made by legacy
TRANSCRIPT
CONTENTSสารบญ
Creative ResourceFeatured Book / Books
8
InsightSecond Hand Culture: Reuse More, Buy Lessแกะรอยวฒนธรรมตลาดมอสองในตางแดน - ยงใช ยงประหยด ยงรกโลก?
20
The Creativeวฒ สมบรณกลวฒ: Made by Legacyสงตอและแบงปนคณคาจากมรดกตกทอด
28
บรรณาธการอำนวยการ l อภสทธ ไลสตรไกล ทปรกษา l ชมพนท วรกตต, พชต วรงคบตร, จรนทรทพย ลยะวณช, พจน องคทวเกยรต บรรณาธการ l พชรนทร พฒนาบญไพบลยกองบรรณาธการ l ศรอร หรมปราณ, มนฑณ ยงวกล, เลอชาต ธรรมธรเสถยร, กรยา บลยะลา, ปยวรรณ กลนศรสข, นนทนร พานชกล เลขากองบรรณาธการ lวรรณเพญ บญเพญ ศลปกรรม l ชดชน นนนาทนนท สมาชกสมพนธ l ปยะพร สวสดสงห ประสานงานกองบรรณาธการ l ณฏฐนช ตณมานะศร นกศกษาฝกงาน lวชย สวางพงศเกษม
นตยสารฉบบนใชหมกพมพจากนำมนถวเหลองทไมเปนอนตรายตอสขภาพทงยงเปนมตรตอสงแวดลอม และใชกระดาษรไซเคล ซงเปนผลผลตของผประกอบการไทย
จดทำภายใตโครงการ “Creative Thailand สรางเศรษฐกจไทยดวยความคดสรางสรรค”โดยศนยสรางสรรคงานออกแบบ สำนกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน) ซงมเปาหมายในการเผยแพรความรเกยวกบเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) และผลกดนการใชความคดสรางสรรคในการขบเคลอนเศรษฐกจไทย
สามารถดสถานทจดวางทงหมดไดท creativethailand.org
อนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย
จดทำโดย l ศนยสรางสรรคงานออกแบบ (TCDC) ชน 24 อาคารเอมโพเรยมทาวเวอร 622 สขมวท 24 แขวงคลองตน เขตคลองเตย กรงเทพมหานคร 10110 โทร. 02 664 7667 แฟกซ. 02 664 7670 ตดตอลงโฆษณาไดท [email protected]พมพท l บรษท ทโฟร พรนตง จำกด โทร. 02 416 7300 แฟกซ. 02 416 7320 จำนวน 30,000 เลม
MatterSMART เสนใยรไซเคล ธรกจใหมจากเสนใยมอสอง
10
Classic ItemT-Shirt
12
Cover StorySecond Hand Economy
14
22Creative Entrepreneurไดโกกยะ มอสองแบรนดเนม มากกวาคณคาแตคมคาและตอบโจทย
33Creative WillSecond Hand Grocery Store เพราะแคชารด ไมไดหยดคณคา
The SubjectSecond Hand Downloads / ของมอสองในโลกทสามของฟรมในโลก / ชวตใหมของคอมฯ เกา
6
Creative CityMadrid: พลกวกฤต…ดวยเศรษฐกจมอสอง
24
EDITOR'S NOTEบทบรรณาธการ
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 5
ขณะทการตอสดานนวตกรรมและเทคโนโลยของผลตภณฑดำาเนนไปอยางเขมขน เพอเปนเครองมอในการแยงชงสวนแบงทางการตลาดของผบรโภคทวโลก ธรกจ
หนงกำาลงดำาเนนไปอยางเงยบๆ และนำาเสนอสงทตรงไปตรงมากกวานนมาก พรอมกนกบทเศรษฐกจโลกกเคลอนไหวอยางเนบนาบ ธรกจสนคามอสองยงทว
ความนาสนใจเมอไดกลายเปนทางออกหนงของเศรษฐกจระดบครวเรอน ทขยายผลจากความตองการสนคาเพอใชสอย หรอสะสม ไปสธรกจทสรางมลคาและกระตน
การจางงานใหมๆ ใหกบเศรษฐกจระดบประเทศไดอยางนาทง
ตองขอบคณหวคดกาวหนาของอเบยททำาใหสนคาเกาเกบของคนหนง กลายเปนสนคาทตามหาของอกคนหนงซงมภมลำาเนากนคนละซกโลก จากตลาด
สนคามอสองทเคยมแหลงสรรหาทางกายภาพ การสบเสาะ หรอ สะดดตาในรานเลกๆ ไดกลายเปนชมชนออนไลนทยงใหญของผทตองการเสนอขาย ใหพบเจอ
กบผตองการครอบครอง จากนนการเตบโตของตลาดสนคามอสองกไดพงทะยานสความเปนธรกจแหงการบรการทมอนาคต เพราะเกดหวงโซธรกจอนๆ ตามมา
ทงธรกจโฆษณา ระบบขนสงสนคา ระบบตดตามสนคา ระบบการเงนและประกนภย ความสำาคญของมลคาธรกจและความโดดเดนของอเบย ทำาใหนายจอหน
แมคเคน ใชเปนประเดนหาเสยงในการแขงขนชงตำาแหนงประธานาธบดกบบารก โอบามา ในป 2008 วา อเมรกนชนมากกวา 1.3 ลานคน คอกลมผซอและผขาย
ในอเบย และเปนธรกจทนำาไปสการจางงานใหมๆ โดยไมเพยงแคในสหรฐฯ ความเคลอนไหวของธรกจสนคามอสองยงเตบโตอยางสงในอกหลายประเทศ ในป
2012 ออสเตรเลยมมลคาการซอขายสนคามอสองราว 18 พนลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2014 แคนาดามมลคาธรกจสนคามอสองกวา 34 พนลานเหรยญสหรฐฯ
แมกระทงประเทศไอซแลนดทมเศรษฐกจไมฟฟา ยงมมลคาของตลาดนราว 4.9 พนลานเหรยญสหรฐฯ และมแนวโนมทจะเตบโตยงขนอก เมอพจารณาจากสดสวน
คาโฆษณาทยอมจายใหกบธรกจสนคามอสองออนไลนทงหลาย
แตอาจจะดตนเขนเกนไป หากเราจะคดวาการเตบโตของธรกจสนคามอสองมเพยงเพอลดตนทนในชวตประจำาวนของครอบครว แมวาประเภทสนคามอสอง
ทไดรบความนยมสงสดในตลาดจะเปนกลมอปกรณกฬา กลมอปกรณและเฟอรนเจอรของทารก และสนคาขนาดใหญอยางเฟอรนเจอรและรถยนต เพราะทจรง
แลว สนคามอสองไมใชการตอบโจทยดานการดำาเนนชวตอยางคมคาเทานน แตหมายถงรสนยมและความซบซอนทางอารมณ การซอและการขายนนบงบอกถง
รสนยมการบรโภคทรวมสมย สนคาแอนทคหรอวนเทจ ทำาใหระลกถงความรงเรองหรอแสงสวางในอดต กระทงเกดความรสกเปนเจาของเศษเสยวทางประวตศาสตร
ดงนนความถกหรอความแพงจงไมไดมผลตอความรสกทางอารมณของผสรรหาสนคาในสวนนแตอยางใด
จงไมแปลกทวา Second Hand Economy จะกลายเปนปรากฏการณทเตบโตขนมาในรอบ 10 ปทผานมา เพราะปจจยภายนอกทรมเราใหมองหาขอเสนอ
ทดทสด กบปจจยภายในทวาดวยความปตทางอารมณของผซอ อกทงยงสงผลกระทบตอการจางงานทเพมขน และการลดมลภาวะตอสงแวดลอม แตกระนนการ
แสวงหาโมเดลธรกจใหมๆ กยงดเหมอนจะตรงกบนสยความเปนนกลาของสงคมมนษย คำาถามคอสงคมพงพอใจกบเศรษฐกจทพงพงระบบซอมาขายไปบนโลก
ออนไลนเชนเพยงธรกจสนคามอสองเทานหรอ หรอเราจะสามารถใชแพลตฟอรมของดจทลใหเกดประโยชนและเปลงประกายทางความคดไดยงขนไปอก ดงนน
ประตแหงโอกาสทเปดขนจากชมชนออนไลน จากผซอผขายทพบเจอกนบนความตองการทตรงกน ไดกาวไปสการพฒนาโมเดลธรกจใหมๆ ทสรางความตองการ
ทตรงกนในรปแบบบรการอนๆ เชน ธรกจ Airbnb (แพลตฟอรมผทสนใจมาเชาทพกในบาน), Taskrabbit (เวบไซตทเปดใหผคนไดหางานพเศษทำาตามทกษะและ
ความชอบในยามวาง) หรอ Postmates (บรการขนสงพสดโดยเครอขายสมาชก) ซงเปนสญลกษณของรปแบบเศรษฐกจใหมๆ วาดวยการแบงปน อนเปนทรจก
กนในชอ Sharing Economy หรอ Gig Economy
เมอเราอยในยคธรกจจะตดปกดวยความกาวหนาทางเทคโนโลยดจทล วธคดและประสบการณจะยงทำาใหเราบนไดสงกวา และหวงวาจะมนคงกวา ถาม
ความรอยางลกซงในสงทเรากำาลงทำา
อภสทธ ไลสตรไกลบรรณาธการอำานวยการ
flickr.co
m/Patty
M.
S T Y L E S U R V I V A L A N D S E L L I N G
THE SUBJECTลงมอคด
6 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
SECOND HAND DOWNLOADS
ReDigi ธรกจโดยทมงานศษยเกาเอมไอททรบซอและจำาหนายไฟลเพลงมอสองกำาลง
ประสบปญหาการตความทางกฎหมาย เมอศาลชนตนตดสนวาธรกจดงกลาวผด
กฎหมาย โดยใหเหตผลวาหลกการขายครงแรก (First-Sale Doctrine) ใหสทธผซอ
สนคาลขสทธนำาไปขายตอหรอใหเชายมได แตไมอนญาตใหทำาซำาสนคานน
และกระบวนการสงผานไฟลดจทลจากเครองมอหนง (Device) ไปสอกเครองมอหนง
นน กคอการคดลอก (Copy) ไฟลตนแบบ แลวสรางขนใหมในอกเครองมอหนงโดย
ลบไฟลตนแบบทนททการคดลอกสมบรณ ทาง ReDigi จงโตตอบดวยการพฒนา
ทมา: บทความ "Dutch e-book resale site has to close for now, court rules" จาก pcworld.com / บทความ "ReDigi CEO, John Ossenmacher on Digital First Sale: Report for Congress" จาก newsroom.redigi.com / บทความ "ReDigi Loses: You Can't Resell Your MP3s (Unless You Sell Your Whole Hard Drive)" จาก techdirt.com / บทความ "Secondhand Downloads: Will Used E-Books and Digital Games Be for Sale?" จาก bloomberg.com / บทความ "The Dutch courts apply usedSoft to the resale of eBooks" จาก kluwercopyrightblog.com และ บทความ "Used eBook Sales Still Legal in the Netherlands, But(*) –" จาก the-digital-reader.com
บรการ ReDigi 2.0 ใหเคลอนยายไฟลไดโดยไมเกดการคดลอกไฟล และยนเรองถง
รฐสภาแหงสหรฐอเมรกาอกครงเพอใหทบทวนการตความกฎหมายดงกลาว
ในขณะททางศาลยตธรรมแหงสหภาพยโรป (Court of Justice of the EU: CJEU)
ตดสนคดของ usedSoft ธรกจจำาหนายลขสทธซอฟตแวรในสวตเซอรแลนด วาการซอ-ขาย
ซอฟตแวรมอสองสามารถกระทำาได จนนำาไปสไอเดยการสรางเวบไซต tomkabinet.nl
ธรกจขายอบกสมอสองในเนเธอรแลนด แตศาลชนตนของเยอรมนกลบยนยนวากรณ
ของ usedSoft ไมสามารถนำามาปรบใชกบไฟลอบกสได ในขณะทศาลอทธรณแหง
อมสเตอรดมเหนตรงกนขาม จงตองรอการตความชขาดจาก CJEU เสยกอน
การซอขายไฟลดจทลมอสองยงคงเปนประเดนถกเถยง มทงฝายทเหนวา
การขายไฟลทไมเสอมสภาพนเปนการเอาเปรยบผผลต ทงยงมการดาวนโหลดไฟล
ละเมดลขสทธมาขาย และฝายทเหนดวยกบ ReDigi ทเหนวาการขายไฟลเพลง
มอสองเปนประโยชนตอทกฝาย เพราะผบรโภคทขาดทนทรพยกซอไฟลไดในราคา
ถก และผขายไฟลเพลงนนกจะไดรบทนสำาหรบการซอเพลงใหมๆ จากผผลต ในยค
ทโลกหมนไปไวกระทงขอมลดจทลยงกลายเปนของเกา คงถงเวลาแลวทจะตองม
บรรทดฐานและนยามใหมสำาหรบสนคามอสองเหลาน
ของมอสองในโลกทสาม
ในสหรฐอเมรกา เสอผาใชแลวรอยละ 85 หรอราว 11,800 ลานกโลกรมตองกลาย
เปนขยะ และอกรอยละ 15 ถกนำาไปขายเปนของมอสองหรอรไซเคล เฉพาะรานคา
เพอการกศลอยาง Salvation Army สาขาถนนควนซ เพยงแหงเดยวกไดรบเสอผา
บรจาคถงวนละ 5 ตน หรอกวา 11,000 ชนแลว เสอผามอสองจงไมเคยขาดแคลน
ไปจากรานรบบรจาคเลย ซงแนนอนวาผาจำานวนมหาศาลนนไมไดสรางเพยง
ประโยชนอยางเดยวแน
เสอผามอสองจากยโรปและอเมรกาจำานวนหนงจะถกสงไปยงประเทศในทวป
แอฟรกาอยางเซเนกล มาลาว และยกนดา ทำาใหอตสาหกรรมเสอผาของแอฟรกา
หยดชะงก โดยการจางงานในอตสาหกรรมสงทอของกานาลดลงถงรอยละ 80 ภายใน
25 ป เนองจากเสอผาทองถนสราคาเสอผามอสองนำาเขาไมได การบรจาคสนคา
มอสองจงอาจไมใชคำาตอบทถกทสดสำาหรบโลกทยงยน หากเรายงคงบรโภคแบบ
ดวนไดดวนทงกน
ทมา: บทความ "Is Your Old T-shirt Hurting African Economies?" จาก cnn.com / บทความ "The Afterlife of Cheap Clothes" จาก slate.com / บทความ "The Global Afterlife Of Your Donated Clothes" จาก npr.org และ บทความ "We Buy An Obscene Amount Of Clothes. Here's What It's Doing To Secondhand Stores" จาก huffingtonpost.com
redigi.com
cnn.com
เรอง: วชย สวางพงศเกษม
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 7
THE SUBJECTลงมอคด
ทมา: reallyreallyfree.org / บทความ “Really REALLY Free Market Report” จาก indybay.org และ บทความ “The Really Really Free Market: Instituting the Gift Economy” จาก crimethinc.com
ของฟรมในโลก
ลองจนตนาการถงสวนสาธารณะทมหนงสอ เสอผา เฟอรนเจอร คอมพวเตอร และ
สนคานานาชนดวางเรยงราย และคณสามารถหยบสงทตองการไปไดโดยไมตองเสย
อะไรเลย พนทนนมอยจรงใน Really Really Free Market ตลาดนดของฟรทผคน
มารวมตวกนเพอปนของทไมตองการแลวแตยงมคาในสายตาผอน และไมเพยงแต
สงของเทานนในบางครงยงมคนใจดใหบรการตดผม ดดวง ซอมจกรยาน หรอแม
กระทงรบปรกษาปญหากฎหมาย ตามแตใครมความสามารถอะไรจะแบงปนกน
จากการแสดงออกทางการเมองเพอประทวงเขตเศรษฐกจเสรแหงทวปอเมรกา
(FTAA) และการประชม G8 ซงเปนเสมอนตวแทนของระบอบทนนยมททำาใหความ
มงคงตกอยในมอของมหาอำานาจไมกประเทศ สความคดทวาสงตางๆ ในโลกนม
เพยงพอสำาหรบทกคน ในปจจบนตลาดนดของฟรนไดแพรหลายไปตามเมองตางๆ
ทงของแคนาดา สหรฐอเมรกา องกฤษ ออสเตรเลย นวซแลนด รสเซย อนเดย
บราซล สงคโปร ไตหวน ฯลฯ และแนนอนวามนไมไดเกดขนจากหนวยงานราชการ
หรอบรษทยกษใหญใดๆ แตเปนเพยงคนในชมชนทอยากเหนสงคมทดเกดขนเทานน
ของฟรจงมในโลกได หากเราเลอกจะทำาใหมนม
ทมา: freegeek.org และบทความ “Waste” จาก motherjones.com
ชวตใหมของคอมฯ เกา
อปกรณอเลกทรอนกสเปนสงทประกอบขนดวยความรเฉพาะทาง การจดการกบขยะ
อเลกทรอนกส (E-waste) จงตองการทกษะพเศษเชนกน บางรฐในสหรฐอเมรกา
กระทงสหภาพยโรปตองมการเกบคาธรรมเนยมการรไซเคล E-waste ตางๆ อยาง
คอมพวเตอร และโทรศพทมอถอ ซงคดเปนกวารอยละ 70 ของขยะอนตรายทงหมด
องคกรไมแสวงกำาไรทชอ Free Geek ซงกอตงขนในพอรตแลนด สหรฐอเมรกา
จงรบบรจาค E-waste ตางๆ มาซอมแซมและประกอบใหม กอนจะบรจาคตอใหกบ
โรงเรยน โบสถ องคกรไมแสวงกำาไร รวมถงอาสาสมครขององคกร ดวยความตงใจจะ
ใชซำา (Reuse) เปนหลก เพราะกอใหเกดขยะนอยกวาการรไซเคล ในปจจบน Free Geek
ไดแจกจายคอมพวเตอรใหสถาบนการศกษาและองคกรตางๆ แลวกวา 9,400 เครอง
ขณะทอาสาสมครเองกไดเรยนรหลกสตรซง Free Geek อบรมให ตงแตการ
ลงโปรแกรม การถอดประกอบคอมพวเตอร และคดแยกวสดทยงรไซเคลไดอยาง
เหลก พลาสตก ลวดทองแดงจากคอมพวเตอรทเกนกวาจะซอมแซมแลว เพอนำาไป
รไซเคลใหไดมากทสดภายในประเทศ แทนทจะสงไปทำาลายในประเทศกำาลงพฒนา
เพอสรางโอกาสทดกวาสำาหรบผใชงานและธรรมชาตได
rrfmarket.blogspot.com advomatic.com
8 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
CREATIVE RESOURCEวตถดบทางความคด
