QÖSLDßSTßMAZ

NAMAZ

BBK 29.1

Ìÿñëÿùÿò÷è: Åëøàä MÀÙÌÓÄÎÂÈëàùèééàò åëìëÿðè íàìèçÿäè

Dini Ðåäàêòîð: Prof. Abdullah KAHRAMAN

Åäèòîð, Bÿäèè âÿ òåõíèêè ðåäàêòîð: Haëèë ÞÇÒÖÐÊ

Íÿøðèééàòûí äèðåêòîðó: Çàùèä ÌßÌÌßÄÐÇÀYEV

Dil Ðåäàêòîðó:Ñiràúÿääèí HacûÔèëîëîýèéà åëìëÿðè íàìèçÿäè

Ãöñë, Äÿñòÿìàç, Íàìàç. Ãèñìÿò. Áàêû. 2006. 88 ñÿù. (øÿêèëëè)

© “Ãèñìÿò”, 2006

0403000000Ì-085-39-2006

Ãöñë, äÿñòÿìàç âÿ íàìàç èñÿ áó ìàääè âÿ ìÿíÿâè òÿìèçëèéèí ÿí áþéöêíöìóíÿñè âÿ ñèìâîëóäóð. Áèç èíàíûðûã êè, áó êèòàá äè íèíè þéðÿíìÿéÿ÷àëûøàí âÿ íàìàç ãûëìàüà áàøëàéàí äèí äàðëàð ö÷öí ÷îõ áþéöê áèð òþùôÿäèð.

ÁÀÊÛ-ÃÈÑÌßÒ-2006

QÖSLè DßSTßMAZ è NAMAZ

Áó íÿøðèí èøûã öçö ýþðìÿñèíÿ ñÿáÿá îëàíýþçÿë èíñàíà ñÿìèìè òÿøÿêêöðöìöçö áèëäèðèðèê.

Àëëàù îíäàí ðàçû îëñóí.

Bu kitab íÿøð åäèëÿðêÿí,

Mÿhmÿt DOÜRU tÿrÿfindÿn hazirlanan vÿ

Òöðêèéÿ “Damla Yayûnevi”nin nÿør etäiéi

“ABDßST-ÃÖSUL-NAMAZ”

kitabûndan istifadÿ edilmiøäir.

Allah onlardan razû olsun.

5

Áèñìèëëßùèð-ðÀùìßíèð-ðÀùèì

Ìöãÿääÿñ äèíèìèç îëàí Èñëàìäà ìàääè âÿ ìÿíÿâè òÿ ìèç -ëè éÿ ÷îõ áþéöê ÿùÿìèééÿò âåðèëèð. Ùÿòòà òÿìèçëèê èìàíûí éàðûñû îëà -ðàã ãèéìÿòëÿíäèðèëèð. Ãöñë, äÿñòÿìàç âÿ íàìàç èñÿ áó ìàääè âÿìÿíÿâè òÿìèçëèéèí ÿí áþéöê íöìóíÿñè âÿ ñèìâîëóäóð. Ãöñë âÿäÿñòÿìàç öìóìèééÿòëÿ èñëàìäà áöòöí èáàäÿòëÿðèí ýèðèøè âÿà÷àðûäûð äåñÿê éàíûëìàðûã. Íàìàç èñÿ Èñëàìûí ÿìð åòäèéè ÿí áþ -éöê âÿ ÿùÿìèééÿòëè èáàäÿòëÿðäÿí áèðèäèð. Áèð ÷îõ ôàéäàñû âÿ ùèê -ìÿòè îëìàãëà éàíàøû íàìàç ÿââÿëà èíñàíà, óúà âÿ áþéöê îëàíÀëëàùûí ðàçûëûüûíû ãàçàíäûðàí, èíñàíû éàðàäûúûñû îëàí Àëëàùà éà -õûí ëàøäûðàí âÿ ìþìèíèí ìåðàúû îëàí áèð äóàäûð. Áóíäàí áàøãàíàìàç -Èñëàì äèíèíèí áåø ÿñàñûíäàí áèðè, Ïåéüÿìáÿðëÿðèí éîëó,Ìÿëÿêëÿðèí ñåâýèñèíÿ íàèë åäÿí áèð èáàäÿòäèð. Åéíè çàìàíäà íà -ìàç-èìàíûí èøàðÿñè, äóàíûí ãÿáóëóíà âàñèòÿ, ðèçãÿ áÿðÿêÿò ýÿòè -ðÿí, èíñàí âöúóäóíà ðàùàòëûã âåðÿí ñàëåù áèð ÿìÿëäèð. Íàìàçùÿì ÷èíèí-äöøìÿíëÿð öçÿðèíÿ áèð ñèëàù îëàí, øåéòàíû èíñàíäàíóçàã ëàøäûðàí, þëöì ìÿëÿéè èëÿ íàìàç ãûëàí àðàñûíäà áèð øÿ ôà ÿò -÷èäèð. Íàìàç ãÿáèðäÿ èøûã, Ìöíêÿð âÿ Íÿêèð ìÿëÿêëÿðèíÿ úà âàá,ãèéàìÿòÿ ãÿäÿð ãÿáèðäÿ úàí éîëäàøû, ãèéàìÿò ýöíöíäÿ íà ìàçãûëàíëàðûí öñòöíäÿ áèð êþëýÿëèê, èíñàíûí áàøûíûí òàúû, áÿ äÿ íèí ïàë -òàðû, þíöíäÿ ýåäÿí íóð, Ðÿáëÿðèíèí ùöçóðóíäà ìþ ìèí ëÿ ðèí ùöú -úÿòè, Ñèðàò êþðïöñöíäÿí êå÷èø, úÿííÿòèí à÷àðû âÿ ìÿðèôÿò íóðóäóð.Íàìàç äàùà íåúÿ ÷îõ ùèêìÿòëÿðè îëàí ßðÿá äèëèíäÿ àäû "ñàëÿò(úÿìè ñàëàâàò)" ñþçëÿðè èëÿ èôàäÿ åäèëÿí, òÿêáèð èëÿ áàøëàéûá ìöÿé -éÿí ùÿðÿêÿò âÿ ñþçëÿðëÿ äàâàì åäÿðÿê ñàëàìëà ñîíà ÷à òàí,

6

Óúà éàðàäàí îëàí Àëëàù Òÿàëàéà ãàðøû òÿñáèù, òÿçèì, ùÿìä âÿøöêðöí èôàäÿñèäèð. Âÿ íàìàç, áþéöê Èñëàì Ïåéüÿìáÿðè ÙÿçðÿòèÌöùÿììÿä Ñàëëàëëàùó ßëåéùè Âÿ Ñÿëëÿìèí äÿ äåäèéè êèìè "îíóíýþçöíöí íóðóäóð".

Äàùà áèëìÿäèéèìèç ÷îõ áþéöê ôàéäàëàðû, ñàâàáëàðû âÿ ùèê -ìÿòëÿðè îëàí íàìàçû þéðÿíìÿê âÿ þéðÿòìÿê ö÷öí ùàçûðëàíàí âÿìþìèíëÿðèìèçÿ òÿãäèì åäè ëÿí áó êèòàáûí èøûã öçö ýþðìÿñè ÷îõñåâèíäèðèúè áèð ùàëäûð. Ìöñ òÿ ãèëëèéèìèçäÿí ýöíöìöçÿ ãÿäÿð îëàíñîí áèð íå÷ÿ èë ÿðçèíäÿ äèí ñàùÿñèíäÿ áàø âåðìèø ìöñáÿò äÿéè -øèê ëèêëÿð, ÿùàëèíèí ýåíèø êöò ëÿëÿðèíèí äèíèí ìÿíÿâè-åòèê äÿéÿðëÿ ðè -íÿ óéüóíëàøìàñû, äèíè ÿäÿ áèééàòûí éàéûëìàñû, èõòèñàñëàøäûðûëìûøòÿä ðèñ ìÿðêÿçëÿðèíèí à÷ûë ìà ñû, éåíè èáàäÿò îúàãëàðûíûí òèêèëèá êþù -íÿëÿðèíèí áÿðïà åäèë ìÿñè, ìö ãÿääÿñ éåðëÿðÿ çèéàðÿòëÿðèí òÿøêèëèþëêÿìèçäÿ äèíäàð ëû üûí ýå íèø âöñÿò àëäûüûíû, ýåòäèêúÿ äèíäàðëàðûíñàéûíûí àðòäûüûíû âÿ äèíÿ îëàí åùòèéàúûí ýåíèøëÿíäèéèíè ýþñòÿðèð.Áèç èíàíûðûã êè, áó êèòàá äè íèíè þéðÿíìÿéÿ ÷àëûøàí âÿ íàìàçãûëìàüà áàøëàéàí äèí äàðëàð ö÷öí ÷îõ áþéöê áèð òþùôÿäèð. Îíàýþðÿ äÿ êèòàáûí ùà çûð ëàí ìà ñûíäà ÿìÿéè êå÷ÿí âÿ çÿùìÿò ÷ÿêÿíùÿð êÿñÿ òÿøÿêêöð åäè ðèê. Ãîé áó êèòàáäàí þéðÿíäèêëÿðèìèç ïàð -ëàã áèð íóð êèìè ùÿð áè ðè ìèçèí ùàãã éîëóíó äàèì èøûãëàíäûðñûí âÿèìàíûìûçû êà ìèë ëÿø äèð ñèí. Ãÿëáèìèçèí ãàïûëàðûíû ùÿð úöð ïèñ ëèê,éà ìàíëûã, äöíéà íûí íÿô ñà íè ùÿðèñëèê âÿ õÿáèñëèêëÿðèíèí öçö íÿáàü ëàñûí. Ãîé Àëëàù äÿð ýàùûíäà, ðóùëàð àëÿìèíäÿ øÿðÿôëè, ëÿ éà -ãÿòëè éåð òóòìàüûìûç ö÷öí áèçÿ éàð îëñóí. Àìèí!

Åëøàä ÌAHMUDOV

Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòè Èëàùèééàò Ôàêóëòÿñè Èëàùèééàò åëìëÿðè íàìèçÿäè

7

Íàìàçûí áèçÿ ìàääè-ìÿíÿâè áèð ÷îõ ôàé äà ëàðû âàð. Áó ôàé äà -ëàðäàí áÿçèëÿðè áóíëàðäûð.

1. Ýöíäÿ áåø âàõò íàìàç ãûëàí áèð èíñàí, äàè ìà Àë ëàùû õà òûð ëàéàðâÿ þçöíö ùÿð àí Îíóí ùö çó ðóíäà ùèññ åäÿð. Áó èñÿ, î èí ñà íûí éàä äà -øûí äà ïèñ äö øö íú ÿ ëÿðèí éàðàíìà ñû íà èìêàí âåðìÿç.

Äöíéàäà èíñàíà Àëëàùû óíóòäóðàúàã, îíó ãÿô ëÿòÿ àòà úàã áèð ÷îõøåé âàð. Èíñàí éàðàäûëûøû áàõûìûíäàí ýåúÿ-ýöí äöç äöíéÿâè èø ëÿð ëÿ ìÿø -üóëäóð. Áó ìÿøüÿëÿ è÷èíäÿ îëàí èí ñà íà ùÿð àí Àëëà ùû õà òûð ëà äàúàã áèðøåéèí îë ìà ñû âàúèá äèð. Áå ëÿ áèð øåé îë ìàñà, èí ñàí ùÿì Aë ëà ùû óíóäàð,ùÿì äÿ ãÿë áèíäÿ Àëëàù ãîð õóñóíà éåð âåð ìÿç. Àëëàùû óíó äàíäà èñÿ,àí úàã þç íÿô ñèíè, êåé ôèíè, ìÿí ôÿÿòèíè äö øö íÿí åãîèñò áèð èí ñàí hàlûnaýÿëÿð. Ùàãã, ùöãóã, ÿäà ëÿòÿ ôèêèð âåð ìÿç. Èíñàí áó ùà ëà ýÿëÿíäÿ, àðòûãîíà íÿ ãà íóí, íÿ äÿ ïîëèñ òÿ ñèð åäÿ áè ëÿð. Ôöð ñÿò äöø ÿíäÿ ùå÷ íÿéÿ áàõ - ìà éàðàã, èñòÿ äèê ëÿðèíè åäÿð .

Áàõ áóíóí ö÷öíäöð êè, Àëëàù Òÿàëà èíñà í îü ëó íóí ãÿë áè íÿ îíàäàèìà Àëëàùû õàòûðëàäàúàã áèð ýþ çÿò ÷è ãîé ìóø äóð. Áó ýþçÿò÷è äÿ íà -ìàçäûð.

Íàìàç èíñàíà ìþâëàñûíû õàòûðëàäûð. Àüûë, ôèêèð, ÿë, àéàã, ýþç, ãóëàã,êèìè áö òöí ÿçà ëà ðû íû ýöíàùëàðäàí ãî ðó éàð. Áàøãàñûíûí ìà ëûíà, úà íû íà, àðâÿ íà ìó ñóíà ýþç äèêìÿç.

Íàìàçûí áó éþíöíÿ Ãóðàíè-Êÿðèìäÿ áåëÿ èøàðÿ îëóí ìóø äóð:“Íà­­ìàç­ãûë.­Îíà­ýþðÿ­êè,­íà­ìàç­èíñàíû­ùÿð­úöð­ïèñ­âÿ­÷èðêèí­èøëÿðäÿí­óçàãòóòàð”.

Ùÿäèñè-øÿðèôäÿ äåéèëèð: “Íàìàç­äèíèí­äèðÿ­éè­äèð.”2. Íàìàç ìþìèíèí ýöíäÿëèê ùÿéàòûíû äà ãàé äà éà ñà ëàð. Ýöí äÿ

áåø äÿôÿ, ìöÿééÿí îëóíìóø âàõò ëàðäà Àëëà ùûí ùö çó ðóí äà îëìàã çÿ -ðóðÿòè èí ñà íû ìö ÿééÿí áèð ãàéäà âÿ íè çàì è÷èí äÿ éàøà ìàüà ñþâã åäÿð.Èøëÿðèíè íàìàç âàõò ëà ðû íûí ìöÿééÿí åòäèéè çàìàí äè ëèì ëÿ ðèíÿ ýþðÿòÿí çèìÿ ìÿú áóð åäÿð.

3. Ùÿð íàìàç ñàùèáèíÿ íÿôñèíè ìöùàêèìÿ âÿ íÿçàðÿò åò ìÿê õöñóñèééÿòèíè äÿ ãàçàíäûðûð.

NAìàçûí áèçß ôàéäàëàðû

8

Òåç-òåç ìöäèð âÿ éà ìöôÿòòèø ùöçóðóíà ÷àü ðû ëàí áèð ìÿ ìóð, èøèí - äÿ íåúÿ äèããÿòëè äàâðàíûð, èø ëÿðèíè íåúÿ ìöíòÿçÿì åäèð ñÿ, áóíóí êè ìèýöí äÿ ÿí àçû áåø äÿôÿ Àëëàù Òÿàëàíûí ùö çó ðóíà ÷û õàí áèð èí ñàí äà, áö -òöí èøëÿðèíè õÿòà âÿ ñÿùâñèç åäèð.

4. Íàìàç ãûëàí áèð ìþìèí, ãÿëáÿí ðàùàò, ðó ùÿí ãöâ âÿòëè, ìÿ íÿíýöúëöäöð. Î, ùÿéàòû áîéóíúà âÿçè ôÿñèíè ùàã ãûéëà éå ðè íÿ éåòèðìèø îëìà -üûí ùöçó ðó èëÿ éàøàéûð.

5. Àëëàù Òÿàëàíûí áåø âàõò íàìàçûíû ãûëàí áèð èíñà íû, Úÿííÿ òèíÿãî éà úà üûíà äàèð âÿäè âàðäûð. “Úÿí­­íÿòèí­à÷à­ðû­ íàìàçäûð” ùÿ äèñè-øÿ ðèô äÿ áó èëàùè âÿäÿ óéüóí ñþéëÿíèëèá.

Áó èôàäÿ íàìàç ãûëìàéàí êèìñÿíèí úÿííÿòÿ ýèðÿ áèë ìÿéÿúÿéè àí -ëàìûíà ýÿëìèð. Àëëàù èñòÿéÿðñÿ, ãóëóíóí ðà çû îë äóüó áèð éàõ øû ëû üûí äàí âÿéà èñ ëà ìè áèð õèäìÿòè ö÷öí, îíóí ýöíàù âÿ áöòöí ãöñóð ëàðûíû, èáàäÿò âÿáîðú ëà ðû íû ÿôâ åäèá îíó úÿííÿòèíÿ ãîéà áèëÿð. Áó, òÿ ìà ìÿí Îíóí ëöòô âÿìÿðùÿ ìÿ òè íÿ áàüëûäûð. Íàìàç èáà äÿòèíè ìÿ íà âÿ ðó ùóíà óé üóí øÿ êèë äÿãöñó ðñóç éåðèíÿ éåòèðÿíÿ èñÿ Àëëàù úÿí íÿ òèíè âÿä åò ìèøäèð.

6. Ýöíäÿ áåø âàõò íàìàç ãûëìàã åéíè çàìàí äà êè ÷èê ýö íàù ëàðö÷öí äÿ áèð ÿâÿçäèð. Ðÿñóëè-ßê ðÿì áåø âàõò íàìàçû âàõ òûí äà ãûëàíû, ýöí -äÿ áåø äÿôÿ åâè íèí þíöíäÿí àõàí áèð ÷àéà ýè ðèá éó éóíàíà áÿí çÿäèð.

7. Øÿðò âÿ ÿäÿáèíÿ òàì ðèàéÿò åäèëÿðÿê ãûëû íàí áåø âàõò íà ìà çûíãèéàìÿò ýöíöíäÿ ñàùèáè ö÷öí áèð íóð, äÿëèë âÿ ñöáóò îëà úàüû, îíó ãÿ -áèð äÿ ãà ðàí ëûã ëàð äàí âÿ ÿçàáäàí, ùåñàáûí ÷ÿ òèíëèê ëÿ ðèí äÿí ãóðòà ðà úà üûäà ùÿäèñè-øÿðèôëÿðèí áÿéà íûí äàí áèëèíèð.

8. Íàìàçûí äöíéà âÿ àõèðÿò ùÿéàòû ö÷öí ÿí ìöùèì ôàé äà ëà ðûí -äàí áèðè äÿ íàìàç ãûëàí èíñàíûí áöòöí äöí éÿâè èø âÿ ÷à ëûø ìà ëàðûíûí ýþ -çÿë áèð íèééÿòëÿ èáàäÿò ñàéûëìàñûäûð. Áó áþéöê ãà çàíúûí èñÿ òÿê áèð øÿð -òè âàðäûð. Î äà ôÿðç îëàí íà ìàçëàðûíû ãûëìàã, úèääè áèð ñÿ áÿá îëìà äàííà ìàç ëàðûíû ãÿçà åòìÿ ìÿê äèð.

Èíñàíûí äöíéÿâè ÷àëûø ìà ëà ðû íûí èáà äÿò ñàéûëìàñûíûí ñèððè, íà ìà -çûí èíñàíëàðà ôàé äàëû îëàúàã õèä ìÿòëÿð ýþñ òÿð ìÿéÿ úèääè áèð çþâã âÿùÿ éÿúàí ìåé äàíà ýÿ òèðìÿñèäèð. Áóíà ýþðÿ, èíñàí ãî úàëñà áåëÿ, àèëÿ -ñèíèí ìÿè øÿòè ö÷öí èøëÿ ìÿ ëèäèð. “Àð òûã éàø ëàí äûì äåéÿðÿê, áèð êÿ íàðà÷ÿêèëèá ñà äÿúÿ àõè ðÿòèì ö÷öí ÷à ëû øûì”, äå ìÿ ìÿëèäèð.

9

íAMAZ

Àëëàùûí ÿìðè, èñëàìûí øÿðòè, ìþìèíèí ìåðàúû,

Äèíèí äèðÿéè, Róùóí ãèäàñû, èìàíûí íóðódur.

íAMAZ

ùÿð ýöí ãûëûíûð (Áåø âàõò íàìàç).

íAMAZ

ùÿð ùÿôòÿ ãûëûíûð (Úöìÿ íàìàçû).

íAMAZ

èëäÿ èêè äÿôÿ ãûëûíûð (Áàéðàì íàìàçû).

íAMAZ

Òÿê ãûëûíûð (Ñöííÿò íàìàçëàðû).

íAMAZ

Úàìààòëà ãûëûíûð (ôÿðç íàìàçëàðû òÿê äÿ ãûëûíûð).

íAMAZ

Þëöëÿð ö÷öí áèð äÿôÿ ãûëûíûð (Úÿíàçÿ íàìàçû).

íAMAZ

Âàúèá îëàðàã ãûëûíûð (Âèòèð âÿ áàéðàì íàìàçëàðû).

íAMAZ

èìàíûí ÿëàìÿòè, âöúóäóí ñàüëàìëûüûäûð.

íAMAZ

Òÿðê åäèëìÿç, (Õÿñòÿ íàìàçû).

Õÿñòÿäèðñÿ, àéàãäà äóðìàã èìêàíû éîõäóðñà,

îòóðàðàã, îíà äà èìêàíû éîõäóðñà, óçàíàðàã,

óçàíàðàã äà èìêàíû îëìàñà

áàø ùÿðÿêÿòëÿðè èëÿ ãûëûíûð.

10

Ôÿðç: Èñëàì äèíèíäÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè à÷ûã-àé äûí îëàðàã ÿìðåäèëÿí èøëÿð ùàã ãûíäà ùþêì äöð. Ôÿð çè òÿðê åòìÿê ùà ðàì äûð. Ôÿðçÿ ÿìÿëåäÿí ñàâàá, îíó òÿðê åäÿí èñÿ ýöíàù ãàçàíûð.

Âàúèá: éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ÿìð åäèëÿí ÿìÿëëÿð ùàã ãûíäà ùþêì äöð.Ãó ðàíäà áó ùþêìöí äÿëèëè ôÿðç ãÿäÿð à ÷ûã- àéäûí äåéèëäèð. Ìÿñÿëÿí,áàé ðàì íà ìàçû ãûë ìàã, ôèòðÿ âåðìÿê âàúèáäèð.

Ñöííÿò: Ùÿçðÿòè Ïåéüÿìáÿðèí ôÿðç âÿ âà úèáäÿí ÿëàâÿ åòäèéè èø ëÿð -äèð. Ìÿñÿëÿí, Ïåé üÿì áÿð êèìè äÿñ òÿ ìàç àë ìàã, íàìàçà Ïåé üÿì áÿ ðèíäóð äó üó ãàé äà äà äóð ìàã.

Ìÿêðóù: Mÿkruh, õoøa gÿëmÿyÿn øey de mÿêäir. Mÿkruh iki ãèsmdèr;-Tÿhrimÿn mÿkruh, åäèëìÿñè istÿnèëmÿ yÿn, harama yaõûn olan

bir iøäir. Àõirÿtäÿ ÿzabà ñÿáÿá îëóð. -Tÿnzihÿn mÿkruh, åäèëìÿñè õoø gþrölmÿ mÿk lÿ bÿrabÿr, iølÿn -

diéi tÿãdirdÿ ÿzabà éîë à÷ìàç. Hà la là yaõûn bir kÿrahatäir, an caã tÿr kåò ìÿdÿ sÿvaá vardûr.

