2 shkurt 2012

3

3

4 maj 2012

Për shumëkënd është një diskutim gati futurist ky i të drejtave të homoseksualëve në Shqipëri, i martesës brenda të njëjtit seks, birësimit të fëmijëve apo paradave me ngjyra në bulevard. Në Shqipërinë e njëmijë e një halleve duket se ky është i fundit i shqetësimeve. Me një zell për t’u pasur zili mediat muajt e fundit janë marrë gjerësisht me këtë debat, televizionet kanë bërë një seri kronikash me të ftuar VIP dhe njerëz të thjeshtë në rrugë, janë pyetur e janë stërpyetur, janë marrë përgjigje që nga më liberalet e kinse – liberalet e deri tek ato më tradicionalet dhe arkaiket. Eshtë folur për parada e hunj, është folur për liri e ndalim dhe në fund erdhi dhe i shumëpritur 17 maj dhe... kokoshi i katandis një thelë. Një duzinë biçikletash në vend të paradës madhështore dhe ekspozita dhe intervista sensibilizuese. “Ky është në fund të fundit misioni ynë, të kemi vizibilitet”, thotë Kristi Pinderi disa faqe më tej, në një dossier të përgatitur për këtë çështje. Një dossier që s’merr përsipër të rrëfejë edhe njëherë historinë nga e para, as të flasë për kohët antike, kur kënaqësia e trupit nuk vendosej përpara zgjedhjes se me cilin seks duhet përjetuar, as për kohët kur feja institucionalizoi martesën “femër dhe mashkull” si të vetmen të krijuar nga natyra e të pranuar nga të gjithë, e as për gjenitë në art e kulturë, që kanë pasur marrëdhënie me seksin e tyre. Nuk flet as për Safon e as për Oscar Wilde-n, nuk flet as për fëmijët e Ricky Martini-t dhe karrierën e tij që kish marrë tatëpjetën që përpara se të dilte hapur si gay, e as për përjashtimin që iu bë aktorit të “Anatomisë së Greyt” Isaiah Washington IV, pas homofobisë që kishte shfaqur ndaj aktorit tjetër në serial T.R. Knight. Por është një dossier që e ka vënë theksin tek dy ambiente: teatri e filmi dhe futbolli. I pari i mbushur me histori të famshme e të fshehura të tilla dhe i

Ajo & ajo dhe ai & ai

dyti më burrërori, ku fjala gay dhe “dhoma zhveshjeje”, duket se përjashtojnë njëri tjetrin.Por në ndryshim nga të tjerë dossier që janë bërë më parë në këtë revistë, këtu ka një mangësi të madhe. Mungon ai rrëfimi ekskluziv i një djali apo vajze homoseksual të famshëm shqiptar që ta pranojë me gojën e vetë. Një femër që të jetë shumë femërore në pamje, apo një mashkull që të jetë po aq mashkullor në pamje sa gjithë të tjerët hetero... “Unë nuk e fsheh me asnjë nga të njohurit e mi faktin se jam homoseksual. Por nuk ka asnjë arsye pse ta bëj publikisht këtë”, thotë një miku im, që i përmbush kriteret e mësipërme. Nuk kam asnjë argument pro. Eshtë ende herët, me gjithë optimizmin e Kristi Pinderit se 17 maji i tij i ka arritur qëllimet.

SiFillim

ivatico@gmail.com

5

6 maj 2012

PERMBAJTJEMAJ

16

8 Kinkaleri12 Tonight nga Ilva Tare14 Punë burrash Edvin Peçi15 Këtu ka festë Stacion i ri për fashionistet 34 Mbi telajo I kthyeri në lagjen e vjetër38 Pak publicitet Një miss për imazh 41 Koha e Floriana Garos42 Një Jeri tjetër

Botimet Media MAPO sh.p.k.Bulevardi “Gjergj Fishta”, Nd.70, H.1,Kodi Postar 1023TIRANA, ALBANIA

Drejtore: Iva Tiço

Kryeredaktore: Klaudeta Skënderasi

Redaktore: Arta Çano

Fotograf: Armand Sallabanda

Art Designer: Ilir Drizari

Bashkëpunëtorë:Agjencia: Bindi Model ManagementDiana ÇuliAlfred LelaIlva TareZe� na HasaniKlodiana TurhaniDarjel SinaEnkeleida Ferollarri

Marketing & Menaxhim:Vera PërlekaCel.: 068 20 55 437Email: v_perleka@yahoo.com

Menaxher shitjesh:Robert ManeCel.: 068 20 55 440

Llogaritë bankare:Banka Kombëtare Tregtare:402167411CLPRCLALLJI ALL402167411CLPRCFEURYL EURO

Banka CREDINS:67524 ALL239126 EURO

Raiffeisen Bank:0002076051 ALL

Në kopertinë: Foto dhe Adelina Strakosha

NË KOPERTINË

FOTO STRAKOSHASI ZBUTET NJË BURRËNJË BURRË SI AI. QË TË GJITHË E KANË PARË SI KAPITENIN E PATHYESHËM TË KOMBËTARES. NJË BURRË I FORTË QË KA LUAJTUR PËRHERË ASHPËR. JO VETËM NË FUSHË. EDHE NË MEMALIAJ KUR PUNONTE NË MINIERË. EDHE NË DASHURI, KUR FITONTE VAJZËN QË DUKEJ E LARGËT PËR TË GJITHË.

43 Kur produkti u besohet atyre

90 Në tryezë Receta frutash e

perimesh92 Që në orët e para Qelizat staminale, një

dhuratë e natyrës96 Mes � etësh Botimet e reja98 En prive Dëshira Subashi

DOSSIER27 Një aleat burrëror

Foto Strakosha ndan disa

mendime për çiftet gay.

26 Anton Hysen, një futbollist gay

27 Je gay? Ta shpallësh apo jo

30 Kristi Pinderi: “Kauza jonë që po

frymëzon komunitetin”

7

41

STIL & BEAUTY46 Stil personal Në zbulim të Rezarta Skifterit

49 Brenda mureve Seksi me rroba shtëpie52 E ëmbël Pasteli është në modë 53 E egër Duhet pak animal print62 Ushqim për sytë Në tregun e fruta-perimeve65 Aromë frutash 66 Kopshti i modës 68 Make up & joshje Gjithçka � llon nga buzëkuqi

70 Theksi tek buzët 72 Nuanca që bën ndryshimin 74 Stil Arredimi Kur lulëzon shtëpia76 Nën rreze Sun and the city

ADRE

SA P

ERT’

U ND

ALUR

EDITORIAL FASHIONNën diellin e Milanos

60

TAMAM ATY, NË QYTETIN E MODËS, NËN NJË QIELL TË PASTËR E DIELL TË SHNDRITSHËM, KANË SHKËLQYER EDHE IMAZHET E KËTIJ MUAJI. ATY MUND T’I TAKOSH TË GJITHA: EDHE VAJZAT ME STIL TË ÇMENDUR, EDHE ZONJUSHAT E PISPILLO-SURA, EDHE DAMAT E SAPODALA NGA BUTIKËT MARRAMENDËS, KU KANË BLERË SHTRENJTË VANITETET E SEZONIT TË RI.

Koha e publicitetitNjë imazh si Floriana

KOPSHTI I MODËS

Madame Extra

80 Në sallon

Gërshërët Vip � asin

shqip në Londër

82 Në gardërobë

10 rregulla që këpucët të

mos vuajnë

83 Në zyrë

Dua rrogë më të lartë!

84 Psikotest

E njeh fëmijën tënd?

88 Në formë

50 ushqimet që më bëjnë

të bukur

Liu-Jo, Vesa Center, Rr. Abdyl Frashëri, Tiranë;Jardin de Paris, rr. Vaso Pasha, Tiranë;La Grieffe, Rr. Vaso Pasha, Tiranë;Tres Jolie, Rr. Vaso Pasha, Tiranë;Migato, Rr. Myslym Shyri, Tiranë, City Park,

Km.5,Autostrada Tiranë-Durrës, Riviera Center, Vlorë;Glamorous, Rr. Myslym Shyri, Tiranë;In Style by Genta, Rr. Vaso Pasha, Tiranë;American Apparel, Rr. Myslym Shyri, Tiranë;Geraldina Sposa, Rr. Dëshmorët e 4 Shkurtit,

Tiranë.Art galeri Petraq Pecani, Rr. Myslym Shyri, TiranëEmi Bijoux & Accessories, Blvd. Zhan d’Ark TiranëSo Chic, përballë Drejtorisë së Policisë, Tiranë

66

KOPSHTI I MODËS

6666

I MODËSI MODËS

Madame Extra

8 maj 2012

Unë dhe zemra ime ende nuk jemi të fejuar zyrtarisht. Domethënë ai ka takuar ata të shtëpisë sime dhe në biseda e sipër e kemi lënë që të shesim shtëpinë time në të ardhmen, të shtojmë lekët që ai ka mbledhur dhe bashkë me një kredi tjetër të blejmë një apartament të madh, tek ajo rezidenca në periferi të Tiranës, ku jetojnë shumë VIP-a (domethënë njerëz që dalin në televizor) dhe ca biznesmenë e juristë (këta që janë më të rëndësishëm e me para, por që nuk i njeh kush për fytyrë sepse nuk dalin as në ekrane e as në gazeta e revista). Kurse unë, nuk mund ta quaj veten kurrsesi të fejuar nëse në gishtin e katërt të dorës së majtë, nuk do të shndrisë ndonjë diamant që nuk është së paku dy karat. Mund edhe të martohem ndërkohë, ama pa atë unazën s’ka fejesë! Gjithsesi, në këto kushtet e të(pafejuarës) zyrtare, u organizua një takim, në formë darke jozyrtare, me vëllanë e madh të zemrës sime dhe gruas së tij. Të vëllanë, kisha pasur rastin ta takoja dhe më parë shumë herë, madje i kam rënë rregullisht më qafë sa herë që unë dhe ai (zemra ime pra) ziheshim dhe ndaheshim dhe mua më duhej dikush që të merrte përsipër që të sqaronte keqkuptimet (që t’i thoshte atij që unë nuk kisha faj) apo që të krijonte një mundësi që ne të shiheshim si rastësisht dhe pastaj krejt natyrshëm, të nisnim të fl isnim sërish (sepse po u pamë apo po folëm prapë, edhe nëse ndahemi për arsyet më të mëdha të botës, ne të dy duam të rrimë menjëherë bashkë e t’i harrojmë të gjitha). Por të shoqen, me të cilën ka dhjetë vjet i martuar dhe kanë dy fëmijë, unë ende nuk e kam takuar kurrë. Jo sepse unë kam pasur ndonjë problem, por ka qenë ajo që deri më sot, nuk ka takuar kurrë asnjë shoqe, mikeshë, të dashur apo ish-të dashur të kunatit të saj, me pretendimin që do takohet vetëm me atë, që në të ardhmen do bëhet gruaja e tij (sa inat i kam këto gratë e martuara që bëjnë sikur jashtë rrethit të përsosur të martesës çdo gjë tjetër është e pamoralshme). Por meqë jam natyrë pozitiviste, duke e quajtur veten të vetmen të denjë për t’u ulur në tavolinë me të, karikohem me një dashuri të pashoqe për zonjën, që pritet të bëhet kunata ime, tetoja e dashur e fëmijëve të mi, mikesha ime më e mirë, me të

cilën do ulemi pasdite e do shfl etojmë albumet e familjes duke këmbyer ide se kujt i kanë ngjarë më shumë fëmijët tanë që janë më të bukurit e botës (normal që do e shajmë dhe ca vjehrrën e ërbashkët, se ndryshe ku është lezeti i kësaj shoqërie...), apo shoqen e shopping-ut dhe të gatimeve të ndërlikuara me salca franceze... Që të bëj fi gurë të mirë, se mendimi i saj ka rëndësi të dorës së parë, kam veshur fustanin e zi tub, një varg perlash, fl okët e drejtë të shtrirë dhe një çantë të vogël... Pres me frymën pezull derisa në derë të shfaqet e mezipritura, që sipas rrëfi meve të zemrës sim, duhet të jetë shumë elegante dhe shpirt njeriu... Por zonja që shfaqet në derë, pak ka nga përfytyrimi im – mbipesha e dukshme, xhinset e gjera, një bluzë linoje stil indian dhe fl okët biondë me rrënjët e zeza katër gishta, nuk janë maksimumi i elegancës (në fund të fundit pamja nuk është gjithçka, me siguri ajo është tip). Pastaj fi llon porosia: ajo kërkon që sallata të mos ketë asnjë dressing dhe largon me neveri vajin e ullirit nga tavolina sepse ajo është maniake pas formës fi zike (epo kjo, po të ishte kaq maniake nuk do dukej si shitëse djathi), kërkon një pasta të veçantë dhe përfundon në tortelini me panna e kërpudhë (ky gatim në ’95-ën edhe mund të ishte i veçantë), e kthen mbrapsht mishin sepse e kërkoi të papjekur shumë, doli që ishte shumë i papjekur dhe kur u poq disi, përfundoi që ishte i djegur dhe larg shijes së saj të sofi stikuar... Bëri fjalë me kamerierin për verën, për nxehtësinë e pjatës, për muzikën që vinte ne sfond, për vonesën e tij në sjelljen e një thike për të zëvendësuar atë që ra në tokë... Pastaj kur na sollën një sallatë frutash, pretendoi që thika me të cilën qenë prerë frutat, kishte qëruar më parë qepë... Uuuuufaaaaa. Ku qenka rritur kjo princesha mbi bizele kështu?! Pale bisedat. Fillojnë e mbarojnë duke më thënë mua se çfarë fati më ra, që jam e zgjedhura, sepse unë nuk e di, por ai ka pasur... ehuheeeee sa të dashura... “Po ti nuk e di sa kam pasur unë!”, i them kur nuk mundem më. Në fund të fundit s’kam pse e mbaj shoqe. As që dua t’ia di për të. Ajo është thjesht kunata. Ku – nata. Nata pra, mirë e kanë quajtur. Jo dita.

Si të kujdesesh për fëmijët e të tjerëve Ku(nata)!?Kujt nuk i kanë ardhur në shtëpi për vizitë fëmiëj të vegjël të kushërinjve, të të afërmëve? Kujt nuk i është dashur të kujdeset qoftë edhe për pak kohë për fëmijë të tjerë, që prindërit i kanë lënë në mirëbesim ndërkohë që janë larguar për diku. Ndërkohë këta fëmijë dhe pse mund të jenë të afërt, është vëshitrë t’i kontrollosh. Ti i njeh pak. Nuk di çfarë kanë qejf dhe çfarë urrejnë. Ata nuk të binden njëlloj si do u bindeshin prindërve. Krijohen situate problematike, të cilat do ishte mirë të dije t’i zgjidhje.

Kur fëmijët nuk hanë atë çfarë ke gatuar“Kjo është e shpifur. Nuk e ha dot” ...Shumë fëmijë mund të thonë këtë para pjatës të cilën ti e ke përgatitur me shumë kujdes enkas për atë. Në qoftë se nuk ke ndonjë mundësi ta zëvendësosh me diçka tjetër që fëmijët e hanë dhe që nuk të mundon shumë, mos ngurro, ta heqësh pjatën që ke përgatitur. Po nëse duhet të lodhesh nga e para për të bërë diçka, atëherë provo njëherë këtë taktikë: “Pse nuk e provon dhe më thuaj si të duket?” Nëse vazhdon të refuzojë vazhdo me një zgiidhje të shpejtë. Pak bukë e freskët, e ca gjëra të thjeshta që kalamajtë I kanë qejf janë zgjidhje kundër urisë. Vetëm mos harro t’u thuash prindërve që fëmija nuk ka ngrënë shumë, kur ata të vijnë ta marrin.

Kur janë të mërzitur kur shkojnë të fl enëFol privatisht. I thuaj pse është i mërzitur. Ndoshta ka frikë nga errësira. Mundohu t’i tregosh ndonjë histori të këndshme. Nëse problemet nuk ikin, duhet të lajmërosh prindërit.

Kur sillen keq me fëmijët e tuDuhet t’i distancosh e të qetësosh situatën. Sigurisht duhet t’ia raportosh prindërve duke i thënë “besoj se duhet që ta dinit” dhe jo me një zë sikur thotë “fëmija jote është kafshë”. Pastaj fol me fëmijën tënd duke i rekomanduar të rrijë me fëmijë më të sjellshëm.

Kur ata të fl asin ashpër...Nuk ka “të lutem” dhe ‘faleminderit”? Nëse brutalitetit të bezids, nuk je e vetme, studimet të ndryshme në botë tregojnë se shumica e prindërve mendojnë që është shumë e rëndësishme në rritjen e fëmijës, edukata. Nëse një fëmijë thotë diçka pa thënë më parë të lutem, shikoje në një mënyrë sikur nuk ke kuptuar gjë dhe thuaji: “Të lutem mund ta kërkosh me mirësjellje? Dhe nëse ata nuk e bëjnë, nuk do marrin çfarë këkrkojë? E ashpër apo e drjetë? Gjithçka varet nga niveli i edukatës që ti pret (dhe meqë është shtëpia jote, zbatohen rregullat e tua!).

KinkaleriPRAKTIKE

9

Bashkëjetoj me partnerin tim prej dy vjetësh e gjysmë dhe kemi një fëmijë 17-muajsh. Nuk jemi të martuar ligjërisht, por fëmijës i njihet atësia. Shtëpia ku ne jetojmë është në pronësi të partnerit tim. Edhe makina gjithashtu. Unë bëj një punë part time dhe fi toj rreth 500 euro në muaj. Kurse ai, me punën e tij fi ton rreth 1000-1500 euro në muaj, por duke qenë se në kompaninë ku punon nuk ka një kontratë ligjore dhe nuk i paguhen sigurimet, nuk ka asgjë të deklaruar në shtet. Për momentin në marrëdhënien

tonë nuk ka asnjë konfl ikt, por unë dua të di, nëse në një të ardhme të afërt ose të largët ne ndahemi nga njëri-tjetri, a arrin fëmija im që të përfi tojë pension nga ana e të atit për rritjen e tij?

Laureta, Tiranë

Zonjë e nderuar!Në rastin konkret, në qoftë se do kishim një divorc midis jush dhe bashkëshortit tuaj, ai do ishte i detyruar të paguante për djalin tuaj detyrimin ushqimor (detyrim për ushqim) bazuar në nenin 192 të Kodit të Familjes. Bashkëshortët janë ato subjekte, të cilat janë të

LEGALpyesni juristin

Qesh dhe vetëm qesh

DARJEL SINAJurist, pedagog në UET

detyruara të paguajnë këtë lloj detyrimi ndaj fëmijëve të tyre. Në rast se bashkëshorti juaj nuk është në gjendje që ta japë këtë detyrim tërësisht ose pjesërisht, atëherë ky detyrim i kalon tërësisht ose pjesërisht personave që janë në radhë të mëpasshme (Neni 196 i Kodit të Familjes). Detyrimi për ushqim vazhdon për fëmijën edhe në moshë madhore, kur ai ndjek shkollën e mesme ose të lartë dhe konkretisht deri në moshën njëzetepesë vjeç (25).

E qeshura të bën mirë. Nuk është vetëm këshillë gjyshesh. Është e provuar shkencërisht. E thonë edhe psikologët

Çfarë është e qeshura Një batutë, një skenë komike dhe ja ku shpërthen një e qeshur, e cila është një masazh për trupin. Kontraktimi i diafragmës stimulon organet: mëlçinë, shpretkën, stomakun, zorrën. Relakson muskujt dhe fytyrën, qafën, krahun, barkun. Në tru hyn në veprim dopamina, një enurotransmetues i aftë të gjenerojë një ndjenjë kënaqësie. Reagimet që ndjekin një të qeshur të qetësojnë, sepse euforia të rrit tensionin. Një minutë e qeshur është e barabartë me 45 minuta relaks.

Qesh dhe largo dhimbjenPrej vitesh, avantazhet e të qeshurës njihen edhe në mjekësi.

Flitet gjithnjë e më shumë për një të qeshur terapeutike. Hormonet që çlirohen gjatë procesit të të qeshurit qetësojnë ndjesinë e dhimbjes dhe na çlirojnë nga vuajtja. Sipas disa studiuesve, e qeshura vepron mbi sistemin imunitar. Sipas teorive të tyre, kur qeshim antikorpet e përmbajtur në pështymë rriten dhe na bëjnë më pak të prekshëm nga infeksionet, si për shembull nga ftohma. Shumë studime, mes të cilave edhe ato të kryera në Universitetin e Maryland-it në Baltimorë, kanë treguar se sensi i humorit dhe e qeshura zvogëlojnë rreziqet e prekjes prej sëmundjeve kardiovaskulare, në veçanti nga infarkti. Në përgjithësi specialistët janë të gjithë në një mendje mbi faktin se e qeshura redukton stresin dhe tensionin. Që në antikitet mjekët rekomandonin 10 minuta qeshje në ditë për të ruajtur shëndetin e mirë. Në fakt, ne qeshim

vetëm 60 sekonda në ditë. Po ti sa minuta qesh?

Funksioni social i të qeshurit Nuk ekziston asgjë më ekspresive sesa e qeshura e një kolegu apo një të panjohure në rrugë. Por në veçanti, e qeshura është një minierë informacioni, si për të tjerët si për veten. Për psikologët, është thelbësore të dish të qeshësh me veten, për të kujtuar se nuk mund të jesh përherë perfekt. Të qeshësh me gabimet e vetes të lejon të jesh më në formë. Dhe të modelosh egon herë pas here. Qeshim të gjithë për gjëra të ndryshme në mënyra të ndryshme. Ka nga ata që shpërthejnë në të qeshura e nga ata që buzëqeshin në heshtje: janë të gjithë elementë që na tregojnë shumë mbi shijet dhe simpatitë e secilit prej nesh. Humori i shëndetshëm gjeneron një klimë besimi dhe na lejon që të çlirohemi nga tensionet.

10 maj 2012

KËSHILLAT E GJYSHES

Dietologia

7

ENKELEJDA FERROLLARI

Frutat dhe perimet? Haji pa frikë

Na thuhet gjithmonë që ushqimi ideal për një trup të rregullt janë frutat dhe perimet. Por a ka një ku� apo një limit edhe përdorimi i tyre? Çfarë ndodh kur teprohet me konsumin e tyre? Për shembull, na kanë thënë gjithmonë mos ha shumë qershi se te bien rendë...

Kemi thënë gjithmonë dhe do vazhdojmë të themi që konsumimi i përditshëm i frutave dhe zarzavateve na ndihmon për të pasur një trup me një peshë të kontrolluar dhe të shëndetshëm. Frutat dhe zarzavatet janë ushqime të pasura me shumë përbërës ushqyes: kanë vitamina, kripëra minerale, fi bra, ujë dhe shumë antioksidues. Studime të ndryshme kanë treguar që personat që konsumojnë sasi të konsiderueshme frutash dhe zarzavatesh janë më pak të rrezikuar të preken nga shumë sëmundje si obeziteti, hipertensioni, sëmundje të zemrës, si dhe të shumë tumoreve si ai i gojës, stomakut, zorrës së trashë, mushkërive, etj. Konsumimi i një sasie të mjaftueshme frutash dhe zarzavatesh konsiderohet si një nga strategjitë kryesore për parandalimin e tumoreve pas lënies së vesit të duhanpirjes. Duhet të konsumojmë të paktën 5 racione fruta dhe zarzavate në ditë. Zarzavatet kanë në përbërjen e tyre rreth 80 % për qind ujë çka i bën ato që të jenë edhe pak kalorike. Duke qenë të pasura me fi bra kanë aftësi të mira ngopëse, çka na ndihmon të ruajmë edhe një peshë të shëndetshme. Konsumimi në sasi të konsiderueshme i zarzavateve duke qenë edhe pak kalorike sjell vetëm përfi time pozitive për organizmin. Ndërkohë që duhet të jemi të kujdesshëm me sasinë e konsumit të frutave, të cilat kanë edhe sasi të konsiderueshme të sheqerit fruktozë i cili i bën ato kalorike, dhe mund të ndikojnë në shtimin e sasisë së kalorive ditore të konsumuara. Vëmendje të veçantë duhet t’i kushtojmë konsumit të frutave të thara si fi q të thatë, kumbulla, kajsi, rrush etj. Duke qenë të thara, atyre u është larguar uji dhe si pasojë janë më pak voluminoze, kanë më pak aftësi ngopëse dhe kanë një dendësi më të madhe përbërësish ushqyes dhe kryesisht të sheqerit. Konsumi i tyre duhet të llogaritet me kokrra sikur të ishin të freskëta. Në çdo vakt duhet të konsumojmë 1 deri në 2 racione fruta dhe zarzavate. Një dietë e shëndetshme dhe me kalori të kontrolluara do të ishte një dietë, e cila në vaktet e ndërmjetme të paradites dhe të pasdites do të kishte në përbërjen e saj një racion fruta ose zarzavate.

Të shkrish peshkun Kur duhet të shkrish peshkun e saponxjerrë nga frigoriferi, zhyte në qumësht, i cili thith aromën e keqe dhe kthen shijen origjinale. Nëse do që të përshpejtosh kohën e shkrirjes, mos e vendos peshkun nën currilin ujit, por mbuloje me një copë të lagur me ujë e uthull.

Për të hequr yndyrën e tepërtNëse gatuan mish në grill, vendos në të një copë bukë, do të thithë gjithë yndyrën që rrjedh dhe do të eliminojë jo vetëm erën e yndyrës, por do ta pengojë yndyrën dhe që të marrë fl akë.

Tiganë pa njolla Për të pastruar tiganët, mjafton që t’i fërkoni me kripë kuzhine të lagur me uthull.

Për të larë spinaqin Shto në ujin e larjes së spinaqit dy lugë miell dhe lëri për dhjetë minuta. Shpëlaji mirë, derisa mielli të eliminohet plotësisht.

Birrë për bimët Që bimët e apartamentit të shkëlqejnë dhe të jenë të shëndetshme gjatë gjithë vitit, pastroji me një tampon pambuku të zhytur në birrë.

Portokall kundër kallove E çuditshme, por e vërtetë: kallot mund të kurohen me lëkurën e një portokalli të vendosur mbi to. Fiksoje me një ngjitës dhe lëre të veprojë përgjatë gjithë natës. Mund të përsëritet sa herë që të kesh nevojë dhe nuk sjell asnjë dëm.

Kinkaleri

ferrollari@yahoo.com

Në këtë rubrikë do të gjesh të gjitha këshillat klasike të gjyshes për të zgjidhur problemet e vogla të shtëpisë. Si për shembull pastrimet në kuzhinë, njollat e vështira, duke përdorur metodat natyrale, tamam siç bënin dikur gjyshet tona

11

Luleshtrydhe të gjelbra 1 enë kuadrate prej qelqi, 30 gjethe rrushi me gjithë kërcej, 1 tubet ngjitës vegjetal, 4 kupa me luleshtrydhe Ngjit me ngjitësin gjethet e rrushit nga brenda dhe nga jashtw enës së qelqit. Gjethet duhet të ngjiten me kokë poshtë, në mënyrë që bishtat të ngelen jashtë, duke krijuar një efekt dekorativ. Lëre të thahet dhe në fund vendos në të luleshtrydhet.

Margarita në kornizë1 kornizë e bardhë me fund xhami, 1 sfungjer lulesh (e gjen në dyqanet e luleve), bar i gjelbër i shkëputur me gjithë dhè, 1 copë plastmas, 5 degë kamomili, margaritaPasi të kesh veshur me plastmas fundin e qelqit të kornizës, vendos copat e barit dhe të dheut në të dy skajet e kornizës. Në të dy skajet e tjera vendos copat e sfungjerit të lagura dhe të prera sipas formës. Më pas vendos në sfungjer kërcejtë

e margaritave në mënyrë që të mbulohet i tëri. Në fund hidh ujë.

Bukë dhe lule 1 bukë e rrumbullakët, 1 thikë me majë, 1 tas me diametër 12 cm, 1 copë plastmas, 1 tufë lulesh “mos më harro” Me thikë gërmo pjesën e sipërme të bukës, sa të krijosh hapësirën për të future në të tasin. Me plastmas vish pjesën e brendshme të hapësirës dhe pastaj vendos tasin me ujë dhe fut në të tufën e luleve “mos më harro”, në mënyrë që të fshihet vrima.

Tabaka e gjelbër vjollcash 1 tabaka druri 40x40 cm; 2 filxhanë çaji, 1 mbajtëse sheqeri, 1 çajnik, 20 gjethe të freskëta, pak myshk, 1 tubet ngjitës vegjetal, disa tufa vjollcash, 2 tufa lule dhe gjethe luleshtrydhesh Ngjit gjethet e gjelbra dhe myshkun në tabaka. Shpërnda lulet dhe gjethet nëpër vazot e mësipërme dhe vendosi të gjitha mbi tabaka.

nga duart e tua

Nëse janë diamante apo ca gurë të thjeshtë me shkëlqim, kjo s’ka rëndësi. Ne nuk mund të rrimë pa koleksionuar bizhuteri rrëzëllitëse për të shndritur dhe personalizuar look-un tonë. Kësaj radhe do t’ju propozojmë si të krijosh një palë syze-bizhu dhe të luash me dive, frymëzuar nga koleksionet vjeshtë-dimër 2012-2013 të Dolce & Gabbana dhe Dsquared2.

Materialet:Një palë syze dielli, një palë vëthë me gurë, një palë pinca dhe ngjitës i nxehtë.

Si të veprosh Me anë të pincave shkëput nga vëthi pjesën që shërben për t’u vendosur në vesh. Pastaj në brendësi të vëthit piko pak ngjitës dhe vendos me kujdes në pozicionin e caktuar tek syzet. Vepro në të njëjtën mënyrë edhe me vëthin tjetër dhe ja një palë syze fantastike pa shpenzuar asgjë.

Syzet që të bëjnë dive Fantazi pranverore

12 maj 2012 13

Kinkaleri

Po, unë jam GayPo çfarë është tradicionale sot në Shqipëri? Të masturbosh me pushtetin për për� time të qarta � nanciare? Të shtrihesh si tapet përpara këpucëve të politikanëve që deri dje nuk i shqitej balta e prejardhjes? Të bësh modernin duke nxjerrë në paradë blerjet e fundit � rmato përpara serviseve edhe më � rmato dhe duke ofenduar dhe sharë njerëzit që shijojnë seksin në mënyrën e tyre? Të hiqesh si i kulturuar, duke shkelur me këmbë të drejtat e njeriut për të cilat bën sikur të qan zemra kur ta do interesi.