โลกเขาสภาวะเศรษฐกจถดถอยมาตงแตชวงปลายป 2007 ซงกนระยะเวลายาวนานเกอบ สบป ปจจบนดเหมอนเศรษฐกจกยงไมสามารถฟนตวไดอยางทหลายฝายคาดหวง ตลอดระยะเวลาทผานมา เวลาไดเปลยนพฤตกรรมการใชชวตและทศนคตทมตอสงตางๆ ของผคน เกดเปนกระแสใหมๆ ขนมากมาย ผนวกกบความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยทเชอมคน สรางสงคมใหมๆ และรวมกลมผคนทสนใจเรองเดยวกนไวทกรปแบบ ทำาให “เศรษฐศาสตรการแบงปน (Sharing Economy)” ในวนน ไมใชเรองใหมอกตอไป และแทบจะเปนแนวคด พนฐานของการพฒนาธรกจสมยใหมในปจจบนเลยทเดยว คนสมยนตงคำาถามกบสงของตางๆ ถงความคมคาในการเปนเจาของ ทำาไมเราตองซอ ซอมาแลวจะไดใชบอยแคไหน และถาไมซอ ทำาอยางไรถงจะใชสงของนนไดบาง ยมไดหรอเปลา เชาไดไหม แลวแบบไหนประหยดกวากน ความตองการทอยในคำาถามเหลานมจดรวมเดยวกนกบแนวคดของการใชสนคาทผานการใชงานมากอน นอกจากจะชวยประหยดเงนในกระเปาแลว วธนยงชวยใหการผลตและการใชทรพยากรของโลกเปนไปไดอยางคมคายงขน เพราะชวยยดอายการใชงาน โดยการเปลยนเจาของไปยงผทเหนคณคาของสงของชนนน อเลกซ สเตฟาน (Alex Stephany) ผแตงหนงสอเลมน ใหคำาจำากดความของ Sharing Economy ในแบบฉบบของเขาวา “เปนคณคาของการนำาสนทรพยทยงใชงานไมเตมทมาทำาใหผอนในชมชนทสนใจเขาถงไดผานระบบออนไลน
เพอชวยลดความตองการในการเปนเจาของ สนทรพยน นๆ” สเตฟานเปนเจาของธรกจสตารทอพ JustPark ดวย ซงมแนวคดในการ นำาพนทจอดรถทอาจมเหลออยในแตละบานหรอพนทจอดรถในชวงเวลาทไมไดใชงาน มาใหผอนทตองการจอดรถในบรเวณนนไดเขามาใชบรการชวคราว ผเขยนสะทอนปญหาทเปนผลมาจากการเจรญเตบโตแบบกาวกระโดดในหลายทศทางของ Sharing Economy ซงทาทายฐานธรกจ รปแบบเดม ไปจนถงกฎหมายและระเบยบทเกยวของในเรองนนๆ ของแตละทองถนทยงอาจปรบตวตามไมทน ทำาใหเกดขอโตแยงและคำาถามเชงกฎหมายวาสามารถทำาไดหรอไม และบางเรองกโดนสกดกนอยางนาเสยดาย ซงผรกษากฎมหนาทตองดแลทงความตองการของผบรโภคและรกษาสมดลของสงคมไวอยางรอบคอบ แตทายทสดทรพยากรจะเหลอนอย ลงไปทกขณะ การแชรจงเปนทางเลอกหนงททกสงคมควรรบไวพจารณา หนงสอเลมนใหขอมลเชงลกทถกกลนกรองจากผประกอบการธรกจภายใตแนวคดของการแบงปน ผเขยนอธบายเนอหา ตงแตหลกการททำาใหธรกจนตอบโจทยความตองการของผคนในยคปจจบน ไปจนถงตวอยางธรกจสำาคญๆ ในวงการ ซงครอบคลมธรกจหลายรปแบบ แทบทกประเภทของสนคา ไมวาจะเปนเสอผา ของใชในชวตประจำาวน ยานพาหนะ สตวเลยง ทอยอาศย อสงหารมทรพย ฯลฯ แสดงใหเหนถงความเปนไปไดของหลกการทสามารถนำาไปประยกตใชไดอยางกวางขวาง
เรอง:เลอชาต ธรรมธรเสถยรชลดา เจรญรกษปญญาเพยงออ ทองสลวย
THE BUSINESS OF SHARING:MAKING IT IN THE NEW
SHARING ECONOMY
โดย Alex Stephany
FEATURED BOOK
ASSETSIncreasingUtilization
INTERNETMakes ThemAccessible
COMMUNITYShares
The Assets
VALUEKept WithinCommunity
CONVENIENCEReduced
Need to Own
CREATIVE RESOURCEวตถดบทางความคด
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 9
ปจจบนพนทหลายแหงทวโลกถกทงราง อาจเนองดวยเศรษฐกจทถดถอยหรอความลมเหลวจากการพฒนา ทำาใหเหลอเพยงพนทวางเปลาหรออาคารทไมไดใชประโยชน จะเปนอยางไรหากเรานำา ‘พนทมอสอง’ เหลานกลบมาพฒนาอกครง หนงสอเลมนรวบรวม 15 โปรเจกตจากยโรปทแมจะตางสถานทหรอภมหลง แตทก โปรเจกตแสดงใหเหนถงวธการจดการพนทเพอพฒนาชมชนเมองและตอบสนองความตองการของชมชน ชบชวตสถานททถกทงรางใหกลายเปน พนทของสงคม สรางโอกาสของการมปฏสมพนธ และการมสวนรวม นบเปนการทาทายความสามารถของนกออกแบบในการใชพนทมอสองใหเปนทรพยากรเพอการเปลยนแปลงเมอง อยางยงยน
SECOND HAND SPACES: RECYCLING SITES UNDERGOING
URBAN TRANSFORMATION โดย Michael Ziehl, Sarah Oßwald,
Oliver Hasemann และ Daniel Schnier
JUNK STYLE
โดย AMelanie Molesworth
REMAKE IT
โดย Henrietta Thompson
BOOKBOOK BOOK
ปจจบนตลาดมอสองไดรบความนยมคอนขางสง เนองจากผคนเรมลดการใชสนคาใหม และหนกลบมามองสงของทผานการใชงานมาแลว เพราะเสนหเฉพาะตวทของใหมไมสามารถทดแทนได หลายครงทสนคาจากแหลงขายของเกาสามารถสรางแรงบนดาลใจใหเราเปลยนสงทบางคนอาจเรยกวา ‘ขยะ’ ใหเปนอะไรทมาก กวานน หนงสอเลมนแสดงถงแนวทางการแตงบานทนาสนใจจากเฟอรนเจอรและของตกแตงมอสอง ซงเลอกสรรมาจากงานเปดทาย ตลาด หรอรานขายของเกา เปนการรวบรวมของเกาจากทตางๆ เพอนำามาปรบเปลยนและตกแตงภายในบาน เพยงใสจนตนาการลงไปเลกนอยกสามารถเนรมตของเกาเหลานนใหกลายเปน ไอเทมทเปยมดวยไอเดยและเสนหของความเกาในบานในฝนของคณได
หนงสอทงสองเลมจากซรส ‘‘Remake It’’ นเปรยบ เสมอนสารานกรมของผทตองการประยกตของทมอยแลวใหกลบมาเกไกกวาเดม เพมเตมไอเดย ใหมๆ รวมทงดดมสไตลตลอด เลมแรกของซรส เปนหนงสอเกยวกบบาน ไมวาจะเปนของตกแตง บาน ขาวของเครองใชตางๆ เฟอรนเจอรทงชนเลกและชนใหญ หรอแมกระทงของชนเลกชนนอย อยางทแขวนผา ชอนสอม และแจกน สวนอกเลม เปนหนงสอเกยวกบการดดแปลงเสอผา ตงแตเสอผาเดก กระเปาถอ เครองประดบ ทกสงอยางในตเสอผา ทงหมดนทำาตามไดอยางงายดาย เพราะผเขยนบอกวธการทำา ใหคำาอธบาย และมรปภาพประกอบไวในหนงสอทงหมด ผอานจงสามารถนำาไอเดยตางๆ ไปตอยอด และเพมเตมจนตนาการไดไมรจบพบกบวตถดบทางความคดเหลานไดท TCDC Resource Center
10 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
MATTERวสดตนคดMATTERวสดตนคดMATTERวสดตนคดMATTERวสดตนคด
ในสหรฐอเมรกามกลมคนทเหนโอกาสและมลคาของการนำาเศษผาหรอผาทใชแลวกลบมา ใชใหมอยางเปนระบบ จนกลายเปนธรกจทมเครอขายเชอมโยงในหลายประเทศทเรยกวา SMART (Secondary Materials and Recycled Textiles Association) SMART กอตงในป 1932 ทำาธรกจดวยการนำาเสอผาใชแลวและเศษสงทอตางๆ กลบมาใชประโยชนใหม ปจจบนเปนกลมการคาระหวางประเทศทมบรษทรวมตวกนมากกวา 200 บรษท โดยในสหรฐอเมรกามสดสวนสมาชกคดเปนรอยละ 79 แคนาดารอยละ 13 และทเหลออก รอยละ 8 อยในเมกซโก อเมรกาใต ยโรป เอเชย และเอเชยแปซฟก SMART มรายไดจากการทำาธรกจทมความรบผดชอบตอสงคม เพราะชวยลดปรมาณขยะ และทำาใหเกดการจางงานในอเมรกามากกวา 20,000 คน สรางโอกาสทางเศรษฐกจใหแกกลมสมาชก โดยสนบสนนการทำางานรวมกนผานเครอขาย และมเปาหมายทจะลดปรมาณขยะอยางมประสทธภาพและไดมาตรฐาน ดวยการนำาสงทอและวสดอนๆ ทเกยวของกลบมาใชใหมผานขนตอนตางๆ อยางครบวงจร ระบบการทำางานของ SMART ประกอบดวย 3 ขนตอนหลก เรมตนดวยการเกบรวบรวม (Collectors) การคดแยกประเภทและแปรรป (Processors) สดทายคอนำาไปจดจำาหนาย (Distributors) ผานการเกบรวบรวมของทใชแลว เชน เสอผา ผาเชดตว ผาปทนอน มาน ตกตาสตว รองเทา หมวก จากบานเรอนและแหลงตางๆ เชน อตสาหกรรมซกรด หนวยงานดานสขภาพ โรงแรม และธรกจอนๆ ทมการใชสงทอเปนจำานวนมาก รวมทงเศษผาจากกลมอตสาหกรรมสงทอ จากนนจงนำามาอดใหเปนกอนเบลและสงขายตอใหกบ Processors ซงจะคดแยกสงทอออกเปนประเภทตางๆ ตามสภาพการใชงาน สวนแรกประมาณรอยละ 45 จะเปนเสอผามอสองทนำากลบไปขายใหม โดยสงไปขายใหกบเครอขายในประเทศตางๆ สวนทสองเปนเศษผาทเหลอจากกระบวนการผลตและอตสาหกรรมซกรดประมาณรอยละ 30 ซงจะนำาไปฟอกเพอใหดดซบนำาไดดขน กอนจะนำาไปตดเปนผาสำาหรบเชดทำาความสะอาดหรอผาขดเงา สวนสดทายคอการแปรรปเสอผาทไมใชแลวทประมาณรอยละ 20 ใหเปนเสนใยโดยใชเครองจกรทตดผาเปนชนเลกๆ จากนนจะตะกยและสางใหเปนเสนใย แลวอดเปนกอนเบลสงขายตอใหกบบรษททจะนำาเสนใยไปทำาผลตภณฑตางๆ เชน วสดฉนวนสำาหรบบานเรอน วสดทใชในอตสาหกรรมเฟอรนเจอร อปกรณกฬา ทนอนของสตวเลยง วสดกนเสยงในรถยนต และแผนรองหลงของพรม เปนตน สดทายจะเหลอทงเพยงรอยละ 5 ทคดแยกไวและไมไดนำากลบมาใชเพราะเปยก ขนรา มกลน เปอนสารเคม หรอไมเหมาะทจะใชไดอก กลมสดทายคอผจดจำาหนาย ซงมหนาทสำาคญ 2 อยาง คอการขายผาเชดทำาความสะอาดและผาขดเงาใหกบ อตสาหกรรมตางๆ โดยนำาสนคาทไดจากผผลตมาบรรจขายใหมตามความตองการของลกคา เชน ผวสมผสของผา หรอระดบการดดซบนำาทแตกตางกน อกหนาทหนงคอเปนนายหนาตดตอกบทกกลมเพอจดหาสนคาตามทลกคาตองการ วสยทศนและกระบวนการทำางานของกลม SMART ทำาใหสามารถสรางเครอขายเพอทำางานรวมกนอยางมมาตรฐาน และใหความตระหนกรเรองการนำาของเหลอใชกลบมาใชใหมอยางเปนระบบตงแตจดเลกๆ อยางครวเรอนจนถงกลมผผลตอตสาหกรรมขนาดใหญ
ทมา: millerwastemills.com / smartasn.org
ธรกจใหมจากเสนใยมอสอง
เรอง: ชมพนท วรกตต และ ปยวรรณ กลนศรสข
THELIFE CYCLE
OF RAGS
หมดปญหาหยบนตยสารไมทนสมครสมาชกรายปคาใชจายในการจดสง 200 บาท (12 เลม)
หรอสมครออนไลนไดทtcdc.or.th/creative_thailand
สมาชกใหมชอนามสกลเพศ ชาย
คร/อาจารย ผประกอบการ
หญง อาย อเมลโทรศพท โทรศพทมอถอ
สมาชกเกา (ตองการตออายสมาชก)
นกเรยน
ภาพยนตร
หมบาน/บรษท
เหมอนทอยในการจดสง
ศลปะการแสดงพพธภณฑ/หองแสดงงานวรรณกรรม/การพมพ/สอสงพมพ
โฆษณาแฟชน
การออกแบบโทรทศน/วทยการกระจายเสยง
สถาปตยกรรม ทองเทยว/โรงแรม/สายการบน หตถกรรม/งานฝมอ คาปลก/คาสง
ดนตร
อาหารการแพทย
ทศนศลป/การถายภาพโทรคมนาคมการเงน/ธนาคาร
ซอฟตแวร/แอนเมชน/วดโอเกม
นสต/นกศกษา นกออกแบบ/ครเอทฟ อาชพอสระ ขาราชการ/รฐวสาหกจพนกงานบรษท
อนๆ โปรดระบ
อนๆ โปรดระบ
จงหวดเลขท
หนวยงาน/แผนก
รหสไปรษณยซอย ถนน ตำบล/แขวง อำเภอ/เขต
หมบาน/บรษท
จงหวด
ตองการสมครสมาชกนตยสาร Creative Thailand ระยะเวลา 1 ป จำนวน 12 เลม
เชคสงจายศนยสรางสรรคงานออกแบบ พรอมใบสมครสมาชกโอนเงนเขาบญชออมทรพย ศนยสรางสรรคงานออกแบบ เลขทบญช 101-808967-0 ธนาคารกรงเทพ สาขาสำนกงานใหญสลม• แฟกซใบสมครพรอมหลกฐานการโอนเงนมาท 02-664-7670• หรอสงไปรษณยมาท ศนยสรางสรรคงานออกแบบ (Creative Thailand) 622 อาคารเอมโพเรยมทาวเวอรชน 24 ถนนสขมวท 24 แขวงคลองตน เขตคลองเตย กรงเทพฯ 10110• หรอแนบไฟลใบสมครพรอมหลกฐานการโอนเงนมาทอเมล [email protected]
สอบถามขอมลเพมเตมไดท 02-664-7667 ตอ 122
เรมตงแตฉบบเดอน โดยยนดเสยคาใชจายในการจดสงเปนจำนวนเงน 200 บาท
เลขทหนวยงาน/แผนก
รหสไปรษณยซอย ถนน ตำบล/แขวง อำเภอ/เขต
ขอมลผสมครสมาชก
อาชพ
สาขา/อตสาหกรรมทเกยวของกบอาชพของทาน
ทอยในการจดสง
วธการชำระเงน
ทอยในการออกใบเสรจ
พบกบวสดเหลานไดท Material ConneXion® Bangkok, TCDC
CRUMB RUBBERMC# 6845-03
เมดยางรไซเคล 100 เปอรเซนตจากลอรถยนตและรถบรรทก “ยางบด” (Ground Rubber) ใชเรยกวสดทไดจากยางรถยนตหรอผลตภณฑยางอนๆ ทไมใชแลว นำามาบดเปนผงหรอเมดขนาดสมำาเสมอ ยางทบดมขนาดตงแต 3/8 นว (10 มลลเมตร) ลงไปจนเปนผงขนาด 40 เมช (เมชคอชองเปดระหวางลวดตาขายในแผนกรองซงใชเปนหนวยวดขนาดของอนภาควสดตอความยาว 1 นว ตาขายยงละเอยดจะยงมจำานวนชองเปดมากขน และยงทำาใหขนาดของวสดทไหลผานมขนาดเลกลง (เชน 30 เมช หมายถง มชองเปด 30 ชองตอความยาว 1 นว เปนตน) ยางเมดเหลานจำาหนายเปนหอตามขนาดของอนภาค ไดแก 5-10 เมช, 8-16 เมช,8-20 เมช และ 20-30 เมช สมาตรฐานไดแก Natural American, Boston Brown, California Redwood, Black Pearl, Caribbean Blue, และ Grass Green สามารถสงทำาขนาดและสพเศษไดตามตองการ เหมาะสำาหรบปสนามแขงขน (เชน สนามแขงมา) ถมพนสำาหรบปหญาเทยม ใชเตมในยางมะตอยราดถนน และผลตภณฑหลอขนรปตางๆ
PHONSTOP™ MC# 1472-05
แผนวสดพรนรไซเคลจากโฟมแกวอบความรอน 100 เปอรเซนต วสดนมคาสมประสทธการลดเสยงรบกวน (NRC) ท 0.70-0.90 และ ลดปรมาณวตถดบโดยการใชวสดรไซเคลและการทำาโฟมจากเมดแกว เหมาะสำาหรบทำาฝาลดระดบ ปผนง หรอฝาเพดาน นำาไปทาส หรอฉาบปนปดผวเพอใหผนงอะคสตกสวยงามขนได แบงเปน 2 ขนาด ไดแก 24 x 24 นว และ 24 x 48 นว หนา 1 หรอ 2 นว สขาวเปนสมาตรฐาน แตสามารถทาสอนทตองการไดโดยใชสพเศษซงไมมผลกระทบตอคณสมบตการดดซบเสยง วสดชนดนทนไฟท Class 1 ตามมาตรฐาน ASTM 84 คาการลามไฟและคาเขมาควนเปนศนย สามารถใชเพอขอรบรองมาตรฐานการออกแบบเพอสงแวดลอม LEED ในหมวด 2.1 และ 2.2 วตถดบและแหลงทมา หมวด 4.1 และ 4.2 การใชวสดรไซเคล หมวด 3.1 และ 3.2 การปรบปรงสภาพแวดลอมภายในอาคาร และหมวด 1.1 นวตกรรมและกระบวนการออกแบบ ไดมาตรฐานคณภาพอากาศภายในอาคารสำาหรบใชในโรงเรยน เหมาะใชเปนวสดซบเสยงสำาหรบผนง ฝาเพดาน แผนครบ และแกนโฟมสำาหรบวสดคอมโพสต
12 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
CLASSIC ITEMคลาสสก
เสอยด หรอเสอแขนสนทรงคลายตวอกษรท ถกพบครงแรกในศตวรรษท 17 ท ทา เ รอแอนาพอลส รฐแมรแลนด สหรฐอเมรกา โดยชนชนแรงงานในยคนนนยมสวมเพอเพมความทะมดทะแมงในเวลาทำางาน และดวยแนวคดเดยวกนนเอง ในป 1880 ทหารชาวอเมรกนกสวมเสอยดทสามารถเคลอนไหวไดสะดวก ซบเหงอ และแหงงายภายใตชดเครองแบบ จนกระทงป 1913 เสอยดกไดเปนสวนหนงของเครองแบบทหารอยางเปนทางการ แตทวาเรองไมไดสนสดอยแคการเปนเสอทถกสวมทบ เพราะเมอเสอยดไมไดถกสวมอยางแอบซอนอกตอไป ความหมายตางๆ ของการสวมเสอยดจงเกดขน