Ìöñòÿùÿá: Ùÿçðÿòè Ïåé üÿì áÿðèí áÿçÿí åäèá, áÿ çÿí åò ìÿ äèéè èø -ëÿð ëÿ áàüëû ùþêìëÿðäèð êè, áóí ëàðûí éå ðèíÿ éåòèðèë ìÿ ñè ñà âàá ãà çàí äûðûð,éå ðè íÿ éå òèðè ë ìÿ ìÿñè èñÿ ãà äàüàí îëóíìà éûá. Ìÿ ñÿ ëÿí íàôèëÿ (ÿëà âÿ)íà ìàç ãûë ìàã, íàôèëÿ îðóú òóòìàã, íà ôè ëÿ ñÿ äÿ ãÿ âåð ìÿê.

Ìöáàù: Äèíÿ ýþðÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ÿìð åäèë ìÿéÿí âÿ òÿðê åäèë -ìÿñè ãà äàüàí îëóí ìà éàí èøëÿðëÿ áàüëû ùþêì ëÿðäèð. Éå éèá-è÷ìÿê, îòó ðóá-äóð ìàã, éàòìàã êè ìè.

Ùàðàì: Äèíÿí ýþðÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ãÿòè ãà äàüàí îëóíàí âÿòÿðê åäèë ìÿñè ãÿòè øÿêèëäÿ ÿìð åäèëÿí èøëÿð ùàã ãûí äà ùþêì ëÿðäèð. Éàëàíäà íûø ìàã, îüóðëóã åò ìÿê, ãó ìàð îéíàìàã, øÿðàá è÷ìÿê êè ìè.Ùàðàìûòÿðê åäÿí ñà âàá, ùàðàì èø òóòàí èñÿ ýöíàù ãàçàíûð.

Ìöôñèä: Áàøëàíìûø áèð èáàäÿòè ïîçàí øåéëÿ áàüëû ùþêìëÿðäèð. Íà -ìàç âÿ îðóúëà ÿëàãÿ äàð äûð. Ìÿñÿëÿí, íà ìàç ãûëàðêÿí äàíûø ìàã íà ìà -çû, îðóú èêÿí áèð øåé éå ìÿê îðóúó ïîçäóüó ö÷öí ìöô ñèä ùþê ìöí äÿäèð.

äèíè ÙÞÊìëßð

11

P íàìàç èíñàíû ïèñëèêëÿðäÿí, ýöíàùëàðäàí ãîðóéóð. P Nàìàç bèçè îõóìàüà,þéðÿíìÿéÿ ÷àüûðûr,

ñàüëàì éàøàìàüûìûçû òÿìèí åäèð.P Nàìàç ÿòðàôûìûçäàêû èíñàíëàðëà áèçè éàõûíëàøäûðûð, áàðûøäûðûð,

Àëëàùà éþíÿëäûð, Àëëàùà éàõûíëàøäûðûð.P Nàìàç äöíéà ùÿéàòûíäà, àõèðÿò ùÿéàòûíäà õîøáÿõòëèéèìèçäèð.

Õîøáÿõò îëìàüû êèì èñòÿìÿç! P Î ùàëäà áöòöí äÿãèãëèéè èëÿ Nàìàçû þéðÿíÿê, ãûëàã âÿ õîøáÿõò îëàã.

NAMAZ

NAMAZIN ôßðçLßRè

P ôÿðç Àëëàùûí ãÿòè ÿìðèäèð.P íàìàçûí ôÿðçëÿðè îí èêèäèð. P Áóíëàðäàí àëòûñû íàìàçà áàøëàìàäàí éåðèíÿ éåòèðèëÿí ôÿðçëÿðäèð.

Áóíëàðà íàìàçûí Øÿðòëÿðè äåéèëèð.P íàìàçûí ôÿðçëÿðèíäÿí àëòûñû äà íàìàçûí è÷èíäÿ éåðèíÿ éåòèðèëÿí

ôÿðçëÿðäèð. Áóíëàðà íàìàçûí ðöêöíëÿðè äåéèëèð. P íàìàçûí ôÿðçëÿðèíäÿí áèðè âÿ éà áèð íå÷ÿñè îëìàñà, íàìàç îëìàç.P èíäè áóíëàðû ñûðà èëÿ ýþðÿê:

Óúà ðÿááèìèç áóéóðìóø:“Àëëàù ãàòûíäà äèí

Èñëàìäûð.”

q

ñåâýèëè Ïåéüÿìáÿðèìèç áóéóðìóøäóð:

“Íàìàç äèíèí äèðÿéè, “Ìþìèíèí ìåðàúû

(Àëëàù ãàòûíà óúàëìàñû)äûð.”

NAMAZ

12

1. Ùÿäÿñòÿí (Áþéöê òÿìèçëèê) Òÿùàðÿò: Ýþçëÿ ýþðöíìÿéÿí, Ùÿäÿñ äåéèëÿí ìÿíÿâè ïèñëèêäÿí äÿñòÿìàç, ãöñë (áîé äÿñòÿìàçû) âÿ òÿéÿììöìëÿ òÿìèçëÿíìÿêäèð.

2. Íÿúàñÿòäÿí (Êè÷èê òÿìèçëèê) Òÿùàðÿò: Áÿäÿíèìèçè, ýåéèìèìèçè âÿ íàìàç ãûëàúàüûìûç éåðëÿðè ýþçëÿ ýþðöíÿí ìàääè êèðëÿðäÿí òÿìèçëÿìÿêäèð.

3. Ñÿòð-è þâðÿò: Àéûá éåðëÿðèíè þðòìÿêäèð. Êèøèëÿðäÿ àéûá éåðëÿðè ýþáÿê èëÿ äèç ãàïàüû àðàñûäûð. Íàìàçäà áó ãèñìèí þðòöëìÿñè ôÿðçäèð. Ãàäûíëàðäà àéûá éåðëÿðè ÿë, öç âÿ àéàãëàðäàí áàøãà áöòöí âöúóäóí þðòöëìÿñèäèð. Íàìàç ãûëûíàí éåðäÿ áàøãà ùå÷ êèì îëìàñà äà ãàäûíëàðûí áó øÿðòè éåðèíÿ éåòèðìÿëÿðè ôÿðçäèð.

4. Ãèáëÿ: Ìÿêêÿ øÿùÿðèíäÿ éåðëÿøÿí Êÿáÿéÿ òÿðÿô íàìàç ãûëìàãäûð.

5. Âàõò: Íàìàçëàðû âàõòûíäà ãûëìàãäûð. Íàìàç âàõòëàðûíû òÿãâèìëÿðäÿ òàïà áèëÿðñèíèç.

6. Íèééÿò: Ùàíñû íàìàçû ãûëàúàüûíû öðÿêäÿí äöøöíìÿêäèð.

NAMAZIN ØßðÒLßRè

(Итаятля)

Мяни хатырлайын ки,

Мян дя сизи йада салым!

Мяня шцкр един,

Мяни данмайын!

(ял-Бягяря, 2/152)

13

1. Òÿêáèð (Áàøëàìà òÿêáèðè):íàìàçà "Àëëàùó ßêáÿð" òÿêáèðè èëÿ áàøëàíûð.

2. Ãèéàì:íàìàçäà àéàã öñòÿ äóðìàãäûð.

3. Ãèðàÿò:íàìàçäà Ãóðàíè-Êÿðèìäÿí áèð ìèãäàð îõóìàãäûð.

4. ðöêö:íàìàçäà ÿëëÿð äèçëÿðÿ ÷àòàúàã øÿêèëäÿ ÿéèëìÿê âÿ âöúóäó éåðÿ ïàðàëåë òóòìàãäûð. Ãàäûíëàð äàùà àç ÿéèëèðëÿð.

5. Ñÿúäÿ:íàìàçäà áóðíó, àëíû, ÿëëÿðè, äèçëÿðè âÿ àéàãëàðû éåðÿ ãîéìàãäûð.

6. Òÿøÿùùöä (Êàäå-è Àõèðÿ - ñîí Îòóðìà): íàìàçûí àõûðûíäà Òÿøÿùùöä ìèãäàðû (ßòòÿùöéàòö îõóéàúàã ãÿäÿð) îòóðìàã.

NAMAZIN ðÖÊÖíLßRè

“Éàõøû ÿìÿë ùå÷ äÿ èáàäÿò âàõòû öçöíöçö ýöí÷ûõàíà âÿ ýöíáàòàíà ÷åâèðìÿêäÿí èáàðÿò äåéèëäèð.

Éàõøû ÿìÿë ñàùèáè ÿñëèíäÿ Àëëàùà, àõèðÿò ýöíöíÿ, ìÿëÿêëÿðÿ, êètàáëàðà âÿ ïåéüÿìáÿðëÿðÿ èíàíàí, Àëëàù ìÿùÿááÿòè éîëóíäà

(âÿ éà ìàë-äþâëÿòè ÷îõ ñåâìÿñèíÿ áàõìàéàðàã) ìàëûíû (êàñûá) ãîùóì-ÿãðàáàéà, éåòèìëÿðÿ, éîõñóëëàðà, ïóëó ãóðòàðûá

éîëäà ãàëàí ìöñàôèðÿ (ñÿôÿð ÿñíàñûíäà ïóëó ãóðòàðûá éîëäà ãàëàíéîë÷óëàðà) âÿ ãóëëàðûí àçàä îëóíìàñûíà ñÿðô åäÿí, íàìàç ãûëûá çÿêàò

âåðÿí êèìñÿëÿð, åëÿúÿ äÿ ÿùä åäÿíäÿ ÿùäèíÿ ñàäèã îëàíëàð, äàð àéàãäà,÷ÿòèíëèêäÿ (åùòèéàú, éàõóä õÿñòÿëèê öç âåðäèêäÿ) âÿ úèùàä çàìàíû

(ìÿøÿããÿòëÿðÿ) ñÿáð åäÿíëÿðäèð. (Èìàíëàðûíäà, ñþçëÿðèíäÿ âÿÿìÿëëÿðèíäÿ) äîüðó îëàíëàðäûð. Ìöòòÿãè îëàíëàð äà îíëàðäûð!”

(Áÿãÿðÿ,­2/177)

14

Ùÿäèñè-øÿðèôäÿ Ïåéüÿìáÿðèìèç: "Íàìàçûí­à÷àðû­òÿ­­­ìèç­­ëèê,­áàøëàíüûúûòÿêáèð,­ñîíó­äà­ñàëàì­äûð." áó éóðóð.

Òÿìèçëèê áÿçè èáàäÿòëÿðèí áàøëûúà øÿðòè îëäóüó êè ìè, ñÿù ùÿò âÿ ñàü -ëàìëûüûí äà âàúèá öíñöðöäöð. Áóí äàí áàøãà ðó çè íèí àðò ìà ñû íà äà ñÿáÿáîëóð.

Òÿìèçëèéè, ñàäÿúÿ áÿäÿí òÿìèçëèéèíÿ àèä åòìÿê ñÿùâ îëàð. Áÿäÿíòÿ ìèçëèéè ãÿäÿð, ùÿòòà, îíäàí äà ÷îõ àðòûã òÿ ìèç ëèéè, íèé éÿò äöðöñòëöéö, ÿõ -ëàã ýþçÿëëèéè âàúèáäèð. Íèé éÿòè òÿìèç îëìà éà íûí èáàäÿòè ñàô îëìàç, Àë ëàùéàíûíäà ãÿáóë îëóíìàç.

Áóíà ýþðÿ ìöñÿëìàíäà ãÿëá òÿìèçëèéè èëÿ áÿäÿí òÿ ìèç ëè éè áèð ëÿø -ìÿëè, ùÿð èêèñèíèí äÿ òÿìèç òóòóëìàñû øÿðò èëÿ êà ìèë áèð ìöñÿëìàí îëìà üûíìöìêöíëöéö áèëèíìÿëèäèð.

"Èñëàì­òÿìèçëèê­òÿìÿëè­öçÿðèíäÿ­òèêèëäè", "Òÿ­ìèç­­ëèê­èìà­­íûí­éàðû­ñû­äûð."ùÿäèñè-øÿðèô ëÿðèéëÿ Ùç. Ìÿùÿììÿä áó èêè ìÿ ñÿëÿéÿ èøà ðÿ åòìèøäèð.

"Àëëàù,­ òþâáÿ­åäÿíëÿðè­äÿ,­ (ìàääè-ìÿ­­íÿâè­êèð­ëÿð­äÿí)­ òÿ­ìèç­ëÿíÿíëÿðèäÿ­ñåâÿð…" (ßë-Áÿãÿðÿ, 2/222). “Áó­äÿñòÿìàç­âÿ­òÿéÿììöì­ÿìðèéëÿ­Àëëàù­ñèçè÷ÿ­òèí­ëèéÿ­ñàë­ìàã­èñòÿìÿç,­ëàêèí­Î,­ñèçè­ïàê,­òÿðòÿìèç­åò­ìÿê­âÿ­öçÿ­ðè­íèç­äÿêèíåìÿòèíè­òàìàìëàìàã­èñòÿéÿð­êè,­áÿë­êÿ­øöêð­åäÿñèíèç!” (ßë-Ìàèäÿ, 5/6)

Òÿìèçëèéèí ùèêìÿòè íÿäèð?

Àòîìëàðäàí ýöíÿøÿ, çÿððÿëÿðäÿí óëäóçëàðà ãÿ äÿð áö òöí âàðëûã ëàð äaáó òÿìèçëèê ãàíóíóíóí ùþê ì åò äè éè íè ýþðö ðöê.

Ãàíäàêû ùöúåéðÿëÿð âöúóäà ýèðÿí çÿðÿðëè ìèêðîá âÿ ìàä äÿëÿðè éîõåäÿðÿê áó ÿìðÿ óéäóüó êèìè, ùÿð çà ìàí è÷è ìèçÿ àëûá âåð äèéèìèç íÿôÿñ äÿãàíû òÿìèçëÿ éÿ ðÿê åéíè ãà íóíà òàáå îëäó üóíó ýþñòÿðèð. Ýþç ãà ïàãëàðûýþçëÿðè ñèëÿð. Ìèë ÷ÿê ëÿð ãàíàä ëàðûíû ñö ïöðöá òÿìèç ëÿ ìÿê ëÿ î ÿì ðè åøèò äèê -ëÿðè êè ìè, ýþé öçöí äÿêè áó ëóä âÿ ùàâà äà äèí ëÿéÿð. Ùàâà éåð öçö íÿ ãîíàíòîç-òîð ïàã äàí èáà ðÿò çè áèëëëÿðè öôöðÿðÿê òÿìèç ëÿéèð. Áó ëóä éàø áèð ñöçýÿúêè ìè ñó ñÿïÿð âÿ òîç-òîðïàüû èñ ëàäûð. Ñîíðà ýþ é ö çöíö êèð ëÿò ìÿìÿê ö÷öí

èÑëàìäà Tßìèçëèéß âåðèëßí Þíßì

15

çèáèëëÿðèíè òîï ëàéûá íèçàì è÷èíäÿ òÿ ìèçëÿíèá ýåäÿð. Ýþéöí ýþçÿë öçö íö ñè -ëèíìèø ñöïðöëìöø ïàð ëàã òÿð-òÿìèç åäÿð.

Úÿíàáû ùàãã, êàèíàòà òÿòáèã åòäèéè òÿìèçëèê ÿì ðèíÿ, éàðàäûëìûøûí ÿíêàìèëè îëàí èíñàíû äà ùÿì ñþù áÿò åòìèø, îíó ìàä äè âÿ ìÿíÿâè òÿ ìèç ëèêëÿìÿ ñó ëè ééÿò ëè åòìèøäèð. Áàõ, áóäóð òÿìèç ëèê ùÿãèãÿòè. Ãöääöñ àäû êèìè Èñì-è ßçÿìäÿí ñàéûëàí áèð àäà èñòèíàä åòäèéè ö÷öíäöð êè, ùÿ äèñè-øÿðèôäÿ òÿ ìèç -ëèê èìà íûí íóðóíäàí âÿ êàìàëûíäàí ñàéûëìûøäûð. Àéÿëÿðäÿ äÿ ìàääè âÿìÿíÿâè òÿìèçëèêëÿð Àë ëàùûí ñåâýèñèíè âÿ ðè çàñûíû ãàçàí ìàüà âàñèòÿ ýþñòÿ -ðèë ìèøäèð.

Òÿùàðÿò íÿäèð?

“Òÿ­ùà­ðÿò”, ëöüÿòäÿ òÿìèçëèê, “íÿçàôÿò” ìÿíà ëàðûíäà èøëÿäè ëèð. Äè - íè ìÿíàñû èñÿ "íÿúàñÿò" äåéèëÿí ìàääè ïèñëèê âÿ "ùÿäÿñ" äåéèëÿí èáà -äÿòëÿðäÿ êèðëèëèê ùàëëàðûíäàí òÿ ìèç ëÿíìÿê äå ìÿê äèð.

Òÿùàðÿò (òÿìèçëèê) èêè úöð îëóð:1.Íÿúàñÿòäÿí òÿùàðÿò 2.Ùÿäÿñòÿí òÿùàðÿò

Íÿúàñÿòäÿí òÿìèçëèê: (Êè÷èê òÿìèçëèê)

Ìàääè îëàí êèðÿ "íÿúañÿò" äåéèëèð. Òÿ ìèç îë ìà éàí, íÿúà ñÿò ëèìàä äÿéÿ èñÿ íÿúèñ àäû âåðèëèð. Íÿ úà ñÿò äÿí òÿìèç ëèê äÿ áÿäÿí âÿ éà ëè -áàñ äà îëàí âÿ íÿúèñ ñàéûëàí ìàä äÿ ëÿðäÿí òÿ ìèç ëèêäèð.

Ùÿäÿñòÿí òÿìèçëèê: (Áþéöê òÿìèçëèê)

Ùÿäÿñ áÿçè èáà äÿò ëÿðèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñèíÿ äèíè áà õûì äàí ìà -íå îëàí áèð ÷èðêëèëèê ùàëûäûð. Äÿñòÿìàçñûçëûã, úö íöá ëöê, àéáàøû âÿ íè ôàñùàëû êèìè… Ùÿäÿñòÿí òÿìèçëèê èñÿ ãö ñë âÿ éà äÿñòÿìàç àë ìàã ëà òÿìèç -ëÿí ìÿêäèð.

16

Ñó èëÿ åäèëÿí, öçö, ãîëëàðû, àéàãëàðû éóìàã âÿ áàøû äà ìÿñù åò -ìÿê äÿí èáàðÿò îëàí õöñóñè áèð òÿìèçëèêäèð.

Äÿñòÿìàçûí ìàääè- ìÿíÿâè áèð ÷îõ ôàéäàëàðû âàðäûð. Äÿñòÿìàçàëàí áèð ìöñÿë ìàí òÿìèçëèéè åùòèéàò ùàëûíà ýÿ òèðìèø îëóð êè, áó îíó õÿñ -òÿëèéÿ ñÿáÿá îëà úàã ùàëëàðäàí ãîðóéóð, ìèêðîáëàðäàí òÿìèçëÿéèð. Dÿñ -òÿìàçûí ìàääè ôàé äàñû èëÿ áèðëèêäÿ ìÿíÿâè ôàéäàëàðû äà ÷îõäóð.

Äÿñòÿìàç åéíè çàìàíäà öçÿ íóð, ãÿëáÿ ôÿðÿù ëèêäèð. Êè ÷èê ýö -íàù ëàðûí ÿôâèíÿ áèð âàñèòÿäèð. Áó ìÿñÿëÿíè Ðÿ ñóë-ßêðÿì ßôÿí äèìèçáåëÿ áèë äèð ìèøäèð:

“Êèì­ÿìð­åäèëäèéè­øÿêèëäÿ­äÿñòÿìàç­àëûðñà,­éåíÿ­ÿìð­åäèë­äè­éè­øÿ­-êèëäÿ­íàìàç­ãûëàðñà,­áöòöí­êå÷ìèø­êè÷èê­ýö­íàù­­ëàðû­áà­üûø­ëàíàð”.

Äÿñòÿìàç ìþìèíèí ìÿíÿâè ñèëàùûäûð, îíóíëà ìþìèí þçö íö ïèñùèññ âÿ àðçóëàðäàí ãîðóéàð. Çåùíèíÿ ùöúóì åäÿí âÿñâÿñÿ âÿ ìÿíôèôèêèðëÿðèí òÿñèðèíäÿí àçàä îëóð.

Dÿñòÿìàçëû îëàíëàð ÷îõ çàìàí õÿáèñ âÿ øÿðëè âàðëûã ëàðûí øÿð ðèíäÿí,ýöíàùëàðäàí äÿñòÿìàçëàðû ùþðìÿòèíÿ ãîðóíàð ëàð. Áèð Ùÿ äèñè-Øÿðèôäÿäÿñòÿìàçëû èêÿí âÿôàò åäÿíèí øÿùèä ëèê ìÿð òÿáÿñèíÿ ÷ûõ ìà ñûíûí ìöì -êöí îëàúàüû áÿéàí åäèë ìèø äèð.

Dÿñòÿìàç àëìàüûí ñàâàáû

Äÿñòÿìàç íàìàçûí à÷àðûäûð. Íàìàç ãûëìàã ö÷öí äÿñòÿìàç àë -ìàã ôÿðçäèð. Äÿñòÿìàçûí ñàâàáûíûí ÷îõëóüóíó ñåâ ýèëè Ïåé üÿì áÿ ðè ìè -çèí Ùÿäèñè-Øÿðèôëÿðèíè îõóéàðàã þéðÿíÿê.

“Dÿñòÿìàç­öçÿ­íóð,­ãÿëáëÿðÿ­ôÿðÿùëèê­âåðèð”.“Ìþìèí­áèð­ãóë­äÿñòÿìàç­àëäûüû­çàìàí,­öçöíö­éóéàð­êÿí­ýþç­ëÿðè

èëÿ­áàõûá­èøëÿäèéè­ýöíàù­âÿ­õÿ­òàëàðû­ñó­èëÿ­àõûá­ýåäÿð.­Ãîëëàðûíû­éó­éàð -êÿí­ÿë­­ëÿ­­ðèíè­óçàäûá­èøëÿäèéè­õÿòàëàðû­àëäûüû­äÿñòÿìàç­ñóéó­èëÿ­àõûá­ýå -äÿð.­ Èêè­ àéàüûíû­ éóéàðêÿí­ éå­­ðèéÿðÿê­ èøëÿäèéè­ õÿòàëàð,­ ýöíàùëàð­ àë­äûüûäÿñòÿìàç­ñóéó­èëÿ­àõûá­ýåäÿð.­Áåëÿ­êè,­ìöñÿëìàí­äÿñòÿìàçû­òà­ìàì­­ëàí -äûã­äà,­õÿòàëàðäàí­òÿ­ìèçëÿí­ìèø­îëóð”. Àëëàùûí õÿòàëàðû íÿ èëÿ éîõ åò äè -éèíè, äÿðÿ úÿ ëÿðè íÿ èëÿ éöêñÿëòäèéèíè ñèçÿ õÿáÿð âåðèá øàä åëÿ éèì ìè?

ÄßÑÒßÌÀÇ ÍßÄÈÐ?

