maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

30
MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

Upload: hazal123

Post on 18-Aug-2015

124 views

Category:

Education


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

MADDENİN YAPISI VE

ÖZELLİKLERİ

Page 2: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

KONULAR

• 1. Elementler ve Sembolleri• 2. Atomun Yapısı• 3. Elektronların Dizilimi ve Kimyasal Özellikler• 4. Kimyasal Bağ• 5. Bileşikler ve Formülleri• 6. Karışımlar

Page 3: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

1.Elementler ve Semboller

•Milattan önce Thales dünyadaki her şeyin tek bir element olan sudan oluştuğunu söylemiştir.• Aristo, yeryüzündeki bütün maddelerin dört temel elementtenoluştuğunu düşünmüş ve bunların hava, toprak, ateş ve su olduğunu söylemiştir. •Simya ise tüm maddeleri altına çevirme, bütün hastalıkları iyileştirme ve insanı ölümsüzleştirme düşüncesiyle çalışmaya başlamışlardır. •Robert Boyle ,dört temel element fikrinin yanlış olduğunu ileri sürdü. Temel elementlerin birleşerek maddeleri oluşturur ve birden fazla element ise “bileşik” oluşturduğu fikrini savunmuştur.•Bu düşünceler modern kimyanın temelini oluşturdu. 1950’li yıllara gelindiğinde ise doğadaki pek çok element bulunmuş ve adlandırılmıştı.

Page 4: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

I. Element nedir?• Aynı tür atomlardan oluşan fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı

maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir.• Bütün elementler farklı atomlardan oluştuğu için özelliklere sahiptir.

•Her elementin farklı bir atomu vardır. •Bir elementin bütün atomları birbiriyle aynı ; farklı elementlerin atomları birbirinden farklıdır.• Bir elementi oluşturan bütün atomların büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklık aynıdır. Fakat bir elementin atomları ile başka bir elementin atomlarının büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklıkları farklıdır.

Page 5: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Her elementin farklı bir atomu vardır. • Bir elementin bütün atomları birbiriyle aynı ; farklı elementlerin atomları birbirinden farklıdır.• Bir elementi oluşturan bütün atomların büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklık aynıdır.

Fakat bir elementin atomları ile başka bir elementin atomlarının büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklıkları farklıdır.

• Her elemente ait atom dizilişi aynı değildir.

ELEMENT ÇEŞİTLERİ

1.ATOMİK YAPIDA Atomik yapılı elementlerin en küçük taneciği atomlardır.

Demir bakır

. 2.MOLEKÜLER YAPIDA Bazı elementleri oluşturan aynı cins doğada ikili veya gruplar halinde bulunurlar.

oksijen hidrojen

Page 6: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Günümüzde bilinen 120 element vardır. Bu elementlerin 92 tanesi doğada bulunurken geri kalanı da laboratuarlarda elde edilen yapay elementlerdir. 

•Elementler sembollerle gösterilir ve her elementin kendine özgü sembolü vardır.

İLK 20 ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ1- Hidrojen (H) :  

• Hidrojen ismi ise Antoine Lavoisier tarafından verilmiştir. • Bilinen renksiz en hafif gazdır.• Suyun, canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur.• Roket yakıtı olarak kullanılır.

2- Helyum (He) :  • 1908 yılında Heike Kamerlingh Onnes ilk sıvı helyumu elde etmiştir. • Helyum atmosferde çok az miktarda bulunur.• Güneş`te ve diğer yıldızlarda bol miktarda bulunur.• Renksiz bir gazdır.• Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarının şişirilmesinde, roket yakıtlarının sıkıştırılmasında kullanılır. (Havadan daha hafif gaz olması nedeniyle)

Page 7: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

3- Lityum (Li) : • İlk olarak 1817 yılında Johann Arvedson tarafından keşfedilmiştir. • Gümüşümsü gri metalik renkte bulunan katı bir elementtir.• İlaçlarda, pil üretimi,seramik ve cam yapımında kullanılır.

4- Berilyum (Be) :• 1828 yılında birbirlerinden bağımsız olarak Friedrich Wöhler ve Antony Bussy tarafından elde edilmiştir.• Gri renklidir katıdır.• Uçak ve uzay araçlarının yapımında elektrik ve ısı iletkeni olarak kullanılır.nde, seramik ve cam yapımında kullanılır.

5- Bor (B) :• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Isıya dayanıklı renkli cam imalatında, seramiklerde ve roket yakıtlarında kullanılır.

