Madeira, de wijnwereld op zijn kop Verslag van het vijfdaagse bezoek aan wijngaarden en producenten van Madeira.

Door Paul Op ten Berg

Op uitnodiging van het Wijninstituut van Madeira IVBAM bezocht ik de zeven van de acht

wijnproducenten in Madeira.

Kampioen houdbaarheid

Als je de productie van Madeira wijn wilt begrijpen, moet je een aantal essentiële zaken

vergeten die je hebt geleerd over vinificatie en opvoeding van wijn.

Oxidatie – bij vinificatie en opvoeding van niet versterkte wijnen wordt onderscheid

gemaakt tussen de gebruikelijke reductieve en de veel minder vaak gebruikte oxidatieve

methode; je kunt rustig stellen dat bij Madeira de oxidatieve methode tot het uiterste is

doorgedreven.

Temperatuur – bij productie en opvoeding van Madeira wordt de temperatuur telkens

langzaam verhoogd tot circa 45°C en daarna weer verlaagd.

Alcohol - Bovendien is Madeira een wijn die wordt versterkt met alcohol tot 17,5 à 22%.

De most bevat daarvoor al een alcoholpercentage van circa 9 tot 12,5%. De alcohol heeft

tevens de taak om de gisting te stoppen. Bij het blenden wordt het alcoholpercentage zo

nodig bijgesteld.

Het resultaat van dit alles is dat Madeira een wijn is die alles al heeft meegemaakt en –

in tegenstelling tot andere wijn - overal tegen kan. Een wijn met bijkans het ‘eeuwige

leven’.

Klimaat

Madeira is het Portugese woord voor hout. De naam werd in 1419 gekozen door de

Portugese zeeman João Gonçalves Zarco, omdat het subtropische eiland toen volledig

bedekt was met een groen regenwoud. Door de kleine omvang ondervinden de

wijnstokken grote invloed van de zee, maar er zijn diverse microklimaten te vinden.

Madeira heeft een zeer regelmatig klimaat. Door de koude zeestroming die van de

Noord-Atlantische oceaan afkomt, is het hier in de zomer circa 22°C, maar nooit tropisch

warm. Omdat het ‘s winters mild is (circa 16°C), heeft de wijnstok geen winterslaap zoals

in Europa.

Vochtig

De jaarlijkse neerslag – driekwart valt in de herfst en de winter - varieert van circa 500

mm aan de zuidkust en 1.500 à 2.000 mm in het noorden tot 3.000 mm in de bergen.

De vochtige wind van zee (80%) klimt tegen de bergen op en zorgt voor veel regen.

Mede daardoor is de zuurgraad van de druiven zeer hoog en soms worden de druiven

niet helemaal rijp.

Irrigatie

Irrigatie is toegestaan en meestal noodzaak. Dit gebeurt voornamelijk 2 tot 2,5 maand

voor de oogst. Het water komt van de hoogst gelegen delen van het eiland via

zogenaamde “levadas”, een indrukwekkend systeem van smalle kanalen met een totale

lengte van 2.150 km, waarvan 40 km in tunnels.

Vulkanisch

Madeira is miljoenen jaren geleden ontstaan door een vulkaanuitbarsting in de

Atlantische Oceaan. De zure kleibodem is dan ook vulkanisch, met voornamelijk basalt.

Rijk aan magnesium en ijzer, arm aan kalium, maar met voldoende fosfor. Deze

bijzondere bodem zorgt voor de unieke zuurgraad in de wijnen. Vanaf de kust gaat het

vrijwel overal zeer steil omhoog, met als hoogste berg de Pico Ruivo (1862 m).

Wijngaarden

Kleine wijngaarden vormen overal een deel van het landschap. Van de voor wijnbouw

beschikbare 1.850 ha is echter nog geen 500 ha beplant met wijnstokken (waarvan 125

ha bij Câmara de Lobos, 122 ha aan de noordkust bij São Vicente en 82 ha bij Santana).

Deze verhouding is momenteel stabiel.