17

Îõóìà ïàð×àÑû

äßñTßÌÀÇ ÀëÌÀÜû ÓøÀãëÀðäÀÍ þéðßÍßÍ ãîúÀ

Áèð ýöí éàøëû áèð ìöñÿëìàí ÷åøìÿäÿí äÿñòÿìàç àëûðäû.Ïåéüÿìáÿðèìèçèí íÿâÿëÿðè Ùç.Ùÿñÿí èëÿ Ùç.Ù ö ñå éí äÿ îðà äà

îé íàéûðäûëàð. Áàõäûëàð êè, éàøëû ìöñÿëìàí äÿñòÿìàçûíû ñÿùâ àëûð. Éà íû -íà ýÿëèá ýþç ëÿ äè ëÿð. Ãîúà äÿñòÿìàçûíû áè òèð äè, óøàã ëàð: “ßñ­ñÿëàìóàëåé­­êóì­(Àë­ëàùûí­ñàëàìû­öçÿðèíè­çÿ­îëñóí)”, ÿìè, äÿñòÿìàçûíûí õåéðèíèýþð, Àëëàù ãÿ áóë åò ñèí, äåäèëÿð. Ãîúà ìö ñÿëìàí: Sàü îëóí þâ ëàä ëàð,Àëëàù ñèç äÿí ðàçû îë ñóí, äåäè. Óøàãëàð:

- ßìè, ñèçäÿí áèð õàùèøèìèç âàð: áèç, áèð-áèðèìèçëÿ áÿùñÿ ýèð ìè -øèê. Áèç èêèìèç äÿ áèð äÿñòÿìàç àëàã, ñèç áàõûí ùàí ñûìûçûí àëäûüû äÿñ -òÿìàç äîüðó…

Óøàãëàð, àéðû-àéðû äÿñòÿìàç àëäûëàð. Éàøëû ìö ñÿë ìàí äà äèã ãÿòëÿîíëàðûí äÿñòÿìàç àëìàëàðûíà áàõäû. Óøàãëàð:

Íåúÿ, ÿìè, ùàíñûìûçûí àëäûüû äÿñòÿìàç äîü ðó äóð? Ìÿ íèìêè, öñó -ëóíà óéüóíäóð, éîõñà ãàðäàøûìûíêè?

Ñèç áèçÿ ñþéëÿéèí êè, áèð äÿ ñÿùâ äÿñòÿìàç àëìà éàã, ùÿì äÿ ñè -çÿ äóà åäÿðèê. Áèð êÿëìÿ þéðÿò ñÿ íèç, ñèçÿ äÿ ñàâàá âàð. Ñèç äàùà éàõøûáèëÿðñèíèç. Éàø ëûñûíûç, áèç ùÿëÿ óøàüûã.

Éàøëû ìöñÿëìàí:- Óøàãëàð, èêèíèçèí äÿ äÿñòÿìàçû äîüðóäóð âÿ åéíèäèð. Èêè íè çèí

äÿ äÿñòÿìàçû àðàñûíäà ùå÷ áèð ôÿðã éîõäóð. Äÿñòÿìàçû ñÿùâ àëàí ìÿ -íÿì, áó éàøûìà ýÿëìèøÿì, ùÿëÿ äöç ýöí äÿñòÿìàç àë ìàüû þéðÿíÿ áèë -ìÿ ìè øÿì…. Èíäè ñèç äÿ ìÿíÿ äîüðó äÿñòÿìàç àë ìàüû þé ðÿò äè íèç…

ßñùàáû-Êèðàì: -Áÿëè, éà Ðÿñóëÿëëàù! Äå äèëÿðÑåâýèëè Ïåéüÿìáÿðèìèç: “Ñûõûíòûëàðà­âÿ­ïèñëèêëÿðÿ­ãàðøû­òàì­áèð

äÿñòÿìàç­ àëìàã,­ìÿñ­úèäëÿðÿ­ äîüðó­ ÷îõ­ àääûì­àòìàã,­ áèð­ íàìàçäàíñîí­ðà­äè­ýÿð­íàìàç­âàõòëàðûíû­ýþçëÿìÿê.­Áàõ­áóíëàð, ãÿëá­ãöâ­âÿ­òè­ö÷öíñàüëàì­êþðïöäöð. Ñÿáð­âÿ­äþçöìäöð.”

18

Ñàü îëóí, âàð îëóí. Àëëàù ñèç ëÿðäÿí ðàçû îëñóí. Ñèç êèìèí þâ ëàä ëàðû ñû -íûç, àä ëàðûíûç íÿäèð?

Óøàãëàð: - Àòàìûç Ùz. ßëèäèð, áèç äÿ Ùÿñÿí âÿ Ùö ñåé íèê. Ùÿìäÿ àõûð çàìàí Ïåéüÿìáÿðè Ùz.Ìÿ ùÿì ìÿ äèí íÿ âÿ ëÿ ðè éèê.

Éàøëû ìöñÿëìàíûí ýþçëÿðèíäÿí éàø ëàð òÿñáåù äÿíÿñè êèìè ñö çöë -äö. Ìÿìíóí ãàëäûüûíû áèëäèðìÿê ö÷öí áåëÿ äåäè:

- Î óúà Ïåé üÿì áÿðèí íÿâÿëÿðè âÿ Ùz. ßëèíèí þâëàä ëà ðû îëäó üó íóç,äèíÿ ÷îõ óéüóí äàâðàíûø âÿ ùÿ ðÿ êÿòèíèç, òÿðáèéÿ âÿ íÿçà êÿ òè íèç äÿíìÿ ëóì èäè...

Ùå÷ ãÿëá ãûðìàäàí, ìÿí ãîúàíûí ãÿëáèíè èíúèò ìÿ äÿí ñÿùâ äÿñ -òÿìàçûìû äöçÿëòäèíèç, ìÿíÿ äÿñòÿìàç àëìàüû þéðÿò äè íèç, äå éÿðÿê óøàã - ëàðà áîë-áîë äóà åòäè.

Øßìñ ñÓðßñè (Àéÿ. 1-7)

19

Äÿñòÿìàçûí ôÿðçëÿðè äþðääöð:

1. Öçö áèð äÿôÿ éóìàã,2. ßëëÿðè äèðñÿêëÿðëÿ áèðýÿ áèð äÿôÿ éóìàã,3. Áàøûí äþðääÿ áèðèíè ñóëó ÿë èëÿ ìÿñù åòìÿê,4. Òîïóãëàðëà áèðýÿ àéàãëàðû áèð äÿôÿ éóìàã.

äßÑÒßìàç

äßÑÒßìàçûí ôßðçLßRè

Óúà äèíèìèç Èñëàì, èíñàíûí ùÿð éþíäÿí òÿðòÿìèç îëìàñûíû èñòÿéèð. Øÿùàäÿò êÿëìÿñèíäÿíñîíðà Èñëàìûí áèðèíúè øÿðòè íàìàçäûð; íàìàçûí ôÿðçëÿðèíäÿí èëê èêèñèäÿ òÿìèçëèêëÿ ÿëàãÿëèäèð.

Èìàíûìûçûí êàìèëëÿøìÿñè, èáàäÿòëÿðèìèçèí ãÿáóë îëóíìàñû âÿ ñàüëàìëûüûìûçûí ãîðóíìàñû òÿìèçëèéÿ áàüëûäûð.

Äÿñòÿìàç , äèíèìèçèí þéðÿòäèéè òÿìèçëÿíìÿ éîëëàðûíäàí áèðèäèðâÿ ÿí âàúèáèäèð. Ùÿäÿñ äåéèëÿí, ýþçëÿ ýþðöëìÿéÿí ìÿíÿâèïèñëèêëÿðäÿí äÿñòÿìàç àëàðàã òÿìèçëÿíèëèð.

ùÿäÿñòÿí Òÿùàðÿòèí (Áþéöê òÿìèçëèê)

3 íþâö ìþâúóääóð.

q

1. Äÿñòÿìàç

2. Ãöñë (áîé äÿñòÿìàçû)

3. Òÿéÿììöì

ÄßÑÒßÌÀÇ

20

äÿñtÿìàçûmûzûn ÿksik olmamasû ö÷öí ôÿðçëÿðäÿí áàøãà,äÿñòÿìàçûí ñöííÿòëÿðèíÿ âÿ ÿäÿáèíÿ äÿ

äèããÿò éåòèðìÿê ëàçûìäûð.

äßÑÒßìàçûí àëûíìàÑû

2

ßóçö áèëëàùè-ìèíÿø øåéòàíèð ðàúèì. áèñìèëëÿùèð ðàùìÿíèð ðàùèìîõóéàðàã, “íèééÿò åòäèì äÿñòÿìàç àëìàüà”äåéèá íèééÿò åäèëèð.

äÿñòÿìàç àëìàã ö÷öí ùàçûðëàøûðûã.1

äßÑÒßìàç áåëß àëûíûð

21

ßëëÿðèìèçè áèëÿêëÿðÿäÿê ö÷ äÿôÿ éóéóðóã. Áàðìàã àðàëàðûíû î áèðè ÿëèíáàðìàãëàðûéëà àðàëàéàðàã éóéóðóã.Áàðìàãëàðäà öçöê âàðñà, éóéóëóð. ßëëÿðè éóéàðêÿí: "Ñóéó òÿìèçëÿéèúè âÿ Èñëàìû íóð åäÿíÀëëàùà ùÿìä îëñóí" äåéÿ, äóà åäèëèð.

Ñàü îâóúëà àüûçà ñó àëûíàðàã éóéóëóð. Äèøëÿð ìèñâàê âÿ éà ôûð÷à èëÿ, áóíëàð éîõäóðñà, ñàü ÿëèí áàø âÿøÿùàäÿò áàðìàüû èëÿ éóéóëóð. Àüûç éóéóëàðêÿí:"Àëëàùûì, ìÿíÿ ÏåéüÿìáÿðèìèíÊþâñÿð ùîâóçóíäà áèð ñó åùñàí åò êè,îíäàí ñîíðà ñóñàìàéûì" ,äåéÿ äóà åäèëèð.

3

4

Ñàü îâóúëà áóðuíà ö÷ äÿôÿ ñó÷ÿêèëÿðÿê ùÿð äÿôÿñèíäÿ ñîë ÿë èëÿ áóðóí òÿìèçëÿíèð. Áó âàõò"Íåìÿòëÿðèíèí âÿ úÿííÿòëÿðèíèí ýþçÿëãîõóëàðûíäàí ìÿíè ìÿùðóì åòìÿ,Àëëàùûì" äåéÿ, äóà åäèëèð.5

22

Ñà÷ëàðûí äèáèíäÿí ÷ÿíÿ àëòûíà ãÿäÿð,ãóëàãëàðûí ãàðøûñûíäà ãàëàí öçöìöçö

ö÷ äÿôÿ éóéóðóã. Ñóéó öçöìöçÿ âóðàðêÿí:

"Áÿçè öçëÿðèí àü îëàúàüû, áÿçè öçëÿðèíãàðà îëàúàüû ãèéàìÿò ýöíöíäÿìÿíèì öçöìö íóðóí èëÿ àü ãûë,

Àëëàùûì" äåéÿ, äóà åäèëèð. 6

ßââÿë ñàü ãîëóìóçó , ñîíðà ñîë ãîëóìóçó äèðñÿêëÿðëÿ birgÿö÷ äÿôÿ éóéóðóã. Ñàü ãîëó éóéàðêÿí:"Ìÿíÿ ÿìÿë äÿôòÿðèìè ñàü òÿðÿôèìäÿí

âåð âÿ ìÿíèì ùåñàáûìû éöíýöë åëÿ,Àëëàùûì". Äåéÿðÿê, ñîë ãîëóìóçó

éóéàðêÿí: "Ìÿíÿ êèòàáûìû ñîëòÿðÿôèìäÿí âÿ àðõàäàí âåðìÿ âÿìÿíè øèääÿòëè áèð ñîðüóéà ÷ÿêìÿ,

Àëëàùûì" äåéÿðÿê, äóà åäèëèð.

Ñàü ÿëèìèçè èñëàäàðàã îâúóìóçóí è÷èèëÿ áàøûìûçûí äþðääÿ áèðèíè ãàáàãäàí

àðõàéà ìÿñù åäiðèê. Áàøûìûçû ìÿñù åäÿðêÿí:

"Ìÿíèì öçÿðèìÿ áÿðÿêÿòëÿðèíäÿíåíäèð âÿ ìÿíè ðÿùìÿòèíëÿ ÿôâ åò,

Àëëàùûì" äåéÿðÿê, äóà åäèëèð.

7

8

23

ßëëÿðèìèçè òÿêðàð èñëàäûá, øÿùàäÿò, éàda êè÷èê áàðìàãëàðûìûç èëÿãóëàãëàðûìûçû, áàø áàðìàãëàðëà èñÿãóëàãëàðûí àðõàñûíû òÿìèçëÿyèrik. Ãóëàãëàðûìûçû ìÿñù åäÿðêÿí: "Àëëàùûì, ìÿíè ñþçëÿðèí ÿí ýþçÿëèíÿóéàíëàðäàí åéëÿ" äåéÿðÿê, äóà åäèëèð.

Ö÷ áàðìàüûí öñòö èëÿ áîéíóìóçó ìÿñù åäèðèê. Áîéíóìóçó ìÿñù åäÿðêÿí: "Ìÿíè úÿùÿííÿì îäóíäàíóçàãëàøäûð, Àëëàùûì" äåéÿðÿê, äóà åäèëèð.

ßââÿë ñàü àéàüûìûçû, êè÷èêáàðìàãäàí áàøëàéàðàã áàðìàãàðàëàðûíû âÿ àéàüûìûçû òîïóãëàáèðëèêäÿ ö÷ äÿôÿ éóéóðóã, ñîíðà åéíèøÿêèëäÿ ñîë àéàüûìûçû äà éóéóðóã. Àéàãëàðû éóéàðêÿí: "Àéàãëàðûí ñöðöøÿúÿéè ãèéàìÿòýöíöíäÿ ìÿíèì àéàãëàðûìû ñÿíèíéîëóíäàí ñöðöøäöðìÿ, Àëëàùûì" äåéÿðÿê, äóà åäèëèð.

9

10

11

24

äßÑÒßìàç áåëß Òàìàìëàíûð

Äÿñòÿìàçäàí ñîíðà Êÿëìåè-Øÿùàäÿò îõóìàã éàõøûäûð.

“ßØÙßÄó ßÍ ëÀ ÈëÀÙß ÈëëßëëÀÙ ßØÙßÄó ßÍÍß ÌóÙßÌÌßÄßÍ ÀáÄóÙó Âß ÐÀÑóëóÙ”

ßýÿð áèëèðèêñÿ, “Ãÿäð ñóðÿñè”íè äÿ îõóìàã ìÿñëÿùÿòäèð.

áèñìèëëÿùèð-Ðàùìÿíèð-Ðàùèì

“Èííÿ ÿíçÿëíÿùó ôè ëåéëÿòèë-ãàäð. Âÿ ìÿ ÿäðàêÿ ìà ëåéëÿòóë-ãÿäð. Ëåéëÿòóë-ãÿäðè õåéðóí ìèí ÿëôè øÿùð. Òÿíÿççÿëöë-ìÿëà èêÿòó

âÿð-ðóùó, ôè ùà áè èçíè ðÿááèùèì ìèí êóëëè ÿìð. Ñÿëÿìóí ùèéÿ ùÿòòà ìÿòëÿ èë ôÿúð.”

Äÿñòÿìàç ïîçóëìàéàíà ãÿäÿð èáàäÿò åäÿ áèëÿðèê.

Äÿñòÿìàç ïîçóëàðñà, èáàäÿò ö÷öí éåíèäÿí äÿñòÿìàç

àëìàã ëàçûìäûð.

äßÑÒßìàçû POZAN Øåéëßð

1. Þí âÿ àðõàäàí ÷ûõàí ïèñëèê âÿ éåë,

2. Áÿäÿíèí áèð éåðèíäÿí àõàí ãàí, èðèí âÿ ñàðû ñó,

3. Àüûç äîëóñó ãóñìàã,

4. Àüûç òöïöðúÿéèíäÿ ãàí ýÿëÿðñÿ,

5. Éàòàðàã âÿ éà ñþéêÿíÿðÿê óéóìàã,

6. Öðÿêýåòìÿ,

7. È÷êè è÷ìÿê.

25

Óúà äèíèìèç Èñëàì òÿìèçëèéÿ áþéöê äèããÿò éåòèðèð. Äè íè ìè çÿ ýþ -ðÿ òÿ ìèçëèéèí èêè íþâö âàð. Áóíëàðäàí áèðè ìàääè, î áèðèñè äÿ ìÿíÿâè òÿ -ìèç ëèê äèð. Ìàääè òÿ ìèç ëèê áÿäÿíèí, ïàëòàðûí, ÿòðàôûí ïèñ îëà ðàã ãÿáóëåä è ëÿí øåéëÿðäÿí òÿìèçëÿíìÿñèäèð. Ìÿ íÿ âè òÿìèçëèê èñÿ ãÿë áèí ïèñëèê -ëÿð äÿí òÿ ìèçëÿíìÿñè, ùÿ äÿñ âÿ úö íöá ëöê äåéèëÿí ùàëëàðäàí ïàê îëóí -ìàñû äûð. Äèíè ìèç äÿñòÿìàçû îëìàéàí âÿ úöíöá îëàí èíñàíû äà íàòÿìèçñàéûð. Áó ìàä äè àí ëàìäà äåéèë, ìÿíÿâè âÿ ùþê ìö áèð êèð äèð. Ìÿ íÿâè êèðèáà äÿò ëÿðèí éå ðèíÿ éåòèðèëìÿñèíÿ ÿíýÿëäèð. Ìöñÿëìàí äÿñòÿìàç ñûç ëûêøÿê ëèí äÿêè ïèñëèê äÿí äÿñòÿìàç àëàðàã, úöíöá øÿêëèíäÿêè ïèñ ëèêäÿí èñÿãö ñë, éÿíè áîé äÿñòÿìàçû àëàðàã òÿìèçëÿíèð. Áóí äàí áàø ãà íà ìà çûíäÿ ãèã îëìàñû ö÷öí, äÿñòÿìàçûí âÿ ãöñ ëóí äîü ðó îëìàñû ëàçûìäûð. Úö -íöá îëàí ùÿð ãà äû íûí âÿ êèøè íèí, àé áà øûí äàí âÿ íèôàñäàí àçàä îëàí ãà -äûí ëà ðûí, ãöñë äÿñòÿìàçû àë ìà ñû ôÿðçäèð.

Úö íöá îëìàã, úèíñè ÿëàãÿ ùàëûíäàí ñîí ðà âÿ éóõóäà âö úóääàíìÿ íèíèí ÷ûõìàñû (èùòèëàì) èëÿ îëóð. Àéáà øû ùàëûíäà îëàí âÿ óøàã äîüàíãà äûí äà úöíöá ñà éûëûð.

Èáàäÿò ìÿãñÿäè èëÿ åäèëÿí äÿñòÿìàç âÿ ãöñë êèìè òÿ ìèç ëèêëÿðèíáÿäÿí âÿ ðóù ñàüëûüûìûç ö÷öí ëàï ÷îõ ôàéäàëàðû âàð äûð. Ñö áóò åäèëÿí ñà é -ñûç ôàé äàëàðûíäàí áÿçèëÿðèíè áåëÿ ñûðàëà éà áè ëÿðèê.

1. Ãöñëóí ñÿùùÿòÿ ìöñáÿò òÿñèðè âàðäûð. Ãöñëóí èíñàí ñàüëûüûíàåòäèéè ìöñáÿò òÿñèð áó øÿêèëäÿ èçàù åäèëèð:

Úèíñè áîøàëìà ùàäèñÿñè, èíñàíäàêû áöòöí ñèíèð ñèñ òå ìèíè ñÿôÿðáÿðåäÿí âÿ áöòöí îðãàíèçìÿ òÿñèð åäÿí ôè çèîëîæè áèð ùà äèñÿäèð. Áó ùàäèñÿâö úóääà áþ éöê áèð ùöúåéðÿ èòêèñè ìåéäàíà ýÿòèðèð. Ãàí äþâðàíû ñöðÿò -ëÿíèð. Ùÿòòà, áó ÿñ íàäà ñÿðô åäèëÿí ãöââÿò ìèí áåø éöç ìåòð ãà÷ìàüàáÿðàáÿð äèð. Éàõóä áàøãà áèð áÿíçÿòìÿ èëÿ äåñÿê, éåääè ìÿðòÿáÿëè áèðáè íà íûí ÿí öñò ìÿð òÿ áÿñèíÿ ãà÷àðàã ÷ûõìàã ãÿäÿð éîðó úóäóð.

Ãöñë èíñàí ö÷öí ìöêÿììÿë áèð òÿ ìèç ëèê, ìàä äè âÿ ìÿ íÿâè úÿ -ùÿò äÿí äèíúÿëìÿ âÿ ðàùàòëûã áÿõø åäÿí áèð éóéóíìàäûð.

ÃÖÑë (áîé äÿñòÿìàçû)

26

2. Úöíöáëöéÿ ñÿáÿá îëàí ùàëëàðäà áþéöê áèð åíåð æè ñÿðô åò ìÿêëÿöðÿê ôÿàëèééÿòè âÿ ãàí äàìàð ñèñòåìè ñö ðÿò ëÿíèð. Éîð üóíëóã, ùàë ñûç ëûãùèññ åäèë èð, ÷îõ âàõò çåùíè ôÿàëèééÿòëÿð îëäóãúà çÿèô ëÿ éèð. Ãöñë èëÿ âö -úóä ÿââÿëêè âÿçè ééÿ òèíÿ ãàéûäûð.

3. Âöúóäóìóçóí íîðìàë ùàëäà äÿéèøìÿç áèð åëåêòðèê òàðàçëûüûâàð äûð. Áÿäÿí ñàüëûüû áó òàðàçëûü èëÿ ñûõ ÿëà ãÿëè äèð. Áó òàðàçëûã, ïñèõî -ëîæè ñû õûí òû ëàð, èãëèì øÿðòëÿðè, ýåéèì ÿøéà ëàðû, éàøàéûø, èø éåð ëÿðè âÿ áóâàõò ãöñ ëó âàúèá îëàí ùàë ëàð ëà ïîçóëóð. Áó åëåêòðèêëè éöê ùèðñëè ùàëäàíîð ìàäàí äþðä äÿôÿ àðòûã, ãöñë ëàçûì îëàí ùàëëàðäà èñÿ 12 äÿôÿ àðòûãîëóð. Ýö íö ìöç äÿ "Ãû çûë þòÿñè" (Åíôðà-ðîóæå) øöàëàðëà öñò äÿ ðè íèí õö -ñóñè øÿ êèë ëÿðè ÷ÿ êèëìèø, áó øÿêèëëÿðäÿ úèíñè ìö íàñèáÿòäÿí ñîíðà âö úó -äóí áö òöí òÿáÿ ãÿ ñèíèí àðòûã äÿéèøìÿç åëåê òðèê òÿáÿ ãÿ ñè èëÿ þðòöëäöéöìö ÿé éÿí îëóí ìóø äóð. Áó òÿ áÿãÿ äÿðèíèí îêñèýåí àë ìà ñûíà ìà íå îë -äóüó êè ìè, äÿðèíèí ðÿí ýèíèí ïîçóë ìàñûíà âÿ òåç ãûðûøìàñûíà äà ñÿáÿáîëóð. Áó âÿ çèé éÿòäÿí àçàä îëìàã ö÷öí âöúóä èéíÿ óúó ãÿäÿð éåð ãàë -ìà éà úàã øÿ êèëäÿ éóéóë ìà ëûäûð. Áå ëÿëèêëÿ, ñó äàì úûëàðû àðòûã åëåêòðèêòÿç éèãèíè ýþ òö ðÿðÿê ÿââÿëêè ùàëû íà ýÿòèðèð... Ãöñë òèááè áàõûì äàí äàìöòëÿã áèð òÿ ìèçëèêäèð.