Wear to Rebel ป 1950 เสอยดเรมเปนทรจกในวงกวาง เนองจากตวละครวยรนชายสไตลแบดบอยและหวขบถในภาพยนตรสมยนนนยมสวมเสอยดเปนเอกลกษณประจำาตว เชน ภาพยนตรเรอง “The Wild One” ในป 1953 ทนกแสดงนำา มารลอน แบรนโด โดงดงจากการสวมบทบาทเปนจอหนน สแตรบเลอร วยรนหวขบถทสวมแจกเกตหนงสดำาทบเสอยดสขาวขมอเตอรไซต
เรอง: วรรณเพญ บญเพญ
flickr.co
m/a
nton
iomarins
egov
ia
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 13
CLASSIC ITEMคลาสสก
ฮารเลย-เดวดสน จนเปนทชนชอบและโดงดงมากในหมวยรนชาย และกลายเปนลคนยมของผชายสมยนน หรอในยคฮปปทผคนตอตานสงครามเวยดนามดวยการสวมเสอยดทสกรนชอเพลง “Give Peace a Chance” ของจอหน เลนนอน เพอทวงถามสนตสขใหสงคม เชนเดยวกบการสวมเสอยดเพอเรยกรองใหมการเปดกวางในเรองเพศมากขน (Sexual Revolution) ไปจนถงการสวมเสอยดเปนลายขอความทวพากษวจารณการบรหารงานของรฐบาลในสหรฐฯ จนทำาใหชวงหนงสถานศกษาถงกบม ขอหามไมอนญาตใหนกศกษาสวมเสอยดเขาเรยน และขอหามดงกลาวไดยตลงในป 1970
Wear to Promote ในป 1960 คอชวงเวลาทเทคโนโลยดานการพมพลายบนเสอยดไดกาวหนาขนมาก เสอยดจงกลายเปนเงาสะทอนของวฒนธรรมปอป และเปนเครองมอสำาคญทใชในการประชาสมพนธและโฆษณาสงตางๆ ทเคลอนทไดโดยไมจำาเปนตองจายเงนเพม เสอยดจงมใหเหนในทกวงการ ตงแตภาพยนตร วงดนตร คอนเสรต กฬา แคมเปญการกศล ไปจนถงการเมอง และเมอทกอยางมฐานแฟนคลบ ความรสกอยากเปนสวนหนงจงแสดงออกผานการสวมเสอยด ทำาใหการผลตเสอยดซำาๆ กลายเปนปรากฏการณทมใหเหนกนในปจจบน ในขณะทการผลตแบบ ลมตเตด เอดชน ของเสอยดกมอบความรสกทพเศษกวาหากไดมาเปนเจาของ เสอยดจงกลายเปนของสะสมชนดหนง ทนกสะสมบางคนยอมเดนทางไปอกซกโลกเพอตามหามน Wear to Value ในแตละป เฉพาะแคสหรฐอเมรกาตองเสยคาขนสงเสอผามอสองจากการบรจาคหรอขายตอ
ใหแกประเทศโลกทสามกวา 1.5 พนลานเหรยญสหรฐฯ เมอลองตามไปดตลาดเสอผามอสอง จกอมโบ (Gikombo Market) ในเคนยา จะพบวาบรรดาเสอยดจะถกบรรจเปนกระสอบใหญและขายทงกระสอบโดยไมสามาถเปดดไดใหแกพอคาคนกลางทมารบซอ (เฉลยตวละ 15 เซนต) กอนจะนำาไปคดขายแยกชนตอใหกบพอคาในตลาด (เฉลยตวละ 45 เซนต) เพอนำาเสอยดทคดแลวมาซก รด และอาจจะตดเยบเพม เมอบวกคาแรงและคาขนสง สดทายเสอยดเหลานจะขายไดเฉลยตวละ 1.2 เหรยญสหรฐฯ และแมวาเสอยดมอสองอาจมราคาไมมากสำาหรบบางคน แตอกหลายคนกลบมองวาเสอยดมอสอง คอของสะสม ธรกจประเภทนจงเปนตลาดทมลทางชดเจน ตวอยางเชน เจมส แอพเพลเกท (James Applegath) ทเคยขายเสอยดมอสองรนออรจนลจากคอนเสรตวงเลด เซพเพลน (Led Zeppelin) ไดสงถง 10,000 เหรยญสหรฐฯ จนไดตำาแหนง “Entrepreneur of the Year Award” จากอเบย ปจจบนเปนผกอตงเวบไซตขายเสอยดมอสอง Defunkd.com เพราะ สำาหรบเขา เสอยดมอสองคอสงมคาททำาใหเราหวนระลกถงอดตทเรารกแตไมสามารถเอากลบคนมาไดนนเอง
Wear to Show Art ศนยศลปะและวฒนธรรมปงปด (Centre Pompidou) ในปารส ไดเรมเกบสะสมเสอยดรนออรจนลของศลปนตางๆ เอาไวแสดงโชว เพราะเสอยดคอสวนผสมของการไดแสดงงานศลปไปพรอมๆ กบการทำากำาไรใหศลปนไดเปนอยางด และถอเปนเครองมอโปรโมตผลงานของศลปนในราคาทยอมเยา ขณะทอกซกโลกหนงอยางญปน กเกดความคดวาภาพถายและงานศลปไมจำาเปนตองจดแบบอนดอรอกตอไป นทรรศการทชอวา “T-Shirt Art Exhibition on the Beach” ทจดขนเปนประจำาทกป ณ ชายทะเล เมองโคจ จงจดโชวงานศลปะแบบ
ทมา: หนงสอ “The T-shirt: a collection of 500 designs” โดย Luo Lv และ Zhang Huiguang / บทความ “Seaside T-shirt Gallery” (ธนวาคม 2011) จาก en.japantravel.com / บทความ “The Afterlife of American Clothes” (ธนวาคม 2013) จาก npr.org / วดโอชด “Planet Money Makes a T-shirt” จาก npr.org /Defunkd.com / วกพเดย
เอาทดอรขนเปนครงแรก โดยการนำาเสอยดนบพนแบบมาแขวนแทนผาใบโชวงานศลปะ และเมอมลมทะเลพดผานมา เสอยดเหลานกคลายกบวากำาลงเตนรำาโชวงานศลปอวดสายตาผชม
Wear to Know โลกของทนนยมทเกดจากการผลตแบบจำานวนมากไดกอใหเกดการผลตซำา ทไมเวนแมแตเสอยดลายหนาเช เกบารา (Che Guevara) บคคลผเปนสญลกษณตอตานระบบทนนยม ทยงคงถกผลตอยซำาๆ จนชนตา และเพราะการผลตซำา ผลตมาก แถมยงซบซอนในระบบเศรษฐกจแบบปจจบนนเอง บรรดาผบรโภคจงไมเคยมโอกาสไดเหนกระบวนการผลตทงหมด โปรเจกต “Planet Money Makes a T-shirt” ทระดมทนผานคกสตารทเตอรจงไดตามไปถายทำาเบองหลงการผลตเสอยด ทเรมตนตงแตหองแลบตดตอพนธฝายทปลกในรฐมสซสซปป สหรฐอเมรกา สงตอทำาเปนฝายดบทอนโดนเซย ปนเสนดายทบงกลาเทศ สงไปโรงงานผลตเสอยดผหญงทโคลมเบย ผลตเสอยดผชายทบงกลาเทศ แลวสงกลบมาขายยงสหรฐฯ อกครง โดยการถายทำาครงนไดเปดเผยราคาในทกขนตอนของการผลต แตสงหนงทผชมจะไดรบรนอกจากราคา กคอเรองราวชวตของผคนทเกยวของและเชอมโยงกบเสอยดทงหมด เพราะเบองหลงของเสอยด กคอโลกทงใบนนเอง
COVER STORYเรองจากปก
14 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
มหลายเหตผลทเราเลอกใชของมอสองแทนทจะใชสนคาใหม บางเพราะราคา บางเพราะลกษณะเฉพาะทหาไมไดอกแลวในปจจบน บางเพอการสะสม แตไมวาจะดวยเหตผลใดกตาม หากโลกนพดได เขาคงเอยคำาวาขอบคณ เพราะทกครงทมการซอขายแลกเปลยนสนคามอสอง เทากบชวยลดการผลตซงอาจสรางปญหาใหกบสงแวดลอมตามมา ในทางกลบกนดวยการผลตเพยงครงเดยวน สามารถทำาใหเกดมลคาทางเศรษฐกจหมนเวยนขนอกหลายรอบ ทงยงกระจายรายไดไปยงผคนอกหลายกลม ซงบางครงสงนนอาจจะไปไกลกวาสงทผผลตคาดหวงไว
เศรษฐศาสตรมอสอง
โดยปกตตวเลขทางเศรษฐกจมกยดโยงกบภาคการผลต เพราะเกยวพนกบการจดสรรทรพยากรโดยตรง แตการคำานวณผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) ไดยกเวนการรวมเอาการซอขายสนคามอสองออกจากการคำานวณ เนองจากไมไดเปนการเพมผลผลตในปจจบน แตใหนบรวมเฉพาะคาคอมมชชนทเกดขนเทานน หากศกษาปรากฏการณของกจกรรมทางเศรษฐกจทเกดขนจากสนคามอสองทวโลกใน
ปจจบน จะพบขอมลและตวเลขทนาสนใจหลายแงมม ซงอาจถงเวลาททำาใหเราตองหนกลบมามอง “เศรษฐศาสตรมอสอง” ทางเลอกทางเศรษฐกจทอาจสงผลกระทบตอการบรโภคภายในประเทศ และระบบเศรษฐกจมากกวาทเขาใจ Kijiji เวบไซตคลาสสฟายดเพอการซอขาย แลกเปลยนสนคามอสองทใหญทสดในแคนาดา ไดทำาการสำารวจและประมวลผลพฤตกรรม การซอขายสนคามอสอง รวมกบนกวจยจากมหาวทยาลยโทรอนโต รายงานสรปใหเหนวาปจจบนชาวแคนาดามการซอขายสนคามอสอง
นบเปนมลคารวมปละกวา 34,000 ลานเหรยญสหรฐฯ หรอคดเปนรอยละ 15 ของปรมาณการซอขายสนคาทถกผลตขนใหม โดยในระดบ ครวเรอนการซอขายสนคามอสองนชวยประหยดการจบจายราว 1,126 เหรยญตอครวเรอนตอป นอกจากนยงทำาใหการหมนเวยนทางเศรษฐกจในประเทศดขน เนองจากสามารถลดการนำาเขาสนคาจำาพวกทมอายการใชงานยาวนาน สภาพคงทน หรอกงคงทนลงไปไดเปนจำานวนมาก แลวหนมาซอขายหมนเวยนสนคาเหลานนเองภายในประเทศ กอใหเกดการจางแรงงานใน
เรอง: เลอชาต ธรรมธรเสถยร
flickr.
com/p
eter b
arwick
COVER STORYเรองจากปก
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 15
ภาคบรการทเกยวของไดกวา 300,000 อตรา ซงเมอลองคำานวณรายไดทสงผลกระทบกลบไปยงภาครฐในรปแบบภาษ ปรากฏวาการซอขายสนคามอสองทก 1,000 ลานเหรยญสามารถสรางรายไดใหกบรฐไดถง 430 ลานเหรยญเลยทเดยว ทงหมดถอเปนตวเลขทนาจบตามองและมแนวโนมเฉลยเพมขนทกป นอกจากแคนาดา หลายประเทศกมการสำารวจผลกระทบของการซอขายสนคามอสองตอระบบเศรษฐกจเชนกน รายงานดานเศรษฐกจของกลมสหภาพยโรป ธรกจสนคามอสองทำาใหเกดการจางงานขนราว 120,000 คน ซงองกฤษนบเปนประเทศทมมลคาการซอขายมากทสดในกลม EU-27 บางประเทศอยางอตาล รายงานตวเลขมลคาตลาดมขนาดประมาณรอยละ 1 ของจดพ หรอ ราว 18,000 ลานยโร และในไอรแลนดพบวาในชวงระยะเวลา 5 ปทผานมา ธรกจสนคามอสองออนไลนบางแหงเตบโตขนถงกวารอยละ 215 หรอแมแตสงคโปร ซงถอเปนเมองทประชากรมรายไดสงและคาครองชพแพงทสดแหงหนง กกำาลงตนตวกบเรองน มสถตทนาสนใจ อาท คนสงคโปรรอยละ 76 มกเลอกทจะขายสงของทตนเองไมใชแลวแทนทจะนำาไปทงหรอบรจาคออกไป ซงโดยเฉลยจะขายทสภาพและราคาทประมาณรอยละ 70 ของราคาซอ รปแบบการขายทไดรบความนยมสงสดคอการขายผานระบบออนไลน ในเวบไซตประเภทคลาสสฟายด โดยสนคาทนยมซอขายกนมากทสด ไดแก กลมเสอผาและแฟชน กลมเครองใชไฟฟาและอปกรณความบนเทงตางๆ หนงสอ เครองใชสำาหรบเดก เฟอรนเจอรและอปกรณตกแตงบาน เปนตน สนคามอสองตามคำาจำากดความทางเศรษฐศาสตรคอการเพมอายการใชงานใหกบสนคาทมอายการใชงานยาวนาน มสภาพคงทน (Durable Goods) หรอกงคงทน (Semi-Durable Goods) ซงโอกาสในความตองการสนคาเหลานนสามารถเกดขนไดตอเนองยาวนาน การศกษาของ Kijiji ไดอธบายอกวาโดยทวไปมลคาของสนคาใหมทคนมกจบจายในกลมเหลาน มกม
คาเสอมราคาอยประมาณครงหนงโดยเฉลย นนหมายถงสนคาเหลานนมกถกทงหรอหมดความตองการกอนเวลาอนสมควรตามอายการใชงานทแทจรง เมอสนคาเหลานนไมเปนทตองการของเจาของเดม แตมลคาทางเศรษฐกจยงมอย การซอขายแลกเปลยนจงตอบสนองความตองการนโดยตรง เมอลองจดลำาดบแรงจงใจในการเลอกใชสนคามอสองแทนทจะเลอกซอสนคาใหม พบวาคนนกถงเหตผลเรองความประหยดของราคามาเปนอนดบแรก รองลงมาคอการไดชวยรกษาสงแวดลอม การแสวงหาคณคาของสงของทหาไมไดในปจจบน การซอเพอเปนอะไหลในการซอมแซมเครองใชชนดเดยวกบทมอย ความรสกตองการความแตกตาง ความรสกผกพนกบอดต และการเขาสงคมไดเปนกลมกอนกบชมชนทสนใจสงเดยวกน เปนตน ในทางกลบกนหากพจารณาวาสาเหตอะไรบางททำาใหคนไมซอของมอสอง อนดบแรกคอเรองความสะอาด รองลงมาเปนเรองความรสกสะดวกในการเขาถงซงอาจจะไมไดหาซอไดงายแบบสนคาใหม ความมนใจในคณภาพ รวมถงความรสกตอยตำาทางสงคม ซงปจจยลบเหลานลวนเปนความทาทายสำาหรบผประกอบการสนคามอสอง หากสามารถเอาชนะสงเหลานได นนหมายถงการเปดประตใหลกคาใหมๆ กลาซอและเขามาใชสนคาเหลานนไดมากขน แนวคดเศรษฐศาสตรมอสองนเปนรปแบบเศรษฐกจทางเลอกทถกจดกระแสขนในหลายประเทศ โดยสวนใหญเปนกลมผประกอบการเอกชนทเกยวของกบเรองน หรอกลมอนรกษสภาพแวดลอมทมเปาหมายสอดคลองกนในเรองลดการใชทรพยากรและการลดปรมาณการผลตทไมจำาเปน เพอกระตนไปยงภาครฐและประชาชนในประเทศนนๆ ใหตระหนกถงคณคาทยงคงอยของสงของเหลอใชตางๆ ทสามารถทำาใหเกดการหมนเวยนเศรษฐกจระดบครวเรอน ทงยงสามารถสงผลกระทบใหกบภาพใหญในระดบประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในขณะทเศรษฐกจทวโลกยงอยในสภาวะถดถอยเชนในปจจบน kijiji.ca
COVER STORYเรองจากปก
16 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
เสนทางเสอผามอสอง
เราอาจเคยสงสยวาสนคามอสองทขายทโรงเกลอหรอตลาดนดของมอสองตางๆ นนมทมาจากไหน คำาตอบอาจจะงายๆ มนคอสงของทเจาของเขาไมตองการแลว... แฟชนและเทคโนโลยทำาใหโลกหมนเรวขน แรงกระตนตางๆ ทำาใหความนยมเกดขนและหายไปอยางรวดเรว เราอาจตองการบางสงมากในชวงเวลาหนง และอาจไมตองการมนอกแลวแคชวเวลาถดมา ในสหรฐอเมรกาแตละปเสอผาทไมใชแลวกวา 11 ลานตนถกทงไมวาจะดวยเหตผลใดๆ กตาม หรอแมแตในองกฤษ เคยมการสำารวจพบวาโดยเฉลยแลวในตเสอผาของแตละคน มกจะมเสอผาทไมไดใสแลว หรอไมเคยหยบเอาออกมาใสเลยในหลายปทผานมาราวรอยละ 30 ของเสอผาทงหมด และเมอเรามกตองการของใหมๆ เสมอ เพอใหทนกบโลกปจจบนมากยงขน หนทางในการกำาจดเสอผาเกาๆ ทใชแลวจงมกเปนการบรจาคใหกบองคกรสาธารณกศลตางๆ ซงองคกรเหลานนกอาจจะสงตอเสอผาใหแกผขาดแคลนทงภายในและ ตางประเทศ หรอเปลยนเปนเงนใหกบบรษททรบซอเพอนำาเงนไปใชตามวตถประสงคตอไป เนองจากวสดทใชในการทำาเสอผานน ยากตอการทำาลายและเปนพษตอสงแวดลอม ปจจบนมเสอผาแคเพยงรอยละ 15 เทานนท เขาสกระบวนการรไซเคล เมอมจำานวนเสอผาเหลอใชเปนจำานวนมาก จงจำาเปนตองมวธการจดการเสอผาไมใชแลวอยางเปนระบบ ตรบบรจาคเสอผาใชแลวถกนำาไปวางกระจายในหลายจดเพอใหงายตอการเขาถงและการจดเกบ ทงในรปแบบองคกรทไมหวงผลกำาไรอยาง Planet Aid, Gaia Movement, หนวยงานกาชาดในประเทศตางๆ หรอแมกระทงองคกรภาคเอกชนเชน USAgain ซงเสอผาสวนใหญ จะถกขายตอใหกบศนยกลางในการคดแยกเพอดำาเนนการตอไป
Global Clothing Industries ทแอตแลนตาคอหนงในบรษทคดแยกเสอผาใชแลวทใหญทสด แหงหนงในอเมรกา แตละเดอนจะมเสอผาถกนำามาคดแยกทนกวาหารอยตน ซงเสอผาทงหมดจะถกแบงออกเปนกลมตางๆ เชน กลมเสอผาคละรปแบบ กลมเสอผาทมเนอผาบางสำาหรบกลมลกคาในแถบเขตรอน กลมเสอผาวนเทจทอาจมลกษณะและราคาสง แยกประเภทเสอ กางเกง กระเปา รองเทา เสอผาสำาหรบผชาย ผหญง และเดก นอกจากนยงมการแบงเกรดเสอผาตามคณภาพอกดวย แลวจงนำามาแพกตามขนาดตางๆ เพอเตรยมสงออกไปยงลกคาซงสวนใหญอยในทวปแอฟรกา อเมรกากลาง ยโรปตะวนออก และเอเชย การขายจะไมมการเลอกและคดราคาเปนแพกตาม นำาหนก แตการนำาไปขายตอเปนชนกบรายยอย ราคาอาจจะถกบวกขนไปนบสบเทา
มอสอง อะไร ทไหน
ปารส: รานขายเสอผาวนเทจมอสองชอ Kilo Shop นนมจดขายและทำาใหการชอปปงของคณสนกขน เมอ
การขายเสอผาในรานคดตามนำาหนก โดยทางรานจะ
แบงกลมเสอผาออกเปนกลมโดยตดแทกสตางๆ ไว
แทกสเดยวกนสามารถถกนำามาคดเงนรวมกนได โดย
มราคาตงแตกโลกรมละ 20-60 ยโร ซงทนรบรองวาม
เสอผาทเหมาะกบทกโอกาสและเหมาะสำาหรบลกคา
