maden tetk k ve arama derg s maden tetkik ve arama … · elde edilen veriler ile kuzey...

36
45 MTA Dergisi (2019) 160: 45-79 Maden Tetkik ve Arama Dergisi http://dergi.mta.gov.tr Babaeski-Lüleburgaz-Muratlı-Çorlu bölgesindeki Paleojen-Neojen istiflerinin paleoortamsal özellikleri ve ostrakod incelemesi (Güneydoğu Trakya, Türkiye) Paleoenvironmental features and ostracod investigation of Paleogene-Neogene sequences in Babaeski- Lüleburgaz- Muratlı-Çorlu region (Southeastern Thrace, Turkey) Ümit ŞAFAK a* a Çukurova Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Adana. Araştırma Makalesi Anahtar Kelimeler: Trakya Havzası, Oligosen, Geç Miyosen-Pliyosen, Ostracod, Linyit, Paleoortam. Geliş Tarihi: 14.07.2018 Kabul Tarihi: 13.11.2018 ÖZ Bu çalışmanın amacı, Babaeski-Lüleburgaz-Muratlı-Çorlu (Güney Trakya, Türkiye) Paleojen- Neojen istiflerinin Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü tarafından iki sondajdan alınan örneklerin mikropaleontolojik analizi; Silivri dolayları, Türkmenli-Çorlu, Babaeski-Lüleburgaz ve Edirne-Babaeski’den alınan nokta örnekler ve ölçülü kesitler kullanılarak incelenmesidir. Çalışma alanında linyit, kumtaşı, silttaşı (Erken Oligosen yaşlı Danişmen Formasyonu) ve bazı seviyelerdeki mikro-Molluska’larla birlikte istifin üst seviyelerinden elde edilen birlikte iyi korunmuş ostracod faunası içeren siltler (Geç Miyosen-Pliyosen yaşlı Ergene Formasyonu) vardır. Çalışma sonuçları, denizel türler de içeren göl ve lagün ostrakodlarının, genellikle kuyunun alt ve üst seviyelerdeki linyit kesmeleri, kiltaşı, silttaşı ve marnlarda bulunduğunu göstermiştir. Çalışmada tespit edilen ostracod toplulukları, Paris’teki Oligosen, Belçika’daki Akitaniyen Havzası, Trakya Havzası ve Türkiye’nin diğer bölgelerindeki diğer ostracod çalışmaları ile karşılaştırılmıştır. İnceleme alanındaki Erken Oligosen çökellerinde Tetis etkisinin varlığı gözlenmiştir. Ek olarak, Geç Miyosen- Pliyosen’de tanımlanan ostracod türleri, Trakya Havzası’nda ve Türkiye’nin diğer bölgelerinde, Batı ve Doğu Karpatlarda, Hazar Havzası ve Baltık Denizi’nde yapılan diğer ostracod çalışmaları ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen faunaya göre Paratetis etkisi, çalışılan bölgedeki Geç Miyosen- Pliyosen’deki Tetis’ten daha fazla belirgindir. * Başvurulacak yazar: Ümit ŞAFAK [email protected] Atıf bilgisi: Şafak, Ü. 2019. Paleoenvironmental features and ostracod investigation of Paleogene-Neogene sequences in Babaeski- Lüleburgaz- Muratlı-Çorlu Region (Southeastern Thrace, Turkey). Bulletin of the Mineral Research and Exploration, 160, 45-79. https://doi.org/10.19111/bulletinofmre.502805 MADEN TETKİK VE ARAMA DERG İ S İ İÇİNDEKİLER Türkçe Bask 2019 160 ISSN : 1304-334X E-ISSN : 2651-3048 Keywords: Thrace Basin, Oligocene, Late Miocene–Pliocene, Ostracoda, Lignite, Paleoenvironment ABSTRACT Aim of the study is to evaluate the Paleogene-Neogene sequences of Babaeski- Lüleburgaz- Muratlı-Çorlu (Southeastern Thrace, Turkey) region using the micropaleontological analysis on two borehole samples collected by Mineral Research and Exploration (MTA), measured sections and point samples taken from the neighborhood of Silivri, Türkmenli-Çorlu, Babaeski-Lüleburgaz, Edirne –Babaeski regions and Tekirdağ-Hayrabolu road. There the lignite sandstone, siltstone (Early Oligocene aged Danişmen Formation) and silts (Late Miocene-Pliocene aged Ergene Formation) with well-preserved ostracod fauna obtained from the the upper levels of the sequence along with some micro-Mollusca at some levels. The study results showed that lacustrine and lagoonal ostracods including marine species were generally found in the claystone, siltstone and marl of the lower and upper levels of lignite cuts in borehole. The ostracod assemblages identified in the study were compared with other ostracod studies in the Thrace Basin and other parts of Turkey as well as in the Oligocene in Paris, the Akiten Basin, Belgium. In the Early Oligocene sediments, the presence of the Tethys effect was observed in the investigated area. In addition, the ostracod species defined

Upload: others

Post on 19-Oct-2020

18 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 45

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Maden Tetkik ve Arama Dergisi

    http://dergi.mta.gov.tr

    Babaeski-Lüleburgaz-Muratlı-Çorlu bölgesindeki Paleojen-Neojen istiflerinin paleoortamsal özellikleri ve ostrakod incelemesi (Güneydoğu Trakya, Türkiye)

    Paleoenvironmental features and ostracod investigation of Paleogene-Neogene sequences in Babaeski- Lüleburgaz- Muratlı-Çorlu region (Southeastern Thrace, Turkey)

    Ümit ŞAFAKa*

    aÇukurova Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Adana.Araştırma Makalesi

    Anahtar Kelimeler: Trakya Havzası, Oligosen, Geç Miyosen-Pliyosen, Ostracod, Linyit, Paleoortam.

    Geliş Tarihi: 14.07.2018Kabul Tarihi: 13.11.2018

    ÖZBu çalışmanın amacı, Babaeski-Lüleburgaz-Muratlı-Çorlu (Güney Trakya, Türkiye) Paleojen-Neojen istiflerinin Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü tarafından iki sondajdan alınan örneklerin mikropaleontolojik analizi; Silivri dolayları, Türkmenli-Çorlu, Babaeski-Lüleburgaz ve Edirne-Babaeski’den alınan nokta örnekler ve ölçülü kesitler kullanılarak incelenmesidir. Çalışma alanında linyit, kumtaşı, silttaşı (Erken Oligosen yaşlı Danişmen Formasyonu) ve bazı seviyelerdeki mikro-Molluska’larla birlikte istifin üst seviyelerinden elde edilen birlikte iyi korunmuş ostracod faunası içeren siltler (Geç Miyosen-Pliyosen yaşlı Ergene Formasyonu) vardır. Çalışma sonuçları, denizel türler de içeren göl ve lagün ostrakodlarının, genellikle kuyunun alt ve üst seviyelerdeki linyit kesmeleri, kiltaşı, silttaşı ve marnlarda bulunduğunu göstermiştir. Çalışmada tespit edilen ostracod toplulukları, Paris’teki Oligosen, Belçika’daki Akitaniyen Havzası, Trakya Havzası ve Türkiye’nin diğer bölgelerindeki diğer ostracod çalışmaları ile karşılaştırılmıştır. İnceleme alanındaki Erken Oligosen çökellerinde Tetis etkisinin varlığı gözlenmiştir. Ek olarak, Geç Miyosen-Pliyosen’de tanımlanan ostracod türleri, Trakya Havzası’nda ve Türkiye’nin diğer bölgelerinde, Batı ve Doğu Karpatlarda, Hazar Havzası ve Baltık Denizi’nde yapılan diğer ostracod çalışmaları ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen faunaya göre Paratetis etkisi, çalışılan bölgedeki Geç Miyosen-Pliyosen’deki Tetis’ten daha fazla belirgindir.

    * Başvurulacak yazar: Ümit ŞAFAK [email protected]

    Atıf bilgisi: Şafak, Ü. 2019. Paleoenvironmental features and ostracod investigation of Paleogene-Neogene sequences in Babaeski- Lüleburgaz- Muratlı-Çorlu Region (Southeastern Thrace, Turkey). Bulletin of the Mineral Research and Exploration, 160, 45-79.

    https://doi.org/10.19111/bulletinofmre.502805

    MADEN TETKİK VE ARAMA

    D E R G İ S İ

    İÇİNDEKİLER

    Türkçe Bask 2019 160

    Oligosen yaşl Datça-Kale-Ac Göl havzasnda çökelme ile eş yaşl tektonizma izleri, Bat Anadolu...........................................................Gülşen ELMAS, Gürol SEYİTOĞLU, Nizamettin KAZANCI ve Veysel IŞIK/ Araştrma Makalesi 1

    İstanbul - Yenikap’daki Holosen yaşl isti n sedimentolojik özellikleri ve çökelme ortamlar..............................................................................Meltem SEZERER BULUT, M. Namk YALÇIN ve Oya ALGAN/Araştrma Makalesi 21

    Babaeski-Lüleburgaz-Muratl-Çorlu bölgesindeki Paleojen-Neojen isti erinin paleoortamsal özellikleri ve ostrakod incelemesi (Güneydoğu Trakya, Türkiye)..................................................................................................................................................................Ümit ŞAFAK/Araştrma Makalesi 45

    Biga Yarmadas’ndaki granitoyitlerin (KB Anadolu, Türkiye) petrolojik ve jeokimyasal özellikleri...............................................................................................Ümit AYDIN, Pnar ŞEN, Öner ÖZMEN ve Erdal ŞEN/Araştrma Makalesi 81

    Doğu Akdeniz’in gaz hidrat potansiyeli................................................................................................................Şükrü MEREY ve Sotirios Nik. LONGINOS/Araştrma Makalesi 117

    Doğu Karadeniz bölümü (Ordu, Rize, Artvin-KD Türkiye) jeotermal sahalarnn nadir toprak elementleri ve itriyum jeokimyas.............................................................. Esra HATİPOĞLU TEMİZEL, Fatma GÜLTEKİN ve Arzu FIRAT ERSOY/Araştrma Makalesi 135

    Uçucu kül içeren killi karşmlarn dş görünüş özellikleri................................................................................Fatma DAĞCI, Nazl İpek KUL GÜL ve Niyazi Uğur KOÇKAL/Araştrma Makalesi 155

    Hamit Plütonu’na (Türkiye) ait kayaç örneklerinde faktör ve kümeleme analizleri ile elementlerin kökeni üzerine istatistiksel yaklaşm..............................................Füsun YALÇIN, Daniel G. NYAMSARI, Nurdane İLBEYLİ ve Rifat BATTALOĞLU/Araştrma Makalesi 163

    İstatistik ve kokriging yöntemlerini kullanarak sondaj ve IP-Rs verilerinin kombinasyonu ile mineral kaynaklarnn tahmin edilmesi........................................................................................................... Kamran MOSTAFAEİ ve Hamidreza RAMAZİ/Araştrma Makalesi 177

    Arzev bölgesi (Cezayir’in kuzeybats) için bilgi değeri ve frekans oran kullanlarak heyelan duyarllk haritalamas ......................................................................................... Roukh ZINE EL ABIDINE1 ve Nadji ABDELMANSOUR/Araştrma Makalesi 197

    Beni Mellal Atlas (Fas) karstik masi nde aeromanyetik prospeksiyon ve uzaktan alglama verilerini kullanarak jeolojik yaplarn haritalanmas...................................................Ikram BOUTIRAME, Ahmed BOUKDIR, Ahmed AKHSSAS ve Ahmed MANAR/Araştrma Makalesi 213

    Rezidüel gravite alan verilerinden 2 boyutlu doğrusal ve doğrusal olmayan ters çözüm modelini kullanarak bir tuz domununsimülasyonu.............................................................................................................Soheyl POURREZA ve Farnush HAJIZADEH/Araştrma Makalesi 231

    Nummulites Sireli Deveciler (N. Sireli Alan Türnün Junior Homonimi) Nummulites Ercumenti Nom. Nov olarak yeniden isimlendirilmesi.....................................................................................................................................................................Ali DEVECİLER/Eleştiri Yazs 245

    KATKI BELİRTME ....................................................................................................................................................................................... 247

    Maden Tetkik ve Arama Dergisi Yaym Kurallar ......................................................................................................................................... 249

    ISSN : 1304-334XE-ISSN : 2651-3048

    Keywords:Thrace Basin, Oligocene, Late Miocene–Pliocene, Ostracoda, Lignite, Paleoenvironment

    ABSTRACT

    Aim of the study is to evaluate the Paleogene-Neogene sequences of Babaeski- Lüleburgaz- Muratlı-Çorlu (Southeastern Thrace, Turkey) region using the micropaleontological analysis on two borehole samples collected by Mineral Research and Exploration (MTA), measured sections and point samples taken from the neighborhood of Silivri, Türkmenli-Çorlu, Babaeski-Lüleburgaz, Edirne –Babaeski regions and Tekirdağ-Hayrabolu road. There the lignite sandstone, siltstone (Early Oligocene aged Danişmen Formation) and silts (Late Miocene-Pliocene aged Ergene Formation) with well-preserved ostracod fauna obtained from the the upper levels of the sequence along with some micro-Mollusca at some levels. The study results showed that lacustrine and lagoonal ostracods including marine species were generally found in the claystone, siltstone and marl of the lower and upper levels of lignite cuts in borehole. The ostracod assemblages identified in the study were compared with other ostracod studies in the Thrace Basin and other parts of Turkey as well as in the Oligocene in Paris, the Akiten Basin, Belgium. In the Early Oligocene sediments, the presence of the Tethys effect was observed in the investigated area. In addition, the ostracod species defined

    https://orcid.org/0000-0002-4268-8750

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    46

    1. Giriş

    Trakya Havzası’nın güneydoğusunda Çorlu-Muratlı-Lüleburgaz-Babaeski bölgesi ve etrafında yapılan bu çalışma, ağırlıklı olarak Tersiyer (Paleojen-Neojen) stratigrafisi ve ostrakod topluluğu kullanılarak yapıldı (Şekil 1). Bu çalışmanın amacı, Çorlu-Muratlı-Lüleburgaz-Babaeski-Malkara ve Silivri bölgelerinin Paleojen-Neojen kayalarının mikropaleontolojik özelliklerini ve ortamsal durumunu tespit etmektir. Bu amaçla, yukarıdaki bölgelerde ayrıntılı bir mikropaleontolojik çalışma yapılmıştır. Bu çalışma sırasında ostracod örneklerinin yirmi üçü Danişmen Formasyonu’ndan, beşi Ergene Formasyonu’ndan alınmıştır. Bu çalışmada tanımlanan Oligosen yaşlı ostracod türleri: Neocyprideis apostolescui, N. williamsoniana, Cladarocythere apostolescui, Cytheromorpha zinndorfi, Hemicyprideis elongata, H. helvetica, H. montosa, Cytheridea crassa, C. pernota, Sphenocytheridea gracilis, Serrocytheridea eberti, Krithe angusta, Cushmanidea scrobiculata, Loxoconcha sp.1, Loxocorniculum decorata, Hirschmannia sp., Candona (Lineocypris) sp., Candona (Pseudocandona) sp., Candona (Pseudocandona) fertilis, Ilyocypris cranmorensis, I. boehli, Virgatocypris tenuistriata, Novocypris striata, Verticypris jacksoni, Cypridopsis soyeri ve Eucypris pechelbronnensis; gastropod ve mikro-pelecipod faunası: Valvata, Viviparus ve Avimactra’dır. Bunlara ek olarak Geç Miyosen-Pliyosen’e ait Eucypris dulcifons, Heterocypris salina, Ilyocypris bradyi, ve Candona (Caspiocypris) alta ‘dır.