4. Äÿñòÿìàç âÿ ãöñë ãàí äþâðàíû ñèñòåìè öçÿ ðèí äÿ äÿ éàõøû òÿ -ñèðÿ ìàëèêäèð. Î, äàìàðëàðäàêû ñÿðò ëÿø ìÿ âÿ äàðàëìàíûí ãàð øûñûíû àëûð.ßí ÿñàñ ìÿðêÿçëÿðäÿí áèðè îëàí áó ðóí àðõàñû âÿ áàäàìúûãëàð éóéó ëà -ðàã õÿñ òÿëèéèí ãàðøûñû àëûíûð. Áóí äàí áàø ãà áîéóí âÿ éàíëàðûíûí éó éóë -ìàñû äà ëèíôà ñèñ òå ìè íÿ òÿñèð åäÿð.

5. Ñó òàïûëìàäûüû çàìàí òîðïàãëà åäè ëÿí òÿ éÿììöì äÿ áþéöêþë ÷öäÿ âöúóääàêû äóðüóí åëåê òðèêè éîõ åòìÿêäÿ, òîð ïàãëà ìàã äà äûð.Òÿ áÿ ãÿ ñèíèí àðòûã äÿéèøìÿç åëåêòðèê òÿáÿ ãÿ ñè èëÿ þðòöëäöéö ìö ÿééÿíîëóí ìóøäóð. Áó òÿ áÿãÿ äÿðèíèí îêñèýåí àë ìà ñûíà ìà íå îë äóüó êèìè,äÿ ðè íèí ðÿíýèíèí ïîçóë ìàñûíà âÿ òåç ãûðûøìàñûíà äà ñÿáÿá îëóð. Áó âÿ -çèé éÿò äÿí àçàä îëìàã ö÷öí âöúóä èéíÿ óúó ãÿäÿð éåð ãàëìà éà úàã øÿ -êèëäÿ éóéóë ìàëû äûð. Áå ëÿëèêëÿ, ñó äàì úûëàðû àðòûã åëåêòðèê òÿçéèãèíè ýþ -òö ðÿðÿê ÿââÿëêè ùàëû íà ýÿòèðèð... Ãöñë òèááè áàõûì äàí äà ìöòëÿã áèðòÿìèçëèêäèð.

27

áèð àìåðèÊàëû ýÞçÖéëß ÃÖÑë äßÑÒßìàçû

ßòðàôûìäà îëàí áèð íå÷ÿ ìöñÿëìàíëà ñþù áÿò åäèð äèì. ßí ÷îõ äèã - ãÿ òèìè ÷ÿêÿí øåé ãöñë äÿñòÿìàçû èäè. Áó èñòè ãàìÿòäÿ ÷îõ äÿ ðèí äÿí äö øöí -äöì âÿ àõ òà ðûø àïàðäûì. ßââÿëúÿ áÿñèò áèð òÿìèçëèê øÿêëè îëàðàã ÿëÿ àëäûì.Êàüûçëà ñè ëèí ìÿ ëàçûìû òÿìèçëèéè åäÿ áèë ìÿç. Áóíóí ö÷öí ùÿð ýöí âÿ éà ýö -íàøûðû éó éóí ìàã ìÿú áóðèééÿòèíäÿ ãàëûðûã. Îí ñóç äà òó àëåò èëÿ ùà ìàì áèðéåð äÿäèð. Òóà ëåòäÿí ãàë õàí äóøóí àë òû íà ýèðÿ áèëÿð. Îíà ýþ ðÿ ìö ñÿëìàíîëàí áèð Àìåðè êàëû íÿ ö÷öí ãöñë äÿñòÿìàçû àëñûí.

Äöøöíúÿìè Àìåðèêàëû ìöñÿëìàí äîñòóìà à÷ òûì. -Äà ùà ýå íèø äö -øöíÿ áè ëèðèê, äåäè. Îíñóç äà îíäàí ýþç ëÿ äèéèì áó èäè. ×öíêè äîñ òóì óíè âåð -ñè òåò äÿ åëì àäà ìû èäè. Áèð äÿ äö øöí ìÿéÿ, òÿùëèëÿ, òÿí ãè äÿ à÷ûã îë ìà éàí áèðäèí ùÿãèãè îëà áèë ìÿç äè. Äå äèì êè: "Òÿìèç ëè éèí éà íûí äà ãöñ ëóí ùàíñû ôàéäà -ëà ðûíû ýþð äö íöç?" ßâ âÿ ëà ñóñ äó, ñîíðà öçö ìÿ áàõ äû. Ýþç ëÿ éèðäèì. èñ ëàìëàÿëà ãÿ ëè ùÿð øåéè àé äûíëàø äûðìàüà ãÿðàð ëû èäèì. Äå äè êè: “ùÿð øåéè òàì îëàðàãÿëÿ àëìàã ìÿú áóðèé éÿ òèíäÿ éèê. èñ ëà ìèé éÿò òàì îëäóüó êèìè, èñëàìèé éÿò è÷èí -äÿ ãöñë äÿñòÿìàçû äÿ áèð áö òþâ äöð. èñòÿ éèð ñèíèç, ãöñë äÿñòÿìàçûíû òàì øÿ -êèëäÿ ýþ òö ðÿê. ßââÿëà, ìÿí äàíû øûì, ñèç äÿ ãóëàã àñûí. ñîíðà ôèêèð ëÿ ðè íè çè âÿòÿíãèä ëÿ ðèíèçè ñþé ëÿ éÿð ñè íèç. ñîíðà ìÿí úà âàá ëàí äû ðà ðàì. Ãöñë äÿñ òÿìàçû,ìö ñÿë ìàí îëàí ëàðëà ÿëàãÿëè áèð èáà äÿò äèð. ìö ñÿë ìàí îëìàéàí ëàð ãöñë äÿñ -òÿìàçû àëìûðëàð.

Ãöñë äÿñòÿìàçûíû Àëëàù ÿìð åòäèéè ö÷öí àëûðûã. Éÿíè èñ ëàì äèíèí äÿÀëëàù ÿìð åäÿð, ìöñÿëìàí äà ÿì ðÿ èòàÿò åäÿð. Áèð ìö ñÿëìàí ãöñë äÿñ òÿ -ìà çû àëàð êÿí, "êèðäÿí, ïèñ äÿí òÿìèç ëÿíÿ úÿì", äåéÿ äöøöíÿ áèë ìÿç. Ãöñëäÿñ òÿìàçè âàúèá îë äóüó ö÷öí àëûíûð. Àììà ùÿì äÿ òÿìèç ëÿíìèø îëóðóã.ßñàñ îëàí "ÿì ðÿ èòà ÿò"äèð. ìàääè òÿìèç ëèê ñîíðà äàí âÿ þçöí äÿí ýÿëÿí áèðùàë äûð. Îíó äà äèã ãÿ òÿ ÷àò äûðûì êè, ãöñë äÿñòÿìàçû êèìè ìàääè òÿ ìèçëèêÿìðè äÿ âàð. Áó ñÿáÿáëÿ ãöñë äÿñòÿìàçû àëàí ùÿð úöð ìàääè òÿìèçëèéèíè äÿòÿìèí åäÿúÿê. Áó äà àéðû áèð ìþâ çóäóð.

ìÿí ìöäàõèëÿ åòäèì: - Õàùèø åäèðÿì, áàøãà ìþâ çó ëà ðà êå÷ ìÿ éÿê.Ãöñë äÿñ òÿìàçû ùàããûíäà ñþù áÿò åäÿê. Äîñ òóì äà ìÿ íèìëÿ åé íè ôèêèðäÿ îë -äó üó íó ñþé ëÿäè âÿ ãöñë äÿñòÿìàçû áèð ÿìð îëäóüóíà ýþ ðÿ, ãöñë äÿñ òÿ ìà çûèëÿ óçàã âÿ éà õûí äàí ÿëàãÿëè ÿìð ëÿð âàðäûð. ìÿ ñÿëÿí ìö ñÿë ìàíûí çèíà åò ìÿ -ñè, è÷êè è÷ìÿñè ùà ðàì äûð. Åëÿ èñÿ "ãöñë äÿñ òÿ ìà çû àë!" ÿì ðèíÿ óéàí áèð ìö ñÿë -

Îõóìà ïàð×àÑû

28

ìàí "è÷ êè è÷ìÿ, çèíà åò ìÿ!" êèìè ÿìð ëÿðÿ äÿ òà áå îëà úàã äûð. Áó âÿ çèééÿòäÿäèíèí ÿìðëÿðèíÿ èòàÿò åäÿí áèð ìöñÿë ìàí èêè øÿêèëäÿ úö íöá îëóð: Áèðè, ùÿéàòéîë äàøû èëÿ, äè ýÿ ðè äÿ éó õóäà…

ùÿéàò éîëäàøû èëÿ úöíöá îëìàã èðàäÿëè áèð äàâ ðà íûø äûð. Åëÿ áèð âàõò - äà úö íöá îëìàëû êè, íàìàç âàõòû êå ÷ ìÿñèí. Éóéóí ìà üà çà ìàí òàï ìà ëû,èøè íÿ ýåúèê ìÿ ìÿëè âÿ ñîéóã äà éóéóíóá õÿñ òÿ ëÿí ìÿìÿëèñÿí.

Äèããÿò åäèëèðñÿ ãöñë äÿñòÿìàçû àëìàã ìÿú áó ðèé éÿòè èí ñà íûí òåç-òåçúö íöá îëìàñûíûí ãàðøûñûíû àëûð. Áèëèíäèéè êèìè òåç-òåç úö íöá îëìàã, èíñà íûíñè íèð ñèñ òå ìè íÿ âÿ áåéèíÿ çÿðÿð ëèäèð. Áèð ãè ñèì õÿñòÿëèê ëÿðèí òåç-òåç úö íöáîëìàãëà ÿëàãÿñè âàðäûð. ùÿòòà, òåç- òåç úöíöï îëàíëàð äà âÿ ðÿì, ïñè õèêà èëÿÿëà ãÿëè ìöõ òÿëèô ðàùàò ñûçëûãëàð îëäóüó êèìè, äÿëè îë ìàã, þçöíÿ ãÿñä åòìÿêêè ìè ùàë ëàð äà ýþðöíöð. ëà êèí ùÿð õÿñòÿëèéè äÿ úö íöá ëöêëÿ áàü ëàìàã îë ìàç.ùÿääèíäÿí àðòûã úö íöá îë ìàã èí ñàí ñÿù ùÿ òèíÿ ìÿíôè òÿñèð ýþñòÿðèð.

Ãàäûíëà àéáàøûëàðû ùàëûíäà âÿ äîüóì ñîíðà ñûí äà úèí ñè ìö íà ñè áÿòãà äà üàíäûð. Áåëÿëèêëÿ, êèøè ãî ðóí ìóø îëóð. Êè øè ëÿð äÿêè úèíñè ìàéå êèøè ö÷öíåíåðæè ãàé íà üû äûð. Êèøèíèí úö íöá îëìàã äàí ÿââÿë ýöúö, äö øöíúÿñè, äà âðà -íûø ëàðû èëÿ, úö íöï îëäóãäàí ñîí ðàêû ùÿðÿêÿòëÿðè ôÿðãëèäèð.

ìÿñÿëÿí, úöíöá îëìàäàí ÿââÿë êèøè þçöíö äàùà ýöú ëö âÿ ùÿ ðÿ êÿòëèùèññ åäèð, ìÿñÿëÿëÿðè äàùà àéäûí áà øà äöøöð. Õà íû ìû íà éàõûíëûã åäèð. Úö -íöá îëàí äàí ñîí ðà èñÿ áóíëàð òÿðñèíÿ îëàð.

ùÿð úöíöáëöêäÿí ñîíðà éóéóíìà ìÿúáóðèé éÿòè ãà äû íû äà úö íöá îë -ìàãäàí óçàãëàøäûðûð. Éåíÿ êèøè ãî ðóí ìóø îëóð. èñëà ìèééÿòäÿ ãà äûíûí úèíñèùÿ éàòà äöø êöí ëö éö ïèñ ñà éûë ìûøäûð. Áå ëÿ áèð ãàäûí êèøèíè ïèñ áèð âÿ çèééÿòÿñà ëà áèëÿð.

Áó ãûñà à÷ûãëàìàìäà îíó áèëäèðìÿê èñòÿð äèì êè, Àëëàù èí ñàíà îíóíîðãàíèçìèíèí èäàðÿ îëóí ìàñû ö÷öí áö òö í à ìèë ëÿðè áÿõø åòìèøäèð. Áóíëàðäàíÿí âàúèáè ãöñë äÿñòÿìàçûäûð”.

Áó à÷ûãëà ìà ëàð ìÿíèì ôèêðèìè äÿéèøäèðäè. èñëàìè éÿòäÿ àèëÿ ùÿéà òûíàâå ðèëÿí äèã ãÿòè ýþðäöì. èñëàì åëÿ áèð äèíäè êè, ùÿð ÿìðèí áèð-áèðèëÿ áèð ÷îõáàü ëàí òûñû âàð. Áóíëàðû áàøà äöøìÿê ö÷öí äîñ òóì äàí áèð àç âàõò èñòÿ äèì.èñ ëàìà àèä êè òàáëàðû îõó äóãúà "ìÿí äÿ ìöñÿë ìà íàì" äå äèì. Ãàðøûìäàêûêàüûçûí öçÿ ðèíÿ áó ñþç ëÿðè éàç äûì. "Éàõøû áèð èíñàí, Èñëàìû éàøàéûð äå ìÿê - äèð. Èñ ëàìû éà øà éàí äà éàõ øû áèð èíñàíäûð". Áó úöìëÿíè ìöñÿë ìàí äîñ òóìàñþéëÿñÿì, äå éÿúÿê êè, áèçèì ö÷öí âàúèá îëàí èáà äÿò åò ìÿê äèð. Éàõøû èíñàíîëìàã þçö-þçöíäÿí ìåé äà íà ýÿ ëèð.

29

Ãöñëóí ôÿðçëÿðè ö÷äöð:

1. Àüûçà ñó àëûá áîüàçà ãÿäÿð áèð äÿôÿ ÷àëõàëàìàã2. Áóðóíà ñó ÷ÿêìÿê âÿ áèð äÿôÿ òÿìèçëÿìÿê3. Áàøäàí äûðíàüà ãÿäÿð áöòöí áÿäÿíè,

ùå÷ áèð íþãòÿñè ãóðó ãàëìàìàãëà áèð äÿôÿ éóìàã.

ÃÖÑë íßäèð?

Áþéöê ùÿäÿñ äåéèëÿí ïèñëèêäÿí,úöíöáëöêäÿí âÿ ãàäûíëàðûí ùåéç âÿ íèôàñ (äîüóì)

ìöääÿòèíäÿí ñîíðà. Áó ùàëëàðäà Ãöñë åòìÿê ôÿðçäèð.Ãöñë àëûíìàëûäûð. Ãöñë àëàðêÿí áÿäÿíèí

ùå÷ áèð éåðè ãóðó ãàëìàìàëûäûð. Úöìÿ âÿ áàéðàì íàìàçëàðûíäàí ÿââÿë, ùÿúú âÿ Öìðÿ ö÷öí åùðàìà ýèðÿðêÿí

Ãöñë åòìÿê ñöííÿòäèð.

ÃÖÑëóí ôßðçëßðè

ÃÖÑË

30

ìöêÿììÿë áèð øÿêèëäÿ ãöñë áåëÿ àëûíûð:

P Áèñìèëëàù äåéèëèð âÿ "Ãöñë àëìàüà íèééÿò åòäèì",

äåéÿðÿê íèééÿò åäèëèð.

P ßëëÿðèìèç éóéóëóá, áÿäÿíèìèçäÿêè ÷èðêëÿð òÿìèçëÿíèð.

P ñîíðà íàìàç äÿñòÿìàçû àëûíûð.

P Äÿñòÿìàç àëàðêÿí àüûçà âÿ áóðóíà ñó àëûá, ãàðãàðà åäèá

òÿìèçëÿíèð.

P ßââÿë áàøà, ñîíðà ñàü ÷èéíèìèçÿ, äàùà ñîíðà ñîë

÷èéíèìèçÿ ñó òþêöá, áöòöí áÿäÿí òÿìèçëÿíèð.

1. íàìàç ãûëìàã îëìàç

2. Ãóðàíè-Êÿðèìÿ âÿ éà ùÿð ùàíñû áèð àéÿñèíÿ ÿë âóðìàã îëìàç

3. Ãóðàíû özöndÿn îõóìàã îëìàç

4. Êÿáÿ òÿâàô åäèëìÿç

5. ìÿñúèäÿ ýèðìÿê îëìàç.

Ãöñëó îëìàéàí áèð èíñàíûí áóíëàðû åòìÿñè ýöíàùäûð.

ÃÖÑë áåëß àëûíûð

ÃÖÑëÑóç åäèëìßéßí èáàäßÒëßð

1. Äèíè êèòàáëàðäàí áèðèíè ãþòöðìÿê âÿ îõóìàã

2. ßëèíè, àüçûíû éóìàäàí éåéèá è÷ìÿê.

3. Ãóðàí àéÿëÿðèíè îíà ÿë âóðìàäàí áèð êàüûçà éàçìàã.

ÃÖÑëó Îëìàéàíûí áóíëàðû åÒìßÑè ìßÊðóÙäóð

31

гцсл нЯ демЯкдир?

Гцсл кялимяси лцьятдя йуйунмаг мяна сы на эялир. Бу кя ли -

мянин дини мянасы ися, бцтцн бя дя нин, щеч бир тя ря финдя ийня уъу

гядяр гуру йер гал майаъаг шякилдя йу йу л масы демякдир.

Гцсл ня заман лазымдыр?

1. Ъцнцблцк щалыnдa. Бу, ики сябябдян иряли эялир:

а. Истяр ойаг щалда олсун, истярся дя йуху ща лын да олсун, щяр

щансы бир тямас вя йа ъинси мц на сибят олар са, киши вя гадындан шящ -

вятля мя ни нин чю ля чых масы.

б. Ъинси мцнасибятдя олмаг… Бурада мя ни нин эял мяси (ин -

зал) шярт дейилдир. Ъинси мц на си бятин юзц еля ъцнцб лцк ся бя би дир.

2. Гцслу фярз гылан икинъи щал, гадынларын щейз щалы дыр. Га -

дын ларын щейз щаллары битдикдян сонра гцсл етмяляри фярздир.

3. Гцсл етмяйи фярз гылан цчцнъц вязиййят йе ня га дын лара

мяхсус олан нифас, йяни доьум дан сон ра кы щалыдыр. Нифас щалын -

дан гуртулан бир га дына да гцсл ет мяк фярз олур.

P Ãöñë åäèëÿðêÿí äóà åäèëìÿç. ×öíêè ãöñëäà äóà ìÿêðóùäóð.

P ßëëÿð, àüûç âÿ áóðóí éóéóëàðêÿí éåéèá è÷ìÿê îëìàç.

P Ãöñë åäÿðêÿí äÿñòÿìàç äà àëûðûã.

P íàìàç äÿñòÿìàçû èëÿ îëóíàúàã áöòöí èáàäÿòëÿðè åäÿ

áèëÿðèê.

P ñóäà öçÿðêÿí, íèééÿò åäèëÿðÿê àüûçà âÿ áóðóíà ñó

àëûíäûãäàí ñîíðà, ñóéà ýèðÿðÿê áöòöí áÿäÿí èñëàíûðñà,

ãöñë àëûíìûø îëóð.

ÃÖÑëëà ßëàÃßëè äèýßð ìÞâçóëàð

32

33

Òÿéÿììöìöí ôÿðçëÿðè èêèäèð.

1. Òÿéÿììöìÿ íèééÿò åòìÿê2. ßëëÿðè òÿìèç òîðïàüà âÿ éà òîðïàã úèíñèíäÿí

áèð øåéÿ (òÿìèç ãóì, äàø, êÿðïè÷, ÷ûíãûë) èêè äÿôÿâóðóá ÿââÿë öçö, ñîíðà ãîëëàðû ìÿñù åòìÿê.

ÒßéßììÖì íßäèð?

Òÿéÿììöì; ñó îëìàäûüû,

ñóäàí èñòèôàäÿ èìêàíû òàïûëìàäûüû çàìàí

äÿñòÿìàç âÿ éà ãöñë éåðèíÿ òÿìèç òîðïàã âÿ éà òîðïàã

íþâöíäÿí áèð øåéëÿ òÿìèçëÿíìÿéÿ òÿéÿììöì äåéèëèð.

Òÿéÿììöì äÿñòÿìàç âÿ ãöñë éåðèíÿ àëûíûð.

ÒßéßììÖìÖí ôßðçëßðè

Тяйяммцм, садяъя бу цммятя мяхсус бир асанлыгдыр.

Мюминляр су йохлуьунда вя йа су олмагла бирликдя

хястялик кими суйу истифадя етмянин имкансыз щала эялдийи

бязи вязиййятлярдя, щядяс (ъцнцблцк вя дястямазсызлыг) щалындантяйяммцм васитяси иля азад олурлар.

Беляликля, ялляриндя олмайан бир сябябя эюря, Аллаща ибадят

вя гуллугдан эери галмамыш олурлар.

ÒßÉßÌÌÖÌ

34

1. áèñìèëëÿùèð-ðàùìÿíèð-ðàùèì äåéÿðÿê Òÿéÿììöì àëìàéà íèééÿò åäèëèð.

2. Áàðìàãëàðûìûçû à÷àðàã ÿëëÿðèìèçèí è÷èíè òÿìèç òîðïàüà âóðóá ÿââÿë èðÿëè, ñîíðà ýåðè åäÿðÿê òîðïàüà ñöðòöðöê.

3-4Áàø áàðìàãëàðûìûçû áèð-áèðèíÿ âóðàðàã ÿëèìèçäÿêè àðòûã òîç âÿ òîðïàãëàðû ñèðêÿëÿéèá, öçöìöçö ÿë è÷ëÿðèéëÿ ìÿñù åäèðèê.

5. ßëëÿðèìèçè åéíè øÿêèëäÿ òîðïàüà âóðàðàã, ÿââÿë ñîë ÿëèìèçèí è÷è èëÿ ñàü ãîëóìóçó äèðñÿêëÿðÿ ãÿäÿð ìÿñù åäèðèê.

6. ñîíðà ñàü ÿëèìèçèí è÷è èëÿ ñîë ãîëóìóçó äèðñÿêëÿðÿ ãÿäÿð åéíè øÿêèëäÿ ìÿñù åäèðèê.

ÒßéßììÖì áåëß àëûíûð

1 - 2

35

1. Äÿñòÿìàçû ïîçàí øåéëÿð2. Ãöñëó ïîçàí øåéëÿð3. ñóéóí áóëàíìàñû, òàïûëìàñû. ñóäàí èñòèôàäÿíèí ìöìêöí îëìàñû.

(Õÿñòÿëèéèí âÿ éà ãîíàã ãàëìàüûí ìöääÿòèíèí êå÷ìÿñè êèìè)

Òÿéÿììöì åòìèø áèð êÿñ, íàìàç è÷èíäÿ èêÿí ñó òàïûëñà, íàìàçûäà, òÿ éÿì ìöìö äÿ ïîçóëóð. Äÿñòÿìàç àëàðàã íàìàçûíû éåíèäÿí ãûë -ìà ëûäûð. Àí úàã íàìàçûíû áèòèðäèêäÿí ñîíðà ñó òàïûëñà, íàìàçûíû éå íè -äÿí ãûëìàç.