Cadastro

Na vele jaren heeft Madeira eindelijk een kadaster, waarvoor de wijngaarden in kaart zijn

gebracht. De interne website is toegankelijk met een wachtwoord. De lappendeken van

percelen bevindt zich voornamelijk op steile terrassen (poios), die gedurende 5 eeuwen

werden aangelegd. Er zijn vaak wisselingen van eigenaar. Een wijngaard van 100 m

lengte of meer is zeldzaam. Alleen sterke mannen kunnen hier werken, ossen of

muilezels kunnen er niet komen.

Het aantal geregistreerde wijnboeren is circa 1.600. De meesten hebben naast wijnbouw

een andere activiteit. Ze bezitten gemiddeld 0,3 ha aan wijngaarden, vaak nog verdeeld

in diverse percelen. Slechts 2 producenten bezitten zelf wijngaarden

Henriques & Henriques - 10 ha in Quinta Grande en 1 ha in Câmara de Lobos

Madeira Wine Company – 2 ha in Quinta do Furão en 4,5 ha in Quinta do Bispo

(beide met langdurige pachtcontracten)

latada

Latada en espaldeira

De meest gebruikte wijnbouwmethode is de ‘latada’, een pergola waar je onderdoor kunt

lopen. De druiven groeien onder het bladerdak, dat ze beschermt tegen teveel zon.

Vroeger werden groenten verbouwd onder de latada’s, maar dat gebeurt op aandringen

van IVBAM steeds minder.

Op vrij vlakke heuvels wordt ook de ‘espaldeira’ (espalier) methode toegepast. Rondom

sommige wijngaarden staan schuttingen van riet of twijgen tegen de vaak harde wind.

Het werk in de wijngaarden wordt uitsluitend met de hand verricht, inclusief de pluk.

Veelzeggend detail is dat de prijs die op Madeira voor de druiven wordt betaald, hoger is

dan in de Douro.

Vinha no chão

In het zuiden van Madeira vinden we op een hoogte van 700 meter wijngaarden met

sercial, die als een tapijt 10 cm boven de grond staat. Niet te verwarren met bush vines.

Sercial houdt van een hoog gelegen wijngaard en heeft een lang groeiseizoen. Dit

systeem houdt de warmte vast als een deken. Het plukken van de druiven is echter

zwaar werk, je moet alles op de knieën doen.

Druivenrassen

De meest gebruikte van de aanbevolen druivenrassen voor Madeirawijnen zijn sercial,

verdelho, boal, malvasía en tinta negra. Op Madeira staan geen virusvrije wijnstokken

meer, alles is geënt op onderstokken. Bijna alle Madeira wijnen zijn afkomstig van een

enkel druivenras (minimaal 85% volgens de EU wetgeving).

Tinta negra

De introductie van tinta negra (tot 2000 genoemd tinta negra mole) in Madeira vond

plaats in of voor de 18e eeuw. DNA onderzoek toonde aan dat het ras identiek is aan

mollar, een oud ras uit het Spaanse Andalucía. Het is een zeer veelzijdig en krachtig

groeiend druivenras, met kleine tot middelgrote druiven en een zeer dunne, zachte schil,

dat zich sinds de introductie snel heeft aangepast aan de condities van het eiland.

Tinta negra wordt vooral verbouwd in het zuiden (Funchal en Câmara de Lobos) en in het

noorden in São Vicente. Tinta negra is een kameleon. Van tinta negra worden namelijk

zowel droge als halfdroge, halfzoete en zoete wijnen gemaakt. In de regel zijn dat

Madeira’s van 3 of 5 jaar oud, maar Barbeito maakt er – met veel succes - ook Colheita’s

en Frasqueira’s van. Tinta negra uit het noorden heeft grotere druiventrossen en meer

sap. De trossen van het zuiden zijn groter en de druiven zijn donkerder.

Tinta negra rijpt zeer wisselend, tijdens de oogsttijd is er altijd wel ergens tinta negra te

vinden die rijp is. Pas in januari 2015 werd tinta negra toegevoegd aan de lijst met de

vier aanbevolen druivenrassen. Daarvóór mocht op het etiket de naam tinta negra niet

worden vermeld. En dat terwijl het ras 80 tot 85% van de totale productie voor zijn

rekening neemt.