6- Karbon (C) :• Saf haldeyken karbon, elmas, grafit, is, kömür gibi (4 tane allotropu vardır) birçok çeşitli maddelerde bulunur.• Grafitin yapısı siyah, elmasın yapısı ise renksiz bir katıdır. • Yeryüzünde kömür, petrol, doğal gaz gibi maddelerin ve canlıların yapısında bulunup canlılar açısından çok önemlidir.

7- Azot (N) :• Azot ilk olarak 1772 yılında Daniel Rutherford tarafından keşfedildi. • Renksiz ve kokusuz bir gazdır.• Canlılar için gerekli temel elementlerden biridir.• Sıvı azot soğutma amacıyla kullanılır.• Bazı azot bileşikleri tarımda gübre olarak kullanılır.

Page 8: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

8- Oksijen (O) :• 1781 yılında Lavosier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya etki eden bir madde olduğunu keşfetmiştir.• Renksiz bir gazdır.• Canlıların yaşaması için gerekli temel elementtir.• Dalgıçların ve astronotların solunum yapmaları için kullandıkları oksijen tüplerinde bulunur.

9- Flor (F) :• İlk defa 1886 yılında Henri Moissan tarafından elde edilmiştir. • Açık sarı renkli bir gazdır.• Diş macunları ve deodorantların yapısında bulunur.• Buzdolabı ve klimaların soğutma sisteminin çalışmasında kullanılır.

10- Neon (Ne) :• Renksiz bir gazdır.• Renkli reklam panolarının aydınlatılmasında ve televizyon tüplerinde kullanılır.

11- Sodyum (Na) :• Yumuşak, kaygan bir metal olup gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır.• Doğada en çok sofra tuzunun (sodyum klorürün) yapısında bulunur.• Kağıt, gıda, tekstil, kimya, sabun, cam ve metal gibi bir çok endüstriyel kullanılır.

Page 9: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

12- Magnezyum (Mg) :• Gümüşümsü beyaz renkli bir metaldir.• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Hafif bir metal olduğu için hava taşıtlarının yapımında kullanılır.• Kurutulmuş meyvelerde bulunur.

13- Alüminyum (Al) :• Alüminyum yumuşak ve hafif bir metaldir.• Mat, gümüşümsü renkli bir katıdır.• Mutfak araç gereçlerinin, elektrik kablolarının ve içecek kutularının yapımında kullanılır.

14- Silisyum (Si) :• Silisyumun ilk keşfi 1824 yılında Berzelius tarafından gerçekleştirilmiştir. • Yeryüzünde en fazla bulunan elementlerden biridir.• Koyu gri renkli bir katıdır.• Kumda, kilde, cam yapımında ve yapı malzemelerinde bulunur.

15- Fosfor (P) :• Fosfor renksiz, beyaz, kırmızı ve siyah renklerinde bulunabilir.• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Canlıların sinir ve kemik dokularında görevlidir.• Suni gübre yapımında kullanılır.

Page 10: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

16- Kükürt (S) :• Kükürt, antik çağda bilinen dokuz elementten biriydi. Kükürdün kimyasal bir element olduğunu 1777`de Lavoisier ortaya attı. 1810 yılında Gay Lussac ile Thenard tarafından deneysel olarak doğrulandı.• Sarı renkli tatsız, kokusuz bir maddedir.• Oda koşullarında katı halde bulunur.• Isı ve elektriği iyi iletemez.• Barut ve sülfürik asit yapımı ile kuru meyvelerde mikrop öldürücü olarak kullanılır.

17- Klor (Cl) :• Sarı–yeşil renkli zehirli bir gazdır.• Doğada en çok sofra tuzunun yapısında bulunur.• İçme sularında mikrop öldürücü olarak bulunur.

18- Argon (Ar) :• Kokusuz ve renksiz bir gazdır.• Ampullerde ve flüoresan tüplerinde kullanılır.

19- Potasyum (K) :• Potasyum ilk olarak 1807 yılında Humphrey Davy tarafından elde edilmiştir. • Gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır.• Sıvı deterjan, gübre, barut, cam ve lens yapımında kullanılır.

20- Kalsiyum (Ca) :

• Gümüş gibi parlak ve beyaz renkli bir katıdır.• Çimento, alçı, kireç gibi maddeler ile dişlerin ve kemiklerin yapısında bulunur.

Page 11: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Doğada her madde elementlerden oluşmaktadır. Vücudumuz da elementlerin bileşiminden oluşmuştur.