    2. Materyal ve Yöntem

    Çalışma sırasında, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından tamamlanan iki sondajda kesilen bölgenin en önemli birimlerinden, Danişmen Formasyonu ve onu uyumsuz bir şekilde üzerleyen Ergene Formasyonu’ndan ölçülü kesitler, spot örnekleri ve yıkama örnekleri alınmıştır. Toplam 153 örneği kapsayan kesitlerden, spot numunelerden ve yıkama örnelerinden toplam 22 ostracod cinsi ve 28 ostracod türü tanımlanmıştır.

    Bu çalışma 1:25000 ölçekli E19c4, F17b2, F17b4, F18c3, F18c4, F19c4, F20d3, F20d4, G17b1, G18a1, ve G18b1 paftalarındaki Bıyıkali, Beşer Tuğla, Silivri Sahil, Malkara-Tekirdağ ve Silivri-Değirmenköy bölgelerindeki ölçülü kesitler, iki sondaj kuyusu ve farklı yerlerdeki nokta örnekler kullanılarak yapılmıştır (Şekil 1). Tüm örneklemeler sırasında fosil ve litoloji türlerine sahip katmanlara özel dikkat gösterilmiştir. Ölçülü kesitlerden, nokta ve sondajdan alınan toplam 153 örnek için yıkama yöntemi kullanıldı. Numuneler, tane Ostracoda örnekleri elde etmek için laboratuvarda ayrıştırıldı. Sert ve orta sertlikteki numuneler 150 gramlık gruplara ayrılmış ve çekiç kullanarak ufalanmak için kalın bir kağıda sarılmıştır. Ufalanmış numuneler daha sonra 1 litrelik cam beherlere yerleştirildi ve en az 24 saat boyunca sıcak su ve % 15 seyreltilmiş hidrojen peroksit (H2O2) ile işlem gördü. Ufalanmış örnekler daha sonra 0.60, 0.120 ve 0.230 mm eleklerden oluşan bir set kullanılarak yıkandı ve fırınlanmak için numune torbalarına yerleştirildi. Mikrofosillerin tanelere ayrılmasının ardından, ostracodlar cins ve tür tanımlanması için slaytlara yerleştirildi. Tanımlanan ostracod cins ve türleri, yanal ve dikey dağılımlarını ve bolluklarını belirlemek için sayıldı. Son olarak, her bir numunenin ostrakod cinsi ve türünün içeriği belirlenmiş (Morkhoven, 1963; Witt, 2003, 2011; Freels, 1980; Esteoulle-Choux vd., 1986; Rückert-Ülkümen vd., 2009; Meisch, 2000) ve Hartmann ve Puri (1974) sistematiği kullanılmıştır.

    Levha 1, 2, 3 ve 4, farklı ostrakod cins ve türleri, mollusk cinslerinden seçilen (Taramalı Elektron Mikroskobu) SEM görüntülerinden hazırlandı.

    Bu çalışmanın paleocoğrafik ortamsal verileri, yatay ve dikey dağılım ve bolluklarını belirlemek amacıyla değerlendirilen ostrakod cins ve türlerinin istatistiksel sonuçları kullanılarak belirlenmiştir. Ostrakod türlerinin frekans tablosu Sissingh (1972)’den değiştirilerek kullanılmış, korelasyon yorumu ve tuzluluk kriterleri için ise Remane (1958), Morkhoven (1963), Freels (1980), Athersuch vd. (1989), Witt (2011) ve Rückert-Ülkümen vd. (2009)

    in the Late Miocene-Pliocene are compared with other ostracod studies carried out in the Thrace Basin and other parts of Turkey as well as in the Western and Eastern Carpathians, Caspian Basin and Baltic Sea. According to obtained fauna, the Paratethys effect was determined more than in Tethys in Late Miocene-Pliocene in the studied region.

  • 47

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    kullanılmıştır. Özellikle, gölsel koşullar ile uyumlu molusk cinsleri Taner (1980), Bremer (1978), Sayar (1991), Wenz (1922)’in çalışmalarına göre tanımlanmıştır.

    3. Bölgesel Jeoloji

    Trakya Havzası kuzeyde Istranca masifi, batıda Rodop Masifi ve güneyde Menderes masifi ile çevrilidir (Şekil 1). Istranca masifi, gnays ve metamorfik Paleozoyik ve Mesozoyik tortul kayalar ve onların üzerleyen yeşil şist fasiyesinden oluşur (Üşümezsoy, 1982; Taner ve Çağatay, 1983). Masifin tabanını oluşturan tortul kayaçlar, Üst Kretase yaşlı granodiyorit kayalarından etkilenir ve Üst Kretase yaşlı volkano sedimanter birim tarafından örtülmüştür (Perinçek vd., 2015).

    Çalışma alanı (Çorlu-Babaeski-Lüleburgaz-Silivri) ve dolayındaki temel, Istranca metagranitinden oluşmaktadır. Bu temel Paleojen çökelleri tarafından uyumsuz olarak örtülmüştür. (MTA Stratigrafi Komitesi Lithostratigrafik Birimleri Serisi, 2006; Siyako, 2006b; Siyako ve Huvaz, 2007; Şafak ve Güldürek, 2016).

    Miyosen ve daha sonraki birimler Orta ve Kuzey Trakya’daki Eosen-Oligosen istifini örter. Öztunalı ve Üşümezsoy (1979), 1983’te Taner ve Çağatay’ın, Istranca Masifi’nin güney yamacında granit kayaları çalıştığını belirtmiştir. Siyako (2006b), Trakya Havzası’nın litostratigrafik çatısının Güney Trakya, Gökçeada, Bozcaada ve Gelibolu Yarımadası’ndan elde edilen veriler ile Kuzey Trakya’daki sismik kesit ve araştırma sondajlarından elde edilebileceğini belirtti. Armutlu Yarımadası’ndaki Trakya Havzası’nın (Akartuna, 1968), Güney’deki Eosen-Oligosen çökellerine, Biga yarımadasında Marmara Denizi’nin güneyinde Trakya Havzasının sınırını çizen Mudanya ile Trilye arasındaki tortularına ait net bir açıklama henüz yapılmamıştır (Siyako vd., 1989).

    Havza sedimantasyonu, Erken Eosen döneminde muhtemelen transgresif bir sekans olarak başlamıştır (Saner, 1985; Turgut vd., 1983; Doust ve Arıkan, 1974; Keskin, 1974). Bir metamorfik kompleks, havzanın temelini sunar. 9000 metrelik Istranca Dağları güney eteklerinden başlayarak ve Trakya’nın neredeyse tamamını kapsayacak şekilde uzanır (Şekil 1) (Perinçek vd., 2011; Siyako, 2006a, b; Siyako, 2005; Görür ve Okay, 1996; Turgut ve Eseller, 2000; Turgut vd., 1991; Kopp vd., 1969; Perinçek, 1987).

    Şekil 1- Ölçülü kesitlerin gösterildiği çalışma alanı (Google Earth, 2018).

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    48

    Trakya’nın Paleojen-Neojen birimleri genellikle kırıntılı kayalardan oluşur, ayrıca şelf alanlarında ve havzanın ortasındaki sırt ve tepelerde karbonatlar da içerir. Bu birimler havzalarda yedi ayrı zaman periyodunda önemli yükselme ve erozyon fazlarında çökelmiştir (Perinçek vd., 2015). Havzanın orta kısmındaki sedimantasyon kısmen süreklidir ve bazı

    kısımlarda süreksizlik ve erozyon fazları görülebilir. Havzada taşkınlar çok hızlıdır ve havza battıkça çökellerle dolmuştur. Turgut vd. (1983) ve Keskin (1974), Eosen transgresyonunun Erken Oligosen’de azami seviyelere ulaştığını bildirmiştir. Bu sırada, kuzeydeki şelfte Kuleli-Babaeski yükseltisinde karbonatlar çökerken, havzanın derin kısımları Orta

    Şekil 2- Çalışma alanının genelleştirilmiş ölçülü kesiti.

  • 49

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Eosen-Erken Oligosen’de türbiditler ile dolmuştur. Turgut vd. (1983), Trakya Havzasının, büyük bir nehrin oluşturduğu delta sisteminden etkilendiğini, buna uygun olarak denizaltı fanlarının oluştuğunu gözlemledi.

    Keskin (1974), Ediger (1982, 1988), Turgut vd. (1983) ve Saner (1985)’e göre Eosen transgresyonunun regresyon periyodu Orta Oligosen- Alt Miyosen aralığında gerçekleşmiştir. Ergene ve Kırcasalih formasyonlarının Geç Miyosen-Erken Pliyoseninin karasal palinofasiyesleri Ediger (1982)’e göre Orta Miyosen’den sonra çökelmiştir. Ayrıca Orta Miyosen’de dalmadan sonra gelişen Geç Miyosen, Erken Pliyosen - Pleyistosen birimlerinin, Geç Miyosen ve Pliyosen arasında daha az belirgin bir fark olduğu gözlenerek, çökme fazını izleyen tortullar olduğu görülmüştür (Perinçek vd., 2015).

    Havza, içerdiği linyit nedeniyle yoğun jeolojik araştırmaların yapıldığı bir alandır. Bu konuda Trakya Havzasında yapılan başlıca çalışmalardan bazıları: Lebküchner (1974), Perinçek vd. (2011), Sütçü vd. (2009), Rückert-Ülkümen vd. (2009), Şengüler vd. (2000), İslamoğlu vd. (2008), Kara vd. (1996), Şengüler vd. (2003), Şengüler (2008, 2013), Atalay (2002), Perinçek vd. (2015)’dir. Şafak ve Güldürek (2016a, b) bir bölgesel jeoloji ekibinin çalışmasıyla birlikte, linyit kumtaşı oluşum biriminin fosil kapsamını ve yaşını belirledi. Ayrıca, Kara (1996), ilin genel jeolojisini ve Trakya Havzasındaki önemli kömür alanlarını, Şengüler vd. (2000) ise kömür yatakları ve Keşan, Malkara ve Uzunköprü’de kömür madenlerinden alınan numuneler üzerinde bir çalışma yürütmüştür.

    Şengüler (2008) tarafından yapılan ayrı bir çalışmada, Trakya Havzası kömürlerinin bir incelemesi gerçekleştirilmiş ve özelliklerinin açıklamasının yanı sıra, Trakya Havzası kömürlerinin Trakya’daki delta bataklıklarında çökeldiği tespit edilmiştir. İstifin çökelme hızı yüksek olmakla birlikte, aşırı miktarda tortul kalınlığı vardır ve bu da kömür damarlarının korelasyonunu zorlaştırmaktadır. Şengüler (2013) tarafından yapılan bir başka çalışma, Danişmen Formasyonu yerleşimi sırasında nehrin çevre koşullarının optimal olduğunu ve bu nedenle linyit sedimantasyonunu engellediği göstermiştir.

    4. Paleostratigrafik Sonuçlar

    4.1. Stratigrafi

    Çalışma alanında tabandan tavana görünen birimler: Danişmen Formasyonu, Çantaköy Formasyonu, Ergene Formasyonu, Kırcasalih Formasyonu ve alüvyondur.

    Danişmen Formasyonu çalışma alanında geniş bir yayılım gösterir ve Mezardere Formasyonu ile başlayan regresif delta sisteminin en üst birimidir. Formasyon, Taşlısekban, Pınarhisar ve Armutburnu üyelerinden oluşur. Çantaköy Formasyonu Danişmen Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. Silttaşı ve tüflerle ifade edilir.

    Bu çalışmada, birimin ortalama kalınlığı 200 m olarak ölçülmüştür.

    Bu çalışmada Danişmen Formasyonunda tespit edilen ostracod türleri: Cytheridea ailesinden Cytheromorpha zinndorfi (Lienenklaus); Limnocytheridae ailesinden Cladarocythere apostolescui (Margerie); Cytherideidae ailesinden N. williamsoniana (Bosquet), Neocyprideis apostolescui (Keij), Hemicyprideis helvetica (Lienenklaus), H. elongata Keen, H. montosa (Jones ve Sherborn), Cytheridea crassa Ducasse, C. pernota Oertli ve Keij, Sphenocytheridea gracilis Keij ve Serrocytheridea eberti (Lienenklaus); Cuchmanideidae ailesinden Cushmanidea scrobiculata, (Lienenklaus); Krithidae ailesinden Krithe angusta Deltel; Loxoconchidae ailesinden Loxocorniculum decorata, Hirschmannia sp., ve Loxoconcha sp.1 Sönmez-Gökçen; Candonidae ailesinden Candona (Lineocypris) sp., Candona (Pseudocandona) sp., and Candona (Pseudocandona) fertilis Triebel; Ilyocyprididae ailesinden Novocypris striata Ilyocypris cranmorensis Keen, ve I.boehli Triebel; Cyprididae ailesinden Verticypris jacksoni Keen, Virgatocypris tenuistriata (Dollfus) ve Eucypris pechelbronnensis Stchepinsky; Cypridopsidae ailesinden Cypridopsis soyeri (Margerie)’dir. Ayrıca, Avimactra, Viviparus ve Oligosen yaşlı Valvata gibi pelesipod ve gastropod cinsleri de vardır.