Përpara se të besoni në teoritë konspirative që bluajnë mendjet pjellore të tavolinave të Tiranës duhet ta dini se gay, në Anglisht përveçse homoseksual ka edhe një kuptim të dytë që do të thotë i/e qeshur, pra përdoret për të përshkruar një njeri si të lumtur, të gëzuar. Për fatin tim të mirë kam qëlluar natyrë gay, edhe kur ambienti rrethonjës të bën për të qarë sa del nga dera e shtëpisë. Ndoshta muaji i lindjes prilli dhe rilindja e natyrës me pranverën kanë ndikim në këtë element të gëzueshëm të karakterit tim. Megjithatë Maji ishte muaji i gay-ve dhe jo i njerëzve të qeshur në Shqipëri. Për shkak të 17 Majit, ditës ndërkombëtare kundër homofobisë vëmendja e opinionit publik dhe përpunuesit të tij medies u përqendrua tek një manifestim që fundoi me një komunikim ambasadorësh me disa shoqata që mbrojnë të drejtat e njeriut, përshi edhe të homoseksualëve. Personalisht mendoj se duhet kurajo e madhe nga vajzat dhe djemtë që kanë mposhtur djajtë e brendshëm dhe të jashtëm dhe të

dalin publikisht me preferencat e tyre seksuale në një vend si ky yni ku seksin e quajnë ende si monopol të pushtetit. Ata që janë deklaruar si konservatorë së fundmi edhe mund të jenë të tillë. Çlirimi i shoqërisë dhe hapja e saj ndaj tendencave dhe prirjeve hetero apo homoseksuale është një humbje e pafalshme e pushtetit të atyre që gënjejnë veten se janë seksualisht tërheqës sidomos në kushtet kur ata vendosin me kë, ku dhe si të kenë raporte intime. Këta nuk janë individë që kanë ndonjë seks appeal të jashtëzakonshëm, të paktën në dijeninë time. Por janë indidvidë me aftësi të spikatura për ta përdorur sharmin e pushtetit politik, ekonomik, social për të kryer marrëdhënie seksuale me partnerë të ndryshëm. Në gjuhën popullore kjo kategori margjinalizohet si “homoseksuale” jo për faktin se bën seks me të njëjtën

gjini, por se përdor mendjen dhe pushtetin në vend të organeve seksuale. Këta janë edhe të pandershëm edhe jo kurajozë për të shijuar të lirë jetën e tyre private. Ato dhe ata homoseksualë që kanë zgjedhur të jetojnë të lirë me intimitetin e tyre pavarësisht se shoqëria është ende në nivele primitive dhe i konsideron si devijim të tradicionales. Po çfarë është tradicionale sot në Shqipëri?Të masturbosh me pushtetin për për� time të qarta � nanciare? Të shtrihesh si tapet përpara këpucëve të politikanëve që deri dje nuk i shqitej balta e prejardhjes? Të bësh modernin duke nxjerrë në paradë blerjet e fundit � rmato përpara serviseve edhe më � rmato dhe duke ofenduar dhe sharë njerëzit që shijojnë seksin në mënyrën e tyre? Të hiqesh si i kulturuar, duke shkelur me këmbë të drejtat e njeriut për të cilat bën sikur të qan zemra kur ta do interesi? Apo kur bën batuta banale pa pikë shije për homoseksualët në kuptimin � zik të fjalës? Po ata që praktikojnë seksin e njëjtë virtualisht dhe mendërisht nga mëngjesi në darkë, në varësi të interesit të momentit dhe milionave të së nesërmes, si duhet t’i quajmë? Ndoshta, janë thjesht gay në kuptimin e dytë të fjalës dhe nuk e dinë. Vetëm se janë shtuar kaq shumë së fundi sa ka ardhur koha që të � llojmë tua themi sa të padurueshme janë

ngërdheshjet e tyre.

ambienti rrethonjës të bën për të

Megjithatë Maji ishte muaji i gay-

homofobisë vëmendja e opinionit publik dhe përpunuesit të tij medies

ambasadorësh me disa shoqata që mbrojnë të drejtat e njeriut, përshi

djemtë që kanë mposhtur djajtë e brendshëm dhe të jashtëm dhe të

njëjtën ofenduar dhe sharë njerëzit që shijojnë seksin në mënyrën e tyre? Të hiqesh si i kulturuar, duke shkelur me këmbë të drejtat e njeriut për të cilat bën sikur të qan zemra kur ta do interesi? Apo kur bën batuta banale pa pikë shije për homoseksualët në kuptimin � zik të fjalës? Po ata që praktikojnë seksin e njëjtë virtualisht dhe mendërisht nga mëngjesi në darkë, në varësi të interesit të momentit dhe milionave të së nesërmes, si duhet t’i quajmë? Ndoshta, janë thjesht gay në kuptimin e dytë të fjalës dhe nuk e dinë. Vetëm se janë shtuar kaq shumë së fundi sa ka ardhur koha që të � llojmë tua themi sa të padurueshme janë

ngërdheshjet e tyre. Princesha Jasmina “ndryshe”

13

14 janar 2012

Punë Burrash

22. Aksion apo komedi? Komedi

23. Birrë apo verë? Birrë  

24. iPhone apo Blackberry? iPhone

25. Tuksedo apo kostum të zi?

Kostum të zi  

26. Lajme sportive apo debate

sportive në studio? Debate

sportive ne studio

27. Pistachio apo kikirikë? Pistachio

28. Bulldog apo Pastor

Gjerman? Pastor gjerman

29. Hotmail apo Gmail? Gmail  

30. Harley apo Honda? Honda  

31. Laptop apo iPad? Laptop

32. Sushi apo Thai? Thai  

33. Evropë apo SH.B.A? Evropë  

34. Plasma apo LCD? LCD

35. Jazz apo rock? Rock

36. Çantë apo thjesht portofol? Portofol   

37. Shah apo Bilardo? Bilardo  

38. DJ apo bandë live? DJ

39. Ngjitje në mal apo not? Not

40. Golf apo shall? Shall

41. Shapka me gisht apo sandale

lëkure? Shapka me gisht

ME SE MERRESH: GAZETAR MOSHA: 30 VJECVENDLINDJA:  TIRANË KU JETON:  TIRANËSTATUSI CIVIL: BEQAR

Edvin Peçi

1. Këpucë apo atlete? Atlete

2. Me lidhëza apo pa lidhëza?

Pa lidhëza

3. Xhaketë sportive me shumë

xhepa apo xhaketë serioze?

Sportive

4. Prej kashmiri apo të leshta?

Kashmiri

5. Kapele sportive me strehë

apo berretë? Kapele sportive

6. Pranverë apo vjeshtë?

Pranverë

7. Diesel apo Hugo Boss? Diesel  

8. Halle Berry apo Selma

Hayek? Selma Hayek

9. E zezë apo blu e errët? E zezë

10. Kostum sportiv apo kostum

serioz? Kostum sportiv  

11. Kravatë apo papijon? Kravatë  

12. Stof me viza apo me cërka?

Stof me viza

13. Dardhë apo Dhërmi? Dhërmi

14. Basketboll apo futboll? Futboll

15. Ngjyra apo neutrale? Ngjyra  

16. Pica apo patate me pulë të

pjekur? Pica  

17. Rombe apo viza? Viza  

18. Pardesy apo pallto e leshtë?

Pardesy  

19. Pantallona me penca apo pa

penca? Pantallona pa penca

20. Fuoristradë apo makinë

sportive? Makinë sportive

21. Të gatshme apo të qepura

me porosi? Të gatshme

15

Bardhezi

Stacion i ri për fashionistet Janë shtuar edhe dy dyqane të tjera në TEG, për të përmbushur deri në fund etjen e fashionisteve. “Furla” dhe “Misaki” janë emrat e rinj, që sjellin modën e sezonit edhe në Tiranë, duke e bërë të prekshme dëshirën e famshme “edhe cilësore - edhe e lirë”. Elona Çaushi, që administron rrjetin e dyqaneve Duty Free në Rinas, ka mbledhur në katin e sipërm të TEG zonjat dhe zonjushat fashioniste, për t’i prezantuar me dy dyqanet e rinj me aksesorë. Modelet e reja të çantave dhe të bizhuterive janë prezantuar mbi një pasarelë të organizuar dhe dekoruar nga Geraldina Sposa, nga modele të veshur me të zeza, ku natyrisht që kanë qenë edhe më të dukshme për syrin e të pranishmeve. Këto të fundit nuk e lanë mangët pa e pasuruar gardërobën me një aksesor të ri!

16 maj 2012 17

Në Kopertinë

Foto StrakoshaKur Zbutet Një burrënjë Burrë si ai. Që të gjithë e Kanë parë si Kapitenin e pathyeshëM të KoMBëtares. një Burrë i Fortë, Që Ka Luajtur përherë ashpër. jo vetëM në Fushë. edhe në MeMaLiaj, Kur punonte në Minierë. edhe në dashuri, Kur Fitonte vajZën Që duKej e Largët për të gjithë. vetëM se Foto straKosha nuK është dhe aQ i ngurtë. Madje Kur FiLLon e FLet për adin, djeMtë, Kohën e KoM-Bëtares, di të jetë shuMë i Butë. edhe pse ndjen turp Kur Lotët...

nga iVA TiÇo

FOTOT: LU LIMAKE- UP ARTIST: ELSA XHEMIREJA

HAIR STYLIST: TURGAY KOCAMBIENTET: BAR RESTORANT JUVENILJA

17

18 maj 2012 19

Në KopertinëNë Kopertinë

19

a disa policë që kur u kalon tek këmbët, ndërsa fl et në celular duke i dhënë makinës, nuk u bën përshtypje fare. Ka disa të tjerë që ta bëjnë me shenjë ta heqësh telefonin e disa më të rrallë që të ndalojnë menjëherë e fi llojnë të fl asin për masa ekstreme, gjoba të rënda apo heqje patente. Përpara një polici të tillë s’ke ç’të bësh, përveçse të dorëzosh dokumentet, duke u lutur nën zë që gjoba të jetë sa më e arsyeshme. Por fytyra e ngrysur nuk të lë shumë shpresë, derisa befas shkrep një buzëqeshje: “Ti qenke Iva Tiço?! Po pse i vë aq pak pikë Foto Strakoshës? Po nuk i vure 10 kësaj radhe, kam për të ta hequr fare patentën!”.“Po më bën qejfi n kot më duket”, thotë Foto Strakosha, kur e takoj një ditë më pas, për të bërë intervistën. Ka të njëjtën buzëqeshje modeste, si në çastet kur qëndron përpara ne tre “juristëve” për të marrë vlerësimet dhe pikët, duke vënë dorën në zemër për të thënë “faleminderit”, të njëjtin gjest që e ka bërë me mijëra herë në shkallët e tejmbushura të stadiumeve, kur emri i tij thirrej në kor. “Në fakt ke të drejtë, e ndiej që shumë njerëz më duan. Sigurisht edhe policët në rrugë, aq më shumë tani që më shohin çdo javë te ‘Dancing...’. Se ç’mu desh mua ky sport, as vetë nuk e kuptoj”. Nuk është aspak duke u llastuar, sepse nuk kërkon konfi rmimin që mësimi i kërcimit për të është shumë më i vështirë sesa i të tjerëve: që në fi llim e kanë pranuar të gjithë që për një futbollist puna fi llon nga minusi. Ama e pranon që është bukur të jetë edhe njëherë në qendër të vëmendjes, që ndodhet sërish rrugëve të Tiranës, ku e njohin dhe e respektojnë të gjithë.

Të kishte munguar kjo vëmendje?Është e ndryshme kësaj radhe. Nuk jam mësuar të komentohem për kërcime. Pastaj e di që me gjithë punën, me gjithë përmirësimin nga java në javë, nuk do jem kurrë kërcimtar i mirë. Kështu është gjithë raca jonë e futbollistëve, kështu ishte

dhe italiani Christian Vieri këtë vit, në edicionin italian të këtij spektakli. Gjë që më shërbeu si shtysë, që ta provoja dhe unë.

Pra, nuk je penduar...Jo, aspak, edhe pse gjithë jetën kërcimi kishte qenë tabu për mua. Vetëm tani që e provoj kënaqësinë që të jep, po e kuptoj që paskam humbur shumë nga jeta.

Përveç kënaqësisë së kërcimit e spektaklit të bukur, a pret të të sjellë diçka kjo përvojë? Ndonjë plan konkret në Tiranë?Eshtë ende herët për të folur për disa plane që kam në Tiranë... Për momentin angazhimi im në Shqipëri është drejtimi i Kombëtares U-19. Kishte ardhur momenti që gjithë njohuritë dhe përvojën time në futboll ta përçoja tek më të rinjtë, prandaj dhe pranova të jem trajneri i këtij ekipi. Më pëlqen ideja që po vë dhe unë një gur themeli në futbollin shqiptar, por nga ana tjetër kjo më bëri mjaft mirë, sepse më bëri që të frekuentoj edhe njëherë ambientet e futbollit.

Kjo të kishte munguar më shumë që pas lënies së futbollit?Nuk e ke idenë se sa... Ka pasur momente shumë të vështira, kur mund të shkosh në stadium në mes të publikut dhe sheh fushën dhe e vetmja gjë që mendon është “sikur të luaja!”... Prandaj tani që gjendem si trajner ndjehem më mirë.

Ishte e vështirë ta merrje vendimin për ta lënë futbollin?E kisha menduar gjatë këtë ditë, se kur do ta lija futbollin. Dhe e bëra në vitin 2005, pak ditë përpara se të mbushja dyzet vjeç. Ishte bërë kaq shumë herë ajo pyetja “kur do ta lërë futbollin Strakosha?”, kishte munduar shumë njerëz dhe po aq më kishte vënë dhe mua në dilemë. Kisha menduar shpesh, nëse kishte ardhur radha që t’ua lija vendin më të rinjve, derisa erdhi dita që dorëzova dhe shiritin e kapitenit të skuadrës.

k

20 maj 2012 21

Në Kopertinë

Një ceremoni përpara një ndeshjeje kombëtare, që çuditërisht mbahet mend edhe nga më indiferentët ndaj futbollit, si unë për shembull... Aty i dhatë fund karrierës si futbollist?Luajta deri në fund të sezonit në kampionatin grek, siç ishin detyrimet në kontratë.

Megjithatë, futbolli, si të gjitha sportet, apo edhe si baleti që po e njihni së fundmi, është një nga ato profesione që ka një datë skadence më të hershme sesa profesionet e tjera. Dhe ku duhet të shkëlqesh patjetër, të jesh i pari. Shkakton ankth kjo gjë?Jo vetëm ankth... Por nuk është situatë kaq negative. Sepse një presion i tillë të bën edhe më të përgjegjshëm. Sidomos kur ke familje dhe do që të jesh shtylla e saj. Dhe unë kam qenë gjithmonë krenar që kam qenë shtylla e familjes sime.

Të bën të përgjegjshëm që të mos dëmtohesh? Duke parë që familja jote varet nga trupi yt...Nuk jam dëmtuar?! Ja t’i numëroj njëherë: kam nxjerrë shpatullën, pastaj në Irlandë kam goditur rëndë kokën. Më nxorën nga fusha në minutën e shtatë, ndërsa tifozët fërshëllenin... kisha në kokë një hematomë të rëndë dhe doktor Lluka Heqimi këmbëngulte që nuk duhet të luaja për katër muaj, kurse unë vetëm katër ditë më pas luajta në Zvicër. Sot do doja t’i kërkoja të falur. Me pjekurinë që kam tani, nuk do ta kisha bërë.Me pak fjalë trupi yt paska qenë një makinë lufte...Pooo, mund të quhet edhe kështu... Por mua nuk më kanë vrarë kurrë plagët e mia, aq sa më ka dhembur kur është aksidentuar djali im. Isha përpara ndeshjes Shqipëri – Greqi, që zhvillohej në Kretë, kur më merr ime shoqe në telefon nga Athina, për të më thënë që im bir, 9-vjeçar ishte rrëzuar nga një lartësi dhjetë metër lartësi... Për herë të parë në jetë kam humbur logjikën, nuk isha në gjendje të vendosja ç’duhej të bëja. Mjeku, mik i familjes, më informonte vazhdimisht për gjendjen shëndetësore, ndërkohë që vendosa të luaja. Ende sot e kësaj dite nuk e di në ç’gjendje shpirtërore isha

gjatë gjithë ndeshjes, ku u mundëm 1 me 0... Përpara se të futesha në fushë, mjeku më kishte thënë se djalit i kishin bërë skanerin dhe se për fat nuk kishte asnjë problem. “Nëse kishe për të luajtur njëherë, tani duhet të luash dy herë, edhe për çunin. Se ka shpëtuar nga rreziku. Zoti jo vetëm ta shpëtoi çunin, por si duket ti ke bërë vetëm mirë në jetë dhe Zoti ta shpërbleu me shpëtimin e djalit”.

Kur vjen puna te marrëdhënia me Zotin, Foto Strakosha rrëfen se ka qenë gjithmonë besimtar. Kjo pak ka të bëjë me kryqin e argjendtë që mban në qafë, apo me vitet e kaluara në Greqi, sesa me traditën e familjes së tij, me gjyshen që e ka rritur, që edhe në ato vite, kur feja ishte e ndaluar dhe praktikimi i riteve dënohej me burg, nuk hezitonte të ngjyroste fshehurazi vezët e kuqe për Pashkë apo të ndizte fshehurazi qirinjtë për të nderuar shenjtorët. Në një arkiv gazetash e fotografish (goxha të mangët, sepse ai nuk ka zakonin të ruajë çdo gjë), më bën përshtypje një fotografi, ku Foto Strakosha, në portë para gjuajtjes së një penalltie, është duke bërë kryqin.

Ortodoks i mirë?Po, por kjo nuk ka fare lidhje me Greqinë. Këtë zakonin e kryqit e kam pasur edhe më përpara.

Para viteve ’90? Pse, mund të bëje kryqin në portë atëherë?E bëja, por sigurisht jo hapur. Ktheja pak kurrizin dhe bëja një lëvizje të lehtë me gishta, më shumë me mend në fakt, që nuk dukej fare. Vetëm një herë pata mendjelehtësinë ta bëja hapur. Ishim në Francë, në ’89-ën, unë isha portier i Dinamos dhe luanim me Olimpikun e Marsejës... I bindur se nuk më shihte njeri, e bëra kryqin hapur dhe as që më shkoi mendja se ndeshja po filmohej.

Kur erdhëm në Tiranë, ndërsa prisnim që të vinte Hekuran Isai e të shihnim të gjithë ndeshjen, një miku im, që ishte i rëndësishëm në drejtimin e skuadrës, më thirri në zyrë, kyçi derën nga brenda dhe vuri videokasetën, ku dukej shumë mirë dhe kryqi që kisha bërë... Falë dashamirësisë së tij, filmimi u manipulua dhe ai gjest u fshi, sepse do ishte shumë e vështirë nëse do ta shihte këtë Hekri (kështu i thërrisnim shkurt ministrit të Brendshëm të asaj kohe). Sidomos për një si unë.

Si për një si ty?Për një si unë me probleme biografie...

Ç’probleme?Nga ato që kanë pasur shumë njerëz në atë kohë, e që tani, njëzet vjet më vonë nuk kanë ndonjë kuriozitet... Familja e tim eti u çua të jetonte në Memaliaj, ku linda unë dhe më vonë punova edhe në minierë... Kalimi tek Dinamo ishte një fat i madh, ndonëse bashkë me të më ishte premtuar se do vazhdoja dhe shkollën e lartë në Institutin e Fizkulturës. Por kjo nuk ndodhi. Të tilla ishin kohët atëherë.

Ishte e vështirë puna në minierë dhe jetesa në qytet të vogël si Memaliaj?Po ta krahasosh me kohën tani, po. Por atëherë ishte ndryshe. Isha shumë i ri, luaja futboll, jetoja me futbollin. Kisha dhe Adin.

Adi është Adelina, gruaja e tij, që jeton në Athinë dhe që këto javë ka ndaluar gjatë në Tiranë, për ta ndjekur Foton si spektatore në një nga lozhat e “Dancing...” apo për t’u bashkuar me grupin në festat apo në daljet në klubet e Tiranës. Bie në sy nga larg për trupin e gjatë dhe fizikun perfekt. Për zonjat, mosha nuk tregohet, por të kesh trupin e Adelinës dhe të jesh 47 vjeç, duhet ta thuash me të madhe. “Bën shumë sport”, thotë shkurt Foto, kur e pyes për formën perfektë të së shoqes, që ndonëse nuk ka qenë kurrë sportiste, gjatë gjithë jetës është marrë me sport për të pasur fizikun e përkryer që ka sot. “Kur lindi djalin e dytë dhe shtoi tridhjetë kilogramë, i thosha gjithmonë me shaka se kaq e pat, se nuk do kishte më kurrë trup të bukur. Dhe ajo më thoshte “Ke për ta parë!”.

“Një presion i tillë të bën edhe më të përgjegjshëm. Sidomos kur ke familje dhe do që të jesh shtylla e saj. Dhe unë kam qenë gjithmonë krenar që kam qenë shtylla e familjes sime”

21

Më kishte munduar gjithmonë ajo pyetje, nëse Adi ishte penduar apo jo, që la shkollën për inxhinieri dhe erdhi të punonte rrobaqepëse në Memaliaj vetëm për mua, por nuk e kisha pyetur kurrë. Dhe në atë studio televizive, kur mora përgjigjen, u preka shumë që e kisha bërë të lumtur

22 maj 2012 23

Në Kopertinë

Nuk e besoja që do kishte kaq shumë vullnet”,- tregon Foto duke qeshur.

Kur jeni njohur bashkë?Kemi qenë në klasë në tetëvjeçare.

E kishe xhan që atëherë?E kisha edhe zili, kishte raste që më ngrinte edhe nervat. Sepse ajo ishte nxënësja më e mirë e klasës, ajo që merrte vetëm dhjeta, kurse unë isha çuni arrakat, që nuk u përkushtohesha mësimeve dhe mësueset shpesh ankoheshin. U thoshin edhe prindërve që duhej ta lija futbollin, se ai do me merrte më qafë. Pra, është një nga ato historitë tipike kur dy tipa të kundërt tërhiqen.

Kur u afruat?Në kohën e gjimnazit, kur e pamë që tërheqja ishte reciproke.

Dhe që atëherë jeni bashkë?Po, me gjithë ca vështirësi që patëm kur Adi nisi shkollën e lartë, për inxhinieri elektrike dhe unë qëndrova në Memaliaj dhe fillova punë në minierë.

Vështirësitë lidheshin me largësinë?Jo vetëm... Në atë kohë unë ndihesha më inferior, nuk doja që gruaja ime të ishte mbi mua. Ajo e ndjeu dhe vetë këtë, prandaj dhe la shkollën.

La shkollën dhe u kthye nëMemaliaj? Për ty?Po. E la... Nuk e di nëse ia kam justifikuar më pas....

Në fakt këtë ai e di fare mirë. Sepse ato ditë, ndërsa bëjmë setin fotografik dhe intervistën, duke qenë në qendër të vëmendjes së publikut, Foto Strakosha ka qenë i ftuar dhe në emisionin e pasdites në “Vizion Plus”. Ku në mes të bisedës ndër studio, bashkë me disa përshëndetje miqsh, në ekran është shfaqur dhe Adelina, që ndër të tjera ka thënë se nuk i kishte mbetur peng asgjë dhe se: “Foto më ka dhuruar vitet më të lumtura të jetës”... Ndërsa Foto, për habinë e tij, ka ndjerë t’i dilnin lot nga sytë. “Si qava ashtu në studio...?! Më preku shumë ajo fjali e Adit”, rrëfen tre ditë më pas, ndërsa jemi ulur në kafen e Hotel “Grand” për intervistën.

Po pse ç’ka për t’u çuditur këtu. Edhe burrat qajnë...Por jo në studio televizioni. Jo unë...

Në fakt e kam parë që je i rezervuar përpara kamerës. Për shembull, i dërgon puthje me dorë Adelinës kur del jashtë kamerës... Po ç’ndodhi pra që të ra gjithë ky sistem mbrojtës dhe të dolën lotët në studio?Sepse Adelina tha atë gjë që unë nuk kisha pasur kurrë guximin ta pyesja. Më kishte munduar gjithmonë ajo pyetje, nëse ajo ishte penduar apo jo, që la shkollën për inxhinieri dhe erdhi të punonte rrobaqepëse në Memaliaj vetëm për mua, por nuk e kisha pyetur kurrë. Dhe në atë studio televizive, kur mora përgjigjen, u preka shumë që e kisha bërë të lumtur.

Tani po e vazhduam dhe pak këtë argument, do përlotem dhe unë... E kalojmë këtë. Si vazhdoi historia? Jetuat të lumtur në Memaliaj pastaj në Tiranë?Pak a shumë kështu, vetëm se në Tiranë, kur erdha të luaja me Dinamon, unë isha vetëm. Adi vijoi të jetonte në Memaliaj. Gjithsesi ishte kohë e shkurtër, sepse në dhjetor në ’90-ës ikëm bashkë në Greqi. Përpara kësaj, kishim bashkëjetuar në Memaliaj.

Bashkëjetuar? Para 90-ës?Po, erdhi fare natyrshëm. Prindërit e mi u shpërngulën në Dhërmi dhe Adelina erdhi të jetonte në shtëpinë time.

Po fëmijët ku lindën?Në tetor ’91 në Greqi lindi Dhimitri dhe tre vjet më pas Tomasi.

Ç’lloj babai je?Ka momente kur jam ndjerë shumë i afërt me ta, që i kam trajtuar si shokë, por ka pasur raste që kam qenë edhe i ashpër, pak a shumë siç ka qenë im atë

me mua. Ndonëse ai nuk ka dashur që unë të merrem fare me sport.

Ke qenë i ashpër që të merren apo që të mos merren me sport?Të them të drejtën, më ka pëlqyer që ata të merren me sport, por nuk kam dashur kurrsesi të bëhen portierë. Me të madhin ia dola mbanë, e binda të mos bëhej portier.

Pse? Ç’të keqe ka të jesh portier?Eshtë pozicioni më i keq në fushë, më i vetmuari. Je vetëm ti dhe disfata, ti dhe rrjeta. Të duhet të kesh karakter të fortë. Duhet të kesh stomak të fortë. Duhet të bësh sakrifica të papara për të arritur suksesin. Në fund të fundit gabimi i portierit është ai që rëndon më shumë.

Portieri shahet më shumë?Hahaha, kështu i bie...

Ke dëgjuar të shara? Të kanë rënduar?Të vërtetën? Vetëm njëra: kur më kanë thënë Kali i Trojës, ndërsa kam qenë me fanellën e Kombëtares kundër Greqisë. Ndeshjet me Greqinë kanë qenë më të tensionuarat, këtu cilësohesha “greku”, atje “shqiptari”... Kjo gjendje jo e mirë përcillej dhe në familje, tek djemtë, që shkonin në shkollë. Gjithsesi kanë qenë raste shumë të pakta këto, që më kujtohen vetëm tani që më pyet. Të papërfillshme, po të krahasohen me të tjerat.

Cilat të tjera?Ato të dashurisë që kam marrë. Jo vetëm në stadium, por kudo. Prandaj jam kaq i qeshur, prandaj dukem kaq në paqe dhe kaq rehat... Sepse kam marrë shumë dashuri.

Të thashë që në fillim, kur të tregova për policin. Por nuk më besove. Sidomos tani, që emri Strakosha është rikthyer.Kishte munguar ca vjet ky emër, ke të drejtë. Por nuk është rikthyer tamam, duro dhe pak dhe do ta shohësh.

Do ma tregosh më në fund ç’është ky plan, ky projekt që do e rikthejë dhe njëherë mbiemrin Strakosha?Strakosha po, por jo Foto. Bëhet fjalë për dy djemtë e mi. I vogli ndërkaq është thirrur nga Roma... Ka ardhur koha që unë të njihem si babai i Dhimitrit dhe i Tomasit.

“Adin e kisha edhe zili, por kishte raste që më ngrinte edhe nervat. Sepse ajo ishte nxënësja më e mirë e klasës, që merrte vetëm dhjeta, kurse unë isha çuni arrakat, që nuk u përkushtohesha mësimeve dhe mësueset shpesh ankoheshin”

23

24 maj 2012 25

Në Kopertinë

Nuk ka ndonjë kalendar të caktuar sipas të cilit diskutimi për të drejtat e homoseksualëve të Shqipëri të hapet e të mbyllet. Shpeshherë janë shkaqet e jashtme ato që e nxisin. Si për shembull deklarimi i parë dhe i fundit nga një personazh publik, Klodi i Big Brother që u ndoq nga një diskutim i gjatë në media, me pro e kundër madhe dhe me protesta (siç thuhet të stisura, të financuara nga vetë televizioni për të rritur audiencën). Apo të nxitura dhe nga ndonjë deklaratë e kryeministrit, e bërë befas, atëherë kur nuk e pret kush, për hartimin e ligjit për njohjen e martesave gay (siç thuhet, të stisura dhe këto për ta hequr vëmendjen nga diskutime politike apo nga kriza ekonomike)... Gjithsesi, përtej teorive konspirative, diskutimi për të drejtat e e homoseksualëve, për diskriminimin e tyre herë nxehet dhe herë lihet pas dore. Këtë vit, për shkak dhe të një provokimi mediatik nga shoqata “Pro LGBT” për organizmin e një parade gay në Tiranë, mori më shumë vëmendje se ç’mund të kishte ndodhur kurrë më parë. Një ide e zgjuar e drejtuesit Kristi Pinderi, që me përvojën e marë kur ishte aktivist tek “Mjaft” di se si të provokojë dhe të bëjë gjithë zhurmën mediatike. Pra edhe pse paradë nuk pati, misioni i Pinderit është kryer më së miri: zhurmë pati! Zhurmës nuk mund t’i shpëtonim as ne të revistës “Madame”. Edhe tundimit për t’u marrë me këtë çështje. Përtej historikeve, komenteve me pro e kundër të dalit hapur e të ndenjurit

fshehur, përtej argumenteve nëse komuniteti gay është në të vërtetë një komunitet i diskriminuar, kemi gjetur dhe një tjetër “aleat” në këtë çështje. Një të papërfshirë kurrë në këtë debat, që nuk është një betejë e homoseksualëve por një betëjë e të gjithëve. Një “dëshmitar” të paanshëm që të jetë i mendimit se martesa –apo të drejtat civile që ajo sjell – është një e drejtë e të gjithë atyre që e lidhin jetën më dikë tjetër, i çfarëdo seksi qoftë.E gjetëm aleatin e kërkuar tek Foto Strakosha, me një histori dashurie me Adelinën që zgjat sa një jetë, që nga tetëvjeçarja, martuar që në fillim të ’90-ës, tashmë babai i dy djemve të rritur, ortodoks i mirë nga tradita familjare dhe praktikant. Aktualisht është një nga konkurrentët e spektalit “Dancing with the stars”, personazhi ynë i kopertinës. Dhe ndërsa intervista zhvillohet në një ditë maji, kur ende nuk dihet nëse do të ketë apo jo një paradë gay në Tiranë, natyrshëm e pyesim edhe për këtë çështje. Për të zbuluar një histori si e gati gjithë shqiptarëve, mbushur me mosnjohje, paragjykime dhe së fundmi mirëkuptim për ta lejuar gjithsecilin ta jetojë jetën e vet siç e dëshiron.

Si ka qenë fëmijëria juaj? Lojërat dhe edukimi?Tradicional, si ai i të gjitha familjeve shqiptare. Ishim katër fëmijë, dy motra dhe dy vëllezër, po kështu edhe në familjen e Adelinës. Motrat luanin me lodra vajzash, unë dhe vëllai shumë harrakatë, me lojëra tipike mashkullore.

Kur e zbulove se ekzistonte edhe homoseksualiteti?Shumë shumë vonë, kur shkova të jetoja në Greqi. Në Shqipëri, me përjashtim të batutave dhe shakave, për këtë temë nuk ishte folur kurrë, nuk me kishte rënë rasti të shihja dikë që ishte homoseksual. As që mendohej kjo.

Dhe kur patë një të tillë?Në fillim të viteve ’90, nuk di ta them saktë. Mbaj mend që po udhëtoja me tren dhe dikush aty filloi të më admironte... E kotë ta them që reagimi im në atë kohë ishte shumë brutal, gjë për të cilën nuk është se ndihem shumë krenar... Por ashtu ishim rritur. Tani gjërat kanë ndryshuar.

Ke ndryshuar dhe ti mendim?Sigurisht që po.

Si i luftove paragjykimet?Më ka ndihmuar jetesa jashtë Shqipërisë, njohja me njerëz të ndryshëm, që nuk mendojnë si ne. Por edhe televizioni dhe filmat, jo vetëm ata që trajtojnë këtë temë por edhe ata që të shtyjnë të reflektosh që të gjithë njerëzit duhet të kenë të njëjtat të drejta.

Kjo nënkupton që je pro martesave gay?Jam pro idesë që dy njerëz që dy njerëz që zgjedhin të jetojnë bashkë në një shtëpi, t’i kenë çështjet ligjore që kanë të bëjnë me pasurinë, shtëpinë, trashëgiminë të rregulluara me ligj. Nuk

Një aleat burrërorMes paragjyKiMeve të diKurshMe dhe Mendjes së hapur sot. Foto straKosha ndan disa MendiMe për çiFtet gay. Që duhej të Kenë të drejtat e tyre... aMa Me disa KuFij... siç është puna e FëMijëve

Dossier ajo & ajo dhe ai & ai

25

di nëse kjo quhet apo jo martesë, por jam i mendimit që një çift homoseksual në këtë rast duhet trajtuar si çdo çift tjetër. Por nga ana tjetër, shumë çifte heteroseksuale zgjedhin bashkëjetesën dhe nuk martohen kurrë. Prandaj thjesht duhet të jenë të lirë të jetojnë si të duan.

Një çift i tillë mund të birësojë fëmijë?Jo, në këtë pikë jam shumë tradicional: në mendësinë time familja përbëhet nga dy prindër burrë dhe grua dhe fëmijët. Nuk mund ta mohoj që homoseksualët mund të jenë gjithashtu prindër të përkushtuar, por ende nuk e perceptoj dot një fëmijë të rritur me dy baballarë apo me dy nëna. Është kundër natyrës dhe krijimit.

Në ambientin tuaj, atë të futbollit, keni kolegë gay?Në fakt nuk më ka ndodhur të njoh... Edhe mund të ketë, por askush nuk ka dalë hapur deri tani. Ndoshta sepse e njohin mentalitetin e futbollistëve, që është pak më “burrëror”.