Sercial – droge wijnen

Sercial is volgens de laatste DNA onderzoeken verwant aan ramisco uit Colares, aan

trincadeira uit Alentejo en aan alvarelhão uit Douro of Dão. Het ras is goed bestand tegen

meeldauw en oïdium. De druiventrossen zijn klein en compact, ze hebben de vorm van

een dennenappel.

De snoeiwijze is de guyot, maar de wijnstokken worden soms niet langs draden geleid

(bush vines). Het ras wordt vooral verbouwd in het noorden van Madeira tot 200 m

hoogte en in Câmara de Lobos tot 600 m hoogte. Sercial levert strenge wijnen op met

een extreem hoge zuurgraad, het zijn de droogste Madeira’s. Sercial heeft soms aroma’s

van groente.

Verdelho- halfdroge wijnen

Verdelho is volgens recent DNA onderzoek waarschijnlijk verwant aan savagnin. Het ras

heeft kleine tot middelgrote druiventrossen, met langwerpige druiven en een stevige

schil. De wijn ervan is wat voller en heeft een lagere zuurgraad dan sercial.

Boal – halfzoete wijnen

Boal (de Engelsen zeggen boal) stamt volgens recent DNA onderzoek af van malvasía

fina en síria uit Douro of Dão. De trossen zijn groot en de schil is stevig. Boal staat op

hellingen van 100 tot 300 meter hoogte. Halfzoet, gemiddeld van kracht en rijkdom, met

een prachtige zoetzuur balans. Tijdens de rijping op hout ontwikkelt zich een sterk

karakter.

Malvasía – zoete wijnen

Dit ras (de Engelsen zeggen malmsey) heeft tal van variëteiten. Het werd waarschijnlijk

verspreid over de wereld vanuit de Griekse havenstad Monemvasia op de Peloponnesos.

De naam Monemvasia werd verbasterd tot malvasía. DNA onderzoek toonde echter aan

dat de malvasía varianten geen verwantschap tot elkaar bezitten.

De beroemdste malvasía van Madeira is de malvasía cândida. Het is een synoniem voor

de malvasía di lipari van het gelijknamige eiland boven Sicilië. Malvasía cândida was het

eerste druivenras dat op Madeira werd aangeplant, in de 15e eeuw. De druiventrossen en

de druiven zijn groot en ovaal. In 2010 was er nog maar 4,1 ha van te vinden.

met de kabelbaan omlaag naar Fãja dos Padres

Eeuwenoude flessen malvasía cândida bereiken op veilingen soms zeer hoge prijzen.

Vooral die van de paters Jezuïeten uit hun wijngaard Fajã dos Padres bij Quinta Grande

aan de zuidwest kust, die de malvasía cândida rond 1930 hebben gered van de

ondergang die dreigde toen er suikerriet voor in de plaats kwam.

In het noorden van Madeira werd vanaf 1970 de in Portugal gekweekte malvasía branca

de são jorge aangeplant. Dit ras vormt veel suiker en tevens veel zuren. Er staat nu 35

ha. We vinden malvasía op een hoogte van 150 tot 200 m. Malvasía werd altijd met

grote zorg omringd, en de wijnen worden ervan hebben een grote naam. Malvasía is de

zoetste van de Madeira’s en tevens de wijn die het oudste kan worden.

Terrantez

De wijnen gemaakt van terrantez zitten que stijl en zoetheid tussen verdelho en boal.

Het heeft met een druiventros per wijnstok een zeer laag rendement en is daardoor niet

geliefd bij de wijnboeren. Terrantez heeft echter zeer bijzondere kwaliteit en velen zijn

van mening dat dit ras van de ondergang moet worden gered. Een van de suggesties is

dat producenten zelf wijngaarden gaan beplanten met terrantez.

Terrantez is erg gevoelig voor rot en wordt dan ook als eerste druivenras geplukt, vóór

het regenseizoen In 2015 werd iets meer dan 7.000 kg geoogst.

ltada in Fãja dos Padres

Oogst

Er is geen minimumprijs voor druiven, de shippers onderhandelen met de boeren. Deze

laatste verkopen namelijk aan diverse shipper.

