2.000 EUR za organi-zacii/institucii. Za barawa so pogolem iznos,ovie tela mu davaat pozitivna ili negativna pre-

poraka na Upravniot odbor, koj potoa ja donesuvaodlukata. Ako e podneseno barawe za nekoja odmre`nite programi, toa ]e bide razgledano odstrana na odborot na Mre`nata programa, koj i ]eja donese odlukata.Sorosovata mreà na fondacii, vklu~uvaj]i jai FIOOM, mu posvetuva posebno vnimanie napra[aweto na konflikt na interesi. FIOOMima razvieno detalni proceduri za re[avawena vakvi slu~ai na sekoe nivo, od Upraven od-bor do vraboteni. Fundamentalnite principi za razre[uvawe kon-flikt na interesi se: site potencijalni i fak-ti~ki konflikti na interesi treba da se prijavat;nikoj ne treba da bide sudija vo sopstveniot slu-~aj; samopostapuvaweto e nedozvolivo; promovi-raweto na principite na otvoreno op[testvo ba-ra mo`nosta za dobivawe poddr[ka da bide pod-ednakvo otvorena za site vo zemjata, a ne ograni-~ena ili delumno ograni~ena na mala eksklu-zivna grupa lu\e.

GGrraaffii~~kkii pprriikkaazz nnaa pprroocceessoottnnaa ddoonneessuuvvaawwee ooddlluukkii

16

PPRROOGGRRAAMMIIFondacija Institut otvoreno op[testvo - Makedonija 22000066

PROCENA NA POTENCIJALOT ZADOBRO VLADEEWE NA MAKEDONIJA

17

Op[tata cel na ovaa nova me\uprogramska ini-cijativa na FIOOM e da se promovira koncep-tot na javen interes vo Makedonija, so inten-zivirawe na monitoringot i so ohrabruvawena primenata na principite na dobro vladee-we od strana na dràvnite institucii, vo so-glasnost so procesot na pristapuvawe kon EU.Ovaa cel ]e se ostvari preku nezavisno istra-ùvawe i analiza, ~ija[to cel ]e bide slednovo:

• locirawe na postojnite institucii, niv-nite ulogi, nadle`nosti i kapacitet;

• identifikuvawe na „sivite zoni“ vo done-suvaweto odluki i vo vladeeweto vo ram-kite na institucionalnata postavenost namakedonskata dràva, vo oblastite na in-teres za Fondacijata; i

• ovozmoùvawe na konsultativniot procesi formulirawe preporaki za izmeni.

Prioritetite na ovaa programa se: • da se izdigne svesta za ponatamo[no una-

preduvawe na konceptite na „javen inte-res“ i „dobro vladeewe“,

• da se identifikuvaat „sivite zoni“ vo pro-cesot na donesuvawe odluki i da se pojas-nat nedoslednostite kaj postojnite insti-tucii (tituli, nadle`nosti i profili), ida se zgolemi razbiraweto na javnosta zafunkciite na dràvnite institucii vo ob-lastite na interes za FIOOM, i

• da se vlijae vrz zacvrstuvaweto na institu-cionalnata postavenost na makedonskata drà-va so cel da se ograni~i prostorot za manipu-lacii pri donesuvawe odluki i so toa da seograni~i prostorot za pojava na korupcija.

Strategiskiot priod e sleden:• so me\uprogramsko planirawe i inicira-

we nova programska inicijativa; • so vospostavuvawe strategisko partnerstvo so

doma[ni i stranski institucii i organizacii; • so angaìrawe ekspertiza [to ne postoi vo

oblasta odnadvor; • so kapitalizirawe na postojnoto znaewe,

praktiki i naodi, i sozdavawe novo znaewe; • so regionalna razmena na know how; i• so zastapuvawe i lobirawe za promena.

Proektnite aktivnosti ]e se sproveduvaat vo trirazli~ni fazi vo periodot 2006-2008 godina:

PPrrvvaa ffaazzaaOperativni podgotovki: Proektniot tim ]e sesostavi od postojnite vraboteni vo FIOOM. Ti-mot ]e gi sprovede neophodnite operativni pod-gotovki za po~nuvawe na proektot. }e se izra-botat operativnite planovi i proektnite celi izada~i za timot na proektot i za razli~niterabotni grupi. }e se vospostavat prvi~ni kon-takti so mo`nite strategiski partneri i sora-botnici na proektot. }e se potpi[at dogovori zapartnerstva i za uslugi. }e se sozdadat instru-menti za monitoring i za evaluacija.Podgotovka na metodologija i na pra[alnici:Vrz osnova na istraùvawe i konsultacii za is-kustvata od prethodni sli~ni aktivnosti, ]e seoformi posebna metodologija spored potrebiteza mapirawe na instituciite. }e se izrabotatpra[alnici za pribirawe podatoci za institu-cionalnite kapaciteti, organizaciskata struktu-ra, pravniot status i ramka. }e se konsultira nad-vore[na, doma[na i regionalna ekspertiza. Terensko testirawe na pra[alnicite: Izrabo-tenite pra[alnici ]e se primenat vrz pilot-osnova vo nekolku institucii od razli~ni oblas-ti za da se testira nivnata jasnost, efikasnost isoodvetnost. Po evaluacijata na testiraweto,pra[alnicite ]e se finaliziraat. Izbor i obuka na lica [to ]e sobiraat podatoci:]e se izberat licata [to ]e gi sobiraat podato-cite, kako od FIOOM taka i od partnerite vosproveduvaweto i ]e bidat obu~eni za koristewena metodologijata i na drugite instrumenti naistraùvaweto.Razvivawe poseben softver: Softverot ]e se adap-tira taka [to ]e sluì za efikasno i efektivnosobirawe podatoci i sproveduvawe na proektot.

19

VVttoorraa ffaazzaaMapirawe: Vrz osnova na prvi~noto istraùva-we, ]e se sprovede mapirawe na instituciite. Odlicata [to ]e gi sobiraat podatocite ]e se o~e-kuva da obezbedat sobrani evidentirani podato-ci za raboteweto, organizaciskata struktura,primenuvanite postapki i buxetite na mapiran-ite institucii. ]e se opfatat site dràvni insti-tucii. Kako rezultat ]e se podgotvi „horizontalnaanaliza“ na sistemot na dràvnata administracija. Dosieja za slu~ai, centralen registar i cen-tralna baza na podatoci: Licata [to ]e gi so-biraat podatocite ]e gi prepratat pra[alni-cite/narativnite izve[tai do imenuvanite~lenovi na proektniot tim, koi pokraj anali-zata, ]e oformat i vodat originalni dosieja zaslu~aite. }e se sozdadat razli~ni bazi na poda-toci vo soglasnost so potrebite i vrz osnovana pra[awata sodràni vo pra[alnicite. Permanentna analiza na podatocite: Vrzosnova na sobranite izve[tai i podatoci odcentralnata baza na podatoci, proektnitekoordinatori i imenuvanite ~lenovi narabotnata grupa ]e podgotvuvaat redovna anal-iza i izve[tai. ]e se konsultira nacionalna iregionalna ekspertiza i znaewa. Objavuvawe periodi~ni izve[tai i nivnadiseminacija: Periodi~nite izve[tai ]e seobjavuvaat i ]e se diseminiraat na nacional-no nivo. }e se organiziraat forumi i debatiso cel da se diskutira za naodite od perio-di~nite izve[tai. Relevantnite institucii, orga-nizacii i mediumi ]e bidat pokaneti da u~estvu-vaat vo procesot na konsultacii i analiza.Izbor na slu~ai: Po mapiraweto na siteinstitucii i po „horizontalnata analiza“, ]ese napravi izbor na slu~ai vo interes na rel-evantnata programa na FIOOM i vo soglasnostso prioritetite od procesot na integracija voEU. Izbranite institucii ]e se analiziraatdetalno, [to ]e ja so~inuva vtorata komponen-ta od proektot - „vertikalnata analiza“.

TTrreettaa ffaazzaaObjavuvawe voda~ za gra\anite: Vrz osnova napodatocite dobieni od mapiraweto i od anal-izata ]e se podgotvi voda~ niz dràvnata admin-istracija za gra\anite. Pe~atenata verzija i ver-zijata na kompakten disk na voda~ot ]e se objavati ]e se distribuiraat za natamo[na upotreba irazgleduvawe. Promocijata i diseminacijata seplanirani preku konferencii za pe~at, rabo-tilnici, forumi i drugi metodi.Podgotvuvawe zavr[en izve[taj i preporaki:Kako rezultat od dvegodi[nata rabota, ]e se pod-gotvat i ]e se objavat zavr[ni izve[tai. Izve[-taite ]e gi prikaàt aktuelnite sostojbi i, u[tepova`no, ]e sodràt preporaki za podobruvawena raboteweto, organizaciskata struktura,postapkite i pravnata ramka na institucijata, vosoglasnost so principite na dobroto vladeewe.}e bide konsultirana i nadvore[na ekspertiza.Izve[taite ]e se objavat i ]e se distribuiraatdo relevantnite institucii, a ]e bidat na raspo-lagawe i za po[iroka javna upotreba.Zastapuvawe za promeni: Vo soglasnost sonaodite i preporakite, FIOOM ]e sprovedekampawa za zastapuvawe i ]e prezeme lobira~kiaktivnosti za podobruvawe na prakti~nata pri-mena na principite na dobroto vladeewe odstrana na dràvnite institucii. Strategiskitepartneri i postojnite mreì na NVO ]e bidatpokaneti da se pridruàt vo ovie aktivnosti.Nadvore[na evaluacija: Za da se maksimizirau~eweto od intervencijata, ]e se nara~a nadvo-re[na evaluacija. Vrz osnova na naodite i nasamoevaluacijata, ]e bidat izraboteni planoviza intervenciite [to ]e sleduvaat.

Vo ovaa nova inicijativa ]e bidat vklu~eni ne-kolku programi na FIOOM: Programata za in-formacii, Programata za javno zdravstvo, Pro-gramata za reforma na javnata administracija iPravnata programa. Buxet: 200.000 USD

20

21


OBRAZOVANIE

Celite na Programata za obrazovanie se: • da se obezbedat kvalitetni obrazovni pro-

grami [to ]e promoviraat otvoren i ramno-praven pristap za site, osobeno za obespra-venite i marginalizirani grupi;

• da se ponudi kontinuiran razvoj na znaewa,kompetentnost i stavovi za nastavnicite, de-cata i mladite, neophodni za vospostavu-vawe i odrùvawe na demokratski i otvore-ni op[testva vo 21 vek;

• da se vklu~i vo kreiraweto politika, zasta-puvaweto i lobiraweto, i da se zacvrstatjavnite agencii za da donesuvaat takanare-~eni informirani odluki povrzani so po-litikata i da izleguvaat na kraj so barawata[to gi nalaga reformata na obrazovanieto.