    Çalışma alanlarında Ergene Formasyonu yaygındır ve ayrıca çapraz tabakalı konglomera, yaygın miktarda bitki materyali içeren kumtaşı, çamurtaşı ve kiltaşı vardır. Formasyon, Çelebi ve Sinanlı üyelerinden oluşmakta ve Karatepe volkanitleri ile örtülmektedir. Bu çalışmada elde edilen kalınlık yaklaşık 50 m’dir.

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    50

    Ergene Formasyonundan alınan örneklerde ostracod faunası baskın olarak Candonidae ailesinden by Candona (Caspiocypris) alta Zalanyi, Ilyocyprididae ailesinden Ilyocypris bradyi Sars, Cyprididae ailesinden Eucypris dulcifons Diebel & Pietrzenuik, ve Heterocypris salina (Brady) türlerini içermektedir. Bu ostracod türleri Geç Miyosen-Pliyosen yaşını gösterir. Kırcasalih Formasyonu konglomera ile kil içermektedir ve Ergene Formasyonunu uyumsuz olarak üzerlemektedir.

    4.1.1. Ölçülü Kesitler, Sondaj Kuyuları ve Ostrakod İçerikleri

    Bıyıkali ölçülü kesiti (Tekirdağ-Hayrabolu yolu): Kullanılan ölçek düzenleri 1: 25000’lik F18-c4’ten alınmış, X1: 533558.16 D, Y1: 4541547.36 K, Z1: 226 m koordinatları ile başlayıp, X2: 533561.93 D, Y2: 4540723.42 K, Z2: 255 m koordinatları ile sona ermiştir. Ölçülen 35 m kalınlığındaki bölümden yıkama için on örnek alınmıştır. Kesit sarımsı silttaşı, kumtaşı ve kiltaşı içermektedir. Danişmen Formasyonu kesitinde Cytheromorpha zinndorfi (Örnek 1, 7, 10); Neocyprideis apostolescui (Örnek 5); Hemicyprideis montosa (Örnek 2, 6, 7); Cytheridea pernota (Örnek 1, 6 ,10); veSerrocytheridea eberti (Örnek 6,7) ostracod türleri tanımlanmıştır. Tanımlanan ostracod faunasına göre Rupeliyen/Stampiyen olarak yaşlandırılmıştır (Şekil 3).

    Beşer Tuğla ölçülü kesiti: Kullanılan ölçek düzenleri 1: 25000’lik G18b1’den alınmış, X1:526628.13 D, Y1: 4533404 K, Z1: 216 m koordinatları ile başlayıp, X2:526490.57 D, Y2: 4535116.81 K, Z2: 115 m koordinatları ile sona ermiştir. 22 m kalınlıktaki ölçülü kesitten beş yıkama örneği alınmıştır. İyi bilinen Mezardere (No.1) kili, bölümün tabanında olup, konsantrasyon ve laminasyon özelliklerini taşır. Bu birimde kumtaşı arakatmanları içeren silttaşı tabakaları vardır. İstif yukarıya doğru kumtaşı ile devam eder.

    Kesit örnek 1’de Loxoconha sp. ve Candona (Pseudocandona) sp. (nadir); örnek 2’de Cladarocythere apostolescui ve Neocyprideis williamsoniana (nadir), Cytheridea pernota ve Candona (Pseudocandona) sp. (yaygın), Hemicyprideis montosa ve Ilyocypris boehli (çok yaygın); örnek 3’te Cytheridea pernota (çok nadir); örnek 4’te Loxoconcha sp.1 Sönmez-Gökçen (yaygın) ile temsil edilir (Şekil 4).

    Silivri Sahili ölçülü kesiti: Kullanılan ölçek düzenleri 1: 25000’lik F20-d3’ten alınmış, X1:604945.43 D, Y1: 4547371.95 K, Z1: 97 m koordinatları ile başlayıp, X2: 604128.86 D, Y2. 4547360.30 K, Z2: 122 m koordinatları ile sona ermiştir. 28 m kalınlıktaki kesitten üç örnek alınmıştır. Kesite sarımsı, yaprak izli, linyit damarlı kumtaşları hakimdir. Linyit kumtaşından alınan örnek 2 Cladarocythere apostolescui (yaygın), Hemicyprideis montosa (sık), Eucypris pechelbronnensis, H. elongata, Candona (Pseudocandona) sp., Candona (Pseudocandona) fertilis Triebel (nadir) içermektedir. Çalışma alanında Hemicyprideis montosa (çok nadir) hem örnek 2’de hem örnek 3’te gözlenmiştir (Şekil 5).

    Malkara-Tekirdağ ölçülü kesiti (Malkara Yüzey Işletmesi): Kullanılan ölçek düzenleri 1: 25000’lik G17-b1’den alınmış, X1:458312.02 D, Y1: 4534233.48 K, Z1: 134 m koordinatları ile başlayıp, X2: 488382.20 D, Y2. 4534264.20 K, Z2: 115 m koordinatları ile sona ermiştir. Ölçülen 70 m kalınlığındaki bölümden sekiz adet yıkama örneği alınmıştır. Kesit, üstten başlanarak ölçülmüştür.

    Karbonatlardan alınan örnek 1 silisifiye odun fosilleri ve çok nadir Cytheridea pernota, Hemicyprideis montosa, H. elongata, ve nadir Cushmanidea scrobiculata içermektedir. Kiltaşından alınan örnek 2 nadir Cytheromorpha zinndorfi ve çok nadir Cushmanidea scrobiculata ve Krithe angusta içermektedir. Açık grimsi mavi renkli silttaşından alınan örnek 3 nadir Cytheridea pernota içermektedir. Kiltaşından alınan örnek 4 çok yaygın Hemicyprideis montosa ve çok nadir Hemicyprideis elongate içerir. Örnek 5 çok nadir Sphenocytheridea gracilis ve nadir Krithe angusta içerir. Kesitin en altından alınan örnek 6, 7, ve 8 nadirden yaygına Cytheromorpha zinndorfi, çok nadirden yaygına Serrocytheridea eberti, nadirden yaygına Cytheridea pernota, yaygın Haplocytheridea helvetica, çok yaygın Hemicyprideis montosa, çok nadirden bola Hemicyprideis elongata (Şekil 6).

    Silivri-Değirmenköy ölçülü kesiti (Silivri’nin Batısı): Kullanılan ölçek düzenleri 1: 25000’lik F20-d4’ten alınmış, X1:584992.95 D, Y1: 4552551.85 K, Z1: 157 m koordinatları ile başlayıp, X2: 584952.24 D, Y2: 4552613.53 K, Z2: 210 m koordinatları ile sona ermiştir. Ölçülen 75 metrelik kesitten, dokuz yıkama örneği alınmıştır. Kesit açık renkli silttaşı, tüflü silttaşı ve kumtaşı içerir. Ergene Formasyonu’ndaki fauna

  • 51

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Şekil 3- Bıyıkali ölçülü kesiti ostrakod dağılımı.

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    52

    Şekil 4- Beşer Tuğla ölçülü kesiti ostrakod türleri dağılımı.

    örnek 2,3,5 ve 7’de sıktan çok sıka Cytheromorpha zinndorfi; örnek 6’da yaygın Cytheromorpha sp.; örnek 4 ve 7’de sık Cytheridea pernota; örnek 2, 3, 4, 5 ve 7’de çok yaygın Hemicyprideis montosa; örnek 2 ve 5’te Cushmanidea scrobiculata; örnek 2 ve 3’te yaygın Loxocorniculum decorata ve Cytheropteron sp.; örnek 9’da nadir Candona (Caspiocypris) alta, Candona (Caspiolla) sp., ve Heterocypris salina olarak tanımlanmıştır (Şekil 7).

    TB-57 (Hacısungur) sondaj kuyusu: Bu sondaj X: 4538398, Y: 501100 ve Z: 134 m koordinatlarında

    1:25000’lik G18-a1 paftasında gerçekleştilmiştir. Sondaj derinliği 557 m’dir ve sondaj karotundan 90 yıkama örneği alınmıştır. Sondaj, Danişmen ve Ergene formasyonlarını kesmiştir. Danişmen Formasyonu ve Pınarhisar Üyesi, 557 m ila 11.50 m derinlikleri arasındadır.

    Ergene Formasyonu ve Çelebi Üyesi yalnızca 11.50 m kalınlığında kesilmiştir.

    Danişmen Formasyonu’ndaki ostrakod tür ve cinsleri: Neocyprideis williamsoniana, Hemicyprideis

  • 53

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Şekil 5- Silivri ölçülü kesiti ostrakod türleri dağılımı.

    helvetica, Hemicyprideis montosa, Cytheromorpha zinndorfi, Loxocorniculum decorata, Hirchmannia sp., Candona (Lineocypris) sp., Candona (Pseudocandona) sp., Candona (Pseudocandona) fertilis, Verticypris jacksoni, Ilyocypris cranmorensis, Ilyocypris boehli, Virgatocypris tenuistriata, Cypridopsis soyeri, ve Eucypris pechelbronnensis’dir (Şekil 8).

    TD- 58 sondaj kuyusu: Bu sondaj X: 4538750, Y: 502300, ve Z: 142m koordinatlarında 1:25000’lik G18-a1 paftasında yer almaktadır. Sondaj derinliği 47 m’dir ve 16 yıkama örneği alınmıştır. Bu sondajda Ergene ve Danişmen Formasyonları kesilmiştir.

    Ergene Formasyonu 24.40 m’ye kadar, Danişmen Formasyonu ise 24.40-46.30 m arasında kesilmiştir.

    Ergene Formasyonunda bulunan ostracod cins ve türleri: Eucypris dulcifons, Ilyocypris bradyi, ve Heterocypris salina’dır. Danişmen Formasyonundaki ostracod cins ve türleri ise Cladarocythere apostolescui, Hemicyprideis montosa, Cytheridea pernota, Neocyprideis apostolescui, Serrocytheridea eberti, Candona (Pseudocandona) sp., Candona (Pseudocandona) fertilis, Ilyocypris boehli, ve Cypria sp.’dir (Şekil 9).

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    54

    Nokta Örneklerin Fosil İçeriği ve Litolojik Tanımlaması: F18-a1 paftasındaki Lüleburgaz-Babaeski yolu boyunca uzanan killi biriminin X: 4586180, Y: 508038 ve X: 4586074, Y: 516298 koordinatlarından iki nokta örneği alınmıştır. Bu örnekler Candona (Caspiocypris) alta ve Heterocypris salina (Ergene Formasyonu) içermektedir.

    F18-a1’deki Babaeski-Edirne yolu boyunca uzanan kiltaşı biriminin X: 4593295, Y: 497759, Z: 101 m koordinatından bir nokta örneği alınmıştır. Bu

    örnek de Candona (Caspiocypris) alta ve Heterocypris salina (Ergene Formasyonu) içerir.

    F17-b2’deki Babaeski-Edirne yolu boyunca uzanan kiltaşı ve kil-silt biriminin X: 4590755, Y: 502277, Z: 79 m koordinatları ile iki nokta örneği alınmıştır. Bu örnekler Eucypris dulcifons ve Ilyocypris bradyi (Ergene Formasyonu) içerirler.

    F18-a2 paftasındaki Babaeski-Lüleburgaz yolu üzerindeki kiltaşı biriminden X: 4585760, Y: 519085, Z: 77 m. koordinatlı iki adet nokta örnek alınmıştır.

    Şekil 6- Malkara-Tekirdağ ölçülü kesiti ostrakod türleri dağılımı.

  • 55

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Şekil 7- Silivri-Değirmenköy ölçülü kesiti ostrakod türleri dağılımı.

    Örneklerde Cyprideis sp., Candona (Caspiocypris) alta, ve Cypridopsis sp. gözlemlenmiştir (Ergene Formasyonu).

    F18-c8 paftasındaki Tekirdağ–Hayrabolu yolu üzerinde bulunan kumtaşı-silttaşı biriminden X: 4540670, Y: 539937, Z: 200 m koordinatlı bir adet nokta örneği alınmıştır. Örnek Hemicyprideis montosa, Cytheridea pernota, ve Cypria sp. içermektedir (Danişmen Formasyonu).

    F18-c4 paftasındaki Türkmeneli Köyü’nden X:

    4543542, Y: 570530, Z: 125 m koordinatlı bir nokta örnek alınmıştır. Bu örnek Hemicyprideis montosa ve Candona (Pseudocandona) fertilis içerir (Danişmen Formasyonu).

    F20-d4 paftasındaki Çiftlikköy’den, kumlu çakıltaşından X: 4553023, Y: 589258, Z: 228 m koordinatlı noktasal örnek alınmıştır. Bu örnek Heterocypris sp. içermektedir (Ergene Formasyonu).

    İbribey’deki kumtaşlarından bir adet nokta örnek alınmıştır. G18-a2 paftasındaki örneğin koordinatı

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    56

    X: 4534500, y: 510640, Z: 206 m’dir. Örnek fosil içermemektedir.

    G18-b2 paftasındaki Barbaros-Nayip bölgesinde bulunan konkoidal silttaşı ve kiltaşından X1: 4525479, Y1: 534791/X2: 4525235, Y2: 534327 koordinatlı iki nokta örneği alınmıştır. Örneklerde Cladarocythere apostolescui ve Cytheromorpha sp. tespit edilmiştir (Danişmen Formasyonu) (Şekil 10).