Ç’mendoni kur shihni për shembull një aktor që del në shtyp për të deklaruar që është gay?Më duket sikur ai vetë zgjedh ta trajtojë veten ndryshe nga normalja. Asnjë aktor tjetër nuk del të deklarojë “unë jam hetero”. Gjithkush e jeton seksualitetin për vete.

Po paradat gay si ju duken?Më duken folklorike... Nuk kanë ndonjë vlerë. Është njësoj sikur të bëjnë paradë dhe çiftet me burra e gra për të treguar “ne jemi heteroseksualë”. Pa të tilla parada, por thjesht duke jetuar si çdo çift tjetër, kjo çështje do dukej edhe më serioze, pa u bërë objekt barsoletash e ngacmimesh.

26 maj 2012 27

Stil arredimi

Djema bëni si unë, tregoni që jeni gay: jetohet më mirë

“U çlirova nga një peshë e madhe, më në fund jam i qetë, madje � tova dhe kampionatin”. Anton Hysén është i pari futbollist profesionist, që në marsin e vitit të shkuar deklaroi publikisht se ishte gay. Për momentin, mbetet i vetmi. Dhe që të nesërmen e ftesës së trainerit të Kombëtares italiane, Cersare Prandelli për të bërë “coming out”, 21 vjeçari mbrojtës i “Utsiktens Bk”, skuadër suedeze e kategorisë së tretë, rrëfen se si kjo zgjedhje ia ka ndryshuar jetën “në � llim nuk ishte fare e lehtë”, kujton ai, “ndonjëherë nga shkallët e stadiumit më thërrisnin “pedja”, apo “zonjëza”. Pastaj i thashë vetes: punë e madhe, unë jam në fushë, ju jeni jashtë saj, ju jeni thjesht të frustruar. Gjithsesi, bëhet fjalë vetëm për një numër të ku� zuar injorantësh”.Po kolegët si e pritën?Mora vetëm lëvdata për guximin që pata për ta deklaruar dhe askush nuk e ndryshoi sjelljen ndaj meje: vazhdojmë të përqafohemi pas çdo goli, bëjmë shaka edhe për seksin, dalim bashkë pas ndeshjeve...”.Në çastet e “intimitetit” në dhomat e zhveshjeve, nuk ke ndonjë ndjenjë turpi?Bëj dushin lakuriq si gjithë të tjerët, pa frikë apo drojë se mos të tjerët mendojnë se unë po vëzhgoj trupat e tyre.

Nuk ke qenë kurrë i diskriminuar?Jo, kurrë dhe duhet nënvizuar fort kjo.Po jashtë dhomave të zhveshjes, çfarë ka ndryshuar pas deklarimit?Historia më solli ngjarje shumë pozitive. Më thirrën tek “Let’s Dance” (spektakli suedez “Dancing with the stars”). U bëra i fashmëm pa e kërkuar këtë gjë, por gjithsesi më mirë, shpresoj të bëhem model për gjithë sportistët e tjerë gay.Po prindërit e tu, si reaguan?Im atë Glenn, ish lojtar i Liverpulit dhe Fiorentinës e mirëkuptoi zgjedhjen time: për të më mbështetur që të mos kisha frikë, në vitin 2007 mori pjesë në paradën Gay Pride në Stokholm. Prindërit duhet të të ndihmojnë.Suedia është vend tolerant, në Itali një deklaratë e tillë do bënte shumë zhurmë.Ju keni Kishën, dhe një kulturë ca si antike... Unë do kisha dashur shumë të luaja në Itali, për të � tuar mbi paragjykimet.A mendon se ka shumë futbollistë gay?Shumë, por vetëm unë para kurajën ta pranoja. Për të gjithë ata kam një mesazh: mos kini frikë të thoni se cilët jeni. E pastaj një gay sportist është shumë mashkullor: sporti i bën trupat tanë shumë të bukur”.

“Homofobia është racizëm. Duhet të impenjohemi të gjithë për një kulturë sportive që respekton individët në çdo manifestim të së vërtetës dhe lirisë. Kohët kanë ndyshuar: shumë shpejt ndoshta ndonjë futbollist do të bëjë “coming out”.Cesare Prandelli, Trajnier i Kombëtares Italiane në citimin e marrë nga libri “Kampioni i dashuruar”.

është i pari (dhe i vetmi) futbollist që ka bërë “coming out”. anton hysén rrëfen se si

“Një futbollist gay mund të sjellë bezdi duke qenë se jemi gjithmonë gjysmë lakuriq. Nuk kam parë kurrë ndonjë të tillë.

E megjithatë është e vërtetë që dhomat e zhveshjes janë plot me produkte bukurie: sidomos për djemtë me ngjyrë”.

Fabio Cannavaro, futbollist

“Nuk do merrja kurrë një futbollist homoseksual. Edhe nëse do ta kisha marrë, do e largoja. Në futboll qëndrohet

gjithmonë lakuriq në dhomat e zhveshjes, nuk është ambienti i duhur për homoseksualë”.

Luciano Moggi, ish drejtor i përgjithshëm i Juventusit

“Të bësh coming out? E pakëshillueshme. Në ambientin tonë çdo gjë që del nga e natyrshmja kthehet në bumerang. Nuk kam njohur kurrë futbollistë gay. Ose nuk e kam ditur nëse

kanë qenë të tillë”.Marcello Lipp

maj 2012

“Homofobia është racizëm. Duhet të impenjohemi të gjithë për një kulturë sportive që respekton individët në çdo

manifestim të së vërtetës dhe lirisë. Kohët kanë ndyshuar: shumë shpejt ndoshta

ndonjë futbollist do të bëjë “coming out”.

Cesare Prandelli, Trajnier i Kombëtares

Italiane në citimin e marrë nga libri

“Kampioni i dashuruar”.

ndonjë futbollist do të bëjë “coming out”.

Cesare Prandelli, Trajnier i Kombëtares

Italiane në citimin e marrë nga libri

“Kampioni i dashuruar”.

DOSSIER ajo & ajo dhe ai & ai

27

Ta shpallësh apo joHistoritë që vijnë nga arti

Që nga koha kur ruppert everet shpalli se ishte gay, kanë kaluar njëzet vjet. por pak gjëra kanë ndryshuar. sepse një aktor homoseksual në ekran nuk shihet dot duke u puthur me femra. por shenjat e mira po vijnë andej nga nuk pritej. nga mbretëria e bashkuar dhe teatri shekspirian. ku gjërat kanë nisur të lëvizin për mirë...

Jo vetëm shopping

28 maj 2012 29

NëN shembulliN e mbretërorëveEdhe pse ka një brez të ri aktorësh gay, që janë mjaft popullorë, një studim i fundit i kryer nga shoqata e aktorëve Equity, ka treguar se vetëm 57 për qind e tyre ka treguar se mund të flisnin hapur për seksualitetin e tyre me agjentët. Një e treta ka thënë se kanë përjetuar mbi kurriz homofobinë në vendet e punës dhe se këto sulme kishin ardhur më së shumti nga aktorët e tjerë.

Në vitin 2006, aktori Chris New, që u lançua me filmin “Weekend last year”, u këshillua nga agjenti i tij që të mos deklaronte se ishte gay, edhe pse ndërkohë luante në shfaqjen e Martin Sherman-it “Bent”, që fliste pikërisht për persekutimin e homoseksualëve në Gjermaninë Naziste. Tashmë Equity ka bërë një listë aktorësh nga më të njohurit, për t’i përdorur në një fushatë që do mbështesë të gjithë aktorët gay që do duan të dalin hapur. Jo thjesht duke informuar, por si një mbështetje e vërtetë për ata që do duan të dalin hapur, apo në raste diskriminimi në punë, me asistencë ligjore. Anthony Sher, partneri civil i të cilit

Kur Antony Sher nisi të luante me kompaninë teatrore pioniere “Gay Sweatshop” në vitet ’70,

ai ia doli të mbetej i fshehur. “Të gjithë kishim rënë dakord që në fillim që do ta bënim dhe në të parat deklarata ishte thënë që jo të gjithë artistët ishin gay, prandaj nuk dihej se kush ishte dhe kush jo”.“Pastaj, ne mes të mes të viteve ’80, ende nuk kisha dalë ende hapur, sapo luajta në premierën britanike të Harvey Fierstein-it “Torch Song Trilogy” dhe ndërsa gjithë kohës jepja intervista për këtë shfaqje të madhe gay, ku unë ndihesha aq i fortë për një arsye kaq specifike që nuk e tregoja – ishte një harxhim i pamasë energjie. Por kjo ndodh kur fshihesh”. Sher më në fund doli hapur në vitin 1990. I frymëzuar nga shembulli i Ian McKellen dhe Simon Callow-it. Sot e kësaj dite, dy dekada më pas, shumë aktorë gay kanë frikë për të folur hapur për seksualitetin e tyre, nga frika se mos u dëmtohet karriera.

Gregory Doran, së fundmi është emëruar drejtor krijues në “Royal Shakespeare Company”, thotë se në përgjithësi teatri britanik “Është goxha i pjekur. Nuk mendoj se publikut i intereson aspak seksualiteti i aktorit”. Megjithatë, sipas tij, të qenit gay mbetet ende një problem në televizion, sidomos në atë që ai e quan “Hollivudi homofob”. Sipas tij, Hollivudi heziton t’u japë role homoseksualësh aktorëve gay, për shkak të audiencës: “Testet e audiencës bëhen në shtresat e mesme, që janë shumë konservatore, prandaj sipas të gjitha gjasave këta njerëz nuk do të ndiheshin aspak mirë nëse do shihnin një burrë homoseksual në një skenë seksi me një grua. Por bota po ndryshon, kështu do ndryshojë dhe audienca”.

rasti rupert everettSophie Ward, një nga të paktat femra aktore që e ka pranuar se është lesbike, është e mendimit se seksualiteti nuk do të jetë më një çështje vetëm atëherë kur aktorët gay të jenë kaq zakonshëm, sa të mos marrin mbi vete vëmendje të veçantë. “Aktorët nuk duan që kjo të jetë gjëja e parë që diskutohet sa herë që flitet për karrierën e tyre. Por kjo do të mbetet një çështje e hapur deri

2

1

3

4

1. Antony Sher 2. Chris New 3. Sophie Ward 4. Rupert Everett

Dossier Ajo & ajo dhe ai & ai

29

“Jam rritur mes heteroseksualëve, meqenëse janë të gjithë heteroseksualë, ja se nga kemi ardhur ne njerëzit gay... nga ju heteroseksualë!”. Ellen DeGeneres mund te quhej pa frikë pasaardhësja më e denjë e poeteshës Safo: jo vetëm që pranimi i homoseksualitetit nuk e ka dëmtuar aspak karrierën e saj, por përkundrazi, është një nga shembujt se si një femër e tillë mund t’ia dalë mbanë që krah kinemasë të mbajë me sukses për vite me radhë një show televiziv, të arrijë të prezantojë ceremoninë më glamour, atë të çmimeve Oscar, e veshur me kostum me pantallona e të lëvdohet nga shtypi, të organizojë një dasmë ëndrrash e të pozojë me gruan e saj Portia, të veshur me fustan përrallor... Së fundmi, ishte e para që u rreshtua në krah të presidentit Obama, kur në ditët e para të majit u shpreh se do të punohej që martesat gay të njiheshin në të gjitha shtetet e SHBA –së. Por jo të gjitha kanë vizibilitetin e saj. Cynthia Nixon, e bërë e famshme në rolin e Mirandës tek “Sex and the City”, e martuar gjithashtu me një zonjë, fare pak flet për seksualitetin e saj. Pa qenë ndonjë aktiviste e flaktë, pa luajtur as viktimën, ia ka dalë të ndërtojë një karrierë e të marrë shumë çmime prestigjoze. Larg kësaj buje ka qëndraur dhe një nga aktoret më legjendare të Hollivudit, Jodie Foster, e cila në vitin 2007 ia kushtoi suksesin e vet të dashurës Cydney Bernard, pas 14 vjetëve lidhjeje të fshehtë dhe fotografish të kapura me fëmijët e saj. Ka folur, por duke përdorur gjithsesi një lojë fjalësh, si të bëhet fjalë për ndonjë shoqe të ngushtë... Edhe pse asnjë fotograf nuk e ka fotografuar njëzet vitet e fundit me ndonjë të fejuar zyrtar ose të dashurit, kush të dojë ta besojë e kush jo që ajo është gay. Ajo mbetet një ikonë e kinemasë.

në ditën kur të gjithë të ndihen rehat kur të flitet për të, deri atëherë kur të gjithë të kenë dalë hapur”.Sigurisht që nuk janë të gjithë të të njëjtin mendim. Në vitin 2009, aktori Rupert Everett tha se deklarata që bëri njëzet vjet më pas, thjesht sa e dëmtoi karrierën e vet. “Nuk do ta këshilloja kurrë një aktor të dalë hapur, për sa kohë që ai mendon për karrierën”. Pesëdhjetëvjeçari, që edhe në filmin “Martesa e mikut tim” luan gjithashtu një rol homoseksuali, e pranoi hapur seksualitetin e tij njezët vjet më parë dhe pohon se që prej asaj kohe i janë besuar vetëm role të dyta, përfshirë këtu dhe filmin në fjalë. Prandaj dhe i këshillon të rinjtë që të mos ndjekin të njëjtën rrugë me të. “Nuk është dhe aq e këshillueshme të jesh i ndershëm. Nuk është aspak e thjeshtë. Nuk mund të jesh një 25- vjeçar i deklaruar gay dhe të ndërtosh një karrierë të suksesshme në industrinë britanike të filmit, as në atë amerikane, as në atë italiane. Gjërat nuk ecin dhe vjen një pikë kur do të të duhet t’i biesh murit me kokë. Mund të arrish t’i mbash gjërat nën kontroll, mund të arrish t’ia dalësh për njëfarë kohe, por sapo bën një gabim, sapo hedh një hap keq, të mbyllen të gjitha rrugët, përgjithmonë”. Por gjithsesi, Rupert Everett beson se është i lumtur më shumë sesa ata që e kanë mbajtur seksualitetin të fshehur. “Gjithsesi, gjasat janë që unë të jem më i lumtur se të tjerët. Mund të mos jem i pasur apo i suksesshëm, por së paku jam i lirë të jem vetvetja”.

Anthony Sher, kur vjen puna tek ky rast, ka një tjetër mendim: “Më vjen keq për rastin e tij, por nuk më duket se i ka ecur keq, ka nëj karrierë të mirë, duke luajtur role të dytë dhe personazhe gay”.Në të njëjtën linjë me të është dhe aktori tjetër Criss New, për të cilin nuk i duhet vënë homoseksualitetit të jetuar hapur faji për çdo dështim në karrierë. Në këtë mënyrë ai justifikon faktin që iu hoq roli i Jezu Krishtit në një show televiziv amerikan, megjithë dyshimet e shumta se kjo ishte bërë për shkak të homoseksualitetit. “Mund të ketë me miliona arsye se përse ty nuk të jepet një punë e caktuar, nuk mund tia vësh fajin për gjithçka homofobisë.

Pasardhëset e Safos

Ellen DeGeneres

Jodie Foster

Cynthia Nixon

30 maj 2012 31

Dossier Në kokën e burrave

NJË GAZETAR NË MBROJTJE TË HOMOSEKSUALËVE. PARAGJYKI-MET NË REDAKSI DHE MBËSHTETJA E FAMILJES. ORGANIZIMI QË ERDHI NGA FACEBOOK-U DHE BETEJA E FITUAR ME MEDIAT

Kristi Pinderi “Kauza jonë që po frymëzon komunitetin”

Ka qenë më shumë se kurrë i pranishëm në media Kristi Pinderi muaj e fundit. Duke marrë mbi vete kërshëri, paragjykim, sulme por edhe përkrahje. Me pak fjalë, një mision i përmbushur më së miri sipas tij. Sepse ajo për të cilën ka më shumë sesa çdo gjë komuniteti gay në Shqipëri, është pikërisht vizibiliteti. Pastaj çështja e të drejtës për t’u martuar, për njohjen e martesave mes të njëjtit seks të bëra jashtë, të gjitha këto i takojnë një momenti tjetër. Tani, dy ditë pas aktiviteteve të 17 Majit, Kristi është i kënaqur me punën që ka bërë këto kohë organizata që ai drejton. Dhe mund ta tregojë i qetë gjithë rrugën deri këtu.

Organizata juaj është e para për të drejtat e komunitetit gay në Shqipëri? “Pro LGBT” (Të Bashkuar pro Kauzës LGBT) është, në fakt, organizata që është regjistruar zyrtarisht më vonë nga të tjerat në Shqipëri, por themeluesit e saj (të moshës nga 22 deri në 32 vjeç)

Kristi Pinderi, duke folur gjatë ceremonisë së përu-

rimit të Ambasadës Pink në Shqipëri, fi nancuar nga

Ambasada Hollandeza

DOSSIER Ajo & ajo dhe ai & ai

3131

edhe pjesëtarë të komunitetit edhe përkrahës të tyre, kanë disa vite që mendojnë dhe punojnë “underground” për këtë kauzë.

Kush merrej më parë me këtë, le ta quajmë kauzë?Para tyre ka gjithashtu një histori tjetër aktivizmi, që do t’i shpjegoj më poshtë. Kam qenë fëmijë kur Gay Albania, shoqata e parë për LGBT është krijuar zyrtarisht në Shqipëri. Në vitet 90-të e më vonë, Grupi Shqiptar për Të Drejtat e Njeriut dhe organizata të tjera kanë tentuar vazhdimisht të jenë një pikë referimi për komunitetin më të dukshëm LGBT dhe t’i ndihmojnë ata. Në vitin 2006 një grusht njerëzish miq të mi, themeluan organizatën GISH (Grupi për Integrimin Shoqëror). Për shkak të komplekseve të mia personale preferoja mos dëgjoja shumë në fi llim rreth asaj organizate nga miqtë e mi, të cilët çdo javë zhvillonin takime për këtë çështje, takime që i quanin me humor mbledhje si të komunistëve (për shkak të mënyrës underground të organizimit). Por mesa duket, procesi i pranimit të orientimit të ndryshëm seksual apo identitetit gjinor është një proces që mund të zgjasë gjithmonë, ose mund të përfundojë shumë shpejt dhe fl as për proçes jo vetëm të komunitetit, por dhe të gjithë të tjerëve. Besoj atëherë, në 2006 u ndjeva shumë rehat me këtë kauzë dhe nisa të frekuentoja edhe

unë takimet e GISH. Studiuam legjislacionin, bëmë një studim thuajse 100 për qind shkencor për kurrikulat e shkollave.

Dhe çfarë zbuluat nga ky studim?Zbuluam, për shembull, që në Fakultetin e Shkencave Sociale, për të njëjtët studentë, në 3 lëndë të ndryshme, homoseksualizmi trajtohej në 3 mënyra të ndryshme, madje të kundërta me njëra tjetrën. Diku konsiderohej si devijim, diku si sjellje e natyrshme, po aq e natyrshme si sjellja heteroseksuale, diku si fatkeqësi sociale, e diku si realitet social. Për fat të keq, atëherë ne ishim vetëm një grup i vogël djemsh të rinj. Siç e kuptova dhe më vonë, na mungonte energjia dhe frymëzimi i vajzave, e ndoshta ishte edhe shumë herët për të punuar me komunitetin, kështu që jeta e GISH ishte e shkurtër. Por jo motivimi i themeluesve të tyre. Me siguri, arsyeja pse ne atëherë nuk krijuam dot vizibilitet, ka të bëjë me faktin që shoqëria ka qenë aq shumë shtypëse sa në mendjet tona vërtitej gjithmonë mendimi se në rast ekspozimi, ne të gjithë do të humbnim gjithçka.

Ishte komuniteti që ndihej i papërfaqësuar, që ju kërkoi ju, apo anasjelltas, ju që gjetët një kazus, ku nuk kishte aktivistë?Në verën e vitit 2009, unë isha duke shkruar një libër për LGBT. Flija ditën dhe zgjohesha natën (libri ka përfunduar, është redaktuar me dashamirësi nga shtëpia botuese “Scanderbeg”, por nuk është botuar akoma dhe nuk jam ende i sigurt se

kur do vendos ta botoj). Punoja rreth orëve 03 -07 të mëngjesit për të fjetur pastaj sërish ditën, kur një deklaratë e kryeministrit Sali Berisha që ishte në favor të martesave mes së njëjtës gjini, më zgjoi nga gjumi i ditës. Në Facebook, munda të gjej një grup kryesisht me vajza lezbike që kishin nisur të postonin poezi nga autorë LGBT

(gjëja e parë që më tërhoqi), por që njëkohësisht kishin nisur një aktivizim të jashtëzakonshëm, duke inkurajuar komunitetin, duke ngritur moralin e mbi të gjitha duke edukuar njëri-tjetrin përmes shkëmbimit të informacioneve. Shkruanin nga profi le me emra të ndryshuar, por kishin gjetur një kanal komunikimi. Dhe po përmes atij kanali kishin mundur të takoheshin e t’u ishin pranë njëri tjetrit. I nisa një mesazh njërës prej tyre dhe e takova

Për shkak të komplekseve të mia

personale preferoja mos dëgjoja shumë në fi llim

rreth asaj organizate nga miqtë e mi, të cilët

çdo javë zhvillonin takime për këtë çështje, takime që i quanin me humor mbledhje si të

komunistëve (për shkak të mënyrës underground të

organizimit)

Drejtori i LGBT PRO Kristi Pinderi, duke

shëtitur me biciklete gjatë një aktiviteti

me temë “Pedalim Kundër Homofo-

bisë”, organizuar nga Aleanca kundër

Diskriminimit, në sheshin Nënë Tereza

32 maj 2012 33

po atë ditë në një kafe larg zhurmave. Ishte mosbesuese, por edhe kurioze për të më njohur (siç isha dhe unë vetë). Ishte shumë e bukur... Pas 30 minutash (ende nuk e kishim fiksuar mirë emrin e njëri-tjetrit), shikojmë në televizor një reagim shumë të ashpër kundër deklaratës së Berishës nga ana e Kishës Katolike. Hapëm laptopin dhe formuam menjëherë një kundër-përgjigje. Aty për aty hapëm dhe një adresë emaili (që ekziston akoma) dhe atë kundër-përgjigje ia nisëm të gjithë gazetarëve që njihnim (unë, për fat i njihja të gjithë dhe u kisha kontaktet). Nuk kaluan as 10 minuta kur në televizione nisësh të shfaqeshin titrat e tipit: Reagojnë homoseksualët. Ai ishte fillimi i vizibilitetit të lëvizjes LGBT në Shqipëri. Ndërsa vajza për të cilën po flas quhet Xheni Karaj. Ju më pyetët nëse ishte komuniteti vetë që kërkoi një përfaqësim apo unë që kërkoja një kauzë të papërfaqësuar. Pyetja, nëse më lejon ta komentoj para se t’i përgjigjem direkt, ka indirekt lidhje edhe me një mendësi që frymëzohet nga energji negative sot e që është pak a shumë kjo: e bëjnë të gjithë këtë për lek! Po ju përgjigjem: unë e bëj këtë punë për arsye thelbësisht personale, luftoj sepse besoj 100 për qind te drejtësia e kësaj kauze dhe për të mos e mohuar: jam pafund i lumtur me këtë që po bëjmë. Por prapë nuk iu përgjigjët pyetjes: Ishte komuniteti që ndihej i papërfaqësuar apo anasjelltas?Komuniteti është aty, duke jetuar në frikë, me siguri edhe duke u ndjerë më i rrezikuar nga i gjithë ky vizibilitet. Ne nuk presim të zhvillojmë ndonjë asamble me përfaqësues të të gjithë komunitetit, që mund të jenë mijëra e qindra mijëra e pastaj të zgjedhim se si do e avancojmë këtë kauzë. Kjo nuk mund të ndodhë. Por mund t’ju përshkruaj se si ndodhi pas atij takimi me Xhenin (dhe po, unë kisha vite që vrisja mendjen se çfarë mund të bëhej për këtë kauzë të papërfaqësuar).

Në shtëpinë e Mindy Michels dhe të Melissa Schraibman të martuara në SHBA, dhe nëna të një djali të vogël, takoheshim çdo të martë për të gatuar lazanja dhe për të menduar se çfarë mund të bënim, që me ato vajza dhe me ata djem që njihnim të bëheshim të gjithë bashkë dhe të fuqizonim njëri tjetrin për ta çuar vetë përpara kauzën. E nisëm me ngjitje posterash, të cilat i printonim fshehurazi në zyrat tona të punës, pastaj me organizimin e një party çdo fundjavë, ndërkohë që Facebook na ndihmonte shumë për të komunikuar me shumë pjesëtarë të komunitetit. Nisën të afroheshin një e nga një, me raste edhe çifte, derisa u krijua një grup prej mbi 100 vetësh që ishin të gatshëm të kontribuonin secili dhe secila sipas mundësisë. Ky ishte proçesi i formimit të Aleancës Kundër Diskriminimit, organizata që më shumë se çdo organizatë tjetër

ka punuar me metoda grassroots direkt me komunitetin. Atë vit unë ngela pa punë! Altin Hazizaj më ofroi mundësinë të drejtoja zyrën e CRCA në Prishtinë, propozim që e pranova me kënaqësi. Pak muaj pas përvojës sime në Prishtinë, CRCA e drejtuar nga Hazizaj do të niste një projekt për fuqizimin e kauzës LGBT dhe nga Prishtina, në mënyrë të natyrshme u ktheva në Tiranë për të bashkëdrejtuar atë projekt, që sot quhet Ambasada PINK. Ishte shumë inkurajues, ndonëse për hir të së vërtetës, unë vija nga një përvojë në Lëvizjen MJAFT! I mësuar me reagime të shpejta, me protesta në rrugë dhe me reagime që përgjithësisht sulmonin sistemin, ndërkohë që njerëzit e tjerë në PINK kishin vite që punonin për të drejtat e njeriut bazuar në metodën “ndryshojmë sistemin, brenda vetë sistemit”. Një metodë

Drejtori i LGBT PRO Kristi Pinderi, duke folur gjate çeljes së Ekspozitës Fotografike me titull “Kukafshehti”, te organizuar nga Aleanca Kundër Diskriminimit LGBT, në Tirana Ekspres, pranë stacionit të trenit

33

që unë nuk munda ta përthith siç duhet, e që më shkaktonte momente moskuptimi me të tjerët. Bashkë me Erjonin, i cili është një ndër aktivistët më të përkushtuar në Shqipëri për kauzën LGBT, si dhe me një grup të vogël në numër por të madh në zemër, u larguam nga PINK për ta vazhduar betejën tonë në formë tjetër. Krijuam kështu organizatën “Pro LGBT”. Ka marrë përvojën e Aleancës, për punën me komunitetin dhe përvojën e PINK për punën me institucionet, por aty brenda ka dhe një dimension, që ne besojmë i shërben kauzës sonë: puna me median dhe me komunikimin. Këtë vit ishim bashkë me Aleancën në aktivitetet tona në kuadër të IDAHO dhe me siguri do të jemi bashkë gjithmonë për hir të kauzës. Por ne synojmë të ndërtojmë një burim mediatik për të drejtat e njeriut, duke ndihmuar në krijimin e një gazetarie që përfshin komunitetin vetë, fillimisht përmes ndërtimit të një portali lajmesh në shqip. Në mënyrë të koordinuar pastaj, do të mund ta çojmë përpara kauzën LGBT në Shqipëri.

Jeni aktivist në fushën më të paragjykuar? Keni ndjerë paragjykim dhe në rrethin e miqve apo familjarëve?Në gazetën “Shekulli” nisa të punoja pasi isha larguar nga PINK dhe t’ju them të drejtën isha vazhdimisht i kompleksuar nga ajo ide (kisha dhe përshtypjen që të paktën në versionin online, gazeta kishte qenë vazhdimisht homofobe). Më duhej të drejtoja një grup prej 8 apo 9 gazetarësh dhe vazhdimisht më rrinte si çekan mbi kokë ideja se ata, me të cilët do duhet të punoja më paragjykonin. E mora me sportivitet! Dalëngadalë të dyja palët u çliruan. Por kuptova që është shumë mirë ta tregosh

historinë tënde vetë përpara se të tjerët ta shndërrojnë atë në objekt thashethemesh. Në familje ishte paksa më ndryshe. Ime më, gruaja më e fortë në botë, tani është komode me LGBT, sepse edhe ajo ka pasur nevojë për atë proçesin e domosdoshëm që, në fakt, do duhet ta kapërcejnë të gjithë njerëzit e painformuar, sidomos ata që janë homofobë. Eshtë një ndër aktivistet më të flakta, por gjithmonë me një këmbë te pedali i frenave. Eshtë grua e fortë, me një jetë që e ka patur gjithmonë kundër vetes, që më ka rritur me shumë vështirësi,

por me dinjitet, që tani vuan nga probleme me shëndetin, por preferon të ketë nën kontroll me sukses jetën e vet, pa asnjë limit dhe si gjithmonë, ia arrin. Është një inkurajim dhe bekim për jetën time. Pjesa tjetër e familjes, për fatin tim, është gjithashtu përkrahëse, diku më shumë, diku më pak.

Ndërsa shoqëria, sidomos ajo e vjetër, nuk di pse mendoj që gjithmonë e kanë pritur një angazhim të tillë nga ana ime.

Është e vështirë të mblidhen persona publikë rreth kauzës suaj?Jo. Eshtë më e vështirë të mblidhen njerëz me argumenta të qëndrueshëm dhe seriozë në “kampin” tjetër.

Mund të quhen të suksesshme aktivitetet e 17 majit në Shqipëri?Patjetër! Mbi të gjitha, frymëzuese për komunitetin.

A është i diskriminuar komuniteti gay tek ne. A keni shifra, raporte? Si është Shqipëria në krahasim me rajonin? Jemi duke punuar për të publikuar një raport të zgjeruar për këtë

gjë. Por duhet mirëkuptuar fakti që të flasësh për LGBT, nuk është njësoj si të flasësh për ish pronarët, për të papunët, apo për invalidët, pensionistët, etj, gjithmonë në këndvështrimin e shifrave, statistikave, etj. Bëhet fjalë për një mit a përrallë, të treguar prej të paktën dy mijë vjetëve, në version bardh e zi e në mënyrë të gënjeshtërt, bëhet fjalë për miliarda copëza jete personale të përjetuara në fshehtësi. Më beso: si mund të nxjerrim statistika nga histori të patreguara dashurie, të jetuara me intensitet të pabesueshëm shpirtëror në një kontekst ekstremisht të pashpirt historik dhe shoqëror?! Po ja që dhe statistikat duhen që ç’ke me të! Kështu që duhet të punojmë për ngritjen e një infrastrukture të besueshme dhe funksionale, që komuniteti të raportojë pa frikë me besimin që çdo raportim i munguar do të thotë një diskriminim më shumë. Për këtë duhet edukim, informim dhe struktura shtetërore serioze, bashkëpunuese dhe jo fasadë. A është larg në horizont martesa mes njerëzve të të njëjtit seks? Si do loboni për ta arritur këtë? Po martesat që bëhen jashtë, a kanë fuqi ligjore në Shqipëri?Një çift gej që është i martuar në një nga vendet e huaja ku martesa apo format e tjera të bashkëjetesës apo partneritetit janë sanksionuar me ligj, pra një çift i tillë kur vjen në Shqipëri, shteti shqiptar e njeh si çift legal, pavarësisht se në Shqipëri nuk ka një ligj për njohjen e martesave mes së njëjtës gjini. Nuk ju duket hipokrizi kjo? Në Argjentinë, fjala vjen, mund të shkosh si turist dhe pa patur një leje-qëndrimi apo pa patur shtetësi argjentinase, mund të martohesh, të pajisesh me një çertifikatë ligjore dhe të vish në Shqipëri i apo e martuar! Dhe të njihesh ligjërisht ashtu. Ndonëse ka një paqartësi, në fakt, ligjore edhe për këtë çështje, por edhe për çështje të tjera. S’po i përmend sepse do të konfuzohej shumë publiku. Hë për hë, jemi në fazën e informimit dhe të edukimit.