3

6

4

ÒßéßììÖìÖ ïÎçàí Øåéëßð áóíëàðäûð

5

36

37

Òÿêáèð: íèééÿò åòäèêäÿí ñîíðà ÿëëÿðèìèçè ãóëàã äèáèíÿ ãàëäûðàðàã àëëàùó ßêáÿð òÿêáèðè èëÿ íàìàçà áàøëàéûðûã.

Ãàäûíëàð èñÿ ÿëëÿðèíè ñèíÿñèíÿ ãÿäÿð ãàëäûðàðàã àëëàùó ßêáÿðòÿêáèðè èëÿ íàìàçà áàøëàéûðëàð.

áåØ âàõÒ íàìàçûí ÃûëûíìàÑû áåëßäèð

NAMAZINÃILINMASI

ÑÖáÙ íàìàçû - 4 Röêÿò:(2 Röêÿò ñöííÿò, 2 Röêÿò ôÿðç)

38

Ãèéàì: Òÿêáèðäÿí ñîíðà ñàü ÿëèìèç ñîë ÿëèìèçèí öçÿðèíäÿ îëìàãëà ýþáÿéèìèçèí öñòöíÿ ãîéóðóã. Ãàäûíëàð èñÿ ÿëëÿðèíè ñèíÿëÿðèíÿ ãîéóðëàð.

ñöáùàíÿêÿíè ñàêèò îõóíð:

“Ñöáùàíÿêàëëàùöììÿ âÿ áè ùÿìäèê âÿ òÿáàðàêÿñìöê âÿ òÿàëà

úÿääöê âÿ ëà èëàùÿ üàéðóê.” ñöáùàíÿêÿ áèòÿíäÿí ñîíðà;

ßóçó áèëëÿùè ìèíÿøøåéòàíèð-Ðàúèì.

Áèñìèëëÿùèð-ðàùìÿíèð-ðàùèì äåéèëèð.

Ôàòèùÿ ñóðÿñè ñàêèò îõóíóð:“ßëùÿìäó ëèëëàùè Ðàááèë-àëÿìèí.

ßð Ðàùìÿíèð-Ðàùèì, Ìàëèêè Éÿóìèä-äèí. Èééàêÿ íÿ’áóäó

âÿ èééàêÿ íÿñòÿèí. Èùäèíÿñ-ñèðàòàë ìóñòÿãèì. Ñèðàòàëëÿçèíÿ

ßí’ÿìòÿ àëåéùèì üàéðèë-ìÿüçóáè àëåéùèì âÿëÿä-äàëëèí.”

Ôàòèùÿäÿí ñîíðà Ãóðàíäàí áèð ãûñà ñóðÿ âÿ éà ö÷ àéÿ îõóíóð.

“Èííÿ ÿ’òåéíàêÿë-êþâñÿð Ôÿñàëëè ëè Ðàááèêÿ âÿíùàð Èííà øàíèÿêÿ

ùöâÿë-ÿáòÿð”.Îõóìà òàìàìëàíäûãäàí ñîíðà

Àëëàùó ßêáÿð äåéÿðÿê ðöêöéÿ ýåäèëèð.

39

“Ñÿìèàëëàùö ëèìÿí ùàìèäÿù” äåéÿðÿê ãàëõûëûð. “Ðàááÿíà ëÿêÿë-ùÿìä” äåäèêäÿí ñîíðà “Àëëàùó ßêáÿð” äåéÿðÿê ñÿúäÿéÿ ýåäèëèð.

ðöêö: (ÿéèëìÿê ,áàø ÿéìÿê): ÿëëÿðèíè äèçëÿðèíèí öñòöíÿ ãîéóá Àëëàù ãàðøûñûíäà áàø ÿéèð, Àëëàùû òÿñáèù åäèð.

Òÿñáèù: “Ñöáùàíÿ Ðàááèéÿë-àçèì.Ñöáùàíÿ Ðàááèéÿë-àçèì.Ñöáùàíÿ Ðàááèéÿë-àçèì.”

40

Ñÿúäÿ: (áàøû éåðÿ ãîéìàq): äèçëÿðè öñòÿ ÷þêöá àëûí éåðÿ ãîéóëóð.

ñÿúäÿäÿ áóíëàðû äåéèëèð. ñöáùàíÿ ðàááèéÿë-ÿ’ëàñöáùàíÿ ðàááèéÿë-ÿ’ëà ñöáùàíÿ ðàááèéÿë-ÿ’ëà

41

ñîíðà “Àëëàùó ßêáÿð” äåéÿðÿê îòóðóëóð. Îòóðàðêÿí ñîë àéàü ñàü òÿðÿôÿ ñþéêÿíèëèð.(Ãàäûíëàð èñÿ ùÿð èêè àéàüûíû ñàüà òÿðÿô ãîéóðëàð.) ßëëÿð äèçëÿðè öñòöíÿ ãîéóëóð.

“Àëëàùó ßêáÿð” äåéÿðÿê èêèíúè ñÿúäÿéÿ ýåäèëèð.“Ñöáùàíÿ Ðàááèéÿë-ÿ’ëàÑöáùàíÿ Ðàááèéÿë-ÿ’ëàÑöáùàíÿ Ðàááèéÿë-ÿ’ëà.” äåéèëèð. (áèðèíúè ðöêÿò áàøà ÷àòäû).

Òÿñáèùëÿðèíäÿí ñîíðà ñÿúäÿäÿí “Àëëàùó ßêáÿð” äåéÿðÿê 2-úè ðöêÿòÿ ãàëõûëûð.

42

èêèíúè ðöêÿòäÿÁÿñìÿëÿ,Ôàòèùÿ, Ãóðàíäàí áèð ñóðÿ âÿ éà

ö÷ àéÿ îõóíóð.“Áèñìèëëÿùèð-Ðàùìÿíèð-Ðàùèì”

“ßëùÿìäó ëèëëÿùè Ðàááèë àëÿìèí. ßð-Ðàùìÿíèð-Ðàùèì Ìàëèêè Éÿóìèä-äèí Èééàêÿ íÿ’áóäó âÿ èééàêÿ íÿñòÿèí.

Èùäèíÿñ-ñèðàòÿë-ìóñòÿãèì. Ñèðàòÿëëÿçèíÿ ßí’ÿìòÿ àëåéùèì üàéðèë-ìÿüçóáè àëåéùèì âÿëÿä-äàëëèí.”

Àìèí“Ãóë ùóâàëëàùó ÿùÿä Àëëàùöñ-Ñàìÿä Ëÿì éÿëèä âÿ ëÿì éóëÿä âÿ ëÿì éÿêóëëÿùó êöôóâÿí ÿùÿä.”

èÊèíúè ðÖÊßÒ

Áèðèíúè ðöêÿòäÿ îëäóüó êèìè ðöêö âÿ ñÿúäÿëÿðè åäèëèð. èêèíúè ñÿúäÿäÿí ñîíðà “Àëëàùó ßêáÿð” äåéÿðÿêèêè ñÿúäÿ àðàñûíäà îòóðäóüóìóç êèìè îòóðóðóã.

43

ñîíðà, “ßò-Òàùèééàòó”, “Àëëàùöììÿ ñàëëè-áàðèê”

âÿ “Ðàááÿíà” äóàëàðû îõóíóð:

“ßò-Òÿùèééàòö ëèëëÿùè Âÿñ-ñàëÿâàòó âÿò-Òàééèáàòßññÿëàìó àëåéêÿ àééóùÿí-Íÿáèééö âÿ ðàùìÿòóëëàùè

âÿ áÿðàêÿòóù. ßññÿëàìó àëåéíà âÿ à’ëÿ èáàäèëëàùèñ-ñàëèùèí.ßøùÿäö ÿíëà èëàùÿ èëëÿëëàù

âÿ ÿøùÿäö ÿííÿ Ìóùÿììÿäÿí àáäöùö âÿ ðàñóëóù”.

“Àëëàùöììÿ ñàëëè àëÿ Ìóùàììÿäèí âÿ àëÿ àëè Ìóùàììÿä. Êÿìà ñàëëÿéòÿ àëÿ Èáðàùèìÿ âÿ àëÿ àëè Èáðàùèì.

Èííÿêÿ ùàìèäöì-ìÿúèä”.

“Àëëàùöììÿ áàðèê àëÿ Ìóùàììÿäèí âÿ àëÿ àëè Ìóùàììÿä. Êÿìà áàðÿêòÿ à’ëÿ Èáðàùèìÿ

âÿ àëÿ àëè Èáðàùèì. Èííÿêÿ ùàìèäöììÿúèä”.

“Ðàááÿíà àòèíà ôèä-äöíéà ùàñÿíÿòÿí âÿ ôèë-àõèðÿòè ùàñÿíÿòÿí âÿ ãèíà àçàáÿí-íàð. Áèðàùìÿòèêÿ éà ßðùÿìÿð-Ðàùèìèí. Ðàááÿíàü

ôèðëè âÿ ëèâàëèäåééÿ, âÿ ëèë-ìó’ìèíèíÿ éàóìÿ éÿýóìóë ùèñàá. ”

44

Áó äóàëàðû îõóäóãäàí ñîíðà áàøûìûçû ÿââÿë ñàü ÷èéíèìèçÿ ÷åâèðÿðÿê

“ßñ-ñÿëàìó àëåéêóì âÿ ðàùìÿòóëëàù” äåéÿ ñàëàì âåðèðèê. ñîíðà áàøûìûçû ñîë ÷èüíèìèçÿ ÷åâèðÿðÿê

“ßñ-ñÿëàìó àëåéêóì âÿ ðàùìÿòóëëàù” äåéÿðÿê ÷åâèðèðèê. Áó ñàëàìëà ñöáù íàìàçûíûí ñöííÿòèíè ãóðòàðûðûã.Úàìààòëà âÿ éà òÿê ãûëûíàí ùÿð íàìàçäàí ñîíðà

“Àëëàùöììÿ ÿíòÿñ-ñÿëàìó âÿ ìèíêÿññÿëàìÒÿáàðÿêòÿ éà çÿë-úÿëÿëè âÿë-èêðàì”

äåéèëèð.

èãàìÿ:

Àëëàùó ßêáÿð-Àëëàùó ßêáÿðÀëëàùó ßêáÿð-Àëëàùó ßêáÿð

ßøùÿäö ÿëëà èëàùÿ èëëÿëëàùßøùÿäö ÿëëà èëàùÿ èëëÿëëàù

ßøùÿäö ÿííÿ ìóùàììÿäÿð ðàñóëóëëàùßøùÿäö ÿííÿ ìóùàììÿäÿð ðàñóëóëëàù

ùàééÿ àëÿñ-ñàëÿùùàééÿ àëÿñ-ñàëÿù

ùàééÿ àëÿë-ôÿëàùùàééÿ àëÿë-ôÿëàù

Ãàä ãàìÿòèñ-ñàëÿùÃàä ãàìÿòèñ-ñàëÿù

Àëëàùó ßêáÿðÀëëàùó ßêáÿð

ëà èëàùÿ èëëÿëëàù.

45

1-cè ðÖÊßÒ

2-cè ðÖÊßÒ

èãàìÿíèyéÿò-Òÿêáèð

ñóáùàíàêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

ðöêö ñÿúäÿ

ðöêö

ñÿúäÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

ßò-ÒàùèééàòóÀëëàùöììÿ ñàëëèÀëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíà

ñàëàì

ÑÖáÙ íàìàçûíûí ôßðçèíèí ÃûëûíìàÑû

46

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ 1-Úè ÎÒÓðÓØ

3-cè ðÖÊßÒ 4-cè ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

íèééÿòëÿð:

“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Çþùð íàìàçûíûí Èëê Ñöííÿòèíè ãûëìàüà”“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Çþùð íàìàçûíûí Ôÿðçèíè ãûëìàüà”

“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Çþùð íàìàçûíûí ñîí Ñöííÿòèíè ãûëìàüà”

ñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùàÁèð ñóðÿ

íèéÿòÒÿêáèð

ßò-Òàùèééàòó

ðöêöñÿúäÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùàÁèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

çÞÙð íàìàçûíûí 4 ðÖÊßÒ èëÊ ÑÖííßÒèíèí ÃûëûíìàÑû

Áèð ñóðÿðöêö

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿðöêöñÿúäÿñÿúäÿ

ßò-ÒàùèééàòóÀëëàùöììÿ ñàëëèÀëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíàñàëàì

çÞÙð (ýöíîðòà) íàìàçû - 10 Röêÿò:(4 Röêÿò èëê ñöííÿò, 4 Röêÿò ôÿðç, 2 Röêÿò ñîí ñöííÿò)

47

çÞÙð íàìàçûíûí 4 ðÖÊßÒ ôßðçèíèí ÃûëûíìàÑû

Òÿêáèðñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿ

èãàìÿ(êèøèëÿð ö÷öí)íèééÿò

Áèð ñóðÿðöêö

ßò-ÒàùèééàòóÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

Áÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùÿÁÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ 1-Úè ÎÒÓðÓØ

3-cÖ ðÖÊßÒ 4-cÖ ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

ñÿúäÿ

ÔàòèùÿÁÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

Àëëàùöììÿ ñàëëèßò-Òàùèééàòó

Àëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíàñàëàì

48

çÞÙð íàìàçûíûí 2 ðÖÊßÒ ÑÎí ÑÖííßÒèíèí ÃûëûíìàÑû

ñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùàÁèð ñóðÿ

íèééÿò

Òÿêáèð

ñÿúäÿðöêö

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

ðöêö

ñÿúäÿ

1-cè ðÖÊßÒ

2-cè ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

Àëëàùöììÿ ñàëëèßò-Òàùèééàòó

Àëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíà

ñàëàì

49

ßÑð íàìàçûíûí 4 ðÖÊßÒ ÑÖííßÒèíèí ÃûëûíìàÑû

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ 1-Úè ÎÒÓðÓØ

3-cÖ ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

ñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

íèééÿòÒÿêáèð

4-cÖ ðÖÊßÒ

ðöêöñÿúäÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

Àëëàùöììÿ ñàëëèßò-Òàùèééàòó

Àëëàùöììÿ áàðèê

ñóáùàíàêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ßò-Òàùèééàòó Àëëàùöììÿ ñàëëèÀëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíàñàëàì

íèééÿòëÿð:

“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, ßñð Íàìàçûíûí Ñöííÿòèíè ãûëìàüà”Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, ßñð Íàìàçûíûí Ôÿðçèíè ãûëìàüà”

ßÑð íàìàçû - 8 Röêÿò: (4 Röêÿò ñöííÿò, 4 Röêÿò ôÿðç)

50

ßÑð íàìàçûíûí 4 ðÖÊßÒ ôßðçèíèí ÃûëûíìàÑû

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ 1-Úè ÎÒÓðÓØ

3-cÖ ðßÊßÒ 4-cÖ ðßÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

Òÿêáèðñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿ

èãàìÿ(êèøèëÿð ö÷öí)íèééÿò

Áèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

Áÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùàÁÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùàÁÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ßò-Òàùèééàòó

(Ôÿðç, âàúèá) íàìàçëàðà, (õöñóñèëÿ) îðòà íàìàçà (ýöíîðòàäàí ñîíðàêû ÿñð íàìàçûíà, èêèíäè íàìàçûíà) ðèàéÿò

(ÿìÿë) åäèí âÿ Àëëàùà èòàÿò ö÷öí àéàüà ãàëõûí (íàìàçà äóðóí).

(ÿë-Áÿãÿðÿ,­2/238)

ßò-Òàùèééàòó Àëëàùöììÿ ñàëëèÀëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíàñàëàì

51

Øàì íàìàçûíûí 3 ðÖÊßÒ ôßðçèíèí ÃûëûíìàÑû

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ 1-Úè ÎÒÓðÓØ

3-cÖ ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

Òÿêáèðñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùà

èãàìÿ(êèøèëÿð ö÷öí)íèééÿò

Áèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùàðöêöñÿúäÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ßò-Òàùèééàòó

ßò-Òàùèééàòó Àëëàùöììÿ ñàëëèÀëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíàñàëàì

íèééÿòëÿð:

“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Øàì íàìàçûíûí Ôÿðçèíè ãûëìàüà”Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Øàì íàìàçûíûí Ñöííÿòèíè ãûëìàüà”

Øàì (àõøàì) íàìàçû - 5 Röêÿò: (3 Röêÿò ôÿðç, 2 Röêÿò ñöííÿò)

52

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

Òÿêáèðñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿ

íèééÿò

Áèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ßò-Òàùèééàòó Àëëàùöììÿ ñàëëèÀëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíàñàëàì

Øàì íàìàçûíûí 2 ðÖÊßÒ ÑÖííßÒèíèí ÃûëûíìàÑû

Õèôòÿí íàìàçûíûí èëê Ñöííÿòèßñð íàìàçûíûí ñöííÿòè êèìè ãûëûíûð.

Õèôòÿí íàìàçûíûí ñîí ñöííÿòèñöáù íàìàçûíûí ñöííÿòè êèìè ãûëûíûð.

53

õèôÒßí íàìàçûíûí 4 ðÖÊßÒ ôßðçèíèí ÃûëûíìàÑû

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ 1-Úè ÎÒÓðÓØ

3-cÖ ðÖÊßÒ 4-cÖ ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

Òÿêáèðñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿ

èãàìÿ(êèøèëÿð ö÷öí)íèééÿò

Áèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

Áÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùÿÁÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùÿÁÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ßò-Òàùèééàòó

Àëëàùöììÿ ñàëëèßò-Òàùèééàòó

Àëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíàñàëàì

íèééÿòëÿð:

“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Õèôòÿí íàìàçûíûí èëê Ñöííÿòèíè ãûëìàüà”Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Õèôòÿí íàìàçûíûí Ôÿðçèíè ãûëìàüà”

“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Õèôòÿí íàìàçûíûí ñîí Ñöííÿòèíè ãûëìàüà”

õèôÒßí (Ýåúÿ) íàìàçû - 10 Röêÿò: (4 Röêÿò ñöííÿò, 4 Röêÿò ôÿðç, 2 Röêÿò ñîí ñöííÿò)

54

1-cè ðÖÊßÒ 2-cè ðÖÊßÒ 1-Úè ÎÒÓðÓØ

3-cÖ ðÖÊßÒ ÀðÀ ÒßÊÁèð ñÎí ÎÒÓðÓØ

Òÿêáèðñóáùàíÿêÿßóçö ÁÿñìÿëÿÔàòèùÿ

íèééÿò

Áèð ñóðÿðöêöñÿúäÿ

ÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

Áÿñìÿëÿ

ðöêöñÿúäÿ

ßò-Òàùèééàòó

ßò-ÒàùèééàòóÀëëàùöììÿ ñàëëèÀëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíà

ñàëàì

Ara TÿêáèðÁÿñìÿëÿÔàòèùÿÁèð ñóðÿ

Êóíóò Äóàñû (1)Êóíóò Äóàñû (2)ðöêöñÿúäÿ

VèÒR íàìàçûíûí ÃûëûíìàÑû

íèééÿò:“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Âèòð íàìàçûíû ãûëìàüà”

VèÒR íàìàçû - 3 Röêÿò:

55

ÃóíóÒ äóàÑû (1)

“Àëëàùöììÿ èííà íÿñòÿèíöêÿ âÿ íÿñòàüôèðöêÿ âÿíÿñòÿùäèêÿâÿ íöìèíö áèêÿ âÿ íÿòóáö èëåéêÿ âÿ íÿòÿâÿêêÿëö àëåéêÿ âÿ

íöñíè àëåéêÿë-õàéðà êöëëÿùó íÿøêöðöêÿ âÿëà íÿêôöðöê. Âÿ íÿõëÿó âÿ íÿòðöêö ìÿí éÿôúöðöê.”

ÃóíóÒ äóàÑû (2)

“Àëëàùöììÿ èééàêÿ íà’áöäö âÿ ëÿêÿ íöñàëëè âÿ íÿñúöäö âÿèëåéêÿ íÿñ’à âÿ íàùôèäö íÿðúó ðàùìÿòÿêÿ âÿ íàõøà

àçàáÿêÿ èííÿ àçàáÿêÿ áèë-êöôôàðè ìöëùèã.”

Òßäèëè-ßðÊàí(íàìàçäà Òÿðòèáèí ñûðàëàíìàñû)

Øÿðòëÿðè äîüðó åòìÿê äåìÿêäèð.íàìàçäà òÿäèëè-ÿðêàí èñÿ, íàìàçûí ãèéàì, ðöêö, ñÿúäÿ êèìè

øÿðòëÿðèíèí ñöêóíÿò, âÿãàð âÿ ðàùàòëûãëà éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè, òåç, ñöðÿòëè åäèëìÿìÿñè äåìÿêäèð.

ìÿñÿëÿí ðöêöäÿí ãàëõàíäà âöúóä äèìäèê ùàëà ýÿëìÿëè, ÿí àçû ñöáùàíÿ-ðàááèéÿë-àçèì äåéÿúÿê ãÿäÿð

Àéàãäà äóðóá îíäàí ñîíðà ñÿúäÿéÿ ýåäèëìÿëèäèð. ùÿð èêè ñÿúäÿ àðàñûíäà äà áèð òÿñáèù ìèãäàðû äóðóëìàëûäûð.

Éîõñà ðöêöäÿí òàì äèêÿëìÿäÿí ñÿúäÿéÿ ýåòìÿê,áèðèíúè ñÿúäÿäÿí ñîíðà òàì äóðìàäàí,

èêèíúè ñÿúäÿéÿ ýåòìÿê òÿäèëè-ÿðêàíà çèääèð.

NAmAz ÃûlmAüûN ÙÀÐÀÌ OlDÓüÓ VAõtlÀr;1. Gönÿø doüarkÿn, 2. Gönÿø tam ortaya vÿ baøûmûzûn östönÿ gÿliá hÿëÿ ãÿðá tÿrÿfÿ

êe÷mÿdÿn,3. Gönÿø batarkÿn, Bu vaõtlàräà namaz ãûëìàã ùàðàìäûð.

56

mþminlÿrin toplanaraã birlikäÿ namaz ãûëmalarû halûnà càmaat deéiëèr. Càmaatëà áèðýÿ îëìàã göcö olan

hörð vÿ mökÿllÿf möslömanlaðà sönnÿtäir.Ócà rabbimiz,

Peyüÿmbÿrimizÿ õitabÿn áålÿ buyurmuødur. “Sÿn­dÿ­mþminlÿr­arasûnda­îluá­onlara­namaz­ãûldûracaüûn­zaman,­onlardan­bir­ãèsmè­sÿninlÿ­bÿrabÿr­dursunlar...”

(Nisa sórÿsi, 4/102)

Úàìààòëà íàìàç ãûëìàã, òîïëó øÿêèëäÿ íà ìàç ãûë ìàã äûð.úàìààò òîïëóëóã äåìÿêäèð. Èìàì, úàìààòà íà ìàç ãûë äûðàí êèì -ñÿéÿ äå éèëèð. Ìöÿççèí; ìÿñúèääÿ açàí îõóéàíà, ãàìÿò ýÿ òèðÿíêèìñÿéÿ äå éèëèð. Èìàìûí âÿ çè ôÿñèíÿ èìà ìÿò, úàìàà òûí èìàìàóé ìàñûíà èãòèäà, òÿê áà øûíà íàìàç ãûëàíà èñÿ ìöí ôÿðèä äåéèëèð.Áåø âàõò íà ìàçûí ôÿðçëÿðè, úöìÿ âÿ áàéðàì íà ìàçëàðû èëÿ Ðà -ìà çàí äà òÿðàâèù íà ìàçû úà ìààòëà ãûëûíàð.

