MADDEYİ TANIYALIM

ÇEVREMİZDE SAYISIZ MADDE VARDIR

MADDENİN HALLERİ

MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ

MADDENİN DEĞİŞİMİ

MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ

MADDELER DOĞADA KARIŞIK HALDE BULUNUR

KARIŞIMLAR AYRILABİLİR Mİ?

Maddeyi duyu organlarımızla tanır ve niteleriz. Niteleme amacıyla; saydam,opak (saydam olmayan), sert, yumuşak gibi zıt anlamlı özellikler kullanırız. Şimdibu özellik çiftlerinden bazılarını inceleyelim.

Nitelemek Ne Demek?

Saydamlık ve Opaklık

Maddelerin ışığı geçirme özelliği hayatımızı kolaylaştırmıştır. Pencere camı ve duvarlar her binanın vazgeçilmez kısımlarıdır. Biri diğerinin yerini tutmaz. Çünkü,pencere camı saydam, duvar ise saydam olmayan maddedir.Camın ışığı geçirme özelliği olmasaydı otomobil pencerelerinin yapımındave gözlüklerde cam kullanılmazdı.

Parlaklık ve Matlık

Elmas, gümüş parlakmaddelerdir.Odun, bazı kömürler ve kummat maddelerdir.

Sertlik ve Yumuşaklık

Bazı maddeleri kolayca çizebilir ve şekil verebiliriz. Çeşitli nesneler kullanarakşekil verebildiğimiz maddeler yumuşaktır. Kolayca şekil veremediğimiz maddeler ise serttir.

Esneklik ve Berklik

Paket lastiğini çekip bırakınca eski hâlini alır. Kurşun kalem ise paket lastiği gibi esnemez, bu nedenle berktir. Tükenmez kalem yayı ve sünger esnek, çekiç sapı ve çivi ise berk maddelerdir. Esnek maddeler kolayca bükülebilir,berk maddeler ise bükülemez.

Sağlamlık ve Kırılganlık

Metal çivi, porselenden daha sert değil, ama sağlamdır.

Çiviye çekiçle vurulduğunda kırılmaz, fakat fincankırılır.Çatal ve kaşık, sağlam bir madde olan çelikten yapılır. Sert plastikten yapılan ve piknikiçin kullanılan çatal ve kaşıklar ise kırılgandır.

Suyu Çekenler ve Çekmeyenler

Suyla temas ettiğinde suyu tutan maddelere suyu çeken maddeler adı verilir.Pamuklu tişört, havlu,kağıt ve sünger suyu çeker.Şemsiye, cam bardak, plastik oyuncak ve naylon poşet suyu çekmez.

Suda Batma ve Yuzme

Maddelerin suyun içinde batmaları veya yüzmeleri büyüklüğüne değil, maddenincinsine bağlıdır. Küçük taşlar ve kum suda batar. Sizin taşıyamayacağınız ağır bir tahta parçası bile suda yüzer. Bazı maddeler suda batar, bazıları ise yüzer, diyebiliriz.

Mıknatısla Çekilme Özelliği

Mıknatıs tarafından çekilen maddelere örnek olarak demir ve çelik verilebilir. Lastik, cam, taş ve ağaç ise mıknatıs tarafından çekilmeyen maddelerdir.Bazı maddeler mıknatıs tarafından çekilir, bazıları ise çekilmez.

Renk ve Koku

Maddelerin pek çoğunun kendine özgü kokusu ve rengi vardır. Çilek kırmızıdır, muz sarıdır ve her ikisinin de kendine has kokuları vardır.

Pürüzlü ve Pürüzsüz

Ağaç kabuğu ve halı yüzeyi pürüzlüdür.Ayna yüzeyi, gümüş tepsi ve pencere camı pürüzsüzdür.

Maddenin Nitelikleri ve Kullanım Alanları

Ev, otomobil elbise ve diğer bazı eşyaların üretilmesinde maddelerin ışık geçirme esneklik sağlamlık gibi özellikleri göz önünde bulundurulur.Eğer evleriniz porselenden yapılmış olsaydı kolayca kırılabilirdi. Bu nedenle evler sağlam ve opak maddelerkullanılarak inşa edilir. Benzer şekilde bisikletiniz camdan üretilseydi çok çabuk kırılabilirdi.Yağmurluklar, suyu geçirmeme özelliğine sahip olan plastikten yapılır.

Nesneleri Sınıflandırmak Kolay mıdır?

Nesneler kullanıldıkları yere göre cisim, eşya, malzeme gibi farklı isimler alabilir. Bu nedenle, nesneleri sınıflandırırken kesin sınırlar çizilmemelidir. Kesin sınırların çizilemediği bu gibi durumlarda bilimin ve aklın yol göstericiliğinde çözüm bulunur.

Madde, Cisim, Malzeme, Alet, Eşya

Boşlukta yer kaplayan ve kütlesi olan varlıklara madde adı verilir

Çevremizde gördüğümüz maddeleri cisim, eşya, malzeme ve alet olarak sınıflandırırız.

Cisim, katı maddenin şekil verilmiş hâlidir. Sıvılar ve gazlar cisim değildir. Çünkü sıvılar içinde bulundukları kabın şeklini alır. Gazlar ise bulundukları kabın içini doldurur.

Malzeme, birçoğunu bir araya getirerek bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddelerdir. Her malzeme kullanılır ve tükenir.

Demir bir maddedir. Demirden yapılmış makas, bir cisimdir. Aynı zamanda makas, başka cisimler üzerinde bir iş yapmak veya şekil vermek için alet olarak kullanılır.