    5. Ostrakodlarin Kronostratigrafik ve Paleocoğrafik Dağılımı

    Bu çalışmada gözlemlenen fosillerin menzili aşağıdaki gibidir (Çizelge 1). Cytheromorpha zinndorfi Almanya’da Rupeliyen–Akitaniyen (Lienenklaus, 1905; Keij, 1957); Belçika’da Eosen (Keij, 1957); Fransa ve Türkiye’de Erken Oligosen (Sönmez-Gökçen, 1973; Apostolescu, 1964; Gökçen, 1975; Estéoule vd., 1986; Şafak, 1997; Şafak ve Güldürek,

    Şekil 8- Hacısungur (TB-57) sondajındaki ostrakod türleri dağılımı.

  • 57

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Şekil 9- TD-58 sondajındaki ostrakod türleri dağılımı.

    2016a; Şafak, 2008; Şafak, 2016; Şafak, 2010a; Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016b); İsviçre’de Oligosen (Oertli, 1956);

    Neocyprideis apostolescui İngiltere, Fransa ve Türkiye’de Orta Eosen (Şafak, 1990; Şafak, 2008; Şafak, 2010b; Şafak ve Güldürek, 2016a,b; Şafak vd., 2015; Oertli, 1985; Haskins, 1969; Nazik, 1993; Şafak, 2010a; Şafak, 2016);

    Neocyprideis williamsoniana İngiltere ve Fransa’da Erken Oligosen (Keen, 1972; Haskins, 1969; Oertli, 1985; Şafak, 1993; Şafak, 2008; Şafak, 2010a; Şafak, 2010b; Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016a,b; Şafak, 2016);

    Cladarocythere apostolescui İngiltere ve Türkiye’de Erken Oligosen (Keen, 1972; Şafak ve Güldürek, 2016a; Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016b; Şafak, 2016);

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    58

    Cytheridea pernota Romanya, Macaristan, Fransa, İngiltere ve Türkiye’de Geç Eosen–Erken Oligosen (Jiricek, 1983; Monostori, 1983; Oertli, 1985; Keen, 1972; Şafak, 2010a; Şafak, 2008; Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016a,b; Şafak, 2016);

    Cytheridea crassa Türkiye/Malatya’da Orta Eosen (Şafak, 1990) ve Fransa/Akitaniyen Havzasında Eosen (Oertli, 1985);

    Serrocytheridea eberti Almanya’da geç Oligosen (Colin ve Carbonnel, 1992), Rupeliyen (Lienenklaus,

    1894; Uffenorde ve Radtke, 2008); Paris Havzasında Stampiyen (Oertli, 1985); ve Fransa’da Akiteniyen (Colin ve Carbonnel, 1992); İsviçre’de Rupeliyen-Şattiyen (Oertli, 1956); Türkiye/Trakya Sannoisiyen, Oligosen (Sönmez-Gökçen, 1973; Witt, 2011);

    Sphenocytheridea gracilis Paris Havzasında Lutesiyen (Keij, 1957; Oertli, 1985);

    Haplocytheridea helvetica İsviçre’de Rupeliyen–Şattiyen (Oertli, 1956); Almanya’da Şattiyen (Goerlich, 1953); Batı Avrupa’da Oligosen (Oertli ve

    Şekil 10- Çalışılan formasyonun mostraları. a. Çiftlikköy, Ergene; b. Bıyıkali Köyü, Danişmen; c. Barbaros-Nayip bölgesi, Armutburnu-Danişmen; d. Silivri sahili, Danişmen; e: Çorlu-Türkmenli Köyü, Kırcasalih; f: Silivri-Değirmenköy-Çantaköy Köyü, Çantaköy.

  • 59

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Çizelge 1- Ostrakod türlerinin Türkiye ve Avrupa Havzalarındaki Eosen-Oligosen-Pliyosen çökellerindeki menzillerinin karşılaştırılması.

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    60

    Key, 1955); Belçika’da Tongriyen–Rupeliyen (Keij, 1957); Hollanda Tongriyen (Keij, 1957); Çin/Tarim Havzası’nda at the Geç Eosen (Bosboom vd., 2011); Türkiye/Trakya Sannoisiyen (Sönmez-Gökçen, 1973);

    Hemicyprideis montosa ve H. elongata Fransa, İngiltere ve Türkiye Erken Oligosen (Oertli, 1985; Keen, 1972; Şafak vd., 2005; Şafak, 1993; Şafak, 2010a; Şafak, 2008; Şafak, 2010b; Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016a,b; Şafak, 2016);

    H. helvetica Paris ve İngiltere’de Erken Oligosen (Oertli, 1985; Keen, 1972 ); Romanya Geç Oligosen (Jiricek, 1983); ve Türkiye (Mut Havzası, Karsanti Havzası, Tekirdağ, Denizli ve Trakya) Oligosen (Tanar ve Gökçen, 1990; Şafak vd., 2005; Şafak, 1993; Şafak, 2008; Şafak, 2010a; Şafak ve Güldürek, 2016a,b; Şafak, 2016);

    Loxocorniculum decorata Türkiye/Trakya GD Sannoisiyen (Sönmez-Gökçen, 1973; Şafak, 2016; Şafak vd., 2015);

    Candona (Pseudocandona) fertilis Almanya Erken ve Geç Oligosen (Carbonnel ve Ritzkovski, 1969); İsviçre ve Fransa Geç Oligosen (Carbonnel ve Ritzkovski, 1969); Avrupa Oligosen (Triebel, 1963); Türkiye (Karsantı Havzası, İstanbul, Trakya Havzası) Erken-Geç Oligosen (Şafak, 1997; Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016a,b; Şafak, 2016; Şafak, 2010a; Ünlügenç vd., 1991);

    Cypridopsis modesta Türkiye/Trakya GD Sannoisiyen (Sönmez-Gökçen, 1973);

    Virgatocypris tenuistriata Fransa/Paris Havzası Geç Eosen (Oertli, 1985); İngiltere Sannoisiyen (Keen, 1972); ve Türkiye Rupeliyen/Stampiyen (Şafak vd., 2015; Şafak, 2016);

    Verticypris jacksoni ve Ilyocypris cranmorensis Türkiye (İstanbul ve Trakya Havzası) Rupeliyen/Stampiyen (Şafak, 2016; Şafak vd., 2015); İngiltere Sannoisiyen (Oertli, 1985)

    Cypridopsis soyeri Türkiye’de (KB Trakya Havzası ve İstanbul) Oligosen (Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016a; Şafak, 2016); İngitere’de Sannoisiyen (Keen, 1972);

    Ilyocypris boehli Türkiye’de (Trakya Havzası, İstanbul, Mut Havzası, Karsantı Havzası) Erken ve

    Geç Oligosen (Sönmez-Gökçen, 1973; Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016a; Şafak, 2016; Tanar ve Gökçen, 1990; Şafak vd., 2005; Şafak, 1993; Ünlügenç vd., 1991); İngiltere’de Erken Oligosen (Keen, 1972);

    Eucypris pechelbronnensis Türkiye’de (Trakya Havzası ve İstanbul) Rupeliyen/Stampiyen (Şafak vd., 2015; Şafak, 2016); İngiltere ve Fransa Sannoisiyen (Stchepinsky, 1960; Keen 1972);

    Novocypris striata Akiteniyen Havzası Eosen; Paris Havzası Stampiyen–Erken Eosen (Oertli, 1985); Türkiye/Trakya KB ve İstanbul Oligosen (Şafak vd., 2015; Şafak ve Güldürek, 2016a,b; Şafak, 2016);

    Eucypris dulcifons KB Çin’de Güncel ve Çin’de Pleyistosen (Li vd., 2010) Baltık Denizi’nde Pleyistosen–Holosen (Kossler ve Strahl, 2011); KB Çin’de Güncel (Mischke vd., 2003); Ural Dağlarının güneyinde Geç-Orta Pleyistosen (Danukalova vd., 2007); Türkiye’de (İstanbul, Kayseri) Geç Miyosen, Tortoniyen ve Pliyosen (Şafak, 1997; Şafak vd., 1999a,b; Nazik vd., 1992) ve Akyatan Lagünü’nde Güncel (Nazik vd., 1999);

    Heterocypris salina Kuzey ve Baltık Denizi’nde Geç Miyosen–Güncel (Meisch, 2000); Sırbistan’da Orta Miyosen (Krstic, 1972); Slovakya’da Geç Miyosen (Pipik, 2001); Batı Anadolu’da Geç Miyosen-Pliyosen (Witt, 2003); GB Anadolu Geç Miyosen (Freels, 1980); KB Anadolu Pannoniyen-Pleyistosen (Matzke-Karasz ve Witt, 2005); Türkiye/Malatya Üst Miyosen (Nazik vd., 2008); Bakırköy Havzası Tortoniyen (Şafak, 1997); Batı İstanbul’da Pliyosen (Şafak vd., 1999a), (Şafak vd., 1999a,b); Denizli’de Geç Miyosen (Şafak, 2010a); Trakya’da Geç Miyosen–Pliyosen (Şafak ve Güldürek, 2016b);

    Ilyocypris bradyi Orta Doğu, Güney Amerika, Orta Asya, Kuzey Afrika ve Avrupa’da Miyosen-Güncel (Meisch, 2000); Türkiye’de (İstanbul, Kayseri, Trakya Havzası) Pliyosen (Şafak vd., 1999a,b); Bakırköy Havzası’nda Tortoniyen (Şafak, 1997); Kayseri’de Pliyosen (Şafak vd., 1992; Nazik vd., 1992); İstanbul’un batısında Pliyosen (Şafak vd., 1999a,b) ve Yumurtalık Körfezi Güncel (Şafak, 2003); Trakya’da Geç Miyosen–Pliyosen (Şafak ve Güldürek, 2016b);

    Candona (Caspiocypris) alta Hazar Havzası’nda Geç Miyosen (Zalanyi, 1929); Karpat Dağları’nın güneyinde Miyosen–Pliyosen (Vasiliev vd., 2005);

  • 61

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Romanya’da Sarmasiyen (Hanganu, 1974); Türkiye’de (Sivas ve Şebinkarahisar) Üst Miyosen (Freel, 1980); Sarız ve Tufanbeyli’de Pliyosen (Şafak vd., 1992; Nazik vd., 1992); Hınıs/Erzurum’da Pliyosen–Erken Pleyistosen (Şafak, 2013).

    İslamoğlu vd., (2008) Tetis’in bir kolu olan Paratetis Denizi’nin Eosen döneminde, sığ denizel karbonat platformları şeklinde Trakya’ya egemen olduğunu ve üç aşamalı izolasyon sürecinin daha sonra Oligosen döneminde başladığını ileri sürmüştür. Neocyprideis apostolescui, Cytheridea crassa, C. pernota, Haplocytheridea Helvetica gibi bazı ostrakodlar, Türkiye ve Birleşik Krallık’ın Tetis Okyanusu’nun değişik yerlerindeki örneklerinde gözlenmiştir. Bu çalışmada da tarif edilen Ostracod faunası Orta ve Geç Eosen (Lutesiyen-Priaboniyen) sırasındaki sığ deniz karbonat platformlarında bulunmuş ve Eosen-Oligosen geçişini araştırmak için dikkate değer kabul edilmiştir. Erken Rupeliyen dönemi başlarında Trakya Bölgesi’nin hala Batı Tetis denizini içerdiği, ardından Tetis’te izolasyonun başladığı ve nihayet doğu Paratetis endemik fauna ve artan bir kıta şeklinde geliştiği belirtildi. Birleşik Krallık, İsviçre, Romanya, Macaristan ve Türkiye’de Cytheromorpha zinndorfi, Cladarocythere apostolescui, Serrocytheridea eberti, Hemicypreidis montosa, H. helvetica, Candona (Pseudocandona) fertilis, Ilyocypris boehli gibi Tetis ve Paratetis’in karakterini gösteren ostracod türleri gözlenmiştir. Bu türler, bu çalışmada tanımlanan, erken Oligosen (Rupeliyen) izolasyonunun başladığı belirtildiği Doğu Paratetis bölümünde tanımlanmış örneklerdir.

    Geç Oligosen döneminin dere kenarındaki tatlı su bataklıkları ve kıyı bataklıklarının oluşumunda gözlendiği açıklanmaktadır. Haplocytheridea helvetica, Hemicyprideis helvetica, Candona (Pseudocandona) fertilis, Ilyocypris boehli gibi Paratetis özelliklerini taşıyan ostrakodlar Macaristan, Hazar Havzası ve Türkiye’nin çeşitli yerlerinde gözlenmiştir. Yazarlar tarafından Geç Oligosen’de tanımlanan bu türler dere kenarında tatlı su bataklıkları ve kıyı bataklıklarının oluşumunu göstermektedir. Alplerin önünde yatan Batı Akdeniz kıyılarından, Karpatlar dahil bölgelere, oradan da doğuda Kafkasya, Hazar Denizi ve Pontidlere kadar uzanan tektonik rejim değişikliklerinden kaynaklanan tortul bir havza sisteminin bulunduğu belirtiliyor. Bu tortul tabakalara ilk önce Laskarev (1924) tarafından Paratetis dendi

    (Kovac vd., 2017). Paratetis Oligosen’in başlarında ortaya çıktığı ve iç kıta denizlerinin tamamen izolasyonuyla ilişkili olduğu (Kovac vd., 2017) ve Orta Paratetis kuzeyinde düşük organik karbon birikintilerinden bahsedildiği belirtiliyor.

    Neojen’de, Akdeniz ile tekil havzalar arasındaki bağlantı çok dengesizdi ve bu havzaların kısmi ya da toplam izolasyonu, her havza sisteminde endemik faunanın ortaya çıkmasına yol açmış ve bu iç denizlerin üçe bölünmesine neden olmuştur. Bu bölgeler: Batı (Alpin), Orta (Karpat, Balkan) ve Doğu (Kırım-Kafkas) Paratetis’dir. Geç Miyosen boyunca, Orta Paratetis çökelme ortamı, Pannon Gölü’nün izolasyonu nedeniyle yavaş yavaş acı ve tatlı suya dönüşmüştür (Kovac vd., 2017). Bölge havzanın kenarlarından gelen büyük miktarda deltaik sedimentle doldu, böylece derin su gölü ortamı yavaş yavaş sığ suya dönüştü (Kovac vd., 2017). Bu sürenin sonunda, Akdeniz’de, Messinian tuzluluk krizi ve deniz seviyesinin Akdeniz üzerindeki etkisi kapalı göl sisteminde tektonik olarak etkili olmuş ve alüvyal ovalar gelişmeye başlamıştır (Kovac vd., 2017). İngiltere ve Türkiye’nin çeşitli yerlerinde yürütülen çalışmalarda Tetis-Paratetis’te Ilyocypris bradyi, Heterocypris salina, Candona (Caspiocypris) alta gibi ostrakod türleri gözlenmiştir. Bu türler, bu çalışmada ayrıca, duraylı olmayan Pannonian yalıtımları nedeniyle sığ suya dönüşen su faunasının gelişim göstergeleri olarak tanımlanmaktadır.

