mag» gustavusuu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1430273/fulltext01.pdf · pe oraculis grjecis...
TRANSCRIPT
PEO R A C ULIS GRJECIS
DISSERTATIO
^ quam* VENIA AMPL. FACULT. PHILOS. UPSAL.
p. p.
Mag» G USTAVUSJU Ε. O. O, DOC. STJTP. MEDICO THEOLOG,
'Λ . · - _. kV ■" ' V '
-lf . " 'ET
ERICUS MAGNUS HOLMGRENSTIPENDIARIUS REG1US.
VE S TRO GOT Hl»
IN AUDITo GUSTAVIANO DIE X MAJI MDCCCXV.Η. Ρ. M. 5.
P. II.
υ Ρ S A L I JE
Excudebant Stenhammar et Palmblad.
herr CHRISTIAN HORSTERoch
fru C.ΜARGAR. HORSTERfödd SALMENIUS
vördnadsfull't till egna dt
Ε. M. Holmgren.
τ <r\ τ?herr kj l·
OCH
fru ULLAC.född berg
De huldaste Föräldrar För öm omvårdnad
tacksamt tillegnadt
af
deras lydige SonErik Magnus
5 9 C
Haec ven) Oracula fortuito orta^deinde confilio Ter-
vata, fpeciatim Graecorum* genera-tim-huma-ni generis pro-B mo-
gemacht worden iA, einen Zeitpunkt, in weichem es einerbeiondern Empfindlichkeit, des Herzens genitist, die Achin der Hitze gefelliger Zuneigung ausfert, und durch tau¬
fend, damit verknüpfte VorAellungen den Glauben an un-Achtbare und weife Machte verAarkt, Alles, was die Ein¬
bildungskraft blendet, kündigt Menfchen, welche auf diefeArt zur Bewunderung, und zum Glauben geneigt gemachtvorden And, das Dafeyn irgend einer Gottheit arij Träumeund Erfcheinungen am Himmel werden für heilige, unfehl¬bare Ermahnungen gehalten^ das Stillfchweigen, und dieAnAern Schatten eines Waldes erfüllen die Seele mit an¬
dachtigem Schauer; und Perfonen, welche Ach durch Ge¬rechtigkeit und Frömmigkeit auszeichnen, überreden leichtAch lelbA und andere, dafs Ae, als geliebte GiinA'ige desHimmels, oft mit heiligen Eingebungen beehrt, und zuweilender Achtbaren Gegenwart, und des feligenUmganges mit ihrengottlichen Befchützern, gewürdiget werden. Nicht blos dieReligion, Tündern auch die alte Sprache und Sitten Griechenlan¬des bezeugen zur Gnüge das Dafeyn diefer übertriebenen Reiz¬barkeit, und diefe mufsti in jenen frühem Zeiten, der nachAch-
y ig" c*
movebant culturam». Civirates enim, quibus nec commii?·
nia commoda,., nec iimiles erantt mores,· nulle fere, niii-hoc ipfo ar&isfimo jungebantur vinculo. υ), Noi^de illistantum negotiis, quas publicam ied: etiam quae privatam;cujusque réspiciebant falurem Oraculorurm responfa. per—
quirebantur. Futura: omnia Jt iive ad5 fortunse prosperita-tem, five ad cafüs pertinuerint adverfos,, ansani adeundi·
Öra-
tigen Mächt der Phantafie einen leichten Sieg über die ern—ilérn Ausfpriiche der Vernunft verfchaffen. Gillies's Gefell-,v. AltGriechenl. T. I. p. 71. fcj. Lips. 17870 U. zr. ν. 2350-
v) Wafs die Religiöfe Geiinnung des Griechen betrifft, fo war
er, wenigilens in' den erflen Zeiten,.durchgehends.aberglåu--big; doch nicht fo lehr, wie der Römer. Der Grieche?bannte nicht fo, wie diefer, dafs Augurahvefen; feine Re» *
ligion war mer zur Fröhlichkeit geffimmt». Leicht konnteer daher zur Irreligiofitat übergehenund um dafs" zu ver¬
hindern, mufsten feine Priefter. und. Politik: alle Triebfeder*
anfpannen;· daher die; vielem gott'esdienhlichen Gebräuche,die Grundlatze, von der, unverletzlichen Heiligkeit der Tem¬pel',, die. Orakel,, Myflerien u, f. we Funke 1. c. T. IL.