Vinificatie en opvoeding

Madeira is een versterkte wijn met een alcoholgehalte tussen 17,5 en 22 procent. Dat

wordt bereikt door de vergisting van de most te stoppen met wijnalcohol van 96%. Het

punt waarop dit wordt gedaan bepaalt de zoetheidsgraad van de Madeira, de most heeft

vóór de toevoeging minimaal 9 en maximaal 12,5 % alcohol. Tijdens of na de gisting

mag één keer gerectificeerde most worden toegevoegd. Hierna begint de opvoeding, een

essentieel onderdeel, waarbij de wijn wordt verhit. Dat kan op twee manieren, Estufagem

of Canteiro.

Estufagem

Dit is de door alle producenten gebruikte, versnelde methode om Madeira te produceren.

Het simuleert het effect van de hitte die optrad tijdens het scheepstransport van Madeira

naar het Verre Oosten in vroegere eeuwen, de zgn. round trips, die bestemd is voor de

categorieën 3 tot 10 jaar oud.

Na de versterking met alcohol wordt de wijn, in plaats van deze te laten rijpen op vat,

verhit. Dat gebeurt in estufa’s, roestvrijstalen tanks met een inwendige spiraal of een

mantel, waardoor minstens 90 dagen lang water van maximaal 50°C stroomt. Daarna

wordt de wijn langzaam afgekoeld naar kamertemperatuur gedurende minimaal 90

dagen, soms langer. Als de afkoeling te snel gaat, wordt de wijn te oxidatief.

Tijdens dit proces karamelliseren de suikers, de kleur wordt lichter en er ontstaan meer

vluchtige zuren. Er ontstaan aroma’s van vers gebakken gemberbrood en jam van zwarte

bessen.

Eén producent doet het anders: hier wordt de hele ruimte waar de tanks staan verwarmd

en daarna langzaam afgekoeld. Deze op tank gerijpte Madeira mag op zijn vroegst 2 jaar

na de oogst worden gebotteld. Drie maanden in Estufa komen ongeveer overeen met

twee jaar in Canteiro. De estufa’s zijn verzegeld en verplicht voorzien van een minimum-

maximum thermometer.

Canteiro

Deze term wordt gebruikt voor Madeira waaraan alcohol wordt toegevoegd tijdens of

direct na de gisting en vervolgens minimaal 2 jaar vatrijping ondergaat. De vaten staan

in een armazem, een warme loods, vaak op zolder, waardoor een positieve oxidatie

ontstaat. In 17 jaar is de helft verdampt; hoe groter het vat, hoe meer verdamping. De

wijn wordt op den duur steeds stroperiger. Dan zijn er twee keuzes: ofwel de wijn wordt

overgebracht naar demi-johns, ofwel de wijn wordt aangelengd met een klein deel

jongere wijn, die al eerder op demi-johns is gedaan.

Canteiro mag niet op Estufa worden opgevoed, moet in een apart boek worden

geregistreerd en mag pas na 3 jaar worden gebotteld. Voor Madeira worden nooit nieuwe

vaten gebruikt. Nieuwe vaten worden eerst 6 tot 8 jaar in de USA of Schotland gebruikt

voor rijping van whisky. Pas daarna worden ze naar Madeira verscheept.

Types Madeira

Het blenden van Madeira is een cruciale zaak. Pas met circa 20 jaar ervaring kan iemand

master blender worden. De volgende types Madeira worden door de wet onderscheiden:

1. Naar leeftijd

Seleccionado

Rainwater

5 jaar oud

10 jaar oud

15 jaar oud

20 jaar oud

30 jaar oud

meer dan 40 jaar oud

2. Met vermelding van oogstjaar

Solera

Colheita

Frasqueira (Vintage)

Vanaf 10 jaar oud wordt vrijwel alle Madeira gemaakt in Canteiro en niet in Estufagem.

Slechts één producent doet dit nog.

