MADDENİN DEĞİŞİMİ

1.İNSANLAR İŞLEYEREK MADDEYİ DEĞİŞTİRİRLER

Çevremizde gördüğümüz maddeleri doğal, işlenmiş ve yapay olarak

sınıflandırabiliriz.Kendiliğinden, bir dış zorlama

olmadan ve insan eliyle yapılmamış maddeler doğaldır.

Doğal maddelere benzetilerek, insan eliyle yapılmış maddeler yapaydır.

İşlenmiş maddeler ise, doğal ve yapay maddelerin çeşitli işlem

basamaklarından geçirilerek şekil verilmiş halidir.

Örneğin; inek derisi, doğal bir maddedir. Yapay deri (imitasyon, suni deri); insan üretimi olan ve

doğal deriye benzetilmiş yapay bir maddedir.

Doğal ve yapay derilerden yapılmış ceket, çanta, ayakkabı gibi maddeler

ise işlenmiş maddelerdir. Taş, yün, toprak, odun, sebze, hava,

su, meyve ve tahıllar, doğada bulunan maddelerdir. Doğal madde

olarak adlandırılan bu maddeler, çeşitli ürünleri elde ederken ham

madde olarak kullanılır.

Koyunların kırkılmasından elde edilen yün, doğal bir ham maddedir.

Eskiden basit gereçler kullanılarak yün, iplik haline getirilirdi. Günümüzde ise bu işlem

fabrikalarda yapılmaktadır.

Gümüşün işlenmesiyle çeşitli süs eşyaları yapılır.

Zeytin de işlenebilen bir maddedir. Zeytin; kahvaltılık zeytin, zeytinyağı ve zeytin ezmesi elde edilirken ham

madde olarak kullanılır.

Güneş, doğal ışık kaynağıdır. Mum ve el feneri ise yapay ışık kaynağıdır.

Doğal madde olan petrolün işlenmesiyle motorin, gazyağı,

benzin ve petrol gazı (LPG) elde edilir.

Plastik, naylon, yapay kauçuk, ve teflon, petrol kökenli yapay

maddelerdir. Pastörize süt, işlenmiş bir maddedir.

Sütün dayanıklılığını artırmak için pastörize edilirken içine bazı yapay

maddeler katılır.

NOT: Otomobil üretiminde demir ve alüminyum gibi doğal maddelerin

yanında plastikten yapılmış ürünlerden de faydalanılır. Bu nedenle otomobili bir bütün

şeklinde doğal veya yapay madde olarak niteleme olanağımız yoktur.

Doğal Kaynaklar ve İnsan

Su, ağaç, kömür, demir ve ham petrol, doğal kaynaklardandır. Doğal

kaynakların tüketimine dikkat edilmelidir. Doğal kaynakları dikkatli ve özenli kullanmak, hem aile hem de ülke ekonomisine katkı sağlar.

Kâğıt, cam vb. ürünler, fabrikalarda tekrar işlenebilir. Bu ürünler, ayrı

poşetlenip atık kumbaralarına atılmalıdır. Atık kâğıtlardan yeni kâğıt

üretilmesi, ormanlık alanların azalmasını önler.

Yaşamak için tükettiğimiz birçok şeyin artığını çöpe atarız. Poşetlere doldurarak attığımız çöpler, temizlik

görevlileri tarafından toplanır. Çöplerden toplanıp fabrikalara

getirilen bazı atıklar, ayıklanarak istenen ürünün elde edilmesinde

ham madde olarak kullanılır.

Örneğin; atık kağıtlar, fabrikalarda önce mürekkep ve tutkalından arındırılır. Sonra da su ve bazı

maddeler eklenerek hamur haline getirilir. Bu hamur da yeniden kağıda

dönüştürülür.

1 ton atık kağıdın yeniden işlenmesiyle yaklaşık 16 çam

ağacının kesilmesi engellenir. Ayrıca atık kağıttan yeniden kağıt

üretilirken daha az su ve enerji harcanır.