    6. Litostratigrafik ve Paleoortamsal Yorumlama

    Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Stratigrafi Komitesi 2006 yılında ve Lithostratigrafik Birimler Serisi-2 içinde Trakya Lithostratigrafik Birimleri kitabını yayınlamıştır.

    Havzadaki Tersiyer birimleri detaylı olarak Kasar vd. (1983), Siyako (2002), Türkecan ve Yurtsever (2002), ve Siyako (2006b) tarafından çalışılmıştır. Bu çalışmaların sonuçları, Danişmen Formasyonu yaşının Orta Eosen - Alt Miyosen (Yenimuhacir Grubu) ve Ergene Formasyonu’nun (Çanakkale Grubu) Geç Miyosen-Pliyosen olduğunu göstermektedir. Bu çalışma Danişmen ve Ergene Formasyonları’nı incelemiştir (Şekil 2).

    Danişmen Formasyonu Yenimuhacir Grubunun en üstünde yer alır (Siyako, 2002, 2006b). Yenimuhacir

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    62

    Grubu ilk önce Esso Standard, (1960) ve Holmes, (1961) tarafından formasyon olarak tanımlanmış, daha sonra Ünal (1967) ve Kasar vd. (1983) tarafından grup yapılmıştır.

    Yenimuhacir Grubu, Mezardere, Osmancık ve Danişmen Formasyonlarından oluşmaktadır. Mezardere formasyonu, delta önü şeyl ve marn fasiyesinden, Istranca metagranitinin de altında yeralan Ceylan-Keşan formasyonlarından oluşmaktadır. Osmancık formasyonu yukarıda yer alır ve altında yatan Yenimuhacir Grubu ile geçişlidir. İlk önce Ünal (1967) tarafından tanımlanmıştır. Formasyon, ara tabakalı tüfler ve kumtaşları içerir. Teslimköy üyesi kumtaşı ve marndan oluşur. Keşan’ın kuzeyinden Tekirdağ’a kadar gözlenen Osmancık Formasyonu, Sümengen vd. (1987), Alişan ve Gerhard (1987) ve Batı vd. (1993, 2002) tarafından Geç Eosen-Erken Oligosen olarak yaşlandırılmıştır. Osmancık Formasyonu, Ünal (1967) ve Holmes (1961) tarafından, Danişmen Formasyonu ile geçişli Mezardere Formasyonu’nun üstünde yer alan Osmancık Kumtaşı olarak tanımlanmıştır. Osmancık Formasyonu delta önü olarak depolanmış, Akyol ve Akgün (1995), Batı vd. (1993, 2002), Gerhard ve Alişan (1987), Alişan (1985) tarafından Oligosen olarak yaşlandırılmıştır.

    The Danişmen Formasyonu Boer (1954), ve Beer ve Right (1960) tarafından tanımlanmış ve Kasar vd. (1983) ve Ünal (1967) tarafında formasyon olarak kullanılmıştır. Altındaki Osmancık Formasyonu ile geçişlidir ve daha genç birimler tarafından örtülür (Atalay, 2002; Siyako, 2006b).

    Erken Eosen dönemine ait kiltaşı, kumtaşı, linyit ve marn yataklarının oluşumu (Kemper, 1961; Ozansoy, 1962; Lebküchner, 1974; Sarac, 1987; Şafak, 2008); Orta Oligosen (Umut vd., 1983, Sümengen vd., 1987); Geç Oligosen (Kasar ve Eren, 1986; Batı vd., 2002); ve Erken Oligosen’den Erken Miyosene (Alişan, 1985; Gerhard ve Alişan, 1987; Batı vd., 1993; Şenol 1980; Bear ve Wright 1960; Şafak, 2008) birimin kalınlığı sırasıyla 200-250-670-150 m olarak belirlemiştir.

    Ergene Formasyonu Boer (1954) tarafından tanımlanmıştır. Bu oluşumun tortuları, üstündeki Çantaköy Formasyonu ile geçişlidir ve daha eski temel birimlerle uyumsuzdur (Siyako, 2006b). Birim, Ünal (1967), Turgut vd. (1983), Kasar vd. (1983), Şentürk vd. (1988a,1988b), Sümengen vd. (1987) tarafından

    Ergene Grubu olarak; ve Umut vd. (1983) tarafından diğerlerinin Velimeşe formasyonu olarak tanımlandı.

    Ostrakod cinslerinden, Cushmanidea epineritik; Cytheridea lagünel-epineritik; Krithe infraneritik-bathiyal ortamı belirtirken Hirschmannia, Hemicyprideis, Loxoconcha, ve Cytheromorpha lagünel-litoral; Neocyprideis ve Cladarocythere lagünel; Ilyocypris gölsel-lagünel; Virgatocypris, Candona (Lineocypris), Heterocypris, Cypridopsis, Eucypris, Novocypris, Candona (Pseudocandona) ve Verticypris gölsel ortamı işaret eder. Ayrıca, gastropod ve pelesipod sınıflarına ait üç cins (Valvata, Viviparus, and Avimactra), sırasıyla lagün ve gölsel ortamları temsil eder.

    Çalışma alanının ölçülen kesitlerde bulunan ostracodların dağılımı için gerekli ortam koşulları aşağıdaki gibidir:

    Bıyıkali kesitinde bulunan the ostrakodlar: Hemicyprideis lagünel-litoral, Neocyprideis represents lagünel ve Cytheridea lagünel-epineritik ortamı belirtir. Bu kesit lagünel ortamı işaret eder.

    Beşer Tuğla kesitindeki ostracod cinsleri sırasıyla: Ilyocypris ve Candona (Pseudocandona) gölsel, Neocyprideis ve Cladarocythere lagünel, Loxoconcha ve Hemicyprideis lagünel-litoral, Cytheridea ise lagünel-epineritik ortamla karakterize edilir. Bu kesit lagünel ortamı işaret eder.

    Silivri kesitinde tanımlanmış ostrakodlar: Eucypris gölsel, Candona (Pseudocandona) lagünel-gölsel, Cladarocythere lagünel, ve Hemicyprideis lagünel-litoral ortamla karakterize edilir. Bu kesit tatlı sudan lagünel koşullara kadar baskın olan bir çökelme ortamını işaret eder.

    Malkara-Tekirdağ kesitindeki ostrakodlar sırasıyla: Cytheromorpha, Cytheridea, ve Hemicyprideis lagünel-litoral; Sphenocytheridea, Serrocytheridea, ve Cytheridea lagünel-neritik; Cushmanidea neritik; Krithe neritik-bathiyal ortam ile karakterize edilir. Bu kesit genel olarak sığ deniz koşullarını işaret eder.

    Silivri-Değirmenköy kesitindeki the ostracod taksası sırasıyla: Candona (Caspiocypris), Candona (Caspiolla), ve Heterocypris gölsel; Cytheromorpha, Hemicyprideis, ve Loxocorniculum lagünel-litoral; Cytheridea lagünel-neritik; Cushmanidea neritik;

  • 63

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Cytheropteron neritic-bathiyal ortam ile karakterize edilir. Bu kesitte lagünel ortamdan denizel koşullara geçiş gözlenir.

    TB-57 sondaj kuyusundaki ostrakodlar sırasıyla: Candona (Lineocypris), Cypridopsis, Eucypris, Verticypris Candona, Cypria, Novocypris ve Virgatocypris gölsel; Neocyprideis ve Cladarocythere lagünel; Cytheromorpha, Hemicyprideis, Loxocorniculum, ve Hirschmannia lagünel-litoral; Cytheridea lagünel-neritik ortam ile karakterize edilir. Bu istif kapalı havza acı su koşullarında gelişmiştir, az denizel ortam göstergesi taşır.

    TB-58 sondaj kuyusundaki ostrakod cinsleri sırasıyla: Cypria, Eucypris, ve Heterocypris gölsel; Candona (Pseudocandona), Ilyocypris gölsel-lagünel; Cladarocythere, Neocyprideis lagünel; Hemicyprideis lagünel-litoral; Cytheridea ve Serrocytheridea lagünel-neritik. İstif sığ deniz koşulları ile birlikte gölsel ve lagünel ortam ile karakterize edilir.

    7. Tartışma

    Istranca masifi ve masifin güney yamacını oluşturan Tersiyer Trakya havzası çökelleri, Karadeniz’in kuzey-doğusundaki iki ana birimden oluşur (Okay ve Yurtsever, 2006). Istranca masifi, yeşilşist fasiyesi üzerinde yer alan gnays ve metamorfik Paleozoyik ve Mesozoyik tortul kayaçlar ile temsil edilmektedir (Taner ve Çağatay, 1983; Üşümezsoy, 1982). Güney Istranca Dağları’ndan başlayarak, Tersiyer çökelleri, tüm Trakya’yı kaplayarak ve mostra vererek 9000 metrelik kalınlığa ulaşır (Şengüler vd., 2000; Turgut vd., 1983; Şengüler vd., 2003; Turgut vd., 1991 Kopp vd., 1969). Bölgedeki Paleosen-Erken Eosen çökelleri Güneybatı Trakya’da çok dar bir alanda gözlenmiştir. Orta Eosen kireçtaşları ile uyumlu değildir. Orta Eosen-Erken Miyosen çökelleri, transgresif dönemlerinde gelişen Koyunbaba ve Soğucak formasyonlarının bir parçasıydı. Ceylan Formasyonu havzanın derinleştiği yerlerde çökerken, daha sonra geliştirilen delta sistemi Yenimuhacir Grubu’na dahil olup, üstten alta Mezardere, Osmancık ve Danişmen formasyonlarından oluşmaktadır. Çantaköy Formasyonu, bu yaş aralığında çökelmiş olan bir başka birimdir. Miyosen birimleri Çanakkale ve Çekmece gruplarının ve Ergene Formasyonu’nun bir parçası olarak incelenmiştir. En üstteki Miyosen-Pliyosen, Kuzey Trakya’ya geniş yayılan Kırcasalih Formasyonu ile temsil edilmektedir (Siyako, 2006b).

    Siyako (2006b), Trakya Havzası’ndaki Paleosen-Pleyistosen çökellerinin açısal uyumsuzluklarla birbirlerinden ayrıldığını ve Paleosen-Alt Eosen çökellerinin güneybatı Trakya ve Gelibolu Yarımadası’nda çok dar bir alanda bulunduğunu bildirmiştir.

    Ek olarak, Siyako (2006a,b) bu istifin Orta Eosen kireçtaşı ile uyumsuz bir şekilde örtüldüğünü belirtmiştir.

    Havzada, Orta Eosen döneminde erken ve karasal ve denizel ortamlarda çökmüş olan çeşitli birimlerin dikey ve yanal olarak birbirlerine geçişleri olduğu gözlemlenmiştir (Siyako, 2006a; Siyako, 2005).

    Geç Eosen’de Keşan Formasyonu ve bu birimin üst seviyelerine tekabül eden Ceylan Formasyonu çökeltilmiş ve daha sonra Yenimuhacir Grubu’na ait çökelleri Geç Eosen-erken Oligosen dönemiı sırasında aralarında sığ bir ortamda gözlemlenen litolojik farklılıklar ile birikmeye başlamıştır (Kopp vd., 1969, Kasar vd., 1983; Atalık, 1992; Sümengen ve Terlemez, 1991; Siyako, 2006b, 2005).

    Mezardere, Osmancık ve Danişmen formasyonları bu sığ sistemde Erken Miyosene kadar depolanmıştır (Siyako, 2005; Ünal, 1967; Kasar vd., 1983). Siyako (2006b), bu aşamanın sonunda, bölgenin erozyon sonucu başlayan genç Miyosen-Pliyosen birimlerinin sedimantasyonuyla tamamen dolduğunu ve karasallaştığını belirtti.

    Siyako (2006b) tarafından Güney-Batı Trakya’daki Hisarlıdağ Formasyonu’ndaki volkanikler, Erken-Orta Miyosen’de çökelmiş ve Çanakkale ve Çekmece gruplarında gözlenen üst yapılar ve Yukarı Miyosen’de biriken Ergene Formasyonu; Miyosen’de biriken Karatepe Bazaltında gözlenen fosiller ve Kuzey Trakya’da Pliyosende çökelmiş geniş yayılım gösteren Kırcasalih Formasyonu gözlemlenmiştir. Marmara Denizi çevresinde tanımlanan deniz teraslarından oluşan Marmara Formasyonu Pleyistosen’de çökelmiştir.

    Maravelis vd. (2007), Maravelis ve Zelilidis (2012) tarafından yapılan Trakya Havzası ve Kuzeydoğu Ege Denizi’ndeki Eosen/Oligosen çökellerinin paleoiklim ve paleoekoloji üzerine yapılan çalışmalarda, Eosen sedimanlarının Oligosen sedimentlerinden daha derin deniz koşullarında oluştuğunu göstermiştir.

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    64

    Siyako ve Huvaz (2007), Eosen stratigrafisi ve Trakya Havzasının evrimi üzerine bir çalışma gerçekleştirirken, İslamoğlu vd. (2008), Trakya Havzası’ndaki Oligosen depolama ortamını, Tetis’ten Doğu Paratetis’e kadar olan paleoiklim ve paleocoğrafyayı inceleyen inceledi.

    Rückert-Ülkümen vd. (2009), Ergene Havzasında (NW Türkiye) Doğu Paratezlerinin paleobiyocoğrafik özelliklerini tanımlamış ve Ergene Havzası (Doğu Paratetis) kıyı bölgesinin Neojen biyostratigrafisi hakkında bilgi vermiştir.