OObbrraazzoovvnnaa ppoolliittiikkaa Vo soglasnost so predvidenoto vo Protokolot zasorabotka, potpi[an so Ministerstvoto zaobrazovanie i nauka na Republika Makedonija,FIOOM go poddrùva participativniot pro-ces na izrabotuvawe na Nacionalnata progra-ma za razvoj na obrazovanieto (NPRO) i na ak-ciskite planovi za nejzino sproveduvawe.[tom NPRO ]e bide donesena od strana na Vla-data i na Parlamentot na Republika Makedo-nija, FIOOM i Ministerstvoto ]e organizi-raat donatorska konferencija. Site strategis-ki dokumenti ]e se objavat na tri jazici i ]e seprezentiraat pred razli~ni donatorski agen-cii i organizacii so cel da se obezbedi posve-tenost, da se mobiliziraat finansiski i drugiresursi i da se ostvari po[irok konsenzus voodnos na obrazovnite reformi vo zemjata. Buxet: 20.000 USD

KKrreeaattiivvnnaa nnaassttaavvaa ii uu~~eewwee Glavnata cel na proektot e da ponudi model zaseopfatna reforma na u~ili[tata vo koja

aktivno ]e bidat vklu~eni u~enicite vo nastav-nite i vo vonnastavnite aktivnosti i da se pro-movira razvojot na kreativni i na kriti~kirazmisluva~i vo Republika Makedonija. Ovojproekt be[e izraboten vo 2002 godina za daim pomogne na u~ili[tata, rakovodniot kadar,nastavnicite i na u~enicite i nivnite rodi-teli da izgradat podobro razbirawe, znaewa ikompetencii [to se baraat od niv vo presretna pretstojnata decentralizacija na obrazov-niot sistem. Vo juni 2005 godina, so dopolni-telni sredstva od USAID, proektot gi pro[irisvoite intervencii vo visokoobrazovniteinstituciite za obuka na nastavniot kadar, socel da se poddràt univerzitetskite nastavnikadri od site pedago[ki institucii vo nasokana ispora~uvawe kvalitetna nastava do niv-nite studenti. Vo 2006 godina, pedago[kite fakulteti vo Skopje,{tip i vo Bitola ]e bidat poddràni vo nivnitenapori da razvijat kvalitetno visoko obrazo-vanie i obuka za nastavniot kadar za nastavniciza predu~ili[no obrazovanie i oddelenska nas-tava, po pat na aùrirawe na kurikulumot, zgole-muvawe na primenata na IT i podobruvawe naprimenata na nastavnite metodi. Osven toa,visokoobrazovnite institucii za obuka na nas-tavniot kadar [to gi podgotvuvaat predmetnitenastavnici, isto taka, ]e bidat poddràni za daproizvedat studenti - idni nastavnici, so po-dobri metodi~ki ve[tini. Proektot ]e se sprove-duva do septemvri 2008 godina. Buxet: 697.948 USD

PPrrooggrraammaa zzaa oobbrraazzoovvaanniiee nnaa RRoommiitteeProgramata za obrazovanie na Romite se nao\avo vtorata godina od nejzinoto sproveduvawe.Glavnite celi na Programata za obrazovaniena Romite se slednive:

• da se podgotvat romskite deca na predu~i-li[na vozrast od celnite zaednici za vlezvo osnovnoto obrazovanie;

23

• da se podobrat stapkite na zadrùvawe voobrazovniot sistem i na postignuvawatakaj celnite romski u~enici vo osnovno ivo sredno obrazovanie;

• da se promoviraat ednakvi mo`nosti i dase zgolemat akademskite dostignuvawa nastudentite Romi.

Programata se sproveduva preku ~etiri kompo-nenti: predu~ili[no obrazovanie, osnovno ob-razovanie, sredno obrazovanie i univerzi-tetskoto obrazovanie. Komponentite na predu~ili[no i osnovno obra-zovanie se sproveduvaat vo Centrite za obrazo-vanie na Romite, [to gi vodat nevladini organi-zacii (NVO), vo pette romski naselbi: Den do Vasvo Dame Gruev - Skopje; Son~ogledi vo Klanica -Skopje; Drom vo Lozja - Kumanovo; Kham vo Sredo-rek - Kumanovo i Pomo[ za hendikepiranite i zasiroma[nite vo Trizla - Prilep. Komponentata na predu~ili[no obrazovanieopfa]a 214 romski deca na predu~ili[na voz-rast i se fokusira vrz podobruvaweto na nivnotoznaewe na makedonskiot jazik, osnovite od matem-atikata, kako i drugi ve[tini [to se potrebni zapodobro po~nuvawe na osnovnoto obrazovanie. Komponentata na osnovnoto obrazovanie sesproveduva kako vo redovnite osnovni u~ili[ta,taka i vo neformalnite Centri za obrazovaniena Romite. Partnerot na FIOOM vo sprovedu-

vaweto, fondacijata „êkor po ~ekor“, za nas-tavnicite od 10 osnovni u~ili[ta [to u~estvu-vaat vo proektot, kako i za edukatorite vo cen-trite, obezbeduva seopfatna obuka vo odnos nametodologija kade [to vo fokusot e deteto iobuka protiv predrasudi. U~ili[tata, isto taka,dobivaat didakti~ki materijali (hartija zape~atewe, hamer, boi~ki, vodeni boi, itn.), pot-rebni za aktivnostite na u~enicite. Centriteobezbeduvaat sekojdnevna vonu~ili[na poddr[-ka pri pi[uvaweto doma[ni zada~i i tutorstvopo predmeti za 600 romski u~enici vo osnovnou~ili[te. Tie, isto taka, sproveduvaat i drugikreativni aktivnosti za romskite deca, nivniteroditeli i za zaednicite kako celini. Ovaa kom-ponenta se finansira od strana na FIOOM,USAID i na Detskata fondacija Pestaloci. Komponenta za sredno obrazovanie im ovozmo-ùva na 247 romski sredno[kolci da dobivaatstipendii i mentorska pomo[ vo samoto u~ili-[te od strana na 111 sredno[kolski nastavnicivo 57 sredni u~ili[ta vklu~eni vo programata.Sredno[kolcite Romi so u~ili[no ostvaruvaweso sredna ocenka od 3,5 i povisoko imaat mo`no-sti natamu da gi podobruvaat svoite li~nisposobnosti i da polzuvaat od dopolnitelnataakademska poddr[ka [to se nudi, preku posetu-vawe kursevi za angliski jazik i za kompjuteri, izimski i letni [koli. USAID obezbeduva sti-pendii i mentorska poddr[ka za 200 sredno-[kolci [to se korisnici na Programata za ob-razovanie na Romite, a OBSE i Ambasadata naUngarija obezbeduvaat poddr[ka za preosta-natite 47 u~enici. Programata obezbeduva do-polnitelna mo`nost za 137 sredno[kolci Romiod site u~ili[ni godini (od prva do ~etvrta), dau~estvuvaat vo aktivnostite [to gi finansiraFondacijata Pestaloci, a gi organiziraat Cen-trite za obrazovanie na Romite vo Skopje, Pri-lep i vo Kumanovo. Univerzitetskata komponenta se sproveduvapreku operativnata programa na FIOOM - Roma-

24

versitas. Taa e nameneta za 60 studenti Romi odrazli~ni studiski oblasti, koi dobivaat stipen-dii i mentorska poddr[ka, mo`nosti da gi podo-brat svoite znaewa na angliskiot jazik i kom-pjuterski ve[tini, dobivaat dopolnitelna aka-demska pomo[ preku razli~ni akademski moduliod nivnata studiska oblast, a imaat mo`nosti ida sproveduvaat mali studentski istraùva~kiproekti. Na raspolagawe se i bibliotekata idrugi izvori na informacii kako poddr[ka nanaporite na studentite vo nasoka na u~eweto.Pokraj FIOOM i USAID, univerzitetskata kom-ponenta e poddràna i od Fondot za obrazova-nie na Romite od Budimpe[ta i od Programataza visoko obrazovanie na IOO–Budimpe[ta. Buxet: 993.000 USD

AAlliijjaannssaa zzaa vvkklluu~~uuvvaawwee nnaaRRoommiittee vvoo oobbrraazzoovvaanniieettoo Ova e ~etirigodi[en zaedni~ki proekt naFIOOM i na Ministerstvoto za obrazovanie inauka na Republika Makedonija - Uprava zaunapreduvawe i razvoj na obrazovanieto najazicite na pripadnicite na zaednicite. Pro-

ektot pretstavuva pro[iruvawe na interven-ciite na Programata za obrazovanie na Romivo srednoto obrazovanie i e finansiski pod-dràna od strana na Fondot za obrazovanie naRomite od Budimpe[ta, so buxet od 1.147.876EUR (vkupno za 4 godini).Celta na proektot e da se podobrat stapkite nazadrùvawe, postignuvawa i na premin kaj sred-no[kolcite Romi dodeka tie se vo srednotoobrazovanie, kako i da se podobri stapkata napremin na romskite u~enici od osnovno vo sred-no i od sredno vo univerzitetsko obrazovanie. Proektot obezbeduva stipendii i mentorskapoddr[ka bazirana vo u~ili[teto za vkupno657 sredno[kolci Romi. Od niv, 501 sezapi[ani vo prva godina, 92 vo treta godina i64 u~enici vo ~etvrta godina, vo 77 sredniu~ili[ta od 27 gradovi niz celata zemja. Do-deluvaweto stipendii za treta i za ~etvrta go-dina se temeli vrz vkupnata sredna ocenka od3,5 kako minimum potrebno u~ili[no ostvaru-vawe. Kako mentori se vklu~eni 147 sredno-[kolski nastavnici. Buxet: 519.444 EUR

25

27


INFORMACII

Celi na Programata za informacii se: da sezgolemi brojot i raznovidnosta na sodrìnata iuslugite dostapni onlajn; da se podobri inter-akcijata me\u lokalnite vlasti i gra\anite; da seublaì digitalniot jaz i da se zgolemi brojot nakorisnici na internet; da se zgolemi brojot nakorisnici i na eksperti za sloboden softver [tobi obezbedile tehni~ka poddr[ka, kako i da sezgolemat potencijalite za komunikacija i zavmreùvawe na gra\anskoto op[testvo, prekurazvoj i koristewe sloboden softver; da se iz-digne svesta za pra[awata za Zakon za internet; ida se zgolemi u~estvoto na gra\anite vo gradewe-to informati~ko op[testvo.

OOttvvoorreenn ssooffttvveerrOvoj proekt ]e go poddrì i pomogne sozdavawe-to novi ili preveduvaweto na ve]e postojniteprira~nici za korisnicite na najpopularnite inaj~esto koristenite aplikacii na slobodensoftver za kancelarisko rabotewe; promovi-raweto sloboden softver kako alternativa nasoftver za koj treba da se plati licenca; soz-davawe ili prevod na ve]e postojni i objavu-vawe novi prira~nici za obu~uva~ite, organizi-rawe obuka za obu~uva~i; sozdavawe odr`livagrupa eksperti za sloboden softver, koi ]e obez-beduvaat poddr[ka na korisnicite na slobodensoftver ([to ]e go koristat modelot eRider4 ). Vosorabotka so Linuks-centarot od Belgrad, Srbija,planirano e da se po~ne so lokalizacija na slobo-den softver na romski jazik.Izrabotuvaweto zbirka na kompaktni diskovi nalokalizirani aplikacii na otvoreniot softver}e prodolì vo sorabotka so lokalnata zaednicaza sloboden softver. Celta na ovaa aktivnost eda se zadovolat osnovnite potrebi na lokalnite

NVO i na doma[nite korisnici so promocija naslobodniot softver kako efikasno, racionalnoi legalno softversko re[enie za hibridni sis-temi (kompjuteri so instaliran Microsoft Windows,koi dominiraat i vo javniot i vo privatniot sek-tor). Isto taka, se izrabotuva i poimnik na ter-mini na IKT; toj ]e obezbedi su[tinska alatka zalokalizacija na softverot.Buxet: 15.150 EUR

JJaavvnnii ttoo~~kkii zzaa pprriissttaapp ddoo iinntteerrnneettVo 2006 godina, digitalnite klubovi5 ]e se pod-dràt za da stanat javni to~ki za pristap do in-ternet vo soglasnost so standardite na EU. Vostandardite spa\aat zgolemuvaweto na brojot nasertifikuvani obu~uva~i vo klubovite, dostap-ni uslugi onlajn, broj na kompjuteri i pristap nainternet. Poddr[kata ]e ima cel da go podobrikvalitetot na uslugite [to gi obezbeduvaat zazaednicata, kako i da se vospostavat standardi zajavni to~ki za pristap do internet. Oformuvawe-to javni to~ki za pristap do internet pretstavuvadel od akciskiot plan na Nacionalnata strategi-ja za razvoj na informati~koto op[testvo. Buxet: 7.970 EUR

IIKKTT zzaa eeffiikkaassnnoo llookkaallnnoo vvllaaddeeeewweeOvoj dvegodi[en proekt po~na vo 2005 godina.Finansiran e od strana na MDW/USAID i FIOOM.Idnite aktivnosti ]e opfatat: nabavka i ins-talirawe hardverska oprema; nabavka i razvojna softver; razvoj na e-uslugi6 i obuka za 27

29

4 Konsultanti za mobilni IKT kako poddr[ka na korisnicitena OSS. Posledovatelna aktivnost od proektot „eRiders“,realiziran vo 2005 godina.