Në gazetën “Shekulli” nisa të punoja

pasi isha larguar nga PINK dhe t’ju them të

drejtën isha vazhdimisht i kompleksuar nga ajo ide (kisha dhe përshtypjen

që të paktën në versionin online, gazeta kishte qenë vazhdimisht homofobe)si

të komunistëve (për shkak të mënyrës underground

të organizimit)

34 maj 2012 35

Arben Theodhosin mund ta shohësh shpesh në lagjen e ish-Bllokut, që ai në të vërtetë preferon ta quajë lagja e vjetër. Paraditeve e thërret aty rutina e punës, që e drejton për në atelienë e tij mbi restorant Berlinin. Mbrëmjet, “pesë nga shtatë në javë”, përsëri i kalon andej rrotull, në lokalet ish-shtëpi funksionarësh të lartë, një prej të cilëve është ish-shtëpia e tij ose shtëpia ku ka banuar me familjen gjatë viteve që i ati,

Koço Theodhosi, ish-anëtar i Byrosë Politike, ishte ministër i Industrisë dhe Minierave. Por jo tamam shtëpia e tij, ama...Tani ai e thotë me bindje atë që gjatë viteve të diktaturës, e pandërgjegjshmja e kishte kuptuar, përgjigjen e pyetjes që provokojnë në mendjen e kujtdo, njerëzit me fatin e tij, të lejuar e më pas të dëbuar nga blloku i privilegjeve. Sepse të gjithë e pyesin për të njëjtën

gjë, për ndjesitë që i ngjallën, kur u kthye nga internimi si dhe sot e kësaj dite, rrugicat ku ka ecur dhe kur ishin të ndaluara, ndërtesat që ua njeh një më një ish-banorët, vetë shtëpia e shndërruar në një nga baret më të njohura të asaj zone me emrin Charle’s. Dhe te përgjigja, piktori nuk shton shumë ngjyra. “Nuk më ngjall ndonjë ndjesi të jashtëzakonshme shtëpia ku kam jetuar.

Nga ArtA ÇAno

I kthyeri...në lagjen e vjetër

E kaluara E tij prEj Një NjEriu që ka jEtuar Në ish-Bllok E që më pas është dëBuar, vazhdoN t’i iNtrigojë të gjithë, EdhE taNi më shumë sE 20 vjEt pas kthimit. por arBEN thEodhosi mE të shkuarëN ka Një marrëd-hëNiE NdryshE Nga ajo që hamëNdEsohEt rëNdom. dhE Nuk NdalEt të flasë për të Në çdo BisEdë. ai çastEt më të forta i ka marrë dhE i ka shfrytëzuar. për t’u krijuar dhE për të krijuar. para Botimit “hypEr-BaBEl”, pikturat E të cilit jaNë të Ekspozuara Në holliN E uNivErsitEtit EuropiaN të tiraNës, piktori flEt për artiN, mëkatiN, vuajtjEN dhE figurëN E gruas. Në Një mëNyrë krEjt uNikE

Art pamor

35

vinte qyteza e minatorëve, pushkatimi i të atit, puna e rëndë në minierë...Arben Theodhosi nuk do të ndalet në këtë pjesë të jetës, së cilës duket sikur i largohet me të njëjtën këmbëngulje që pyetjet e kureshtarëve duan ta kthejnë atje, por në esetë e tij, i gjen përgjigjet. Si tek “Hyper-Babel”, ku flet për mëkatin dhe llojin e mëkatarit që ka qenë në atë kohë. “Kam përshtypjen se, gjatë periudhës sime studentore, “Diktatura Shqiptare e Proletariatit” shkëlqente në planetin tonë së bashku me “mëkatin”. Masa e gjërë popullore, e udhëhequr nga partia-shtet me diktatorin në krye, mëkatonte çdo ditë, nga mëngjesi gjer në darkë, përkundrejt fesë, pronës, qytetarisë dhe të drejtave njerëzore. Mëkati bëhej edhe më i larmishëm, pasi një masë tjetër mëkatonte ndërkohë kundrejt

vetë diktatorit, kundrejt partisë-shtet dhe “popullit revolucionar”. Kjo masë konsiderohej “pakicë” dhe këta njerëz ndëshkoheshin rëndë, sa herë që mëkati kryhej hapur dhe përbënte rrezik për shtetin. Varianti i tretë ishin “mëkatarët e privilegjuar”, anëtarët e familjeve të pushtetshme, ndaj të cilëve shteti mbyllte sytë për sa kohë që mëkati konsiderohej i tolerueshëm dhe nuk rrezikonte sistemin. I favorizuar nga toleranca e përkohshme, unë bëja pjesë në variantin e tretë, pra mëkatoja me lehtësi, duke frekuentuar artin e ndaluar, librin, muzikën apo ndonjë fenomen tjetër të ndaluar…Ndër ngjarjet mbresëlënëse të asaj periudhe, mund të veçoj këtu fjalët e tim eti, kur tolerancës dhe pushtetit të tij po u vinte fundi. Pak kohë përpara ndëshkimit të tij nga “Miqtë e Ngushtë

Ne thellë-thellë e dinim që ato nuk ishin shtëpitë tona. Ishte një shtëpi që tim eti ia kishin dhënë. Shtëpia e tij ishte në Korçë. I ati i vet (nga një familje e ngritur e Korçës) e kishte dërguar në Paris për të studiuar, për t’u bërë kimist, e për t’u rikthyer në Korçë”. Por pastaj ngjarjet rodhën ndryshe, idealet e intelektualit të ri nga Korça bën që ai të përfshihej në strukturat e shtetit të atëhershëm, deri sa...në vitin 1975 gjithçka do përmbysej për familjen Theodhosi dhe vetë studentin e Pikturës në Akademinë e Arteve, që gjer në atë kohë jetonte në Paris duke jetuar në Tiranë, me librat e autorëve të ndaluar në bibliotekë, shtëpi pushimi në bregdet, një studio me nudo nëpër mure, me një shoqëri të zgjedhur sipas qejfit, flokë të gjata e xhinse, sigurisht falë edhe babait liberal. Pas këtij viti, do

“Nuk është aspak problem nëse

statuetat paleolitike me brezin pelvik dhe gjoksin e

ekzagjeruar mund të mos jenë edhe aq të bukura për subjektin

postmodern; topmodelet e thata postmoderne do t’i

shkaktonin të njëjtën keqardhje subjektit

paleolitik”

36 maj 2012 37

të Diktaturës”, ai vizitoi atelienë e artit tim të “padenjë” dhe më ofroi këshillën e fundit atërore: “Gjykohe vetë si të duash, por ritualet e tua nuk i shkojnë mjedisit ku jeton”. Kisha dëgjuar dhe lexuar mbi rolin e arteve si “rituale mëkatare” në situata të caktuara historike, por vetëm kaq. Atë ditë të shënuar, vështrimi i preokupur prindëror më zgjoi për herë të parë kënaqësinë mëkatare të artistit që funksionon”. Më pas, në qytetin e minatorëve nuk do të ishte më i privilegjuar, por do kryente me artin mëkate të pandëshkuara, sa kohë pikturonte vetëm për vete. Kur erdhi sërish në Tiranë në vitin 1990, gati 15 vjet më vonë, solli rreth 40 punime përgjithësisht në karbon sepse ky ishte shumë më i lirë krahasuar me vajërat, por sot nuk ka asnjë nga pikturat e asaj kohe. “Janë të shpërndara të gjitha nëpër botë. Mua më pëlqen të mendoj që dhe kur nuk i kam më pikturat, kudo ku janë, ato mbeten të miat”. Nuk është njeri i nostalgjive, as pre e lehtë e rrjetave të kujtimeve të së shkuarës, nuk ka kthyer rrugën as ditën e parë kur pas 15 vitesh, shkeli përsëri lagjen e vjetër, nuk shijon as sot më pak se të tjerët, me më pak kujtesë se ai

për shkak të rrethanave apo moshës, jetën e ëmbël që konsumohet nëpër vargun e bareve të asaj lagjeje. Sepse kështu është i gatuar. Sepse ka një lidhje pasionante me lirinë, shumërrathëshe, gjë që në fakt i mohon atë kënaqësinë e mëkatimit me anë të artit sot, kur vështirë që diçka të quhet e ndaluar dhe mëkatare. Ende flitet për mëkat, por tashmë në një sistem shumë më të madh, universal, me pika të tjera referimi. “Pasi mëkatojmë një herë të vetme, ne dimë që mëkatuam dhe në ç’mënyrë mëkatuam. Pasi mëkatojmë mijëra herë dhe në mijëra forma, atëhere na lind pyetja: ç’të jetë vallë mëkati, sfidë ndaj kufijve të vetes

dhe Universit? Në këtë pikë, ne nuk hetojmë më brenda vetes individin e rastit, por njeriun në përgjithësi, njeriun në esencë si një Aksis Mundi i përkryer me të gjithë gjeninë, egoizmin dhe odisenë e tij mbarëhistorike; hetojmë vizionarin e lashtë të Shiva-Natarajas dhe fizikanin modern të grimcës tek skicojnë së bashku vallen Kozmike të krijimit dhe shkatërrimit; hetojmë ndërtuesin e zigurateve në Babel, të piramidave në Egjipt dhe të kullave Petronas në Kuala Lumpurin modern. Në këtë pikë, ne hetojmë realitetet e panjohura të transhendencës dhe imanencës së një Universi ku ndihemi thellësisht të përfshirë, të përfshirë në energji, në materie, në Forma dhe në rituale që sfidojnë, shkatërrojnë dhe krijojnë kufij pambarim. Në këtë pikë, nuk ka më rëndësi nëse ne i synojmë lartësitë për ta rivalizuar apo mikpritur Qiellin. Me vështrimin e mëkatarit të pamëkat, vetëm në këtë pikë ne adhurojmë pemën e ndaluar dhe jemi të sigurt për amëshimin” . Kështu shkruan në veprën e tij të fundit “Hyper-Babel”, që vjen pas “Rievokim” “Sfidë ndaj Kufijve”, “Në Gjurmët e së Ndryshmes”, “Në Stacionin e Shtatë” (që do të thotë shtatë atelietë që ka

“Pak kohë përpara ndëshkimit të tij nga “Miqtë e

Ngushtë të Diktaturës”, im atë vizitoi atelienë e artit

tim të “padenjë” dhe më ofroi këshillën e fundit atërore: “Gjykohe vetë si të duash,

por ritualet e tua nuk i shkojnë mjedisit ku

jeton”

Art pamor

37

ndryshuar në lagje të ndryshme të Tiranës, pas rikthimit në Tiranë) dhe “Ahriman”. Janë disa botime tipike që përmbledhin pikturat e një periudhe dhe një tekst disafaqësh. Aktualisht “Hyper-Babel” është në atë fazën delikate, kur teksti është shkruar, por ende nuk ka nisur përkthimi në anglisht. Pikturat prej disa javësh janë të ekspozuara në hollin e Universitetit Europian të Tiranës, me të cilin autori e ka nisur bashkëpunimin prej disa vitesh, por përkthyesja ende nuk ka ardhur nga SHBA. Këtë herë tekstet e tij, të frymëzuara nga e kaluara apo përjetime të çastit, arti i vjetër, mitologjia perse e indiane, ku ai fokusohet shpesh, për rëndësinë që mitologjia, në përgjithësi, ka për artin, do përkthehen nga një profesoreshë amerikane e Southern Georgia University, universitet ku janë përzgjedhur dy botimet e fundit të autorit si program në degën e psikologjisë. Arti i Lirë, ose ndryshe Arti i Madh, me të cilin Theodhosi është njohur më mirë pas kthimit, ndonjëherë rrjedh nga kornizat e tablove, jo si një papërsosmëri, por si një nevojë e herëpashershme për t’i plotësuar ato me fjalë.“Unë nuk u vendos diçitura pikturave. Teksti është si diçitura përmbledhëse e periudhës që i kam realizuar, ndjesitë, përjetimet e mia”. Por nuk mendon të shkruajë ndonjëherë në një gjini të gjatë, esetë janë tablo me përmasat e duhura për artin e tij në fjalë. Sepse dihet, çdo artist zgjedh forma të caktuara për t’u shprehur, ka motivet dhe detajet që e karakterizojnë ...Dhe meqë po flasim për një piktor, të tijat janë sigurisht trajta vizuale, si kullat për shembull, këto simbole transhendence në pikturat e fundit të “Hyper-Babel”, trajtat femërore, shumë shpesh në qendër të tablove, disa herë të shkrira me formën e stërlashtë të amforës, apo portretet...Dhe çdo tablo mbart një shpjegim sa universal aq dhe tipik. ‘Imazhi i femrës mbetet imazhi më intrigues që shoqëron subjektin krijues prej statuetave-Venus paleolitike drejt larmisë konsumeriste postmoderne. Nuk është aspak problem nëse statuetat paleolitike me brezin pelvik dhe gjoksin e ekzagjeruar mund të mos jenë edhe aq të bukura për subjektin postmodern; topmodelet e thata postmoderne do t’i shkaktonin të njëjtën keqardhje subjektit paleolitik. Themelin e këtyre shijeve të

ndryshueshme ne e kërkojmë në idetë e mbijetesës, në idetë e pjellorisë ose në në kanunet e rafinuara estetike. Këto ide ne nuk i perceptojmë, por argumenti i “gruas së bukur” mbetet shembulli tipik i debatit filozofik mbi të Bukurën. Sipas këtij shembulli: “Ne perceptojmë gruan e bukur, por jo Idenë apo Formën e së Bukurës në vetvete”. Është krejt normale: duke qënë të rrethuar nga një Univers i paperceptueshëm në nivelet e tij më të shumta, ajo që na trëmb është nëse këto nivele do të ishin inekzistente! E quajmë “shpirt njerëzor” atë çka është më e rëndësishme për ekzistencën tonë, por rrallë herë jemi konsekuentë në besimin e kësaj ekzistence. Mendojmë se kemi kuptuar thelbin e gruas së bukur, pasi e kemi parë, prekur dhe renditur atë në larminë marramendëse të bukurive të perceptuara - një larmi që mund të shumëfiohet nëse shfrytëzojmë shqisat e insekteve apo zgjatimet elektronike – dhe rrallë herë kujtohemi që nuk jemi insekte apo zgjatime elektronike, por mbartës të shpirtit njerëzor, i cili dashuron dhe krijon vepra arti që nuk janë as gruaja e bukur, as kopja e gruas së bukur, por që tregojnë në thelb se “gruaja është e bukur”’.Diçka që Arbeni e ka treguar nëpërmjet pikturës që në studion e tij private në oborrin e shtëpisë në ish-Bllok, në vitet ’70, e vazhdon ta rrëfejë mbi telajo, por tanimë pa peshën e ëmbël të mëkatit. Madje sot, jo vetëm mes personazheve të ateliesë së tij nuk banon ndroja për t’i

nxjerrë jashtë studios, po ato janë të destinuara për këtë fat. Sepse edhe kur dalin jashtë ateliesë, edhe kur blihen, edhe kur dhurohen, siç ka bërë Henri Çili, i cili gjatë ceremonisë së hapjes së ekspozitës në UET, tha se ia ka dhuruar një pikturë Edi Ramës për dasmën me Linda Ramën dhe një Behgjet Pacollit, ish-presidentit të Kosovës për ditëlindje, edhe kur shkojnë larg...ato mbeten të tijat. Arbeni nuk jeton me të shkuarën, e sidomos nuk jeton për të. Ashtu si u soll që në fillim me shtëpinë në ish-bllok, ai po aq mirë di ta kontrollojë gjithë vuajtjen e së shkuarës. Madje vuajtjen “atë që budistët e quajnë Dukkha”, e konsideron, sipas filozofisë indiane ku ai beson, një element të vyer në procesin e individualizimit, të vetëkrijimit të personalitetit. “Por ama vuajtjen duhet të dish ta shfrytozosh. Dhe mendoj se e kam bërë. Dy kanë qenë momentet që më kanë ndikuar më shumë, po që unë kam ditur t’i përdor, ikja nga Tirana dhe...kthimi në Tiranë”. Pas këtij çasti, ai mbetet i kthyeri...Sepse e kaluara mbetet, qoftë dhe kundër dëshirës së tij, një nga elementët që i tërheq më shumë të tjerët. Sa për atë vetë, ai është një i kthyer, që s’e kthen kokën pas me nostalgji. Lagja e vjetër ka një variant të ri plotësisht të shfrytëzueshëm. Atelieja, sot është e tija më shumë se shtëpia e dikurshme dhe nuk i duhen privilegje me afat, për të bërë art.

Piktura të Theodhosit të ekspozuara në hollin e UET

38 maj 2012 39

Jo vetëm shopping

Një miss në auditorKa vetëm paK javë që është shpallur si më e buKura vajzë e Durrësit. është missi më i ri që Ka të siguruar pjesëmarrjen në KonKursin e raDhës të miss albania-s. sapo Ka shKelur me majën e Këmbës në botën e vajzave të njohura. Dhe shumë shpejt imazhi saj Do të liDhet ngushtësisht me universitetin evropian të tiranës. pse? Daniela pajaziti na e rrëfen nga Klaudeta SKënderaSi

foto: armand Sallabanda

Koha e publicitetit

39

As takat e larta mbi 12 centimetra, as veshja seksi që i nxjerr në pah linjat perfekte,

as flokët e gjatë në ngjyrë lajthie të pjekur, as lëkura e porcelantë dhe as njëqindetetëdhjetë e pesë centimetra gjatësi nuk i japin siguri. Para aparatit është e ndrojtur. Kundrejt vështrimeve të njerëzve që ecin mbi trotuar në atë paradite të nxehtë maji, akoma më shumë. Janë aq të paktë ata që kalojnë indiferentë pranë saj. Vështirë se mund t’i shpëtojnë tundimit për të hedhur ndonjë vështrim vjedhurazi ndaj vajzës së bukur që pozon në shkallët e universitetit. Kurse ata më të guximshmit nuk përtojnë aspak të nxjerrin celularët dhe të shkrepin ndonjë foto. Pamje të tilla nuk të rastis t’i shohësh përditë. Dhe të gjitha këto mjaftojnë që Daniela të kontraktohet edhe më shumë. Të buzëqeshë pak me zor dhe të mos ndihet aspak e lirshme, teksa i duhet të bëjë rolin e modeles. Por gjithçka është e pritshme. Asnjë nga ne nuk pret që ajo të jetë profesionistja që e ha të gjallë aparatin fotografik. Jo vetëm sepse është ende e vogël, vetëm 17 vjeç, por sepse kurora e Miss Durrësit, që ka vetëm pak muaj që i është vendosur mbi krye, nuk ia ka mprehur ende shqisat prej personazhi të njohur. Ajo nuk është mësuar ende me tiparet e reja që i duhet të veshë tani që është një miss. Nuk ka bërë ende paqe me pasqyrën teksa e sheh veten të grimuar me penel e buzëkuq të flaktë, e as me fustanet seksi ngjitur pas trupit. Do ndihej sigurisht më mirë me xhinset e atletet që vesh çdo mëngjes në shkollë dhe një grusht ujë mbi lëkurën e pastër, pa i shtuar asgjë më shumë nga arsenali i lapsave e buzëkuqve, kremrave dhe pudrave që vajzat mbajnë nëpër çanta. Vetëm se nuk ka aspak ndër mend të bëjë naze e as të refuzojë gjithçka që i solli konkursi i bukurisë, ku ajo u kurorëzua si më e bukura vajzë e Durrësit. Kjo e tanishmja është thjesht një moment kalimtar, derisa ajo të mësohet me shikimet e njerëzve teksa ecën rrugëve të Durrësit, me përshëndetjet prej të panjohurve, me intervistat që kanë filluar t’i kërkojnë gazeta të ndryshme apo me shërbimet fotografike, siç ishte ky që realizuam për revistën Madame.

40 maj 2012 41

Që kur vendosi t’i futej asaj gare mes të bukurash, donte të fitonte me çdo kusht. Jo për t’i treguar gjithë dynjasë se ishte e bukur. Kjo nuk kërkon një vulë për t’u vërtetuar. Por sepse Miss Durrësi do të ishte vetëm hapi i parë prej nga do t’i duhet të kalojë për të arritur aty ku do. Ku? “Ëndrra ime më e madhe është që të bëhem modele. Dhe kam bindjen se do ta realizoj. Së shpejti do të konkurroj edhe tek Miss Albania dhe shpresoj se nga ky konkurs mund të më vijë ndonjë ofertë për t’u vlerësuar. Nëse do më jepej ndonjë mundësi edhe për të prekur botën e televizionit, nuk do të thosha jo”. Ndërkaq oferta e parë sapo i ka mbërritur. Ajo nuk ka lidhje as me modelingun e aq më pak me televizionin. Ama Daniela e ka vlerësuar gjithaq. Sepse me gjithë paragjykimet që ndjekin sot e gjithë ditën vajzat e bukura, ajo pëlqen që llogaritë t’i bëjë me qetësi dhe të vlerësojë atë që i intereson më shumë. Një bursë nga Universiteti Evropian i Tiranës i intereson. Dhe shumë madje. Sepse në ëndrrat e saj prej 17-vjeçareje nuk ka vetëm pasarela mode, taka të larta dhe veshje të bukura. Ka edhe plane të tjera që lidhen sidomos me shkollën. Shumë shpejt mbaron gjimnazin dhe planet për shkollën e lartë kanë filluar të kristalizohen. E tani që UET i ka ofruar një bursë, për Danielën gjithçka do të jetë shumë më e thjeshtë. “Në shkollë kam rezultate shumë të mira. Nuk kam vendosur ende se cila do të jetë dega ku unë do të studioj, por sigurisht që do ta mendoj me qetësi. Do të jetë profesioni im i ardhshëm dhe unë do të investoj fort për të ardhmen time. Për momentin jam duke menduar drejtësinë. Por ende nuk jam shumë e sigurt”. Deri më tani di vetëm kaq, që vitin tjetër ajo do të jetë një studente më shumë në auditoret e UET-së. Dhe jo vetëm kaq. Sapo ka marrë edhe një tjetër lajm të mirë. Do të jetë edhe imazh i universitetit. Gjë që përkthehet me më shumë foto, xhirime apo spote publicitare. Me më shumë shfaqje në ekran e rrjedhimisht me më shumë njohje. Por deri atëherë do ketë kaluar edhe pak më shumë kohë. Dhe Daniela Pajaziti, miss-i më i ri i Durrësit do të jetë mësuar edhe me aparatin, edhe me vështrimet plot kureshti të kalimtarëve, edhe me të qenit e njohur. Dhuratën e parë ia bëri kurora e bukurisë. Të dytën UET-i.

Daniela Pajaziti, miss-i më i ri i shpallur, nuk është e vetmja që ka përfituar një bursë nga UET. Sipas zv. rektores Nevila Xhindi, UET ka promovuar çdo vit edhe të rinj që kanë spikatur në fusha të ndryshme të jetës, duke bërë kështu edhe mjaft studentë VIP pjesë të tij. Po çfarë do të ofrohet gjatë vitit të ri akademik për këta të rinj? “UET ka shumë prioritet bursat VIP dhe ato të talenteve. Është kënaqësi të kesh në universitet sportistë të mirë, këngëtarë të mirë, muzikantë, futbollistë, balerinë, sepse nesër ata mund të përbëjnë imazhin e UET-it. Ata që janë aktualisht në UET e kanë ndjerë se sa të nderuar dhe të përfshirë janë në jetën studentore dhe sa shumë UET bashkëpunon me ta jo vetëm sot që ata janë në bankat e shkollës, por edhe kur largohen prej saj, pasi janë pjesë e ALUMNI-t. Sivjet, në pesëvjetorin e themelimit të tij, UET do të ndajë edhe bursa speciale për disa studentë që janë krenaria e këtij universiteti, që janë rritur akademikisht bashkë me të, por kjo do të jetë një surprizë që do të zbulohet në ceremoninë e 5-vjetorit, që do të zhvillohet së shpejti”.

Një kumbar si UET

Koha e publicitetit

41

e transformuar tërësisht, nga vajza sportive me piercing, në një zonjushë KlasiKe me bizhuteri gjithë gurë e perla. por është thjesht një nDryshim i përKohshëm. sa për të realizuar një reKlamë, që e vulos si imazhin e një Dyqani

nga Klaudeta SKënderaSi foto: anjeza dyrmishi

Një Jeri tjetërAjo nuk e kishte menduar as vetë se do t’i dilte ndonjëherë përballë pasqyrës ashtu: e veshur me të bardha, me flokë të krehura e të kapura me një model klasik nusesh (edhe pse njëra anë e kokës është e qethur deri në rrëzë me brisk), apo me fustan të zinj e bizhuteri, që në një rast tjetër s’do t’i kish imagjinuar kurrë. Por duke qenë se të gjitha këto ndryshime bëheshin për një reklamë, atëherë edhe Jerida Sakaj, prezantuesja e emisionit “Klubi i mëngjesit” në Club Fm, nuk hezitoi të provonte të ishte edhe ashtu, një zonjushë klasike, që vendos mbi qafë e veshë bizhuteri me gurë të bardhë vezullues. Një qendër shumë e njohur bizhuterish, nga më të njohurat në Tiranë, “Kalimero”, i bëri kërkesën klientes së përhershme për të qenë imazhi që do të vuloste koleksionet e reja të bizhuterive. Jeri ndihet aty si në shtëpinë e saj. Sepse pjesa më e madhe e produkteve i përshtaten natyrës së saj 100 për qind sportive. Dhe çdo piercing që ka bërë, ia ka besuar duarve të stafit të “Kalimero”-s. Siç tregon edhe Jeri,

ndryshimet që pësoi gjatë realizimit të fotove për reklamën, e argëtuan pa masë, edhe pse i dukej çudi që flokët e saj të shkurtra me gërshet në zonën e qafës, dukeshin aq ndryshe, por gjithsesi bukur. “Në këtë reklamë ka dalë në pah një tjetër pjesë e imja, si rrallë herë. Janë shpërfaqur tipare më sensuale, femërore. Aty nuk jam Jeri sportive, por kam një formë krejt të re, që të gjitha vajzat e kanë në brendinë e tyre. Ndryshimet në këtë rast janë mbledhja e flokëve që të jep idenë e një pjese të gjatë dhe veshja gjithashtu klasike. Madje në disa foto jam bërë edhe nuse. Vërtet jam habitur edhe unë nga fotografitë, sepse kam nxjerrë në pah një pjesë timen që shumë pak e njohin dhe kjo është edhe meritë e fotografes Anjeza Dyrmishi. Së shpejti reklama do të shfaqet edhe në ekran”. Dhe aty do të keni mundësi të gjithë të shihni një Jeri krejt tjetër, tërësisht jashtë natyrës së saj. Por a nuk ndodh kështu në të gjitha reklamat? Imazhi transformohet. Dhe Jeri është pikërisht një e tillë. Imazh i bizhuterive. Që vajzat i adhurojnë.

42 maj 2012 43

Çdo të thotë të jesh imazhi një marke të njohur veshjesh? si xhirohet një reklamë? Çfarë ndodh më pas? e përzgjedhura e markës së veshjeve “Cortefiel”, floriana garo, na i rrëfen

nga Klaudeta SKënderaSi foto: Sonny K. elSongrimi: ujvara HaxHia

Ditën që u takuam, Floriana Garo mbante veshur pikërisht një nga xhaketat me të cilat shfaqet edhe në reklamën e Cortefiel, në ngjyrë të zezë me fileto të bardhë alla Chanel. Por ajo nuk e ka veshur vetëm sepse i është bërë dhuratë, por mbi të gjitha sepse i pëlqen dhe sepse ky është stili i saj. Përfaqësuesit e markës së veshjeve Cortefiel në Shqipëri jo më kot e zgjodhën. Ngaqë Floriana ishte imazhi perfekt që i përshtatej më së miri stilit veshjes që kjo markë prodhon, i përshtatshëm me natyrën e saj. Ashtu siç Drini Zeqo u përzgjodh për të reklamuar veshjet mashkullore. Nuk duheshin vetëm dy imazhe tërheqës, duheshin mbi të gjitha dy imazhe që veshja t’u fliste në trup. Ndaj edhe reklama më e re që po shfaqet së fundmi në ekran tërheq vëmendjen menjëherë. Floriana nuk pati asnjë

Një imazh si Floriana

mëdyshje kur mori më së pari ofertën. Kjo nuk është reklama e saj e parë. Por ama të gjithë do të ishim në një mendje: është më e bukura. Si një përrallë që mbaron me happy end. “Është vërtet ashtu”,- fillon shpjegimin Floriana. “Xhirimet kanë zgjatur një javë. Kemi shkuar në vende të ndryshme dhe ka një fabul brenda. Në fillim shfaqem unë me fustan të bardhë brenda një zyre dhe jam duke kërkuar Drinin. Pastaj shfaqem me veshje të ndryshme në vende të ndryshme dhe sërish nuk arrij ta gjej. Më në fund takohemi në plazh dhe dalim bashkë, argëtohemi, bëjmë foto”. Efekti u dha, mesazhi u mor, reklama u pëlqye, sezoni i ri erdhi. E bashkë me të edhe xhirimet për reklamën e dytë. Imazhi? Sërish Floriana. Sepse qëlluan të gjithë në shenjë. Menjëherë sapo publiciteti i “Cortefiel” filloi të shfaqej, filluan të vijnë edhe ofertat e tjera për Florianën. Që ngelen ende projekte. Ajo do të na i rrëfejë kur të vijë koha. “Për momentin mund të them se kam marrë mesazhe shumë pozitive që kur u përzgjodha si imazh i “Cortefiel”. Veç kësaj kam përfituar edhe shumë veshje për gardërobën time, të cilat i vesh me shumë dëshirë, sepse i përshtaten shumë mirë natyrës sime”. Dhe natyra e saj është e kornizuar mirë tek klasikja. Siç mund edhe ta keni parë çdo ditë teksa na informon nga ekrani i ABC se sa kanë qenë temperaturat dhe a do të bjerë shi nesër apo jo. Sepse Floriana është një vajzë ekranesh. Dhe do vazhdojë të jetë e tillë. Reklamat e njëpasnjëshme po e dëshmojnë më së miri.

Koha e publicitetit

43

Kur produkti u besohet atyremë të famshmeve të planetit. sepse drejtuesit e markave më të njohura e dinë mirë: puBliCiteti ngelet sekreti. ndaj edhe përzgjedhin imazhet më të njohura për t’i Bërë produktet e tYre të pavdekshme. por duke paguar edhe një mal me para... Që në fund të fundit ia vlejnë!

Aroma e Kirsten Dunst

Elegante si Anne Hathaway

Mosha s’ka rëndësi

Në trupin e Kate

Bulgari ka zgjedhur bukurinë delikate të aktores Kirsten Dunst për të reklamuar produktet e saj luksoze. Aksesorët, çantat, bizhuteritë, syzet dhe më në fund aroma më e re që qarkullon nëpër parfumeri: Mon Jasmin Noir, që mban vulën e aktores hollivudiane.

Janë tamam ashtu çantat e famshme Tod’s të sezonit të ri. Të thjeshta, me linja të prera, me ngjyra neutrale, elegante, të fi sme... tamam si imazhi që i reklamon, aktorja Anne Hathaway, e cila pa shumë bujë është kthyer në ikonën më të lakmuar të Hollivudit.

Kjo është edhe ideja e produkteve kundër moshës së të famshmit Dior. Vitet s’kanë rëndësi. Mund të ngelesh e bukur edhe kur numëron më shumë se 50. Njëlloj si biondja fatale Sharon Stone, që është zgjedhur si imazhi publicitar i linjës së re të kremrave për lëkurën, Dior Capture Totale.

Mbase veshjet që do blesh, qofshin edhe Liu Jo, nuk do duken kurrë në trupin tënd ashtu siç duken në linjat perfekte të modeles Kate Moss. Por pikërisht kjo është ideja, të të zilepsë, të të magjepsë dhe në fund të mos i rezistosh dot tundimit për të blerë. Por sidomos dëshirës për t’u dukur si ajo...

44 maj 2012 45

45

STIL PERSONALNË ZBULIM TË REZARTA SKIFTERIT

E ËMBËLPASTELI ËSHTË NË MODË

E EGËRDUHET PAK ANIMAL PRINT

NGA TRYEZA NË PASARELËNË TREGUN E FRUTA-PERIMEVE

MAKE UP & JOSHJEGJITHÇKA FILLON NGA BUZËKUQI

STIL ARREDIMIKUR LULËZON SHTËPIA

NËN RREZESUN AND THE CITY

BRENDA MUREVESeksi me rroba shtëpie

46 maj 2012

Çfarë nuk do vishje kurrë?Kostum klasik, sepse nuk është në natyrën time.

Çfarë nuk mungon kurrë në çantën tënde?Rimeli dhe mbrojtësi me SPF janë gjithnjë në çantën time.