úÀÌÀÀÒëÀ ÍÀÌÀÇ Áåëß ãûëûÍûð

Ìöÿççèí ãàìÿò ýÿòèðäèêäÿí ñîíðà ãûëàúà üû ìûç íà ìàçà âÿèìàìà óéìàüà íèéÿò åä èðèê.

Ìÿñÿëÿí: "Íèééÿò­åòäèì­úöìÿ­íàìàçûíûí­ôÿðçèíè­ãûë­ìà­üà,­óé­-äóì­ èìàìà" äåéèðèê. Ñîíðà èìàìëà áèðëèêäÿ òÿêáèð àëûð, è÷èìèçäÿÑöáùàíÿêÿíè îõó éóðóã. Ñîíðà ñóñóá èìàìû äèíëÿ éè ðèê. Èìàì Ôà òèùÿíèáèòèðÿí çàìàí ñàêèò ñÿñëÿ "ÀÌÈÍ" äå éèðèê âÿ éåíÿ èìàìû äèíëÿìÿéÿäà âàì åäè ðèê. Èìàìûí éöêñÿê ñÿñ ëÿ àëäûüû áöòöí òÿê áèð ëÿ ðè áèç äÿñàêèò ñÿñëÿ òÿêðàðëàéûðûã. Ðö êö, ñÿú äÿ âÿ îòó ðóøëàðäà íà ìàçû òÿê ãûëàð -êÿí îõóäóüóìóç áö òöí òÿñ áèù âÿ äóàëàðû è÷è ìèç äÿí îõó éóðóã. Ñîíäàèìàìëà áèð ëèêäÿ ñàëàì âåðèðèê.

úàìààÒëà íàìàç ÃûëìàÃ

57

úÖìß íàìàçûíûí 2 ðÖÊßÒ ôßðçèíèí ÃûëûíìàÑû

1-cè ðÖÊßÒ

2-cè ðÖÊßÒ ñÎí ÎÒÓðÓØ

íèééÿò

Àëëàùöììÿ ñàëëèßò-Òàùèééàòó

Àëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíà

èìàìëà áÿðàáÿð ñàëàì

ìöÿççèíèí ãàìÿòè èìàìëà áèðëèêäÿ òÿêáèð ñöáùàíÿêÿ

èìàìûí Ôàòèùÿ âÿ áèð ñóðÿíè îõóìàñû

èìàìëà áÿðàáÿð ðöêö âÿ ñÿúäÿ

èìàìûí Ôàòèùÿ âÿ áèðñóðÿíè îõóìàñû.(èìàì Ôàòèùÿíè ãóðòàðäûãäàí ñîíðààìèí äåéèðèê)

ðöêö (èìàìëà)ñÿúäÿ (èìàìëà)

(Úöìÿ íàìàçûíûí èëê Ñöííÿòè çþùð íàìàçûíûí èëê ñöííÿòè êèìè ãûëûíûð.)(Úöìÿ íàìàçûíûí ñîí ñöííÿòè çþùð íàìàçûíûí èëê ñöííÿòè êèìè ãûëûíûð.)

(Éàëíûç íèééÿò úöìÿíèí ñöííÿòè îëàðàã åäèëèð.)

úÖìß íàìàçû - 10 Röêÿò:(4 Röêÿò èëê ñöííÿò, 2 Röêÿò ôÿðç, 4 Röêÿò ñîí ñöííÿò)

58

BAYRAM NAMAZI

Øÿvval ayûnûn birinci gönö Ramazan bayramû,zilhiccÿnin onuncu gönö isÿ, ãurban bayramûnûn birinci gönödör.

Bu iki göndÿ, gönÿø doüduãäan sonra,iki rökÿt bayram namazû ãûlmaã, vàcibdir.

ramazan bayramûnda namazdan ÿââÿë øèðèí øåéëÿð yåmÿk, gösl etmÿk, misvaãäàí èñòèôàäÿ åòìÿê,

ÿn éàõøû ïàëòàðëàð gåyèímÿk möstÿhÿbdèr. Bayram namazlarû iki rökÿtäir. Càmàatlà ãûlûnûr,

ramazan vÿ Ãurban bayramû namazlarûnûn ãûlûnûøû åynèdèr.

úöÌß ÝöÍö âß úöÌß ÍÀÌÀÇû

Úöìÿ ìöñÿëìàíëàðûí ìöãÿääÿñ áèð ýöíöäöð. Áó íà ýþ ðÿ äÿ ìöñÿëìàíëàð ùÿìèí ýöíö áèð áàéðàì ñå âèí úè èëÿ

ãàð øû ëà ìà ëû, éó éó íóá òÿìèçëÿíÿðÿê âÿ ÿí éàõ øû ïàëòàðëàðûíû ýå éèíÿðÿêìÿñ úèäÿ ýåò ìÿ ëèäèðëÿð. Ïåé üÿì áÿðèìèç áåëÿ áóéó ðóð:

"Áèð­øÿõñ­ýþçÿë­øÿêèëäÿ­äÿñòÿìàç­àëäûãäàí­ñîíðà­úöìÿ­íà­­ìà­çûíà­ýåäèð,ñóñàðàã­õöòáÿéÿ­ãóëàã­àñàðñà,­ö÷­ýöí­àðòûã­ëà­ìà­ñû­è­ëÿ­ùÿìèí­úöìÿäÿíî­áèðè­úöìÿéÿ­ãÿäÿð­îëàí­çàìàí­è÷èí­äÿ­êè­ýöíàùëàð­áàüûøëàíàð."

Åé èìàí ýÿòèðÿíëÿð! Ýöìÿ ýöíö íàìàçà ÷àüðûëäûüûíûç çàìàí

Àëëàùû çèêð åòìÿéÿ òÿëÿñèí âÿ àëûø-âåðèøè áóðàõûí. Áèëñÿíèç, áó ñèçèí ö÷öí íÿ ãÿäÿð õåéèðëèäèð! Íàìàç ãûëûíûá ãóðòàðäûãäàí ñîíðà

éåð öçöíÿ äàüûëûí âÿ Àëëàùûí ëöòôöíäÿí ðóçè äèëÿéèá àõòàðûí! (Éåíÿ þç èøèíèçÿ ãàéûäûí!) âÿ Àëëàùû ÷îõ çèêð åäèí êè, íèúàò òàïûá ñÿàäÿòÿ

ãîâóøàñûíûç! (Ùÿð èêè äöíéàäà ìóðàäûíûçà éåòèøÿñèíèç!)

(Úöìÿ,­62/9-10)

59

áàéðàì íàìàçûíûí ÃûëûíìàÑû

1-cè ðÖÊßÒ

íèééÿòèìàìëàáèðëèêäÿòÿêáèð (èôòèòàù òÿêáèðè)

ñöáùàíÿêÿ

èìàìûí Ôàòèùÿ âÿ áèð ñóðÿîõóìàñû. èìàì Ôàòèùÿíè îõóäóãäàí ñîíðà àìèí äåéèðèê.

ðöêö èìàìëà áèðëèêäÿ

íèééÿò:“Àëëàù ðèçàñû ö÷öí íèééÿò åòäèì, Áàéðàì íàìàçûíû ãûëìàüà”

áàéðàì íàìàçû - (2 Röêÿò)

ñÿúäÿèìàìëà áÿðàáÿð

Òÿêáèð (èìàìëà)ñîíðàÿëëÿð éàíà ñàëûíûð.Òÿêáèð (èìàìëà)ñîíðà ÿëëÿð éàíàñàëûíûð. Òÿêáèð (èìàìëà)ñîíðà ÿëëÿð, baülanûr

60

2-cè ðÖÊßÒ

ñÎí ÎÒÓðÓØ

èìàìûí Ôàòèùÿ âÿ áèðñóðÿ îõóìàñû. èìàìÔàòèùÿíè îõóäóãäàí ñîíðà àìèíäåéèðèê.

Òÿêáèð (èìàìëà)ñîíðàÿëëÿð éàíà ñàëûíûð.Òÿêáèð (èìàìëà)ñîíðà ÿëëÿð éàíàñàëûíûð. Òÿêáèð (èìàìëà)ñîíðà ÿëëÿð éàíàñàëûíûð.

ðöêö (èìàìëà)ñÿúäÿ (èìàìëà)

èìàìëà áÿðàáÿð ñàëàìÀëëàùöììÿ ñàëëèßò-Òàùèééàòó

Àëëàùöììÿ áàðèêðàááÿíà àòèíà

61

Òÿðàâèù íàìàçû ðàìàçàí àéûíûí ñöííÿòè îëàí íàìàçäûð. Îðóú òóòìàéàíëàð äà áó íàìàçû ãûëûðëàð.

Òÿðàâèù íàìàçûÉàòñû íàìàçû èëÿ âèòð íàìàçû àðàñûíäà ãûëûíûð.

Òÿðàâèù íàìàçûÚàìààòëà ãûëûíûðñà, Âèòð íàìàçû äà úàìààòëà ãûëûíûð.

Òÿðàâèù íàìàçûèêè âÿ äþðä ðöêÿòäÿ áèð ñàëàì âÿðìÿêëÿ ãûëûíûð.

èêè ðöêÿòäÿ áèð ñàëàì âåðìÿêëÿ ãûëûíàðñà, ùÿð èêè ðöêÿò ñöáù íàìàçûíûí ñöííÿòè êèìè ãûëûíûð.

Äþðä ðöêÿòäÿ áèð ñàëàì âåðìÿêëÿ ãûëûíàðñà, áó äþðä ðöêÿò,ÿñð íàìàçûíûí äþðä ðöêÿò ñöííÿòè êèìè ãûëûíûð.

ÒßðàâèÙ íàìàçû (2 Röêÿò)

62

Úÿíàçÿ íàìàçû þëÿí áèð êèìñÿ ö÷öí áèð äóàäûð. Úÿíàçÿ íàìàçûíû ãûëìàã ôÿðçè-êèôàéÿòäèð.

ìöñÿëìàíëàðäàí áèð ãðóï úÿíàçÿ íàìàçûíû ãûëàðñà , äèýÿðëÿðè äÿ ãûëìûø êèìè î áîðúäàí àçàä îëóð.

Úÿíàçÿ íàìàçû àéàãäà ãûëûíûð âÿ äþðä òÿêáèðëèäèð.

úÿíàçÿ íàìàçû áåëÿ ãûëûíûð:èìàì úÿíàçÿíèí îðòà ùèññÿñèíäÿ, úàìààò äà àðõàñûíäà äóðóð.

Úÿíàçÿ ãadûn isÿ ñèíÿ áÿðàáÿðèíäÿ duruëór. Úÿíàçÿíèí ãàäûí âÿ êèøè îëäóüóíà äèããÿò åäÿðÿê

íàìàçà íèééÿò åäèëèð. èìàìëà áèðëèêäÿ Òÿêáèð àëàðàã íàìàçà áàøëàíûð. ßëëÿð äèýÿð íàìàçëàðäà îëäóüó êèìè

ýþáÿê àëòûíà ãîéóëóð. Åøèäèëìÿéÿúÿê øÿêèëäÿ "Ñöáùàíÿêÿíè" "Âÿ úÿëëÿ ñÿíàöêÿ"

úöìëÿñèíè ÿëàâÿ åäÿðÿê îõóíóð. ñîíðà èìàìëà áèðëèêäÿ òÿêáèð äåéèëèð,

"Àëëàùöììÿ ñàëëè âÿ áàðèê" äóàëàðû îõóíóð. ñîíðà èìàìëà áèðëèêäÿ éåíÿ ÿëëÿð ãàëäûðûëìàäàí

áèð òÿêáèð äàùà àëûíûð, úÿíàçÿ íàìàçûíûí "Àëëàùöììÿüôèð ëè-ùàééèíà âÿ ìåééèòèíà âÿ øàùè äè íà

âÿ üàèáèíà âÿ êÿáèðèíà âÿ ñàüèðèíà âÿ çÿêÿðèíà âÿ öíñàíà. Àëëàùöììÿ ìÿí àùéåéòÿùó ìèííà ôÿ àùéèùè àëÿë-èñëàìè

âÿ ìÿí òÿâÿôôåéòÿùó ìèííÿ ôÿ òÿâÿôôÿùó àëÿë-èìàí âÿ õóññà ùÿçÿë-ìåééèòÿ áèð ðàâùû âÿððàùàòè âÿððàùìÿòè

âÿë ìàüôèðàòè âÿððèäâàí" äóàñû îõóíóð.Áàøãà äóà äà îõóìàã îëàð.

Áó äóàäàí ñîíðà èìàìëà áèðëèêäÿ òÿêáèð àëûíûð, ÿââÿë ñàüà, ñîíðà ñîëà ñàëàì âåðÿðÿê íàìàç òàìàìëàíûð.

Úÿíàçÿ íàìàçû äèýÿð íàìàçëàðûí ÿêñèíÿ ðöêö âÿ ñÿúäÿñèç, Ãóðàíè-Êÿðèìäÿí àéÿëÿð éåðèíÿ, äóàëàðëà ãûëûíàí áèð íàìàçäûð.

úßíàçß íàìàçû

63

Áåø âàõò íàìàçû âàõòûíäà ãûëìàìàüà ãÿçà äåéèëèð.

Âàõòûíäà ãûëûíìàéàí áåø âàõòûí ôÿðç íàìàçëàðû èëÿ âèòð íàìàçëàðû ãÿçà åäèëèð. ñöííÿòëÿð ãÿçà åäèëìÿç.

Éàëíûç êå÷ìèø ñöáù íàìàçûíûí ñöííÿòè î ýöí ýöíîðòàéà ãÿäÿð ñöííÿòè èëÿ áèðýÿ ãÿçà åäèëèð.

Ãßçà íàìàçû

3 ýöíëöê áèð ìÿñàôÿíè ýåòìÿê íèééÿòèëÿ éîëà ÷ûõìàãäûð. Áåëÿ áèð íèééÿòëÿ éîëà ÷ûõàí êèìñÿéÿ ìöñàôèð äåéèëèð.

Îíà ñÿôÿðè àäû äà âåðèëèð. ñÿôÿð êÿëèìÿñèíèí ìöãàáèëè èãàìÿòäèð.

Àíàäàí îëäóüó éåðäÿ âÿ éà ñîíðàäàí âÿòÿí åäèëäèéè áèð ÿðàçèäÿ îòóðìàã ìÿíàñûíà ýÿëèð. Áåëÿ áèð êèìñÿéÿ äÿ ìóãèì äåéèëèð.

3 ýöíëöê âÿ éà 18 ñààòëûã óçàãëûãäà éåðëÿøÿí áèð éåðÿ, 15 ýöíäÿí àç ãàëìàã äöøöíúÿñè èëÿ

ýåäÿí øÿõñÿ ìöñàôèð äåéèëèð. ìöñàôèð 4 ðöêÿòëè ôÿðç íàìàçëàðû 2 ðöêÿò ãûëûð.

Âàõò ÷àòìàéàíäà ñöííÿò íàìàçëàðûíû ãûëìàéà áèëÿð.

Ñßôßð âß èÃàìßÒ íß äåìßÊäèð?

64

ÑßÙâ ÑßúäßÑè

ÑßÙâ (ÓíÓÒìÀ) ÑßúäßÑè

Nàìàçäà ôÿðç îëàí áèð ðöêöí ýåúèêäèðèëÿðñÿ; âàúèáëÿðèíäÿí áèðè òÿðê âÿ éà

òÿõèðÿ ñàëûíàðñà î âàõò ñÿùâ ñÿúäÿñè åäèëÿð. ùÿð ùàíñû áèð íàìàçäà Ôàòèùÿíè îõóìàüû óíóòìàã, ñóðÿíè

Ôàòèùÿäÿí ÿââÿë îõóìàã, áèðèíúè âÿ son îòóðóøëàðäà ßò-Òàùèééàòö óíóòìàã êèìè.

ñÿùâ ñÿúäÿñè áåëÿ åäèëèð.íàìàçûí ñîíóíäàêû îòóðóøäà àíúàã

"ßò-Òàùèééàòö" îõóíäóãäàí ñîíðà ñàüûìûçà, ñîëóìóçà ñàëàì âåðèá ñîíðà "àëëàùó ßêáÿð"

äåéèá, ñÿúäÿéÿ ýåäèðèê. íàìàçûí ùÿð ðöêÿòèíäÿ åòäèéèìèçñÿúäÿëÿð êèìè àðõà-àðõàéà èêè ñÿúäÿ

åäèá îòóðóðóã, "ßò-Òàùèééàòö", "àëëàùöììÿ ñàëëè-áàðèê" âÿ "ðàááÿíà" äóàëàðûíû îõóéàðàã

ñàüà âÿ ñîëà ñàëàì âåðèðèê.

1. íàìàçäà äàíûøìàã2. íàìàçäà áèð øåé éåìÿê âÿ éà è÷ìÿê3. íàìàçäà þçö åøèäÿúÿéè òîíäà ýöëìÿê4. Ãèáëÿäÿí öçöíö ÷åâèðìÿê5. íàìàçäàéêÿí áàøãà áèð èø åòìÿê6. íàìàçäà îëàðêÿí áèðèíÿ ñàëàì âåðìÿê, ñàëàì àëìàã7. íàìàçäà îëàðêÿí "Àù... îôô… îù" äåìÿê8. Þñêöðìÿéè éîõ èêÿí þñêöðìÿéÿ ÷àëûøìàã .9. Áèð øåéè öôöðìÿê

10. Áèðèíÿ úàâàá íèééÿòèëÿ àéÿ îõóìàã11. Òÿéÿììöìëö èêÿí íàìàçäà ñóéó ýþðìÿê12. ñöáù íàìàçû ãûëàðêÿí ýöíÿøèí äîüìàñû13. ìÿñù ìöääÿòèíèí íàìàçäà èêÿí áèòìÿñè

íàìàçû ïÎçàí Ñßáßáëßð

65

íàìàçûí âàúèáëßðè

1. íàìàçà Àëëàùó ßêáÿð òÿêáèðè èëÿ áàøëàìàã2. íàìàçäà Ôàòèùÿíè òàì îõóìàã3. Âèòð íàìàçû èëÿ íàôèëÿ íàìàçëàðûíûí ùÿð ðöêÿòèíäÿ, ôÿðç

íàìàçëàðûí èëê èêè ðöêÿòèíäÿ áèð ñóðÿ îõóìàã4. Ôàòèùÿíè ñóðÿäÿí ÿââÿë îõóìàã5. ñÿúäÿäÿ áóðíó àëûí èëÿ áÿðàáÿð éåðÿ ãîéìàã6. èêè ñÿúäÿíè áèð-áèðèíèí àðäûíúà åòìÿê7. Ö÷ âÿ éà äþðä ðöêÿòëè íàìàçëàðäà èêèíúè ðöêÿòäÿí ñîíðà

îòóðìàã8. èêèíúè ðöêÿòäÿí ñîíðà âÿ éà ñàëàì âåðÿúÿéè çàìàí "ßò-

Òàùèééàòö"íö îõóéóð-îõóìàç ö÷öíúö ðöêÿòÿ ãàëõìàã9. Ö÷ âÿ äþðä ðöêÿòëè ôÿðç íàìàçëàð èëÿ Âèòð íàìàçûíäà âÿ Çþùð

íàìàçûíûí èëê ñöííÿòèíäÿ èêèíúè ðöêÿòäÿí ñîíðà "ßò-Òàùèééàòöéö" áèòèðäèêäÿí ñîíðà ö÷öíúö ðöêÿòÿ ãàëõìàã

10. Úàìààòëà ãûëûíäûüû çàìàí ñöáù, àõøàì, éàòñû íàìàçëàðûíûíáèðèíúè âÿ èêèíúè ðöêÿòëÿðèíäÿ, Úöìÿ âÿ Áàéðàì íàìàçûíäàèìàìûí Ôàòèùÿ âÿ ñóðÿíè à÷ûãäàí îõóìàã.

11. Òÿðàâèù íàìàçûíäà âÿ Òÿðàâèùäÿí ñîíðà ãûëûíàí Âèòðíàìàçûíäà éåíÿ èìàìûí Ôàòèùÿ âÿ ñóðÿíè à÷ûãäàí îõóìàñû.

12. Çþùð âÿ ÿñð íàìàçëàðûíäà èìàìûí Ôàòèùÿ âÿ ñóðÿëÿðè è÷èíäÿí îõóìàñû.

13. èìàìà óéàí êèìñÿíèí ùå÷áèð øåé îõóìàéàðàã ñóñìàñû.14. Âèòð íàìàçûíäà "Ãóíóò äóàëàðû" íû îõóìàã15. Áàéðàì íàìàçûíäà ÿëàâÿ áàéðàì òÿêáèðëÿðèíè àëìàã16. íàìàçûí ñîíóíäà ñàëàì âåðìÿê17. íàìàçäà ñÿùâ åäèëÿðñÿ, ñÿùâ ñÿúäÿñè åòìÿê18. íàìàçäà ñÿúäÿ àéÿñè êå÷ÿðñÿ, ñÿúäÿ åòìÿê.

Áó ñÿúäÿéÿ òèëàâÿò ñÿúäÿñè äåéèëèð.

14. Àéÿíèí ìÿíàñûíû ïîçàúàã øÿêèëäÿ ñÿùâ îõóìàã15. Kèøè èëÿ ãàäûíûí éàí-éàíà äóðóá íàìàç ãûëìàñû16. íàìàçäà àéÿ âÿ ñöðÿíè öçöíäÿí îõóìàã17. Nàìàçäà àéûá éåðèí à÷ûã ãàëìàñû18. èìàìà óéàí êèìñÿíèí íàìàçûí ðöêíëÿðèíè âÿ éà

ðöêíëÿðäÿí áèðèíè èìàìäàí ÿââÿë åòìÿñè

66

Namazû tÿk ve ya camaatla bèr yerdÿ qûldûüûmûz vaxt salam verÿndÿn sonra bu duanû oxuyuruq:

Allahömmÿ ÿntÿ's-sÿlÿmu ve mènkÿssÿëàm. Tÿbàrÿktÿ yà zÿ'l-cÿlÿlè vÿ'l-èkràm.

{Allahûm! Sÿn salamsan (yÿnè barûø, rÿhmÿt vÿ ÿmnèyÿt qaynaüûsan). Sa lam (barûø, rÿhmÿt vÿ ÿmnèyÿt) ancaq sÿndÿndèr. Ey cÿlal vÿ kÿrÿm sahèbè! Sÿn bö tön

nþqsan sèfÿtlÿrdÿn uzaqsan!}

Bundan sonra Peyüÿmbÿrèmèzÿ sÿlàt vÿ salam oxuyuruq.Daha sonra bu duanû oxuyuruq:

Söbhànellÿhè vÿ'l-hamdulèllàhè vÿ lÿ èlÿhÿ èllallàhu va'llahu ÿkbÿr. Vÿlà havlÿ vÿlà guvvÿtÿ èllà bèllàhè'l-alèyyè'l-azèm.

(Allahû bötön nþqsan sèfÿtlÿrdÿn uzaq tuturam. Bötön gþzÿl þygölÿr Ona aèddèr. Allahdan baøqa èlah yoxdur, ÿn bþyök Allahdûr.

Uca vÿ bþyök olan Allahdan baøqasûnda göc ve quvvÿt yoxdur.)

Sonra àyÿtö'l-körsè oxunur.