5 Digitalnite klubovi, koi vo 2005 godina bea vospostaveni vo12 zaednici (Bogomila, Qubojno, Negorci, Kamewane, Brve-nica, Ko~ani, Kumanovo, Resen, Debar, Debre[te, Rankovce iSamokov), obezbeduvaat [irok dijapazon na uslugi koi vklu-~uvaat pristap do informaciski i komunikaciski tehnologiiza zaednicata, so cel zajaknuvawe na nejziniot op[testven iekonomski razvoj.

6 Vrz osnova na rezultatite od anketata za prioritetite nagra|nite za e-uslugite (dostapno na: http://www.metamorphosis.org.mk/index.php?option=com_docman&task=doc_details&gid=7&Itemid=16)

op[tini7 vo Makedonija. Proektot ]e ja podo-bri efikasnosta na lokalnite samoupravi i ]eim ovozmoì na gra\anite da dobijat pristapdo uslugite [to gi obezbeduvaat op[tinite [tokoristat internet. Poddrùvaj]i go sprovedu-vaweto na e-lokalno vladeewe, proektot preten-dira da gi ostvari slednive celi: podobra javnapolitika, pogolema doverba vo lokalnata vlast,posilna demokratija i podobar kvalitet na uslu-gata za gra\anite. Proektot ]e zavr[i na po~eto-kot od 2007 godina. Buxet: 127.560 EUR

KKrreeaattiivvnnii zzaaeeddnnii~~kkii ssooddrr`̀iinnii Kreativnite zaedni~ki sodrìni mu sluàt najavniot interes preku ogromna razmena na iz-razuvawe, znaewe i umetnost. Osnovna cel e namakedonskata javnost da i se ponudi grupa bes-platni licenci za avtorski prava, preku koiavtorite ]e soop[tat deka nivnite avtorskidela se slobodni za delewe, no samo pod odre-deni uslovi. Proektot ]e bide sproveden natri nivoa: razvivawe zakonska osnova za vos-postavuvawe na strukturata na kreativnite za-edni~ki sodrìni, razvoj na tehni~ka osnova ipodignuvawe na svesta kaj zainteresiranite zamo`nostite [to gi nudat kreativnite zaedni-~ki sodrìni. Za potrebite na zakonskata osno-va ]e se analizira nacionalnoto zakonodavst-vo za da se ocenat mo`nostite [to gi nudi ma-kedonskiot Zakon za avtorski prava nasprotiLicencata za kreativni zaedni~ki sodrìni.]e se izraboti Predlog-licenca za kreativnizaedni~ki vrednosti, a za toa ]e pridonesatsite relevantni ~initeli. Po[irokata zainte-resirana zaednica - avtori, umetnici, akade-mii i drugi relevantni tela na nacionalnonivo ]e bide vklu~ena vo sproveduvaweto naproektot preku u~estvo vo sproveduvaweto na

nekolku aktivnosti predvideni so proektot,osobeno izrabotkata na nacionalnata licencai ponatamo[noto promovirawe na konceptotna Kreativni zaedni~ki sodrìni. Buxet: 9.560 EUR

ZZaakkoonnii zzaa iinntteerrnneettsskkii oobbuukkiiPotrebata od posebna programa [to ]e se zani-mava so zakonite za internet proizleguva odnedostigot na znaewe i svest vo Makedonija zaovoj aspekt na internetot i tehnologijata svrza-na so nego. Dosega nemalo obid vnimatelno da seizgradi praven reìm za obezbeduvawe re[e-nija ili nasoki za problemite i za pravnitepra[awa8 [to vlijaat vrz licata i instituciitekoga tie se onlajn. Proektot ]e se fokusira vrzvoveduvaweto na ova pra[awe vo formalniotobrazoven sistem, niz zaedni~ki napor so rele-vantnite institucii vo Makedonija (kakoPravniot fakultet vo Skopje) i izdignuvawe nasvesta kaj pravnite eksperti (advokatite, sud-stvoto i dràvnite slu`benici), kako i kaj op[-tata javnost preku debati, predavawa i publikacii. Nastavnata programa na obukite za zakonite zainternet ]e se sostoi od dve komponenti: vovedvo internetot i voved vo pravnata ramka speci-fi~na za internetot. Prvata komponenta ]eobezbedi osnovni razbirawa za novite tehno-logii, terminologija i uslugi [to se nudat soprimenata na sovremenite IKT. O~igledniot ne-dostig od soznanija za ovie tri oblasti gipopre~uva naporite na makedonskite pravnici,koga tie se soo~uvaat so pra[awa svrzani so IKTpri izrabotuvaweto zakonski propisi i vo prak-tika, kako na primer vo sudskite slu~ai zakiber-kriminal. Vtoriot del od nastavniot plan]e vklu~i posebni upatstva za najnovite pravniramki i nasoki svrzani so internetot od glob-alen karakter. Kursot ]e gi opfati tekovnite

30

7 Bitola, Bogoviwe, Debar, Del~evo, Demir Hisar, Demir Ka-pija, Gevgelija, Gostivar, Kavadarci, Ki~evo, Ko~ani, Krato-vo, Kumanovo, Negotino, Prilep, Ohrid, Radovi[, Resen, {t-ip, Struga, Strumica, Radovi[, Sveti Nikole, Tetovo, Vasi-levo, Veles, Grad Skopje.

8 Pra[awata vklu~uvaat sloboden govor, intelektualna sops-tvenost, privatnost, bezbednost, ednakvost, jurisdikcija i e-trgovija.

¸

oficijalni re[enija, procesite na izrabotu-vawe zakonski propisi, nivnata harmonizacijana globalno (Obedineti nacii), multilateralnoi bilateralno nivo, a ]e vklu~i i me\unarodninevladini inicijativi, koi obezbeduvaat alter-nativa, proverki i ramnoteà za vladinite i zakorporativnite interesi. Buxet: 14.350 EUR

MMoonniittoorriinngg nnaa sspprroovveedduuvvaawweettoo nnaaNNaacciioonnaallnnaattaa ssttrraatteeggiijjaa zzaa rraazzvvoojj nnaaiinnffoorrmmaattii~~kkoottoo oopp[[tteessttvvooAktivnostite vo ramkite na ovoj proekt se vosoglasnost so potrebite i prioritetite utvrdenivo Nacionalnata strategija za razvoj na infor-mati~koto op[testvo. Fokusot ]e se stavi vrzlokalnata vlast - eRider modelot ]e se koristiza tie da se poddràt za da podgotvat lokalniplanovi/strategii za razvoj na IKT. ]e sesprovede nezavisno merewe na pokazatelite nainformati~koto op[testvo, preku anketi i anal-izi na javnoto mislewe i monitoring na napre-dokot vo sproveduvaweto na Nacionalnata stra-tegija za razvoj na informati~koto op[testvo.Proektot ]e poddrùva aktivno u~estvo vo for-miraweto i organiziraweto javni to~ki za pris-tap do internet; obuka na obu~uva~i za e-gra-\ansko obrazovanie. ]e se poddràt inicijativi

na lokalnite zaednici i na gra\anskoto op[test-vo za proekti za premostuvawe na digitalniotjaz so pomo[ na javnite to~ki za bezì~en pris-tap. Isto taka, ]e se poddrì i razvojot nalokalni sodrìni. Buxet: 24.370 EUR

OOSSAAMMOOSSTTOOEENNAA OORRGGAANNIIZZAACCIIJJAA

FFoonnddaacciijjaa „„MMeettaammoorrffoozziiss““Od svoeto formirawe, Fondacijata „Metamor-fozis“ obezbeduva javen servis, inicira zna-~ajni pra[awa svrzani so IKT i voveduva in-formacii okolu novite razvojni momenti i teh-nologija na ova pole. Fondacijata ima opfatenobrojni pra[awa [to prethodno ne bea tretira-ni od strana na javnosta vo Makedonija. Taa ]eprodolì da raboti na izdignuvawe na nivotona javno dostapno znaewe i svest za op[testve-nite implikacii od novata tehnologija i za nej-zina primena vo Makedonija i vo stranstvo. Is-traùva~kite i analiti~kite aktivnosti ]e pro-dolàt i natamu, vklu~uvaj]i gi anketite i stru~-nata analiza na tehni~koto sproveduvawe. „Me-tamorfozis“ im sluì na mediumite i na kre-atorite na politika kako izvor na akumuliranoekspertsko znaewe. Naporite za lobirawe i zas-tapuvawe svrzani so aktuelnite pra[awa na e-op[testvoto ]e ostanat su[tinskata aktivnost na„Metamorfozis“, zaedno so obukata i so grade-weto kapaciteti.

KKoonnttaakktt:: BBaarrddiill JJaa[[aarrii

Fondacija „Metamorfozis“Ul. „Naum Naumovski Bor~e“ 88a, Skopje

Tel.: 02/ 3109 325Faks: 02/ 3225 206

[email protected]

31

33


JAVNO ZDRAVSTVO

Celta na programata e da promovira efektivna iodr`liva politika na javnoto zdravstvo i daobezbedi poddr[ka za marginaliziranite grupida u~estvuvaat vo procesot na kreirawe politika. Kratkoro~ni celi na programata se: da se pro-movira ulogata na [kolata za javno zdravstvo zanejzino vklu~uvawe vo zastapuvaweto i aktiv-nostite svrzani so politikata, vklu~uvaj]i vokurikulumot zna~ajni pra[awa za stilot naìveewe i odnesuvaweto vo pogled na zdravjeto, ifaktori rizi~ni za zdravjeto kako [to se kontro-lata na [tetite od upotreba na drogi i tutun; dase podobri i promovira ednakov pristap za rom-skata populacija i da se prezemaat po[irokiaktivnosti vo odnos na politikata preku Dekadatana vklu~uvawe na Romite; da se pro[iri i da seintenzivira prevencijata na [tetite povrzani soupotreba na drogi, kako i da promovira politikaza borba protiv droga [to ]e se temeli vrz~ovekovite prava, principite na javnoto zdravst-vo i nau~ni dokazi; da se podobri kapacitetot navrabotenite za obezbeduvawe uslugi na paliativ-na nega preku institucionalizacija na odr`liviprogrami za obuka vo zemjata; da se podobri sek-sualnoto zdravje na marginaliziranite grupi,osobeno Romite, komercijalnite seksualni rabot-nici i korisnicite na drogi, so obezbeduvawetopristap do zdravstvenite uslugi.

RRaazzvvoojj nnaa ~~oovvee~~kkiioott kkaappaacciitteettCelta e da se promovira ulogata i angaìrawetona [kolata za javno zdravstvo vo zastapuvawetoi vo politikata, da se opfatat vo kurikulumotzna~ajni aspekti na stilot na ̀ iveewe i na odne-suvaweto vo pogled na zdravjeto, faktori [to serizik za zdravjeto kako kontrolata na [tetite odupotreba na droga i tutun i da se obezbedat poda-toci za razvivawe politika. [kolata za javnozdravstvo ]e ima studii orientirani kon zaed-nicata za upotrebata na tutun i za bitnite aspek-ti na stilot na ìveewe i na odnesuvaweto voodnos na zdravjeto, za faktorite rizi~ni za zd-ravjeto i kontrolata na tutunot kako pra[awa najavnoto zdravstvo, vklu~uvaj]i i istraùvawa ori-

entirani na politikata. }e se organiziraat istra-ùvawa i aktivnosti za da se obezbedat podatociza razvivawe politika za namaluvawe na [tetiteod upotreba na drogi i za kontrolata na upotreba-ta na tutunot vo zemjata. Vo istraùva~kiot proces]e bidat vklu~eni studentite na magisterskistudii po javno zdravstvo i nastavniot kadar.Buxet: 23.920 EUR

SSeemmiinnaarrii nnaa IIOOOOPreku ovaa programa, lekari izbrani po pat nakonkurs ]e gi sledat seminarite Salcburg i {vaj-cer, so cel da se podobri kvalitetot na zdrav-stvenata nega so aùrirawe na medicinskite zna-ewa i znaewata vo oblasta na javnoto zdravstvo,kako i da se inkorporiraat lekarite vo profe-sionalnata mreà za da se pottikne nivniot raz-voj kako nastavnici i lideri, da se debatira i dase razmenuvaat idei, priodi i strategii svrzaniso pra[awa na javnoto zdravstvo i na politikata. Po~nuvaj]i od 2001 godina, programata na semi-narite Salcburg e osamostoena i nea ja rakovodiMedicinskiot fakultet vo Skopje. Site rele-vantni temi i postapkata za konkurirawe moè dase najdat na veb-stranicata: www.aaf-online.org.Buxet: 6.025 EUR