p. 72 u
) " (
Oracula fuppeditabant. His vero refponfis non fidetntantum habebant maximam, verum etiam fummopere ea-
dem, utpote a [Diis certisfime profe&a, venerabantur. ItaOraculo Lacedaemoniis dato:: τψ Ικετψ ra Aios ra Ί&ώμητ»
iOt(ptsvh fuam Ithomes oives debebant falutem. Oraculi
jusfu Athenae in <belIo'Pefiico relicrae, .& Miltiades duxele&us, y) Ita'Epidamnii, opem Corinthiorum quteren-
tes, patriam ab interitu fervarunt. ζ) Morem Troezeni-orum, virgines ducendi dmmaturas tollere jusfit Oracu-lum. et) :Novis Legislatorum, Zalevci, Ä) Lycurgijv)Solonis,,J) &, qui fuerint 'aliorum, inftitutis autoritä¬
rem
:x) Thucyd. L. I. C. 103. y) Corn. Nep. Milt, C. 1. The«miß. C. 2. z) Tiiücyd. J. c. C, 25.
a) AriStöt. iPolit. l. VII. C. 16. ß) Zalevcus, Legisla«tor Locrorum. De vita illius-vid. Asistot. (ap. Schol.Find. Olymp ) L. X. <G. 17, Cfr. jHeyne's Opuscl. Acad.L. II. p. 36. Florilegium Legum Ipilus ed. Engelbrecht.Lips. 1699. 4:0. y) Strab. L. X. p. 464, L. XVI.P· 723. Plutarch. de Lycurgo p. 42. B.
S) Plutarch. de Solone p. 85. E. cfr. id. deAgefil, 597. C.Xenoph. de Laced, Rep.
> ii C
tem conciliavit. Ipfi quoque fiores fiudiorum GrseciseSapieotum in Templis rsponebantur, quo fcilicet Tic, inTabulis per parietes Templorum fuspenfis pi&i, faciliuspublicarentur, multitudini certe Oracula confulentium co-
gnofcerentur. ή Hinc vero eificitur, Oracula non folumfutura praedixisfe, Ted etiam , quid fi praecipue? per eon-filia, inftitutiones &fentsntias, honeftatem fvadentes, tam
privatis quam civitatibus maximam prsbuisfe utilitatem.
Hsec vero inftituta fi hujus temporis hominum cultu-ram
*) Etwas eigenthymlicher war die art, wie die GriechifchenWeifen ihre Sprüche zu erhalten und zu verbreiten iuch-ien. Sie heiligten fie dem Delphichen Apoll, und liesfenfie in den vorholen und an den Eingangen feines Tem¬pels eingraben, wo fie noch zu Päufanias Zeiten zu. lefeiiwaren. Aber auch hiezu findet man åhnliche Beifpiele beiGriechen und andern Volkern, und wahr ifi es, dafs kein
fchicklicherer Ort zu ihrer Aufbewahrung gewålht werdenkonte, wo allé Zwecke, ihnen grosferes Anfeilen, längereDauer, ausgebreitetere Nützlichkeit, ίο wie dem Erfinderfchnellern und gr6sfern Ruhm zu verfchafFen, besfer zu er¬
reichen waren, Funke ]. c. Τ. V, p. 64.
) r? (
ram confideraveris, non culpanda fuo paullatim fine exci-derunt. Antiftites nempe & Sacerdotes fuis jufto pluscomtnodis fervire incipiebanr. Singuli vel univerii opeNuminis qua, denrum fuerit cumque ratione, adjuti dona,grati fciiicet animi. documenta, Oraculo pro virili affer-rebant. ζ) At vero, temporis progresfu cuique confulentinon nifi pofl: facra fadla & egregia allata munera Oracu-lum adire licebat, *7) , Quo fadtum eft, ut qui dcteriorierant conditione arcerentur.
Saera auri fames quid non mortalia cogitPedtora — —
Non facile eft didtu, quando decipere decipique pri-mum cceperint Oracula. Id tamen conftat, non omniaeodem tempore eodemque modo corrupta fuisfe. it) Ora-culum, teile jam Herodoto a Cleomene, ideo corrumpe-batur, ut Demaratum negaret esfe filium Ariftonis. /)
De-
f ζ) Herodot. L. I. C. 14-25-31-50. t, i b. II. C. 182.'L. VIfLC. i2j. vj) v. Dale de Oracui. E'thnic. ρ 438.Am ilsi. 1683. Glasen, de Oracui, Gentil. L. I. C, 9.Helmil. 1673. θ) He robot, L. II, C. 174» *.) id,L. VI. C. 66. Pausan L. III, C. 4.
) »4 C/ > -
Democraticae conflitutioni dediti Athenienfes Oraculumtlonis donabant, quo Lacedaemoniis confilium daret Äthe-nas a Tyrannis liberandi. n) Proditori Paufanige pecuniispublicae fepulturae honor emebatur. A) Delphicum .Apol-linem Philippo .Macedonico faventem JDemoftenes .ait;
φιλιπιζειν.