ทกคน
จาการตา: เราอาจเคยชนกบรานขายเสอผามอสองทดไมคอยสะอาดและของวางกองซอนกนแบบเตม
พนท แตสำาหรบ ในยานพาซาร ซานตา (Pasar Santa)
ตลาดขายของวนเทจมอสองทกำาลงเปนทนยมในกลม
คนรนใหมในจาการตาอาจทำาใหประสบการณเหลานน
แตกตางออกไปอยางสนเชง วธการคดสรรสนคา วธการ
บรการ และการจดรานนน ใชประสบการณเดยวกนกบ
แบรนดเสอผาสตรทแวรชนนำา ทำาใหลกคามนใจใน
คณภาพของสนคา
ลอนดอน: Marks & Spencer รวมกบ Oxfam
องคกรตอสความยากจนปลกกระแส “ซอหนงใหหนง”
(Buy One, Give One) และลดการทงเสอผาทไมใช
แลว โดยลกคาสามารถ Shwopping หรอซอเสอผา
ใหมแลวสามารถเปลยนชดนนกลบบาน โดยบรจาคชด
เกาใหกบองคกร Oxfam เพอนำาไปใชทำากจกรรมเพอ
การกศลตอไปไดทนท นอกจากนนยงอาจไดรบบตร
กำานลจาก Marks & Spencer เพอใชเปนสวนลดใน
การซอสนคาในรานไดอกดวย
kilo-shop.fr
alumind.com
prexamples.com
COVER STORYเรองจากปก
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 17
โตเกยว: จดขายของ Pass the Baton ในการขายสนคามอสองไมใชของถก แตเปนความหลงใหลในเรองราวของสงของแตละชนทถายทอด
มาพรอมกน สนคาทกชนจะถกบอกเลาทมาอยางนาสนใจ เพอสงตอใหคน
ทรกสงของนเชนเดยวกนไดมโอกาสใชและดแลตอไป นอกจากนทางราน
ยงรวมกบนกออกแบบเพอสรางมลคาเพมใหกบสนคาเกาคางสตอก โดย
รวมกบบรษทตางๆ เพอใหสนคาเกาคางสตอกเหลานน ถกออกแบบเพม
เตมแลวนำากลบมาขายใหมไดอกครง
บอสตน: จากผลการสำารวจโดยเฉลยแลวเรามกจะเปลยนโทรศพทมอ
ถอใหมทกๆ 18-20 เดอน แลวจะทำาอยางไรกบมอถอเครองเกาเหลานนด
Gazelle ทำาใหการซอขายโทรศพทมอถอมอสองผานระบบออนไลนและ
ไปรษณยเปนเรองงาย มมาตรฐาน และนาเชอถอ โดยบรษทจะทำาหนาท
ทงการรบซอเครองทไมใชแลว ซอมแซม สรางระบบการตรวจสอบและ
รบรองคณภาพเครองถง 30 จดทกเครอง กอนจะนำาออกขาย ทำาใหมนใจ
ไดวาโทรศพททกเครองยงอยในสภาพด สามารถใชไดจรงในราคาท
ประหยด
นวยอรก: แนวคดแบบ “No Owner” หรอ “การไมเปนเจาของ” คอ
ไลฟสไตลทกำาลงไดรบความนยมในกลมผบรโภครนใหม ซงสงผลกระทบ
ตอธรกจคาปลก และสรางโอกาสใหมใหธรกจแบรนดเนม โดยเนนการ
แบงปน แทนทจะเปนการซอเพอการครอบครอง อกทงยงเปนการลดคา
ใชจายและลดความเสยงทสงของนนจะหมดความนยมหรอหมดความ
ตองการลงอยางรวดเรว ธรกจเครอขายสงคมเพอเชาสนคาแบรนดเนม
Rent the Runway ทำาใหลกคารสกงายทจะเปลยนและสนกทจะแตงตว
ไมซำากนในโอกาสตางๆ ปจจบนมสมาชกในเครอขายแลวกวา 5 ลานคน
wired.co.uk
spoon-tamago.com
jcdecauxna.com
mashable.com
อมสเตอรดม: สตดโอออกแบบ Waarmakers ออกแบบถงขยะทม
ลกษณะใส และดสะอาดแตกตางจากถงขยะโดยทวไป เพอใชสำาหรบใส
สงของทยงมสภาพดทไมใชแลว โดยหวงวาเมอใครพบเหนและคดวาสง
เหลานนเปนประโยชน จะไดนำากลบไปใชโดยไมตองเสยเงนซอ ซงถงขยะ
ชอ Goedzak นมาจากภาษาดตชทแปลวา Do-Gooder หรอคนททำาด
ทำาประโยชนแกผอน โดยแนวคดนตอยอดมาจากโปรเจกตจบการศกษา
ของไซมอน แอคคายา (Simon Akkaya) หนงในผกอตงสตดโอ เพอ
ออกแบบสงทจะกระตนใหเกดการทำาประโยชนเพอผอน โดยเฉพาะอยาง
ยงคนทไมรจกกนโดยสนเชง
COVER STORYเรองจากปก
18 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
แผนเสยง...สอเพลงทไดรบความนยมมากทสดในยคดจทล
ความไมแนนอนของอนาคตทำาใหเราถวลหาอดต ยงโลกเขาใกลความเปนดจทลเทาไหร ความเสมอนจรงทำาใหเราแยกความจรงไมออก คนจงแสวงหาสงทตอบสนองตอความรสกแทจรง ออรจนล ซง “การหวนระลกถงอดต (Nostalgia)” ชวยบำาบดใหเรารสกอบอน มนคง และนกถงชวงเวลาของความสข ซงคนรนใหมแมวาจะไมเคยสมผสกบอดตเหลานนโดยตรง แตกใหการตอนรบและคดวาสงทไมมอยในปจจบนนน สรางจดยนทสะทอนความแตกตางไดเปนอยางด และคนรนเกาเองกสามารถมโอกาสกลบไปใชสงของทเคยสรางความผกพนในวนวาน กระแสนจงทำาใหเกดความตองการสงของในอดต หรอสงทใหความรสกวาเปนของเกา เกดการกลบมาของสงของวนเทจตางๆ มากมาย ผประกอบการหลายรายทเขาใจความตองการทเกดขน เลงเหนโอกาสของการใชสนคาคางสตอก (Deadstock) ของสงทเคยรงเรองในอดต กลบมาตอบสนองตอความตองการในปจจบน และในทางกลบกนนกสะสมบางคนกตงใจทจะเกบสงของบางอยางในปจจบนไว เพราะเลงเหนคณคาทจะเกดขนในอนาคตดวยเชนกน ปรากฏการณทแผนเสยงไวนลกลบมาไดรบความนยมอกครงในยคดจทลนนเปนสงทนาสนใจอยางมาก และตอกยำาแนวคดความตองการกายภาพในการสมผสกบ Nostalgia ไดเปนอยางด ถาเปรยบเทยบในดานคณภาพของเสยง อาจจะตองพดถงเรองนกนยดยาว แตสำาหรบความรสกนมนวล สนทรยะ และเรองราวเฉพาะตวของแผนเสยงใหคณคาตอการฟงในอกมต ปทผานมายอดขายแผนไวนลในสหรฐอเมรกาเพมสงขนกวารอยละ 50 หรอกวา 9.2 ลานแผน ทำาลายสถตการขายตลอด 20 ปทผานมาเปนปท 4 ตดตอกน ดเหมอนความตองการแผนเสยงจะเพมขนอยางไมมททาวาจะ
ลดลง สวนทางกบพฤตกรรมการซอสอทางดนตรของคนในยคปจจบน Nielsen บรษทซงใหขอมลและการประเมนผลชนนำาของโลกรายงานวาเฉพาะแคชวงไตรมาสแรกของปน ยอดขายเมอเทยบกบไตรมาสแรกของปกอน กเพมขนไปแลวกวารอยละ 53 เลยทเดยว ซงทำาใหอลบม Abbey Road ของวง The Beatles กลบมาครองชารท Billboard Top Vinyl Chart ตดตอกนไดอยางยาวนาน ไมเพยงแตอลบมศลปนเกาคลาสสกเทานนทไดรบความตองการสง ศลปนใหมๆ ทหนกลบมาออกแผนไวนลกสงผลใหยอดขายสงขนดวยเชนกน นอกจากนกระแสความตองการนยงทำาใหวงการซอขายแผนไวนลมอสองและแผนคางสตอกคกคกขนเปนอยางมาก หากลองพจารณาเหตผลทไวนลกลบมาไดรบความนยมอยางสงอกครงในยคน นาจะมทมาจากหลายปจจยดวยกน ประการแรกดวยคณลกษณะทคลาสสกเชอมโยงกบอดต แตใหคณภาพเสยงทดไมนอยไปกวาเทคโนโลยทมในปจจบน และการออกแบบแพคเกจทใสเรองราว
ตางๆ ใหผซอสามารถชนชมและสรางความรสกรวมไปกบเพลงทบรรจไวในแผน ประการตอมาคอความเฉพาะ ขอจำากด และความขาดแคลน ซงคณสมบตนทำาใหการคนหาเปนเรองสนก การตามลาแผนมอสองคณภาพด แผนคางสตอกทเปนมาสเตอรฉบบดงเดม หรออลบม Limited Edition ความหายากยงเพมคณคาใหมากขนไปอก สงเหลานทำาใหความตองการและราคาวงแปรผกผนซงกนและกน คณลกษณะอกประการทจะทำาใหเกดความนยมขนในสงใดๆ กตาม มกมาจากชมชนผซงสนใจในสงเดยวกน โดยแตละกลมจะมการแชรเรองราว ซอขายแลกเปลยน และสรางกระแสความนยมใหกบสงตางๆ ขนมาไดอยางรวดเรว โดยเฉพาะอยางยงในยคทกลมสงคมออนไลนทำาใหคนเชอมโยงถงกนไดอยางสะดวกเชนในปจจบน ฐานแฟนของแผนเสยงไวนลนนมอยดวยกน 2 ระดบ นนคอกลมชมชนของคนทสนใจและชนชอบไวนลเหมอนกน และแฟนเพลงของศลปนนนๆ ทำาใหความตองการเกดขนอยางตอเนองยาวนาน
turnta
blelab
.com
แอมะซอน เวบไซตขายของออนไลนทใหญทสดในสหรฐอเมรกาจบกระแสความตองการแผนเสยงไวนล
โดยยงคงอาศยพนฐานของการซอขายผานชองทางดจทล ออกบรการ AutoRip เพอใหลกคาทซอ
แผนเสยงและหลงใหลการฟงเพลงผานอปกรณแอนาลอกไดไฟล mp3 ของเพลงเหลานนดวย เพอให
ฟงกบอปกรณดจทลขณะเดนทางไดอกชองทางหนง กลยทธการขายเชนนทำาใหลกคามากกวาครง
เลอกบรการ AutoRip และชวยเพมยอดการขายแผนไวนลจากเดมไดถงรอยละ 66
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 19
แบรนดเนมมอสอง ธรกจกลมลกชวรจำานวนมากเพยรพยายามทำานบำารงรกษา บอกเลาเรองราวทดงามของตนตอเนองนบสบนบรอยปผานแบรนด เพอสรางคณคาและมลคาเพมใหกบสนคาและบรการ แบรนดทแขงแกรงนเองจะเปนตวสรางฐานลกคาทจงรกภกด ยดอายสนคาใหคงอยยาวนาน บางคนใหความเหนวาการซอสนคาหรหรอกลมลกชวรแบรนดคอการลงทน และคณคาของแบรนดนนๆ อาจสงผลใหสนคา ชนนนมมลคาสงขนในอนาคต ตลาดแบรนดเนมมอสองจงเตมเตมนเวศนใหสมบรณยงขนและ ตอบสนองตอความตองการทเพมขนอยางตอเนอง ในสงคมทเจรญแลวอยางประเทศญปน ผคนเขาใจดถงประสบการณและคณคาทแบรนดตางๆ มอบให ทงยงเปนกลมทรบกระแสตางๆ ทเกดขนอยางรวดเรว และดวยธรรมชาตของคนญปนมกจะดแลรกษาสงของตางๆ อยางด ธรกจสนคามอสองทเกดขนจงใหบรการครบวงจร ทงการรบซอ การตรวจสอบคณภาพลกษณะเฉพาะของแท ปรบปรงทำาความสะอาด ไปจนถงการกระจายไปยงลกคาในกลมตางๆ ตอไป ภาวะการซอขายสนคามอสองของญปนเปนเสมอนดชนทสามารถอธบายภาพรวมการฟนตวของภาวะเศรษฐกจภายในประเทศไดอกแงมมหนง ทาคจ อชฮาระ (Takuji Ishihara) ประธานบรษท Komehyo ซงเปนธรกจซอขายสนคาแบรนดเนมมอสองทใหญทสดบรษทหนง ชใหเหนวาความเชอมนของผบรโภคเรมขยบเพมสงขน แตพฤตกรรมการจบจายมแนวโนมทเปลยนไปจากเดม ในสภาวะทเศรษฐกจชะลอตวและคาเงนเยนออนตว การซอขายสนคาแบรนดเนมทมกอางองเงนสกลหลกอยางดอลลารสหรฐฯ และยโร สงผลใหราคาการรบซอขายสนคาแบรนดเนมขยบตวสงขนราวรอยละ 15 ดวยเหตนจงทำาใหคนนำาสนคาแบรนดเนมมาเปลยนเปนเงนสดเพอเปลยนเปนสนคารนทใหมกวา หรอเพอนำาไปใชจายเพอการทองเทยวมากขน นอกจากนธรกจซอขายแบรนดเนมมอสองของญปนยงเลงเหนโอกาสในการขยายตลาดออกสตางประเทศ จากจำานวนลกคาตางชาตทเพมมากขน โดยเมอปลายเดอนพฤษภาคมทผานมา Komehyo เปดสาขาทฮองกง เพอเชอมฐานลกคาทมาจากจนแผนดนใหญ และในปหนา Daikokuya รานจำาหนายสนคาแบรนดเนมมอสองชอดงของญปนกจะมาเปดสาขาในประเทศไทย เนองจากเปนกลมลกคาทใหญเปนอนดบสอง โดยมยอดซอขายในปทผานมากวา 890 ลานเยนหรอประมาณ 240 ลานบาท และยงเปนการเชอมโยงการรบรแบรนดสกลมลกคาชาวไทยทกำาลงจะเดนทางไปญปนอกทางหนง
ผลทตามมา
แนนอนวาเราตองการของถก ราคาประหยดจากสงของใชแลว แตสนคามอสองเหลานนตอง แลกมาดวยประเดนทนาเปนหวงในหลายๆ เรอง การนำาเขาสนคามอสองจากตางประเทศมกจะถกนำาเขามาเปนลอตใหญ ซงการคดเลอกสนคาเพอนำามาขายตอมกเกดขน ณ ปลายทางเมอสนคามาถงแลว นนหมายถงสนคาจำานวนหนงจะถกคดออกเพอนำาไปทง ภาระในการทำาลายจงตกเปนของเจาหนาทในแตละพนท นนๆ สนคาบางประเภทกยากตอการทำาลายและเปนมลภาวะตอสงแวดลอม ปจจบนภาษขาเขาท จดเกบไดนน ไมนาจะเพยงพอตอภาระในการกำาจดขยะเหลานในอนาคต สงทตองคำานงตอมาสำาหรบสนคาทเคยถกใชแลวคอราคาทหายไปนนอาจหมายถงคณภาพหรอคณสมบตบางอยางทอาจหายตามไป อายการใชงานของสนคาเหลานนกจะลดลง หรอตองมคาใชจายในการดแลมากกวาปกต และสดทายกจะกลายเปนขยะในทสด นอกจากนการนำาเขาสนคาทดแทนบางชนดดวยราคาทถกของสนคามอสองจากตางประเทศ ไดทำาลายกลไกการผลตในประเทศ จากบทเรยนนบางประเทศในแอฟรกาถงกบยตการผลตสนคาในกลมเสอผาเครองนงหมไปโดยปรยาย ดงนนภาครฐในแตละประเทศจงควรมมาตรการในการดแลการนำาเขา และการใชสนคามอสองภายในประเทศอยางเหมาะสม การนำาแนวคดเศรษฐศาสตรมอสองเขามา ใชอยางมประสทธภาพ จงตองทำาควบคไปกบ การสงเสรมการบรโภคภายในประเทศอยางยงยน
atpres
s.ne.jp
ทมา:บทความ “Infographic: What Amazon Users Are Buying on Vinyl” จาก fastcompany.com / บทความ “Thanks to Strong Sales, Vinyl Albums Are Off and Spinning” จาก nielsen.com / บทความ “Used Handbags Provide an Unlikely Barometer for Japan’s Economy” จาก ft.com / บทความ “Daikokuya Lines Up Local Store” จาก bangkokpost.com
INSIGHTอนไซต
20 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
ทามกลางสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจทไมแนนอน ตลาดมอสองเปนแหลงชอปปงทชวยใหนกชอปรสกผดนอยลงและยงตามกระแส รยส รไซเคล รเซลล ไดทน ทสำาคญ คานยมนไมไดเกดขนแคในยานวนเทจยอดฮต เชน พอรโทเบลโล (Portobello Market) ในลอนดอน หรอแหลงรานมอสองสดชคใน ซานฟรานซสโกและนวยอรกเทานน แตยงรวมไปถงตลาดแบรนดเนมมอสองททยอยผดเพมขนในโซนเอเชย ตงแตเซยงไฮ ปกกง ไปจนถงโตเกยว
GENTY-USED LUXURY IS COMING IN CHINAตลาดสนคาแบรนดเนมมอสองกำาลงบานสะพรงในจน แมวาอตราการเตบโตของภาคอตสาหกรรมและ
เศรษฐกจจะเรมชะลอตวลงไปบาง แตคงปฏเสธไมไดวาจนในวนนไดกลายเปนหนงในประเทศ
มหาอำานาจทางเศรษฐกจทมกำาลงซอมหาศาล สอตางประเทศ ด อโคโนมสต ไดวพากษวจารณวา
นกชอปชาวจนกำาลงเสพตดการซอสนคาฟมเฟอย แตขณะเดยวกนกมองวาเปนลกคารายใหญทชวย
คลคลายสถานการณซบเซาของตลาดแบรนดเนมในยโรปทยำาแยลงหลงป 2008
ไมเพยงเทานน สำานกขาวจนยงรายงานถงแนวโนมการเตบโตของรานคาแบรนดเนมมอสองท
กำาลงไปไดสวยทงในตลาดออนไลนและออฟไลน เชน กระเปาสะพาย นาฬกา และเครองประดบ
หรหรา ทดงดดความสนใจของหนมสาวชนชนกลางระดบบนทไมพสมยคาภาษนำาเขา รวมทงชนชน
กลางระดบลางไดไมยาก เพราะสวนมากผานการใชงาน (อยางระมดระวง) หรอกระทงไมเคยใชเลย
ประกอบกบคนรนใหมนยมซอแบรนดเนมเปนของขวญใหกนแตกลบไมไดใชในชวตประจำาวน จนเกด
การขายตอเพอซอรนทใหมกวาและไมตกเทรนด ดานผซอกมนใจทงราคาทถกกวาและคณภาพของ
ของแท ในป 2013 ฟอรจน คาแรกเตอร นตยสารไฮโซชอดงของจนไดเปดเผยรายงานผลสำารวจซงมง
ศกษากลมรานคาและลกคาตลาดแบรนดเนมมอสองในเซยงไฮ ปกกง และกวางโจว ระบวาตลาดน
สรางมลคาราว 3 พนลานหยวน หรอ 4.94 พนลานเหรยญสหรฐฯ พรอมกบคาดวาจะเพมขนอยาง
ตอเนองรอยละ 37.8 ตอป โดยเฉพาะในเซยงไฮทมความตองการขายของสนคาแบรนดเนมมากถง
รอยละ 60 ซงพรอมจะลบภาพจำาแบบเสอผนหมอนใบ ใหกลายเปนคนจนยคใหมทมาพรอมกบกระเปา
แบรนดเนมหลายๆ ใบแทน
เรอง: ปยพร อรณเกรยงไกร
แกะรอยวฒนธรรมตลาดมอสองในตางแดน – ยงใช ยงประหยด ยงรกโลก?