Zoetheidsgraad en kleur

Madeira wordt in 5 verschillende graden van zoetheid onderscheiden. Van droog naar

zoet: extra droog, droog, halfdroog, halfzoet en zoet. Ook de kleur kent 5 gradaties:

Zeer bleek, bleek, goudkleurig, halfdonker en donker.

poios, steile terraswijngaarden

Producenten

De 7 belangrijkste producenten van Madeira, tevens shippers hebben een

exportvergunning en zijn lid van IVBAM. Dit zijn Vinhos Barbeito, Pereira D’Oliveiras,

H.M. Borges, Henriques & Henriques, J. Faria & Filhos, Vinhos Justino Henriques en

Madeira Wine Company. Sinds kort houdt de landbouwcoöperatie CAF zich ook bezig met

de productie van Madeira. CAF is nu op zoek naar afnemers in andere landen. De achtste

producent J. Faria & Filhos, heb ik niet bezocht. De producenten Artur de Barros e Sousa

en Gonçalves hebben geen vergunning voor export, en vallen daarmee in de categorie

partistidas (vergelijkbaar met de Spaanse almacenistas in het sherrygebied).

Productie en export

In 2015 werd 3,3 miljoen liter Madeira geproduceerd. 440.00 liter wordt op het eiland

zelf gedronken of door de toeristen gekocht. Qua export gaat 1,1 miljoen liter naar

Frankrijk, gevolgd door Groot-Brittannië, Duitsland, Japan, België en de USA. Nederland

staat op de 10e exportplaats met bijna 53.000 liter.

Opslag en houdbaarheid

In tegenstelling tot andere wijnen en versterkte wijnen, is voor de opslag van Madeira

geen kelder met constante temperatuur van 13°C en relatieve luchtvochtigheid van circa

70 % vereist. Integendeel, Madeira kan het beste rechtop worden bewaard bij ongeveer

20°C, in een droge verlichte ruimte.

Madeira wordt alleen beter op vat, eenmaal gebotteld verbetert de wijn niet veel meer.

Een geopende fles met de kurk erop kan zeer lang worden bewaard, zonder het minste

verlies van kwaliteit. Zeer oude Madeira dient tot 3 dagen van tevoren opengemaakt te

worden, zodat de aroma’s van de wijn tevoorschijn komen.

Masterclass IVBAM Het Instituto do Vinho da Madeira werd opgericht in 1979. Met de komst van het instituut

werd Madeira nieuw leven ingeblazen. De kwaliteit van vooral de jongste wijnen is de

laatste jaren opvallend verbeterd. De taak van IVBAM bestaat o.a. uit:

Observatie en controle van de wijnproductie. Dat gaat van toezicht op de

aanplant via vinificatie en opvoeding tot botteling.

IVBAM heeft een proeftuin en een kwekerij van jonge wijnstokken (nursery).

Verantwoordelijkheid voor de authenticiteit van Madeirawijnen, die wordt

aangegeven met een garantiezegel op de fles.

Educatie van wijnspecialisten.

Keuring van ingezonden wijnen door een officieel panel. Dit bestaat uit 7

personen (waarvan 2 producenten). De goedkeuring van de blind geproefde

wijnen – alleen categorie en leeftijd zijn bekend - moet unaniem zijn. Er wordt

gekeurd op het voldoen aan categorie en leeftijd en op voldoende complexiteit.

Per wijn moeten 4 flessen worden aangeleverd, waarvan er een in het archief

blijft. Bij afwijzing en na analyse is een second opinion mogelijk.

tijdens mijn bezoek aan IVBAM kreeg ik een educatieve proeverij van Madeira wijnen,

die blind werden gepresenteerd

Flight 1 – Madeira medium dry

Deze vier wijnen werden koel geserveerd en dat bleek heel goed te bevallen.

3 years old

Geur van rijp fruit, dadels en vijgen. Uitstekend van smaak met iets karamel en prima

lengte. Zeer zuiver, geen tonen van verbrand rubber. Verrassend goed voor een 3 jaar

oude Madeira. Eindelijk een jonge Madeira die loepzuiver is. ****

5 years old

De neus is meer gesloten. De smaak is meer zilt, met meer umami en concentratie.

Minder jong fruit, meer terroir-expressie. Minder zoet, serieuze balans. ****-

10 years old

Krachtige, rijke geur met meer noten en tutti frutti. De smaak heeft een hoge zuurgraad

en veel expressie. Een krachtig en sterk geheel met citroen en sinaasappelschil. Veel

lengte, maar ook iets vernis. ****

15 years old

Zwevende, onzuivere geur met rubbertonen. Magere, groene smaak, dun en onzuiver.