KKoonnttaakktt:: BBoo[[kkoo AAnnggeelloovvsskkiiTel. 02/ 3296-845

[email protected]

PPrraavvaattaa nnaa ppaacciieennttiitteeCelta na ovaa programa e - podobreni prava napacientite vo soglasnost so standardite na EU, naraspolagawe za site pacienti vo Makedonija. Voaktivnostite spa\aat modifikuvaweto i defini-raweto na pravata na pacientite vo odnos nazakonodavstvoto i vospostavuvawe rabotna grupaza izrabotuvawe Zakon za prava na pacientite.Programata ja sproveduva nevladinata organi-zacija Makedonska interetni~ka asocijacija(MIA), preku dodeluvawe grantovi. Buxet: 15.946 EUR

35

ZZddrraavvjjeettoo nnaa RRoommiitteePoddr[kata na nevladinite organizacii Lulu-di, Skopje; Centar za gra\anski inicijativi, Pri-lep; i Zdruènieto za emancipacija i za soli-darnost, Skopje ]e prodolì i natamu vo delotna po[irokite aktivnosti na politikata povr-zana so pra[awa od sferata na zdravjeto. Celi-te na ovaa programa se da se podobri i da se pro-movira ednakov pristap do zdravstvoto za rom-skoto naselenie i da se prezemat po[iroki ak-tivnosti kaj zdravstvenata politika preku Deka-data na vklu~uvawe na Romite. Buxet: 39.860 EUR

MMee\\uunnaarrooddnnaa pprrooggrraammaa zzaa nnaammaalluuvvaawweennaa [[tteettiittee oodd uuppoottrreebbaa nnaa ddrrooggiiSo cel da se pro[iri i intenzivira prevencija-ta na [tetite od upotrebata na drogi i da se pro-movira politika za borba protiv drogata bazi-rana vrz ~ovekovite prava, principite na javnotozdravstvo i vrz nau~ni dokazi, FIOOM ]e rabotivo partnerstvo so Me\unarodnata programa zanamaluvawe na [tetite od upotreba na drogi(IHRD) od Wujork za da promovira i da pottiknerazli~ni organizacii da prezemaat [irok dija-pazon aktivnosti svrzani so politikata. Kampawata za javna svest za HIV/SIDA i za ~o-vekovite prava na korisnicite na drogi ]e sesprovede preku dodeluvawe grantovi. Zaednoso nevladinite organizacii HOPS i Doverba,programata ]e se zalaga za donesuvawe strate-gija za namaluvawe na [tetite od upotreba nadrogi, so formirawe interparlamentarna lo-bi-grupa [to ]e ja so~inuvaat razli~ni parla-mentarni pretstavnici. Buxet: 23.920 EUR

PPrrooggrraammaa zzaa sseekkssuuaallnnoo zzddrraavvjjee ii zzaa~~oovveekkoovvii pprraavvaaCelta na ovaa programa e da se podobri seksual-noto zdravje na op[testveno marginaliziranitegrupi, osobeno Romite, komercijalnite seksual-ni rabotnici i korisnicite na drogi, preku obez-beduvawe pristap do zdravstvenite uslugi. ]e seizrabotat informativni materijali za pra[a-wa [to gi opfa]a programata. Tie ]e bidat dis-tribuirani do ranlivite grupi, obezbeduva~itena uslugi, mediumite i do op[tata javnost. }e seorganiziraat edukativni rabotilnici za seksu-

alnoto i reproduktivno zdravje, nameneti za mar-ginaliziranite grupi. ]e se sprovede i procenana zakonodavstvoto za zdravstveno osiguruvawei zdravstvena za[tita za marginaliziranite gru-pi. Programata ]e se sproveduva preku Progra-mata za javno zdravstvo vo partnerstvo so NVOHOPS i so institutite za javno zdravstvo. Buxet: 27.900 EUR

PPaalliiaattiivvnnaa nneeggaaCelta na programata e da se podobri kapacite-tot na rabotnata sila za paliativna nega i da seobezbedat uslugi na paliativna nega preku in-stitucionalizirawe odr`livi programi zaobuka vo zemjata. Programata ]e inicira postap-ki za celosna integracija na paliativnata negavo nacionalnata zdravstvena politika i zdrav-stven sistem, po pat na prisposobuvawe na in-stitucionalnite aran`mani. Programata ]e obe-zbeduva stipendii, obuki i prira~nici za do-ma[na nega i ]e organizira predavawa za pali-ativnata medicina od stranski predava~i. ]e sesozdade i nacionalna veb-stranica za paliativ-na nega. So programata rakovodi Sju Rajder popat na dodeluvawe grantovi. Buxet: 23.920 EUR

IInniicciijjaattiivvaa zzaa mmeennttaallnnoo zzddrraavvjjeeInicijativata za mentalno zdravje ima cel da sepogriì licata so mentalna popre~enost (proble-mi so mentalnoto zdravje i/ ili intelektualna po-pre~enost) da moàt da ìveat kako ramnopravnigra\ani vo zaednicata i da u~estvuvaat vo op[te-stvoto, so celosno po~ituvawe na nivnite ~oveko-vi prava. Klu~nite celi na programata se sledni-ve: promovirawe na socijalnata vklu~enost, zas-tapuvawe za promeni vo nasoka na ramnopravenpristap, izdignuvawe na svesta, gradewe na kapa-citetite na NVO [to se angaìrani na poleto namentalnoto zdravje. Vo 2006 godina, programata]e prodolì da go poddrùva vospostavuvawetomodel-proektni lokacii vo regionot, po[irokiteaktivnosti vo odnos na politikata i aktivnotou~estvo na licata so mentalna popre~enost voprocesite na donesuvawe odluki.Model-lokaciite ]e funkcioniraat preku pos-tojnata organizacija-korisnik na grantot, Po-raka, koja[to raboti vo klu~nite oblasti namentalnata popre~enost. Buxet: 41.460 EUR

36

37


EKONOMSKI REFORMI

Programata za ekonomski reformi ]e bideorientirana kon identifikuvawe na neefi-kasnostite na dràvnite institucii pri obez-beduvaweto povolna delovna klima i funkci-onalna pazarna ekonomija, bez politi~ki vol-untarizam i korupcija. Programata na toj na-~in se vklu~uva vo proektot Procena na poten-cijalot za dobro vladeewe na Makedonija naFIOOM. Programata, isto taka, ]e gi zacvrs-tuva novite biznisi, ]e ja podobruva vrabote-nosta so pottiknuvawe na pretpriema~kiot duhi so razvivawe pretpriema~ki ve[tini, opfa-]aj]i ja nedovolno opsluènata populacija ka-ko [to se mladite ili Romite. Preku progra-mata „@ivo nasledstvo“, isto taka, ]e se pod-drì lokalniot odr`liv ekonomski razvoj.

PPrreettpprriieemmaa~~kkii sseerrvviiss zzaa mmllaaddiiProektot Pretpriema~ki servis za mladi ]e gopromovira pretpriema~kiot duh kaj mladitelu\e i ]e nudi poddr[ka za otvorawe firmi, odra\aweto na delovnata zamisla do celosnotofunkcionirawe na biznisot. Proektnite aktiv-nosti opfa]aat prakti~ni obuki za pretpriem-ni[tvo, natprevari na deloven plan i soz-davawe Biznis-inkubator, lociran vo Skopje.Celta na proektot e da se razvie seopfaten sis-tem za poddrùvawe inovacii, otvorawe novirabotni mesta i pretpriema~ki aktivnosti kajmladite vo Makedonija. Proektot ]e pridoneseza razvoj na brzoraste~kiot biznis baziran vrzznaewa vo Makedonija. Proektot go finansiraatFIOOM i norve[koto Ministerstvo za nad-vore[ni raboti, a go sproveduvaat FIOOM iSINTEF tehnologija i op[testvo. Se o~ekuva proektnite aktivnosti da zavr[atvo maj 2009 godina. Buxet: 165.000 EUR

PPooddddrr[[kkaa zzaa pprreettpprriieemmaa~~kkii RRoommkkiiZa da se podobri op[testveno-ekonomskatapolo`ba na Romkite, ovoj proekt vo 2005 godi-na obezbedi iznos od 160.000 evra kako port-folio za zaemi i za obuka za pretpriemni[tvonameneti za pove]e od 100 romski èni. Vo2006 godina, zaemite ]e se realiziraat prekuorganizacijata za mikrofinansirawe Hori-zonti. Vrz osnova na periodi~nata evaluacijaza 2005 godina, vo 2006 godina FIOOM ]eobezbedi dopolnitelna obuka i edukativni ak-tivnosti za romskite èni. Proektot e finan-siran od Bankata za razvoj na Sovetot na Evro-pa/Doveritelen fond na Kralstvoto Norve[kai od FIOOM. Buxet: 22.500 EUR

PPoottpprrooggrraammii zzaa zzaaeemmiiVo sorabotka so Izvozna i kreditna banka –Skopje, vospostaveni se tri tekovni kreditni li-nii so povolni uslovi, kako poddr[ka na malitezemjodelci i zemjodelskoto proizvodstvo, mali-te kompanii i novite biznisi. Zaemite za zemjodelstvoto obezbeduvaat zaemivo maksimalen iznos od po 10.000 evra od vkup-nata suma na 782.000 evra, niz aran`manot izra-boten me\u Soros fondot za ekonomski razvoj odWujork i Izvozna i kreditna banka od Skopje.Potproizvodot na ovaa aktivnost, Mikroagro,obezbeduva zaemi vo iznos do 3.000 evra, nizpobrza procedura i so poednostavni uslovi voodnos na zalogot. Zaemite za obrten kapital obezbeduvaat zaemivo poedine~en iznos do 14.600 evra, od vkup-niot iznos na 291.000 evra, obezbedeni odstrana na FIOOM za malite pretpriema~i, zatie da moàt da gi rakovodat svoite gotovins-ki tekovi vo ambient na ~esto zadocneti

39

pla]awa od strana na klientite, ili da inve-stiraat vo oprema ili vo surovini nadminuvaj]igi sekojdnevnite pre~ki za nivniot biznis. Pilot-proektot za zaemi za po~nuvawe biznisobezbeduva zaemi so poedine~en iznos do2.900 evra od vkupnata suma od 29.000 evra,obezbedena od FIOOM za novite biznisi [toproizlegoa od proektot Sakate li da imate sop-stven biznis?, realiziran od strana na osamo-stoenata organizacija Ekonomska edukacija zamladite, i finansiran od programata EU/KARDS i od FIOOM. Linijata na mali kreditie dizajnirana so cel da se finansiraat kandi-datite [to uspe[no ja pominale obukata za dapo~nat vistinski biznis.

@@iivvoo nnaasslleeddssttvvoo --ppaarrttnneerrssttvvaa zzaa llookkaalleenn rraazzvvoojjProgramata razviena vo partnerstvo me\uFIOOM i Fondacijata Kral Boduen od Belgija,vo periodot 2006-2008 godina prodol`i so

nov pristap - ]e inicira sorabotka so nekolkulokalni samoupravi. Vrz osnova na prepora-kite na sovetodavniot odbor na programata„@ivo nasledstvo“ i na prethodnite pozitivniiskustva od sorabotkata, izbrani op[tini ilokalni biznisi ]e bidat pokaneti da u~estvu-vaat so paritetni fondovi vo finansiskiteresursi i da go primenat konceptot na @ivonasledstvo. Posebno vnimanie ]e se posveti narazvojot na kreativnite dejnosti. Na odredenbroj zanaet~ii ]e im bide dodelena tehni~kapomo[ za da po~nat mali biznisi ili za da japro[irat svojata ponuda na pazarot. Prodol-`uvaweto na potprogramata ]e zavisi od o~eku-vanata podgotvenost na lokalnite biznisi i nalokalnata vlast za sorabotka i u~estvo soparitetni fondovi, [to ]e se razgleduva voprvata polovina od 2006 godina.