flickr.
com/m
aciejdak
owicz
flickr.
com/a
ndrews
ubiela
INSIGHTอนไซต
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 21
JAPAN: FROM BOOKOFF'S THRONE TO AIR WARDROBEหลายคนอาจมองวาญปนใหความสำาคญกบการเกบ
รกษาขาวของมากเปนพเศษ แถมยงสรรหาวธซอมแซม
ไดอยางสรางสรรค และยานวนเทจในเมองตางๆ กชวน
ใหคดวาชาวญปนนาจะชนชอบรานคามอสองมา
แตไหนแตไร อนทจรงแลว ในยคกอนภาวะเศรษฐกจ
ฟองสบ (ป 1986-1991) คนญปนมกรอบความคด
แบบประเทศอตสาหกรรมทเชอมนศกยภาพการผลต
และหมกมนกบการคดคนนวตกรรมใหมๆ อยตลอด
เวลา หากสนคาในรานมตำาหนหรอชำารด ผคนกพรอม
จะเมนหนาเดนไปหาของใหมทนท ของมอสองกลาย
เปนสนคาสำาหรบคนยากจนและมกถกสงทอดตลาดใน
ตางประเทศมากกวา
กอนท บกออฟ (Bookoff) จะกอรางอาณาจกร
แหงธรกจหนงสอและสารพดของมอสองทใหญทสดใน
ญปน สงวฒนธรรมมงงะไปบกตลาดอเมรกาและฝรงเศส
ไดอยางวนน ทากาช ซากะโมโตะ (Takashi Sakamoto)
ผกอตงและอดตซอโอบรษท บกออฟ คอรเปอเรชน
(ป 1991) ตองใชเวลา 20 กวาปในการสรางวฒนธรรม
การบรโภคใหมและละลายอคตของชาวญปน สงทเขา
ทำากคอทำาทกวถทางใหบกออฟไมเหมอนกบราน
หนงสอมอสองในยคนน โดยเนนคดสรรหนงสอเกา
สภาพดมาจำาหนาย จดเรยงบนชนเปนหมวดหมอยาง
มระเบยบ ออกแบบรานใหทนสมย สรางบรรยากาศท
เปนมตรและเชอเชญเพอใหหนงสอมอสองกลบมาม
คณคาในสายตาของนกอานอกครง เมอบวกกบกระแส
แฟชนฮปปและวนเทจทไดรบความนยมในกลมวยรน
บกออฟจงแตกไลนจากตลาดนทช มาครอบคลม
ของใชในชวตประจำาวน เชน Hardoff เจาะตลาด
เครองใชไฟฟา เครองดนตร เกม Modeoff เนนเสอผา
ของใชจปาถะ และเปด Bookoff Super Bazaar ใน
ป 2009 เปนศนยการคาขนาดใหญทรวบรวมสนคา
แบรนดเนมมอสองหลายประเภทมาเอาใจสาวกแฟชน
โดยเฉพาะ ผลปรากฏวายอดขายในชวงไตรมาสแรก
ของปเพมขนรอยละ 22.2 คดเปนมลคา 52.5 พนลาน
เยน ขณะทสำานกขาวเจแปนไทมส รายงานวาในป
2010 ตลาดมอสองกำาลงโตเพราะชาวญปนยอมเปดใจ
มากขน เพราะตองรบมอภาวะเศรษฐกจฝดเคองไป
พรอมๆ กบความหวงใยโลกดวยการอดหนนของมอสอง
แทนฟาสตแฟชน
ขณะทเวบไซตชอปปงออนไลนทใหญทสดของ
ญปนอยางราคเทน (Rakuten Inc.) กสรางรายไดจาก
การขายสนคาแบรนดเนมมอสองตดอนดบสนคา
ยอดนยม โดยทำารายไดไดมากถง 598,565 ลานเยน
ในป 2014
นจงถอเปนการเปลยนแปลงครงใหญของคนแดน
ปลาดบซงมกถกมองวาคลงไคลผลตภณฑใหมๆ
มากกวาใครเพอนในกลมประเทศพฒนา ทจะเปลยน
บทบาทจากฝายผผลตมาเปนผบรโภคในตลาดมอสอง
ดบาง
WESTSIDE STORYรานคาเพอการกศล (Charity) กำาลงเปนธรกจมอสองท
ไดรบความนยมในสหรฐอเมรกาและสหราชอาณาจกร
ซงเปนซพพลายเออรอนดบหนงและสองในตลาดมอ
สองของโลก
รานคาเพอการกศลหรอทรจกกนในคำาศพทสแลง
วา "รานขายของโจร (Thrift Shop)” กำาลงผดเพมขน
กวา 10,000 แหงในสหราชอาณาจกร รานขายของโจร
ทวานไมไดขายของทถกขโมยมา แตเปนรานขาย
เสอผาและสนคามอสองทมอบรายไดสวนหนงใหกบ
สถาบน/มลนธตางๆ เดอะ การเดยน ไดรายงานวาป
ทผานมา ชาวองกฤษหนมาจบจายสนคามอสองเพอ
ลดรายจายทไมจำาเปนในชวง Black Friday ซงเปนวน
หยดยาวหลงวนขอบคณพระเจาทผคนจะมาชอปปง
สนคาลดราคาตามหาง ทางฝงอเมรกากมรานเพอการ
กศลมากพอทจะรองรบความตองการของชาวเมอง
ทามกลางเศรษฐกจตกตำา
สงเกตไดวาชาวตะวนตกคนเคยกบการเดนเขา
ออกรานคามอสองมากกวาคนเอเชย สวนหนงเปนผล
พวงมาจากยคปฏวตอตสาหกรรมและการเปลยนผาน
สสงคมบรโภคนยมและวตถนยม จนกระทงในปลาย
ศตวรรษท 20 ผบรโภคเรมเบอหนายกบผลตภณฑท
เหมอนกนไปหมดและมองหาสไตลทไมเหมอนใคร ไม
นานนกวงการแฟชนกตอนรบเสอผามอสองในฐานะ
สไตลวนเทจทมเอกลกษณเฉพาะตว และเปนชาวตะวนตก
อกเชนกนทจดประเดนการใชทรพยากรอยางคมคา
ปลกกระแสอโคแฟชนดวยการนำาของเกากลบมาใชใหม
รไซเคล และขายตอใหกบคนอน ซงนอกจากจะชวย
ประหยดคาใชจายและทรพยากรแลว ยงมคณภาพดและ
ทนทานกวาสนคาแฟชนสมยนทมอายการใชงานสน
แตจะแนใจไดอยางไรวาการใชของมอสองจะ
ทำาใหเราซอนอยลงและชวยโลกไดมากขน วาเลอร
เอม. โทมส (Valerie M. Thomas) ศาสตราจารยสถาบน
เทคโนโลยจอรเจยและนกวจยดานผลกระทบทาง
สงแวดลอมจากการใชพลงงาน ผลตภณฑ และบรการ
ไดเขยนรายงานวจยและบทวเคราะห ‘‘Dematerialization
Impacts of Second-Hand Markets” พรอมกบโปรย
คำาถามวาสนคามอสองทเราใชกนนนชวยสนบสนนการ
รยสหรอกระตนใหเราบรโภคมากขนกนแน เธอตงขอ
สงสยวาการเตบโตของตลาดมอสองเขามาชวยคลาย
วกฤตภาวะเศรษฐกจตกตำากจรง แตระบบการผลต
แบบอตสาหกรรมทเนนจำานวนทำาใหสนคาในตลาดม
คณภาพดอยลง ไมคงทน และอายการใชงานสน เพอ
กระตนใหคนเปลยนของใหมไวขน ทงยงนำาไปสการ
ผลตซำาทผลาญใชพลงงานอยางไรประสทธภาพและสง
ผลกระทบตอสงแวดลอมเตมๆ ไมใชแคนน การขาย
สนคามอสองในวนนเปลยนไปสมอท 3,4,5..เรวกวาเดม
เนองจากมชองทางการจำาหนายหลากหลายทพรอมจะ
ตอบสนองความตองการซอสงใหมๆ อยตลอดเวลา
ฝายผบรโภคกไมไดมองวาสนคามอสองมคณคา นาเกบ
เสมอไป และจะเกดอะไรขนเมอตลาดขยายตวเรว แต
กลบขาดกลไกการจดการ เชน การตรวจสอบอายการ
ใชงานสนคาและการจดการขยะทมประสทธภาพ นน
อาจหมายความวาตลาดมอสองในวนหนาอาจเตมไป
ดวยสนคาทใชงานไมได
อาจถงเวลาทเราตองกลบมาทบทวนการรณรงค
ใชของมอสองกนอกครง โดยเฉพาะในวนนทสนคาใหม
จะ 'เกา' เรวขนทกวนาท
ทมา: บทความ “Infographic: What Amazon Users Are Buying on / รายงานวจยและบทวเคราะห "Dematerialization Impacts of Second-Hand Markets” โดย วาเลอร เอม. โทมส / รายงานผลสำารวจเชงวเคราะห "China Secondhand Luxury Brands Analysis 2013” โดย Fortune Character จาก chinainternetwatch.com /บทความ “Buying secondhand: an alternative to rampant consumerism of Black Friday” จาก theguardian.com / บทความ "Charity shops, Thrift is in” จาก economist.com / บทความ China's second-hand luxury market speeds up จาก chinadaily.com.cn / บทความ “Secondhand market grows” จาก japantimes.co.jp / บทความ “Used luxury goods market heats up" จาก globaltimes.cn / bookoff.co.jp /global.rakuten.com / bergfashionlibrary.com
flickr.
com/jm
sanc
ho
CREATIVE ENTREPRENEURคด ทำา กน
22 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
อาจไมใชประเดนทตองมาหาเหตผลกนอกตอไป วาทำาไมผคนมากมายถงตองการเปนเจาของสนคาแบรนดเนม ไมใชแคเพราะมลคาทสงลบเทานน แตมนยงเปนทงเครองแสดงสถานะ เครองประโลมใจ ไปจนถงมรดกตกทอดทสงตอกนไดทงในกลมญาตมตรคนทรจก ไปจนถงคนทไมรจก ซงนนไดกลายเปนจดเรมตนของเศรษฐกจการสงตอของมอสองแบรนดเนมทมเงนหมนเวยนในตลาดมหาศาล
ลาสด “ไดโกกยะ” บรษทขายสนคาแบรนดเนมมอสองของญปนเพงเดนทางมาแนะนำาธรกจนเปนครงแรกในเมองไทย โดยหวงโปรโมทแบรนดสนกทองเทยวชาวไทยทมจำานวนเพมขนอยางตอเนองและมนยสำาคญตอความกาวหนาทางธรกจ บรษท ไดโกกยะ จำากด มสำานกงานใหญตงอยทเขตมนาโตะ โตเกยว และดำาเนนงานมาแลวกวา 68 ป บรหารงานโดย “โคเฮอ โอกาวะ” ประธานบรหารและกรรมการผจดการใหญ โดยนบเปนหนงในบรษทขายสนคาแบรนดเนมมอสองทใหญทสดในญปนทสามารถฉายภาพตลาดพรเมยมดงกลาวของกลมนกชอปชาวไทยไดเปนอยางด
จากโรงรบจำานำาสกจการรบซอ-ขายสนคา แบรนดเนม เพราะโลกไมไดมทรพยากรใหใชอยางเหลอเฟอ และภาวะเศรษฐกจก ไมไดเออใหผคนซอของใหมไดตลอดเวลา โดยเฉพาะของแบรนดเนม ราคาแพง ไลฟสไตลของคนรนใหมและทศนคตทเปลยนไปตอของมอสองในวนน ทำาใหธรกจแบบซอมาขายไปทตอบความตองการของผบรโภคแบบตรงจดกำาลงไปไดด ธรกจอยาง “โรงรบจำานำา” และ “รานจำาหนายสนคามอสอง” จงเกดขนและเตบโต ไดโกกยะเองกเชนกน ทเรมตนจากการเปนธรกจโรงรบจำานำา ซงอาศยการนำาเสนอสนคามอสองทยงคงเปนทตองการใหแกลกคาในราคาและคณภาพทจบจองเปนเจาของได “ตลอดเวลาทผานมาตงแตเรมตนกจการ บรษทยนดใหการตอนรบลกคาอยางเตมท ทงในแงของการบรการและการควบคมคณภาพททวถง พรอมทงการประเมนความเหมาะสมของราคาเพอใหเกดความพงพอใจสงสด” โอกาวะกลาว
พบแนวคดใหมจากผ ประกอบการไทยทนำาความคดสรางสรรค มาสรางเปนมลคาเพมใหกบสนคาและบรการไดท TCDCconnect.com เวบไซตทรวบรวมรายชอและผลงานของนกออกแบบ ผผลต และ ผ ประกอบการจากทกอตสาหกรรมสรางสรรคในประเทศไทยไว ในทเดยวกน
ไดโกกยะ มอสองแบรนดเนม มากกวาคณคาแตคมคาและตอบโจทยเรอง: พชรนทร พฒนาบญไพบลยภาพ: ภรวต บญนก
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 23
ทำาไมตองของมอสองจากญปน สนคามอสองทนำาเขามาจากญปนดจะเปนไอเทมยอดนยมสำาหรบผทตองการซอหาของคณภาพดในราคาทนาพอใจ เพราะนอกจากจะมสภาพทไดรบการดแลมาเปนอยางดจนเหมอนใหมแลว กยงมราคาทสมเหต สมผล แมวาสนคานนๆ จะเปนสนคาเกรดพรเมยมหรอสนคาแบรนดเนม กตาม ประธานโอกาวะกลาววา “ทผานมาความนยมในการซอสนคาแบรนดเนมมอสองของคนไทยขยายตวเพมขนเรอยๆ ทงลกคาทวไป และลกคาทเปนรานแบรนดเนมมอสองของไทยทมาซอสนคาจากรานเราไปขายตอ เหนไดจากการไปเลอกซอสนคาทรานไดโกกยะในสาขาตางๆ ของญปน โดยบรษทมสดสวนรายไดจากลกคาคนไทยถง 26 เปอรเซนต ซงสงเปนอนดบสองรองจากนกชอปชาวจน และทำาใหเราเลอกทจะขยายธรกจมายงเมองไทย ซงนบเปนการขยายกจการออกตางประเทศเปนครงแรกของบรษท”
จดแขงของมอสองแบรนดเนม นอกจากจะไดครอบครองของแบรนดเนมในราคาเออมถงทบางรายการนนสามารถทำาราคาไดถกกวาทไทยถงครงตอครง จดแขงของธรกจ ขายของมอสองแบรนดเนมอยางไดโกกยะอกอยางหนงกคอ การมอบ ความมนใจสงสดใหกบลกคาทเขามาอดหนนวาสนคาทกชนนนเปน ของแท ดวยระบบการออกใบรบประกนเพอชวยใหลกคาอนใจทกครงในการจบจาย “ในฐานะทเราเปนทรบจำานำาและกจการรบซอขายสนคา ทางบรษทมผประเมนราคาทมความชำานาญมาก สนคาทผานการประเมน และตงราคาจากผประเมนจงมความนาเชอถอ และแขงขนไดทงในดานคณภาพและราคา เราจงไดรบการสนบสนนอยางดจากนกทองเทยวชาวตางชาตจำานวนมาก” สนคากวา 1,000 แบรนด ทถกวางจำาหนายใน 19 รานคา ใน 8 จงหวดของญปนของไดโกกยะนน แบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ ไดแก นาฬกา กระเปา และจวเวลร ซงทางบรษทยงมนโยบายในการสำารวจราคาสนคาในตลาดอยางสมำาเสมอ เพอนำาขอมลทไดมาประเมนการตงราคาขายใหแขงขนไดในตลาด และทสำาคญคอตองดงดดใจใหนกชอปตดสนใจไดในทนท
นกชอปไทยไมแพชาตใดในโลก หากพจารณาถงความสามารถในการจบจายของนกชอปไทยนน จะพบวา จำานวนของสนคาทไดโกกยะขายใหนกทองเทยวชาวไทยนน มถง 4,764 ชน โดยมราคารวมประมาณ 890 ลานเยน หรอคดเปนเงนไทยท 251 ลานบาท (ปงบประมาณกนยายน 2014) ซงนกทองเทยว ชาวไทยถอเปนกลมนกทองเทยวทซอสนคามากทสดหากนบจากจำานวนชนสนคาทขายได และถาหากเทยบโดยวดจากจำานวนรวมมลคาสนคาจะพบวานกทองเทยวชาวไทยถอเปนอนดบสองรองจากนกทองเทยว ชาวจน “ในชวงไมกปทผานมาน เราไดรบความนยมจากลกคาชาวไทยเปนอยางสง มนกทองเทยวชาวไทยแวะมาทรานของเราเปนจำานวนมาก” ประธานโอกาวะอธบายถงเหตผลทเลอกมาแนะนำาธรกจของเขาในประเทศไทย นอกจากนทางบรษทยงเตรยมวางระบบเพอรองรบแนวโนมการเตบโตของนกทองเทยวตางชาตใหมประสทธภาพยงขน โดยจะเรมจากกลมลกคาไทยเปนอนดบแรก เชน การจดเตรยมพนกงานทพดภาษาตางประเทศไดรวมถงภาษาไทย ทงนกเพอสรางประสบการณอนนา ประทบใจในการเลอกซอสนคาจากทกๆ สาขาของราน เมอบวกกบแรงหนนเชงบวกดานความคมคาของอตราแลกเปลยนเงนเยน กยงจงใจให นกชอปสนกกบการเลอกซอสนคามากยงขน ลาสดเวบไซต Hotels.com ไดเปดเผยขอมลจำานวนนกทองเทยวชาวไทยทเขาไปคนหาสถานท ทองเทยวในญปนวามเพมมากกวาเดมถง 90 เปอรเซนต เมอเทยบกบป ทผานมา โดยเหตผลสำาคญททำาใหจำานวนนกทองเทยวไทยเลอกเดนทางไปยงญปนเพมขนกคอ อตราการแลกเปลยนเงนเยนทออนตวลงและคาเงนบาทเพมขน ขณะทจำานวนของนกทองเทยวตางชาตทเดนทางมาเทยวญปนในป 2014 นนมถง 13.4 ลานคน ในจำานวนนเปนนกทองเทยวไทยถง 660,000 คน หรอคดเปนรอยละ 5 ของนกทองเทยวทงหมด ซงมากขนถง 2.5 เทา เมอเทยบกบป 2012 ในอนาคต ธรกจรานขายของมอสองแบรนดเนมสญชาตญปนอยางไดโกกยะ จะยงคงมองเหนชองทางการดำาเนนธรกจทสดใส เพราะมทงแรงหนนจากนโยบายรฐของญปนทเตรยมเขารวมกจกรรมหลากหลายเพอเปาหมายในการดงดดนกทองเทยวถง 20 ลานคนในป 2020 ผานงานโอลมปก มาตรการยกเวนการขอวซาทยงดำาเนนอยตอไป และการพฒนาสถานททองเทยวในแตละภมภาคใหเปนสถานททองเทยวชนนำาระดบโลก และทสำาคญกคอ โมเดลธรกจแบบซอมาขายไปในระดบของแบรนดเนมททงถกและแท ไมวายงไงกยงคงตอบโจทยความคมคาในใจของนกชอปชาวไทยไดวนยงคำา
CREATIVE CITYจบกระแสเมองสรางสรรค
24 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
นบตงแตเศรษฐกจยโรปเขาสภาวะวกฤตในป 2008 ประกอบกบภาวะฟองสบแตกของธรกจอสงหารมทรพยภายในประเทศและปญหาการขาดดลการคลงสะสม สเปนในฐานะสมาชกสหภาพยโรปกไดรบผลกระทบอยางหนกมาเปนเวลาหลายป แตทามกลางสถานการณทรมเรา หนงในไมกกจการทดเหมอนจะไมเพยงอยรอด แตยงเตบโตอยางตอเนองอยางทไมเคยปรากฏมากอนในประเทศน คอธรกจการซอขายแลกเปลยนสนคามอสอง ซงยงนำาไปสการแลกเปลยนและการจางงานทไมพงแมแตระบบเงนตรามาตรฐานทใชกนในปจจบน โดยมเมองหลวง “มาดรด” เปนหนงในพนททอตสาหกรรมใหมนทไดทงรองรอยเบาะแสไวทวทกมมเมอง
เรอง: ณฏฐนช ตณมานะศร
flickr.
