Maatwerk op school vereist Leiderschap

Congres voor schoolleiders - januari 2017

2

“The most important thing about education is appetite.”

Winston Churchill

3

Inhoud4 Leiderschap is cruciaal in onderwijsvernieuwing

6 Het belang van maatwerk volgens de Inspectie van het Onderwijs

8 De kip of het ei? De schoolleiding erbij!

9 Direct aan de slag met Maatwerk – door het onderzoek met de DOT

10 Conclusie

14 Maatwerk in uw orderwijs is te realiseren met de juiste partners

15 itslearning in samenwerking met e-Loo

Onderwijsvernieuwing is belangrijker dan ooit De noodzaak van maatwerk wordt steeds prominenter in onderwijsland. Niet alleen veranderen leerlingen qua kennis en motivatie, ook de beoordelingscriteria van de Inspectie van het Onderwijs worden medio 2017 aangescherpt.

Visie en innovatie Aan de basis van ieder innovatietraject ligt visie en leiderschap. Nieuwe inzichten leiden tot nieuwe ideeën en uiteindelijk tot de wens tot verandering. Hoe realiseert u deze visie, hoe implementeert u deze visie en, niet onbelangrijk, hoe krijgt u uw organisatie mee in de gewenste veranderingen?

Maatwerk vereist ook echt leiderschap Om maatwerk te realiseren in het onderwijs, is naast visie en leiderschap ook een leeromgeving essentieel. Leeromgevingen zijn de laatste jaren in rap tempo doorontwikkeld en vandaag de dag in staat om docenten goed te ondersteunen bij het realiseren van maatwerk in de klas. Tijdens dit congres heeft itslearning in samenwerking met e-Loo, de Inspectie van het Onderwijs en NSO-CNA Leiderschapsacademie, met de deelnemers geïnventariseerd welke factoren er zijn die belemmerend werken op de invoering van maatwerk in het onderwijs. Vanuit de expertise van itslearning en haar partners werden handvatten geboden om snel de visie omtrent maatwerk in het onderwijs te kunnen verwezenlijken.

Leiderschap is cruciaal in onderwijsvernieuwing

4

““Itslearning is naast een innovatieve elektronische leeromgeving ook een betrouwbare partner om een ambitie op vlak van onderwijskundige innovatie mee te verwezenlijken.” Harry van Alphen, Onderwijsbestuurder

Onderwijskundig gedreven innovatie vs technologisch gedreven innovatie?

5

““Maatschappelijke tweedeling hoort geen plaats te hebben in het Nederlandse onderwijs” Prof. Dr. Inge de Wolf, Coördinerend inspecteur Inspectie van het Onderwijs

6

Gelijke kansen door ongelijk onderwijs Coördinerend inspecteur bij de Inspectie van het Onderwijs, Inge de Wolf, stelt in deze keynote aan de orde dat in Nederland veel te rooskleurig wordt gekeken naar de staat van het onderwijs. Waarom zijn er nog steeds geen gelijke kansen voor leerlingen ongeacht afkomst of opleidingsniveau van de ouders?

Er is een duidelijke tendens te zien dat niet alleen het schooladvies bij intrede VO niet altijd optimaal is, ook zijn er hogere afstroom dan opstroom cijfers.

Het belang van maatwerk Wanneer het onderwijs zo wordt georganiseerd dat iedere leerling de juiste kansen krijgt kan deze tendens doorbroken worden. Pas de organisatie van het onderwijs aan en zorg daarmee voor differentiatie en personalisatie.

De Inspectie van het Onderwijs heeft aangegeven vanaf medio 2017 verscherpt te controleren op toepassingen in het VO. www.destaatvanhetonderwijs.nl

Prof. Dr. Inge de Wolf Het belang van maatwerk volgens de Inspectie van het Onderwijs

Inge de Wolf

“Haal uit iedere leerling wat er in zit ”

7

8

Schoolleiders hebben vaak een duidelijke visie en identiteit voor hun school in het vizier. Men worstelt echter te vaak met de wijze waarop de visie organisatie breed uitgerold kan worden, zodat deze ook in werkelijkheid een positief effect op het onderwijs heeft.

Leiderschapskwaliteiten gaan verder dan het alleen opstellen van een visie. Ook de vertaling naar middenmanagement, docenten en leerlingen behoort tot de taken van een sterke leider. Zet docenten in hun kracht en motiveer leerlingen met deze visie. Geef een diepere betekenis van een ieders rol in het onderwijs.