40

41


MEDIUMI

Celite na programata se:• da inicira, koordinira i sproveduva pro-

ekti za politika za mediumite [to ]e vli-jaat vrz reformiraweto i podobruvawetona javnite i privatnite mediumski insti-tucii vo soglasnost so standardite na EUvo sferata na mediumite;

• da gi poddrùva mediumite vo nivnite na-pori da gi podobrat programite orienti-rani kon gra\anite i da se prestruktuiraatvo soglasnost so novoto zakonodavstvo;

• da go inicira podobruvaweto na novinar-skiot profesionalizam preku debati za re-zultatite od monitoringot na mediumskitesodrìni;

• da gi podobruva i zacvrstuva relaciiteme\u mediumite i nevladiniot sektor.

NNaacciioonnaallnnaa ssttrraatteeggiijjaa zzaa rraazzvvoojj nnaarraaddiiooddiiffuuzznnaattaa ddeejjnnoosstt ((NNSSRRRRDD)) Vo 2006 godina, kako prodolùvawe na prvatafaza, FIOOM i Centarot za razvoj na mediu-mite (CRM): ]e gi podobruvaat individualnitekapaciteti na klu~niot kadar vo Sovetot za ra-diodifuzija niz dve rabotilnici za planirawestrategii i niz participativni aktivnosti zaizrabotuvawe NSRRD i ]e rabotat na izrabotu-vawe nacrt-strategiski dokument [to ]e sedostavi do Parlamentot. }e se formiraat dverabotni grupi – prvata ]e ima mandat za izrabo-tuvawe NSRRD, a vtorata ]e dejstvuva kako grupaza razgleduvawe/revizija i za kontrola. ]e seorganizira javna prezentacija na nacrt-strategi-jata, koja ]e bide dostavena do Parlamentot zanejzino donesuvawe. Vo aktivnostite [to se odvivaat ednopodrugo naproektot ]e spa\aat gradewe kapaciteti naSovetot za radiodifuzija i monitoring na

sproveduvaweto NSRRD i na Zakonot za radiod-ifuzna dejnost. Sovetot za radiodifuzija, Upra-vata za telekomunikacii i nadle`niot Inspekto-ratot za sledewe na realizacijata na avtorskiteprava vo ramkite na Ministerstvoto za kultura]e bidat celosno skenirani preku monitoringotna nivnoto funkcionirawe. ]e bidat iniciraniparni~ni postapki ako i koga nema da se po~itu-vaat zakonite. CRM konkurira[e kaj germanskataIFA za finansiska poddr[ka za ovie aktivnos-ti planirani za 2006 godina. FIOOM ]e gopoddrì CRM pri negovoto aplicirawe kaj dru-gite donatori. Pokraj toa, CRM ]e dobie pod-dr[ka od FIOOM vo sproveduvaweto na plani-ranite proektni aktivnosti.Proektot treba da zavr[i do krajot na 2007 godina.Buxet: 113.850 EUR

LLookkaallnnii rraaddiijjaa nnaa zzaaeeddnniicciitteeVo 2006 godina, FIOOM i Centarot za razvojna mediumite (CRM), zaedno so drugite proek-tni partneri i korisnici, ]e raboti na vtora-ta faza od realizacijata na proektot. }e sesproveduvaat aktivnosti za generirawe priti-sok od strana na javnosta od lokalnite zaedni-ci vrz dràvnite institucii. Celta na ovie ak-tivnosti ]e bide da se obezbedi postoewe lo-kalni radija na zaednicite, i vo finansiski ivo praven kontekst. Ponatamu, ]e se dizajnira-at aktivnosti za lobirawe kaj relevantniteidentifikuvani institucii [to raspolagaatso finansiski sredstva za poddr[ka na gra-\anskite institucii i inicijativi. FIOOM,CRM i NVO Infocentar ]e po~nat so aktiv-nosti na zastapuvawe vo ime na lokalnite ra-dija na zaednicite pred relevantnite me\unar-odni institucii i donatori zaradi obezbedu-vawe sredstva i transfer na znaewe. Za taa

43

cel ]e se organiziraat sredbi za lobirawe itrkalezni masi so lokalnite javni institucii.]e se vospostavi vrska me\u lokalnite radijana zaednicite i nivnite kolegi od drugi zemjiso razvien ambient za mediumite na zaednici-te. FIOOM kako donator, zaedno so CRM, ]eobezbedi pravna pomo[ vo pravniot proces natransformacija preku: izrabotuvawe na statu-tite potrebni za formalna preregistracija nalokalni radija na zaednicite; pomo[ vo pro-cesot na formalna preregistracija vo period-ot na transformacija; i pomo[ vo procesot nalicencirawe. NVO Infocentar, zaedno so u[-te edna profesionalna organizacija, ]e gi rea-lizira obukite (rakovodewe na NVO od radio-difuznata sfera za rakovodniot kadar za pla-nirawe strategii; razvoj i upravuvawe so pro-ekten ciklus; obuka za novinarite fokusiranana zaednicata, NVO i lokalni pra[awa). Obe-te institucii, isto taka, ]e ja obezbedat setaneophodna logisti~ka poddr[ka. Proektot treba da zavr[i do krajot na 2006 godina. Buxet: 20.920 EUR

PPrrooggrraammaa zzaa rroommsskkii mmeeddiiuummiiProgramata za mediumi, po pat na grantovi, nudikontinuirana poddr[ka za mediumite na romskijazik za da im pomogne vo nivnite napori za pre-struktuirawe vo soglasnost so novite zakonskipropisi, kako i vo nivnite kontinuirani produk-ciski napori. Ovaa poddr[ka ]e se ostvari vokoordinacija so drugi donatori [to rabotat vooblasta na romskite mediumi. Finansiskatapoddr[ka za postojnite ~etiri mediumi na roms-ki jazik ]e se obezbedi vrz osnova na nivnite ve]edostaveni godi[ni produkciski planovi. Poddr[kata za mediumite na romski jazik seo~ekuva da zavr[i vo 2008 godina. Buxet: 47.840 EUR

IIMMFF –– PPooddddrr[[kkaa zzaa llookkaallnniitteerraaddiiooddiiffuuzzeerrii((ppooddddrr[[kkaa zzaa pprrooggrraammaattaa vveessttii))}e bide potrebna delumna poddr[ka za pro-gramite so vesti i so aktuelnosti zatoa [toovie programi sè u[te ne moàt da dobijatednakov komercijalen rezultat spored produk-ciskite tro[oci. Va`nosta na kvalitetot naovie programi raste imaj]i go predvid tekov-niot proces na decentralizacija i zgolemeno-to zna~ewe na lokalnite radiodifuzeri.Kone~nata odluka za priodot vo poddrùvawe-to na lokalnite privatni TV-stanici ]e sedonese na sostanokot na odborot na Interna-cionalniot mediumski fond (IMF)9. Se planira poddr[kata da zavr[i do krajot na2006 godina. Buxet: 71.750 EUR

IIMMFF –– KKvvaalliittaattiivveenn mmoonniittoorriinngg vvrrzzmmeeddiiuummiittee ((MMeeddiiuummsskkoo oogglleeddaalloo))Va`nosta na proektot raste so ogled na faktotdeka vo 2006 godina ]e se odràt parlamentar-nite izbori, a zemjava se nadeva da go dobiedatumot na po~nuvawe na pregovorite za~lenstvo vo EU. Do site relevantni doma[ni istranski institucii i poedinci ]e se izdavaati ]e se distribuiraat mese~ni izve[tai. }e seorganiziraat javni debati vo vrska so pra[-awata [to bea zabeleàni kako va`ni za op-[testvoto i bea prosledeni od strana na medi-umite so prisustvo na mediumskite profesio-nalci. Se o~ekuva ovie debati da se iskoristat

44

9 Internacionalniot mediumski fond be[e formiran vo1998 godina. Toj se sostoi od slednive donatori: FIOOM,Mre`nata programa za mediumi IOO, Budimpe[ta; [ved-skiot helsin[ki komitet, Stokholm; Pres Nau, Amsterdam;Medienhilfe, Cirih; Norve[kata narodna pomo[, Oslo.OBSE e partner na IMF.

¸

kako osnova za natamo[ni aktivnosti vo podo-bruvaweto na novinarskiot profesionalizam.Na NVO Infocentar, kako nositel na proektot,]e mu bide dodelen grant. Proektot ]e bide ko-finansiran od strana na [vedskiot helsin[kikomitet i Mre`nata programa za mediumi, Bu-dimpe[ta.Se o~ekuva proektot da zavr[i vo 2008 godina. Buxet: 119.600 EUR

NNVVOO IInnffoocceennttaarrCentarot ]e prodolì da gi sproveduva svoiteosnovni aktivnosti kako obezbeduva~ na uslugiza odnosi so javnosta za nevladinite organi-zacii i ]e raboti na podobruvaweto na sop-stvenata ekspertiza na poleto na odnosite sojavnosta i na op[testveniot marketing za da ginadgradi svoite uslugi do NVO i do site drugizainteresirani strani. Za taa cel, NVO Info-centarot ]e pobara dopolnitelna know-howpoddr[ka od mreàta na IOO. So ogled nafaktot deka 2006 godina e izborna godina,NVO Infocentarot ]e gi intenzivira aktiv-

nostite kako pres-centar za site relevantnigra\anski inicijativi vo vrska so parlamen-tarnite izbori. Centarot, so svojot buxet zagodi[nite aktivnosti, ]e aplicira do FIOOMi do [vedskata agencija za razvoj i za sorabot-ka za spodeluvawe na tro[ocite. Pokraj toa, seo~ekuva nekoi delovi od planiranite godi[niaktivnosti da bidat pokrieni od strana nacentarot Olaf Palme, {vedska. Ovaa poddr[-ka ]e gi opfati 2006 i 2007 godina. Buxet: 119.600 EUR

NNaaggrraaddaa zzaa iissttrraa`̀uuvvaa~~kkoo nnoovviinnaarrssttvvooZaradi podignuvawe na nivoto na profesiona-lizam i pottiknuvawe novinarite da gi istra-ùvaat devijantnite pojavi vo op[testvoto,Programata za mediumi ]e obezbedi sredstvaza Zdruènieto na novinari na Makedonija,koe[to formira nezavisna komisija za dode-luvawe nagrada za najdobra storija vo istraù-va~koto novinarstvo. Poddr[kata ]e prodolìdo krajot na 2007 godina. Buxet: 3.990 EUR

NNaaggrraaddaa zzaa nnaajjddoobbaarr ddiizzaajjnn nnaa kknniiggaa Za da se stimuliraat izdava~ite da posvetatpove]e vnimanie na dizajnot na knigite kakoeden od na~inite za privlekuvawe na potenci-jalnata publika, FIOOM ja vospostavi ovaanagrada kako edinstvena vo ovoj sektor. }e sevospostavi nezavisna komisija od strana naFIOOM, koja ]e se sostoi od trojca eksperti somandat da ja dodelat nagradata za najdobardizajn na kniga objavena vo poslednite 12 me-seci. Javniot konkurs za nagradata ]e bideobjaven vo dnevniot pe~at na po~etokot od god-inata. Buxet: 1.600 EUR

45

47


REFORMA NAJAVNATA ADMINISTRACIJA

Vo 2006 godina, programata ima cel da go olesnii podobri procesot na reforma na javnataadministracija i na lokalnata vlast vo Repub-lika Makedonija, vo kontekst na pristapuvawetokon EU, preku poddr[ka na institucionalniot,administrativniot kapacitet i kapacitetot nagra\anskoto op[testvo za potrebite na kreirawei sproveduvawe javni politiki. Prioriteti naprogramata vo ovoj period se:

• olesnuvawe na procesot na podobruvawe navladinite institucii i politiki, vo kon-tekst na pristapuvaweto kon EU, preku mon-itoring na nivoto na usoglasenost na prin-cipite na dobroto vladeewe vo procesitena kreirawe i sproveduvawe na politikite;

• unapreduvawe na obrazovanieto za javnitepolitiki i zacvrstuvawe na kapacitetot navladiniot i nevladiniot sektor za kreira-we javna politika, vrz osnova na istraùva-wa i analizi;

• poddr[ka na sproveduvaweto na decentral-izacijata, gradeweto na kapacitetite na lo-kalnata administracija, monitoring nasproveduvaweto na decentralizacijata iintenzivirawe na aktivnoto u~estvo na gra-\anite vo donesuvaweto odluki i kreirawe-to politika na lokalno nivo.