com/je
suscm
CREATIVE CITYจบกระแสเมองสรางสรรค
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 25
‘Taboo’ becomes‘To-Buys’อาจดไมใชเรองแปลกทตลาดสนคามอสองจะเฟองฟในภาวะเศรษฐกจตกตำา แตสำาหรบสเปน นถอเปนปรากฏการณครงสำาคญทแสดงถงการเปลยนแปลงทศนคตของผบรโภค ซงสงผลถงพฤตกรรมการจบจายในระยะยาว เพราะแมการซอขายสนคามอสองจะไดรบความนยมอยางกวางขวางในสหรฐฯ รวมถงหลายประเทศในยโรปมานาน แตสำาหรบสเปน ประเทศทเศรษฐกจเตบโตอยางตอเนองเฉลยรอยละ 5 ทกๆ ปนบตงแตอำานาจเผดจการยคนายพล ฟรงโกหมดลงในทศวรรษท 1980 ผคนกมงหาแตสนคารนใหมลาสด “หลายปทแลว คนสเปนจะรสกกระอกกระอวนใจวา การซอสนคามอสองทเคยมคนใชมากอนหมายถงวาพวกเขาไมมเงนพอทจะซอของใหม” โจอานา คอนลล นกวจยเรองวฒนธรรมเศรษฐกจทางเลอก มหาวทยาลยเปดแหงกาตาลญญา (Universitat Oberta de Catalunya) กลาว หลายฝายตางมองตรงกนวา พษเศรษฐกจทรมเรา คอปจจยหลกททำาใหทศนคตของผบรโภคสเปนตอสนคามอสองเปลยนไป หลายปทผานมา รานขายเสอผาและขาวของเครองใชมอสองจำานวนมากผดขนตามถนนสายสำาคญ ในสเปน สนคาสวนใหญไมใชของมตำาหน แตสภาพคอนขางสมบรณ ผานการเกบรกษาอยางด ทงยงขายในราคายอมเยา จากการสำารวจของบรษทวจยตลาด Simple Lógica พบวา ในป 2012 ประชากรสเปนทบรรลนตภาวะและเคยซอหรอขายสนคามอสอง มสดสวนถงรอยละ 50.7 เพมขนจากสองปกอนหนาถงรอยละ 10 ขณะทจำานวนรถยนตมอสองในตลาดรถยนตสเปนกเพมขน จากรอยละ 5 ในป 2007 เปนรอยละ 70 ในป 2012 โดยรถมากกวาครงมอายการใชงานมากกวา 10 ป
Cash Converters รานขายปลกสนคามอสองสญชาตออสเตรเลยซงเขามาเปดกจการในสเปนตงแตป 1995 ไดขยายสาขาเพมในสเปนถง 60 แหงในระหวางป 2002 - 2014 รวมเปน 82 แหง ในแตละป รานคาแหงนจำาหนายโทรศพทมอถอไดมากกวา 100,000 เครอง วดโอเกม 500,000 เครอง และเมอเรวๆ นยงไดเรมแคมเปญรบประกนสนคาหนงป ซงยงเพมแรงจงใจและความนาเชอถอใหลกคาหนมาบรโภคสนคาประเภทนมากยงขน ขณะทธรกจรานเสอผามอสอง ลกคาของพวกเขากไมไดมเพยงชาวตางชาตและ ผอพยพอกตอไป แตยงรวมถงชาวสเปนตงแตวยเกษยณอายทมเงนเกบแคพออยรอด ไปจนถงผบรหารทมองหาสททตดเยบอยางดสำาหรบการนดพบสำาคญ โนเอม โลรอโน เจาของรานเสอผามอสอง Figure ในยานชนชนกลางแชมเบรของมาดรดเลาวา ตงแตชวงป 2012 เรมมลกคาหนาใหมแวะเวยนเขามาทรานมากขน โดยเปนกลมลกคาทมรายไดปานกลาง-สง ใน ขณะทโคลอมเบยนส อารมานโด แอรนานเดส และ มารเบล โคโลเนย เจาของกจการรบทำากรอบรปทซบเซามานาน กไดรบเสยงตอบรบอยางลนหลามเมอพวกเขาเรมตดประกาศรบซอมเฟอรนเจอร ตอนนราน Terracotta จงเตมไปดวยโตะ เกาอ และตเสอผาชำารดทลกคานำามาฝากไว
City of Marketsแมวาชาวสเปนหวเกาจะไมเหนดวยกบการหารายไดดวยการนำาของใช ทตวเองไมตองการแลวมาจำาหนาย แตการเดนตลาดนดซงมทงสนคา มอหนงและมอสองใหเลอกสรรในวนอาทตยและวนหยดนกขตฤกษ กเปนกจกรรมยอดนยมของชาวเมองมาดรดและผมาเยอนมาเปนเวลานาน ไมวาจะเปนตลาดนดทมขาวของทกประเภททจะจนตนาการออก หรอตลาดทเปนแหลงซอขายสนคาเฉพาะอยาง
flickr.
com/e
nrique
cesp
edes
flickr.
com/b
enym
arc
CREATIVE CITYจบกระแสเมองสรางสรรค
26 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
El Rastro: ตลาดนดกลางแจงทใหญทสดในยโรป ทกๆ วนอาทตย พนทในจตรส Plaza de Cascorro
และบรเวณใกลเคยงจะพลกพลานไปดวยฝงชนและแผงขายของหลายพนแผง ทนมทกอยางททกคนมองหา ทง
ของมอหนงและมอสอง ตงแตเสอผา เครองประดบแปลกๆ ของใชในบาน ของสะสมโบราณ ไปจนถงชนสวน
คอมพวเตอรและเครองใชไฟฟา
Stamps and Coins Market: ตลาดแสตมปและเหรยญในจตรส Plaza Mayor เปนหนง
ในตลาดนดทเกาแกทสดในมาดรด ทซงนกลาแสตมปและเหรยญทงมออาชพและมอสมครเลน พรอมใจกนมา
นำาเสนอและมองหาขมทรพยทพวกเขาชนชอบในวนอาทตย
Cuesta de Moyano: ตลาดนดหนงสอถาวรซงยดครองพนทตดกบสวนสาธารณะ Retiro เรม
จดมาตงแตป 1925 นกสะสมหนงสอมออาชพจะเดนทางจากทวโลกเพอมาตอรองซอขายกนทน ตลาดโมยาโน
มหนงสอมากกวา 300,000 เรองจากหลากหลายสาขา ทงหนงสอหายากและหนงสอเกาตงแตศตวรรษท 19
หรอหนงสอทปจจบนไมตพมพแลว ไปจนถงฉบบตพมพลาสด ทงหมดวางอยบนแผงขายหนงสอไมสนขนาด
15 ตารางเมตรจำานวน 30 แผง ซงไดรบการดแลซอมแซมใหยงคงรปแบบเดมจนถงปจจบน
Paintings Flea Market: ตลาดนดภาพเขยนในจตรส Plaza Conde de Barajas แหงน จด
ขนโดยสมาคมจตรกรแหงมาดรด ผมาเยอนสามารถเลอกซอภาพเขยน ทงทเปนสำาเนาภาพเขยนชอดง และ
งานของแทจากศลปน รวมทงเดนชมผลงานทจดแสดงอยตลอดเสนทาง
Second Hand Go Onlineหลยส อองฮล และเพอนๆ เรมกอตง Percentil เวบไซตขายเสอผาเดกมอสองในมาดรดเมอป 2012 เปดโอกาสใหพอแมทมเสอผาของลกวยกำาลงโตนำาสนคามาขายตอได โดยแจงขอรบกระเปาเพอนำาไปบรรจเสอผาทตองการขาย กอนจะสงใหพวกเขาตรวจสอบคณภาพ ทำาการอพเดทภาพและรายละเอยดสนคาลงบนหนาเวบไซต พรอมระบราคาใหมของสนคามอสองท ‘ดเหมอนใหม (quasi-new)’ เหลาน เทยบกบราคาเตมเพอขายตอใหแกผทตองการ ในป 2014 Percentil ไดรบเงนทนจำานวน 1 ลานเหรยญยโร จาก Active Venture Partners เพอเดนหนาพฒนาระบบการรบซอสนคาทวยโรป พรอมกบพฒนาแพลตฟอรมเพอเพมไลนเสอผาสตรมอสองในชอ Percentil Woman ในอนาคต ตวเลขการซอขายสนคามอสองในโลกออนไลนกำาลงเพมขนอยางเหนไดชด จากการสำารวจของเวบไซตขายสนคามอสองสำาหรบเดก Percentil.com และ Parabebes.com ในป 2013 พบวาม พอแมชาวสเปนทซอสนคามอสองรอยละ 36 และอกรอยละ 40 กมแนวโนมทจะเลอกซอของมอสองบนเวบไซต หากทางรานมบรการรบคนและรบประกนสนคา โยมเมอ โกมา ผจดการทวไปของ Segundamano เวบไซตสนคามอสองออนไลนทไดรบความนยมทสดในสเปน รายงานวาในเวลา 5 ปทผานมา เวบไซตมอตราการลงโฆษณาบนหนาเวบสงขนถง 4 เทา และยอดผเขาใชงานเพมขนจาก 2.5 ลานครงเปน 10 ลานครง สวน Pikeando เวบไซตภาษาสเปนสำาหรบซอขายเฟอรนเจอรอเกยมอสอง กมยอดผเขาชมเพมขน 3 เทาทกป เฉลย 150,000 ครงตอเดอน
A Second Chanceto ShareAbrete Sesamo (Open Sesame) เปนหนงในรานขายของมอสองจำานวนมากทเกดขนใจกลางเมองมาดรดในชวงวกฤตเศรษฐกจ แตสงท ตางจากรานอนๆ กคอการซอสนคาในรานน ไมจำาเปนตองใชเงนสด ลกคาเพยงจายคา ลงทะเบยนสมาชกเลกนอย และนำาของใชท ไมตองการแลวมาแลกแตมเพอใชซอของใน รานเทานน “พวกเขาจะจายเงนยโรเพอซอแตมกได แตเราจะคดในราคาทแพงกวา เพราะเราอยากกระตนใหคนนำาของทไมใชแลวมาแลก” เอมมานเอลลา เชนา เจาของรานอธบาย รานของเอมมานเอลลาเปนหนงในองคกรและหางรานในสเปนทหนมาพงพาระบบการแลกเปลยนสงของโดยไมใชเงน (Barter System) ในภาวะการเงนฝดเคอง เชนเดยวกบในป 2010 ท ซาบโน ลเอบานา เจาของบรษท Atodatinta ผจดจำาหนายเครองพมพและอปกรณอะไหลทประสบปญหาสภาพคลองทางการเงน เลอกจายคาเชาสำานกงานสวนหนงใหแกผใหเชาดวยเครองพมพ ตลบหมก และคอมพวเตอรของบรษท
flickr.com/jafsegalflickr.com/promomadrid
flickr.com/martius
CREATIVE CITYจบกระแสเมองสรางสรรค
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 27
Time Bankนอกจาก “สงของ” แลว “บรการ” กเปนทรพยสน
อกประเภททชาวสเปนนำามาแลกเปลยนกนโดยตรง
โดยเฉพาะในชวงวกฤตทสเปนมอตราการวางงาน
ถงหนงในสของประเทศ (ป 2012) ซงสงเปนอนดบ
สองในสหภาพยโรปรองจากกรซ ในขณะทรฐบาล
เองกจำาตองตดลดคาใชจายและสวสดการผวางงาน
ลงเพอรกษาเสถยรภาพของประเทศไว “เวลา” จง
เปนสงทผคนมเหลอเฟอยงกวา “เงน” ในกระเปา
หลายปทผานมา มการจดตงกลมเพอแลก
เปลยนบรการในระดบบคคล ดวยระบบทเรยกวา
“ธนาคารเวลา (Time Bank)” ในสเปนจำานวนมาก
โดยดำาเนนการเหมอนธนาคารทวไป แตจะกำาหนด
ให “เวลา” เปนเหมอนสกลเงนใหมทใชเฉพาะกลม
เพอใหสมาชกใชทกษะและเวลาของตนเองมาแลก
เปลยนกบความชวยเหลออนๆ จากเพอนสมาชก
ดวยกน ไมวาจะเปนซอมรถ ทาสกำาแพงหอง ทำาอาหาร
เชดกระจก สอนภาษา สอนเดกทำาการบาน ฯลฯ
แมของคามเลย กล ชวยรดผาและทำาความ
สะอาดใหสมาชกคนหนง เธอนำา “เวลา” ทไดจากการ
ทำางาน มาจางครสตนา อลเทเบลใหตวภาษาองกฤษ
ใหลกสาวของเธอ สวนครสตนาเองกนำาเวลาทได
ไปเรยนพลาทสและขอใหเพอนสมาชกอกคนท
เปนกราฟกดไซเนอรชวยออกแบบเรซเมใหมใหเธอ
สมาชกทเขารวมในระบบธนาคารเวลาจะม
สมดบญชทระบจำานวนเงน (เวลา) ของตนเอง โดย
มเลขานการทำาหนาทตรวจสอบ หลายกลมใชระบบ
ออนไลน ทำาใหสมาชกสามารถลงทะเบยนเพอสราง
โปรไฟลในระบบ พรอมทงระบทกษะงานของตนเอง
และงานทตองการหาคนมาชวยผานทางเวบไซตได
เลย ในขณะทบางกลมใชวธการจายเชคเปนสกล
เงนเฉพาะทตงขนเอง
“สำาหรบฉน มนเปนเรองดทไดรวาเวลาของ
ฉนมคาเทากบเวลาของคนอนๆ ไมมความแตกตาง
ระหวางหนงชวโมงทใชทำางานหนาคอมพวเตอร กบ
หนงชวโมงทใชทำาความสะอาด” โลลา ซานเช หนง
ในสมาชกธนาคารกลาว ระบบธนาคารเวลาจงเปน
เหมอนประตททำาใหผคนคนพบและตระหนกถงอำานาจของการมปฏสมพนธเชอมโยงกบเพอนรวมชาตคนอนๆ
ไมใชเพยงเพอทตวเองไดกนไดใช แตรวมถงการไดผลดกนเปนผผลต ผสอน หรอผใหเงนทนแกกนและกน
การสำารวจในป 2012 พบวามกลมธนาคารเวลาเกดขนทวสเปนมากกวา 325 กลม โดยแตละกลมม
สมาชกตงแต 50 ไปจนถง 400 คน นนหมายความวา มประชากรชาวสเปนหลายหมนคนทเขามาม
สวนรวมในระบบการแลกเปลยน และทำาใหปรากฏการณทเกดขนนเปนเหมอนสนามทดลองเรองระบบ
การเงนทางสงคมทใหญทสดของยคสมย
อยางไรกตาม นกเศรษฐศาสตรหลายคนกงวลวา การเพมขนของชมชนแลกเปลยนซงอยนอกระบบ
เศรษฐกจเหลาน จะยงผลกใหเศรษฐกจสเปนอยนอกการควบคมของรฐและทำาใหประเทศสญเสยรายไดจาก
การเกบภาษ เพราะคนเหลานไมไดทำางานแลกเงน แตทำาเพอแลกกบงาน ดงนนพวกเขาจงไมไดเสยภาษ
เงนได “หนงในกฎของธนาคารเวลากคอ งานทคณทำาใหสมาชกคนอนๆ จะตองไมใชงานทตองทำาตอเนอง
ลองคดดวาถาคณสอนภาษาองกฤษใหสมาชกคนหนง แลวเขาเกดอยากจะใหคณสอนใหทกสปดาห คณกทำา
แบบนนไมได เพราะในทางทฤษฎ สถาบนสอนภาษาองกฤษทเสยภาษกจะสามารถฟองคณไดในฐานะทคณ
ไมไดเสยภาษ” ฮลโอ กสเบรต นายธนาคารซงเปนผใหคำาปรกษากลมธนาคารเวลาหลายกลมในสเปนอธบาย
แมวาผลกระทบทอาจเกดจากการจางงานนอกระบบจะยงเปนคำาถามทตองหาคำาตอบ แตเชอวาการ
ทชาวสเปนไดหนกลบมามองหา มองเหน และใชประโยชนจาก “คณคา” ของสงของ ทกษะ และเวลาท
ตนมอยใหคมคามากทสด ยอมเปนการเรมตนททำาใหเขาใจวกฤตทกำาลงเผชญ และพรอมจะเดนหนาตอ
อยางมนคง ไมชากเรว
Lost & Found Marketเทศกาลตลาดนด Lost & Found เกดขนดวย
ความตงใจทจะเปนแหลงซอขายแลกเปลยน
สนคามอสองทเปดโอกาสใหใครกตามทมขาวของ
ทไมไดใชงานแลว สามารถจองพนทในงานเพอ
นำาสนคามาจำาหนายใหแกเจาของคนใหม โดยม
กฎเหลกวาสนคาทกชนทนำามาขายจะตองเปนของมอสองเทานน พรอมกบชแนวคดเรองการใชและจดการกบขาวของอยางคมคา “Reduce Reuse
Recycle (3R)” เทศกาลจดขนเปนครงแรกในมาดรดเมอเดอนมถนายน 2015 ทศนยวฒนธรรม Conde
Duque หลงจากทเรมจดตอเนองในบารเซโลนามาตงแตป 2007
Lost & Found Market แบงพนทออกเปน 6 สวน ไดแก Art Space พนทแสดงผลงานศลปะของ
ศลปนรนใหม พรอมดวยเวรกชอปทเกยวของ เชน การดดแปลงเสอผา การทำาเครองดนตรจากวสด
รไซเคล ฯลฯ Market Space สำาหรบซอขายแลกเปลยนสนคามอสองทคดเลอกแลววามความนาสนใจ
และมคณภาพ Open Space เพอใหทกคนไดแสดงความเหนอยางเสรผานการเสวนา และยงมจดแลก
หนงสอทสามารถนำาหนงสอทไมตองการแลวมาแลกกบหนงสอทคนอนๆ นำามาวางไว นอกจากน ยงม
Children’s Space พนทใหความรเรองการจดการของใชดวยหลก 3R แกผเขารวมงานวยใสผานเกม
และเวรกชอปตางๆ รวมถง Chef’s Space พนทจำาหนายอาหารและเครองดม และ Music Space ท
มการแสดงดนตรจากวงดนตรและดเจผลดเปลยนกนมาสรางสสนในงาน
facebook.com/Lost and Found Market
ทมา: Euromonitor / fleamarketinsiders.com / บทความ “In hard-hit Spain, bartering becomes means of getting by” (20 กมภาพนธ 2013) จาก usatoday.com / บทความ “Lost & Found: Barcelona Reinvents Second Hand Markets” จาก treehugger.com / บทความ “Madrid’s first edition of the Lost & Found Market” (4 มถนายน 2015) จาก petitplace.com / บทความ “Sharing Espana: The Association of Sharing Economy Startups in Spain” (12 ธนวาคม 2014) จาก collaborativeconsumption.com / บทความ “Spain barter economy wins followers in grip of crisis” (20 กมภาพนธ 2012) จาก reuters.com / บทความ “Spain takes to the thrift shop” (26 มนาคม 2014) จาก fortune.com / บทความ “Spain's crisis spawns alternative economy that doesn't rely on the euro” (4 กนยายน 2012) จาก the guardian.com / บทความ “Spaniards make-do and mend as crisis reshapes consumerism” (19 กนยายน 2012) จาก reuters.com / บทความ “'Time Banks' Help Spaniards Weather Financial Crisis” (22 กนยายน 2012) จาก npr.org