Een combinatie van verschillende leiderschapsstijlen binnen een school lijkt een positief effect te hebben om onderwijskundige innovaties, zoals de invoering van maatwerk. Voedt de wens tot professionalisering van het eigen onderwijs bij docenten. Laat uw collega’s op de eigen manier verantwoordelijkheid nemen en maak van het leerproces en gezamenlijk traject.

Leiderschap betekent ook inzien waar de organisatie en de kennis een ‘frisse wind’ nodig heeft. Vraag hulp van experts en wees niet bang voor innovaties. De manier waarop kennis en technologie door de volledige schoolorganisatie wordt gedragen is de sleutel tot het succes. Het begint echter allemaal met een duidelijke en breed gedragen visie en sterke leiderschapskwaliteiten. Het begint bij u.

Prof. Dr. Femke Geijsel De kip of het ei? De schoolleiding erbij!

““Creëer betere condities voor professionele ontwikkeling van uw onderwijskundig personeel” Prof. Dr. Femke Geijsel, Directeur NSO-CNA Leiderschapsacademie

Femke Geijsel

9

Naast de beschouwingen op macroniveau door de Inspectie van het Onderwijs en de toelichting van het interne proces van leidinggeven door Femke Geijsel is er ook vanuit het dagelijkse, primaire proces veel te leren dat van waarde is voor schoolleiders. Math van Loo, ervaren onderzoeker, onderwijsadviseur en interim bestuurder, heeft hiervoor een oplossing ontwikkeld: de digitale observatie tool. Met behulp van lesobservaties toont Math in zijn keynote op een verrassend eenvoudige en inzichtelijke wijze aan waar en hoe leraren verbeterpunten in hun persoonlijke didactische aanpak kunnen vinden en hoe deze concreet kunnen worden vormgeven in hun lesvoorbereiding. De sleutel naar maatwerk en gepersonaliseerde leerlijnen blijkt uit het eerste onderzoek i.s.m. de Inspectie van het Onderwijs vooral te schuilen in het zelf weer onderscheiden van lesdoelen en leerdoelen als kern van de lesvoorbereiding.

Het digitaal verzamelen en analyseren van observaties door leidinggevenden, coaches, collega’s en leerlingen is feitelijk de kern van onderzoek naar de ontwikkeling van de didactiek en de effecten van innovatie- en verbetertrajecten daarop. Door de wijze waarop de DOT deze data opslaat en automatisch analyseert kan elk onderwijsteam ‘filteren’ aan welke docentvaardigheden op dat moment het best gewerkt kan worden. Door het onderzoek van e-Loo i.s.m met de Universiteiten van Amsterdam, Antwerpen en Nottingham krijgt het ‘probleem’ van het differentiëren een verrassende wending en wordt het voor docenten eenvoudiger op te lossen.

Meer inhoudelijke informatie omtrent de DOT: eloo.nl

drs. Math van Loo, MEM Direct aan de slag met Maatwerk – door het onderzoek met de DOT 

“

“Wij horen in scholen docenten verzuchten dat differentiëren en personaliseren nodig, maar ook complex is.” drs. M.P.M. van Loo, MEM, directeur eLoo en schoolleider

Math van Loo

10

Voor het realiseren van onderwijsinnovaties is een lange adem nodig. Recentelijk zien we het bewustzijn bij schoolleiders groeien ten aanzien van de noodzaak van onderwijsvernieuwing. De vraag, zowel vanuit de samenleving als de politiek, naar maatwerk neemt toe. Het correct realiseren van maatwerk wordt echter gezien als een uiterst complex innovatietraject dat veel vergt van alle betrokkenen.

Uit de presentatie van Inge de Wolff blijkt dat de overheid het belang van maatwerk onderschrijft en dat de inspectie vanaf medio 2017 meer gaat kijken naar de mate waarin gedifferentieerd wordt op scholen. Femke Geijsel liet duidelijk zien dat onderwijskundig leiderschap hiervoor cruciaal is en promoot een actieve(re) rol van de schoolleider hierin. ICT kan hier een ondersteunende

rol in spelen, maar niet zonder een heldere visie en goed leiderschap. De producten van e-Loo en itslearning zijn voorbeelden waarmee maatwerk in het onderwijs goed te realiseren is. Ook de onderwijskundige expertise bij beide partijen kan u ondersteuning bieden in het tot een optimaal resultaat brengen van dit en andere innovatietrajecten.