İnsan vücudundaki her element, belli oranlarda bulunmaktadır. Bu oranların artması ya da azalması birçok hastalığı da beraberinde getirmektedir.

Page 12: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

ELEMENT VE SEMBOLLERİ?

• Elementlerin sembolleri belirlenirken, elementlerin Latince isimlerinin ilk veya ilk iki (üç) harfi Baş harfl eri aynı olan bazı elementlerde o elementin adının ikinci harfi veya başka bir harfi kullanılmıştır.

• İki harfle gösterilen sembollerde ilk harf büyük, ikinci harf küçük yazılmıştır.• Örneğin; kükürt elementinin Latince adı “Sulphurium” olduğu için bu elementin sembolü

“S”, silisyum elementinin Latince adı “Silicium” olduğu için bu elementin sembolü “Si”dir.• Ülkelerin kullandıkları diller birbirinden farklı olmasına kullanılan element sembolleri

dünyanın her yerinde aynıdır.Bu şekilde bilim insanları arasındaki iletişim kolaylaşmıştır.

Page 13: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

2.ATOMUN YAPISI

Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir.

Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu oluşturan parçacıklar: • Cisimden cisme elektrik yüklerini taşıyan negatif yüklü elektron,• Elektronların yükünü dengeleyen aynı sayıda ama pozitif yüklü olan proton,• Elektrik yükü taşımayan nötr parçacık nötron’dur.

 

Tabloda da göründüğü gibi çekirdek ve yörünge

olarak iki kısımdan oluşur.

Elektronların bulunma olasılığının

olduğu bölgelere elektron bulutu denir.

Elektronların çekirdek

etrafında dönme hızı, 2,18.108 cm/sn`dir.

Page 14: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

Nötr bir atom için; elektron sayısı= proton sayısı Atom Numarası = Proton Sayısı = Çekirdek Yükü= Elektron Sayısı

Atom numarası= proton sayısı = Çekirdek yükü İyon yükü= proton sayısı – elektron sayısı (E.S.)Katyon:Nötr bir atom elektron verirse (+) yüklü hale geçer.Anyon:Nötr bir atom elektron alırsa (–) yüklü hale geçer Kütle numarası= proton + nötron sayısı (Nükleon sayısı)(atom ağırlığı) Atomun kütlesi çekirdeğinde toplanmıştır. Bu nedenle çekirdeğindeki taneciklerin toplam kütlesi, kütle numarasını verir.Atom Numarası = Proton Sayısı = Çekirdek Yükü = Elektron Sayısı

Page 15: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Proton sayısının farklı olması elementin diğerinden farklı olduğu anlamına gelir.• Kimyasal olaylarda (reaksiyonlarda) yalnızca elektron sayısı değişir. Proton ve nötron,

çekirdekte bulunduğu için sayıları değişmez. • İzotop atom: Proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı olan atomlara denir. 

İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı , fiziksel özellikleri farklıdır.Nötr halde bulunmayan, iyon halindeki izotop atomların hem fiziksel, hem kimyasal özellikleri farklıdır.

• Birbiri ile temas hâlinde olan atomlara bağlı atomlar denir.• Bağıl atomlar molekülleri oluşturur.• Elektronun bulunma olasılığının yüksek olduğu bu bölgelere katman denir. • Atomda elektronların bulunma olasılığının yüksek olduğu bu katmanlar küre şeklindedir. • Elektronlar çekirdekten farklı uzaklıklarda bulunur. Böylece dönme hareketi sonucunda farklı

katmanlar oluştururlar.• Çekirdeğin katmanlarını da yine içten dışa doğru 1, 2, 3… şeklinde numaralandırılır.• Birinci katmanda en fazla iki elektron bulunabilir. Eğer atomda elektron sayısı ikiden fazla ise

bu elektronlar, birinci katmandan sonra gelen ikinci katmana yerleşirler.

Page 16: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• İkinci katman, birinci katman gibi değildir. Bu katmanda sekiz elektron bulunabilir. Üçüncü katmanda da ikinci katman gibi sekiz elektron bulunabilir ve elektron sayısı sekizi geçemez.

1.katman 2.katman 3.katman

•Bir elemente ait atomların çekirdeğinde eşit sayıda proton bulunur.Proton sayısı bir atomun kimliğini belirler ve bu sayıya atom numarası denir.

•Atomların farklı özelliklerde olmasını sağlayan temel unsur proton sayılarının farklılığıdır.