    Witt (2011), Trakya-Pınarhisar çökelleri çalışmasında deniz Oligosen ve karasal Miyosen formasyonlarının ostracod faunasının sistematiğini sundu.

    Şafak ve Güldürek (2016a) tarafından keşfedilen ostrakod birliği, önemli daha önce tanımlanmış olan Trakyanın batısındaki Eosenin önemli Oligosen konsolidasyonu ile karşılaştırılmasını tanımlayan Maravelis vd., (2007) ve Maravelis ve Zelilidis (2012), alanın güneydoğusunda gözlenebilir.

    Akgün vd. (2013) Trakya Havzası’nın güneyindeki ve batısındaki Oligosen çökellerinin bitki örtüsü yapısını ve kompozisyonunu, ayrıca havzanın iklim özelliklerini inceledi. Rupeliyen ve Şattiyen Chattian döneminde palinomorf ve yumuşakça toplulukları tanımlandı. Kıyı çökellerindeki polen toplulukları, bitki örtüsü, polen birliklerindeki değişiklikler ve yıllık ortalama sıcaklıklar iklimsel soğumanın yaşandığı Rupeliyen-Şattiyen geçişini açıklamak için incelenmiştir.

    Demirtaş vd. (2015) Gelibolu Yarımadası’nın Orta Miyosen kömürlerinden Oligosen palynomorflarını çalışmıştır. İki farklı bölgede kömür bölgelerinden örnekler alındı; kömür petrografisi, iki kömür bölgesinin çökelme koşullarını, organik petrografisi, bileşimleri, maseral oranları ve palinolojik özellikleri ile birlikte incelemek için kullanılmıştır. Oligosen kömürlerinin makro bileşimleri, Miyosen’dekine benzerdi; iki farklı topluluk palinomorf yüzdeleri ile ayırt edildi. İlk topluluk Geç Oligosen çökellerinde, ikincisi ise Orta Miyosen dönemindeki çökellerde bulundu.

    Bu çalışmada, Babaeski -Muratlı -Çorlu -Lüleburgaz (Güneydoğu Trakya) bölgesinin

    Paleojen-Neojen çökellerinin mikropaleontolojik bir değerlendirmesi yapılmıştır.

    Bu çalışma, Silivri, Türkmenli-Çorlu, Babaeski-Lüleburgaz, Edirne -Babaeski, Tekirdağ-Hayrabolu yolundan alınan sondaj karotlarından ve MTA sondaj prosedürü ile alınan ve hazırlanan iki sondaj örneği üzerinde gerçekleştirilmiştir. İyi korunmuş ostracod faunaya ek olarak hepsi bölgede yaygın olarak bulunmakta olan yeşilimsi, sarımsı kiltaşı, yapraklı, linyit kumtaşı, sarımsı bej renkli kumtaşı, organik renkli kil ve silt (Erken Oligosen Danişmen Formasyonu) ve killerden (Geç Miyosen-Pliyosen Ergene Formasyonu), bazı seviyelerde mikro yumuşakçalar da gözlenmiştir. Yenimuhacir Grubu’nun Danişmen Formasyonu altındaki kil litolojisi ve Teslimköy Üyesi’nin merceksi kumtaşı üstünde silttaşı birbirine geçmeli kumtaşı (Osmancık Formasyonu) bulunur. Çalışma alanında, Taşlısekban ve Armutburnu Üyesi Danişmen Formasyonu çok inceyken, Pınarhisar Üyesi fosilleşmiş ve daha kalın olmuştur.

    Şafak ve Güldürek (2016a,b)’ye göre Danişmen Formasyonu ve üyelerindeki ostrakod toplulukları ve istifteki yerlerine göre Rupeliyen/Stampiyen’e ait olduklarını göstermesi bu çalışmada yer almamıştır.

    İstif Ergene Formasyonu ile uyumsuz olarak örtülür. Araştırma alanındaki birim, özellikle de istifin en üst katmanı iyi bilinmektedir ve iyi korunmuş ostrakod faunaya ek olarak, bazı seviyelerde mikro-molusklar da bulunmuştur.

    Çalışmanın Çelebi formasyonunda fosiller olduğu, Sinanlı üyesindeki ve Karatepe Bazaltlarının çok az kalınlığa sahip olduğu görülmüştür. Bu çalışma ile Ergene Formasyonu’nun Geç Miyosen-Pliyosen olduğu bulunmuştur. Bu birim üzerinde gelişen Kırcasalih Formasyonu’nun yaşı Pleyistosendir. Danişmen Formasyonu Erken Oligosen’de çökeldiği, ancak literatürde bahsedilen Miyosen faunasının bulunmadığı belirlenmiştir.

    Neojen Ergene Havzası, Rückert-Ülkümen vd. (2009), Bulgaristan, Kuzey Yugoslavya ve Viyana’daki havzalarınkine benzeyen bir Congeria ornithopsis konumuna sahip değildi ve incelenen Ergene sahasında sondaj verilerine göre ölçülen her iki bölümde de kıt fosil seviyelerinin yanı sıra killi seviyeler de vardı.

  • 65

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Çalışmada tanımlanan ostracod türleri, Trakya Havzasındaki ve Türkiye’nin diğer bölgelerindeki diğer ostrakodlarla ve Avrupa, Kuzeybatı ve Paris-Akiteniyen Havzası, Belçika, İngiltere, Romanya ve İsviçre’deki Oligosen’deki diğer ostrakodlarla karşılaştırılmıştır. Bu faunaya dayanarak, Erken Oligosen bölgesinin Tetis’ten etkilendiği gösterilmiştir. Geç Miyosen-Pliyosen’de çalışma alanında tespit edilen ostracod türlerinin, Trakya Havzası ve Türkiye’nin diğer bölgelerindeki ayrıca Baltık Denizi, Hazar Havzası, Romanya ve Karpatlar diğer ostrakod çalışmalarıyla karşılaştırılmıştır. Bu fauna topluluklarına göre, Paratetis etkisinin Geç Miyosen-Pliyosen döneminde Tetis’in etkisinden çok daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

    8. Sonuçlar

    Bu çalışmada Çorlu-Muratlı-Lüleburgaz-Babaeski bölgesinden (Güneydoğu Trakya) Tersiyer çökellerinin mikropaleontolojik analizi yapılmıştır. Çökelme ortamının baskın koşulları tespit edilmiştir.

    Sarı-yeşil kiltaşı, sarı-bej kumtaşı, yaprak fosilli linyit içeren kumtaşı, organik renkli kil, silt Danişmen ve Ergene Formasyonlarının kili, sedimanların üst tabakalarını oluşturan alan boyunca yaygındır. Bazı katlarda gözlenen mikro molusklar ile iyi korunmuş ostrakod faunası sağladılar. Tüm örneklerin mikrofauna içeriğine göre çökelme yaşı erken Oligosen-Pliyosen olarak belirlenmiştir.

    Oligosen yaşlı ostrakod türleri: Cytheromorpha zinndorfi, Cladarocythere apostolescui, Neocyprideis apostolescui, N. williamsoniana, Hemicyprideis montosa, H. elongata, H. helvetica, Serrocytheridea eberti, Sphenocytheridea gracilis, Cytheridea pernota, C. crassa, Cushmanidea scrobiculata, Krithe angusta, Loxocorniculum decorata, Hirschmannia sp., Loxoconcha sp.1, Candona (Pseudocandona) fertilis, Candona (Pseudocandona) sp., Candona (Lineocypris) sp., Ilyocypris boehli, I. cranmorensis, Novocypris striata, Eucypris pechelbronnensis, Virgatocypris tenuistriata, Verticypris jacksoni ve Cypridopsis soyeri; mikro-pelesipod ve gastropodlar: Avimactra, Viviparus, ve Valvata’dır. Ayrıca Geç Miyosen-Pliyosen yaşlı Candona (Caspiocypris) alta, I. bradyi, E. dulcifons, ve H. salina gibi ostrakodlar da tanımlanmıştır. Ostrakod cinsleri içinden Krithe infraneritik-bathiyal koşulları, diğerleri spesifik olarak Cushmanidea epineritik, Cytheridea

    lagünel-epineritik, Cytheromorpha, Hemicyprideis, Hirschmannia ve Loxoconcha lagünel-littoral, Cladarocythere ve Neocyprideis lagünel, Ilyocypris gölsel-lagünel, ve Novocypris, Eucypris, Virgatocypris, Verticypris, Heterocypris, Candona (Pseudocandona), Candona (Lineocypris), ve Cypridopsis gölsel ortam ile karakterize edilir. Bunlara ek olarak, üç pelesipod ve gastropod cinsi (Avimactra, Viviparus, ve Valvata) sırasıla lagün ve laküstrine ortamı yansıtır.

    Faunal çalışma, sondaj ile kesilen marn, silttaşı, kiltaşı ve linyitin üst ve alt katmanlarında bulunan ostrakodların lagünel ve gölsel olduğunu ortaya çıkarmıştır.

    Bu çalışma, Trakya Havzası, kuzeybatı Avrupa, Paris / Akitaniyen Havzaları, Belçika, İngiltere, Romanya ve İsveç’te yapılan diğer çalışmalarla karşılaştırıldığında benzer bir yaş-ortam ilişkisi olduğunu göstermiştir.

    Katkı Belirtme

    Bu makale Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi (Proje no. MMF 2012 BAP5) tarafından desteklenmiştir. Ayrıca Jeoloji Bölümü Başkanına ve Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü’ne teşekkürlerimi sunarım.

    Değinilen BelgelerAkartuna, M. 1968. Armutlu yarımadasının jeolojisi.

    İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri 20, 105 s.

    Akgün, F., Akkiraz, M. S., Üçbaş, S. D., Bozcu, M., Sevinç Kapan-Yeşilyurt, S., Bozcu, A. 2013. Oligocene vegetation and climate characteristics in north-west Turkey: data from the south-western part of the Thrace. Turkish Journal of Earth Sciences 22, 277-303.

    Akyol, E., Akgün, F. 1995. Trakya karasal Tersiyeri’nde yaş tayinleri. Trakya Havzası Jeolojisi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 28-29.

    Alişan, C. 1985. Trakya ‘’I’’ Bölgesi’nde Umurca-1, Kaynarca-1, Delen-1 kuyularında kesilen formasyonların palinostratigrafisi ve çökelme ortamlarının değerlendirilmesi. TPAO Araştırma Grubu Arşivi, Ankara (yayımlanmamış) rapor no 386, 60s.

    Alişan, C., Gerhard, J.E. 1987. Kuzey Trakya Havzası’ nda açılan üç kuyunun palinostratigrafisi ve kaynak kaya özellikleri. Türkiye 7. Petrol Kongresi Bildiriler Kitabı, 461-474.

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    66

    Apostolescu, V. 1964. Répartition stratigraphique générale des ostracodes du Paléogene des Bassins de Paris et Bruxelles, Collogue Paléogene. Mémoires. B.R.G.M., no. 28.

    Atalay, Z. 2002. Trakya bölgesindeki linyit formasyonların (Danışmen ve Ağaçlı Formasyonları) stratigrafisi fasiyes ve çökelme ortamı özellikleri. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi Seri-A Yerbilimleri C. 19, S. 1, 61-80.

    Atalık, E. 1992. Depositional systems of the Osmancık formation in the Thrace Basin. Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 343 s. (yayımlanmamış).

    Athersuch, J., Horne, D.J., Whittaker, J.E. 1989. Marine and Brackish Ostracods. Synopsesof the British Fauna (N.S.), 43.

    Batı, Z., Erk, S., Akça, N. 1993. Trakya Havzası Tersiyer birimlerinin palinomorf, foraminifer ve nannoplankton biyostratigrafisi. TPAO Araştırma Grubu Arşivi, Ankara (yayımlanmamış) rapor no 1947, 92s.

    Batı, Z., Alişan, C., Ediger, V. Ş., Teymur, S., Akça, N., Sancay, H., Ertuğ, K., Kirici, S., Erenler, M., Aköz, Ö. 2002. Kuzey Trakya havzasının Palinomorf, Foraminifer ve Nannoplankton Biyostratigrafisi. Türkiye Stratigrafi Komitesi Çalıştayı (Trakya Bölgesi’nin Litostratigrafi Adlamaları) Özleri, s. 14.

    Bear, H., Wright J.A. 1960. Stratigraphy of the Ganosdağ, Korudağ and Keşan Hills District. (Thrace), TPAO Arşiv no 736, (yayımlanmamış).

    Boer, N.P. de. 1954. Report on geological reconnaissance in Turkish Thrace. G.A. Report no Ç 25373, Petrol Dairesi, The Hague.

    Bosboom, E.R., Dupont-Nivet, G., J.P. Houben, A., Brinkhuis, H., Villa, G., Mandic, O., Stoica, M., Jan Zachariasse, W., Guo, Z., Li, C., Krijgsman, W. 2011. Late Eocene sea retreat from the Tarim Basin (est China) and concomitant Asian paleoenvironmental change, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 299, 385-398.

    Bremer, H. 1978. Paleontoloji. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitapları Serisi, No 46.

    Carbonnel, G., Ritzkovski, S. 1969. Ostrokodes Lacustres de l’Oligocene (Melanienton) de la Hesse (Allemagne). Arch.Sc. 22:1, 55-82.

    Carbonnel, G., Weidmann, M., Berger, J.P. 1985. Les Ostrakodes lacustres et saumatres de la molasse de suisse occidentale. Revue de Paleobiologie 4:2, 215-251.

    Colin, J.P., Carbonnel, P. 1992. Inventaire des ostracodes fossiles de la Réserve Naturelle Géologique de

    saucats-La Brède. Bulletin de la Société linnéenne de Bordeaux 20, 1, 3-35.

    Danukalova, G. A., Yakovlev, A. G., Morozova, E. M., Alimbekova, L. I. 2007. Biostratigraphy of the Late Middle Pleistocene (Middle Neopleistocene) of the Southern Urals region. Quaternary International 160, 17–29.