Een typisch voorbeeld van de ouderwetse bereiding en opvoeding in Estufa met een te

snel opgevoerde en veel te hoge temperatuur. **(*)

Flight 2 – Madeira 15 jaar oud

Blind geproefd, de druivenrassen werden na het proeven onthuld.

Sercial

Vrij krachtige geur met karamel en honing. De smaak is fris, elegant en niet plakkerig.

Fijne stijl met uitstekend gebalanceerde zuren. Een tikje hard in de finale. ***(*)

Verdelho

Iets te koud geschonken. De neus is wat meer gesloten, met sinaasappelschil en was. Je

proeft dat dit nog te jong is, de wijn houdt zich in. Maar de balans is er en de expressie is

uitstekend. ****

Boal

In de geur iets rubber, niet helemaal zuiver. Volle, ronde smaak van gestoofd fruit. Maar

de rubber blijft en geeft een wat chemische impressie. Krachtige finale met o.a. thee.

***

Malvasía

Diepe, rijke geur met veel schakeringen. Machtige smaak met zoete karamel, vijgen en

dadels. Thee en umami in de lange finale. Bijzondere wijn. ****+

Flight 3 – Madeira met jaartal

Druivenrassen en jaartallen werden na het proeven onthuld.

Malvasía 1994

Pittige, zeer krachtige geur met umami, maggi en Old English Marmelade. De bijzondere

smaak overtuigt direct. Zeer hoge zuurgraad met vluchtige zuren die absoluut niet

storen, gekonfijte sinaasappelschil, complex en met zeer veel lengte. ****

Sercial 1990

Elegante, delicate geur met fijn spel van aroma’s. De smaak is veel droger en heeft een

nog hogere zuurgraad. Fijne spelstructuur met o.a. thee. Goede lengte met nog wat

harde zuren. ***(*)

Terrantez 1977

Geconcentreerde, boeiende geur van Old English Marmelade, karamel en specerijen,

vooral nootmuskaat. Vrij droge, gebalanceerde smaak met donkere karamel en umami.

Lange finale met veel karamel en sterke bitters. ****

Verdelho 1973

Volle, krachtige, complete geur van vijgen en dadels. Machtige smaak met veel positieve

oxidatie. Brede wijn met enorm veel vulling en schakeringen. Zeer lange finale. ****

Sercial 1969

Zeer gebalanceerde geur, vol, rijk en diep. Krachtige tonen van gedroogde pruimen,

dadels en vijgen, samen met gekonfijte sinaasappelschil. De elegante, boeiende smaak

bloeit open en explodeert haast in de mond. Zeer complex en superlang. Een prachtige

sercial. ****(*)

Boal 1964

In de geur zwarte thee, anijs, perzik, tropisch fruit, keren en rabarber. Zeer interessante

smaak die niet lijkt op de meeste boal. Fraaie zuurgraad, elegant. De finale is

onverwacht droog en heeft wat bitters. ****

Verdelho 1934

De neus is iets meer gesloten, met o.a. karamel en sinaasappelschil. Frisse smaak met

karamel en hoge zuren. In de strakke, subtiele finale wordt het zoet mooi afgebouwd.

Klasse. ****

Malvasía 1933

De geur is dikker, meer jammy. Met tonen van maggi, noten, dadels, vijgen en umami.

De smaak presenteert een machtig geheel, behoorlijk zoet. De zuren zijn net in staat om

de juiste balans te vormen. Zeer hoog niveau. ****(*)

Tinta Negra 1929

Zeer krachtige en uiterst complexe geur met o.a. boterbabbelaars en vanille. De smaak

zet in met zilte tonen en prominente zuren. Een droge tinta negra is erg moeilijk te

maken. Grote wijn, zeer complex. Thee, specerijen, hazelnoten. Superbe! *****-

Rubina Vieira, oenoloog en hoofd van de proefcommissie van IVBAM

Sercial 1875

De zachte geur is als een warme deken. Zeer bijzonder en ongelofelijk complex, met o.a.

thee, kerrie, Sichuan peper. De verbazingwekkende smaak is een feest in diverse lagen.