14n 13p

20n 19p

Page 17: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

ATOMUN MODELLERİNİN TARİHÇESİ

• Democritus (MÖ 400):

Atom hakkında ilk görüş MÖ 400’lü yıllarda Yunanlı fi lozof Democritus tarafındanortaya konmuştur. Democritus, maddenin taneciklerden oluştuğunu savunmuş ve bu taneciklere“atom” adını vermiştir. Democritus,atom hakkındaki görüşlerini deneylere değil varsayımlara göre söylemiştir.

• Niels Bohr (1885-1962):

Bohr’a göre; elektronlar çekirdek etrafında belirli uzaklıklardaki katmanlarda dönerler, rastgele dolanmazlar.

• John Dalton (1766–1844):Atom hakkında ilk bilimsel görüş İngiliz bilim insanı John Dalton tarafından ortaya atılmıştır. Dalton ’a göre maddenin en küçük yapı taşı atomdur ve atom içi dolu küre şeklindedir.Bütün maddeler farklı tür atomlardan oluşmuştur.

• John Joseph Thomson:• Atomun yapısı hakkında ilk model 1897yılında Thomson tarafından ortaya

konmuştur.Thomson ’ın atom modeli bir üzümlü keke benzer. Thomson ’a göre atom küre şeklindedir ve atomda “+” ve “–” yüklü tanecikler bulunur.Atom, dışı tamamen pozitif yüklü bir küre olup negatif yüklü olan elektronlar kek içerisindeki üzümler gibi bu küre içerisine dağılmıştır.Atomlar, daha küçük taneciklerden oluştuğu için parçalanabilir.

Page 18: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Ernest Rutherford (1871- 1937):• Atomun çekirdeğini ve çekirdekle ilgili birçok özelliği ilk keşfeden bilim insanı Rutherford’

dur. Elektronlar çekirdek etrafında gezegenlerin Güneş etrafında dolandığı gibi dairesel yörüngelerde sürekli dolanırlar. Rutherford’a göre çekirdekle elektronlar arasında çekim kuvveti olduğundan elektronların çekirdeğe düşmemeleri için belli yörüngelerde dolanmaları gerekir (Bu yörünge daire şeklinde değil, enerji seviyesine karşılık gelen katmanlardır).

Modern Atom Teorisi• Bu teoriye göre elektronlar çok hızlı hareket ederler ve sabit bir yerleri yoktur. Elektronların

bulunabilecekleri bu kısımlar “elektron bulutu” olarak adlandırılır. Günümüzde gerçeğe en yakın model olarak bilinmektedir.

• Modern Atom Teorisi’nde katman olarak bildiğimiz bu kısımlar “elektron bulutu” olarak adlandırılır. Bu teoriye göre atomda elektronların belli bir yeri yoktur.

Page 19: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

3.Elektronların Dizilimi ve Kimyasal Özellikler

• Bazı atomlar elektron almak ya da vermek isterken bazı atomlar elektron vermek istemez. Helyum, neon ve argon gibi elementler son katmanlarında yeterli sayıda elektron bulundurduklarından başka elementlerle bileşik oluşturma eğilimi göstermezler. Bu özelliğe sahip olan elementler soy (asal) gazlar olarak adlandırılır. Tek atomludurlar.

• He Ne

• Periyodik tablodaki elementlere ait atomlardan pek çoğu kararlı atomların elektron dizilimlerine sahip değildir. Bu atomlar soy gazlar gibi son katmanlarında belirli sayıda elektron bulundurmak isterler.Bu nedenle başka atomlarla aralarında bileşik

• oluştururlar. Bileşikler oluşurken atomlar arasında elektron alışverişi gerçekleşir.

Page 20: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Bir atomun son katmanındaki elektron sayısını 2’ye tamamlamasına dublet kuralı, 8’e tamamlamasına ise oktet kuralı denir.

• 3proton,3 elektron 3 proton,

• 2 elektron

• Nötr lityum atomu dış katmanındaki 1 elektronunu verir.7 elektron alması daha zor olduğu için 1 elektron vererek kararlı yapıya ulaşır.

• Nötr atomların proton ve elektron sayılarının eşit olduğunu biliyoruz. Atomlar kararlı hâle geçerken elektron aldığında veya verdiğinde, atomda bulunan elektron ve proton sayısındaki eşitlik bozulur. Bu durumda oluşan yeni tanecik iyon olarak adlandırılır. Nötr atomlar elektron alınca eksi(anyon) , elektron verince artı yükle (katyon)yüklenir.