    Demirtaş, F., Bozcu, M., Koşun, E., Akkiraz, M. S. 2015. Petrography and palynology of Late Oligocene and Middle Miocene coals in the Gelibolu Peninsula, NW Turkey. Turkısh Journal of Earth Scıences 24, 383–397.

    Doust, H., Arıkan, Y. 1974. The geology of the Thrace Basin. Türkiye İkinci Petrol Kongresi Tebliğleri Kitabı, 119-136.

    Ediger, V. Ş. 1982. Kuleli Babaeski sırtının (KB Trakya) Paleo-ortamsal incelemesi ve Kuzey Trakya havzasının hidrokarbon potansiyelinin değerlendirilmesinde yeni yaklaşım: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Rapor No: 1995, 194 s., Ankara (yayımlanmamış).

    Ediger, V. Ş. 1988. Biga Yarımadası’ndaki kömürlü birimlerden alınan örneklerin palinolojik analizi. TPAO Araştırma Merkezi Grubu Rapor No 809, Ankara (yayımlanmamış).

    Esso Standard, 1960. 1 sayılı Marmara petrol bölgesi AR/EST/105, 106, 108 ve 109 hak sıra numaralı sahalara ait terk raporu. TPAO Arama Grubu Arşivi rapor no: 1031, Ankara (Yayımlanmamış).

    Estéoule-Choux, J., Margerel, J-P., Guernet, C. et Rıvoalland, H. 1986. Données sur le bassin stampien de Quessos (massif armoricein), Etude sédimentologique et micropaléontologique du gisement du moulin de Boguet. Revue de Micropaléontologie, V. 28, N. 4, 243-254.

    Freels, D. 1980. Limnische Osrakoden aus jungtertiar und Quartarder Turkey. Geologische Jahrbuch, Reihe B, Heft 39, 172 p.

    Gerhard, J. E., Alişan, C. 1987. Palynostratigraphy, Paleoecology, and visual organic geochemistry Turgutbey-2, Değirmencik-3 and Pancarköy-1, Thrace Basin, Turkey. TPAO Araştırma Merkezi Grubu Arşivi rapor no 983, 33s. Ankara (yayımlanmamış).

    Goerlich, F. 1953. Ostrakoden der Cytherideinae aus dem Tertiären Molasse Bayerns, Senckenbergiana, Band. 34, no. 1/3.

    Gökçen, N. 1975. Pınarhisar Formasyonu’nun yaşı ve ortam şartlarında görülen yanal değişmeler (Kuzey, Kuzeydoğu Trakya). Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Tebliğleri, 128-142.

    Görür, N., Okay, A.I. 1996. Fore-arc origin of the Thrace basin, northwest Turkey. Geologische Rundschau 85, 662-668.

  • 67

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Hanganu, E. 1974. Observations sur l’ostracofaune pontienne de la région entre la vallée du Danube et la vallée du Motru. Revista Espanola Micropaleontologia 6, 3, 335-345, 3 Taf., Madrid.

    Hartmann, G., Puri, H. 1974. Summary of Neontological and Paleontological Classification of Ostracoda, Mitteilungen Aus Dem Hamburgischen Zoologischen Museum und Institut, 70, 7-73.

    Haskins, C. W. 1969. Tertiary Ostracoda from the Isle of Wight and Barton, Hampshire, England. Revue de Micropaléontologie, Part IV, N. 3, Paris.

    Holmes, A. W. 1961. A stratigraphic review of Thrace. TPAO Arama Grubu Arşivi rapor no. 368, Ankara (yayımlanmamış).

    İslamoğlu, Y., Harzhauser, M., Gross, M., Jimenez-Moreno, G., Coric, S., Kroh, A., Rögl, F., Van M., J. 2008. From Tethys to Eastern Paratethys: Oligocene depositional environments, paleoecology and paleobiogeography of the Thrace Basin (NW Turkey). Int J Earth Sci (Geol Rundsch), DOI 10.1007/s00531-008-0378-0.

    Jiricek, R. 1983. Redefinition of the Oligocene and Neogene Ostracod Zonation of the Paratethys. Knihovnicka Zemniho plynu a nafyt (Nr.4) pp. 195-236/6, Hodonin.

    Kara, H., Tuncalı, E., Narin, R., Gürsoy, B., Dümenci, S. 1996. Trakya Tersiyer kömür havzası raporu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 9974, Ankara (yayımlanmamış).

    Kasar, S., Eren, A. 1986. Kırklareli-Saray-Kıyıköy bölgesinin jeolojisi, TPAO Arama Grubu Arşivi rapor no: 2208, 45s., Ankara (yayımlanmamış).

    Kasar, S.,Bürkan, K., Siyako, M., Demir, O. 1983. Tekirdağ-Şarköy-Keşan-Enez bölgesinin jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. TPAO Arama Grubu Arşiv no:1771, Ankara (yayımlanmamış).

    Keen, M.C. 1972. The Sannoisian and some other Upper Palaeogene Ostracoda from North-west Europe. Palaeontology, V. 15, Part 2, London.

    Keij, A. 1957. Eocene and Oligocene Ostracoda of Belgium. Institut Royale Science Naturelles Belgique, Brussels, Mémoires No. 136:1-210.

    Kemper, E. 1961. The Kırklareli Limestone (Upper Eocene) of the northern basin rim. G. Deilman Bergbau GMBH jeolojik raporu, T37.

    Keskin, C. 1974. Kuzey Trakya Havzası’nın Stratigrafisi. Türkiye İkinci Petrol Kongresi Tebliğleri Kitabı, 137-163.

    Kopp, K.O., Pavoni, N., Schindler, C. 1969. Geologie Thrakiens IV: Das Ergene-Becken. Beih zum Geol. Jahrb., Heft 76, 136 p., Hannover.

    Kossler, A., Strahl J. 2011. The Late Weichselian to Holo-cene succession of the Niedersee (Rügen, Baltic Sea) – new results based on multi-proxy stud-ies. E&Gquaternary Science Journal,Volume 60, Number 4, 434–454.

    Kováč, M., Hudáčková, N., Halásová, E., Kováčová, M., Holcová, K., Oszczypko-Clowes, M., Báldi, K., Less, G., Nagymarosy, A., Ruman, A., Klučiar,T., Jamrich, M. 2017. The Central Paratethys palae-oceanography: a water circulation model based on microfossil proxies, climate, and changes of dep-ositional environment. Acta Geologica Slovaca, 9(2), 75–114.

    Krstic, N. 1972. Neue Ostracoden aus der Obermiozän von Donja mutnica (Paracin, Serbien). Bulletin Scien-tifique A17, 153-155

    Laskarev, V. 1924. Sur les équivalens du sarmatiien supérieur en Serbie. In: Vuj vić P. (Ed.): Re-ceuil de traveaux offert à M.Jovan Cvijic par ses amis et collaborateurs. Drzhavna Shtam-pari-ja, Belgrade, 73—85.

    Lebküchner, R.F. 1974. Orta Trakya Oligoseninin jeolo-jisi Hakkında. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No. 2983, Ankara (yayımlan-mamış).

    Li, X., Liu, W., Zhang, L., Sun, Z. 2010. Distribution of Re-cent ostracod species in the Lake Qinghai area in orthwestern China and its ecological significance. Ecological Indicators 10, 880-890.

    Lienenklaus, E. 1894. Monographie der Ostrakoden des Nordwestdeutschen Tertiaers. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft 46.

    Lienenklaus, E. 1905. Die Ostrakoden des Mainzer Tertiär-beckens. Abhandlungen der Senckenbergischen Naturforschenden Gesellschaft, 1-67.

    Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Trakya Bölgesi Litostratigrafi Birimleri, Stratigrafi Komitesi, Litostratigrafi Birimleri Serisi-2. 2006.

    Maravelis, A., Zelilidis, A. 2012. Discussion: Unravelling provenance from Eocene–Oligocene sandstones of the Thrace Basin, North-east Greece” by Carac-ciolo et al. (2011). Sedimentology 58, 1988–2011.

    Maravelis, A., Konstantopoulos, P., Pantopoulos, G. and Ze-lilidis, A. 2007. North aegean sedimantary basin evolution during the Late Eocene to Early Oligo-cene based on sedimentological studies on Lem-nos Island (NE Greece). Geologica Carpathica 58, 455-464.

    Matzke-Karasz, R., Witt, W. 2005. Ostracods of the Para-tethyan Neogene Kılıç and Yalakdere Formations near Yalova (İzmit Province, Turkey). Zitteliana, A45, 115-133, 2 figs, 3pls, 1 tab, München.

    Meisch, C. 2000. Freshwater Ostracoda of Western and Cen-tral Europe, Süsswasserfauna von Mitteleuropa 8/3. Akademischer Verlag, Heidelberg.

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    68

    Mischke, S., Herzschuh, U., Kürschner, H., Fuchs, D., Chen, F.H., Meng, F., Sun, Z.C. 2003. Sub-Recent Os-tracoda from Qilian Mountains (NW China) and their ecological significance. Limnologica 33, 280–292.

    Monostori, M. 1983. Ostracodes of Eocene/Oligocene Boundary profiles in Hungary. Annales Univer-sitaties Scientiarum Budapestinensisde roland, Eötvös Nominatae Sectio Geologica tomus XXV.

    Morkhoven, F.P.C.M. 1963. Post-Palaeozoic Ostracoda. V.II, 478 p., Newyork.

    Nazik, A. 1993. Darende Havzası Tersiyer İstifinin Mikropa-leontolojik (Ostrakod ve Foraminifer) İncelenme-si. TJK Bülteni, Cilt 36, Sayı 1, Ankara.

    Nazik, A., Şafak, Ü., Şenol, M. 1992. Micropaleontolog-ical Investigation (Ostracoda) of the Pliocene sequence of the Tufanbeyli (Adana) Area. Yer-bilimleri, 1992 1st International Symposium on Eastern Mediterranean Geology, proceedings and abstracts, 281-304, Adana.

    Nazik, A., Evans, G., Gürbüz, K. 1999. Sedimentology and palaeontology with special reference to the os-tracoda fauna of Akyatan Lagoon (Adana-SE Tur-key ). Geosound 35, 127-147.

    Nazik, A., Türkmen, İ., Koç, C., Aksoy, E., Avşar, N., Yayık, H. 2008. Fresh and Brackish Water Ostracods of Upper Miocene Deposits, Arguvan/Malatya (Eastern Anatolia). Turkish Journal of Earth Sci-ences, Vol. 17, pp. 481-495.

    Oertli, H.J. 1956. Ostrakoden aus der oligozänen und miozänen Molasse der Schweiz. Abhandlungen der Schweizerischen paläontologischen Ge-sellschaft 74: 1-119, Basel.

    Oertli, H.J. 1985. Atlas des Ostracodes de France. Bull. centres rech. explor.-prod. Elf-Aquitaine, Mem. 9. Pau 1985. Mémoires Elf-Aquitaine 9, 17-311, Paléogéne.

    Oertli, H.J. Key, A.J. 1955. Drei neue Ostrakoden-Arten aus dem Oligozän Westeuropas. Bulletin der Sch-weizerische Vereinigung von Petroleum-Geolo-gen und –Ingenieuren 22(62): 19-28.

    Okay, A., İ., Yurtsever, A. 2006. Istranca Masifinin Meta-morfik Kaya Birimleri ile Metamorfizma Sonrası Kretase Kaya Birimleri. Stratigrafi Komitesi Li-tostratigrafi Birimleri Serisi-2, Trakya Bölgesi Litostratigrafi Birimleri. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları, 1-41.

    Ozansoy, F. 1962. Doğu Trakya Alt Oligosen Antrakoterien-leri, Maden Tetkik Arama Enstitüsü Dergisi 58, 85-96, Ankara.

    Öztunalı, Ö., Üşümezsoy, Ş. 1979. Istranca Masifi’nin “Çekirdek” kayaçları ve petrojenetik evrimleri,

    Türkiye Jeoloji Kurumu-İstanbul Üniversitesi Yerbilimleri Fakültesi, Altınlı Sempozyumu, 37-44.

    Perinçek, D. 1987. Trakya Havzası Renç Fay Zonunun Sismik Özellikleri. Türkiye 7. Petrol Kongresi Bildirileri, 11-20.

    Perinçek, D., Ataş, N., Erensoy, E., Karatut, Ş. Kösebalaban, A., Ergüder İ., Ünal., Y. 2011. Trakya Havzası’nın linyit potansiyeli ve bunu kontrol eden jeolojik faktörler. 64. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özetleri, 93-94.

    Perinçek, D., Ataş, N., Karatut, Ş., Erensoy, E. 2015. Geological factors controlling potential of lignite beds within the danişmen formation in the Trace basin. Bulletin of the Mineral Research and Exploration 150, 77-108.

    Pipik, R. 2001. Les ostracodes d’un lac ancien et ses paléobiotopes au-Mioène supérieur: Le Bassin de Turiec (Slovaquie). Thèse Université Claude Bernard Lyon, 337.

    Remane, A. 1958. Die Biologie des Brackwassers. In: THIENEMANN, A: Die Binenge wasser, Einzeldarstellungen aus der Limnologie und ihren Nachbagebieten, 22: 1-348.

    Rückert-Ülkümen, N., Özkar-Öngen, İ., Çevik-Öner, B. 2009. Doğu Paratetis’in Ergene Havzası’ndaki paleobiyocoğrafik özellikleri. İstanbul Yerbilimleri Dergisi C. 22, s.2, 119-140.

    Saner, S. 1985. Saros Körfezi dolayının çökelme istifleri ve tektonik yerleşimi, Kuzeydoğu Ege Denizi, Türkiye. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 28, 1-10.

    Saraç, G. 1987. Kuzey Trakya bölgesinde Edirne-Kırklareli- Saray-Çorlu-Uzunköprü-Dereikebir yörelerinin memeli paleofaunası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri enstitüsü Jeoloji Müh. Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara (Yayımlanmamış).

    Sayar, C. 1991. Paleontoloji Omurgasız Fosiller. İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi Sayı: 1435, İstanbul.

    Sissingh, W. 1972. Late Cenozoic Ostracoda of the South Aegean Island Arc, Utrecht Micropaleontological Bulletins, 6: 1-187.

