maŠinski elementi - folije · opterećenje zglobne veze s ≈ 0,6d; b ≈ 1,5d, l=2s + b = 2,7 d...
TRANSCRIPT
MAŠINSKI ELEMENTI
- NASTAVNE PREZENTACIJE -
-OSOVINICE I ČIVIJE -
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI ELEMENTI Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Osovinice i čivije
Vrlo jednostavan način za ostvarivanje pokretnih ili
nepokretnih mašinskih spojeva je pomoću
osovinica ili čivija.
Primena:
• izvođenje zglobnih veza
• uležištenje, vođenje i centriranje mašinskih delova,
• osiguranje mašinskih elemenata od preopterećenja
(na primer kod spojnica),
a) b) v) g) d)
R 1
6z
R 1
6z
R 1
6z
R 1
6z
l R 1
6z
d
MAŠINSKI SPOJEVI
OsoviniceMAŠINSKI ELEMENTI
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
OsoviniceMAŠINSKI ELEMENTI
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Opterećenje zglobne vezeMAŠINSKI ELEMENTI
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Opterećenje zglobne veze
s ≈ 0,6d; b ≈ 1,5d ,
l=2s + b = 2,7 d
Prvi slučaj - između osovinice i
spojenih delova (poluge i
viljuške) je labavo naleganje
2
2 2 2 2 4 8
F b sF b s F bM
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Opterećenje osovinica
Drugi slučaj - između osovinice i viljuške je čvrsto
naleganje, a između poluge i osovinice labavo naleganje
8
F bM
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Opterećenje osovinica
Treći slučaj - između poluge i osovinice je čvrsto
naleganje a između osovinice i viljuške labavo naleganje
4
F sM
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Prethodni proračun
A
fdoz
C Fd k
k = 1,8 - labavo naleganje osovinice sa spojenim
delovima;
k = 1,4 - čvrsto naleganje osovinice i viljuške;
k = 1,2 - čvrsto naleganje osovinice i poluge
s ≈ 0,6d; b ≈ 1,5d
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Provera nosivosti zgloba
A
f fdoz
C M
W
4
3 2
A
s sdoz
s
C F
A
A
doz
p
C Fp p
A
Savijanje
Smicanje
Površinski
pritisak
Ap = d∙b - za vezu osovinice sa polugom,
Ap = 2s∙ d - za vezu osovinice sa viljuškom
As = poprečni presek osovinice
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Čivije
ČIVIJE
Primena:
• obezbeđenje tačnog položaja jednog mašinskog
dela u odnosu na drugi,
• spajanje, centriranje i fiksiranje delova
• osiguranje delova od preopterećenja.
• držači opruga,
• osiguranje kod osovinica i navrtki,
• graničnici pokretnih mašinskih delova.
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
Цилиндричне чивије: (a,b,v - DIN 7; g - DIN 6325; d - DIN 1481 и DIN 7346; | - DIN 7343 и DIN 7344): а)цилиндрична чивија m6 – неотврднута; б) цилиндрична чивија h8; в)
цилиндрична чивија h11; г) цилиндрична чивија m6 -отврднута; д) еластична
чивија;ђ) еластична спиралначивија
MAŠINSKI SPOJEVI
Cilindrične čivijeMAŠINSKI ELEMENTI
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Konusne čivijeMAŠINSKI ELEMENTI
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Čivije sa zarezimaMAŠINSKI ELEMENTI
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
ČivijeMAŠINSKI ELEMENTI
Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Poprečno postavljena čivija
d = (0,2...0,3)D
s =( 0,25...0,5)D - za glavčinu od čelika
s ≈ 0,75D - za glavčinu od sivog liva.
A
G doz
C Tp p
d s D s
doz
Av p
Dd
TCp
2
6
sdozA
sdD
TC
2
4
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
Površinski pritisak između glavčine i čivije Površinski pritisak između vratila i čivije
Smicanje – mjesto dodira glavčine i
vratila
MAŠINSKI SPOJEVI
Konzolno postavljena čivija
max 1 2 2
6 4A
doz
C F l sp p p p
d s
30,1
A A
f fdoz
C M C F l
W d
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
MAŠINSKI SPOJEVI
Podužno postavljena čivija
4A t A
doz
p
C F C Tp p
A D d l
2A t A
s sdoz
s
C F C T
A D d l
MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.
As – podužni presek čivije – dxl
Ap – projekcija pritisnute površine – lxd/2