ELEMENT SODYUM

1.KATMAN 2

2.KATMAN 8

3.KATMAN 1

ELEMENT KLOR

1.KATMAN 2

2.KATMAN 8

3.KATMAN 7

Page 21: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇
Page 22: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

4.KİMYASAL BAĞ• Maddeleri oluşturan iyonlar ile moleküllerdeki atomlar birbirine yakın bir şekilde durur.• Maddeyi oluşturan zıt yüklü tanecikler ile molekülü oluşturan atomların bir arada durmasını

sağlayan bir çekim kuvveti vardır. Bu çekim kuvveti “kimyasal bağ” olarak adlandırılır. İYONİK BAĞ KOVALENT BAĞ

• İYONİK BAĞ:Elektron alıp verme sonucu zıt yüklü iyonlar arasında oluşan çekim kuvvetine iyonik bağ denir. Anyon ve katyon bir araya getirildiklerinde bir kristal oluşturmak üzere birbirlerini çekerler.

• Sodyum ve klor atomu bir araya geldiğinde klor atomu bir elektron almak, sodyum atomu ise bir elektron vermek ister.

sodyum(Na) klor(CI) Sodyum iyonu Klor iyonu 12n ,11p 18n,17P (Na+) (CI-)

Page 23: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Sodyum ve klor atomlarının etkileşimleri sonucunda oluşan sodyum klorür bileşiği, kimyasal özellikleri sodyum ve klor elementlerinden tamamen farklı olan yeni bir maddedir.

• Sodyum iyonu,çevresinde bulunan zıt yüklü klor iyonlarını kendisine doğru çeker. Sodyum ve klor iyonlarının bu şekilde birbirlerini çekmesi sonucu oluşan yapı sodyum klorür kristalidir. Pozitif yüklü her bir iyon altı negatif yüklü iyonla sarılmıştır. Negatif yüklü her bir iyonda altı pozitif yüklü iyon ile sarılmıştır.

2.KOVALENT BAĞ• Elektronları bağlamak için girilen yarışma, iyon bağında olduğu kadar şiddetli değilse

atomların var olan dış elektronlar paylaşılır ve bir ortaklaşma bağı ya da Kovalent Bağ oluşur.        

• Ametal atomları etkileştiği zaman kovalent bağlarda bir arada tutulan moleküller oluşur. Bu atomlar elektron çekimi bakımından birbirlerine benzediklerinden, kovalent bağların oluşması sırasında herhangi bir elektron aktarımı olmaz.

•  Bunun yerine elektronlar ortaklaşa kullanılırlar. Kovalent bir bağ genellikle iki atom tarafından parçalanmış ters spinli bir elektron çifti içerir.

nötr H atomu nötr H atomu Hidrojen molekülü (H2 )

Page 24: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

Atomlar arasında elektronların ortaklaşa kullanılmasıyla kimyasal bağ gerçekleşerek moleküller oluşur. Kovalent bağlı yapılar molekülü oluştururken iyonik bağlı yapılarda moleküller oluşmaz.

nötr O atomu nötr O atomu oksijen molekülü(O2 )

• Soy gazlar oktetini tamamlamıştır. Bu nedenle, soy gazların atomları kararlı yapıdadır ve bağ oluşturma eğilimi göstermezler.

Page 25: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ

• Doğada özellikleri birbirinden farklı çok sayıda madde vardır. Bu maddelerin çok azı doğada• Farklı atomlar bir araya gelerek yeni maddeleri oluştururlar.Bu oluşum sırasında bir kısım

atomlardaki bağlar birbirinden ayrılır ve yeni bağlar oluşur. Farklı elementlere ait atomların belli oranlarda bir araya gelip bağ yapmasıyla oluşan yeni özellikteki saf maddelere bileşik denir. Su, hidrojen ve oksijenden oluşmuş bir bileşiktir.

oksijen molekülü hidrojen molekülü su molekülü• Basit şeker molekülü karbon, hidrojen ve oksijenden oluşan bir bileşiktir. Formülü C6 H12

O6’dır. Üç tür atomun belirli bir oranda birleşmesiyle oluşmuştur.

Page 26: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Bileşikler moleküllü yapıda olabildiği gibi moleküllü yapıda olmayabilirler. Bu farklılık, bileşiklerdeki bağın türünü de belirler. Molekül yapılı bileşiklerde kovalent bağ vardır.