    Siyako, M. 2002. Trakya ve yakın çevresinin Tersiyer litostratigrafisi, Türkiye Stratigrafi Komitesi Çalıştayı, Trakya Bölgesi’nin Litostratigrafi Adlamaları, Özler, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara, s. 4.

    Siyako, M. 2005. Trakya ve yakın çevresinin Tersiyer stratigrafisi. TPAO Arama Grubu Rapor No: 4608, 104 s. Ankara (yayımlanmamış).

  • 69

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    Siyako, M. 2006a. Trakya Havzası’nın linyitli kumtaşları. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 132, 63-73.

    Siyako, M. 2006b. Trakya Bölgesi Litostratigrafi Birimleri (Tersiyer Bölümü). Stratigrafi Komitesi, Litostratigrafi Birimleri Serisi-2. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü yayını. 70 s.

    Siyako, M., Huvaz, O. 2007. Eocene stratigraphic evolution of the Thrace basin, Turkey, Sedimentary Geology, 198, 75-91.

    Siyako, M., Bürkan, K.A., Okay, A.İ. 1989. Biga ve Gelibolu Yarımadaları’nın Tersiyer Jeolojisi ve Hidrokarbon olanakları. TPJD Bülteni, c:1/3, s: 183-199.

    Sönmez-Gökçen, N. 1973. Etude paléontologique (ostracodes) et stratigraphique de niveaux du Paléogéne du Sud-Est de la Thrace, MTA Yayınlarından, No.147, Ankara.

    Stchepinsky, A. 1960. Etude des Ostracodes du Sannoisien d’Alsace. Bulletin Service. Carte geologique Alsace Lorraine, 16, 3, 151-174, 1 pl.

    Sümengen, M., Terlemez, İ. 1991. Güneybatı Trakya Yöresi Eosen Çökellerinin stratigrafisi. Maden Tetkik Arama Dergisi 113, 17-30, Ankara.

    Sümengen, M., Terlemez I., Şentürk, K., Karaköse, C. 1987. Gelibolu Yarımadası ve Güneybatı Trakya Tersiyer Havzası’nın Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Tektoniği, MTA Rapor No: 8128, Ankara (yayımlanmamış).

    Sütçü, E., Paker, S., Nurlu, Y., Kumtepe, P., Cengiz, T. 2009. Tekirdağ-Malkara havzasında CBS yöntemleriyle potansiyel kömür sahalarının belirlenmesine yönelik iki değişkenli istatistiksel yaklaşım. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, İzmir, 8 s.

    Şafak, Ü. 1990. Malatya Kuzeybatısının (Medik-Ebreme yöresi) Üst Lütesiyen Ostrakod Faunası. Ç.Ü. Müh-Mim Fak. Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 135-149, Adana.

    Şafak, Ü. 1993. Karsantı yöresinde (KKD Adana) yüzeyleyen Tersiyer istifinin Ostrakod dağılımı ve ortamsal özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, c.36 s. 1.

    Şafak, Ü. 1997. Bakırköy Havzası (İstanbul) Tersiyer Çökellerinin Ostrakod Faunası. Yerbilimleri 30, 255-285.

    Şafak, Ü. 2003. Yumurtalık Koyu (Adana) Ostrakod Topluluğu. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 126, 1-10, Ankara.

    Şafak, Ü. 2008. Malkara (Tekirdağ) yöresi Erken/Alt Oligosen çökellerinin ostrakod faunası ve ortamsal özellikleri. Ç.Ü. Yerbilimleri Dergisi 52, s 263-282, Adana.

    Şafak, Ü. 2010a. Güney-Buldan-Babadağ-Yenicekent-Kale (Denizli, GB Anadolu) Çevresi Tersiyer Çökellerinin Ostrakod Topluluğu ve Ortamsal Özellikleri. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi 13 (2), 44-62.

    Şafak, Ü. 2010b. Pınarhisar-Vize/Kırklareli (KB Anadolu) Yöresi Oligosen Yaşlı Linyitli Çökellerin Ostrakod Faunası ve Ortamsal Özellikleri. TPJD Bülteni, Cilt:22, Sayı:2, s. 11-29, Ankara.

    Şafak, Ü. 2013. Hınıs (Erzurum, Doğu Anadolu) yöresindeki volkano-sedimanter Yolüstü Formasyonu ostrakod faunası ve ortamsal özellikleri. Maden Tetkik Arama Dergisi 146, 55-81, Ankara.

    Şafak, Ü. 2016. Yedikule-İstanbul Bölgesi Tersiyer (Miyosen-Pliyosen) Çökellerinin Ostrakod Faunası ve Ortamsal Özellikleri. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 152, 39-63, Ankara.

    Şafak, Ü., Güldürek, M. 2016a. The Ostracoda assemblage of the Eocene-Oligocene transition in northwestern Thrace: Kırklareli-Edirne area (northwestern Turkey). Journal of African Earth Sciences 117, 62-85.

    Şafak, Ü., Güldürek, M. 2016b. Edirne- (Trakya) Bölgesi Paleojen-Neojen Çökellerinin (Edirne-Keşan, Uzunköprü, Meriç, Süloğlu sondajları) mikropaleontolojik incelenmesi. Ç.Ü.Müh. Mim. Fak Dergisi, Cilt 31 (1), Sayı 2, 17-33, Adana.

    Şafak, Ü., Nazik, A., Şenol, M. 1992. Kayseri Güneydoğusu (Sarız) Pliyosen Ostrakod ve Gastropod Faunası. Ç. Ü. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, s. 171-195, Adana.

    Şafak, Ü., Avşar, N., Meriç, E. 1999a. Ostracoda and benthic foraminifera of tertiary sequence of western part of İstanbul. Yerbilimleri Dergisi, 4 thEuropean Ostracodologists Meeting No:35, p. 173-201, Adana.

    Şafak, Ü., Avşar, N., Meriç, E. 1999b. Batı Bakırköy (İstanbul) Tersiyer Çökellerinin ostrakod ve foraminifer topluluğu. Maden Tetkik Arama Dergisi No. 121, s. 17-33, Ankara.

    Şafak, Ü., Kelling, G., Gökçen, N.S., Gürbüz, K. 2005. The mid-Cenozoic succession and evolution of the Mut basin, southern Turkey, and its regional significance. Sedimantary Geology 173, 121-150.

    Şafak, Ü., Özsarı, F., Yıldız, C.E. 2015. Tekirdağ yöresi Oligosen çökellerinin (Hacısungurlu Sondajı) ostrakod faunası ve ortamsal özellikleri. 68thTürkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 552-553, Ankara.

    Şengüler, İ. 2008. Trakya Havzası Kömür Aramaları Projesi Raporu (2005-2006-2007 Yılı Sondajları).

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    70

    Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 11069, Ankara (yayımlanmamış).

    Şengüler, İ. 2013. Ergene (Trakya) Havzası’nın jeolojisi ve kömür potansiyeli. Maden Tetkik ve Arama Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni 16, 109-114.

    Şengüler, İ., Toprak, S., Kara, H., Öner, A., Tuncalı, E., Kır, N. 2000. Güney Trakya Bölgesindeki Kömürlerin Petrografik İncelemesi ve Ortamsal Yorumu. Türkiye 12. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı, 173-180, Karadeniz Ereğlisi, Zonguldak.

    Şengüler, İ., Akman, Ü., Taka, M., Dümenci, S., Kalkan, İ., Kır, N., Sulu, K. 2003. Güney Marmara Neojen Havzalarının Kömür Potansiyeli. 56. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 212-213, Ankara.

    Şenol, M. 1980. Keşan (Edirne) ve Marmara Ereğlisi (Tekirdağ) Yörelerinde Oligosen Yaşlı Birimlerin Çökel Ortamları ve Linyit Oluşumları. TJK Bülteni 23, 133-140, Ankara.

    Şentürk, K., Sümengen, M., Terlemez, İ., Karaköse, C. 1998a. Çanakkale-D3 paftası, 1: 100000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları. 63. Maden Tetkik ve Arama Müdürlüğü, Ankara.

    Şentürk, K., Sümengen, M., Terlemez, İ., Karaköse, C. 1998b. Çanakkale-D3 paftası, 1: 100000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları. 64. Maden Tetkik ve Arama Müdürlüğü, Ankara.

    Tanar, Ü., Gökçen, N. 1990. Mut-Ermenek Tersiyer İstifinin Stratigrafisi ve Mikropaleontolojisi. Maden Tetkik Arama Enstitüsü Dergisi 110, 175-181, Ankara.

    Taner, F., Çağatay, A. 1983. Istranca masifindeki maden yataklarının jeolojisi ve minerolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 26, 31-40, Ankara.

    Taner, G. 1980. Das Neogen der Umgebung Yalova. Communications de la Faculté des Sciences de l’Université d’Ankara, Série C1, Géologie, Tome 23, Ankara.

    Triebel, E. 1963. Ostrakoden aus dem Sannois und Jungeren Schichten des Mainzer Beckens: 1. Cypritidae. Senckenbergiana, Bd. 44, Frankfurt.

    Turgut, S., Eseller, G. 2000. Sequence stratigraphy, tectonics and depositional history in Eastern Thrace Basin, NW Turkey. Marine and Petroleum Geology 17, 61-100.

    Turgut, S., Siyako, M., Dilki, A. 1983. Trakya havzasının jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. Türkiye Jeoloji Kongresi Bülteni 4, 35-46.

    Turgut, S.,Türkaslan, M., Perinçek, D. 1991. Evolution of the Thrace sedimentary basin and its hydrocarbon prospectivity. In: Spencer AM (ed) Generation, accumulation, and production of Europes hydrocarbons. Special Publication of European Association of Petroleum Geoscientists 1, 415-437.

    Türkecan, A., Yurtsever, A. 2002. İstanbul paftası, 1: 500000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Serisi. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.

    Uffenorde, H., Radtke, G. 2008. On noding in Serrocytheridea and Hemicyprideis (Cytherideinae) from the Early Oligocene (Mainz Basin, Germany). Senckenbergiana lethaea 88, 77–92.

    Umut, M., Kurt, Z., İmik, M., Özcan, I., Sarıkaya, H., Saraç, G. 1983. Tekirdağ, Silivri (İstanbul), Pınarhisar alanının jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Derleme Rapor no: 7349, Ankara (yayımlanmamış).

    Ünal, O.T. 1967. Trakya jeolojisi ve petrol imkanları. TPAO Arama Grubu Arşivi, rapor no 391, 80 s., Ankara (yayımlanmamış).

    Ünlügenç, U.C., Demirkol, C., Şafak, Ü. 1991. Adana Baseni K-KD’nda yer alan Karsantı Baseni Çökellerinin Stratigrafik-Sedimantolojik Nitelikleri. A. Suat Erk Jeoloji Simpozyumu (2-5 Eylül 1991), Bildirileri, 1993, 215-227, Ankara.

    Üşümezsoy, Ş. 1982. Igneous and metamorphic geology and mineralization of Istranca region (Geotectonic setting and mineralization of the Istranca masif). İstanbul University Earth Sciences Review, v.3, no. 1-2, 227-294.

    Vasiliev, J., Krigsman, W., Stoica, M., Langereis, Cor, G. 2005. Mio-Pliocene magnetostratigraphy in the southern Carpathian foredeep and Mediterranean-Paratethys correlations. Terra Nova 17, 376-384.

    Wenz, W. 1922. Zur Nomenklatür tertiärer Land und Süsswassergastropoden. Senkenbergiana, Bd. IV, Heft 5, 2, 75-86, Frankfurt.

    Witt, W. 2003. Freshwater ostracods from Neogene deposits of Develiköy (Manisa, Turkey). Zitteliana A43, 93-108.

    Witt, W. 2011. Mixed ostracod faunas, co-occurrence of marine Oligocene and non-marine Miocene taxa at Pınarhisar, Thrace, Turkey. Zitteliana A51, 237-254.

    Zalanyi, B. 1929. Morpho-systematische Studien über fosil: Muschelkrebse. Geological of Hungary Services Paleontology 5:1-153.

  • 71

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    LEVHALAR

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    72

    LEVHA - I

    1-3. Cytheromorpha zinndorfi (Lienenklaus)

    1. Kabuk, sol dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 34. örnek

    2. Kabuk, sol dış görünüm, Malkara-Tekirdağ ölçülü kesiti, 8. örnek

    3. Kabuk, sağ dış görünüm, Bıyıkali ölçülü kesiti, 7. örnek

    4. Cytheromorpha sp.

    4. Kabuk, sağ dış görünüm, Silivri-Değirmenköy ölçülü kesiti, 6. örnek

    5. Cladarocythere apostolescui (Margerie)

    5. Sol kapak, dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 34. örnek

    6. Neocyprideis apostolescui (Keij)

    6. Sol kapak, dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 23. örnek

    7. Neocyprideis williamsoniana (Bosquet)

    7. Sol kapak, dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 66. örnek

    8-9. Cytheridea pernota (Oertli ve Keij)

    8. Sağ kapak, dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 53. örnek

    9. Sol kapak, dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 53. örnek

  • 73

    MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

  • MTA Dergisi (2019) 160: 45-79

    74

    LEVHA - 2

    1. Cytheridea crassa Terquem

    1. Kabuk, sağ dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 56. örnek

    2-4. Hemicyprideis montosa (Jones ve Sherborn)

    2. Sol kapak, dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 65. örnek

    3. Sağ kapak, dış görünüm, Silivri ölçülü kesiti, 2. örnek

    4. Kabuk, sol dış görünüm, Hacısungurlu sondaj kuyusu, 53. örnek

    5. Hemicyprideis elongata Keen

    5. Kabuk, sağ dış görünüm, Silivri ölçülü kesiti, 2. örnek

    6-8. Serrocytheridea eberti (Lienenklaus)

    6. Kabuk, sol dış görünüm, Malkara-Tekirdağ ölçülü kesiti, 8. örnek

    7. Kabuk, sağ dış görünüm, TD-58 sondaj kuyusu, 9. örnek

    8. Kabuk, sol dış görünüm, Malkara-Tekirdağ ölçülü kesiti, 6. örnek

  • 75

    MTA Dergisi (