Sonra: Zöl-cÿlàlè söbhànÿllàh deyÿrÿk, 33 dÿfÿ Söbhànÿllàh(Allahû bötön nþqsan sèfÿtlÿrdÿn uzaq tuturam),

Sonra: Zöl-kÿmàlè ÿlhamdulèllah deyÿrÿk, 33 dÿfÿ el-Hamdulèllàh(Kÿmal sahèbè olan Allaha hÿmd edèrÿm Bötön gþzÿl þygölÿr Allaha aèddèr),

Sonra: Zö'-Ãudrÿtè Allàhu ÿkbÿr deyÿrÿk, 33 dÿfÿ Allàhu ÿkbÿr deyèlir.(qödrÿt sahèbè olan Allah ÿn bþyökdör).

Sonra bu duanû oxuyuruq: Là èlàhÿ èllallahu vahdÿh là øÿrèkÿ lÿh.

Lÿhul-mulku ve lÿhu'l-hamdu vÿhuvÿ alÿ kullè øey’èn ãadèr(Allahdan baøqa èlah yoxdur, O, tÿkdèr,

Onun ortaüû yoxdur. Mölk vÿ bötön gþzÿl þygölÿr onundur. O, hÿr øeyÿ qàdèrdèr.)

Bundan sonra ÿllÿrèmèzè ñèíÿñèíÿ qaldûrûb, sÿmaya doüru a÷ar ve bèldèyèmèz dualarû oxuyarûq.

Peyüÿmbÿrèmèzèn namazlarûn sonunda tez-tez oxuduüu vÿ bèzèm dÿ oxumaüûmûzû tþvsèyÿ etdèyè dualardan bèrè dÿ bålÿdèr:

"Allahûm, gönahlarûmû þrt vÿ bèzè qoru! Bèzdÿn razû ol! èbadÿt vÿ qulluqlarûmûzû qÿbul et! Cÿnnÿt vÿ camalûnla

øÿrÿflÿndèr. Cÿhÿnnÿmdÿn qurtar! Dönya vÿ axèrÿtÿ aèd bötönèølÿrèmèzè dözÿlt! Sÿnè xatûrlamaq, Sÿnÿ øökr etmÿk vÿ yaxøû èbadÿt

etmÿk ö÷ön bèzÿ yardûm et, Allahûm!"

NAMAZûN SONUNDAKè ZèKR Vß DUALAR

67

ìÿíàñû: Àëëàùûì! ñÿí áöòöí íþãñàí ñèôÿòëÿðäÿí óçàãñàí, ñÿíè äàèìà áåëÿòÿã äèñ åäÿð âÿ øÿíèíÿ òÿðèôëÿð äåéÿðÿì. ñÿíèí àäûí ìöáàðÿêäèð. ßçÿ -ìÿò âÿ úÿëàëûí éöêñÿêäèð (ñÿíèí øÿíèíÿ òÿðèôëÿð äåìÿê óúà äûð). Âÿñÿíäÿí áàøãà ùå÷ áèð èëàù éîõäóð.

NAMAZ ÄÓÀËÀÐÛ

Ñöáùàíÿêÿë-ëàùóììÿ âÿ áèùÿìäèê. Âÿ òÿáÿðàêÿñ ìöê. Âÿòÿàëà úÿääöê.(Âÿúÿëëÿ ñÿíàöê) Âÿ ëÿ èëÿùÿ üàéðöê.

ßòòÿùèééàòó ëèëëàùè âÿñ-ñàëàâÿòö âÿò-òàééèáàò. ßñ ñÿ ëàìó àëåé -êÿ åééóùÿí-íÿáèééö âÿ ðàùìÿòóëëàùè âÿ áÿ ðàêÿòóù, ÿñ ñÿ ëà -ìó àëåéíà âÿ àëÿ èáàäèë-ëàùèñ-ñàëè ùèí. ßøùÿäó ÿíëÿ èëÿùÿèëëÿëëàù âÿ ßøùÿäó ÿííÿ Ìó ùàììÿäÿí àáäóùó âÿ ðàñó ëóù.

ÑÖáÙàíßÊß äóàÑû

ßÒÒàÙèééàÒó äóàÑû

68

ìÿíàñû: Äèë, áÿäÿí âÿ ìàë èëÿ îëàí èáàäÿòëÿðèí ùàìûñû éàëíûç Àëëàùàäûð. Åéìÿðòÿáÿñè óúà îëàí Ïåéüÿìáÿð! Àëëàùûí ñàëàìû, ðÿùìÿòè âÿ áÿðÿ -êÿòëÿðè ñÿíÿ îëñóí! ñàëàì âÿ ðÿùìÿò áèçèì öçÿðèìèçÿ âÿ Àëëàùûíéàõ øû ãóëëàðûíà îëñóí. Øàùèäëèê åäèðÿì êè, Àëëàùäàí áàøãà èëàù éîõ -äóð. Éåíÿ øàùèäëèê åäèðÿì êè, ìÿùÿììÿä Àëëàùûí ãóëó âÿ åë ÷èñèäèð.

Àëëàùöììÿ ñàëëè àëÿ ñåééèäèíà Ìóùàììÿäèí âÿ àëÿ àëèñåé éèäèíà Ìóùàììÿä. Êÿìà ñàëëåéòÿ àëÿ Èá ðàùèìÿ âÿ àëÿàëè Èáðàùèì. Èííÿêÿ ùàìèäöì ìÿúèä.ìÿíàñû: Àëëàùûì! èáðàùèì Àëåéùèññÿëàìà âÿ éàõûí ëà ðû íà ðÿùìÿò åòäèéèí êè -

ìè ìóùàììÿä Àëåéùèñ ñÿ ëàìà, Îíóí þâëàä âÿ éàõûíëàðûíà äà ðÿù -ìÿò åò. ùÿãèãÿòÿí ÿí ÷îõ þéöëÿí âÿ øàíû óúà îëàí éà ë íûç ñÿíñÿí.

àëëàÙÖììß Ñàëëè äóàÑû

Àëëàùöììÿ áàðèê àëÿ ñåééèäèíà Ìóùàììÿäèí âÿ àëÿ àëè ñåé -éèäèíà Ìóùàììÿä. Êÿìà áÿðàêòÿ àëÿ Èáðàùè ìÿ âÿ àëÿ àëè Èá - ðàùèì. Èííÿêÿ ùàìèäóì ìÿúèä.ìÿíàñû: Àëëàùûì! èáðàùèì Àëåéùèññÿëàìû âÿ éàõûíëàðûíû ìöáàðÿê ãûëäûüûí êè -

ìè ìóùàììÿä Àëåéùèññÿëàìû âÿ éàõûíëàðûíû äà ìöáàðÿê ãûë. Øöá -ùÿ éîõ êè, øàíû óúà âÿ þéöëìÿéÿ ëàéèã îëàí éàëíûç ñÿíñÿí.

àëëàÙÖììß BàRèK äóàÑû

69

Ðàááÿíà àòèíà ôèä-äöíéà ùàñÿíÿòÿí âÿ ôèë àõèðÿòè ùà ñÿíÿ -òÿí âÿ ãèíà àçàáÿííàð. Áèðàùìÿòèêÿ éà ÿð ùÿ ìÿð-ðàùèìèí.Ðàá áÿíàüôèðëè âÿ ëèâàëèäåééÿ âÿ ëèë-ìó’ìèíèíÿ éÿóìÿ éÿ ãó -ìöë-ùèñàá.ìÿíàñû: Åé ðÿááèìèç, áèçÿ äöíéàäà éàõøûëûã âÿ ýþçÿë ëèê; àõèðÿòäÿ äÿ éàõ -

øûëûã âÿ ýþçÿëëèê âåð. Åé ìÿð ùÿ ìÿò ëèëÿðèí ÿí ìÿð ùÿìÿòëèñè Àëëàùûì!ðÿùìÿ òèí ëÿ áèçè úÿùÿííÿì ÿçàáûí äàí ãîðó. Åé ðÿá áèìèç, ìÿíè,àíàìû,àòàìû âÿ áöòöí ìþ ìèíëÿðè, ùàìûíûí ùåñàáà ÷ÿêèëäèéè ýöíáàüûøëà, ÿôâ åé ëÿ…

ÃóíóÒ äóàÑû (1)

Àëëàùöììÿ èííà íÿñòàèíöêÿ âÿ íÿñ òàüôèðöêÿ âÿ íÿ ñ òÿù äè -êÿ âÿ íöìèíö áèêÿ âÿ íÿòóáö èëåéêÿ âÿ íÿòÿ âÿê êÿëö àëåéêÿâÿ íöñíè àëåéêÿë-õàéðà, êöëëÿùó íÿø êöðöêÿ âÿëÿ íÿêôöðöê.Âÿ íÿõëÿó âÿ íÿòðöêö ìÿí éÿô úöðöê.

ìÿíàñû: Àëëàùûì! Áèç ñÿíäÿí êþìÿê èñòÿéèðèê, ýöíàùëàðûìûçû áàüûøëàìàíû,áèçè äîüðó éîëà éþíÿëòìÿíè äèëÿéèðèê. Àëëàùûì! ñÿíÿ èìàí åäÿðèê,

ðàááßíà äóàÑû

70

ÃóíóÒ äóàÑû (2)

Àëëàùöììÿ èééàêÿ-íà’áöäö âÿ ëÿêÿ íóñàëëè âÿ íÿñ úöäö âÿèëåéêÿ íÿñ’à âÿ íàùôèäö íÿðúó ðàùìÿòÿêÿ âÿ íàõøà àçà áÿ -êÿ. Èííÿ àçàáÿêÿ áèë-êöôôàðè ìöëùèã.

ìÿíàñû: Àëëàùûì! Éàëíûç ñÿíÿ èáàäÿò âÿ ãóëëóã åäÿðèê. Éàëíûç ñÿíèí ö÷öííà ìàç ãûëàðûã, àíúàã ñÿíÿ ñÿúäÿ åäÿð, éàëíûç ñÿíÿ ãà÷àðûã. ñÿ -íÿ ñåâýè èëÿ èáàäÿò åäÿð, ñÿíèí ðÿùìÿòèíè äèëÿéèá, ÿçàáûíäàí ãîð -õà ðûã. ×öíêè, ñÿíèí ÿçàáûí êàôèðëÿðè òóòàð.

úßíàçß íàìàçû äóàÑû

òþâ áÿ åäèá ñÿíÿ äþíÿðèê, èøëÿðèìèçäÿ ñÿíÿ àðõàëàíûá ñÿíÿ ýöâÿ íè -ðèê. ñÿíè þéÿðèê, áöòöí õåéèðëÿðèí ñÿíäÿí îëäóüóíó ñþéëÿéèðèê. Âåð -äè éèí áó ãÿäÿð íåìÿòëÿðÿ ýþðÿ ñÿíÿ øöêð åäÿðèê âÿ íàíêîðëóã åò -ìÿðèê. ñÿíÿ ãàðøû íàíêîðëóã åäÿíëÿðäÿí àéðûëûá, îíëàðëà ÿëàãÿìèçèêÿñÿðèê.

71

Àëëàùöììÿüôèð ëè-ùàééèíà âÿ ìåééèòèíà âÿ øàùè äè íà âÿ üàè -áèíà âÿ êÿáèðèíà âÿ ñàüèðèíà âÿ çÿêÿðèíà âÿ öíñàíà. Àëëà -ùöììÿ ìÿí àùéåéòÿùó ìèííà ôÿ àùéèùè àëÿë-èñëàìÿ âÿ ìÿíòÿâÿôôåéòÿùó ìèííà ôÿ òÿâÿôôÿùó àëÿë-èìàí âÿ õóññà ùÿçÿë-ìåééèòÿ áèð ðàâùû âÿððàùàòè âÿððàùìÿòè âÿëìàüôèðàòè âÿð ðèä âàí.

ìÿíàñû: Àëëàùûì, äèðèìèçè, þëöìöçö, áóðàäà îëàíû, îëìàéàíû, áþéöéöìöçö,úà âàíûìûçû, êèøèìèçè, ãàäûíûìûçû áàüûøëà. Àëëàùûì, è÷èìèçäÿí éà -øàò äûãëàðûíû èñëàìà öçÿðÿ éàøàò. Þëäöðäöêëÿðèíè äÿ èìàí öçÿðÿ þë -äöð. Áó þëöíö, úÿííÿò ãîõóñó âÿ ðàùàòûëûüû èëÿ, ðÿùìÿò, ìÿüôèðÿò âÿþçöíäÿí ðàçû îëìàãëà ìóìòàç ãûë.

72

Ãóðàíè-Êÿðèìäÿ áÿçè ñÿúäÿ àéÿëÿðè âàðäûð êè, áóí ëàð äàíáèðèíè îõó éàí âÿ éà äèíëÿéÿí êèìñÿéÿ ñÿúäÿ åòìÿê âàúèá îëóð.Ãóðàíè-Êÿðèìäÿ ñÿúäÿ àéÿëÿðè 14 éåðäÿäèð:

1. ßðàô ñóðÿñè 206 8. Íÿìë ñóðÿñè 52. Ðÿä ñóðÿñè 15 9. Ñÿúäÿ ñóðÿñè 153. Íÿùë ñóðÿñ 49 10. Ñàä ñóðÿñè 244. Èñðà ñóðÿñè 107 11. Ôóññèëÿò ñóðÿñè 375. Ìÿðéÿì ñóðÿñè 58 12. Íÿúì ñóðÿñè 626. Ùÿúú ñóðÿñè 18 13. Èíøèãàã ñóðÿñè 217. Ôöðãàí ñóðÿñè 60 14. ßëÿã ñóðÿñè 19

åäèëèøè íåúÿäèð?

Òèëàâÿò ñÿúäÿñè íèééÿòèéëÿ Àëëàùó ßêáÿð äåéèëÿðÿê ñÿú äÿåäèëèð. Ñÿúäÿäÿ ö÷ äÿôÿ “ñöáùàíÿ ðàááèéÿë-ÿ’ëà” âÿ éà áèð äÿôÿ“ñöáùàíÿ ðàá áÿíà èí Êàíÿ âà'äó ðàááèíà âÿ ìÿôóëà” äå -éèëèð. Ñîíðà Àëëàùó ßêáÿð äåéèëÿðÿê áàø ñÿúäÿäÿí ãàëäûðûëûð.

Òèëàâÿò ñÿúäÿñèíèí áèð øÿðòè âàðäûð. Î äà Àëëàù Òÿà ëàéàùþð ìÿò åòìÿê ö÷öí àëíû éåðÿ ãîéìàãäûð.

Òèëàâÿò ñÿúäÿñè åòìÿê, ñÿúäÿäÿí ãàë õàð êÿí àéàüà ãÿäÿðãàë õìàã âÿ àéàüà ãàëõàðêÿí

“Ýóôðàíÿêÿ ðÿááÿíà âÿ èëåéêÿëìàñûð” äåéèëìÿñè ìöñ - òÿ ùÿá äèð. Ñÿúäÿ åäÿðêÿí âÿ ñÿúäÿäÿí ãàëõàðêÿí àëûíàí òÿê áèð -ëÿð äÿ ìöñ òÿùÿáäèð. Âàúèá îëàí ñàäÿúÿ àëíû éåðÿ ãîéóá ñÿú äÿåò ìÿê äèð.

ÒèëàâßÒ ÑßúäßÑè íßäèð?

73

ÔÀÒèùÀ ñÓðßñè

NAMAZ ÑÓÐßËßÐÈ

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

ßëùÿìäó ëèëëÿùè Ðàááèë-àëÿìèí. ßð-ðàùìÿíèð-ðàùèì. Ìàëèêèéÿâ ìèä-äèí. Èééàêÿ íÿ’áóäó âÿ èééàêÿ íÿñ òÿ’èí. Èùäèíÿñ-ñè -ðàòÿë-ìóñòÿãèì. Ñèðàòÿë-ëÿçèíÿ ÿí-ÿìòÿ àëåéùèì üåéðèë-ìÿü - çóáè àëåéùèì âÿ ëÿç-çàëëèí.

ìÿíàñû: ìÿðùìÿòëè, ðÿùìëè Àëëàùûí àäû èëÿ!ùÿìä(øöêð âÿ òÿðèô) îëñóí Àëëàùà(âÿ éà: ùÿìä ìÿõñóñäóð Àëëàùà)-àëÿìëÿðèí ðÿááèíÿ, (Áó äöí éà -äà ùàìûéà) ìÿðùÿìÿòëè,(àõèðÿòäÿ èñÿ àíúàã ìþìèíëÿðÿ) ðÿùìëè îëà - íà, ùàãã-ùåñàá (ãèéàìÿò) ýöíöíöí ñàùèáèíÿ! Áèç éàëíûç ñÿíÿèáàäÿò åäèðèê âÿ éàëíûç ñÿíäÿí êþìÿê äèëÿéèðèê! Áèçè äîüðó (äöç)éîëà éþíÿëò.íåìÿò âåðäèéèí êÿñëÿðèí éîëóíà! Ãÿçÿáÿ äö÷àð îëìóø -ëàðûí âÿ (ùàãäàí) àçìûøëàðûí (éîëóíà) éîõ!

Ôèë ñÓðßñè

74

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

ßëÿì-òÿðà êåéôÿ ôÿàëÿ ðàááóêÿ áè ÿñùàáèë-ôèë. ßëÿì éÿú’àëêÿé äÿùóì ôè òàäëèë. Âÿ ÿðñÿëÿ àëåéùèì òàéðàí ÿáàáèë. Òÿð ìè -ùèì áèùèúÿðàòèí ìèí ñèúúèë. Ôÿúÿàëÿ ùóì êÿ àñôèí ìÿêóë

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð) ìÿýÿð ðÿááèíèí ôèë ñàùèáëÿðèíÿ (Êÿáÿíè äàüûòìàãö÷öí ôèëëÿðëÿ ìÿêêÿíèí öñòöíÿ ýÿëÿí ùÿáÿø îðäóñóíà) íÿëÿð åò äè -éè íè ýþðìÿäèíìè?! ìÿýÿð (ðÿááèí) îíëàðûí ùèéëÿñèíè áîøà ÷ûõàð ò -ìà äûìû?! Îíëàðûí öñòöíÿ ãàòàð-ãàòàð ãóøëàð (ÿáàáèë ãóøëàðû) ýþí -äÿð äè. (î ãóøëàð) îíëàðà áèøìèø ýèëäÿí äöçÿëäèëìèø (ìþù êÿì õûðäà)äàø ëàð àòûðäû. (ðÿááèí) îíëàðû (ùÿøÿðàò òÿðÿôèíäÿí) éåéèëìèø ÿêèí éàð -ïàüûíà (ñàìàí ÷þïöíÿ) äþíäÿðäè!

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Ëi-èëÿôè ãóðÿéøin. Èëÿôèùiì ðèùëÿòÿø-øèòàè âÿññàéô. Ôÿë-éÿ ’áó -äó ðàááÿ ùàçÿë-áåéòÿëëÿçè ÿò-àìÿùóì-ìèí úóèí âÿ aìÿ íÿ -ùóì ìèí õàóô.ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð! Ãóðåéøëèëÿðÿ äå êè) Ãóðåéøèí öëôÿòè (äîñòëóüó âÿ

éà Àëëàùûí îíëàð ö÷öí ñÿôÿðè àñàíëàøäûðìàñû) õàòèðèíÿ. Îíëàðà ãûø

ÃÓðÅÉØ ñÓðßñè

75

ìÀÓí ñÓðßñè

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

ßðàåéòÿëëÿçè éóêÿççèáó áèääèí. Ôÿçàëèêÿëëÿçè éÿ äó’ óë-éÿ -òèì. Âÿ ëÿ éÿùóääó àëÿ òÿàìèë-ìèñêèí. Ôÿ âåéëóí-ëèë-ìóñÿë -ëèí. ßëëÿçèíÿ ùóì àí ñàëÿòèùèì ñÿ ùóí. ßëëÿçèíÿ ùóì éó -ðàóí. Âÿ éÿìíÿ-óíÿë-ìàóí.

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð!) Äèíè (ùàãã-ùåñàá ýöíö)éàëàí ùåñàá åäÿíè (ÿáóÚÿùëè) ýþðäöíìö? Î, åëÿ àäàìäûð êè, éåòèìè èòÿëÿéèá ãîâàð(ùàããûíûâåðìÿç); Âÿ (õàëãû) éîõñóëó éåäèðòìÿéÿ ðÿüáÿòëÿíäèðìÿç (íÿ þçöôÿãèðè éåäèðäÿð, íÿ äÿ þçýÿñèíè ãîéàð) Âàé ùàëûíà î íàìàç ãûëàí -ëàðûí êè, îíëàð þç íàìàçëàðûíäàí ãàôèëäèðëÿð (ñÿùëÿíêàðëûãëàðû öçöí -äÿí íàìàçëàðûíû âàõòûíäà ãûëìàçëàð); Îíëàð íàìàçëàðûíäà ðèéà êàð -ëûã åäÿð, (Âÿ õàëãà) çÿêàò âåðìÿéè ãàäàüàí åäÿðëÿð (éàõóä õÿñèñ -ëèê ýþñòÿðèá áèð èø ö÷öí ãîíóì-ãîíøóéà ëàçûì îëàí ãàá-ãàúàüû âåð - ìÿê äÿí èìòèíà åäÿðëÿð).

âÿ éàé ñÿôÿðèíèí ìöéÿññÿð åäèëìÿñè (ãûøäà Éÿìÿíäÿ, éàéäà Øàì - äà èñòèðàùÿò âÿ òèúàðÿò åäÿ áèëìÿëÿðè) õàòèðèíÿ. Áó åâèí ðÿááèíÿ(Êÿáÿíèí ñàùèáè Àëëàùà) èáàäÿò åòñèíëÿð! Î Àëëàù êè, îíëàðû àúëûãäàíãóðòàðûá éåìÿê âåðäè âÿ îíëàðà ãîðõóäàí (ôèë ñàùèáëÿðèíèí òÿù ëö êÿ -ñèíäÿí) ñîíðà ÿìèí-àìàíëûã áÿõø åòäè.

ÊÞÂñßð ñÓðßñè

76

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì Èííà ÿ’òÿéíàêÿë-êÿóñÿð. Ôÿñàëëè ëè-ðàááèêÿ âÿíùÿð. Èííÿøà íèÿêÿ ùóâÿë-ÿáòÿð.

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð!) ùÿãèãÿòÿí, Áèç ñÿíÿ Êþâñÿð (Úÿííÿòäÿêè Êþâ -ñÿð ÷àéûíû âÿ éà áîë íåìÿò, éàõóä Ãóðàí, ïåéüÿìáÿðëèê) áÿõø åò -äè ê! Îíà ýþðÿ äÿ (áó íåìÿòëÿðÿ øöêð åäÿðÿê) ðÿááèí ö÷öí íà ìàçãûë âÿ ãóðáàí êÿñ! (Éà Ïåéüÿìáÿð! Îüëóí Ãàñèì, éàõóä èá ðàùèìâÿôàò åòäèéè çàìàí ñÿíÿ ñîíñóç, àðõàñû êÿñèê, íÿñëè êÿñèë ìèø äå -éÿí) ñÿíèí äöøìÿíèí (Àñ èáí Âàèëèí) þçö ñîíñóçäóð! (ñÿíèí íÿñëèíãèéàìÿòÿ ãÿäÿð òþðÿéèá àðòàúàã, àäûí ÷ÿêèëäèêäÿ ñÿíÿ ùÿ ìè øÿ ñà -ëàâàò äåéèëÿúÿêäèð!)