Quo vero Oraculorum valeret au&oritas, mecesfumerat, ut interdum rebus in dubiis dubia atque ambiguadarent responfa. .Exemplo ilt illud Lacedgemoniis datum:zccru Κξχτοε πολεμΰσι vtKtjv εσε&χι: μ) illud CroeSo, Ly-dorum Regi: r,v σξΜΤευητχι S7ii ΐίεξσχς, ?μεγοίλγιν ιχξχψ μιν
κχταλυσα/, ν) illud de Codro Doriisj Se Athenienfes fu-
peraturos, fi a rege ie abftinerent. |)Etil fuo fic fini Oracula non femper refponderint,
naalae tarmen fidei fraudisque fuspicionem non niii ultimis
temporibus habuerunt. Aids nempe radicibus fuperilitiopopulorum, certe plebis inhaeret raentibus. Sic leves &
Λ
tno·
k) id L. V. C, 62. 63. A) TiJucyd. L, I. C. 134. cfr.C. 126. μ) id. L. I. C. 118. 123. cfr. L. II. C. 54.
ή Herodot. L. I. C. 53, ζ) Iustin. L. II. C.6,
) ii (
mobiles· Athenienfes,, qui cum Ariftophane Deorum riderBant Ofacula, in fcena fpe£lata,, nihilo tarnen minus, ut
antea, ab eorumdem pendebant· arbitfiis. Superftitionema majoribus acceptam pofteri quam diuiisfime fervabantinconcusfam; eventus Oraculi effatis nom numquam con-
féntanei firmabant; Vulgus a Scholis Sapientum feclufum,nulla Philofophiir luce collufirabatur. Magnatum infuperSacerdotumque ftudio proprii commodi amica eratv quinimmo a Poetis r. primis populorum do&oribus,, omni mo¬do alebatur fuperftitio.. o)
Confulentibus refponfa dabanturr: 1:0 per interpre-tes, ut per Pythiam Delphis; π) 2\o a Diis ipfis, five vi-va voce ς) five per fomnia s) five per fortes;« τ) illa
χςψμοι-
c) Qraculum Delphicum« tempore Neronis nonduni1 filuisfexnemorat Sveton. L. VI. C. ^o. Etiam Plutarchi xvos,aliqua faitem fuperfuisfe Oracula ex ipfo non obfcure col-ligas , pofi1 Plut arch; non nulla ruinam fuam utcumque
iufiinuisfe, ex Iuliano^ Claudianq; aliisque conftät. Not 5.ib. Ed. Schild, Lugd. 1667; tt) Pausan. L, X. C. 9.
ς) Sic Delphis: initio» ipfam Tellurem» refponfa dedisfe tradirPaus αν. 1. c; s) Per fomnia« refpondebat Oracul. Arn-·phiarai. Pausan. L. Ii C. 34. τ) id. L.VHi C.25. CicDivinat. L. I. C. 50. cfr. Lamberti Bos defcript. Aatiq.·®.aec.Lips, 1749. p. 49. fq;.
) ι5 (o' \ ' , . T. ^
•
. ·- ^ /
χςησμοι υτΐοφηηκοι haec χςγισμοι αυτοφωνοι di£la. υ) OraculoTrophonii utrumque refpondendi genus erat ufitatum. φ)
Facultatem vero Oracula dandi lov-i in primis, Ora-culorum au£tori %) & Apollini ψ) acceptam referebant.Ad fepulcra quoque herorum magnique in univerfutn no-
minis virorum vaticinia petebantur. ω)
De cetero per Oraculum nunc ipfum Deorum re-
jponßim, nunc dati Locum refponfi innuitur. Senfu pri¬ori:
v) Potter 1. c. p. 6or. φ) Pausan L. IX. C. 39.
%) Evstath. ad II. 3. v. 250: evScc τιχνομφαιω Ζψ) ξεζε*σκον Α%ocio(. — Diodor. Sic. L. V. ρ. 232 a. invemricemOraculorum facit Themidem. cfr, Strab. L. IX. p. 406.
ψ) Tavroc πατηξ
Ζευς eynx&ist Λοζι<% ^εσπισματοί. JEschyl. in frsgtn. Sa-cerdot. p. 640. Lond. 1663. id. in Evinenid. v. 716.
K'otyä? τε χςησμχς τχς εμάς τε κχι Δ/οε
Tcigßew κελεύω. — — ait Apollo,öd) De oraculis mortuorum vid. Clasen. 1. c. L. II. C. XIX,cfr.. v. Daee pl, 1.