Buzëkuqi i të gjitha kohërave?Preferoj shumë buzëkuqin pink, Versace.

Ke një aksesor fatsjellës?Mbaj gjithmonë një byzylyk me shenjtorë në dorë.

Cilës pjesë të trupit tënd i kushton më shumë kujdes dhe cila është linja e produkteve që përdor?Të gjithë trupit i kushtoj kujdes, por sidomos fytyrës. Përdor produkte të ndryshme të Galenic, Avene dhe Estee Lauder.

Parfumi i preferuar?Kohët e fundit preferoj nga Dior “Forever and Ever Dior”.

Blerja e fundit?Një çantë e Massimo Dutti-t.

Stili yt me tre fjalë?Casual, chic, sensual.

Cilat nga tendencat e sezonit të fundit të ka pëlqyer më shumë?Veshjet me ngjyra pastel dhe ato me dizenjo floreale.

Kur nuk ke ide shumë të qarta për një mbrëmje, cila është veshja e parë që të vjen në mend?

Në zbulim të RezartësE njohim të gjithë si stilistEn E vEshjEvE spEktakolarE. por nE ju prEzanto-jmë EdhE ca sEkrEtE tE tjEra të rEzartës. Që kanë lidhjE sigurisht mE pamjEn E saj. ja sE ç’ka zgjEdhur rEzarta skiftEri

por dhe me xhel do më pëlqenin, nëse janë të punuara në mënyrë të rafinuar, për t’u dukur natyrale.

Çfarë përdor për luftën kundër celulitit? Ushqim të shëndetshëm.

Me çfarë syzesh dielli e mbron shikimin?Të ndryshme, për momentin të preferuarat janë Ray Ban.

“Uniforma” e fundjavës?Të sheshta ose taka ortopedike, xhinse dhe T-shirt.

Bizhutë, të vogla e të çmuara apo të mëdha e të dukshme?Nuk ka rëndësi çmimi dhe madhësia, rëndësi ka të më pëlqejnë mua.

Xhinset, vetëm në fundjavë apo edhe në ditë të zakonshme dhe cili model të përshtatet më shumë?Xhinset, jo vetëm në fundjavë, por ndodhen gjithnjë në gardërobën time. Stilet që preferoj janë dy: me shtat

Nuk jam asnjëherë e paqartë, jam gjithnjë e qartë për veshjen që do të vesh.

Tre produktet bazë të grimitMake-up Vichy, lapsi i zi për sytë Chanel, ruzh Chanel.

Çdo stinë ka tendencat e saj të ngjyrave të flokëve. U bindesh pikë për pikë?Unë ndryshoj shpesh look-un e flokëve, por gjithmonë në ato që shkojnë për shtat me natyrën time.

Ke përdorur ndonjëherë maska frutash në shtëpi? Nëse po, na jep recetën.Përdor 2-3 herë në javë maska në shtëpi. Maskë me kivi të prerë feta-feta të holla, mbahet në fytyrë 10 minuta dhe shpëlahet. Ajkë qumështi, e vendosur për 10 min në fytyrë, është e mrekullueshme. Dhe gjithashtu maska të gatshme Afrodita, janë me fruta, vitamina dhe minerale të ndryshme.

Thonjtë natyralë apo falsë? Prej shumë muajsh i kam natyralë,

Stilpersonal

Kujdesi për trupin

47

Aromat e preferuara

Ngjyrat pastel dhe motivet e luleve janë tendencat që kanë tërhequr vëmendjen këtë sezon

E mbron shikimin me syze Ray Ban

Aromat e preferuaraAromat e preferuara

Fotot: Armand

Sallabanda

E mbron shikimin me

Buzëkuqi i të gjitha kohërave

48 maj 2012

Produktet bazë të grimit

Pushimet më të bukura i ka kaluar në Barcelonë

Pas Tiranës është Parisi qyteti ku Rezarta do të donte të jetonte

të shkurtër, shumë të ngushta dhe gjatësi deri tek kavilja; përsëri me shtat të shkurtër dhe relativisht të gjera dhe të gjata.

Thuaj të vërtetën, sa kohë të duhet për t’u bërë gati për një mbrëmje?Për t’u bërë gati, me trukun, veshje, këpucët dhe çantën më duhen 30 minuta.

Koha më e gjatë që ke kaluar në një sallon bukurie?Rreth dy orë e gjysmë për manikyr-pedikyr.

Cilit stilit do t’i besoje fustanin tënd ideal?Rezarta Skifterit, gjithmonë.

Ikona e padiskutueshme e stilit?Më pëlqen si kurohet Michelle Obama.

Aksesori që nuk del kurrë nga moda?Rripi.

Në ç’vend i ke kaluar pushimet më të bukura deri tani?Ngado kam shkuar jam kënaqur shumë, më e fundit është Barcelona.

Në cilin qytet do të doje të jetoje?Në Tiranë, por nëse duhet të zgjedh jashtë Shqipërisë, në Paris.

Ushqimi që i bën mirë trupit dhe mendjes?Zarzavatet dhe frutat.

Kokteji ideal për të shoqëruar një natë me miq?Koktej frutash analkoolik.

bazë të grimit

Ikona e stilit: Michelle Obama

Kokteji ideal për të shoqëruar një natë me miq

49

Që fuQia jotE tërhEQësE të mos humbasë pas lavamanit ku të prEt një pirg mE Enë, sobës ku gatuan apo duarvE mE njolla çokol-latE të fëmijëvE, Që fshihEn nëpër vEshjEn tëndE shtëpiakE. EdhE brEnda në shtëpi mund të dukEsh E bukur dhE tërhEQësE. ja sE si

Seksi edhe në shtëpi

Ato janë shtëpiaket më të famshme të botës. Në gardërobat e tyre nuk mungojnë as këpucët super elegante as fustanet e markave më të famshme. Ama brenda mureve të vilave të tyre në Wisteria Lane kanë secila stilin e tyre, ku nuk mungojnë as këmishët e mëndafshta e as bluzat e thjeshta prej basme. Edhe pse ndonjë kopsë mund të jetë mbërthyer keq në nxitim e sipër...

50 maj 2012 51

Look-un perfekt për të dalë e njo-him në majë të gishtave: është i kuruari deri në imtësi. Po ai që

mbajmë brenda në shtëpi, mes punëve dhe darkës në kuzhinë? Natyrisht që është krejt ndryshe, por kjo nuk do të thotë që brenda mureve të shtëpisë të veshësh ç’të të dalë përpara. Vështirë të gjesh veshje komode për të ndenjur në shtëpi dhe në të njëjtën kohë të dukesh tërheqëse? E gabuar! Edhe brenda mureve të shtëpisë mund të dukesh bukur dhe të mos fshihesh pas veshjesh të vjetra që të rrinë keq.

Tuta? Po, por me një kusht Kur mendohet për look-un shtëpiak, e para gjë që të vjen ndër mend janë tutat. Nuk po themi që t’i braktisësh tutat e tua të dashura, sepse edhe ato ndonjëherë mund të jenë seksi. E rëndësishme është që t’i përdorësh të ndara nga njëra-tjetra. Pra, ose të përdorësh vetëm “xhaketën”, të kombinuar me një palë streçe, ose vetëm tutat e gjera së bashku me një bluzë që të nxjerr në pah kraharorin. Nëse ke pak bark, me një bluzë më të gjerë.

Jo vetëm pizhame Është e mundur që të pizhamet klasike të zëvendësohen me një veshje tjetër po aq komode, por femërore dhe seksi? Sigurisht. Për shembull, një femër romantike mund të zgjedhe një palë mbathje në formë kilotash dhe një bluzë të shkurtër pas trupit. Për sportivet propozojmë streçe të kombinuara me kanotiere të ngushta. Po për ato që ndihen seksi? Këmishën e tij dhe një palë të brendshme seksi.

T-shirt në vend të përparëses së punëve Të gatuash pa u bërë pis, është shumë e vështirë. Atëherë si të mbrosh look-un shtëpiak nga njollat e vajit apo spërkatjet e salcës? Ne mendojmë se përparësja klasike të kujton më shumë � gurën e gjyshes. Më mirë të mbulohesh me ndonjë t-shirt me masa të mëdha ose bluza të zgjedhura enkas për të gatuar.

Nëse

një veshje e ka

përmbushur misionin e

saj, mjaft, më mirë hiqe qafe

njëherë e përgjithmonë (një ide

e mirë është që t’ua falësh të

varfërve) dhe krijo një look të ri

për në shtëpi. Propozime të

freskëta dhe me çmime të

ulëta ka sa të duash

DETAJE SHUMË SEKSI

Kërkoni për � lmin “Flashdance”. Ja, pikërisht ajo, me një jakë shumë të gjerë që e lë të të bjerë mbi njërën shpatull, është shembulli perfekt se si mund të jesh seksi edhe me një look sportiv. Pra, nëse do që t’i japësh ca nuanca seksi veshjes tënde shtëpiake, luaj me këtë detaj: një shpatull e zbuluar dhe një rrip rexhipetash seksi. Sepse loja “shoh nuk shoh” është vërtet shumë joshëse.

Nën këmbë Një detaj që mund të të bëjë të ndihesh seksi edhe në shtëpi janë pando� at. Ato klasiket, më mirë zëvendësoji me të tjera, komode por më me stil. Gjatë dimrit sugjerojmë më mirë çorape oversize, ato që ngjiten pas pulpave dhe që përdoren edhe në palestër për muskujt. Në verë janë perfekte shapkat me gisht (pa harruar një pedikyr perfekt). Alternativa të tjera përveç pando� ave klasike? Balerinat. Ose lloje të tjera këpucësh të hapura. Ose edhe risia e kësaj stine: pando� a-qilim, në s� l afrikan.

Veshje të vjetra = veshje për shtëpi? Jo faleminderit Shpesh e sajojmë gardërobën shtëpiake me të gjitha ato që nuk përdorim më kur dalim. Por nëse vazhdojmë të përdorim diçka që e konsiderojmë të vjetër, rrezikojmë që të biem pre e një ndjesie veljeje dhe të mos ndihemi aspak tërheqëse. Nëse një veshje e ka përmbushur misionin e saj, mjaft, më mirë hiqe qafe njëherë e përgjithmonë (një ide e mirë është që t’ua falësh të varfërve) dhe krijo një look të ri për në shtëpi. Propozime të freskëta dhe me çmime të ulëta ka sa të duash.

Një qoshe e gjitha për veten Nuk mjafton vetëm veshja. Duhet edhe pak truk. Kush tha që në shtëpi duhet të jesh përherë ujë dhe sapun? Atëherë krijo qoshen tënde në zonën e tualetit. Mblidh aty të gjitha “mjetet e zanatit”, produktet e bukurisë dhe do ta kesh më të thjeshtë që sa herë të hysh në banjë të kesh aty edhe sendet e tua të bukurisë, për t’i dhënë fytyrës freski dhe për të mos kapur pas justi� kimit se brenda mureve të shtëpisë nuk më sheh askush. Të shohin njerëzit e tu më të rëndësishëm.

Fjala kyçe: ndryshim!Është e përhapur gjithandej ideja se në shtëpi ke gati-gati një uniformë që e përdor gjithmonë. Dy palë tuta për dimër, tre komplete pambuku për verë dhe kaq. Në fakt edhe veshja e shtëpisë duhet të variojë herë pas here dhe të jetë e ndryshme. Sepse ta shohësh veten ndryshe dhe bukur në ambientet e shtëpisë është një burim energjie dhe ngarkese pozitive.

51

Zonjat e shtëpisëME XHINSE, ROBËDËSHAMBËR NATE OSE KËMISHA TË LIDHURA FJONGO. SHEMBULLI PERFEKT QË NA TREGON SE BRENDA NË SHTËPI MUND TË DUKESH PO AQ BUKUR SA EDHE JASHTË

Kur fëmijët janë ende të vegjëlSi djali i Holta Dulakut për shembull. Atëherë duhet të jesh gjatë gjithë kohës në lëvizje për t’i shkuar nga pas të voglit. Atëherë bëj si Holta. Xhinse dhe këmishë e bardhë. Komode dhe asgjë e tepruar. Mënyra më e mirë për të shpëtuar nga kurthi i tutave prej pambuku.

Amvisa perfekteKur në shtëpi shtron një darkë, dera

mund të bjerë nga momenti në moment dhe të ftuarit të shfaqen

edhe para orarit të caktuar. Atëherë dili të keqes përpara që mos të të gjejnë si mos më keq. Vish rrobat

që kishe plani� kuar dhe mbroji nga njollat nëpërmjet përparëses së

kuzhinës. Do jesh në çdo kohë gati për në tavolinë. Si Klodiana Shala.

Koha e gatimitNë ditë të nxehta vere, sikleti i gatimit mund të përballohet

edhe me një fustan basme. Suela Demiri ka bërë zgjedhjen e duhur. Me ngjyra të ndezura, i thjeshtë dhe komod. Material

basme që nuk të ngjitet mbi lëkurë dhe mund të pastrohet

me një të larë nga njollat e mundshme që shpërthejnë nga

tenxheret.

E sapozgjuaraÇastet e para të mëngjesit, kur ende

nuk ke vendosur se çdo veshësh? Atëherë mëngjesin në kuzhinë

mund ta bësh edhe me rrobat e gjumit. Mjaft që mbi to të hedhësh

një penjuar. Suada Sheri� është shëmbëllimi perfekt i këshillave që sapo keni lexuar një faqe më parë.

Kështu mëngjesi të shijon më shumë.

Hip e zbritE dimë të gjitha. Kur bën punët e shtëpisë duhet të futesh edhe nën krevat edhe të kacavirresh në majë të shkallëve, aty ku pluhuri arrin e ti jo. Po kjo nuk do të thotë që duhet të vishesh me “antiplumb”. Mjafton një veshje e hollë, elastike dhe komode. Nëse përfshihet dhe pak transparencë si në veshjen e Ornela Bregut, aq më mirë!

52 mars 2012 53

BonTon

Rozë, e gjelbër, e kaltër, lejla? Jo! Sot � itet për ngjyra bebi, uji, kanarine, pudre, jargavani… Ngjyrat e reja të modës propozojnë lojën mes toneve pastel dhe përzierjes mes tyre. Tamam si veshjet e ëmbla të bebeve. Në fund të fundit jemi të gjitha pak fëmijë. Apo jo?

52

Rozë, e gjelbër, e kaltër, lejla? Jo! Sot � itet për ngjyra bebi, uji, kanarine, pudre, jargavani… Ngjyrat e reja të modës propozojnë lojën mes toneve pastel dhe përzierjes mes tyre. Tamam si veshjet e ëmbla të bebeve. Në fund të fundit jemi të gjitha pak fëmijë. Apo jo?

Pranvera kërkon pastel

Yves

Sai

nt L

aure

nt

Mul

berr

y

Blug

irl

Nina Ricci

Louis Vuitton

Ralph Louren

Diane Von Furstenberg

53

Into the wildSepse stilistët këtë sezon kanë menduar për çdo shpirt. Dhe për ata që tërhiqen nga egërsia e dizenjove animal print, nga fantazitë e natyrës të sjella mbi copa të buta. Zhytuni dhe ju në këtë udhëtim brenda xhunglës së modës

Into the wildSepse stilistët këtë sezon kanë menduar për çdo shpirt. Dhe për ata që tërhiqen nga egërsia e dizenjove animal print, nga fantazitë e natyrës të sjella mbi copa të buta. Zhytuni dhe ju në këtë udhëtim brenda xhunglës së modës

53

A.J

Valentino

Blugirl Michael Kors

Michael Kors

Furla

Jimm

y Ch

oo

Robe

rto

Cava

lli

Robe

rto

Cava

lli

54 shtator 2011 55

Tamam aty, në qytetin e modës, nën një qiell të pastër e diell të shndritshëm, kanë shkëlqyer edhe imazhet e këtij muaji. Aty mund t’i takosh të gjitha: edhe vajzat me stil të çmendur, edhe zonjushat e pispillosura, edhe damat e sapodala nga butikët marramendës, ku kanë blerë shtrenjtë vanitetet e sezonit të ri. Siç mund të takosh edhe një mozaik ngjyrash, si këto që po ju servirim për këtë muaj në “Madame”. Lejla e errët, çiklamin, e kuqe e � aktë, e gjelbër, bordeaux. Ngjyra të forta dhe imazhe të gurta. Sepse kështu pranvera shijon më shumë. Rrugicave të Milanos, për të frymëzuar aromën e modës që prodhohet aty. Sa për ide: këtë pranverë mos harroni ngjyrat në shtëpi!

Nën diellin e Milanos

BINDI MODEL MANAGEMENTFotograf: Alessandro GiacoHair & Make up: Carlo ConcatoFashion Editor: Sari Quartini

55

Fustan: Bottega VenetaÇantë: Bottega VenetaRrip: Bottega Veneta

56 shtator 2011 57

Kostum: Bottega VenetaÇantë: Bottega VenetaKëpucë: Bottega Veneta

57

Bluzë: Bottega VenetaKëmishë: Bottega VenetaBluzë: Bottega VenetaShall: Bottega VenetaPantallona : Bottega VenetaSandale : Bottega Veneta

58 shtator 2011 59

Këmishë: Bottega Veneta

Çantë e vogël dore: Bottega Veneta

Shall: Bottega Veneta

59

Pardesy: Bottega Veneta

Fustan : Bottega Veneta

Çantë: Bottega Veneta

Sandale: Bottega Veneta

60 shtator 2011 61

Xhaketë: Bottega VenetaPantallona: Bottega VenetaBluzë: Bottega VenetaShall: Bottega VenetaSandale: Bottega Veneta

61

Kanotierë: Bottega VenetaShall: Bottega VenetaFund: Bottega VenetaÇantë: Bottega Veneta

62 maj 2012 63

Në tregun e fruta-perimeveDomate, qepë, patëllxhanë, por eDhe peshq e pasta Dhe ca fruta. nuk po flasim për kuzhinën Dhe as për nDonjë Dietë, por për moDën. janë stampat që kanë lulëzuar mbi veshje Dhe aksesorë këtë pranverë-verë

Nga Klaudeta SKëNderaSi

ushqim për sytë

63

Tavolina mesdhetare tanimë vishet. Një treg frutash, lulesh e perimesh të bukura

dhe ekologjike: hudhra, portokaj, fiq, dardha, trëndafila, gerbera, sallatë, speca, karota dhe margarita. Një mrekulli e natyrës. Sepse të hash i bën mirë trupit, por edhe të vishesh i bën po aq mirë, trupit dhe shëndetit mendor. Në të njëjtën mendje është edhe stilistja

Rezarta Skifteri. Edhe ajo është një adhuruese e tavolinës së stampuar mbi copa. Por edhe e aksesorëve me copa frutash. “Sa herë që dal jashtë Shqipërisë blej gjithmonë aksesorë të tillë, varëse me mollë, vëthë me qershi ose me feta portokalli të prerë. Janë shumë të këndshme dhe krijojnë imazh shumë të ëmbël”. Por, bëni kujdes. Stampa të tilla nuk janë për këdo…

Rezarta Skifteri. Edhe ajo është një adhuruese e tavolinës së stampuar mbi copa. Por edhe e aksesorëve me copa frutash. “Sa herë që dal jashtë Shqipërisë blej gjithmonë aksesorë të tillë, varëse me mollë, vëthë me

prerë. Janë shumë të këndshme dhe

Por, bëni kujdes. Stampa të tilla nuk

PËR KË?Siç duket për bukuri nëpër sfilatat e kësaj vere, por edhe siç Rezarta na shpjegon, jo çdo siluetë mund të përshtatet me të tilla veshje, edhe pse për të nuk mund të quhet ndonjë guxim kaq i tepruar i stilistëve. “Kanë lidhje kryesisht me një lloj të caktuar

vajze. Një imazh frymëzuar nga sicilianet, një femër e kolme, me bel të hollë dhe me lëkurë të zeshkët. Një pamje tipike mesdhetare. Veshje të tilla jo të gjitha vajzave ju shkojnë, prandaj duhet pasur kujdes që të mos krijohet efekti i kundërt, duke dhënë pamje vulgare”.

Mos

chin

o Ch

eap

and

Chic

Stinë luleshtrydhesh

Stilistja Rezarta Skifteri, në një piknik pranveror me vajzën e saj. Pran-

vera është stina ideale për të shijuar luleshtry-

dhe, por edhe për t’u frymëzuar nga ngjyrat e

saj, siç ka bërë Rezi

64 maj 2012 65

EDHE HAJI EDHE VISHIPikërisht kjo është ideja. S’ka më femra të thara në tym. Imazhi i ri është i kolmë. Që nuk i thotë jo ushqimit, që shijon ashtu siç shijohet një drekë nën një diell të ngrohtë mesdhetar. “Në s� lata të tilla femrat janë më të zhdërvjellëta, nëpër veshje

mbizotërojnë dantellat, dekolteja e spikatur,

ndërkohë që nëpër copëra stampohen

objekte të ngrënshme. S’ka rëndësi në janë fruta a perime. Sepse mesazhi është i qartë:

edhe i ha edhe i vesh. Rikthehet femra e kolme. Jo më kot imazhi i Dolce & Gabbana është zgjedhur Monicca Belluci”.

ME ÇFARË?Me sandale stilet? Me çantë lëkure? Me shapka? Me këpucë? Edhe për sa i përket kombinimit, Rezi na vjen në ndihmë. “Stampat e reja të veshjeve duan edhe kombinimin e duhur për të dhënë efektin e duhur. Vishen me sandale ose shapka me takë ortopedike. Si tek këpucët ashtu edhe tek shapkat, duhet të mbizotërojë elementi i kashtës”. Po aksesorët? Gjithashtu me copëza perimesh ose frutash. Për shembull vëthe të ekzagjeruar si hudhra ose qershi.

PËR KU?Një e shtunë pikniku, një ditëlindje në natyrë, një ambient plazhi, një darkë në çift apo një shëtitje për të ngrënë akullore do ishte rasti perfekt për të veshur një fustan me lule apo me fruta të mëdha e të dukshme. “Veshje të tilla nuk

janë shumë të përshtatshme për një koktej në darkë. Kanë më shumë misionin për të të treguar joshëse apo ndjellëse sesa për t’u dukur elegante. Jo më kot vijnë të ngushta tek beli dhe pastaj hapen veref në pjesën e poshtme”, shpjegon Rezarta.

EDHE HAJI EDHE VISHIPikërisht kjo është ideja. S’ka më femra të thara në tym. Imazhi i ri është i kolmë. Që nuk i thotë jo ushqimit, që shijon ashtu siç shijohet një drekë nën një diell të ngrohtë mesdhetar. “Në s� lata të tilla femrat janë më të zhdërvjellëta, nëpër veshje

mbizotërojnë dantellat, dekolteja e spikatur,

ndërkohë që nëpër copëra stampohen

objekte të ngrënshme. S’ka rëndësi në janë

edhe i ha edhe i vesh. Rikthehet femra e kolme. Jo më kot imazhi i Dolce & Gabbana është zgjedhur Monicca Belluci”.

64

ushqim për sytë

65

Aromë frutash të miksuara nëpër flakonë markash të njohura, ja një buqetë aromash me bazë frutash Dhe ëmbëlsie

VERSACE YELLOW DIAMOND, një aromë e pastër dhe plot shkëlqim si drita e diellit, që burgos një shkëlqim si ai i diamantit. Sensualitet i pastër, transparencë e pastër, dritë e pastër: një xhevahir tjetër autentik me bukuri të rrallë shpaloset në parfumin Versace me përzierje frutash dhe lulesh. Një aromë që i kushtohet një gruaje me feminilitet të vërtetë, të fortë dhe të sigurt në sharmin e saj. E gjitha kjo është merita e dardhës, bazës së parfumit.

L’EAU DE PARFUM FAN DI FENDI është i fuqishëm dhe femëror. Aromat e frutave të pyllit dhe dardhës miksohen me mandarinat e Kalabrisë. Por nuk mungojnë as aromat e luleve, trënda� l damasku dhe jasemin i verdhë. Dedikuar një gruaje të lirë, që i pëlqen nata dhe e shijon jetën, një fashion addicted, që kërcen në plazh me këmbë të zbathura ose mbi taka të larta.

PËR PRANVERËN E 2012-ËS, NINA RICCI ka krijuar Nina Fan-tasy, një interpretim magjepsës të � akonit me formë molle. Nina Fantasy shpalos një univers ëndrrash dhe imagji-nate. Heroina është një grua e veshur dhe e trukuar në stil kaëaii, që shëtit dhe kënodn nëpër pyll. Është një parfum me aromë frutash, ku baza është portokalli, mandarina dhe dardha.

UNGARO PREZANTON L’AMOUR FOU, një par-fum joshës i frymëzuar nga dashuria, një dashuri “e aftë të tronditë zemrën e një gruaje”. Është një aromë për një grua sensuale, elegante dhe joshëse, tregon Ungaro. I prezantuar si një aroma frutash, parfumi � llon me një bashkim mana-ferrash, dardhe dhe piperi të kuq. Flakoni gri dhe i zi është i frymëzuar nga prerja e një diamanti rozë.

CHANCE është një emër që tingëllon pak si Chanel, thuajse një anagramë. Chanel na ofron një ide të tretë të parfumit Chance. Chance Eau Tendre është një premtim i ëm-bëlsisë dhe ngrohtësisë. Falë aromave të saj të frutave dhe të luleve, ku mbi-zotëron qitroja, Chance Eau Tendre ofron grimca lumturie dhe delikatese në një përzierje të butë dhe të gjetur.

një buqetë aromash me bazë frutash Dhe ëmbëlsie

kuq. Flakoni gri dhe i zi është i frymëzuar nga prerja e një diamanti rozë.

PËR PRANVERËN E 2012-ËS,

mandarina dhe dardha.

66 maj 2012 67

Kopshti i modës

Dol

ce&

Gab

bana

Ku kanë çelur të gjitha prodhimet e stinës. Edhe specat djegës, edhe patëllxhanët, edhe qepët, edhe kungujt, edhe luleshtrydhet e qershitë. Jo në tokë, por mbi cohëra. E çuditshme kjo moda këtë vit! Por e bukur ama

Gjithmonë na është thënë se që të kesh trup të bukur duhet t’i rezistosh tundimit për të ngrënë. Por ja ku vjen një tendencë që i ka veshur modelet gjithë ngjyra perimesh të pjekura. E si mund t’i rezistosh tundimit? Ndoshta duke i veshur e jo duke i ngrënë?! Ose ndoshta duke e bërë ndonjë lëshim të vogël. Të gjitha dietat i lejojnë frutat dhe perimet me tepri. Kësaj radhe stilistët na këshillojnë edhe që t’i veshim... me stil

Kopshti

Dol

ce&

Gab

bana

Issa

Lon

don

Ushqim për Sytë

67

Marc Jacobs

Mos

chin

o Ch

eap

and

Chic

Marc Jacobs

67

Mos

chin

o Ch

eap

and

Chic

Mos

chin

o Ch

eap

and

Chic

Marc Jacobs

Juicy Couture

Juicy Couture

Mulberry

Betsey Johnson

Betsey Johnson

Betsey Johnson

Dolce & Gabbana

Dolce & Gabbana

68 maj 2012 69

Bibla e Tualetit

Gjithçka fillon nGa buzëkuqi

Buzët e mundin gjoksin një me zero. Sigurisht që ky lajm e

ka edhe të pabesueshmen brenda: burrat mund të jenë të famshëm për të pasur një sistem automatik, që e drejton instinktivisht vështrimin e tyre drejt gjoksit, por ja që qenkan akoma dhe më të tërhequr prej buzëve. Aq sa në dhjetë sekondat e para të përballjes përqendrohen tek goja jote për më shumë se gjysmën e kohës. Kjo nuk është shpikje e jona. E vërteton një studim i fundit i Universitetit të Mançesterit. Arsyeja është se buzët dërgojnë mesazhe seksuale të pandërgjegjshme. Pra, nëse ke në plan të grabisësh vështrimin e tij, mos u lodh me takat 15-she, e as me një prerje të re flokësh. Përqendrohu tek goja. Mbi të gjitha merru me funksionin e tyre joverbal dhe trukoje gjithmonë me kujdes dhe shije.

Përdore si burim frymëzimi për të personalizuar grimin e pranverës. Gjej nuancën tënde të preferuar, nga e kuqja mjedër tek roza bebe dhe kombinoje me tendencat e momentit: pudër e ylbertë, rimel me volum të plotë, penel grafik dhe hijezues të padukshëm

{Ngjyra e buzëve tregon feminilitetin tënd Një nga arsyet se përse një buzëkuq i ndezur tërheq vëmendjen është se thekson një karakteristikë të veçantë femërore: pavarësisht nëse janë ose jo mishtore, kontrasti mes buzëve dhe pjesës tjetër të lëkurës është më i theksuar tek femrat sesa tek meshkujt. Buzëkuqi ndihmon në evidentimin e kësaj diference, duke të bërë të dukesh edhe më femërore. Kjo e rrit edhe më shumë fuqinë tënde tërheqëse.

Buzët mishtore tregojnë se je pjelloreAntropologët tregojnë se pjesa e buzëve është zhvilluar bashkë me evolucionin tonë për ta sinjalizuar partnerin në fazën e aftësisë maksimale riprodhuese. Buzët janë një tregues i rinisë dhe shëndetit. Kulmin e të qenit mishtore e arrijnë në moshën e adoleshencës dhe e mbajnë formën e tyre të pandryshuar gjatë viteve fertilë, kur estrogjeni është në nivelet më të larta.

Mënyra se si i lëviz tregon nëse ai të pëlqen Ekspertët e gjuhës së trupit tregojnë tre mesazhe që mund të transmetosh nëpërmjet buzëve:T’i mbash paksa të hapura ndërsa të flet: tregon se je e hapur kundrejt tij. T’i lëpish: tregon se je nervoze, ky veprim ngadalëson rrahjet e zemrës dhe qetëson ankthin.T’i kafshosh: është një sinjal shumë sensual: me këtë gjest i bën të ditur atij se dëshira që ai ndjen për ty është reciproke.

69

Sensuale Buzë të fl akta dhe lëkurë e tejdukshme. Binomi perfekte për ditën. Nxjerr në pah gojën dhe vështrimin. Pa teprime të sforcuara. Bëj kështu: Zgjidhe buzëkuqin mat. Në vend që t’i lyesh buzët direkt me buzëkuq, provo t’i lyesh me gisht. Pastaj tamponoji me një kartëpecetë për të hequr efektin shkëlqyes.1. Blush L’Orchidee, Sisley2. Smashbox Be Legendary 3. Eclat Matissime, Givenchy

EnergjikeNjë truk që kërkon buzë të tulta dhe të dukshme dhe sy të theksuar me maskara. Ideal edhe për në darkë, nëse shton pak ton ngjyrë rozë për mollëzat.Bëj kështu: Kjo është stina e tij. Bëje origjinal me variantin tonë “në dy shije”: vendos në buzën e sipërme një buzëkuq dy tone më të errët sesa në buzën e poshtme.1. Bobbi Brown Intensifying Long-Wear Mascara2. Guerlain ‘Rouge Automatique’3. Lancôme ‘La Roseraie’

Misterioze Make up i padukshëm në tone nudo. Të bën të shkëlqesh falë lojës dyngjyrëshe mes bezhës dhe rozës mat dhe shkëlqimit të syve, fytyrës dhe buzëve.Bëj kështu: Përgatiti buzët me një korrektor, pastaj vendos përsipër nuancën ngjyrë mishi. Shto me një penel pak pluhur të artë për një efekt metalik volumizues.1. Clarins Breeze Face2. Trish McEvoy, Gorgeous3. Palette Topaz Mosaic, Estee Lauder

FemëroreBuzë rozë dhe sy të theksuar me vizë të zezë. Ja si të klonosh mitin Brigitte Bardot. Një truk klasik, që i jep karakter edhe fytyrës më të parregullt. Bëj kështu: Roza bebe është superfemërore, sidomos kur është mat. Zgjidh një buzëkuq pa shkëlqim, por të pasur me pigmente, në mënyrë që të mbulojë ngjyrën e buzëve të tua me një kalim të vetëm.1. Shiseido Automatic Fine Eyeliner2. Clinique ‘Fresh Bloom3. Clarins, Joli Rouge

NJË LOJË E FUQISHME Çdo ngjyrë është një armë joshjeje. Zbulo përse. Lëvizjet kromatike të buzëkuqëve shkaktojnë reagime kimike tek meshkujt. Të takon ty të zgjedhësh të duhurin,

E kuqe. Ai e pëlqen sepse: rrit rrahjet e zemrës dhe presionin e gjakut tek një mashkull. Kjo është arsyeja që kur i lyen buzët e kuqe, ai të vjen nga pas.