THE CREATIVEมมมองของนกคด
28 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
MADE BY LEGACY สงตอและแบงปนคณคาจากมรดกตกทอด
เรอง: นนทนร พานชกลภาพ: นทธชนน เพชรด
THE CREATIVEมมมองของนกคด
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 29
ปจจบนหากความสนกของการใชของวนเทจ คอการไดเรยนรและใชสอยขาวของมเรองราวมากคณคาจากยคอดต ความสนกของการเดนตลาดนดของวนเทจแบบ Flea Market กคงอยทการไดมาพบปะ เสาะหา และแบงปนความหลงใหลไปกบมรดกตกทอด จากวนวานไปกบคนคอเดยวกน คงไมมใครเขาใจเรองนดไปกวา วฒ "วดด” สมบรณกลวฒ ผกอตงและผอำานวยการของ Made by Legacy ตลาดนดสไตลอเมรกนอนเปนหมดหมายทคนรกชอบของวนเทจในเมองไทยไมเคยพลาด มมมองและประสบการณจรงจากการจดงาน Made by Legacy ของวดดไดเผยเราเขาใจวา คณคาและความหมายใหมของการบรโภคของเกา ไมเพยง อยทการเตมเตมทางจตวญญาณหรอการขบเคลอนเศรษฐกจ หากการหมนเวยนและแบงปนกนใชไมสนสดน ยงเปนเรองของชมชนและการอยรวมกน ทชวยสรางสรรควฒนธรรมการแลกเปลยนและสงตอความรและคณคาจากรนสรน อนขานรบไปกบกระแสความเปนไปของโลกอยางยงยน
คดอยางไรกบการเกดขนของ Flea Market ซงมการจดกนในชวงสดสปดาหบอยครงขนเรอยๆ ในกรงเทพฯ รวมถงการทคนหนมาสนใจของวนเทจกนมากขน จดเรมตนการชอบของวนเทจของคณวดดเองมทมาอยางไรและทำาไมถงตดสนใจจดงาน Made by Legacy จรงๆ ตลาดแบบนมมาไมรกรอยปแลวทวโลก มตลาดดอกไมสด อาหารสด มของเกาของใหม แตตอนนทเหนเยอะๆ มนเปนเพราะสอ กอนหนาน ไมคอยมใครไดเหนภาพตลาดแบบนมากอน มนเปนแพลตฟอรมของมารเกตเพลสแบบทมความสวยงามทคนสวนใหญอาจจะยงไมเคยมประสบการณ เหมอนครงแรกทผมชอบ Flea Market กมาจากเราได มองเหนมมหนงทคนอนมองไมเหน ไดไปดตลาดฝรง เหนคนมากองของ มาขายของ มนมอะไรมากกวาตลาดนดธรรมดาๆ ดวยสอทออกมาชวยกระจายภาพตางๆ คนสามารถเขาไปเสรชหารปจากอนเทอรเนตได คนกเรมไดเหนภาพของตลาดนดฮปๆ จากทกมมโลก เพราะงนตลาดพวกนกลายเปนของแบบไมอละ ทกคนอยากไปเดน ฉนอยากจะไปถายรป อยากจะไปกนสตรทฟดทอยในตลาดบาง กนขนมซงมนไมไดหากนไดตามรานทเสรชหาแลวกเจอ มนเปนประสบการณอยางหนงททกคนบนโลกตองการ ไมใชแคทเมองไทย ถาเปนในกรงเทพฯ ทำาไมตอนนเหนเยอะ เพราะวาตวคอรเปอเรชนใหญๆ ทเขาทำาเกยวกบรเทล เขากไมรจกหยดเจรญเตบโตเขาตลาดหน พฒนาจนทกคนเขาเบอหาง สวนตวผมนะ คนกอยากจะมาจบจายใชสอยในตลาดสไตลอนบางทไมจำาเปนตองเปนหาง นาจะเปนเหตผลนดวย โลกของวนเทจ มนคอโลกของการเรยนรประวตศาสตรททกคนสามารถมเรองทตวเองชอบ เปนฮอบบอยางหนงเปนสงทเราสนใจ บางคนชอบยนส แตรเรองฮอลลวดยคป 50s บางคนชอบแผนเสยงกเลยรเรองเพลง สงทมนไดกลบมาทกคนจะกลายเปนแบบผรในเรองใดเรองหนง ของวนเทจนมนสนกตรงน มนพดไมมวนจบ ถาคนๆ หนงเรมชอบของวนเทจแลวจะเลกชอบไมได มนจะไมมคำาวาเลกชอบ
เดกๆ พอชอบพาไปคลองถม แตผมไมเคยชอบเลย บอกเขาวาอยากอยบานเลนเกม ไมชอบของคนอน ชอบของใหม เดนจตจกรเมอกอนไมเคยดตรงขายของวนเทจ เดนผานกรสก เฮย มนสกปรก แตอาจจะเพราะพอเราปลกฝงมาแตเดกๆ มนกคอยๆ ซมซบจนวนหนงเราโตขนเรารสกมนโอเค กลายเปนวา สงทเราอมาตลอดคอสงทชอบ ชอบของวนเทจ ตอนวยรนกชอบเสอผามอสอง จากเสอผาเรมเปนของใช จนมาเปนเฟอรนเจอร กเรมรจกดลเลอรกลมวนเทจ พอคา คนสะสมกางเกงยนส รจกคนใน วงนมากขน แตผมไมใชนกสะสม ผมเปนลกคา ทกวนนกยงเปน ตอนแรกไมไดอยากจะทำาอะไรเกยวกบตลาด เดกๆ อยากเปนสถาปนก เปนเจาของโรงแรม ทำารานบทคชอป เปนคอนเซปตสโตร แฟชนนดๆ แตรตววาชอบเดนตลาด ผมชอบตลาดนดเมองไทยอยแลว ทงจตจกรหรอคลองถม เวลามโอกาสไปตางประเทศผมจะไปตลาด Flea Market อยางทนวยอรกทผมไปเรยนตอ มนนารกมาก ไปแลวไปอก รานเดมนแหละ แตไปยนคยกน ไปเลาเรองอาทตยทแลววามอะไรเกดขน ผมไปเจอตลาดนดอนใหม ไปเจอคนขายคนใหมของตลาดนดอกทหนงกแนะนำากน ทกคนแชรความรกนคอพอเราไป Flea Market ทตางประเทศแลวเราเหนวา ตลาดนดบานเรามนไมไดมวญญาณอยในนน สดทายมนไมสนก แตตอนนนกยงไมไดคดวาจะกลบมาจด Flea Market
THE CREATIVEมมมองของนกคด
30 l Creative Thailand l สงหาคม 2558
พอกลบมา ผมเรมคดถงวา เฮย มนไมมแบบนน แลวเราพอจะรวบรวมคนได เราเปนคนกลางให ตอนแรกคดแควาอยากจะตงเปน ชมรมขน มาทำาเปนกงชมรม รวมตวกนเปนงานประจำาปของคนชอบของวนเทจ ตอนแรกงายสดกเปนของแฟชนทชอบมาตงแตวยรน Made by Legacy ครงทหนงเลยเปนงานทเนนแฟชน ของแตงบานนอยหนอย มสองบธ มแผนเสยงนดหนอย ทเหลอเปนเสอผาหมด ผมไมอยากเรยก “รานคา” นะ พวกเขาเปน “นกสะสม” ผมบอกคนทมาวา “พวกคณไมใชรานคา ผมไมไดจะทำามารเกตเพลสใหมเพอพวกคณทอาจจะมหนารานอยทสวนจตจกรอยแลว บางคนเปนดไซเนอร บางคนเปนสไตลสต หรอทำางานอนๆ แตผมขอวนน คณมาเปนเหมอน Exhibitor (นกจดแสดง ผลงาน) เปนดลเลอรในเวลาเดยวกน ไมจำาเปนตองขาย แตเอาของมาโชวได” Made by Legacy เปนททผมตงใจใหเปน Flea Market แบบนน เปนทใหคนทมาไดรแลกซ เอาพนทสวนตวทไมเคยมใครไดเหนมาแบงปนกบคนทสนใจในพนทเดยวกนรวมกน นนคอเจตนารมณ สวนเรองของ การคาเปนผลพลอยได
มองวาบานเราขาดพนทรวมคนเหลานเขาดวยกนในแบบทมาแบงปนความรความหลงใหล ซงกทำาใหคนอนๆ สนใจหรอวาเขาใจของวนเทจมากขนไหม ผมเทยบระหวางงานผมกบงานของหลายๆ กลมทเขาทำาอยทกวนน สมมตวามอยสบกลม มสองในสบกลมทผมวาเขากมไอเดยทมาจดงานเอาทดอรกน จะเรยก Flea Market หรอเรยกงานแฟรกแลวแต ผมจะชอบกลมทเขาเอาความเปนกลมของเขามานำา กจะคอยศกษาเหมอนกนวากลมนใครเปนผนำา รานคาเปนใคร แลวเขามความเกยวเนองกนไหม ถาเขามเนย ผมสนบสนน ผมไมเคยมองวามาแขงกน ผมรสกวามอะไรใหผมชวย ผมอยากชวยดวยซำา แตถาคณมาจดเพราะวาคณมาเดนตามตลาดพวกนมาเอาคอนแทครานคาไป แลวกเอาไปตงชอขนมาชอหนงเพอจะทำาธรกจ ผมไมเหนดวย เพราะวาสดทายคณกไปฆาคนอนทเขาแชรรานคาดวยกน เพราะการทคณไปยมของทมนมอยมาโชวซำาแลวซำาอก มนไมมประโยชนกบใคร คณจะใชเรองสถานทจดงานตางๆ มาดงดดกได ไมมปญหา แตวาสดทายคนทไมแฮปปกอาจจะเปนลกคาของคณเอง คนทเปนรานคาของคณ เขาไมเหนวาคณ give a damn (ใสใจ) กบเขา Made by Legacy ผมไมคอยกงวล เพราะวาผมม “ลกคา” หลกผม หมายถง Exhibitor หรอรานคาหลกกลมวนเทจของผมซงเขาไมไปงานอน แตถากลมงานอารตและคราฟต มนเปนอาชพนะ ถาเขามพนทขายเพม อยากจะไปโชวงานเขา เขากตองไป กไมผดอะไร ผมเหนทกคนพยายามจะบอกวาเราจะมรานนมา คนนนมา จรงๆ แลวมนกจะยงทำาใหแบรนดของคณไมชด Made by Legacy ไมเคยบอกวารานคาเราคอใคร คณตองมาดเอง มาทำาความรจกเอง ดนตรใครจะเลนผมไมบอก ตองมาดเอง บอกเตมทกคอหนางาน ไมมความจำาเปนทผมจะตองโฆษณาสำาหรบ Flea Market มนอยทคณไดมาแลวคณชอบ แลวคณกจดไวในตารางของคณ กลางปเดยวม Made by Legacy นะ สนปจะมอกนะ
แตถาคณมาจดเพราะว าคณมา เดนตามตลาดพวกน มาเอาคอนแทครานคาไป แลวกเอาไปตงชอขนมา ชอหนงเพอจะทำาธรกจ ผมไมเหนดวย เพราะวาสดทายคณกไปฆาคนอน ทเขาแชรรานคาดวยกน เพราะการท คณไปยมของทมนมอยมาโชวซำาแลวซำาอก มนไมมประโยชนกบใคร คณจะใชเรองสถานทจดงานตางๆ มาดงดดกได ไมมปญหา แตวาสดทาย คนทไมแฮปปกอาจจะเปนลกคาของคณเอง
THE CREATIVEมมมองของนกคด
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 31
มองวาตลาด Flea Market จะอยใหประสบความสำาเรจไดอยางไรในปจจบน ยอนไปสกสบปมคนเคยจดงาน แบบนในบานเราไหม มนมตวอยางทงายทสดและทกคนนาจะรจกทสดกคอ Brooklyn Flea ซงเขาเปนธรกจทใหญแลวตอนน กคอ เขาคลอดความเปนตลาดนด Flea Market มาเปนตลาดอาหาร Smorgasburg วนเสารเปนตลาดขายของ วนอาทตยจะเปนตลาดขายอาหารซงมนตอบโจทยมาก แลวทำาไมของเขาอยได เพราะของเขาเปนเมองแบบเมโทรโพลแทนททกคนตองไป แลวกจกรรมถาคณไมเดนฟฟท อเวนว คณกตองมาทน หนารอนกโอเคไมรอนจนเกนไป ฝนเขากแบบมบาง หนาหนาวเขายาวมากกมแผนสำารอง คอไปเชาตกเกาชอ One Hanson Place ซงเปนสถานททสวยอก คอเขา คอนขางคดครบลปทกฤดวาเขาจะไปทไหน ทกทๆ เขาจองไวทงหมด แลววางแผนไว ทงหมดมนจบดวยตวของมนเอง Made by Legacy ชอบโมเดลนและพยายามทำาตามในเรองของแพลตฟอรมใหมนเขากบระบบอากาศของบานเรา ซงทำาไมเขาทำาทกอาทตยได แต Made by Legacy ไมสามารถทำาได เราสามารถมตามฤดได แตไมสามารถจดบอยไดเทา เพราะวาของเขาหลากหลายมากในแตละฤด หมายความวา เจคนนกจะเอาแจกนมาขาย สกพกกแบบ ฉนไมเอาละ ฉนจะเอากระเปามา แตบานเรามลมตมาก เรามเตมทกรองเทาสองรอยค แตทนนมคนมรองเทาสองรอยคประมาณสบคน มแบบพนคอกสกหาคน พวกนกจะบางทเบอตลาดน กยายไปพอรตแลนดบาง มนม คนพอรตแลนดกมาขายอยในนวยอรก กสบเปลยนกนมา มนเหมอนประเทศเขาใหญ เวลาเขาจด เขาสามารถทำาไดทกอาทตย แลวอาหาร ไมตองหวงเลย โดนทเขาอรอยจรงๆ นกออกไหม มหนงสอเลมหนงเขยนวา เมอสบปทแลวกอนม Made By Legacy เคยมงานทสยามสแควร แตชออนดอะไรจำาไมได ทแบบวาผดละ มคนเคยจดงานแบบนจรงครบ อยางเชน Flea Market ในซอยแจมจนทร เอกมย แบบปอปอพขนมาตรงลานจอดรถตรงนน ซงผลตอบรบดมาก แตพอ จดบอยๆ ขน คนกเรมเบอกนไปเอง เราศกษามากอนแลววาในกรงเทพฯ ไมสามารถทำาอะไรแบบนนไดทกวน ใหงานมนตนเตนทกวนในทก อาทตย เพราะฉะนน Made by Legacy กเลยจดปละแคสองครง แมบางคนจะบอกวาสครงไปเลย ทกควอเตอรกไมทำา เพราะรวามนกจะเปอยเรว
โมเดลการจด Flea Market ทเหมาะกบบานเรานาจะเปนแบบไหน คอนขางยากมาก ของ Made by Legacy เองครงแรกเกบคาเขาสามรอยบาทโดยใหคปองแลกเปนสวนลดสดทายโดนดาเพราะวาลงสอไปไมพดเรองน คนทมากงง โดนคนรวยคนหนงถอไมเทาใสหมวกมาแบบนกวาจะมาเจอของเจง เอาคปองโยนคนแลวบอก waste of my time เรากเรยนรวา มาเกบสามรอยบาท แลวพอมองไป ของเรามนหวยสำาหรบเขาจรงๆ แลวเราไปลงบางกอกโพสต ไปพดเหมอนเราแบบใหญโตรเรองวนเทจมาจากไหน เรากเลยเรมปรบ แตยงไงเราตองเกบคาเขาอย เพราะไมชอบม สปอนเซอร กคดเรองคาเชาบวกคาเขา สดทาย โมเดลธรกจกคอยๆ มา จากคาเขาจากสามรอยเหลอรอยหนง ครงทสองพอทกคนมาแลวแฮปป ขอเกบคาเชาทกคนกยอมจาย กเกบนอยๆ กอน ครงแรกทเกบกขาดทน ครงทสองกยงขาดทน แตพอครงทสามคดมาแลววามนถงจดเลยจดคมทน เพราะเราจะขอขนคาเชาไดอกหนงครงแลวจะเปนราคามาตรฐาน คอยอมเสยกอนเหมอนคนลงทนทำาราน กเลยจดคมทนในครงทสาม ประมาณปครง วางแผนแลววาครงทสามจะไดกำาไร แลว Made by Legacy ม บารของตวเอง ขายเครองดม ขายคอกเทลทคดสตรขนมาเอง ดวยเงน สามสวนรวมกนแลวเราสามารถจดไปได แลวเรากไมไดโลภทจะแบบวาตองไดเยอะเพราะรสกวาเทานเรากสามารถจดไดทกๆ ครงละ จดททำาใหตว Made by Legacy แตกตาง อยททกคนเปนเพอนกน ผมมสวนวนเทจทคอนขางแขงแรงซงคนอนกคงทำาวนเทจแบบนไมได แลวกผมเปนคอมมนตทชอบใหคนนานาชาตไดออกมาเจอกน เพราะฉะนนจะมคนญปน มฝรงแซมอยในนน มนมอกสกกงานทฝรงกบคนไทยมาเดนในงานเดยวกนบอยๆ มนไมม เพราะตลาดอนกคอจะเปนวยรนเลย กลมเปาหมายเขากกลายเปนแบบวา เราจะเอาวยรนกลมไหนด ซงงานผม ผมไมเคยมองเรองแบบนนเลย คอผมตองการใหมนเปนเรองคอนเทนต แลวกดงดดคน สมมตวาบางคนบอกวาอยากไดวยรนทชอบดาราหรอ ไฮโซเซเลบแตงตวสวยงามขายของในอนสตาแกรม เขาอยากไปดดกลมนน นนคอสงทเขามอง แตผมกลบมองวานนไมใชลกคาผม ลกคาผมคอคนทมาขายตางหาก ทกวนนผมทำาการบานในเรองผมจะหาไฮไลตของคนทจะมาขายของงานผมไดไง สวนคนจะมาไมมาไมเปนไร เพราะสดทายผมจะขาย คอนเทนต ทำาใหรานคาผมแฮปปทสด วาเดยวครงตอไปผมกจะมสงอำานวยความสะดวกใหทกคนครบแลว ผมกจะมไฮไลตเปนอยางน ธมอยางน แลวผมกจะพาคนมาใหเยอะทสด แลวเดยวพอเขามา เขากมเพอน มเครอขายของเขาทเปนแฟนของเขาอยแลวกเหนยวแนน
THE CREATIVEมมมองของนกคด
32 l Creative Thailand l สงหาคม 2558 ขอขอบคณภาพประกอบจาก Made by Legacy