PPoolliittiikkaa zzaa oobbuukkaa nnaaddrr`̀aavvnniittee sslluu`̀bbeenniicciiProektot ]e pridonese za razvivawe Politikaza obuka na dràvnite slu`benici od central-nata administracija10 [to na koherenten, koor-diniran i odr`liv na~in ]e gi opfati potre-bite za obuka na dràvnite slu`benici vo cen-tralnata vlast. Krajnata cel na ovaa politika e

da se obezbedat osnovi za odr`liv razvoj na~ove~kite resursi i za profesionalno podo-bruvawe na dràvnite slu`benici vo central-nata vlast, so obezbeduvawe organizaciskastruktura i matrica, potrebni mehanizmi iinstrumenti za natamo[no dizajnirawe kon-zistentni programi, moduli i kurikulum zaobuka vo identifikuvanite prioritetni ob-lasti za obuka (kratkoro~no i srednoro~no). Zaizrabotuvawe na politikata e formirana ra-botna grupa sostavena od pretstavnici od aka-demskite krugovi, prakti~ari vo ovaa oblast ikonsultanti. Proektot se sproveduva vo sora-botka so Agencijata za dràvni slu`benici naRepublika Makedonija. Buxet: 60.000 EUR

IIssttrraa`̀uuvvaawwaa ii ddeebbaattiizzaa jjaavvnnaattaa ppoolliittiikkaa Proektot Unapreduvawe na obrazovanieto za jav-nite politiki ima cel da pridonese kon zgole-muvaweto na svesta i razbiraweto na po[iroka-ta javnost i dràvnite institucii za potrebataod edukacija za javni politiki preku obezbedu-vawe stipendii za studenti za postdiplomskistudii od Makedonija, vraboteni vo dràvniinstitucii i/ili vo nevladiniot sektor. Proek-tot predviduva mentorska poddr[ka za izbra-nite kandidati vo podgotvuvaweto i promo-viraweto na dokumentite za politikata, kako ivo iniciraweto javni debati i dijalog za otvo-reni temi. Programata se realizira vo sora-botka so Fondacijata Pitsburg, Centar za javnapolitika i menaxment vo Skopje. Identifikuvaj]i go relativnoto otsustvo voregionot na istraùvawa orientirani kon kre-irawe politiki prezemena od strana na do-ma[ni institucii, vo ramkite na ovaa progra-

49

10 Ovaa politika e sostaven del od Akciskiot plan za sprovedu-vawe na Evropskoto partnerstvo.

ma ]e prodolì proektot Obuka na mladi is-traùva~i i poddr[ka za razvivawe istraù-va~ki instituti za javni politiki. Proektot,koj po~na vo 2004 godina, ]e prodolì da serazviva so poddr[ka od FIOOM i Evropskatainicijativa za stabilnost. Vo 2006 godinaFIOOM ]e obezbedi institucionalna poddr[-ka za dvete novoformirani nevladini organi-zacii (Centarot za istraùvawe i za kreirawepolitika, Skopje, i Reaktor, Skopje), za sprove-duvawe istraùvawa orientirani kon kreira-we javni politiki pod postojano sovetuvawe imentorstvo od Evropskata inicijativa za sta-bilnost. Centarot za istraùvawe i za kreira-we politiki ]e sprovede istraùvawe i ]e iz-raboti dokument za politikata za lokalnataekonomska dinamika na Gostivar, dodeka Reak-tor ]e raboti na istraùvawe i na dokument zapolitika naso~en kon turisti~kata politika voSkopje, Ohrid i vo Mavrovo. Buxet: 90.000 EUR

OObbuukkaa nnaa oobbuu~~uuvvaa~~ii zzaa llookkaallnnaattaassaammoouupprraavvaaProgramata se sproveduva vo sorabotka so Agen-cijata za dràvni slu`benici na Republika Ma-kedonija i Partnerskata fondacija za lokalenrazvoj od Bukure[t, Romanija, so cel razvoj nalokalni obu~uva~i, koi ponatamu ]e obezbedu-vaat obuka za pra[awata vrzani za lokalnatavlast. Programskite aktivnosti ]e se fokusiraatvrz natamo[noto gradewe na kapacitetite nagrupata od 14 obu~uva~i. Preku sledewe na dvadopolnitelni modula na napredna obuka na obu-~uva~i za tehnikite i metodologijata na obuka, idva modula za obuka na obu~uva~i za finansiskimenaxment. Grupata obu~uva~i ]e bide vklu~enai vo ispora~uvaweto samostojni obuki za iz-branite funkcioneri i vraboteni od lokalnata

samouprava, pod nadzor i vodstvo na nivniteobu~uva~i od Partnerskata fondacija za lo-kalen razvoj. FIOOM ]e gi poddrùva naporitena grupata obu~uva~i za nivna institucional-izacija - proces [to se o~ekuva da po~ne kon kra-jot na 2006 godina. Buxet: 58.000 EUR

NNaabbqquudduuvvaawwee nnaa ddeecceennttrraalliizzaacciijjaattaa Proektot Nabquduvawe na decentralizacijatago sproveduva FIOOM vo sorabotka so Zdruè-nieto na edinicite na lokalnata samouprava –ZELS i lokalnite NVO. Celta e da se poddrìefikasniot, efektivniot i transparentniot pro-ces na decentralizacija. Proektot ]e se koncen-trira na novite nadle`nosti vo oblasta nafinansiraweto i na urbanisti~koto planirawevo 12 pilot-op[tini11. Idnite nabquduva~i ]ebidat aktivni ~lenovi na lokalnite NVO izbra-ni na javen konkurs i dopolnitelno obu~eni zanoviot decentraliziran sistem na lokalnatasamouprava, so poseben fokus na finansirawe-to i urbanisti~koto planirawe kako celni nad-le`nosti, kako i za metodologijata na nabqudu-vawe i izvestuvawe. Pilot-fazata na procesotna nabquduvawe ]e trae 12 meseci. Buxet: 71.000 EUR

50

11 Bitola, Bogoviwe, Gevgelija, Debar, Kavadarci, Karbinci,Kumanovo, Ohrid, Oslomej, Tetovo, {tip i {uto Orizari.

IInniicciijjaattiivvaa OOttvvoorreennoopp[[ttiinnsskkii bbuuxxeettFIOOM ]e ja sproveduva ovaa inicijativaprodolùvaj]i so toa da se fokusira na zgolemu-vawe i podobruvawe na otvorenosta i transpar-entnosta na procesot na decentralizacija i nazgolemena demokratizacija na lokalnite insti-tucii. Taa ]e se razvie i ]e se sproveduva kakome\uprogramska inicijativa so Pravnata progra-ma na FIOOM. Celta e da se nabquduva i eva-luira javniot pristap do informaciite za op-[tinskite buxeti, i otvorenosta na procesot nabuxetirawe vo op[tinite od perspektiva naaktivno u~estvo na gra\anskoto op[testvo. Pokrajova, ]e se izrabotat i ]e se zastapuva za podobre-ni participativni postapki na buxetirawe, [to]e bidat inkorporirani pri sproveduvaweto nazakonodavstvoto, na centralno i na lokalno nivo.Proektot ]e se sprovede vo partnerstvo soZdruènieto na edinicite na lokalnata samoup-rava, Zdruènieto na finansiski rabotnici ilokalnite NVO. Buxet: 24.000 EUR

OOSSAAMMOOSSTTOOEENNAA OORRGGAANNIIZZAACCIIJJAA

MMaakkeeddoonnsskkii cceennttaarr zzaa eevvrrooppsskkoooobbrraazzoovvaanniieeMakedonskiot centar za evropsko obrazovanie(MCEO) ja poddrùva integracijata na RepublikaMakedonija vo Evropskata unija preku profesion-alna obuka, konsultantski uslugi, lobirawe zapromena i razvoj na primeneta politika. Aktiv-nostite na MCEO vo 2006 godina se naso~eni konpoddrùvawe na procesot na evrointegracija,preku obuki za Evropska unija; gradewe vnatre-[en kapacitet so pro[iruvawe na ~lenstvoto naMCEO i izrabotuvawe strategiski dokument za

zgolemuvawe na mo]ta na apsorpcija na evrop-skite sredstva na celoto op[testvo. Vo 2006 god-ina se predvideni slednive obuki:

• obuka na administracijata na lokalnata sa-mouprava vo sorabotka so FIOOM

• obuka za javna administracija vo sorabotkaso FIOOM

• obuka na centralnata vlast za tvining-pro-gramata vo sorabotka so Generalniot sekre-tarijat i Sekretarijatot za evropski pra[a-wa na Vladata na R. Makedonija i FIOOM

• obuka na nevladini organizacii [to graviti-raat okolu Centrite za poddr[ka na nevladi-ni organizacii vo ekonomski i socijalno ne-razvienite podra~ja na Republika Makedoni-ja, vo sorabotka so EAR i FIOOM

• obuka na ̀ eni od politi~kite partii vo sora-botka so ESE

• obuka na malcinski grupi (Romi), vo sorabot-ka so Romaverzitas i FIOOM.

Pro[iruvaweto na MCEO ]e se odviva prekuselekcija na kandidati od vkupno 101 prijaven.Site aktivnosti ]e se slu~uvaat vo partnerstvo soFIOOM, InVent i IEP od Germanija. Po zavr[u-vaweto na vtorata runda obuki na nevladiniorganizacii, MCEO ]e izraboti strategiski doku-ment. Modulot za obukite podrazbira grupna di-namika, taka [to vo nego ]e bidat vgradenirazmisluvawata na gra\anskoto op[testvo.Buxet: 20.000 EUR

KKoonnttaakktt::DDrraaggaann RRiissttoovvsskkii, pretsedatel,

[email protected] DDiimmoovvaa, izvr[en direktor,

[email protected] cceennttaarr zzaa eevvrrooppsskkoo oobbrraazzoovvaanniiee

ul. Kole Nedelkovski br. 12, 1000 Skopjetel. 02/ 3217 512, faks: 02/ 3217 513

[email protected]

51

53


PRAVO

Pravnata programa na FIOOM gi postavi sled-nive celi za 2006 godina: podobruvawe naantikorupciskoto zakonodavstvo i na negovotosproveduvawe preku unapreduvawe na slobodatana informirawe, transparentnosta na vladiniteinstitucii i poddr[ka na nabquduvaweto natelata na javnata administracija od strana nanezavisni NVO; olesnuvawe na procesot na prib-liùvawe na zakonodavstvoto so zakonodavstvotona EU; i podobruvawe na sistemot na krivi~napravda so inicirawe da se izraboti strategija zasproveduvawe na zakonite i politika za borbaprotiv organiziraniot kriminal.

SSlloobbooddaa nnaa iinnffoorrmmiirraawweeProektot Sloboda na informirawe se sprovedu-va vo sorabotka so Programata za informacii iProgramata za reforma na javnata admi-nistracija, Zdruènieto na edinicite na lokal-nata samouprava, Pravnata inicijativa na Otvo-renoto op[testvo, a e poddràn od Programata za~ovekovi prava i grantovi za vladeewe na IOO(HRGGP). Vo svojata posledna godina, proektot ]ese fokusira vrz nabquduvawe na sproveduvawetona zakonodavstvoto za sloboda na informirawena lokalno nivo. Nabquduvaweto ]e se vr[i vosorabotka so lokalnite NVO izbrani na konkursotvo 2005 godina12, koi ]e bidat obu~eni za meto-dologijata za nabquduvawe na slobodata nainformirawe. Rezultatite od nabquduvaweto ]ebidat objaveni na krajot od godinata i ]eposluàt za podobruvawe na zakonodavstvoto vooblasta na slobodata na informiraweto i zapromovirawe na najdobrata praktika. Buxet: 42.000 EUR

PPrriibbllii`̀uuvvaawwee nnaa zzaakkoonnooddaavvssttvvoottooZa da se poddrì procesot na pribliùvawe nanacionalnoto zakonodavstvo so zakonodavstvotona EU, FIOOM angaìra[e [est pravnici narabota vo Ministerstvoto za pravda. Vrabote-nite lica ]e ja poddrùvaat rabotata na razli~-nite rabotni grupi formirani vo ramkite naova ministerstvo, koi rabotat na izrabotuvawezakonodavstvo, glavno, vo oblasta na reformitevo sudstvoto. Pokraj ova, ]e se poddràt i javnidebati i forumi, so cel da se diskutira okolunacrt-zakonodavstvoto, i ]e se osiguri vklu~eno-sta na relevantnite zasegnati strani i na gra-\anskoto op[testvo. Buxet: 47.700 EUR

RReeffoorrmmaa nnaa ssiisstteemmoottnnaa kkrriivvii~~nnoo pprraavvooZa da se podobri krivi~noto pravo vo slu~aitena organiziran kriminal, FIOOM ]e gi pro-dolì svoite napori vo ramkite na proektotStrategii i politika za sproveduvawe na zako-nite, iniciran vo 2004 godina. Proektot e pod-dràn od Programata za ~ovekovi prava i gran-tovi za vladeewe na IOO i najmnogu ]e se foku-sira na podobruvawe na koordinacijata na no-voformiranite institucii i specijaliziraniteoddelenija. Kon krajot na 2005 godina be[eformirana ekspertska grupa sostavena od pret-stavnici od site relevantni institucii, prak-ti~ari i od akademskite krugovi13. Ekspertskatagrupa ]e odrùva redovni sredbi za da diskuti-ra i da gi komentira relevantnite nacrt-zakonii problemi i da spodeluva iskustva i praktika.