Ciklamin. Ai e pëlqen sepse: roza e ndezur tregon se je një tip plot energji, që të pëlqen aventura dhe adrenalina. Është normale që instinkti i tij i gjahut do të marrë superxhiro.

Bezhë. Ai e pëlqen sepse: natyralja e nënvizuar me klas, tregon se je e thjeshtë, por jo banale. Të zbulojë anën tënde të fshehtë do të jetë fi ksimi i tij.

Rozë. Ai e pëlqen sepse: e butë dhe femërore, është toni që sugjeron idenë e pafajësisë. S’ka gjë më të mirë për ta befasuar sesa me këtë efekt special. Mezi po pret. fshehtë do të jetë fi ksimi i tij.

69

e tejdukshme. Binomi perfekte për ditën.

vështrimin. Pa teprime të

buzëkuqin mat. Në vend që t’i lyesh buzët direkt me buzëkuq, provo t’i lyesh me gisht.

kartëpecetë për të hequr efektin shkëlqyes.

Seksi

E gjallë

Chic

E pastër

70 maj 2012 71

Ngjyra të reja për t’i dhëNë forcë imazhit të stiNës së bukur. por edhe formula të reja dhe avaNtgardë, Në gjeNdje që të japiN Një mbulim su-per kremoz, komoditet që zgjat gjatë gjithë ditës dhe efekte mat ose pasqyrë. jaNë buzëkuqët e riNj që Nuk muNd të mos i duash

Theksi? Tek buzët…

Bibla e tualetit

71

TONE NATYRALE

Të pëlqejnë buzët rozë natyrale? Nuk

duhet sigurisht që të heqësh dorë nga

buzëkuqi, por zgjidh tone të padukshme,

natyrale, të buta dhe me shkëlqim,

për të theksuar buzëqeshjen. Si

Orinda Huta

KREMOZ DHE TRANSPARENT Është pikërisht kështu buzëkuqi i ri Rouge D’Armani Sheers: kremoz dhe transparent, që mbulon dhe hidraton si një balsam i vërtetë. Ngjyrat janë brilante dhe tërësisht chic, perfekte për këdo që nuk do që të guxojë shumë, sidomos gjatë gjithë ditës. Një buzëkuq i ri, një revolucion. Ngjyrë e vërtetë në komoditetin e një zbutësi. Ngjyra? Siç nuk e keni parë kurrë.

Është pikërisht kështu buzëkuqi i ri Rouge D’Armani Sheers: kremoz dhe transparent, që mbulon dhe hidraton si një balsam i vërtetë. Ngjyrat janë brilante dhe tërësisht chic, perfekte për këdo që nuk do që të guxojë shumë, sidomos gjatë gjithë ditës. Një buzëkuq i ri, një

komoditetin e një zbutësi. Ngjyra?

RISI

Të pëlqejnë buzët me ngjyrë

dhe nuk heq dorë kurrë nga

një shtresë buzëkuqi? Ja të

gjitha risitë për një stinë të re:

markat më të mira, formula dhe

ngjyra të reja dhe sidomos

ambalazhe perfekte. Le

t’u hedhim një sy.

MUST HAVE Pse na pëlqen kaq shumë? Sepse buzëkuqi është emblemë e feminilitetit. Që nga gjesti e deri tek pamja që u jep buzëve. E gjejmë në çdo epokë: e dije se gjurmët e para të buzëkuqit datojnë që para 5000 vjetësh? E pra, bën pjesë në ADN-në tonë!

MONICA PËR DOLCE & GABBANAMonica Lipstick Collection, një koleksion buzëkuqësh, prodhim i limituar, që më shumë është një dedikim për aktoren italiane nga ana e dy stilistëve. Gjashtë buzëkuqë, të krijuar posaçërisht për të theksuar sensualitetin e buzëve dhe për të kapur vështrimin. Cila do të ishte zgjedhja më e mirë sesa goja mitike e Monica Bellucci-t?

NJË KLASIK I PAPERËNDUESHËM

Buzëkuqi i kuq është vërtet mbreti i të gjithë buzëkuqëve: simbol i feminilitetit, pasionit dhe karakterit, ka veshur buzët e miteve të dikurshme, duke i transformuar, si në rastin e Marilyn Monroe (që e adhuronte), në ikona të vërteta stili. Ose si motrat Vjollca.

NGJYRA TË ERRËTA Për adhurueset e buzëkuqëve me tone dark, një lajm i bukur: lejlaja, bordeaux dhe kafet në çokollatë do të shihen shumë shpesh gjatë kësaj stine, edhe pse janë damkosur si ngjyra dimërore. Një revolucion i vogël për t’u provuar. Dëshmon Jonida Maliqi

LUKS Quhet Moroccan Rouge ky tonalitet i errët, që bën pjesë në koleksionin beauty të Tom Ford. Ambalazhim super luksoz dhe logo e stampuar. Jo vetëm një send makijazhi, por një aksesor i vërtetë luksi. (34€)

LUKS Quhet Moroccan Rouge ky tonalitet i errët, që bën pjesë në koleksionin beautyAmbalazhim super luksoz dhe logo e stampuar. Jo vetëm një send makijazhi, por një aksesor i vërtetë luksi. (34€)

ME NJË KLIKKy buzëkuq është vërtet

risi: formë e re, pa kapak, është vërtet unik. Mjaft që të lirosh levën e vockël për

të zbuluar menjëherë një buzëkuq fantastik, që të

garanton një grim të shpejtë me një veprim të vetëm.

Nga Guerlain(32.2€).

ME NJË KLIKKy buzëkuq është vërtet

risi: formë e re, pa kapak, është vërtet unik. Mjaft që të lirosh levën e vockël për

të zbuluar menjëherë një buzëkuq fantastik, që të

garanton një grim të shpejtë me një veprim të vetëm.

Nga Guerlain(32.2€).

tone të padukshme, natyrale, të buta

dhe me shkëlqim, për të theksuar buzëqeshjen. Si

Orinda Huta

72 maj 2012 73

Bibla e Tualetit

Nuanca që bën

ndryshiminE KUQE, BEZHË, ROZË OSE ÇIKLAMIN.

KËSAJ RADHE I PROPOZOJNË FYTYRAT E NJOHURA

Bibla e Tualetit e Tualetit

KLASIKET Që mes dhjetëra nuancave zgjedhin atë, klasiken e kuqe. Jo vetëm për një darkë mondane. Buzëkuqi i kuq është zgjidhja ideale edhe për ditën. Sigurisht me veshjen e duhur dhe sidomos për rastin e duhur

EKSTRAVAGANTET Ciklamini nuk është ngjyra e buzëkuqit që mund të zgjidhet për çdo rast e për çdo kohë. Është shumë specifi ke. Ama nuk do të thotë se është i pakombinueshëm. Vetëm se kërkon pak guxim. Ja ato që e kanë!

DISKRETET Kur buzët janë të padukshme,

por shumë sensuale. Sepse buzëkuqi vërtet

nuk shquhet mirë, por ama është aty. Dhe i bën buzët një

burim joshjeje të padiskutueshëm.

Buzëkuqi bezhë nuk duhet fshirë

kurrë nga lista.

FËMINORET Sidomos për ditët e ngrohta të pranverës, një nuancë e lehtë rozë është ngjyra ideale për të mos u dukur as shumë e trukuar as pa truk fare. Shkon me të gjitha ngjyrat e gardërobës verore.

72

FYTYRAT E NJOHURA

EKSTRAVAGANTET Ciklamini nuk është ngjyra e buzëkuqit që mund të zgjidhet për çdo rast e për çdo kohë. Është shumë specifi ke. Ama nuk do të thotë se është i pakombinueshëm. Vetëm se kërkon pak guxim. Ja ato që e kanë!

FËMINORET

të pranverës, një

rozë është ngjyra

mos u dukur as shumë e trukuar

DISKRETET Kur buzët janë të padukshme,

por shumë sensuale. Sepse

Nuanca që bën

kurrë nga lista.

sensuale. Sepse buzëkuqi vërtet

nuk shquhet mirë, por ama është aty. Dhe i bën buzët një

burim joshjeje të padiskutueshëm.

Buzëkuqi bezhë nuk duhet fshirë

sensuale. Sepse buzëkuqi vërtet

nuk shquhet mirë, por ama është aty. Dhe i bën buzët një

burim joshjeje të padiskutueshëm.

Buzëkuqi bezhë nuk duhet fshirë

Eran

da L

iboh

ova

Ema Watson

Elia Zaharia

Kelly

Bro

ok

Valb

ona

Çoba

Bele

n Ro

drig

ues

Katy

Per

ry

Klodiana Shala

Riha

nna

Mon

ika

Lubo

nja

Ema

Andr

ea

Albërie Hadergjonaj

73

Shko në supermarketGjen marka të mira shamposh koke dhe trupi me konfeksione shumë të mëdha dhe çmime shumë të lira. Mos ki paragjykime. Produktet e supermarketeve nuk janë të skaduara. Është thjesht një kanal tjetër shitjeje. Kujdes! Nuk po � asim për marketin e lagjes këtu. Ke lëkurë të thatë. Atëherë lexo etiketën e përbërësve të produktit. Të gjithë agjentët larës që mbarojnë me –amphodiacetate, -taurate, -succinate, glucoside janë më pak irritues.

Fryji buzët me hijezuesShumë nga buzëkuqët që të fryjnë buzët, lip plumer, kushtojnë më shumë se 4 mijë lekë. Për alternativë provo sekretin e make up artistëve. Një shtresë hijezuesi i bardhë perlë në qendër të buzëve.

Kursimi të bën të bukurNUK ËSHTË E THËNË QË SIRTARI YT TË MBUSHET VETËM ME PRODUKTE TË SHTRENJTA TË MARKAVE TË NJOHURA. MUND TË MANOVROSH EDHE ME PRODUKTE MË TË LIRA. OSE TË DISH SE SI T’I PËRDORËSH, PËR TË HARX-HUAR SA MË PAK PARA DHE NË TË NJËJTËN KOHË TË MOS HEQËSH DORË NGA ZAKONET E TUA TË BUKURISË. SEPSE ËSHTË KOHË KRIZE...

Merr teste me vete Nëpër dyqanet e parfumerive dhe produkteve kozmetike, sa herë që blen një produkt të japin me vete edhe shume teste të vogla për të provuar produktet e reja. Mbaji në çantë dhe përdori gjatë ditës. Me to mund të kalosh disa javë.

Riciklo furçënRimeli i shtrenjtë t’u mbarua? Ruaje furçën dhe përdore me një produkt që kushton më pak. Shpesh qerpikët na bëhen të gjatë e të harkuar më shumë për meritë të furçës sesa e rimelit. Më parë laje me ujë e sapun dhe lëre në alkool për dy orë.

Kombino pluhurat Bëji dypërdorimësh. Të thatë janë pluhura normalë hijezues. Por nëse para përdorimit e lag pak furçën, atëherë kthehen në penela.

Krijo një fondëtintë të reËshtë shumë e errët? Përzieje me kremin hidratant dhe do të kesh një të re në një nuancë më të çelët.

Bëj një skrab të ëmbëlTë është mbaruar tubeti i eksfoliantit? Një lugë mjaltë dhe dy lugë sheqer, bëjnë mrekulli në lëkurën e fytyrës, në bërryla dhe në gjunjë.

Mikso buzëkuqëtPër të pasur ngjyrat tendencë, por pa harxhuar shumë lekë për t’i blerë, përziej ata që ke. E kuqe e ndezur + bezhë = e kuqe koral. E kuqe + ciklamin + një majë rozë = e kuqe qershi.

Ripërdor kreminKe gabuar në blerje? Kremi i fytyrës që ke blerë nuk është i duhuri? Atëherë përdore për të zbutur lëkurën e ashpër të zonës së gjunjëve të thembrave dhe bërrylave.

Elia Zaharia

74 maj 2012 75

Stil Arredimi

Kur lulëzon shtëpiaStAmpA bezhë, mbuleSA të trAShA, tApete të mëdhenj, e perde të rëndA. të gjithA duhet të pAloSen e të vendoSen nëpër kuti. ShtëpiA duhet të viShet për prAnverë. SiguriSht e gjithA me lule

Që nga shtrati në dhomën e gjumit e deri në sendet më të vogla të dekorimit. Nëse të gjitha i përshtaten

stinës së re, atëherë e gjithë shtëpia do të ndriçojë. Ke frikë se mos duket pak e tepërt? Mos është shumë e ngarkuar? Jo! A lodhemi ndonjëherë duke shijuar natyrën? Atëherë përse të na lodhë një shtëpi e lulëzuar? Stilistët mbi pasarela kanë propozuar për këtë pranverë-verë rikthimin e një klasiku të madh: stampave me lule. Që vjen edhe nëpër shtëpi, duke freskuar ambientet, duke i dhënë dritë e duke e bërë romantike në të katër cepat

Në kuzhiNëCa servise të

rinj gjithë ngjyra do ishin zgjidhja

perfekte për një drekë në gjelbërimin e

kopshtit. Por edhe brenda në shtëpi,

tryeza duhet gjelbëruar.

75

Nëse të gjitha

i përshtaten stinës

së re, atëherë e

gjithë shtëpia

do të ndriçojë

Në ÇDO CEPMos harro. Në muajt e pranverës gjen lule të

freskëta në çdo cep. Ashtu duhet të ndodhë edhe brenda shtëpisë tënde.

Lulet e njoma duhet të mos mungojnë në asnjë cep të

shtëpisë.

Në DhOMëN E GJuMiT

Zgjidh mbulesa e çarçafë të lehtë, por me lule të rënda. Sa më të dukshme e sa më shumë ngjyra të forta. Që me pranverën të ndihesh komode edhe brenda çarçafëve.

MBi DRiTARELulet duhet të

shpërthejnë sidomos aty,

mbi xhama. Nën dritën natyrale. Mos vendos tyl. Mundësisht një

basmë të lehtë me stampa lulesh.

Në BANJëEdhe aty duhet të ndihet se ka ardhur stina e ngrohtë. Nuk jemi çmendur të të këshillojmë që të ndërrosh pllakat. Ama peshqirët mund t’i zëvendësosh!

76 maj 2012 77

Në Lëkurë

Sun and the city

Erdhën rrEzEt E forta dhE të dëmshmE të diELLit mEtro-poLitan. askush nuk ka ndër mEnd të të këshiLLojë që të mos daLësh nga shtëpia. përkun-drazi! ja si të përbaLLEsh mE diELLin dhE ta mundësh

Është e vërtetë. Jetojnë në Kaliforni, ku dielli duket se nuk perëndon kurrë. Por ngjyra e artë dymbëdhjetë muaj të vitit e Cameron Diaz apo Jennifer Lopez nuk

është pasojë e shullimit nëpër plazhe. Ungjilli i dermatologëve (jo vetëm amerikanë) që predikojnë ferrin e rrudhave dhe njollave për ata që mëkatojnë nën diell, i ka bindur për të treguar kujdes edhe yjet me lëkurën e pasur me melaninë. Ngjyra e tyre është “fake” (siç thonë përtej oqeanit), e rreme, si thonjtë përherë perfektë, flokët apo qerpikët XXL. Tashmë e dimë të gjithë, rrezet Uv janë armiq të përjetshëm, që na arrijnë kudo dhe e godasin lëkurën edhe nën make up. Pastaj, pak diell, pas shumë muaj dimër, të bën mirë për kockat, lëkurën, humorin. Edhe

77

në qytet! Për të shfrytëzuar sa më mirë ndryshimin e stinëve dhe për t’u dukët të freskëta dhe të abronxuara, nuk na ngelet veçse të ndjekim ndonjë strategji të vogël. E para? Pastrimet e pranverës me një cikël acidi glikolik ose peeling delikate, që eliminojnë shtresën sipërfaqësore të qelizave të vdekura, zhdukin ngjyrën gri, stimulojnë prodhimin e kolagjenit të ri dhe favorizojnë oksigjenimin. Natën, në vend të kremit të zakonshëm, mund të bëhet një trajtim me eksfoliant. Hapi i dytë është një krem vetënxirës i mirë për t’u masazhuar mbi lëkurën e pastër dhe të thatë, duke shmangur kontaktin me sytë dhe flokët. Kujdes me trupin: bërryla, gjunjë dhe nyjet e këmbëve, ku lëkura është më e thatë e pak e rrudhosur dhe mund të krijohen njolla. Pas lyerjes është mirë që këto zona të fshihen me një sfungjer, në mënyrë që të largohet sasia e tepërt e produktit. Dhe nëse ngjyra nuk është uniforme, njollat mund të fshihen me dy pika xhel, që përdoret për të hequr kutikulat e thonjve. Kremrat vetënxirës krijojnë një ngjyrë të artë natyrale, nëse aplikohen mbi lëkurë të nxehtë, prandaj është mirë që të përdoret pas dushit ose pas një shëtitjeje. Pikërisht daljet e para duke shëtitur, bërë shopping ose pirë kafe në një bar të hapur, nuk duhen nënvlerësuar,

sepse përzierja e rrezeve dhe smogut metropolitan provokon efekte helmuese oksidimi qelizor. Sidomos rrezet Uva, më të bollshme sesa rrezet Uvb, janë konstante gjatë gjithë vitit dhe provokojnë dëme më të thella në epidermë. Është e nevojshme që të dalësh me një “bodyguard”, një trajtim mbrojtës me spektër të gjerë, me fi ltra anti-Uva e Uvb, të masazhuara mbi fytyrë, qafë dhe të gjitha zonat që veshjet i lënë të zbuluara. Ideale është përdorimi i një produkti solar, jo me përmbajtje vajore, por hidratues, i pasur me substanca antioksiduese, antismog, dhe aktivizues natyralë të melaninës. Në fund do të jetë makijazhi që do të perfeksionojë rezultatin, duke u përshtatur me tonin e ri të lëkurës. Prandaj ngjyrat e toneve duhet të ndryshojnë, duhet të jenë më të lehta, me më pak pigmente, për të mos e mbytur lëkurën, por për t’i shtuar refl ekse të arta dhe të t’i dhënë shkëlqim. Një fondotintë e lëngshme me efekt lëkurë nudo, krijon një bazë uniforme dhe minimizon poret. Toni duhet të jetë ose bezhë ose i qelibartë sipas lëkurës, por jo shumë i errët. Relievet e fytyrës duhen theksuar me terra, duke kaluar një furçë me përmasa mesatare mbi ballë, harkun e hundës, mollëza dhe mjekër. Pak pluhur dhe lëvizje rrethore me drejtim për lart. Kështu do të realizosh një push up kozmetik që e rinon fytyrën.

Është e vërtetë. Jetojnë në Kaliforni, ku dielli duket se nuk perëndon kurrë. Por ngjyra e artë dymbëdhjetë muaj të vitit e Cameron Diaz apo Jennifer Lopez nuk është pasojë e shullimit nëpër plazhe.

Clinique Turnaround Overnight Rodial Skin Bleach Serum

Guerlain Terracotta Sun

78 maj 2012 79

Në Lëkurë

Ndodhet në vendin më luksoz të botës, por megjithatë nuk ia shijon

as diellin as ujin. Sepse nuk ndodhet atje për pushime. Synon karrierën ndërkombëtare dhe këtë tanimë e dimë të gjithë. Ndaj edhe merret me mend lehtë se Bleona nuk ka luksin që të qëndrojë me ore e orë tëra plazheve. Dhe jo vetëm sepse koha nuk i tepron. Ama lëkura e zeshkët i duhet. Dhe atëherë kur veshja e një evenimenti i kërkon patjetër lëkurë të nxirë, në ndihmë i vijnë vetënxirësit ose kabinat e solarit. Sa për pushime, mjaftojnë dy javë plazh. Sepse Bleona nuk është mike e diellit, edhe pse ka lëkurë të errët atëherë kur i duhet

Cilat janë trajtimet që i bën lëkurës së trupit dhe të fytyrës pas largimit të stinës së dimrit?Unë zakonisht përdor kremra hidratues me antioksidantë në përberje... Për trupin bëj korean scrubbing, (është scrub shumë i fortë që bëhet në SPA ketu në L.A. ) çdo dy jave dhe përdor Espa Nourishing Body Oil pas çdo scrubi. Për fytyrën bëj microdermabrasion çdo dy muaj dhe përdor linjën Orchidee Imperiale Guerlain.Jo gjithmonë mund të presim sa të vijë periudha e plazhit për të pasur një lëkurë të nxirë. Cilat janë truket e tua për një abronxaturë të bukur?Unë nuk jam shumë shok me diellin, Bëj vetëm dy javë ose më pak plazh në vit dhe zakonisht përdor autoabronxantë. Shkoj në “Porto� no Sun Tanning Saloon” përpara çdo evenimenti.Çfarë produktesh përdor?Esps dhe Elemis për trupin, La Praire dhe Guerlain për fytyrën.Kur e � llon plazhin?Zakonisht dy javët e fundit të korrikut, nëse kam kohë.Je e prirur për të pasur lëkurë të nxirë gjatë gjithë vitit?Kur duhet patjetër të jem e nxirë përdor spray tann. Mendoj se dielli është armik per lëkurën.

Bleona nën diellin e Beverly Hillsit

Bleona

maj 2012

79

NË SALLONGËRSHËRËT VIP FLASIN SHQIP NË LONDËR

NË GARDËROBË10 RREGULLA QË KËPUCËT TË MOS VUAJNË

NË ZYRËDUA RROGË MË TË LARTË!

E EGËRDUHET PAK ANIMAL PRINT

NË FORMË50 USHQIMET QË MË BËJNË TË BUKUR

PsikotestE NJEH FËMIJËN TËND?

80 maj 2012 81

Dossier Në kokën e burrave

Nga JeNNifer aNNistoN te Lisa Marie PriesLey, aktoret dhe futboLListët që kaNë vizituar saLLoNiN e oLsi dhiMës

Gërshërët

VIP në Londër flasin shqip

Nëse Olsi Dhima, tridhjetëvjeçari me origjinë nga Erseka, do kishte zgjedhur të

ushtronte profesionin e tij të Tiranë, mund të ishte një djalë i thjeshtë në një nga dhjetëra sallonet e kryeqytetit, ose nëse do kishte fatin të hynte në rrethin e parukierëve VIP, do ta gjente veten si stilisti i flokëve të të fashmëve shqiptarë, artistë a politikanë. Por ja që ai zgjodhi më mirë se kaq, zgjodhi që mësimet për parukier t’i merrte në Londër, e po aty të hapte sallonin e tij. Një ndër mijëra sallonet e Londrës, por ku hera herës kalojnë edhe ata të famshmit prej vërteti. Në rrethin e të njohurve, ai njihet si djali që ka pasur fatin të krehë flokët e Jennifer Annistonit. Por dhe të shumë celebriteteve të tjera, britanike apo amerikane, që gjatë vizitës në Londër, përpara premierave apo eventeve, kanë provuar dorën e Olsit. Për parukierin, ata janë klientë si gjithë të tjerët,

81

edhe pse ai nuk e fsheh krenarinë, apo dëshirën për të pasur fotografi me ta. Por si një profesionit i mirë, ai është tejet i rezervuar, si të tregojë detaje për kapriçot prej VIP-ash ashtu edhe t’u afrohet me aparat fotografik në dorë. Përveç një rasti... Që mezi e shkëput në intervistën për “Madame”.

Si të shkrepi në kokë të bëheshe parukier?Kam 6 vjet që punoj si parukier. E të mendosh që asnjëherë nuk e kam menduar që të bëhem parukier kur isha në shkollë, megjithëse më pëlqente shumë kur shihja mamanë time me flokët e rregulluar. Ajo kishte flokë të hatashëm kur ishte më e re dhe ende duket mirë edhe tani. Duke patur parsysh këtë, mendoj se kjo ka qenë fillesa. Që të jem i sinqertë, lëndët ku shkëlqeja kanë qenë kimia dhe gjeometria. Kam studiuar në Kingston, Londër për 2 vjet para se të bëhesha një stilist flokësh i kualifikuar.

Prej sa kohësh keni sallonin tuaj në Londër?Jetoj në Londër prej 12 vjetësh. Aktualisht punoj në një sallon të quajtur Aether Elements Hair Salon (Aveda). E drejtoj sallonin së bashku me një mikun tim dhe para kësaj kam punuar për tre vjet në Courtyard Hair Salon & Spa (aveda) në Twickenham. Kemi punuar bashkë për afro 5 vjet më parë dhe më vonë ai më propozoi të hapnim një sallon të ri së bashku.

Mund të na përshkruani një ditë të zakonshme pune?Një ditë normale pune është e zënë kryesisht me klientët- zakonisht bëj 10-12 prerje dhe lyerje flokësh në ditë. Shërbimi i mirë është shumë i rëndësishëm ndaj gjithmonë kujdesem që të kaloj kohë duke biseduar me klientët personalisht dhe në telefon kur marr prenotimet.

Klientët vijnë me ide të qarta apo ta lënë ty në dorë modelin?Përgjithësisht të gjithë klientët kanë një ide se çfarë kërkojnë kur vijnë, por unë përpiqem që të vë në punë idetë e mia në mënyrë që të prodhoj një prerje më të mirë. Nëse një klient është shumë

i vendosur për një stil që unë e di që nuk do t’i shkojë, atëherë ia them këtë dhe i sugjeroj një model që i shkon me formën e fytyrës, konturin e flokëve dhe stilin personal. Kam kuptuar që kur ndodh kjo klientët janë të kënaqur me rezultatin dhe të surprizuar pasi në fund prerja është diçka që ata kurrë s’do ta kishin menduar vetë.

Cili ka qenë personazhi i parë i njohur që keni pasur klient? Çfarë kujtoni nga ai rast?Në 2008 kur punoja në sallonin Aveda në Richmond, London, patëm kliente Lisa Marie Presley-it. Të gjithë e njohën kur hyri brenda dhe u gjenda një lloj presioni për të dhënë maksimumin tim. Ajo ishte shumë e sjellshme dhe një kliente e shkëlqyer pasi e kishte shumë të qartë çfarë donte duke na e lehtësuar punën. Në fund ishte shumë e kënaqur me rezultatin çka ishte një plus për mua dhe reputacionin e sallonit.

Çfarë ndodh në sallon hyn një personazh i njohur? Si sillen klientët e tjerë dhe si e menaxhoni situatën ju?Kur dikush i famshëm hyn në sallon, sigurisht që të gjithë i njohin dhe i vënë re. Shumë herë klientët mund të duan të kenë një fotografi me ta ose t’i marrin një autograf (ashtu siç bëra dhe unë me Peter Crouch, një futbollist i njohur dhe e di që ndoshta nuk lejohet, por ai nuk e mori për të madhe)- por është politika e sallonit tonë për të mos e lejuar këtë. Ne duam që çdokush të

ndihet i qetë gjatë prerjes së flokëve pavarësisht ku janë.

Ndonjë VIP tjetër?Mund të përmend aktoren Melissa Carter, e cila luan në serialin e BBC-së “Eastenders” apo aktorin Andy Beckwith që ka marrë pjesë në filmin “Snatch” e “Piratët e Karaibeve”.

Personazhet e njohur ç’lloj klientësh janë?Çdo klient është i vecantë. Në përgjithësi janë të sjellshëm, bashkëbisedues dhe pozitivë.

Ndonjë kërkesë e çmendur ose vepër e guximshme në flokët e dikujt?Melissa Carter, një aktore e famshme angleze e serialit numër një të Britanisë Eastenders, erdhi në Courtyard Salon në Twickenham. Aplikova një lyerje me tre ngjyra në flokët e saj (bjond platin, bjonde dite dhe nje bjonde te lehtë). Pastaj bëra një prerje dhe e modelova flokun e saj në një stil shumë të drejtë duke përdorur mashat pë shtrirje dhe produkte për shkëlqim.

Deri në sa ka shpenzuar një person i famshëm në sallonin tuaj?Një VIP ka shpenzuar deri në £500 në sallonin tim.

Vijnë më shumë për krehje të përditshme dhe modele flokësh apo para ndonjë rasti apo eventi?Zakonisht klientët VIP vijnë në sallon para një ceremonie dhe kërkojnë një lloj krehjeje jo të përditshme.

82 maj 2012 83

Në Gardërobë

rregulla që këpucët të mos vuajnë (…dhe ti bashkë me to!)10

Ka nga ato si Maria Carey apo Christina Aguilera, që kanë dhoma të stërmëdha garderobë,

të stilizuara e të arreduara me rafte e dollapë, enkas për këpucët e tyre mijëra dollarëshe. Ka edhe nga ato si puna jonë, të vdekshmet e zakonshme, që mezi sajojmë ndonjë qoshe për të vënë kutinë prej kartoni, ku ndonjëherë ngjeshim edhe dy palë këpucë. E dimë mirë që këpucët meritojnë një hapësirë të tërë. Në pamundësi për ta pasur, ja disa sugjerime se si ta mbajmë në rregull ambientin e gardërobës, duke shfrytë-zuar çdo hapësirë.

1. Nëse disponon rafte, në radhën e parë vendos këpucët që përdor më shpesh, duke i qarkulluar sipas stinës. Ndonjëherë nga fundi i raftit nxjerr herë pas here ndonjë palë këpucë të harruara. Nuk e dije që kishe një palë kaq të bukura!

2. Nëse hapësira është shumë e vogël, vendosi këpucët jashtë stinës, nëpër qese stofi, pasi t’i kesh pastruar me kujdes.

3. Nëse hapësira nuk të mungon, por nuk ke një raft këpucësh, skarpierë, atëherë, që të mos ngatërrohesh bëji çdo pale këpucë nga një foto dhe ngjitja mbi kuti. Pastaj kutitë radhiti dhe nuk do ta kesh vështirë të gjesh palën që të duhet.

4. Sa herë që këpucët nuk i përdor për një kohë të gjatë, vendos nëpër to forma në trajtë kallëpësh, që të mos e humbasin formën e tyre.

5. Nëse të duhet që t’i ngjeshësh me njëra-tjetërn nëpër kuti, për mungesë vendi, fut nëpër to jastëkë të vegjël ose letër të zhubrosur. Kështu nuk do të deformohen.

6. Çizme në formë: mbaj të vendosur brenda tyre cilindrin e kartonit që kanë në momentin e blerjes.

7. Për të parfumosur dollapin e kë-pucëve, mbush qese të vogla garze me bikarbonat, eliminojnë lagështinë dhe aromën e pakëndshme.

8. Lufto për hapësirën tënde! Part-neri do të grindet duke këmbëngulur që një njeri nuk mund të ketë aq shumë këpucë. Por ti mos u tund nga e jotja. Je duke përdorur një hapësirë kaq mini-male për këpucët e tua të dashura.

9. Nëse je single, përse nuk e transformon qilarin në një kabinë-dollap dedikuar këpucëve?

10. Dhe në fund, vazhdo të ëndërrosh se një ditë do të vijë edhe për ty një Msr. Big që të të dhurojë një dhomë-gardërobë si ajo e Carrie-t.

83

Stil Arredimi

Dua rrogë më të lartë Çdo punë meriton të jetë e pAGuAr. Ashtu si edhe punA jote. mendon se pAGA jote është pAk e ulët? ok, nëse ti vërtet je e bindur për këtë, Atëherë është moment për të kërkuAr një rritje. nuk të siGurojmë se tentAtivA jote do të ketë sukses. por kemi disA këshillA për ty. Që do të tA lehtësojnë punën

INformohu mbI muNDëSItë e rrItjeS Së rrogëS - Para së gjithash, mos pretendo që rritja e rrogës të realizohet që në momentet e para të marrjes në punë. Rritjen e rrogës ti duhet ta meritosh! Por përpara se kjo të ndodhë duhet të presësh një periudhë të caktuar kohe. Rezultatet e punës tënde duhet të jenë të dukshme. - Për të qenë e sigurt se do të kesh një rritje rroge, sigurohu që firma ku punon të jetë e aktive dhe e suksesshme. Informohu për shifra, marrëveshje apo perspektiva zhvillimi. - Studio rrjetin e pagave relative të kolegëve të ty që punojnë në të njëjtin vend pune ose në firma të ndryshme, që bëjnë të njëjtën punë si ti. Mund të gjesh informacione të tilla në internet, gazeta apo edhe gjatë bisedave mes kolegësh. - Mund të presësh mesatarisht një rritje që mund të shkojë nga 5 deri në 15%.