มองอนาคตของงาน Made by Legacy ไวอยางไร ทกำาลงวางแผนวาอยากจะสนบสนนคอ เราอยากใหคนททำางานอารตและคราฟต มสมาคมทจะชวยเขาใหไปตลาดอน อาจจะเมองนอก อยากเหนงานดไซนทเปนของตวรานเอง ครงตอไปเราอาจจะมแจกรางวลใหกบ รานคาชนะเลศ ซงเรากจะไกดกลมอารตและคราฟตวาอยากใหคณทำา ของเฉพาะงาน Made by Legacy ออกมา นอกจากน เราอยากทำางานรวมกบชมชนชาวตางชาตในเมองไทยมากขน ผมรสกวาเราสามารถเปนคอมมนตทใหญขนได ไมใชตองไปจดตางประเทศ อยในบานเรานแหละ แตเกยวเนองกบคนตางชาตใหมากขน มคนสงคโปรบนมาวนเดยว บอกบนมาเพองานยเลย มคนอนโดฯ กแบบอยากเปดบธ ซงอนนผมอยากจะเปดมากขน ไมวาคณจะเปนชาตไหนในภมภาคเดยวกน คณเปน Made by Legacy ได อาจจะเปนสองครงขางหนา มนคอการททกคนไดพฒนาตวเอง คอจรงๆ แลวคอการหลอหลอมใหอยในคอมมนต กลมของเราไมไดตอบโจทยใหกบคนทเปรยบเทยบวาไปขายตลาดนไดเจดหมน อยตลาดนไดหาหมน คอมนเปนโบนสกบความตงใจของคณเองมากกวา บางกลมเขามาเพอมาสงสรรค มาเจอเพอนกม แตอกกลมจะมองวานคอสถานททไดมาเจอลกคาหรอคนทมางานนนแหละ ไดมาแลกนามบตร ไดมาแนะนำาตวกม สดทายมนคอพลงของความกลมเกลยวเปนกลมเปนกอน เราตองมเรองความสมพนธระหวางคน นนคอสงทมาพรอมเรองการจดธมและ จดงาน เรากยงตองมเรองโทรหากน มนกลายเปนพ เปนนอง เปนเพอน แลวผมมาคยเอง ถาเปนตลาดอน เขาอาจจะสงคนมาแลวกพดแนวแบบโอเปอเรเตอร โอนเงนภายในยสบสชวโมงนะคะ ถาไมโอนตอนน บธหลด มนไมใชเรา สดทายพอคนมาเดนเขาเหน คนขายยมแยมเปนเพอนกน ขางๆ ยนคยกน สามารถคยกบลกคาได อยากใหคนขายกบคนซอแบบตวเทาๆ กน ผมเคยไปเดนตลาดแลวกไมกลาซอของ เพราะวาคนขายดแบบตวใหญมาก เราอยากอดหนน เราอยากรจกเขาแตกลายเปนวา ผมซอของชนนนมาแลวมนเปนความทรงจำาอกแบบหนง แตพอใน Made by Legacy มบรรยากาศแบบนกเลยแฮปป เพราะเคยเหนในมมอนของโลก แลวคดวาเมองไทยมนไมเคยม
สดทายมนคอพลงของความกลมเกลยวเปนกลมเปนกอน เราตองมเรองความ สมพนธระหวางคน นนคอสงทมาพรอมเรองการจดธมและจดงาน
CREATIVE INGREDIENTS
ตลาด Flea Market ทชอบกม Brooklyn Flea ของนวยอรก ขององกฤษก Old Spitalfields Market ใน
ลอนดอน หรออยางทเปนแรงบนดาลใจให Made by Legacy ครงลาสดเปน
งานทจดท BasilicaHudson เปนโกดงเกาๆ รมแมนำาฮดสนทนวยอรก
กจวตรประจำาวนทสรางแรงบนดาลใจเราชอบเลน Flipboard มาก เพราะสามารถใสความสนใจของเรา แลวขาวท
มนโผลมาเปนสงทเราสนใจอยางเรอง Flea Market เรองแฟชน ผมกตาม
พวกนแหละ
ของวนเทจทชอบมชนเดยวทรกมาก เปนโตะหนออนทบานพอ เหนมาตงแตเดกแลวไมเคย
เหนคา พอวนหนงพอไมอย ของทกชนทมาจากเขาคอของทมคาสำาหรบเรา
โตะตวนเปนชนทใหญทสดและเรารสกวาเขารกโตะตวนมาก เราเดาเองจาก
เหตการณทเราแอบนกไปถงเขาตอนทเราเดก สดทายอะไรทไดมาจากพอ
นแหละ คอของทเราคดวามคาทสด
CREATIVE WILLคด ทำา ด
สงหาคม 2558 l Creative Thailand l 33
ทเมองเลกๆ ในพตตสเบรก รฐเพนซลเวเนย สหรฐอเมรกา มรานขายของชำา ทมแนวคดการทำาธรกจทแปลกแตกตางไปจากรานขายของชำาอนๆ ชอวา Marte Mart ซงจะวางขายเฉพาะสนคาทเปนอาหารกระปองทบบ หรออาหารในบรรจภณฑทเบยวงอ ไปจนถงอาหารทบนแพคเกจแสดงวนทวาหมดอายแลว รวมถงสนคาทจำาเปนอนๆ ในราคาทยอมเยาจนยากทจะไมเลอกซอหากลบไป โดย Marte Mart หรอทรจกกนในนามรานเสบยงอาหารนจะรบซอสนคามอสองทจำาหนายไมออกในรานคาปลกอนๆ เพอนำามาจำาหนายตอในราคาทถกลง พรอมรบประกนความมนใจใหกบลกคาวาสนคาทกชนทจำาหนายใน Marte Mart จะไดรบการดแลควบคมภายใตองคกรดานอาหารและยาใหไดมาตรฐานความปลอดภย กระแสความนยมของ Marte Mart เกดขนหลงการปรบตวเพมขนของ ราคาอาหารในสหรฐอเมรกา ประกอบกบการฟนตวอยางชาๆ จากภาวะเศรษฐกจทถดถอย และแมวาทผานมาจะมองคกรทเขามาใหความชวยเหลอในเรองการอปโภคบรโภคของประชากรในรฐทประสบปญหาความยากจนและการขาดแคลนอาหารทมคณภาพบางแลว อยางองคกร Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP) แตความชวยเหลอเหลาน กยงนอยกวาทประชากรไดรบจากเครอขายอาหารเพอการ
หลายคนคงเคยซออาหารกระปอง แยม ขนมปง บสกต ฯลฯ หรออาหารทคดวาอยากจะเกบไวใหไดนานสกหนอย แตกเผลอเกบไวจนลม พอนกขนไดอกทอาหารทอตสาหซอตนไวกหมดอายไปเสยแลว เมอเปนเชนน ผบรโภคสวนใหญกมกจะเลอกทงอาหารนนไปเพราะไมอยากเสยง แตความจรงแลวตวเลขแสดงวนหมดอายนน โดยมากมไวเพยงเพอจะบอกใหผบรโภคทราบวารปรางหนาตา รสชาต หรอสสนของอาหารอาจเปลยนไปหรอไมด เทยบเทากบตอนซอมาแรกๆ เทานน แตไมไดหมายความวาอาหารทกอยางทหมดอายแลวจะเปนอนตราย
กศลของทองถนอยด เนองจากการใหความชวยเหลอของ SNAP คดเปนเพยงรอยละ 60 ซงตำากวาอตราความตองการจากคนทงประเทศทมถง รอยละ 75 ในปงบประมาณ 2010 ยงเมอสหรฐอเมรกาตองเผชญหนากบวกฤตเศรษฐกจครงสำาคญ จงเปนทมาททำาใหชาวประชากรจำานวนมาก โดยเฉพาะในพตตสเบรก เมองทมรายไดเฉลยตอครวเรอนอยทประมาณ 43,000 เหรยญสหรฐฯ และเปน 1 ใน 5 รฐทมคาเฉลยรายไดตอพลเมองนอยทสดในประเทศ โดยมอตราความยากจนอยทรอยละ 13.7 ตองหนมาเอาใจใสกบเรองงบประมาณดานอาหารการกนกนมากยงขน ปจจบน รานขายของชำามอสองแบบ Marte Mart มแนวโนมทจะเพมจำานวนขนในเขตชนบทตามเมองตางๆ ในสหรฐฯ ทประชากรมรายไดเฉลยคอนขางตำาอยางในเมองอารมสตรอง ซงเปนเมองททกๆ 8 หลงคาเรอนจะม 1 ครวเรอนทประสบปญหาความไมมนคงทางอาหาร โดยรานขายของชำาประเภทนสามารถพบไดทวไปในในเขตตะวนออกเฉยงใตและตะวนตก จากการวจยตลาดของ IBIS World พบวา ในป 2012 มรานเสบยงอาหารมอสองลกษณะนเปดตวแลวถง 386 แหงทวสหรฐฯ โดยม การจบจายของผบรโภคทงหมด 4 พนลานเหรยญสหรฐฯ ในปเดยวกน และอตสาหกรรมนกมการเตบโตอยางรวดเรวในชวง 5 ปทผานมา การสำารวจลาสดในชวงปทผานมาเกยวกบองคกรการกศลผใหบรการดานอาหารและผไดรบบรการพบวา รอยละ 56 ของผรบบรการจากองคกรการกศลนนหนไปพงอาหารหมดอายมากขน โดย 1 ใน 3 กลาววา พวกเขาตองจำานำาทรพยสนเพอนำาไปซอของในรานขายของชำา และ 1 ใน 6 องคกรการกศลดงกลาว กกำาลงจะปดตวลงในอกไมชา นนทำาใหครวเรอนทยากจน ตองหนมาเปนลกคารานคาเสบยงแบบนกนมากขน นอกจากองคกรตางๆ ทเขามาชวยเหลอดแลแลว การมรานคาเสบยงมอสองทอาหารไมเปนอนตรายแถมราคายอมเยา กอาจชวยใหการมชวตอยของผคนมากมายไดดำาเนนชวตตอไปแบบไมลำาบากนก
ทมา: บทความ “Second-Hand Grocery Store To Open In Pennsylvania” (31 ตลาคม 2014) โดย Alan Pyke จาก thinkprogress.org
SECOND HAND GROCERY STOREเพราะแคชำารด ไมไดหยดคณคา
เรอง: ปยะพร สวสดสงหflickr.com/Guian Bolisayflickr.com/Kate
flickr.com/Hugh Watkins
ภาคไอทเปนภาคธรกจแรกทเรมใชประโยชนจากเทคโนโลยเขามาตอ ยอดใหกบธรกจ บรษท Amazon ผจำาหนายสนคาออนไลนยกษใหญของโลก กลาวไววา “Data is King at Amazon” โดยนำาขอมลลกคาทกแงมมจากการเขาชมเวบไซต สรางสรรคเปน Recommendation Engine หรอการแนะนำาสนคาอตโนมต เพอเพมยอดขาย ซงสงผลให Amazon ครองสวนแบงทางการตลาดของธรกจรานคาทวไปไดอยางงายดาย Google เองกใชประโยชนจาก Big Data ในมอเพอตอยอดธรกจเชนกน โดยนำาขอมลจากการสบคนขอมล (Search Engine) และสถตการเขาชม เวบไซตตางๆ ของลกคามาพฒนาเปน AdChoice ซงวเคราะหและคนหาโฆษณา ทเหมาะกบลกคาแตละราย Peter Norvig ผบรหารแผนกวจยกลาววา “เราไมไดมอลกอรธมทดกวาคนอนเลย เราแคมขอมลมากกวาคนอนเทานนเอง” สวนการผลตแบบดจทล (Digital Fabrication) ทกำาลงไดรบความ สนใจเปนอยางมาก กทำาใหผผลตสามารถผลตสนคาทแตกตางกนไปตามความตองการของผใชแตละรายได และยงชวยลดคาใชจายในการผลตให ตำาลงกวาการผลตในระบบอตสาหกรรมทตองสงทำาแมพมพ การผลตในระบบอตสาหกรรมครงละมากๆ จงไมไดผกขาดภาคการผลตทวโลกอกตอไป บรษทอปกรณกฬาชนนำาอยาง Nike ใชประโยชนของการผลตแบบดจทล ในการผลตรองเทาสตดรน Vapor Laser Talon ทพนรองเทาถกผลตขนดวยเทคโนโลยการผลตแบบดจทล เพอใหลกคาแตละรายครอบครองรองเทากฬาทมขนาดพอดเทาตวเองทกกระเบยดนว ไมเพยงเทาน วงการ 3D Printing ยงกาวไกล เมอ 3D Bioprinting ไดรบความนยมและพฒนาอยางตอเนองในวงการแพทย บรษทผผลตเครองสำาอางสญชาตฝรงเศสอยาง L’oreal จบมอกบบรษท Organovo ใช 3D Bioprinting พฒนาเครอง 3D Bioprinting พมพผวหนงมนษยขน เพอใชทดสอบผลตภณฑแทนการทดสอบกบผวหนงของคนหรอสตวดงเชนในอดต ความสำาเรจในครงน สรางความหวงในการพมพผวหนงและอวยวะรางกายเพอประโยชนทาง การแพทยในอนาคต นอกจากนในสนทรพจนตอสภาคองเกรสฯ ประจำาป 2013 ประธานาธบดบารค โอบามา ของสหรฐอเมรกา กลาวถงการพมพแบบสามมตวาเปนอนาคตการผลตของอเมรกา หลงจากนนไมนาน ทำาเนยบขาวกเปดตวงาน White House Maker Faire จดแสดงผลงานการพมพแบบสามมต เพอสนบสนนกลมผใชเทคโนโลยการพมพแบบสามมตไปประยกตใชในดานตางๆ ความเปนไป
ไดและโอกาสทจะเปลยนความสนกจากการประดษฐเปนธรกจของเหลาเมคเกอร ยงเตบโตขน จากการทเวบไซต Kickstarter กลายเปนพนทใหบรรดาเมคเกอรระดมทนออนไลนไดสำาเรจ ในป 2011 มโครงการทระดมทนสำาเรจเกอบ 12,000 โครงการซงรวมเปนเงนเกอบ 100 ลานเหรยญสหรฐ การระดมทนสาธารณะ (Crowd Funding) จงกลายเปนทางเลอกในการรวบรวมเงนทนและมอบโอกาสใหผคนสานฝนและสรางธรกจของตนใหเปนจรง แตวธระดมทนสาธารณะกมดานมดเชนเดยวกน รอยละ 84 ของโปรเจกตทประสบความสำาเรจ 50 อนดบแรกของเวบไซต Kickstarter ไมสามารถสงมอบ สนคาใหกบผสนบสนนไดตามเวลา เครองพมพสามมต Form 1 ของ Max Lobovsky ทไดรบเงนสนบสนน 2.9 ลานเหรยญสหรฐ จากผสนบสนน 2,068 คน ในเวลา 30 วน สงสนคาชากวากำาหนดถง 6 เดอน เพราะปญหาดานการผลต จดบกพรองนอาจลดระดบความนาเชอถอของบรรดานกลงทนในอนาคต แมวาธรกจทเกดขนจากการระดมทนสาธารณะของคนๆ เดยวจะมจดบอด แตโลกกยงคงใหความสนใจกบ Start-up ซงเปนโมเดลธรกจทเกดขนจากคนๆเดยวหรอคนเพยงไมกคนทเปยมลนไอเดย ความสำาเรจของ Facebook, Twitter, Uber และ Airbnb แสดงใหเหนวาโลกกำาลงอยในชวงเวลาทคนตวเลกอยาง Start-up สรางความสนสะเทอนใหกบบรษทยกษใหญได เพราะโมเดลธรกจของพวกเขากอตงดวยทนไมสง แตสามารถเตบโตอยางรวดเรวในเวลาสนๆ และมโอกาสสรางมลคาสงจนนาตกใจ ธรกจใหบรการรถแทกซ Uber กเกดขนจากไอเดยทตอบโจทยความ ตองการบรการรถสาธารณะทรวดเรว ทนใจ และสะดวกสบาย จนขยายบรการไปยง 124 เมองสำาคญใน 36 ประเทศทวโลก Airbnb กเปนอกหนงธรกจสตารทอพทประสบความสำาเรจจากไอเดยของคนตวเลก ทกลายเปนเวบไซตยอดนยมในหมนกเดนทางทวโลก และไดรบเงนจากนายทนหลายตอหลายครง จนบรษท Airbnb ในปจจบนมมลคา 1.3 ลานดอลลารสหรฐ กรณศกษาขางตนแสดงใหเหนวาเทคโนโลยในปจจบนสงผลใหมตของโลกธรกจเปลยนแปลงไป การใช Big Data ทมอยเหลอลนอยางชาญฉลาด สงผลใหมองเหนโอกาสจากการตโจทยขอมลไดอยางแมนยำา โลกธรกจทกวนนจง ไมใชโลกของบรษทยกษใหญทมเงนทนลนเหลออกตอไป หากเปนโลกของคน ทมแนวคดใหมๆ ทตอบโจทยความตองการของผคนและกาวทนแนวคดของ ตวเองไดกอนใคร โดยม Digital Fabrication และ Crowd Funding เปนหนงในเครองมอทสงเสรมการเตบโตทางธรกจ
ความกาวหนาทางเทคโนโลยก�าลงพลกโฉมหนาประวตศาสตรภาคการผลตและธรกจทวโลก โอกาสทางธรกจไมไดขนอยกบเงนลงทนอยางเดยวอกตอไป หากเปนเรองของความสามารถในการเปลยนไอเดยและความคดสรางสรรคใหกลายเปนธรกจ ความส�าเรจของ การใช Big Data และ Digital Fabrication ในภาคการผลต น�ามาสโอกาสของ Maker, Crowd Funding และ Start-up ทามกลางกระแสความเปลยนแปลง เราขอน�าพาทานไปรจกกบเทรนดใหมทก�าลงเปลยนโลกของเราใหเรวทนคด และพลกโอกาสทางธรกจในยคดจทล
Organized by
Media Partners
Sponsored by
INTERNATIONAL SYMPOSIUM 12 – 13 SEP
INTERNATIONAL WORKSHOP9 – 11 SEP
CREATIVE SPACE WORKSHOP8 AUG – 6 SEP
นกดนตรชางประดษฐผควารางวลToys Grand Prix ป 2010
NOBUMICHI TOSAผออกแบบ Fitbit เทคโนโลยพลกวถชวตมนษย
GADI AMITมอขวาแหง Alibaba Group ผครองตลาด E-commerce จนกวา 80%
PORTER ERISMAN
ผพลกสมการความสำเรจทางธรกจดวย Service Design
RICH RADKA
สถาปนกผใชความเรยบงายสรางชอใหกบแบรนดระดบโลก
PIERO LISSONI
นกสำรวจอนาคต ผอยเบองหลงความสำเรจของ Autodesk
JORDAN BRANDTสถาปนกผควารางวล Cannesจากผลงานโอลมปกฤดหนาวป 2014
ASIF KHAN�Start-up ผพลกโฉมวงการวศวกรรมไทย
ไผท ผดงถน
ADVERTORIAL
Organized by
Media Partners
Sponsored by
INTERNATIONAL SYMPOSIUM 12 – 13 SEP
INTERNATIONAL WORKSHOP9 – 11 SEP
CREATIVE SPACE WORKSHOP8 AUG – 6 SEP
นกดนตรชางประดษฐผควารางวลToys Grand Prix ป 2010
NOBUMICHI TOSAผออกแบบ Fitbit เทคโนโลยพลกวถชวตมนษย
GADI AMITมอขวาแหง Alibaba Group ผครองตลาด E-commerce จนกวา 80%
PORTER ERISMAN
ผพลกสมการความสำเรจทางธรกจดวย Service Design
RICH RADKA
สถาปนกผใชความเรยบงายสรางชอใหกบแบรนดระดบโลก
PIERO LISSONI
นกสำรวจอนาคต ผอยเบองหลงความสำเรจของ Autodesk
JORDAN BRANDTสถาปนกผควารางวล Cannesจากผลงานโอลมปกฤดหนาวป 2014
ASIF KHAN�Start-up ผพลกโฉมวงการวศวกรรมไทย
ไผท ผดงถน