55

12 Izgrejsonce, Sveti Nikole; Tolerantna mladina, Debar; Koa-licija Site za pravi~no sudewe, Skopje; Asocijacija za demo-kratski vrednosti, Veles; ORT, Prilep; Prodolèn ìvot,Strumica; Forum za prava na Romite, Kumanovo; Evropskiforum, Gevgelija; Kham, Del~evo; Mreà 7, {tip; Spektar,{tip; Organizacija na ̀ enite, Peh~evo; i Pro Medija, Skopje.

13 Ministerstvo za vnatre[ni raboti, Javno obvinitelstvo, Vrho-ven sud, Osnoven sud Skopje 1 i 2, Carinska uprava, Policiskaakademija, Uprava za javni prihodi, Finansiska policija, Di-rekcija za spre~uvawe perewe pari, Ministerstvo za pravda,Sekretarijat za evropski pra[awa, Dràvna komisija za spre-~uvawe korpucija i Praven fakultet „Justinijan Prvi“, Skopje.

Pokraj toa, grupata ]e gi sledi i ]e gi meripodobruvawata vo ovaa oblast i ]e izrabotuvarazli~ni izve[tai. Proektot ]e se sproveduva do esenta 2007 godina. Buxet: 64.000 EUR

IInniicciijjaattiivvaa OOttvvoorreenn bbuuxxeettVo ramkite na potprogramata za borba protivkorupcijata i za transparentnost, FIOOM po~-na nov proekt so cel da se oceni pristapot najavnosta do informacii za op[tinskiot buxeti otvorenosta na procesot na buxetirawe voop[tinata, od perspektiva na organizaciiteod gra\anskoto op[testvo. Pokraj toa, ]e se iz-rabotat podobreni proceduri za buxetirawe i]e se vr[i zastapuvawe za tie da bidat inkor-porirani od strana na op[tinite. Proektot ]ese sprovede vo sorabotka so Programata zareforma na javnata administracija na FIOOM. Buxet: 51.000 EUR

ZZaassttaappuuvvaawwee zzaa ~~oovveekkoovvii pprraavvaaPoradi nedostigot od silna organizacija voMakedonija [to bi dejstvuvala kako ~uvar i zas-tapnik za ~ovekovite prava, FIOOM inicira no-va potprograma poddr`ana od Programata za ~o-vekovi prava i grantovi za vladeewe na IOO(HRGGP). Celta e da se razvie osnovna grupa naadvokati, koi ]e se institucionaliziraat i ]esproveduvaat aktivnosti za sledewe, zastapuvawei sudski sporovi vo oblasta na ~ovekovite prava.Aktivnostite ]e vklu~at obuka na advokatite zapra[awa za ~ovekovite prava i poddr[ka za stra-te[ki sporovi za konkretni pra[awa za ~oveko-vite prava, kako slobodata na informiraweto. Pokraj toa, za da se poddr`at fer izborni proce-si vo 2006 godina, FIOOM ]e sprovede proekt,~ija[to cel ]e bide edukacijata na gra\anite zanivnite izborni prava, taka kako [to se reguli-rani so Ustavot i so noviot Izboren zakonik, koj]e se donese vo 2006 godina. Buxet: 51.500 EUR

56

57


GRA|ANSKO OP{TESTVO

Budget: 51,500 EUR

58

Programata za gra\ansko op[testvo ima cel dago pottikne razvojot na gra\anskoto op[testvoi da razviva gra\anski vrednosti i principipreku poddr[ka na nevladini organizacii igra\anski inicijativi. Prioritetite na Pro-gramata za gra\ansko op[testvo vo narednitetri godini ]e bidat:

• gradewe kapacitet na gra\anskoto op[test-vo za razvivawe javna politika;

• zacvrstuvawe na kapacitetot na NVO zalobirawe i zastapuvawe;

• razvivawe sinergii so lokalnite organi-zacii, institucii, vlastite, mediumite iso delovniot sektor vo nasoka na razvoj nazaednicite;

• ednakvo u~estvo i pristap na malcinskitei na marginaliziranite grupi vo proce-site na kreirawe politika.

CCeennttrrii zzaa ppooddddrr[[kkaa nnaa NNVVOO vvoo VVeelleess,,PPrriilleepp,, {{ttiipp ii vvoo KKii~~eevvooêtirite centri za poddr[ka na NVO vo Veles,Prilep, {tip i vo Ki~evo se finansirani od[vajcarskata agencija za razvoj i sorabotka(SDC) i FIOOM od 2000 godina. Tie rabotatna zacvrstuvawe na ulogata na NVO kako aktiv-en faktor vo razvojot na lokalnite zaednici.Obezbeduvaat logisti~ka poddr[ka, konsulta-cii i obuka fokusiraj]i se na razvivawe napartnerstva me\u NVO, kako i partnerstva me\uNVO, lokalnata vlast, mediumite i delovniotsektor. Isto taka, go pottiknuvaat vklu~uvawe-to na NVO vo kreiraweto javna politika. Centrite ]e prodolàt da gi obezbeduvaat is-tite uslugi za lokalnite korisnici. Vo 2006godina, tie ]e rabotat na obezbeduvaweto jav-no u~estvo vo razvivaweto i sproveduvawetona lokalna javna politika preku vospostavu-

vawe efektivni partnerstva me\u razli~niteakteri vo lokalnata zaednica. Ovoj period ]e pretstavuva preodna faza konsamoodr`livosta. Centrite ]e se fokusiraatvrz institucionalnoto gradewe na svojata mre-à Partnerstvo za razvoj na zaednicite. Istotaka, ]e vloàt napori da go zacvrstat prifa-]aweto vo ramkite na lokalnite zaednici. Cen-tarot od Prilep ]e dobie novi prostorii odop[tinata do krajot na juni 2006 godina.USAID i FIOOM ]e ja poddràt inicijativa-ta na ovaa op[tina. Proektot Poddr[ka na inicijativi na NVO zarazvoj na lokalnata zaednica preku Centriteza poddr[ka na NVO vo Veles, Prilep, {tip ivo Ki~evo ]e zavr[i na 31 mart 2006 godina. Buxet: 109.000 EUR

PPooddddrr[[kkaa nnaa ggrraa\\aannsskkoottoo oopp[[tteessttvvoo-- zzaaccvvrrssttuuvvaawwee nnaa NNVVOO:: CCeennttrrii zzaappooddddrr[[kkaa nnaa NNVVOO vvoo ssoocciijjaallnnoo iieekkoonnoommsskkii nneerraazzvviieennii ppooddrraa~~jjaa vvooMMaakkeeddoonniijjaaOsumte Centri za poddr[ka na NVO vo Resen,Negotino, Strumica, Debar, Gevgelija, Del~evo,Kratovo i vo Struga, poddràni od EAR i odFIOOM, ]e prodolàt da rabotat vo 2006 godina.Za da se realiziraat predvidenite aktivnosti,EAR go prodolì proektot do 30 juni 2006 godina.Vo ovoj period, ovie centri ]e ja dizajniraat svo-jata strategija za odr`livost i aktivnosti pozavr[uvaweto na proektot. Centrite se fokusiraat na gradeweto kapacitetna lokalnite NVO preku serija obuki. Tie, istotaka, obezbeduvaat logisti~ka poddr[ka za lo-kalnite NVO i finansiska poddr[ka za lokal-nite inicijativi i za lokalno i regionalnovmreùvawe.

59

Centrite ]e ja prodolàt svojata rabota nazacvrstuvawe na ulogata na NVO. Tie ]e gi sledatsvoite glavni celi: razvivawe na kapacitetot naNVO za ispora~uvawe podobri uslugi i sorabotkaso drugi NVO, kako i so lokalnite vlasti, ekonom-skiot sektor i nadminuvawe na etni~kite grani-ci. Osobeno vnimanie ]e se posveti na gradewetosorabotka i na mre`noto rabotewe me\u NVOpreku sozdavawe regionalni mreì. Buxet: 342.792 EUR

FFoorruummii nnaa zzaaeeddnniicciitteeGlavnata cel na proektot e da se poddrì partic-ipativniot razvoj na zaednicata na lokalno nivo.Konkretnite celi na programata Forum se:

• da se vklu~at gra\anite vo lokalnotovladeewe;

• da se sozdadat partnerstva me\u lokalnitezasegnati strani;

• da se podobri kapacitetot za razvivaweproekti od strana na lokalnite zaednici;

• da se podobri kapacitetot na lokalnataadministracija vo odnos na decentralizaci-jata i konkretno podobruvawe na lokalnotosocio-ekonomsko opkruùvawe.

Proektot se sostoi od tri fazi: konstituirawe naForumot, odrùvawe do 10 struktuirani dis-kusii od koi ]e proizlezat proektni idei i pre-poraki, i prakti~no sproveduvawe na izbraniteproekti. {vajcarskata agencija za razvoj isorabotka odbra tri op[tini (|or~e Petrov,Prilep i Ki~evo) da u~estvuvaat vo po~etnatafaza na programata Forum (2006-2007 godina).FIOOM ]e ja prezeme odgovornosta za spro-veduvaweto na programata Forum vo Prilep,celokupnoto rakovodewe so odnosite so javnostai Sekretarijatot na Upravniot komitet. Centarotza institucionalen razvoj ]e ja sproveduva pro-

gramata Forum vo |or~e Petrov i vo Ki~evo. Kakodel od prvi~nata test-faza, proektot vo idnina ]epodgotvi ambient za sproveduvawe na priodotFORUM vo pogolem obem. Buxet: 106.120 EUR

SSoorraabboottkkaa mmee\\uu VVllaaddaattaaii nneevvllaaddiinniioott sseekkttoorrZa ponatamu da se intenzivira sorabotkata me\uvladiniot i nevladiniot sektor, osobeno vo pro-cesot na izrabotuvawe strategija za sorabotka, voramkite na Generalniot sekretarijat na Vladatabe[e formirano Oddelenie na Vladata zasorabotka so NVO. Prviot ~ekor vo sprovedu-vaweto na proektot za partnerstvo me\u General-niot sekretarijat na Vladata na Republika Make-donija i FIOOM be[e vrabotuvaweto eden pret-stavnik od nevladiniot sektor vo ova Oddelenievo maj 2005 godina, odgovoren za koordinirawena proektot za razvivawe strategija za sorabotkame\u vladiniot i nevladiniot sektor. FIOOMobezbeduva finansiski sredstva za li~en dohod, aGeneralniot sekretarijat na Vladata gi obez-beduva tehni~kite rabotni uslovi. Poddr[katana FIOOM ]e prodolì i vo 2006 godina. Buxet: 7.973 EUR