ÊÀÔèðÓí ñÓðßñè

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Ãóë éà åééóùÿë-êàôèðóí. Ëà ÿ’áóäó ìà òÿ’áóäóí. Âÿ ëà ÿí -òóì àáèäóíÿ ìà ÿ’áóä. Âÿ ëÿ ÿíÿ àáèäóí-ìà ÿáÿäòóì. Âÿëÿ ÿíòóì àáèäóíÿ ìà ÿ’áóä. Ëÿêóì äè íóêóì âÿ ëèéÿ äèí.

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð! ñÿí áèð èë áèçèì áöòëÿðèìèçÿ èáàäÿò åò, áèð èë äÿ áèçñÿ íèí ðÿááèíÿ èáàäÿò åäÿê-äåéÿí ìöøðèêëÿðÿ)äå: "Åé êàôèðëÿð! ìÿíñèçèí èáàäÿò åòäèêëÿðèíèçÿ (áöòëÿðÿ) èáàäÿò åòìÿðÿì. ñèç äÿ ìÿíèìèáàäÿò åòäèéèìÿ (Àëëàùà) èáàäÿò åòìÿçñèíèç!ìÿí ñèçèí èáàäÿò åòäèê -ëÿðèíèçÿ èáàäÿò åäÿí äåéèëÿì! ñèç äÿ ìÿíèì èáàäÿò åòäèéèìÿ èáà -äÿò åäÿí äåéèëñèíèç! ñèçèí þç äèíèíèç âàð, ìÿíèì äÿ þç äèíèì (Åëÿèñÿ ñèçèí äèíèíèç ñèçÿ, ìÿíèì äèíèì äÿ ìÿíÿ)

77

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Èçÿ úÿ-ÿ íàñðóëëàùè âÿë-ôÿòù. Âÿ ðàåéòÿí-íàñÿ éÿä õó ëóíÿ ôèäè íèëëÿùè ÿôâàúà. Ôÿñÿááèù áèùÿìäè ðàááèêÿ âÿñòÿüôèðùó. Èí -íÿ ùó êÿíÿ òÿââàáà.

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð!) Àëëàùûí êþìÿéè âÿ çÿôÿð (ìÿêêÿíèí ôÿòùè) ýÿëäèéèçàìàí; èíñàíëàðûí äÿñòÿ-äÿñòÿ Àëëàùûí äèíèíÿ (èñëàìà) äàõèë îë äóã -ëàðûíû ýþðäöéöí çàìàí. ðÿááèíè ùÿìä-ñÿíà èëÿ òÿãäèñ åò (Îíó áö -òöí íþãñàí ñèôÿòëÿðäÿí óçàã òóòóá ïàê áèë, "ñöáùàíÿêÿ Àëëà ùöì - ìÿ âÿáèùÿìäèêÿ" êÿëìÿñèíè äå) âÿ Îíäàí áàüûøëàíìàüûíû äèëÿ.ùÿãèãÿòÿí, Î, òþâáÿëÿðè ãÿáóë åäÿíäèð!

íßñð ñÓðßñè

ßÁÓ-ëßùßÁ ñÓðßñè

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Òÿááÿò éÿäÿ ßáè Ëÿùÿáèâ-âÿ òÿááÿ. Ìà àüíà àíùö ìÿëöùóâÿ ìà êÿñÿá. Ñÿéÿñëà íÿðàí çÿòÿ ëÿùÿá. Âÿì ðàÿòöùó ùàì -ìà ëÿòÿë ùàòàá. Ôè úèäèùà ùàáëöì ìèì-ìÿñÿä.

78

èÕëÀñ ñÓðßñè

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Ãóë-ùóâÿëëàùó ÿùÿä. Àëëàùóñ Ñàìÿä. Ëÿì éÿëèä âÿ ëÿì éó -ëÿä. Âÿ ëÿì éÿêóí-ëÿùó êóôóâÿí ÿùÿä.

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð! Àëëàùûí çàòû âÿ ñèôÿòëÿðè ùàããûíäà ñÿíäÿí ñîðó -øàí ìöøðèêëÿðÿ) äå: (ìÿíèì ðÿááèì îëàí) Î Àëëàù áèðäèð (ùå÷ áèðøÿðèêè éîõäóð); Àëëàù (ùå÷ êÿñÿ, ùå÷ íÿéÿ) ìþùòàú äåéèëäèð! (ùàìûÎíà ìþùòàúäûð; Î ÿçÿëèäèð, ÿáÿäèäèð!) Î, íÿ äîüìóø, íÿ äÿ äîüóë -ìóøäóð! (Àëëàù Þçöíÿ ùå÷ áèð þâëàä ýþòöðìÿìèøäèð!) Îíóí ùå÷ áèðòà éû-áÿðàáÿðè (áÿíçÿðè) äÿ éîõäóð!"

Ôßëßà ñÓðßñè

ìÿíàñû: ßáó ëÿùÿáèí ÿëëÿðè ãóðóñóí, ãóðóäó äà! (Âÿ éà: ßáó ëÿùÿáèí ÿë -ëÿ ðè ãóðóñóí, î þëñöí!) (Ãèéàìÿò ýöíö) îíà íÿ ìàë-äþâëÿòè ôàéäàâåðÿúÿê, íÿ äÿ ãàçàíäûüû (âÿ éà îüóë-óøàüû) .Î, àëîâëó àòÿøÿ ýèðÿ -úÿêäèð. Îíóí îäóí äàøûéàí (Ïåéüÿáÿðëÿ äöøìÿíè÷èëèê åäÿí, àäàì - ëàð àðàñûíäà ñþç ýÿçäèðÿí) àðâàäû äà ùÿì÷èíèí! Îíóí (àðâàäûíûí)áîüàçûíäà õóðìà ëèôèíäÿí ùþðöëìöø èï (âÿ éà: éåòìèø àðøûí óçóí -ëó üóíäà çÿíúèð) îëàúàãäûð!

79

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Ãóë ÿóçó áè-ðàááèëôÿëÿã. Ìèí øÿððè ìà õÿëÿã. Âÿ ìèí øÿððèüà ñèãèí èçà âÿãÿá. Âÿ ìèí øÿððèí íÿôôàñÿòè ôèë-ó ãàä. Âÿ ìèíøÿð ðè ùàñèäèí èçÿ ùÿñÿä.

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð!) Äå: "Ïÿíàù àïàðûðàì ñöáùöí ðÿááèíÿ! Éàðàò -äûãëàðûíûí (èíñàíëàðûí, úèíëÿðèí, âÿùøè ùåéâàíëàðûí) øÿðèíäÿí; Çöë -ìÿ òÿ áöðöíìÿêäÿ îëàí ýåúÿíèí (âÿ éà áàòàí àéûí, çèéàñû ñþíÿíóëäóçëàðûí) øÿðèíäÿí; (Îâñóí îõóéóá) äöéöíëÿðÿ öôöðÿí (éàõóä:úàäó åäèá èïëÿðÿ äöéöí âóðàí)ãàäûíëàðûí øÿðèíäÿí; âÿ áèð äÿ ïà -õûëëûüû òóòàíäà ïàõûëûí øÿðèíäÿí!"

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Ãól ÿóçó áèððàááèí-íàñ. Ìÿëèêèí-íàñ. Èëàùèí-íàñ. Ìèí øÿð -ðèë-âÿñâàñèë-õÿííÿñ. ßëëÿçè éóâÿñâèñó ôè ñóäóðèí-íàñ. Ìèíÿëúèí íÿòè âÿí-íàñ.

ìÿíàñû: (Éà Ïåéüÿìáÿð!) Äå: "Ïÿíàù àïàðûðàì èíñàíëàðûí ðÿááèíÿ!; èí -ñàí ëàðûí èõòèéàð ñàùèáèíÿ; èíñàíëàðûí òàíðûñûíà; Âÿñâÿñÿ âåðÿí, (Àë -ëàùûí àäû ÷ÿêèëÿíäÿ èñÿ ãîðõóñóíäàí) ãà÷ûá ýèçëÿíÿí Øåéòàíûí øÿð - ðèíäÿí. Î Øåéòàí êè, èíñàíëàðûí öðÿêëÿðèíÿ âÿñâÿñÿ ñàëûð. (Î Øåé -òàí êè) úèíëÿðäÿí äÿ îëóð,èíñàíëàðäàí äà! (Âÿ éà (Î øåéòàí) èñòÿðúèíëÿðäÿí îëñóí, èñòÿð èíñàíëàðäàí!

íÀñ ñÓðßñè

80

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Àëëàùö ëÿ èëÿùÿ èëëÿ Ùöâÿë-Ùÿééöë-ãàééóì, ëÿ òÿ ’õó çóùó ñè -íÿ òóí âÿ ëÿ íÿâìóí, ëÿùó ìà ôèñ-ñÿìàâàòè âÿ ìà ôèë-ÿðçè,ìÿí çÿëëÿçè éÿøôÿó èíäÿùó èëëÿ áè èç íè ùè, éa’ëÿìó ìÿ áÿéíÿÿéäèùèì âÿ ìÿ õÿëôÿùóì, âÿëà éóùèòóíÿ áè øåéèí ìèí èëìèùèèë ëÿ áèìÿ øÿ’ÿ âÿñèÿ êóð ñèééó ùóñ-ñÿìàâàòè âÿë-ÿðçÿ, âÿ ëÿéÿóäóùó ùèô çó ùó ìà âÿ ùóâÿë àëèééóë àçèì.

ìÿíàñû: Àëëàùäàí áàøãà òàíðû éîõäóð. Î, äèðèäèð, ÿáÿäèäèð, Àëëàùûí ýþçö éà -ðàò äûãëàðûíûí öñòöíäÿäèð. Îíó íÿ ìöðýö òóòàð, íÿäÿ éóõó. Ýþéëÿð -äÿ âÿ éåðëÿðäÿ íÿ âàðñà, îíóíäóð. Îíóí èçíè îëìàäàí éàíûíàèëòèìàñ ö÷öí êèì ýÿëÿ áëÿð? Îíëàðûí (Àëëàùûí) åëìèíäÿí éàëíûç þçöèñòÿäèéè ãÿäÿð ãàâðàéà áèëÿðëÿð. Îíóí "Êöðñö" ñö ýþéëÿðè âÿ éåðëÿðèÿùàòÿ åòìèøäèð. Áóíëàðû ùèôç åòìÿê (ãîðóìàã) Àëëàù-Òÿàëà ö÷öí÷ÿòèí (àüûð áèð èø ) äåéèë.Âÿ î (Àëëàù) óúà âÿ ÿçÿìÿòëèäèð.

ÀÉßÒÖë-ÊÖðñè

Àìßíßð-ðßñÓëÓ

81

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Àìÿíÿð-Ðañóëó áèìà óíçèëÿ èëåéùè ìèí Ðaááèùè âÿë ìóìè -íè í. Kóëëóí àìÿíÿ áèëëàùè âÿ ìÿëàèêÿòèùè âÿ êóòóáèùè âÿðóñó ëè ùè. Ëà íóôÿððèãó áåéíÿ ÿùÿäèí ìèí ðóñóëèùè âÿ ãàëóñÿ ìè’íà âÿ ÿòÿ’íà üóôðàíÿêÿ Ðàá áÿíà âÿ èëåéêÿë-ìÿñèð. Ëÿéó êÿë ëèôóëëàùó íÿôñÿí èë ëà âöñ’ÿùà, ëÿùÿ ìÿ êÿñÿáÿò, âÿàëåéùà ìÿêòÿñÿáÿò. Ðàááÿíÿ ëà òóÿõèçíà èííÿñèíà àâ- ÿõ -òà’íà, Ðàááÿíÿ âÿ ëà òÿùìèë àëåéíà èñðàí êÿìà ùÿìÿëòÿùóÿëÿë-ëÿçèíÿ ìèí ãÿáëèíà. Ðàá áÿíÿ âÿ ëà òóùÿììèëíà ìÿ ëÿòàãÿòÿ ëÿíà áèù. Âÿ’ôó ÿííà âÿüôèðëÿíà âÿðùÿìíà. ÿíòÿ ìà -óâëÿíÿ ôÿí ñóð íà ÿëÿë-ãàóìèë-êàôèðèí.

ìÿíàñû: Ïåéüÿìáÿð ðÿááè òÿðÿôèíäÿí îíà íàçèë åäèëÿíÿ (Ãóðàíà)èíàíìûø âÿìþìèíëÿð äÿ èìàí ýÿòèðìèøëÿð. (Îíëàðûí) ùàìûñû Àëëàùà, Îíóí ìÿ -ëÿê ëÿðèíÿ, Êèòàáëàðûíà âÿ (áöòöí) ïåéüÿìáÿðëÿðèíÿ èìàí ýÿòèðÿðÿêäå äèëÿð: “Áèç Îíóí ïåéüÿìáÿðëÿðè àðàñûíäà ôÿðã ãîéìóðóã, (Àëëà ùûíùþêìëÿðèíè) åøèòäèê (àíëàäûã) âÿ èòàÿò åòäèê. Åé ðÿááèìèç, áèçè áà -

82

üûøëà, (àõûðäà) ñÿíèí äÿðýàùûíà (ùöçóðóíà) ãàéûäàúàüûã! Àëëàù ùÿðêÿñè éàëíûç ãöââÿñè éåòäèéè ãÿäÿð éöêëÿéÿð (áèð èøÿ ìöêÿëëÿô åäÿð).ùÿð êÿñèí ãàçàíäûüû éàõøû ÿìÿë äÿ, ïèñ ÿìÿë äÿ þçöíÿ àèääèð. (ìþ -ìèí ëÿð äåéèðëÿð;) Åé ðÿááèìèç,(áÿçè òàïøûðûãëàðûíû) óíóòäóãäà âÿ éàéàíûëäûãäà áèçè úÿçàëàíäûðìà! Åé ðÿááèìèç, áèçäÿí ÿââÿëêèëÿðè éöê -ëÿäèéèí êèìè, áèçè äÿ àüûð éöêëÿìÿ! Åé ðÿááèìèç, ýöúöìöç ÷àòìà -éàí øåéÿ áèçè ìöêÿëëÿô åòìÿ! Áèçè ÿôâ åäèá áàüûøëà, áèçÿ ðÿùì åò!ñÿí áèçèì èõòèéàð ñàùèáèìèçñÿí (ìþâëàìûçñàí). Êàôèðëÿðÿ ãÿëÿáÿ ÷àë -ìàãäà áèçÿ êþìÿê åò!”

ùÖÂßëëÀùÖëëßÇè

Áèñìèëëßùèð ðÀùìßíèð ðÀùèì

Ùöâÿëëàùöëëÿçè ëÿ èëÿùÿ èëëÿ ùó, àëèìöëüàéáè âÿøøÿùà äÿù, ùö -âÿð ðàù ìàíöððàùèì. Ùöâÿëëàùöëëÿçè ëÿ èëÿùÿ èëëà ùó, ÿëìÿëèêöë-ãóä äöñöññÿëàìöë-ìö’ìèíöë ìöùåéìèíöë-àçèçöë úÿááÿðóë-ìö òÿêÿááèð, ñöáùàíàëëàùè àììà éöøðèêóí. Ùöâàëëàùóë-õàëèãóë-áàðèóë-ìóñàââèðó, ëÿ ùöë-ÿñìàèë-ùöñíà, éöñÿááèùóëÿùö ìÿ ôèññÿìàâàòè âÿë-àðä. Âÿ ùöâÿë àçèçöë-ùàêèì.

ìÿíàñû: Î Þçöíäÿí áàøãà ùå÷ áèð òàíðû îëìàéàí, ýèçëèíè äÿ, àøêàðû äà áè -ëÿí Àëëàùäûð. Î ðÿùìëèäèð, ìÿðùÿìÿòëèäèð! (Àëëàù äöíéàäà áöòöí

83

áÿí äÿëÿðèíÿ ðÿùì åäÿí ðÿùìàí, àõèðÿòäÿ èñÿ éàëíûç ìþìèíëÿðèáà üûøëàéàí ðÿùèìäèð!) Î, Þçöíäÿí áàøãà ùå÷ áèð òàíðû (ìÿáóä)îëìàéàí, ìöëêöí (áöòöí ìÿõëóãàòûí ñàùèáè, ìöãÿääÿñ (ïàê) îëàí,(áÿíäÿëÿðèíÿ) ñàëàìàòëûã, ÿìèí-àìàíëûã áÿõø åäÿí, (ùÿð øåéäÿí)ýþç-ãóëàã îëóá (îíó) ãîðóéàí, éåíèëìÿç ãöââÿò ñàùèáè, (ùàìûíûèñòÿäèéè ùÿð ùàíñû áèð øåéÿ) ìÿúáóð åòìÿéÿ ãàäèð îëàí, (ùÿð øåé -äÿí) áþéöê (ùÿð øåéèí ôþâãöíäÿ) îëàí Àëëàùäûð. Àëëàù (ìöøðèêëÿðèí)Îíà ãîøäóãëàðûíäàí (øÿðèêëÿðäÿí) óúàäûð. Î,(ùÿð øåéè) éàðàäàí,éîõäàí âàð åäÿí, (ùÿð øåéÿ) ñóðÿò âåðÿí Àëëàùäûð. ßí ýþçÿë àäëàð(ßñìàè-ùöñíà) àíúàã Îíà ìÿõñóñäóð. Ýþéëÿðäÿ âÿ éåðäÿ íÿâàð ñà (ùàìûñû) Îíó òÿãäèñ åäèá øÿíèíÿ òÿðèôëÿð äåéÿð. Î, éåíèëìÿçãöââÿò ñàùèáè, ùèêìÿò ñàùèáèäèð!

íÀñ ñÓðßñè

84

ØßHèDLèK MßScèDè - BAKÛ - 1996

85

è × è N D ß K è L ß R

Þí ñþç ........................................................................................................ 5Íàìàçûí áèçÿ ôàéäàëàðû .............................................................................. 7Dèni hþkömlÿr .......................................................................................... 10

Íàìàç .................................................................................................... 11 Íàìàçûí ôÿðçëÿðè? ..........................................................................11Íàìàçûí øÿðòëÿðè ............................................................................12Íàìàçûí ðöêöíëÿðè ........................................................................13

Èñëàìäà òÿìèçëèéÿ âåðèëÿí þíÿì ..............................................................14Òÿìèçëèéèí ùèêìÿòè íÿäèð? ........................................................................14Òÿùàðÿò íÿäèð? ..........................................................................................15Íÿúàñÿò (êè÷èê òÿìèçëèê) íÿäèð? ................................................................15Ùÿäÿñ (áþéöê òÿìèçëèê) íÿäèð?..................................................................15

Äÿñòÿìàçûí íÿäèð? ..........................................................................16Äÿñòÿìàç àëìàüûí ñàâàáû ..............................................................16

Îõóìà­ïàð÷àñû­- Äÿñòÿìàç àëìàüû óøàãëàðäàí þéðÿíÿí ãîúà ................17

äÿñòÿìàç ................................................................................................ 19 Äÿñòÿìàç ........................................................................................19Äÿñòÿìàçûí ôÿðçëÿðè ......................................................................19Äÿñòÿìàçûí àëûíìàñû ......................................................................20Äÿñòÿìàçû ïîçàí øåéëÿð ................................................................24

Îõóìà­ïàð÷àñû - Ãöñë (áîé äÿñòÿìàçû) ..................................................25Îõóìà­ïàð÷àñû - Áèð Àìåðèêàëû ýþçöéëÿ Ãöñë ........................................27

ãöñë ........................................................................................................ 29Ãöñë íÿäèð? ......................................................................................29Ãöñëöí ôÿðçëÿðè ..............................................................................29Ãöñë áåëÿ àëûíûð ..............................................................................30Ãöñëñöç åäèëìÿéÿí èáàäÿòëÿð ........................................................30Ãöñëó îëìàéàíûí áóíëàðû åòìÿñè ìÿêðóùäóð ................................30Ãöñëëÿ ÿëàãÿëè äèýÿð ìþâçóëàð ......................................................31

86

Ãöñë íÿ äåìÿêäèð? ........................................................................31

Òÿéÿììöì ............................................................................................ 33Òÿéÿììöì íÿäèð? ........................................................................33Òÿéÿììöìöí ôÿðçëÿðè ..................................................................33Òÿéÿììöì áåëÿ àëûíûð ..................................................................34Òÿéÿììöìö ïîçàí øåéëÿð áóíëàðäûð ............................................35

Íàìàç ãûëûíìàñû ......................................................................................37Ñöáù Íàìàçû ..................................................................................37Ñöáù Íàìàçûíûí ôÿðçèíèí ãûëûíìàñû ..............................................45Çþùð (Ýöíîðòà) Íàìàçû ..................................................................46ßñð Íàìàçû ....................................................................................49Øàì (Àõøàì) Íàìàçû ....................................................................51õèôòÿí (Ýåúÿ)Íàìàçû ....................................................................53Âèòð Íàìàçû ....................................................................................54Úàìààòëà Íàìàç ãûëìàã ................................................................56Úöìÿ Íàìàçû ................................................................................57Áàéðàì Íàìàçû ..............................................................................59Òÿðàâèù Íàìàçû ..............................................................................61Úÿíàçÿ Íàìàçû ..............................................................................62Ãÿçà Íàìàçû ..................................................................................63Ñÿôÿð Íàìàçû ................................................................................63Ñÿùâ Ñÿúäÿñè ..................................................................................64Íàìàçû ïîçàí ñÿáÿáëÿð ..................................................................64Íàìàçûí âàúèáëÿðè ..........................................................................65

Íàìàç äóàëàðû ...................................................................................... 67Ñöáùàíÿêÿ Äóàñû ............................................................................67ßòòàùèééàòó Äóàñû............................................................................67Allahummÿ Ñàëëè ............................................................................68Allahummÿ Áàðèê ..........................................................................68Ðàááÿíà Äóàñû ................................................................................69Ãóíóò Äóàñû (û) ..............................................................................69Ãóíóò Äóàñû (ûû) ..............................................................................70Úÿíàçÿ Íàìàçû Äóàñû ....................................................................70

87

Namazin sonunda oõunacaã zikr vÿ dualar ................................66Òèëàâÿò Ñÿúäÿñè íÿäèð? .................................................................. 72

Íàìàç ñóðÿëÿðè ...................................................................................... 73Ôàòèùà Ñóðÿñè .................................................................................. 73Ôèë Ñóðÿñè ........................................................................................ 73Ãóðåéø Ñóðÿñè ................................................................................ 74Ìàóí Ñóðÿñè .................................................................................. 75Êþâñÿð Ñóðÿñè ................................................................................ 75Êàôèðóí Ñóðÿñè ................................................................................ 76Íÿñð Ñóðÿñè .................................................................................... 77ßáó-Ëÿùÿá Ñóðÿñè .......................................................................... 77Èõëàñ Ñóðÿñè .................................................................................... 78Ôÿëÿã Ñóðÿñè .................................................................................. 78Íàñ Ñóðÿñè ...................................................................................... 79Àéÿòöë-Êöðñè .................................................................................. 80Àìÿíÿð-Ðàñóëó .............................................................................. 80Ùöâÿëëàùöëëÿçè ................................................................................ 82

È÷èíäÿêèëÿð .................................................................................. 85

ãöñë, äßñÒßÌÀÇ, ÍÀÌÀÇÁàêû, «Ãèñìÿò», 2006

(Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿ)

«Ãèñìÿò» ìÿòáÿÿñèíäÿ îôñåò öñóëó èëÿ ÷àï åäèëìèøäèð.

Ù. Çÿðäàáè Prospekti, 78

Òåë: (+994 12) 497 57 61, 497 70 22, Ôàêñ: (+994 12) 497 70 23