ZgjIDh momeNtIN e Duhur - Një lloj analize e rezultateve që bëhet çdo vit duket si çasti ideal. Vetëm se ki parasysh që nuk do të jesh ti e vetmja që do të kërkosh rritje rroge. Prandaj zgjidh më mirë një moment që nuk është shumë tipik për kërkesa të tilla. Ka mundësi që në një kohë të tillë kërkesa jote të merret parasysh. Madje rritja jote e rrogës mund të jetë më e lartë. - Nëse ndryshon detyrë ose të besohen përgjegjësi të reja, atëherë mund ta justifi-kosh edhe më mirë rritjen tënde të rrogës.

ZgjIDh baShkëbISeDueSIN tëND - Drejtoju direkt shefit tënd. Përpiqu të marrësh me mend reagimin e bashkëbiseduesit, duke imagjinuar atë që mund të ndodhë. - Përgatit shembuj që tregojnë se sa e

dobishme je ti për kompaninë. - Bëj një listë të detyrave të reja që mund të të besohen.

gjatë bISeDëS - Përmbajtja: fillo duke treguar gjithçka që ti ke bërë për kompaninë dhe çfarë ke sjellë të re. Çfarë ke realizuar dhe cilat janë objektivat e tua për të ardhmen. Në fund fillo të flasësh për shifra konkrete. - Forma: duhet të kesh një sjellje prej fitimtareje. Ji pozitive dhe mbi të gjitha buzëqesh: do të tregosh kështu sesa e motivuar je. Ji e prerë, por jo agresive. Dialogu është shumë i rëndësishëm. Dëgjo me kujdes bashkëbiseduesin për të kuptuar edhe versionin e tij.

gabImet që Nuk DuheN bërë - Shmang konfliktet - Kurrë mos e fillo bisedën duke folur për shifra. Lëre bashkëbiseduesin tënd që të bëjë i pari propozimin e pagës. - Asnjë deklarata të tipit: “Nëse nuk më rrisni rrogën, unë iki!”. Sepse, nëse në fund nuk do t’i vësh në zbatim kërcënimet e tua, është e sigurt që do të humbasësh besueshmërinë. - Asnjë krahasim me kolegët e tu. Sepse kjo do të thotë se je duke kritikuar punën e eprorit tënd.

Në raSt refuZImI- Përpiqu të përfitosh lloje të tjera avantazhesh: pushime suplementare, orare më elastike, makinën e punës. - Kërko më shumë përgjegjësi. Në këtë mënyrë do të kuptosh se sa e rëndëishme je për eprorin tënd. Pas gjashtë muajsh ose një vit mund të kërkosh sërish rritje. - Nëse gjatë kësaj periudhe nuk ndodh asnjë ndryshim, vendos nëse do të qëndrosh apo do të ndryshosh punë.

84 maj 2012 85

Psiko Test

NëNTë profile. Të NdërTura mbi pyeTje për karakTeriN e fëmjës. Që ju NdihmojNë Ta kupToNi dhe NdihmoNi fëmijëN

E njeh fëmijën tënd?!

A e njihni vërtet personalitetin e fëmijës tuaj? Personaliteti i fëmijës ndërtohet në funksion

të faktorëve të lindur (gjenetikë) dhe të fituar (edukimi,eksperiencat). Ai vendoset përgjithësisht para moshës 6 vjeçare dhe vazhdon evoluon gjatë gjithë jetës. Çdo profil përshkruan një mënyrë të veçantë të menduari, të ndjeri e të reaguari. Edhe pse çdo fëmijë është unik, ai i përket një nga të nëntë profileve, që ndajnë të njëjtin këndvështrim për botën.Para se të zbuloni të nëntë profilet e personalitetit, duhet të reflektoni më parë. Cila është fjala e parë që ju vjen në mendje duke menduar fëmijën tuaj? Ju mendoni se është një fëmijë:

1 – model; 2 - i pakursyer, i gjindshëm; 3 – konkurrues; 4 - i ndjeshëm; 5 - i vetmuar; 6 - i kujdesshëm; 7 - gazmor, gaztor; 8 - inatçi, zemërak; 9 - i qetë.Përse na duhet të njohim profilin e personalitetit të fëmijës tonë?Kjo do na shërbejë për ta njohur më mirë fëmijën, nevojat e tij, motivimet. Kjo njohje mundëson gjithashtu të vlerësojmë pasurinë dhe veçoritë e botës së tij të brendshme. Ka shumë gjasa që profili i fëmijës tuaj nuk është i njëjtë me tuajin dhe ky ndërgjegjësim është shumë i rëndësishëm. Ai ndihmon prindërit, që nuk arrijë të kuptojnë fëmijën dhe që janë të paduruar, të bëhen më tolerantë dhe t’i pranojnë ata ashtu siç janë. Kjo shmang prindërit të

kundërshtojnë fëmijën për të modifikuar personalitetin e tij me dëshirën për t’i ngjarë. Vlerësimi do të ndihmojë gjithashtu prindërit për të kuptuar më mirë funksionimin e tyre dhe për t’u pajtuar me fëmijërinë e tyre të brendshme, gjë që do të ketë për pasojë faktin që ai nuk do jetë me në rivalitet me fëmijën e tij. Në vend që të edukojë fëmijën në funksion të prindit të tij, i rrituri do të mund t’i edukojë fëmijët në funksion të personalitetit dhe nevojave specifike të fëmijës. Merrni kohë dhe lexoni të nëntë profilet dhe kryqëzoni kutitë që i përshtaten fëmijës tuaj. Profili që do të ketë më shumë kryqe, korrespondon me atë të fëmijës tuaj:

Nga Elida Cangonji

85

Vlerësimi dhe edukimi

Fëmija juaj = ka frikë të bëjë gabime?= korrigjon apo kritikon

me lehtësi të tjerët?= është i ndërgjegjshëm

dhe i zellshëm?= mërzitet ose stresohet

nëse bëhet vonë ose nëse gjerat nuk shkojnë sipas parashikimeve?

= është i ndërgjegjshëm dhe i denjë për t’i besuar?

= nuk i pëlqejnë ndryshimet dhe kritikat?

= e merr shkollën seriozisht dhe bën detyrat pa u ankuar?

= respekton rregullat dhe vetë-disiplinohet?

= lahet dhe rregullon gjërat e veta?

1

PerFeksionisti i vogëlPerFeksionisti eviton me çdo çmim të bëjë gabime dhe tenton të jetë një fëmijë model. Kjo e streson në brendësi dhe ngre një tension të madh për të shtypur zemërimin. Ai do rregullin, përpikmërinë, punën dhe disiplinën. Për të, jeta dhe veçanërisht shkolla, është diçka shumë serioze dhe nuk e kupton moskokëçarjen e shokëve të tij. Ai mund të jete kritik me raste dhe të shpenzojë kohë për të bërë qortime. Ai urren të kritikohet, të gabojë, rrëmujën dhe mund të bëhet i ashpër. Ai e do punën e bërë mirë dhe është me shumë kërkesa në drejtim të tij dhe të tjerëve. Është një idealist.

Fëmija juaj = ka shumë energji dhe nuk

mërzitet kurrë= ka nevojë të jetë i njohur

dhe i vlerësuar për rezultatet e tij, për të cilat ai vetë është krenar

= ka shumë aftësi dhe do të ketë aktivitete të ndryshme

= ka një mendje të gjallë, reagon shpejt dhe e nuk duron dot të humbasë kohë

= pëlqen konkurrencën, sfidat dhe e ka tmerr të humbasë

= është optimist dhe ka shumë besim tek vetvetja

= është ngulmues kur cenohen objektivat e veta

= është shumë i shoqërueshëm dhe përshtatet lehtësisht

= bën kujdes për pamjen fizike= nuk i pëlqen të flasë për

atë që ndjen dhe i fsheh emocionet e tij

3

luFtëtari i vogëlluFtëtarit i pëlqen t’ia dalë dhe të jetë më i miri. Garues, ai është shumë aktiv dhe urren humbjen-përfshirë këtu dhe kohën. Ai synon të mendojë se vlera e tij është e lidhur me rezultatet që ka dhe me imazhin e tij. Gjithashtu ai bën maksimumin për t’ia dalë dhe për t’u pëlqyer, pasi ka nevojë për mirënjohje. Ka shumë energji dhe pavarësisht se mund të luajë, është gjithnjë aty për të fituar. Është shumë optimist dhe magjepsës, gjë që e bën një fëmijë të afrueshëm e të këndshëm. Ai është shumë i merakosur për pamjen e tij dhe i pëlqen të veshë rroba “firmato”. E ka të vështirë të përfitojë nga “momente”, pasi është i orientuar drejt objektivave. Është i suksesshmi.

Fëmija juaj = ka nevojë të pëlqehet?= i pëlqen t’i japë këshilla

atij që ka problem?= i pëlqen t’i shërbejë

apo t’i bëjë qejfin të tjerëve?

= njeh më mirë nevojat e tjetrit se sa të tijat?

= e tërheqin kafshët e plagosura?

= është shumë i ndjeshëm?

= është shumë i mirë ose e ka të vështirë të thotë “jo” dhe lejon të përdoret ndonjëherë nga shokët e tij?

= nuk i pëlqen të rrijë vetëm?

= jep bujarisht?= sakrifikohet

vullnetarisht?

2

altruistialtruisti pëlqen të ndihmojë dhe të jetë i gatshëm për nevojat e të tjerëve. Ai tenton të jetë fëmijë i gjindshëm, i pakursyer, i gatshëm. Ai është krenar të ndjehet i nevojshëm dhe kërkon mirënjohje. Ka një sens të lindur të empathisë dhe zotëron një aftësi për të ditur se si të këshillojë apo mbështesë të tjerët. Mund të bëjë ndonjëherë dhe më shumë se ç’duhet dhe të kthehet kështu në një manipulator, por ai ka nevojë të jetë i vlefshëm për t’u ndjerë i dëshiruar nga të tjerët. Ai urren vetminë dhe shpesh e ka të vështirë t’u thotë “jo” shokëve, që ndodh edhe të abuzojnë nga mirësia e tij. Ai mund dhe të sakrifikojë për të kënaqur të tjerët ose nga frika e të qenit i papërfillur. Është një i dashuruar.

Njohja e profilit të fëmijës tuaj mundëson të kuptoni më mirë dhe të jeni të përgatitur për të njohur nevojat e tij themelore. Kjo do të ndihmojë prindërit të pranojnë që të mirëpresin ndryshimin, të përshtatin edukimin e tyre në funksion të personalitetit të fëmijës. Në fakt ky vlerësim na kujton rëndësinë që ka fakti se fëmijën duhet ta duam në mënyrë të pakushtëzuar, cilado qofshin sjelljet e tij.

86 maj 2012 87

Fëmija juaj = ka nevojë të

konsiderohet si unik, i ndryshëm dhe special

= urren t’i ngjajë të tjerëve, përfshirë dhe mënyrën se si vishet

= është disi lunatik (me hënë)

= është shpesh ziliqar= është gjithnjë i

pakënaqur, i mungon gjithnjë diçka

= është shumë krijues dhe ka një ndjeshmëri të madhe artistike

= është shumë i ndjeshëm= është ëndërrues dhe

duket se jeton në një bote imagjinare

= duket shpesh i trishtuar apo melankolik

= teatralizon lehtë emocionet e tij.

4

origjinali i vogëlorigjinali ka nevojë të ndjehet i veçantë dhe ta vërë në dukje ndryshimin. Është fëmijë shumë i ndjeshëm ndaj estetikes, ka shije për artin në të gjitha format. Është shumë krijues, teatralizon ndonjëherë emocionet e tij, të cilat i lë ta rrëmbejnë dhe ndonjëherë duket lunatik. Është shpesh i pakënaqur pasi i mungon gjithnjë diçka, gjë që e bën ziliqar. Ai ndjehet menjëherë i pakuptuar nga të tjerët apo i papërfillur dhe kjo ndodh pasi ka ndjenjën e të qenit ndryshe. Është shpesh melankolik. Është një romantik.

Fëmija juaj = ka nevojë për një ambient të

sigurt dhe mbrojtës?= ka nevojë për siguri para së

gjithash?= ka një sjellje prej të tremburi

ose agresive (për të maskuar frikën)?

= është besnik dhe i ndershëm me shokët?

= është serioz dhe i përgjegjshëm në kuptimin e detyrimeve dhe traditave?

= është shpesh i shqetësuar, i ndrojtur?

= është shpesh pesimist, imagjinon gjithnjë më të keqen?

= është shumë mosbesues dhe dyshues?

= i mungon besimi në vetvete?= nuk i pëlqejnë ndryshimet

dhe preferon rutinën?

6

Besniku i vogël.Fëmija juaj = pëlqen të kuptoje se si

funksionojnë gjërat= pëlqen të lexojë e të

mësojë= është shpesh i mbyllur

në dhomën e tij= është i qetë dhe i veçuar= është shumë kurioz

dhe bën shumë pyetje filozofike

= është fëmijë shumë sekret

= nuk i shpreh emocionet e tij

= parapëlqen të shmangë veprimtaritë shoqërorë ose të rrijë i tërhequr

= parapëlqen më shumë të vëzhgojë se sa të bashkëveprojë

= i merr të gjitha pyetjet që i bëhen si ndërhyrje

5

vëzhguesi vëzhguesi preferon ta shohë botën nga larg dhe të mos përzihet me të. Është një fëmijë i rezervuar, që reflekton dhe i veçuar. Ai pëlqen të kalojë kohën për të thelluar njohuritë e tij. Bën shumë pyetje pasi është kurioz. Në të kundërt, ai urren që të interesohesh për të dhe e përjeton këtë si ndërhyrje në botën e sekreteve të tij. Ai pëlqen të lihet i qetë, për të pasur mundësi të mendojë dhe urren zhurmat. Ka nevojë të jetë i pavarur nga të tjerë dhe preferon t’i kufizojë nevojat e tij. Është i kursyer me veten dhe mund të duket i ftohtë, pasi ka frikë nga intimiteti dhe nga të gjitha shpërthimet emocionale. Ai preferon të jetojë në botën racionale ashtu si e kupton, gjë që e bën të ndjehet i sigurt. Është një intelektual

Si ta përcaktoni profilin e fëmijës tuajTipi i fëmijës tuaj i përket mesa duket tre profileve që kanë marrë pikët më të shumta në vlerësimin që bëtë. Nëse hezitoni akoma në mes të dy apo tre prej tyre, është normale. Në fakt, një fëmijë nuk mund të reduktohet në një tip të vetëm, as një i rritur gjithashtu. Çdo fëmijë zotëron në fakt të gjithë gamën e sjelljeve që përshkruhen në nëntë profilet, ashtu siç fëmija juaj mund të jetë i tipit 1 dhe të jetë i pakursyer (tipi 2), konkurrues (3), i ndjeshëm (4) etj. Në të kundërt sjellja e tij e zakonshme përcaktohet nga profili bazë i tij. Nga ana tjetër, çdo profil, siç e kemi parë, mund të influencohet nga një profil fqinj. Një fëmijë perfeksionist (1) mund të jetë i qetë dhe tolerant (9) apo më i pakursyer dhe i vëmendshëm (2). Nuk duhet të harrojmë që stresi apo siguria mund të ndikojnë në sjelljen e fëmijës.

Fëmija Besnik është shumë i ndershëm në miqësi dhe i denjë për besueshmëri. Është fëmijë i kujdesshëm që nuk pëlqen ndryshimet e paparashikuara. Ai i del përpara të keqes, gjë që e bën pesimist dhe ankthsioz, pasi ka frikë nga tradhtia dhe druhet nga problemet. Është shpesh në mbrojtje dhe në gjendje të shqetësohet për gjithçka. Ka ndjenjën e detyrës dhe të rregullit. Ai mund te jetë frikacak por dhe kokëkrisur ose kundërshtues për të provuar që të nënshtrojë frikën. Ai ka nevojë të mirëbesojë pasi natyrshëm ai është dyshues. Është një mosbesues.

Psiko Test

87

Fëmija juaj = ka shumë shokë, i

pëlqen të jetë një “yll”?

= është i gjallë, i pëlqen shakaja dhe ka shumë humor?

= ka shumë dëshirë të jetojë eksperienca të reja?

= i pëlqen të luajë dhe të argëtohet?

= fillon shumë aktivitete të reja dhe i mungon qëndrueshmëria?

= urren detyrimet dhe problemet?

= është lakmitar?

= është optimist dhe gazmor?

= duket hiperaktiv?

= Është shumë krijues dhe me shumë ide?

7

gazmori i vogël

gazmori i vogël do të gëzojë jetën dhe të argëtohet. Është një fëmijë i gëzuar që pëlqen çdo gjë që jeta mund t’i ofrojë. Ai e ka të vështirë të angazhohet dhe të jetë i qëndrueshëm në një aktivitet, pasi kjo e pengon. Në të kundërt,ai do të provojë çdo gjë. Ai qortohet për shpërndarjen e tij. Ai urren detyrimet,sforcimet dhe vuajtjet. Ai pëlqen të krijojë ambient dhe të dëfrejë shokët, gjë që e bën popullor. Është një aventurier.

sheFi i vogëlFëmija juaj = ka shumë forca dhe energji?= pëlqen përballjet dhe nuk

heziton te grindet?= urren padrejtësitë?= është i tepruar në çdo gjë?= është inatçi?= a është shpesh shef i grupit?= është mbrojtës i më të

vegjëlve apo i më të dobëtëve?

= shpreh me lehtësi pakënaqësinë e tij në formën e një zemërimi të fortë?

= nuk ka frikë nga asgjë dhe nuk është shumë i ndjeshëm?

= pret fjalën lehtësisht, pasi për atë çdo gjë është bardh e zi?

8

sheFi pëlqen të komandojë dhe që gjërat të jenë bërë në mënyrën e tij. Është fëmijë zemërak dhe impulsiv. Ai shpërndan energji dhe shpesh merr gjërat në dorë, kjo e bën që të jetë një udhëheqës. Ai e urren padrejtësinë dhe nuk heziton të ndeshet për t’u mbrojtur apo për të marrë nën mbrojtje me të dobëtit. Ai me raste mund të bëhet i dhunshëm e dominues. Është një mbrojtës.

Fëmija juaj = e ka të vështirë të

zgjedhë, të vendosë apo të bjerë dakord me të tjerë?

= ka nevojë të stimulohet?= të presë minutë e fundit

për të reaguar?= urren konfliktet dhe

kërkon harmoninë?= është pajtues dhe i lehtë

dhe i lehtë për të jetuar?= është i ndjeshëm?= është tolerant dhe i

kuptueshëm?= nuk ndeshet, por bën

rezistencë pasive?= merr gjithmonë kohë për

të bërë asgjë?= hutohet duke parë TV

ose lodrat video?

9

DiPlomati i vogël

DiPlomati është shumë paqësor dhe urren konfliktet. Është fëmijë i qetë dhe mund të kalojë ditën me lodra, duke parë TV ose duke luajtur në kompjuter. Ai merr kohën e tij për të jetuar dhe urren të vendoset në situata të nxituara. E ka të vështirë të vendosë dhe të marrë një pozicion apo të kalojë në veprime. Ai ka nevojë të ndjehet në harmoni me natyrën dhe të tjerët. Është një paqësor.

88 maj 2012 89

MaMatë na e kanë thënë gjithMonë. e rëndësishMe është të sajohesh. të hash ato që gjen. i bën Mirë shëndetiti dfhe jo vetëM . por ka ushqiMe e ushqiMe. dhe gjithçka varet nga koMbiniMi. ato të duhurat parandalojnë rrudhat dhe rrathët e syve, zbardhin dhëMbët dhe u japin fokëve shkëlqiM.

AntioksidAntë dhe lëkurA rigjenerohet

fjala kyç është ORAC (Oxygen Radi-cal Absorbance Capacity), një tregues që mat fuqinë antioksiduese të çdo ushqimi. Jo të gjithë përbërësit kanë të njëjtën aftësi për të përthithur radi-kalet e lira dhe për të mbrojtur lëkurën nga dëmi i oksidimit. Mes produkteve të stinës të parat janë angjinaret (karçofi), pastaj lëngu i rrushit të zi (përfshirë edhe verën), mollët dhe boronicat. Një kon-sum i rregullt ndihmon lëkurën të rinovo-het dhe t’u rezistojë rrezeve Uva.

Efekti pozitiv. Përmirësojnë qarkul-limin dhe pastojnë. Pë rmë tepër bo-ronicat stimulojnë memorien dhe kanë efekte pozitive mbi kujtesën.

Pulë dhe Agrume: jePi mbështetje kolAgjenit

E ka të pjekur? Hidhi edhe lëng limoni. Kurse gjelin e detit kombinoje me një sallate me ullinj dhe portokaj. Mishi i bardhë ka proteina dhe vlera të larta biologjike dhe veprojnë në formimin e kolagjenit. Agrumet janë të pasura me vitaminë C, që i jep elasticitet lëkurës. Kombinimi është çelësi.

Efekti pozitiv: mishi i bardhë përm-ban po aq hekur sa mishi i kur, por më pak yndyrë. Vitamina C përmirëson presionin e gjakut.

omegA 3 dhe rozmArinz, lëkurë më komPAkte

peshku ëshgtë i pasur me Omega 3. Por këto acide yndyrore, shumë të nevojshëm për lëkurën, oksidohen dhe shpërbëhen shpejt gjatë tretjes dhe e humbasin efikasitetin. Por jo nëse gat-uan peshkun me rozmarinë ose curry, që ia mbrojnë atributet. Efekti pozitiv: acidet Omega 3 forcojnë zemrën dhe zbusin sindromat paramenstruale. PortokAll në PjAtë: ngjyrë e shëndetshme

Hurma, papaia, karota dhe kungull përmbajnë betakaroten, i cili në vetë e

50ushqimet që më zbukurojnë

Sekrete bio

89

nxin edhe më shumë lëkurën në dimër e përmirëson ngjyrën. Një ëmbëlrisë e lehtë? Hurma dhe gjizë. Kështu do të sigurish edhe proteinat që rigjenerojnë lëkurën.

Efekti pozitiv: betakaroteni mbron nga vireuset dhe nga bakteret. Hurmat pastrojnë mëlçinë. lAmtumirë fytyrë gri

Nëse pi cigare, e ke të qartë se kujt duhet t’ia faturosh fajin edhe për rrudhat. Nëse e ke të pamundur që ta lësh, atëherë dyfisho konsumimine brokolit. Përmban izocianate, përbërës aromatikë me squfur ,vitamina C, PP, A dhe kripëra minerale që mbrojnë mushkëritë. Por dije se kjo nuk është një zgjidhje. Efekti pozitiv: këto që të thamë më sipër janë vetëm zbutës. Të lësh cigar-en ka më shumë sesa një efekt të tillë, prandaj e di se ç’duhet të bësh. një çAj jeshil Për të zgjuAr qelizAt

Të pish dy litra ujë në ditë i bën mirë lëkurës, por t’i shtosh edhe çaj jeshil, e bën edhe më të bukur akoma. Sepse nxit shkëmbimin e qelizave dhe për-mirëson hidratimin.

Efekti pozitiv: Çaji jeshil e rrit me 5% konsumin ditor të kalorive. Por ndaluni në 4 gita në ditë: përmban polifenole, që në doza të larta, pengojnë për-thithjen e hekurit.

tizAnA PArfumos lëkurën

nuk dihet prej të gjithëve por çajrat me bazë glikanxoje, kopre, livande, men-teje, limoni dhe xhenxhefili parfumosin lëkurën. Për një rezultat më të mirë, shto edhe ananas e mango.

Efekti pozitiv: Dy filxhanë çaj në ditë luftojnë stresin. më PAk kriPë më shumë bAjAme: s’kA më rrAthë të zinj

Sy të enjtur? Shkaku mund të jetë një teprim me kripën. Së pari, zëvendësoje me kripëra aromatike. Pastaj, sa më shumë ba-jame, arra, vaj luledielli: një burim i shkëlqy-er i vitaminës E. por kujdes me kaloritë! Efekti pozitiv: Më pak kripë, presion arterial më i ulët. Frutat e thara i bëjnë mirë edhe meshkujve. Kanë një efekt mbrojtës mbi prostatën. oriz integrAl + thjerrëzA = flokë me shkëlqim

Për të rigjeneruar flokët thjerrëzat, fasulet dhe bizelet janë të shkëlqyera (përmbajnë proteina që ndikojnë tek keratina). Kombinoje me oriz integral, i pasur me vitamina dhe zink. Shto kokrra gruri, i pasur me vitaminë B. Efekti pozitiv: Një pjatë e tillë është e pajisur me triptofan, një aminoacid që përmirëson humorin.

rukolA e hArengA: metAbolizën Prej sPortisti

rukola është e pasur me kalcium: 100 gramë përmbajnë 160 mg, gati 15% të nevojës së përditshme. Edhe lakrat janë një burim i mirë kalciumi. Kombinoje me harenga, të cilat përmbajnë vitaminë D dhe ndihmojnë përthithjen e kalciumit.

Efekti pozitiv: konsumimi i rukolës djeg edhe yndyrat. hekur dhe vitAminë C: PAmje më PAk e lodhur Hekuri oksigjenon qelizat, pranadaj nëse mungon, kjo përkthehet me

anemi dhe lodhje. Gjendet tek frutat e detit dhe spinaqi. Përthithet më mirë me vitaminën C: më pas pi një gotë me lëng portokalli ose qitroje të shtrydhur, pije që nxisin përthithjen. Kurse kafeja dhe çaji bëjnë të kundërtën. Efekti pozitiv: Braçio di Ferro na më-son: spinaqi përmben edhe përqindje të larta nitrati inorganik, që u jep musku-jve energji dhe tonifikim. më PAk sheqer dhe kAlori: PlAkesh më PAk

Sheqeri është armiku numër një i lëkurës, sepse rrit gmiceminë në gjak dhe favorizon plakjen. Zëvendësoje me ëmbëlsues natyralë: shumë oriz ose shurup orizi. Shmang ëmbëlsirat midis vakteve.

Efekti pozitiv: Më pak insulinë. Rezultati: më pak probleme me shën-detin. luleshtrydhe dhe shAmPAnjë: qesh më shumë

euforia që të shkakton shampanja dihet. Shtoji kësaj edhe efektin e lulesh-trydheve, që përmbajnë ksilitol, i cili zbardhe dhe mbron dhëmbët.

Efekti pozitiv: Antocianet, pig-mentet e luleshtrydheve, mbrojnë stomakun nga dëmet e alkoolit. E mbështet Universiteti i Barcelonës. dhe në fund, PAk ekzotizëm

Sa më shumë xhenxhefil, shafran, fara uzoje, të pasura me antioksidues: më pak rrudha dhe njolla mbi lëkurë.

Efekti pozitiv: Kanë një veprim an-tiinflamator dhe kontrollojnë nivelin e kalorive.

90 maj 2012 91

NE TRYEZENE TRYEZE

Stina e frutave dhe perimeve

Makarona me hudhër, vaj dhe peshk ton

Ananas dhe luleshtrydhe

PËRBËRËSIT 2 thelpinj hudhër 5 lugë vaj ulliri 320 g spageti 160 g ton i konservuar 2 speca të kuq Disa gjethe borzilok

PËRGATITJA Ngroh vajin dhe shto në të 2 thelpinjtë e hudhrës: njërin të paqëruar dhe tjetrin të qëruar dhe të prerë përgjysmë. Pastaj

hidh edhe dy specat djegës dhe skuqi për pak sekonda. Më pas bashko me vajin tonin dhe pastaj spagetit, të cilat më parë t’i kesh zier në ujë të vluar dhe kripë. Përzieji të gjitha bashkë në tigan me dy pirunj dhe pasi të jenë gati, spërkati me borzilok të freskët, të grirë hollë. Hidhi në pjatë dhe shërbeji të nxehta.

PËRBËRËSIT 1 ananas250 g luleshtrydhe Mente e freskët Lëng limoni Sheqer

PËRGATITJA Pastro ananasin nga gjethet dhe nga lëkura e trashë dhe më pas prije në feta të holla. Vendosi fetat në një letër kuzhine dhe më

pas në një tavë pjekjeje. Pudrose me sheqer dhe vendose në furrë në temperaturën 180 gradë për rreth 20 minuta. Më pas lëre të ftohet. Shpërndaji fetat e pjekura të ananasit nëpër kupa dhe hidhi përsipër 250 g luleshtrydhe të prera, të spërkatura me lëng limoni dhe me mente të freskët të prerë hollë.

91

PËRBËRËSIT 2 lugë parmixhan250 g pasta 250 g bizele KripëPiper

PËRGATITJA Zverdh 40 g miell për 1-2 minuta në një tigan, pa shtuar yndyrë. Shto 4 dl pana të freskët dhe përz-ieje për 7-8 minuta me rrahëse. Bashko një lugë parmixhan të grirë, kripë

dhe piper. Lëre të ftohet. Ziej ujë e kripë dhe hidh bizelet. Lëri të zihen për 4-5 minuta. Më pas kaloji në ujë të ftohtë e akull që të qëndrojnë të gjelbra. Në ujin e bizeleve hidh pastën. Kulloje dhe bashkoje me beshamelin. Me to formo katër fole mbi një tavë me letër kuzhine, spërkati me parmixhan dhe në qendër hidh bizelet. Vendosi në furrë të nxehtë për 15 minu-ta në 200 gradë.

Bizele në fole

Fokaçe me perime të freskëta

Patëllxhanë të mbushur PËRBËRËSIT 4 patëllxhanë të mëdhenj 250 g çikore200 g djathë i tymosur 60 g gjalpë3 lugë vaj ulliri 2 gota vaj luledielli 50 g miell 1/2 l qumësht Pak arrë moskat Kripë Piper

PËRGATITJA Laj patëllxhanët dhe priji përgjysmë për së gjati. Pasi t’u heqësh tulin e brendshëm, spërkati me kripë të trashë dhe lëri për 30

minuta. Shkri gjalpin, bashkoje me miellin dhe pas dy minutash shto edhe qumështin e nxehtë. Lëri në zjarr për 10 minuta, duke i përzier me rrahëse. Hidhi kripë, piper dhe arrë moskat. Shpëlaj dhe thaj fetat e patëllxhanit, skuqi në vaj dhe lëri të thahen në letër kuzhine. Ndërkohë laj gjethet e çikores dhe kaloji në tigan për 5-6 minuta me dy lugë vaj ulliri. Vendosi në fund të gjysmave të patëllxhanëve pastaj

hidh krem dhe vepro kështu derisa të mbarohen të gjithë përbërësit. Në fund mbuloji me feta djathi të tymosur. Mbështilli me letër alumini dhe piqi në furrë për 40 minuta në 180 gradë.

PËRBËRËSIT Uthull i bardhë Brumë për pica Sallatë cikoresh Vaj ulliri 100 g ullinj të zinj 2 domate të pjekura Rukola Kripë Sallatë jeshile 1 e verdhë veze Qepë Finokc

PËRGATITJA Laj dhe pri sallatën jeshile, cikoren, domatet dhe rukolën. Pri hollë qepën

dhe finokun. Bashkoji të gjitha perimet, hidhu kripë dhe vaj ulliri. Bashko ullinjtë. Hap brumin e gatshëm të picës. Shtro një shtresë brumi në një tavë të lyer me vaj dhe shtro sipër perimet duke lënë 1 cm të lirë anash. Lag anët dhe mbuloji me shtresën e dytë të brumit. Lyeje me të verdhën e vezës dhe shpoje brumin me pirun. Piqe fokaçen në furrë të ngrohur më parë në 220 gradë për 30 minuta. Shërbehet e ngrohtë.