IIzzbboorriittee ii pprriissttaappuuvvaawweettoo kkoonn EEUUPreku ovaa potprograma, FIOOM ]e iniciraanketa na javnoto mislewe za stavovite, po-trebite i o~ekuvawata na gra\anite vo pogledna novata vlast. Od Vladata se o~ekuva da orga-nizira fer i slobodni demokratski parlamen-tarni izbori vo 2006 godina, koi ]e bidat va-èn test za zrelosta na makedonskata vlada vopogled na pregovorite za pristapuvawe kon EU. Buxet: 19.933 EUR

60

GGrraa\\aanniittee ii eevvrrooppsskkiittee iinntteeggrraacciiiiVo 2006 godina, FIOOM proektira[e novapotprograma so cel da obezbedi pove]e infor-macii za integracijata vo EU i da go pottikneu~estvoto na gra\anite vo vladinite reforms-ki procesi, osobeno nadvor od glavniot grad.Preku 12 Centri za poddr[ka na NVO, FIOOM]e gi poddrì inicijativite na NVO za izrazu-vaweto na stavovite, potrebite i o~ekuvawatana gra\anite za integracijata na Makedonija voEU. Centrite ]e iniciraat i ]e poddràt gra-\anski aktivnosti, kampawi i lokalni nastani.Za pretstavnicite od NVO ]e bidat obezbedeniseminari za obuka, so cel da se zgolemat niv-nite znaewa vo vrska so strukturite, politika-ta i so vrednostite na EU. FIOOM ]e vloì napori vo realizacijata naovaa potprograma da vklu~i i drugi donatorii me\unarodni i nacionalni institucii. Buxet: 40.000 EUR

NNaabbqquudduuvvaawwee nnaa llookkaallnniittee vvllaassttiiGlavnata cel na ovaa potprograma e da se zgole-mi ot~etnosta na lokalnite vlasti preku obezbe-duvawe mehanizmi za nabquduvawe na nivnatapolitika od strana na gra\anskoto op[testvo.Nabquduvaweto ]e bide naso~eno kon telata nalokalnata vlast nadle`ni za sproveduvawe napolitikata na lokalno nivo vo gradovite kade[to ima Centri za poddr[ka na NVO.}e se sprovede referentno istraùvawe za dase utvrdi sostojbata i uslovite vo izbraniteinstitucii na lokalno nivo, nivnite proble-mi i potrebi. Rezultatite od istraùvaweto ]epretstavuva osnova za mapa na instituciite nalokalnata vlast i na prazninite vo nivnotofunkcionirawe. Pokraj toa, za pretstavnicitena NVO i na Centrite za poddr[ka na NVO ]e

bidat obezbedeni obuki za monitoring. }e sesozdadat lokalni grupi nabquduva~i, koi ]ebidat odgovorni za nadgleduvawe na rabote-weto na instituciite i na prenosot na nad-le`nosti od centralno na lokalno nivo. Oviegrupi ]e izrabotat izve[tai od monitoringot,koi ]e bidat prezentirani pred instituciite{to se predmet na monitoringot i pred javnosta. FIOOM ]e aplicira za dopolnitelni sredstvaza sproveduvawe na ovaa potprograma. Buxet: 48.000 EUR

RReessoocciijjaalliizzaacciijjaa nnaa ppoorraannee[[nniitteeuu~~eessnniiccii vvoo kkoonnfflliikkttoott oodd 22000011 ggoodd..Proektot ]e obezbeduva direktna pomo[ zagra\anskite zdruènija na porane[nite u~es-nici vo voenite aktivnosti vo makedonskiotkonflikt od 2001 godina od obete strani nakonfliktot. Glavnata cel na ovoj proekt e pre-ku resocijalizacija da pridonese za mirot idolgoro~nata stabilnost na Makedonija. Celi-te na proektot se da se spre~i socijalnoto is-klu~uvawe na u~esnicite vo konfliktot i da sepodobrat nivnite ve[tini za pristap do paza-rot na trudot.

61

FIOOM ]e obezbedi tehni~ka poddr[ka (glav-no kompjuterska oprema) i kursevi za angliskijazik i za kompjuterski ve[tini za ~lenovitena gra\anskite zdruènija na u~esnicite vokonfliktot i za nivnite razgranoci. Buxet: 51.215 EUR

MMllaaddiittee vvoo aakkcciijjaa:: ffiinnaannssiisskkaa iitteehhnnii~~kkaa ppoommoo[[ zzaa mmllaaddiinnsskkiittee NNVVOO zzaapprrooeekkttii oorriieennttiirraannii kkoonn zzaaeeddnniiccaattaaProektot ima cel da go pottikne u~estvoto namladite i nivnata sorabotka so lokalnite za-ednici vo postapuvaweto so pra[awata [to gizasegaat mladite. Toj ima tri me\usebno po-vrzani komponenti. Prvata komponenta e dava-weto grantovi so fokus na proekti [to promo-viraat zastapuvawe za promeni i sprovedu-vawe kampawi za donesuvawe Nacionalnastrategija za mladi i sozdavawe lokalna poli-tika za mladite [to se vo korelacija edni sodrugi. Vtorata komponenta obezbeduva gradewekapacitet preku op[ta obuka i niz obuka narabotnoto mesto i mentorska poddr[ka za iz-branite mladinski NVO. Tretata komponenta}e se fokusira na finansiraweto na proek-tite predloèni od strana na mladinskiteNVO vklu~eni vo vtorata komponenta, koi }ebidat orientirani na konkretni rezultati i ]eimaat ostvarliv efekt vrz lokalnata zaednica. Predvidenite pove]ekratni aktivnosti sekorisni za natamo[no intenzivirawe nasorabotkata me\u zasegnati strani na proektot.Proektot e kofinansiran od strana na Kance-larijata na Svetska banka vo Skopje, Balkan-skiot trust za demokratija i od FIOOM. FIOOM ]e go realizira ovoj proekt vo peri-odot 2006-2007 godina. Buxet: 144.325 USD

OOSSAAMMOOSSTTOOEENNII PPRROOGGRRAAMMII

ZZaaeeddnnii~~kkii vvrreeddnnoossttiiVo 2006 godina, Zdruènieto Zaedni~ki vred-nosti ]e ja sprovede regionalnata inicijativaMalcinski prava vo praktika vo JIE, vo koja sevklu~eni Makedonija, Albanija, Srbija, Bugari-ja, Romanija, Bosna i Hercegovina, Kosovo iHrvatska. Programata e finansirana od FIOOM,Fondacijata Kral Boduen i Fondacijata ârlsStjuart Mot. Taa gi promovira zakonskite pro-pisi i pravata na etni~kite zaednici vo Make-donija, zacvrstuvaj]i go nevladiniot sektor ivklu~uvaj]i gi gra\anite vo procesot na decen-tralizacija na nacionalno i lokalno nivo. Po~nuvaj]i od januari 2006 godina, Zaedni~kivrednosti ]e bide del od regionalniot proektDijalog za interakcija: gradewe kapacitet zazastapuvawe i mre`no rabotewe za malcin-skite prava vo praktika vo JIE – DIANET, pod-dràn od Evropskata komisija. Zaedni~ki vred-nosti ]e go realizira proektot zaedno so NVOod Albanija i od Srbija, i so Fondacijata KralBoduen. Op[tata cel na proektot e da se zgole-mat mo`nostite za ednakvo u~estvo i pristap zamalcinstvata, vo kontekst na demokratskata sta-bilizacija na regionot imaj]i gi predvidme\unarodnite celi na EU. Zaedni~ki vrednosti ]e podgotvuva izve[tai„vo senka“ vo koi ]e bidat vklu~eni rezulta-tite od monitoringot i od analizata na uslo-vite, problemite i na potrebite na malcin-skite zaednici vo [est op[tini, kako i za za-konodavstvoto za za[titata na pravata na mal-cinskite zaednici i nivnoto ramnopravnou~estvo vo telata i vo instituciite na lokal-nata vlast.

62

KKoonnttaakktt::HHaajjrriijjee AAhhmmeedd, pretsedatel

Zaedni~ki vrednostibul. Kliment Ohridski 7/1

Skopje, Makedonijatel/faks: 02/ 3113 966, 02/ 3113 907

[email protected], www.cv.org.mk

AAkkcciijjaa ZZddrruu`̀eennsskkaa Vo 2006 godina, glavniot fokus na Zdruèni-eto Akcija Zdruènska ]e bide na: zacvrstu-vawe, mobilizirawe i poddr[ka na nefor-malnite ènski grupi nadvor od Skopje da rab-otat na zastapuvawe vo odnos na donesuvawetostrategii i akciski planovi za rodova ednak-vost od strana na lokalnata vlast: izrabotuva-we preporaki za podobruvawe na nacionalna-ta politika za rodovata ednakvost spored stan-dardite na EU za ednakvi mo`nosti i konkret-na politika i postapki za borba protiv nasil-stvoto vrz ènite; unapreduvawe i zacvrstu-vawe na kapacitetot za efektivna primena naIKT kaj aktivistkite od lokalnite zaednici; iu~estvo vo regionalni i globalni inicijativina Mre`nata programa za èni na IOO i dru-gite mreì, kako i vo proekti inicirani vopartnerstvo so organizacii od regionot. Davaweto mo] i gradeweto kapaciteti vo ram-kite na Programata za razvoj i za poddr[ka nalokalnite ènski inicijativi ]e gi poddràtinicijativite za zastapuvawe za donesuvawelokalni strategii za rodova ednakvost: objavu-vawe, promovirawe i diskusii za naodite odrodovite analizi na lokalnata politika i iz-rabotuvawe strategiski dokumenti od stranana rabotni grupi sostaveni od pretstavnici odlokalnite vlasti i aktivistki. Dvegodi[niot proekt Vospostavuvawe unifi-

cirana i pozitivna praktika vo borbata pro-tiv doma[noto nasilstvo vo Makedonija, pod-dràn od Globalniot trusten fond na Obedi-netite nacii, se stremi kon vospostavuvawelesno dostapen i efikasen sistem na gra\anskoi na krivi~no pravo, preku razvivawe inter-ni proceduri za vladinite akteri, predla-gawe, izdavawe, sproveduvawe i prodolùva-we gra\anski nalog za zabrana za dobliùvawe;standardizacija na raboteweto na obezbedu-va~ite (vladini i nevladini) na direktni us-lugi za `rtvite na doma[noto nasilstvo; i raz-vivawe interni postapki za akterite vo siste-mot na krivi~noto pravo. Naodite i preporakite od monitoring-izve[-taite od zemjite od Jugoisto~na Evropa vklu~e-ni vo regionalniot proekt Na patot kon EU –nabquduvawe na ednakvite mo`nosti za ènitei za maìte, ]e bidat po~nati na nacionalnonivo i na nivo na EU.

KKoonnttaakktt::MMaarriijjaa SSaavvoovvsskkaa,, pretsedatel

Akcija Zdruènska, bul. Ilinden 39/1-2,

Skopje, MakedonijaTel.: 02/ 3215 660; 02/ 3215 661,

[email protected]

RRoommsskkii kkuullttuurreenn iieedduukkaattiivveenn cceennttaarr „„DDaarrhhiijjaa““Vo 2006 godina, osamostoenata organizacijaRomski kulturen i edukativen centar „Darhi-ja“ ]e bide poddràna vo ramkite na Progra-mata za gra\anskoto op[testvo. Aktivnostite na „Darhija“ se fokusirani naunapreduvawe na romskata kultura i podobru-vawe na edukacijata vo romskata zaednica.„Darhija“ e aktivno vklu~ena vo promovirawe-

63

to na multikulturalizmot i vo Inicijativatana Romskata dekada. Zdru`enieto obezbeduva pristap do bibliote-ka so knigi na romski jazik, preveduva~ki uslu-gi na romski jazik i go objavuva Horizonto –spisanieto za romskata kultura. Centarot orga-nizira razli~ni kulturni aktivnosti za deca imladi (hor, mandolinski orkestar i kuklenteatar), so cel za~uvuvawe i pretstavuvawe naromskata kultura vo ramkite na multikultur-nite sredini.

KKoonnttaakktt:: QQaattiiff DDeemmiirr, izvr[en direktor

Romski kulturen iedukativen centar „Darhija“

Ul. Razlo[ka, 28, Skopje, MakedonijaTel/faks: 02/ 2526 097,

[email protected]@freemail.org.mk

64

mak programa 2006 - soros.org.mk · pdf file• sovet za radiodifuzija • univerzitet...

Documents