Wat een concentratie, wat een enorme complexiteit! Daarbij zeer levendig en

karaktervol. Alle aroma’s en nuances die je bij Madeira maar kunt bedenken, zijn er en

overtuigen je direct. Ze zijn zo hecht verweven dat ze lastig te benoemen zijn. Aan van

de absolute hoogtepunten van deze reis. *****

Verdelho 1850

Wat een eer om een zo oude Madeira te proeven. De kleur is mahonie met een

goudzwarte zweem. In de geur veel maggi en umami, maar ook wat gestoofde groente

en compote van mandarijnen en abrikozen. De smaak is opvallend fris, zelfs frivool.

Krachtige, brede aroma’s van karamel, koffie, jodium, amandelen en gedroogd fruit

worden in evenwicht gehouden door hoge zuren. Zeer veel kracht en lengte. *****

Tijdens de lunch met Rubina Vieira in restaurant Chalet Vicente, bekend om lokale

specialiteiten, kwamen allerlei onderwerpen aan bod.

Tafelwijn

Vanwege de vraag naar niet versterkte wijn van Madeira, vooral door toeristen, werd 20

jaar geleden in het noorden een project hiervoor opgezet. Er werd gebruikt gemaakt van

EU subsidie. De 15 boeren die deze druiven teelden, maken gebruik van de winery van

San Vicente, die in 2000 open ging en eigendom is van de regering. Er werken eigen

oenologen en consultants van IVBAM.

De wijnen gaan onder verschillende merknamen de markt op. De eerste wijn die werd

geproduceerd was Atlantis rosé van de Madeira Wine Company, met een oplage van

20.000 flessen. Gemaakt van tinta negra, laag in alcohol en easy drinking. Deze wijn

bestaat nog steeds. Daarna gingen andere producenten verder met droge witte wijnen

van verdelho, malvasía fina en arnsburger (kruising van de riesling klonen 88 en 64). In

de noordelijk kustplaats Seixal maakte een producent een kleine hoeveelheid droge wijn

van verdelho met iets terrantez.

Deze wijnen komen op de markt met de herkomstbenamingen DOP Madeirense (1.270

hl) en IGP Terras Madeirenses (35 hl) – gegevens van 2013. In 2014 was 35,6% rood,

34,9% wit en 29,5% rosé. De rode wijnen waren echter van onvoldoende kwaliteit. Het

klimaat is er niet goed genoeg voor.

In het uiterste zuidoosten van Madeira, in de omgeving van de havenstad Caniçal, is het

klimaat droog genoeg voor de productie van goede rode wijn. Drie producenten zijn hier

actief met elk een hectare wijngaard. Er staat cabernet sauvignon, touriga nacional,

touriga franca, tinta barocca, merlot en syrah.

Er is nu betere controle op wijngaarden en vinificatie, een langzaam leerproces. Sommige

rode wijnen krijgen rijping op vaten of met chips. En er wordt één mousserende wijn

gemaakt. De niet versterkte wijnen vormen nu 4 à 5 procent van de totale wijnproductie

op Madeira.

Lunch

Drie gerechten:

Champignons met rozemarijn in olijfolie

Alheira de caça, gerookte gevogelteworst volgens Joods recept

Tonijnbiefstuk met uien, olijfolie en tomaat

Daarbij achtereenvolgens:

Sercial 10 years old, Barbeito - heeft geen enkele moeite met deze drie gerechten

Verdelho 10 years old, Henriques & Henriques – ook deze wijn is met de gerechten

een prachtige combinatie

Terras do Avô 2014, Vinho Branco D.O.P. Madeirense, Duarte Caldeira & Filhos

Van 100% verdelho druiven uit het noorden, vergist en opgevoed op rvs tanks, geen skin

contact. Alc. 12%. – frisse, lichte geur van bloemen en wit fruit; in de smaak munt en

tropisch fruit met een hoge zuurgraad; zuivere, eenvoudige wijn

Het dessert was een Madeira Fantasy, bestaande uit crème à la vanille, vruchtencake,

chocolademousse en mousse van passievruchten. Daarbij werd geschonken:

Malmsey 10 years old, Blandy’s

100% malvasía – de wijn heeft een goede structuur en is evenwichtig, waardoor de

combinatie met het dessert helemaal in orde is