92 maj 2012 93

Qelizat staminaledhuratë e natyrës që nuk duhet humbur Një muNdësi më shumë për NëNat e reja. Një procedurë fare e thjeshtë. por që Në të ardhmeN vleN për kurimiN e kaq shumë sëmuNdjeve. ja ç’duhet të diNi për ruajtjeN e gjakut të kor-doNit kërthizor. dhe si muNd ta kryeNi Në shqipëri

Vetëm pak ditë pasi Lucky Mulumba, një nënë e re që jetonte në San Bruno të

Kalifornisë, pruri në jetë fëmijën e saj të parë , një vajzë që e quajti Karol, mësoi se e sapolindura ishte e sëmurë me aneminë “Sickle Cell’. “Mjekët më thanë se ajo kishte formën më të rëndë dhe më treguan se fëmija do të kalonte një jetë të vështirë. Disa mjekë më thanë se vajza ime nuk do ta arrinte dot moshën 10 vjeçare”,- tregon Lucky Mulumba. Dy vjet më pas ajo mësoi se ishte shtatzënë me fëmijën e saj të dytë, Markun. Mjeku i sugjeroi që ajo të depozitonte në bankë gjakun e kordonit të tij kërthizor, në mënyrë që një ditë ajo të mund ta përdorte për të ndihmuar Karolën. Kur

vajza ishte 6 vjeç, filloi të kishte paraliza të vogla dhe mjekët e paralajmëruan se edhe mund të vdiste nga njëra prej tyre. Ky ishte momenti kur fëmija iu nënshtrua një transplanti qelizash staminale, duke përdorur qelizat prej gjakut të kordonit kërthizor të depozituara prej të vëllait, Markut. Procedura funksionoi. Karola u kurua prej anemisë “Sickle cell’ dhe pas tre vjetëve trajti, u shërua nga sëmundja. Tani ajo mund të shkojë në shkollë, të luajë jashtë me shokët dhe të shijojë ushqimin. “Tani, ndihem shkëlqyeshëm. Nuk kam më dhimbje dhe nuk më duhet të vizitohem tek mjeku gjatë gjithë kohës”, tregon Karola. Nëna e saj, Lucky, e quan procedurën “më shumë se një mrekulli”. Karola nuk është pacientja

e vetme që ka përfituar prej gjakut të kordonit, sepse qe nga viti 1988 kur u provua përfundimisht se gjaku i kordonit kërthizor mund të përdoret për të zëvendësuar palcën kockore difektoze të njeriut rreth 15,000 njerëz janë trajtuar dhe kuruar.

Qelizat staminale, tullat ndërtuese të jetësTrupi i njeriut përbëhet nga më tepër se 200 lloje qelizash të maturuara; secila prej tyre ka nga një funksion të dallueshëm dhe të specializuar. Qofshin ato qeliza të muskulit të zemrës, që rrahin në mënyrë ritmike, apo rruaza të kuqe të gjakut, që shpërndajnë oksigjen në çdo pjesë të trupit tonë, të gjitha “qelizat

Në orët e para

93

punëtore” të specializuara, kanë rolin e tyre. Qelizat staminale janë ndryshe prej qelizave punëtore të maturuara të organizmit të njeriut. Ato kanë një aftësi të mahnitshme , jo vetëm për të shumëfishuar vetveten, por edhe për të krijuar inde të reja kur ato ndahen e zhvillohen më tej. Zbulimi i qelizave staminale ka qenë një prej arritjeve më të shkëlqyera të mjekësisë moderne. Me këtë aftësi qelizat staminale luajnë një rol kyç gjatë zhvillimit të trupit të njeriut pas ngjizjes. Aftësia e tyre për të prodhuar lloje të ndryshme qelizash të specializuara i bën ato kaq unikale dhe të fuqishme për terapinë mjekësore.Qelizat staminale zhvillohen sipas moshës dhe kategorizohen në varësi të origjinës së tyre dhe sipas llojit të qelizave punëtore që ato mund të prodhojnë. Qelizat Staminale Embrionale përdoren në laborator si një mjet për kërkime shkencore për të kuptuar zhvillimin e qelizës, por, ato nuk janë të disponueshme për t’u përdorur për terapi. Këto, mund të shkaktojnë krijimin e pjesës dërmuese të trupit të njeriut por sidoqoftë, embrionet duhet të shkatërrohen pas mbledhjes, pasi ndryshe shfaqen çështje etike tepër të mprehta.

Qelizat Staminale të të Rriturve, gjenden në të rriturit por gjithashtu edhe në fëmijët. Qelizat staminale të të rriturve janë quajtur, gjithashtu, “qeliza staminale të angazhuara” apo “të programuara”, përderisa prej tyre mund të prodhohet vetëm një gamë e kufizuar qelizash të specializuara. Me kalimin e kohës edhe ato e humbasin vitalitetin e tyre.Qelizat Staminale të Kordonit Kërthizor. Këto janë “qeliza staminale të të porsalindurit” dhe konsiderohen se janë të pranishme më herët sesa “qelizat staminale të të rriturit”. Ato janë më pak të maturuara (më pak të angazhuara) se qelizat staminale të gjendura në palcën kockore ose në organet e të rriturve a fëmijëve. Megjithëse pjesa më e madhe e qelizave staminale janë qeliza staminale hematopoietike, gjaku i kordonit kërthizor, përmban edhe qeliza të hershme mesenchymale dhe qeliza të tjera të hershme staminale, në sasi më të vogla. Qelizat staminale të rrjedhura prej kordonit kërthizor, janë unikale dhe të njohura se kanë një aftësi më të gjerë se sa qelizat staminale të të rriturve, për të prodhuar qeliza dhe inde të ndryshme të trupit të njeriut. Ky zbulim i mrekullueshëm i shkencës mjekësore

po zbatohet për të zhvilluar terapi për sëmundje serioze të njeriut. Kjo e bën, kaq emocionues përdorimin, në terapi, të qelizave staminale, të marra prej kordonit kërthizor.

në bankat e posaçmeBankat e depozitimit të qelizave staminale janë një mundësi unike për të ruajtur tullat e çmuara ndërtuese të trupit të njeriut; gjaku i kordonit kërthizor, indet e kordonit dhe indet dhjamore janë vetëm disa prej burimeve të qelizave staminale të gatshme për të ofruar themelet ku bazohen terapitë mjekësore për mbi 80 lloje sëmundjesh të gjakut, sëmundjeve të lidhura me gjakun dhe aplikime të tjera që i përkasin mjekësisë rigjeneruese.Qelizat staminale hematopoietike (të gjakut) janë qeliza prej të cilave prodhohen gjithë qelizat e gjakut dhe të sistemit tonë imunitar.Qelizat staminale hematopoietike në të rriturit gjenden më shpesh në palcën e kockës e më pak në gjak. Qelizat staminale mesenchymale. Ato gjenden në palcën kockore, muskujt, dhjamin dhe në organe të tjera, e kanë treguar se kanë aftësinë për të prodhuar

CRYO-CORD – PROÇesI I PЁRPUNIMIT PËR SIGURINË TUAJ Para lindjes, çiftet ose nëna e interesuar për mbledhjen e qelizave staminale prej gjakut dhe kordonit kërthizor pajisen me kitin special të mbledhjes, i cili i mundëson mjekut ose mamisë që të mbledhë gjakun e kordonin kërthizor të foshnjës. Menjëherë pas lindjes, gjaku i kordonit kërthizor, tërhiqet dhe, dërgohet menjëherë në bankën/stabilimentin e qelizave staminale. Aty,ai kontrollohet dhe përgatitet për depozitim të mëtejshëm të qelizave staminale. Të gjitha mostrat e gjakut dhe kordonit kërthizor testohen për infeksione, qofshin ato me natyrë bakteriale ose virale, duke përdorur një metodë diagnostikuese të Reaksionit Zinxhir të Polimerazës (PCR). Gjatë ekzaminimit dhe përgatitjes, qelizat staminale ruhen duke përdorur teknologji të fjalës së fundit të shkencës dhe më pas përcaktohet sasia dhe cilësia e tyre. Ato, më pas do të ndahen dhe konservohen në temperaturë më të ulët se -185°C në gjendjen e gaztë të azotit të lëngët. Ky proçes është i njohur si konservimi në ngrirje të thellë. Lëvizja e shpejtë e kërkimeve mjekësore dhe studimeve klinike mbi qelizat staminale prej gjakut

dhe indeve të kordonit kërthizor kanë çuar në një përparim të pamatshëm në fushën e Mjekësisë Rigjeneruese. Në dallim prej gjakut të kordonit kërthizor, vetë kordoni kërthizor, përmban, kryesisht, qeliza staminale prej indesh të quajtura qeliza staminale mesenchymale. Këto qeliza, gjenden, kryesisht, në të ashtuquajturin Wharton’s Jelly - një burim i pasur me qeliza staminale.(për më shumë info: www.cryo-save.com/al )

94 maj 2012 95

vetë inde të ndryshme, të tilla si indet nervore ose qelizat prodhuese të insulinës në organizmin e njeriut.

Qeliza unikaleQelizat staminale prej kordonit kërthizor janë unikale. Ato kanë disa avantazhe të rëndësishme, të cilat humbasin ose zvogëlohen në rastin e qelizave staminale të të rriturve:- “të reja”, duke qenë se ato janë maksimumi vetëm 9-muajshe, ato nuk kanë vuajtur prej proçesit të plakjes dhe shpesh ndahen më shpejt dhe janë më të shëndetshme krahasuar me qelizat staminale që gjenden tek të rriturit. - më “të freskëta” , duke qenë të mbrojtura prej mitrës së nënës ndaj shumë viruseve dhe infeksioneve të gjendura -në botën e hapur, ato, ka shumë pak të ngjarë, të jenë të kontaminuara ose të ndikuara prej sëmundjeve. - “më naive” - kjo do të thotë se ato kanë më pak të ngjarë të shkaktojnë ndërlikime në transplantet në të tjerët sesa qelizat staminale të nxjerra prej të rriturve.Qelizat Staminale Alogeneike Kur pacientëve ju transplantohen qeliza staminale të cilat janë dhuruar prej dikujt tjetër, këto transplante quhen trajtime allogeneike, dhe qelizat e përdorura për këtë quhen qeliza allogeneike. Qelizat allogeneike duhet të testohen për përpushmërinë përpara se të përdoren. Sidoqoftë, edhe pas testimit, qelizat allogeneike bartin një farë rreziku. Për të qenë të suksesshëm dhe për të shmangur kundërveprime serioze, transplantet allogeneike, shpesh, shoqërohen me medikamente speciale të cilat e ndrydhin sistemin tonë imunitar. Edhe pas kësaj, qelizat e huaja përsëri mund të refuzohen prej trupit të njeriut që po i merr ato. Për këtë arësye, kurdo, që është e mundshme, dhe e disponueshme (në varësi të sëmundjes specifike), mjekët do të parapëlqenin që të përdornin për trajtime mjekësore qelizat staminale të vetë personit. Qelizat Autologe. Ky quhet një transplant “autolog”, për arsye se pacientët marrin qelizat që vijnë prej vetë trupit të tyre, dhe kështu, ato do të jenë shumë më të gatshme për t’u pranuar prej organizmit. Qelizat prej kordonit kërthizor janë, të paktën, po aq të efektshme sikurse dhe qelizat staminale prej palcës kockore, si në transplantet autologe ashtu dhe në ato allogeneike. Për më tepër, në transplantet allogeneike, qelizat prej kordonit kërthizor, ka më pak të ngjarë të flaken, krahasuar me qelizat e marra prej palcës kockore.

Prandaj, nëse dikush vendos të ruajë qelizat staminale të fëmijës së tij, ka një probabilitet prej 1 në 4 raste për të qenë një përputhje perfekte në ofrimin e përshtatshëm për transplant për përdorim tek të afërmit e rrethit të ngushtë të fëmijës siç janë vëllezërit dhe motrat e tij.

mundësi vetëm një herë në jetëQelizat staminale të nxjerra prej kordonit kërthizor mblidhen në çastin kur pritet kordoni kërthizor që lidh nënën me foshnjën e porsalindur. Mbledhja është e lehtë, kryhet brenda pak minutave dhe është, krejtësisht, e padëmshme si për nënën dhe për të porsalindurin. Mbledhja e këtyre qelizave është tepër e thjeshtë nga pikëpamja teknike mjekësore dhe mund të kryhet edhe nga një staf jomjekësor, i cili ka marrë një trajnim të thjeshtë për këtë. Aktualisht, mbledhja e gjakut të kordonit dhe indit të kordonit kërthizor mund të kryhet në çdo maternitet a shtëpi lindjeje në Shqipëri.

Nga ana tjetër mbledhja nuk ndikon aspak në etapat e lindjes dhe, në dallim prej mbledhjes së qelizave staminale nga të rriturit. Për ta bërë këtë nuk ka nevojë për asnjë procedurë invazive. Pas lindjes, ndërsa ne rritemi, grupet e qelizave staminale të gjendura fillimisht në kordonin kërthizor nisin të ndryshojnë. Për këtë arësye, çasti i lindjes është një mundësi, që të jepet vetëm njëherë në jetë, për të “vjelë” këto qeliza unikale. Ruajtja në ngrirje të thellë pranë bankave të specializuara dhe të besueshme, bën të mundur që ato të depozitohen për përdorim në të ardhmen kurdo që të nevojiten.

Zhvillime të suksesshme në 20 vjetNë 1988 u provua, përfundimisht, se gjaku i kordonit kërthizor mund të përdoret për të zëvendësuar palcën kockore difektoze të njeriut. Që prej asaj kohe, këto qeliza staminale hematopoietike (të gjakut) janë kthyer në terapi të qëndrueshme për mjaft sëmundje të gjakut, të tilla si leuçemia

Në orët e para

Kërkimet më të fundit kanë treguar se qelizat staminale të nxjerra prej gjakut të kordonit mund të jenë një alternativë e efektshme për riparimin e dëmeve të shkaktuara prej infarkteve të zemrës. Të paktën 20 Milion njerëz i mbijetojnë çdo vit infarkteve të zemrës dhe hemoragjive cerebrale, sipas vlerësimeve të OBSH, por shumë prej atyre kanë pritshmëri të ulëta për jetën dhe kërkojnë kujdes mjekësor të vazhdueshëm e të shtrenjtë. Përdorimi i qelizave staminale të vetë këtyre pacientëve

mund të riparojë dëmet e infarkteve të zemrës, megjithëse përfitimet e tyre mund të jenë të kufizuara për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të këtyre qelizave staminale dhe të vjetërsisë së këtyre qelizave në këta pacientë. Shkencëtarët kanë zbuluar se qelizat e muskulit të zemrës të zhvilluara duke përdorur qelizat staminale prej gjakut të kordonit të njeriut mund të ndihmojnë në riparimin e qelizave të muskulit të zemrës të dëmtuara prej infarkteve të zemrës.

QelIzAT STAMINAle, Rol kyç NË RIPARIMIN e MUSkUlIT TË DËMTUAR TË zeMRËS

95

(kanceri i gjakut), anemia (mungesa e hemoglobinës) dhe për disa sëmundje autoimune (kur trupi sulmon qelizat e veta). Deri në përvjetorin e njëzetë të këtij suksesi, rreth 15,000 njerëz janë trajtuar duke përdorur transplante të gjakut të kordonit kërthizor. Suksesi i parë i vlefshëm në përdorimin e qelizave staminale hematopoietike (të gjakut) prej kordonit kërthizor ndodhi në vitin 1988. Në atë kohë, një djalë 5 vjeçar, i cili vuante prej një çrregullimi të rrallë gjenetik të quajtur Anemia e Fanconit, u trajtua me qeliza staminale prej motrës së tij të porsalindur. Tashmë, 20 vjet pas transplantit, djali, jo vetëm që gëzon shëndet të plotë por sistemi i tij imunitar dhe i gjakut janë bërë plotësisht funksionalë pas këtij transplanti. Në 1988, mund të trajtohej vetëm një sëmundje me anë të qelizave staminale të nxjerra prej kordonit kërthizor dhe dhjetë vjet më parë një numër sëmundjesh vetëm sa gishtat e një dore. Ndërsa në ditët e sotme, qelizat staminale prej kordonit kërthizor, përdoren për trajtimin me sukses të më tepër se 80 lloje sëmundjesh. Jo vetëm që numri i trajtimeve të tilla është rritur pa masë përgjatë dy viteve të fundit, por, gjithashtu, edhe lista e sëmundjeve të trajtueshme me anë të qelizave staminale është zgjatur ndjeshëm. Tumoret jo-të

gjakut, të tillë si retinoblastoma (tumori në sytë) dhe neuroblastomat(tumoret në tru), i janë shtuar së fundmi listës dhe përdorimi potencial i gjakut prej kordonit kërthizor nuk duket të mbarojë me kaq. http://www.cms08.cryo-save.com/en/references.html  

në një të ardhme të ndriturShpejtësia e mahnitshme e kërkimeve dhe provave klinike të cilat përdorin gjakun e kordonit kërthizor, ka çuar në atë, që të trajtohen sëmundje, të cilat, askush, nuk i kish menduar më parë. Provat klinike në trajtimin e sëmundjes metabolike të trurit(sëmundjet e Hurler, e Krabbe dhe e Turner), paralizat nga hemoragjitë cerebrale dhe diabeti i tipit I (i njohur, gjithashtu, si diabeti juvenile), i kanë bashkuar sëmundjet e gjakut në terapi të suksesshme. Për më tepër, mjaft prej këtyre trajtimeve të reja janë duke përdorur gjakun e kordonit kërthizor të vetë pacientit. Zbulime të reja, emocionuese, shkencore, kanë treguar se, në laborator, qelizat e gjakut të kordonit kërthizor, mund të zhvillohen më tej në qeliza të mëlçisë, veshkës, qeliza nervore, të muskulit të zemrës dhe në qeliza prodhuese të insulinës. Ky zbulim, i hap dyert, potencialisht, përdorimit të këtyre qelizave në mjekësinë rigjeneruese.

Që prej transplantimit të parë të suksesshëm të qelizave staminale prej kordonit kërthizor në vitin 1988, janë kryer tashmë, një total prej mbi 15,000 transplantesh. Aktualisht, çdo vit kryhen mbi 3,000 transplante të qelizave staminale, çka do të thotë se, tashmë, flitet me siguri, për një standard mjekësor.

Depozitimi i qelizave staminale - a ja vlen mundimin? Sipas nivelit të dijeve në ditët e sotme, mjekët shkencëtarë besojnë se ka një probabilitet të lartë që një fëmijë të përdorë qeliza staminale prej gjakut të kordonit të tij kërthizor, më vonë, gjatë jetës së tij. Tani ky probabilitet është të paktën 1 në 400, dhe është në rritje.

A mundet që gjaku prej kordonit kërthizor të konservohet për një kohë të gjatë?Qelizat staminale prej gjakut të kordonit kërthizor të cilat janë përgatitur në mënyrën e duhur për depozitim mund të jetojnë, në fakt, më gjatë se ç’mund të jetojmë ne vetë. Kërkimet e deritashme sugjerojnë se qelizat e ruajtura në ngrirje të thellë, kanë,virtualisht, një kapacitet të pakufizuar.

Gjaku i kordonit kërthizor mund të përdoret vetëm për fëmijët ? Gjithashtu edhe të rriturit, mund të kurohen me anë të gjakut prej kordonit kërthizor e, në fakt, ata përbëjnë edhe numrin më të madh të pacientëve. Nganjëherë sasia e disponueshme nuk është e mjaftueshme dhe mjekut i duhet që të përdorë qeliza staminale prej një burimi të ndryshëm. Për sa i takon mjekësisë rigjeneruese, sasia e qelizave staminale është më pak e rëndësishme. Kjo pasi edhe një sasi e vogël mund të jetë e mjaftueshme për të aktivizuar rigjenerimin e një indi në trupin e njeriut.

A nevojitet gjaku i kordonit kërthizor për qelizat staminale kur në fund të fundit, kushdo, mund të marrë palcë kockore?! Do të ishte shumë mirë nëse kjo do të ishte kaq e lehtë. Është e vërtetë se palca kockore përmban qeliza staminale, por, ajo plaket njësoj si edhe trupi, dhe potencialisht, humbet si vitalitetin e saj ashtu dhe dobishmërinë, dhe, ajo mund të preket prej të njëjtave sëmundje sikurse edhe pjesa tjetër e trupit të njeriut (p.sh. diabeti i tipit II). Në dallim nga ato, qelizat staminale të nxjerra prej kordonit kërthizor, janë të reja, të freskëta dhe të paprekura nga sëmundjet, duke ofruar shumë më tepër fleksibilitet. Kordoni kërthizor, gjithashtu, përmban një gamë më të gjerë të qelizave staminale sesa palca kockore.

GJIThçkA DUheT TË DINI PËR QelIzAT STAMINAle

96 maj 2012 97

Parajsa e gogolëve

MesFletësh

Humori i hollë, dhembshuria dhe dashuritë e një personazhi të veçantë dhe të familjes së tij të pazakontë.Kryetari i një familjeje të çuditshme (gjashtë gjysmëvëllezër e gjysmëmotra) gjendet i pleksur në një histori të dyshimtë atentatesh, që vulos fatin e tij prej dashi, dash kurbani. Beniamin Maloseni punon në një Qendër Tregtare si dash kurbani... Ai paguhet që të mbartë të gjitha fajet e Qendrës Tregtare në sytë e klientëve. Kur në Qendër � llojnë të shpërthejnë bomba, që lënë pas nga një a dy viktima, situata komplikohet. Beniamini bie në dashuri, viktimizohet, bëhet hetues e i dyshuar në të njëjtën kohë... e gjitha kjo e treguar me një humor të hollë, që do t’ju bëjë të qeshni edhe në ditët tuajamë të zymta. Ky libër, i përkthyer në mbi 20 gjuhë, është libri i parë i sagës së Malosenëve. Pennac i vazhdoi aventurat e Beniaminit dhe familjes së tij edhe në pesë romane të tjerë po aq të hollë e të këndshëm sa edhe ky. I drejtohet një lexuesi të rritur (30 vjeç

e lart); dashamirësve të romaneve policeske dhe atyre të romaneve rozë. Ndërkohë që edhe tituj si “Le Monde”, “Publishers Ëeekly”, “Kirkus Uk”, “Sun-Sentinel” apo “Daily Telegraph” e kanë vlerësuar si një roman që duhet lexuar. Me skena të jashtëzakonshme, dialogë shumë zbavitës dhe personazhe simpatike që e mbajnë lexuesin të mbërthyer. Daniel Pennac është një shkrimtar francez. Në vitin 2007, ai fitoi çmimin e famshëm Renaudot për esenë e tij “Chagrin d’école”. Pennac filloi të shkruante për fëmijët dhe më pas gjeti famën me serinë e librave të sagës Malosen, që tregojnë aventurat e Beniamin Malosenit (një dash kurbani) dhe të familjes së tij atipike. Stili i tij është gazndjellës dhe me fantazi të shfrenuar, si në sagën Malosen, por ai mund të shkruajë edhe ese pedagogjike, si: “Comme un roman”. “Parajsa e gogolëve” është titulli i parë i Daniel Pennac-ut i përkthyer në gjuhën shqipe.

Daniel PennacPërktheu: Margarita SkënderajNumri i faqeve: 234Çmimi: 800 lekëShtëpia botuese: Pegi

Zoli është vetëm gjashtë vjeç kur prindërit e saj, të rrethuar nga rojat fashiste të Hlinkës, Hitlerit sllovak, zhduken brenda një liqeni të ngrirë. Shpëton vetëm ajo dhe gjyshi, i cili mëson të shkruajë e të lexojë, madje e dërgon edhe në shkollë, pavarësisht nga traditat e bashkësisë së tyre. Dalëngadalë, te Zoli spikat një talent i jashtëzakonshëm për të shkruar e për të kënduar. I mbështetur në historinë e vërtetë të poetes rome, Papusza, dhe i vendosur në sfondin e Luftës së Dytë Botërore, Zoli është një histori dashurie, një rrëfi m për humbjen dhe një parabolë për Evropën e ditëve tona.

ZoliHistoria e një ciganejeColum MccannPërktheu Jorg ji QirjakoÇmimi: 800 lekëNumri i faqeve: 280 Shtëpia botuese: Dituria

Kjo është historia e një njeriu të talentuar dhe të vendosur, të cilin, në një çaste të jetës, shifrat e tërhoqën më shumë se notat muzikore. Libri është një bibliotekë e hapur për lexuesin. Ku secili mund të gjejë vetveten. Çdo faqe e tij pasqyron kompleksitetin e fi gurës se Greenspan-it, duke theksuar moton e tij: vendosmëruia e njeriut nuk mund të shërbejë si qëllim në vetvete, por si një përkushtim për t’I shërbyer popullit të tij dhe ekonomisë botërore.

Epoka e traziraveAlan GreenspanPërktheu: Aristotel PanoÇmimi: 2000 lekëNumri i faqeve: 610

97www.cryo-save.com

9 Muaj apo për gjithë Jetën?Kordoni kërthizor i foshnjës suaj përban qeliza staminale që mund të shpëtojnë jetën.

Me Cryo-Save – bankën e qelizave staminale lider në Europë ju mund t’i ruani ato për gjithë jetën.

Stem-Life Ltd një partnere e Cryo-Save AGRruga e ElbasanitQendra e Biznesit “Edil AL-IT”, Zyra No. 213, Tiranë, Shqipëri Tel +355 (04) 450 47 97 Mob +355 68 90 29 958Fax +355 (04) 450 47 96E-mail al@cryo-save.com

Cryo-Save AGChurerstrasse 65B8808 Pfäffikon SZTel +41 55 222 02 56 Fax +41 55 222 02 59Email int@cryo-save.com

www.cryo-save.com

Pwrse të zgjidhni Cryo-Save

Shumë pranë jush Kompania jonë e themeluar në 2000, me zyrat e saj qendrore të saj në Hollandë, është aktive me shumë sukses në 43 shtete përgjatë tre kontinenteve (Europë, Azi dhe Afrikë) e, tashmë, së fundi pranë jush edhe në Shqipëri.

Fokusi tek Cilësia Cryo-Save garanton standardet më të larta të cilësisë në terma të transportit, përgatitjes dhe sigurisë në lidhje me qelizat e depozituara staminale të fëmijës suaj. Angazhimi ynë ndaj ekselencës dhe zhvillimeve shkencore gjendet në përkushtimin dhe profesionalizmin e punonjësve tanë. Të jeni të sigurtë se secili hap që ne bëjmë është i bazuar në standarde të rrepta shkencore e industriale.

Ekspertiza jonë Mjekësore Ekspertiza mjekësore është thelbësore për të kuptuar më mirë teknikat e transplantimit të qelizave staminale dhe të mundësive emocionuese në të ardhmen në përdorimin e qelizave staminale. Falë një rrjeti mjekësh të përkushtuar, me një bazë të fortë të dijenive mjekësore, për të mbështetur aktivitetin e me besim të fortë se qelizat staminale të gjakut të kordonit do të kontribuojnë mjaft në të ardhmen e afërt në trajtimin e një numri në rritje sëmundjesh.

Akredituar dhe Çertifikuar, ndërkombëtarisht Cryo-Save me të gjithë laboratorët e saj është e detyruar të arrijnë ose të tejkalojnë standardet ligjore në fuqi në nivelin kombëtar në këtë industri shumë të rregulluar nga pikëpamja ligjore. Ne përpiqemi të marrim edhe akreditime vullnetare si ISO 9001:2008 e AABB. Cryo-Save është e akredituar dhe çertifikuar.

Çertifikim Çertifikatë e Përgjegjësisë për Produktin nga Ministria e Shëndetit Publik, Mirëqenies dhe Sporteve së Hollandës.

?

3ptixo_Albania.indd 1 20/12/2011 10:24:33 πμ

Rruga e ElbasanitQendra e Biznesit “Edil AL”, Zyra 213, TiranëTel +355 (04) 450 47 97Fax +355 (04) 450 47 96Mob +355 68 90 29 958 /+355 69 40 67 313E-mail al@cryo-save.com

9 MUAJ APO PËR GJITHË JETËN?

Stem-Life shpk Partnere ekskluzive e Cryo-Save AG

Cryo-Save AGChurerstrasse 65B8808 Pfäffikon, SwitzerlandWeb: cryo-save.com/al

“Kordoni kërthizor i foshnjës suaj përmban qeliza staminale që mund të shpëtojnë jetën. Ja përse çasti i lindjes së foshnjës suaj është një rast unikal për të mbledhur qelizat staminale kaq të çmuara për të ardhmen e tij. Me Cryo-Save- bankën lider në Europë të qelizave staminale ju mund t’i ruani ato për tërë Jetën”

98 maj 2012

Tipari kryesor i karakterit tuaj?Sinqeriteti, besnikëria dhe ndershmëria përbëjnë një karakter timin. E adhuroj këtë karakter dhe për një të vërtetë: këto tipare më kanë dhënë në jetë vlerat, por jo gjithçka.

Po ai për të cilin jeni më pak krenare?Nuk krenohem nëse dikush nuk ndihet mirë nga një veprim apo gjykim i imi që ka lidhje me të, sepse në jetën time ka një parim: të mendoj e veproj pozitivisht.

Çfarë do të ndryshonit tek vetja nëse do mundeshit?Do të ndryshoja një pjesë të sinqeritetit në raport me kohën dhe vendin.

Terapia juaj kundër stresit?Stresin e luftoj me udhëtim kryesisht, kur mundem, sa më larg ambientit ku është ky stres. Mendoj gjithnjë që koha larg vendit të stresit është mjeku më i mirë.

Cila është gjëja më e mirë që keni marrë nga jeta?Familja e para. Puna dhe shoqëria janë gjithashtu të mirat e jetës sime, pa ndrojtje do t’i cilësoja edhe krenaria e jetës sime.

Tre detajet bazike të veshjes suaj?Përgjithësisht veshja ime ka qenë klasike, ndoshta për shkak të punës, që ka qenë gjithnjë në një zyrë dhe kjo veshje më është përshtatur, ndjehem mirë me të.

Ç’është eleganca për ju?Eleganca gjithnjë është vlerë. E kush nuk e pëlqen? Eleganca të bën të kthesh kokën prapa e ta shikosh.

Ç’marrëdhënie keni me pasqyrën?Marrëdhënien me pasqyrën e kam të dashur. Aty shikoj veten në shtëpi, kur bëhem gati të dal nga shtëpia edhe kur atë fizikisht nuk e kam. Si në pasqyrë kontrolloj veten në të gjitha veprimet e mia gjatë ditës.

Cila janë fjalët që do të donit të dëgjonit prej të tjerëve?Faleminderit, të jam mirënjohës, të dua…

Në cilën epokë do kishit dashur të jetonit?Në çdo epokë, sepse mendoj se epokë ideale nuk ka.

Bëni bilance në fund të ditës?Eshtë gjëja e vetme që kam bërë gjithë jetën. Pa këtë bilanc nuk ec dot me këmbë në tokë.

Ju trembin vitet që ikin?Aspak. Vitet që ikin trembin ata që nuk janë të realizuar. Ndjehem mirë me vitet që ikin, sepse bëj atë që thashë: bilancin e ditëve dhe të viteve.

Frika duhet fshehur?Nuk mendoj se frika duhet të fshihet. Nëse ke frikë, ajo duhet hapur, që të mund ta shmangësh atë që ke frikë.

Vdekja ju tmerron?Vdekja është e tmerrshme! Ndahesh nga kjo jetë.

Karrierë pastaj fëmijë apo fëmijë pastaj karrierë?Vështirë ta ndaj. Koha që jetojmë më thotë se do të ndjekësh një karrierë duhet ta kesh të parën, sepse nuk preferohesh me fëmijë. Në një vend që s’do të ishte kjo barrierë, si t’i vinte.

Po sikur të ishit një film, si do të ishte titulli i tij?“Lumturia e jetës”.

Cilët do ishin të ftuarit e një darke ideale në shtëpinë tuaj?Në një darke ideale në shtëpinë time të ftuarit që do të më bënin ta shijoja janë miqtë e mi, shoqëria e afërt, me të cilët ndaj sinqeritetin tim.

Cili personazh filmash apo librash ju frymëzon?Sofia Loren, tek “Çoçarja”. Personazhe të librave janë të shumtë, sepse koha jonë ka qenë kryesisht e librit.

Dhurata që ju pëlqen të bëni?Prej shume vitesh preferoj të dhuroj buqeta me lule, sepse vetë kënaqem kur e marr këtë dhuratë.

Për ju, luksi është…?Luksi është gjithçka që të bën të ndihesh mirë, kur i ke mundësitë. Me mundësitë e mia do ta kisha luks të pushoja në një vend që më relakson; do ta kisha luks të kisha një banesë me një oborr me lule; do ta kisha luks të ndërroja gardërobën në çdo stinë, etj..

Talenti që do të donit të kishit?Të mund të këndoja në festa familjare; më mungon tërësisht.

Deri ku do arrinit për dashurinë?Dashuria është jetë dhe meriton pa fund.

Fjalët që ju hutojnë?Fyerjet janë e vetmja gjë që më huton, sepse nuk dëshiroj të përgjigjem me të njëjtën gjë dhe hutohem.

En privé

Kësaj here nënKryetarja e KQZ-së nuK vjen për

të folur për politiKë. jo vetëm sepse nuK jemi

në periudhë Zgjedhore. por sepse i Kemi KërKuar

Që t’i përgjigjet pyetësorit tonë. Që vetëm me

politiKë nuK merret...

Dëshira Subashi