Naast de keynotes was er gedurende de dag voldoende ruimte om van gedachten te wisselen en te netwerken. De aanwezige schoolleiders (26 in totaal) hebben deze bijeenkomst als zeer constructief ervaren.

De presentaties van deze dag kunt u vinden op: itslearning.com/nl/schoolleiderscongres/

Conclusie

De deelnemende scholen: Anna van Rijn College, Bonhoeffer College, Candea College, Clusius College, CS Vincent van Gogh, CSV Veenendaal,

De Dyk, dr. Aletta Jacobds College, Hoofdvaart College, Linde College, Ludger College, LVO, Nordwin College, Pius X

College, Pius-Canisius, rsg de Borgen, Twents Carmel College, Ubbo Emmius, Veluws College.

11

Landgoederij te Bunnik

Iedere leerling moet dezelfde kansen krijgen.

“Onze ambities komen niet altijd goed uit de verf. Waarom niet ?”

“Hoe kan ik mijn eigen leiderschaps- kwaliteiten verbeteren ?”

12

“Leiderschap is nodig voor de realisatie

van onze visie”

Check de wensen van de onderwijs- inspectie t.a.v. differentiatie

“Inventariseer tools die mijn visie kunnen helpen realiseren”

13

Meer actief deelnemen aan implementatie- processen; Leiderschap

is cruciaal voor optimaal resultaat. Check

voor het volgende evenement !

itslearning.com/nl/

over-ons/evenementen/

14

Ook voor uw school ligt de mogelijkheid om te personaliseren open. Met de Leerstofplanner webapplicatie van e-Loo in het itslearning leerplatform heeft u de juiste combinatie in huis om samen met u gepersonaliseerd leren te organiseren.

Studiewijzer van itslearning Met de studiewijzer kunnen persoonlijke leerlijnen worden aangemaakt en beheerd. Hiermee kiezen leerlingen het eigen tempo, niveau en volgorde op basis van afspraken met docenten.

Docenten ontwerpen het leerplan zo, dat onderdelen ervan eenvoudig en snel in de studiewijzers komen, doorlopend gevalideerd en realistisch gepland. Studiewijzers op basis van verschillende leerstijlen worden zo mogelijk.

De leerstofplanner van e-Loo Met de Leerstofplanner kan een leerplan gemaakt worden:1. op basis van de leerdoelen van SLO2. met duidelijke lesdoelen met reflectie mogelijkheden3. gevalideerd in RTTI4. doorgerekend op onderwijstijd5. met een directe koppeling naar digitaal lesmateriaal6. met een zoekfunctie naar de Stercollecties van VO Content en ander digitaal lesmateriaal.

Leerlingen tonen aan wat ze geleerd hebben en hoe ze iets geleerd hebben. Ook projecten, excursies en buitenschools / informeel leren krijgen een duidelijke plek in het leerplan. Toetsen worden automatisch mee gevalideerd.

Voordelen van de leerstofplanner in combinatie met itslearning 1. keuzemogelijkheden voor leerlingen qua volgorde, tempo en niveau2. zicht op het leerproces voor de docent3. controle op volledigheid en validiteit van het lesprogramma, ook zonder strikte nalevingsmethode 4. zeer gerichte inzet van digitaal, interactief en adaptief lesmateriaal 5. verbinding met andere vakken 6. samenwerking tussen docenten 7. evaluatie en bijstellingen van leerlijnen, ook op basis van toetsen8. tijdwinst voor de komende schooljaren Naast leveranciers van ict toepassingen staan e-Loo en itslearning bekend om de schat aan kennis en ervaring waar onze onderwijskundig adviseurs over beschikken. Naast vakkennis hebben zij veel werkervaring in het realiseren van allerhande onderwijsinnovaties.

Maatwerk in uw onderwijs is te realiseren met de juiste partners

15

Personalisatie

Professionalisering

Onderwijs

Leermiddelen

Communicatie en samenwerken

Wilt u aan de slag en kunt u niet wachten op het volgende congres?

Neem dan contact met ons op voor vrijblijvend advies. Dit kan door een email te sturen aan info.nl@itslearning.com of te bellen met 053-4803130.

itslearning Nederland, Neptunusstraat 21, 7521 WC Enschede, 053-4803130 | itslearning.com/nl | info.nl@itslearning.com