CO2 SO 2

• Sodyum klorür bileşiğinde iyonlar düzenli bir yığın hâlinde bir araya gelerek bileşiği meydana getirir. Sodyum klorür (yemek tuzu), sodyum iyodür gibi bileşikler molekül yapıda değildir.

• Bu bileşikleri oluşturan atomlar arasında iyonik bağ vardır. Bu tür bileşikler iyonik yapılı bileşikler olarak adlandırılır.

Page 27: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

6.KARIŞIMLAR

• İki ya da daha fazla maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunması karışım olarak adlandırılır.

• Karışımı oluşturan maddeler sadece fiziksel değişime uğrar.• Bu nedenle karışımda yer alan maddeler özelliklerini korumuş olurlar. Karışımlar saf madde

değildir ve karışımların belirli kimyasal formülleri yoktur. • Karışımlar, sadece elementten veya bileşikten oluşabileceği gibi hem element hem de

bileşikten oluşabilir• İçme suyu, gazoz, limonata, meyve suyu, yemekler, salata, süt, ayran, hava, sis, çamur vb.

birer karışımdır. • Karışımlar, görünümlerine göre homojen ve heterojen karışımlar olmak üzere ikiye ayrılır.

1)Heterojen Karışımlar• Karışımı oluşturan maddeler karışımın her yerine eşit olarak dağılmamışsa bu tür karışımlara

heterojen karışım denir. • Heterojen karışımlarda karışımı oluşturan maddelerin tanecikleri birbiri içerisinde dağılmazlar.

Bu nedenle karışımı oluşturan maddeler ayrı ayrı görülebilir. • Su-zeytin yağı karışımı heterojen bir karışımdır. Su-kum karışımı, salata, kükürt-su, kahve-toz

karışımı da birer heterojen karışımdır.• Heterojen karışımlara adi karışımda denir.

Page 28: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

2)Homojen Karışımlar• Karışımı oluşturan maddeler karışımın her yerine eşit olarak dağılmış ise bu tür karışımlara

homojen karışım denir. Homojen karışımlara dışarıdan bakıldığında tek bir maddeymiş gibi görünür.

• Örnek; Tuz-su karışımı, su-şeker karışımı birer homojen karışımdır. • Homojen karışımlara çözelti denir. Çözeltide madde karışımı her yerde aynıdır. • Çözelti, çözücü ve çözünenden oluşur. Miktarı çok olan çözücü, miktarı az olan çözünendir. • Limonata bir çözeltidir. Limonatada çözünen şeker ve limon suyu, çözücü ise sudur. Su en iyi

ve en yaygın çözücüdür.• Not: Sulu çözeltilerde miktarı az olsa bile su bir çözücüdür.• Çözeltiyi oluşturan maddeler fiziksel hallerine göre, katı-katı, katı-sıvı, sıvı-sıvı, sıvı-gaz ve

gaz-gaz çözelti olarak sıralanabilir. • Katı-katı Çözeltiler: Lehim (kurşun+kalay), Madeni para (nikel+demir+krom) • Katı-Sıvı Çözeltiler: Şerbet (Su+şeker+renklendirici), Burun damlası (Su + tuz) • Sıvı-Sıvı Çözeltiler: Kolonya (su + alkol + esans), sirke (su + asetik asit)• Sıvı-Gaz Çözeltiler: Gazoz (Su + karbondioksit), Soda (Su + karbondioksit + mineraller)• Gaz-Gaz Çözeltiler: Hava (Azot + Oksijen + karbondioksit)

Page 29: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

• Çözeltilerde, çözücü ve çözünen maddeleri oluşturan tanecikler arasında, çözünme sırasında etkileşim meydana gelir. Dağılma sırasında çözünen taneciklerin etrafı çözücü tanecikler tarafından çevrilir.

• Çözünen madde iyonik yapıda ise iyonlar hâlinde, moleküler yapıda ise moleküller hâlinde dağılır. Çözünen maddelerin çözücü içinde iyonlarına yada moleküllerine ayrılmasına çözünme adı verilir.

• Şekerin moleküler yapılı bir bileşiktir. Tuz ise şeker gibi moleküler yapıda değil, iyonik yapıdadır. Dolayısıyla tuz suda şeker gibi moleküler hâlde çözünmez, iyonlarına ayrılarak çözünür. Tuz kristallerden oluşur.

Page 30: Maddeni̇n yapisi ve özelli̇kleri̇

KAYNAKÇA

MEB.FEN BİLİMLERİ 7.SINIFhttp://www.dersfen.com/Fenokulu.net