m epifl&p · m epifl&p a piftola s hicronymipresby tcri adchroma- tium,...

*m Epifl&pA piftola

S Hicronymi presby tcri ad Chroma-

tium ,& Hehodorum ifpifcopos

dc

libris Salomonis.

t Sthiufihi-

run.

Vngat Epiftola quos iungit

facerdotiu: imo charta non

diuidat quos Chrifti nedtit

amorCommentariosinO-fce , Aroos , & Zachar iam,

Malachiam quoqjpofcuis.

Scripfiflem , fi licuiflct pra

valctudinc Mittitisfolatiafumptuum,notarios

noftros,&librariosfuftcntatis, vtvobis potiffi-

muro noftrum dcfudet ingenium.Etecce ex latc-

rc ficquensturba diueriapofcentium , quafi aut

B arquumfitmevobisefurientibus, &aIijslabora-

re:aut in rationc dati, & accepti, cuiquam pra?ter

vos,obnoxius fim . Itaque longa argrotatione fra-

clus ,nc penitus

hoc anno reticercm,& apud vos

r.uuuseflcm, triduiopus nominiveftroconfecra-

lii, interpretationcm,vidclicettrium Salomonis

voluminum:MislequodHebranParabolas, vul-

gata autem editio Proucrbia vocat , Cocleth,que

Graece ^pmwW, Lacine concionatorem poiui-

mus dicerc t Sirafitim,quodin lingua noftra ver-

roIog.delibrisSalomonis k<6

titurCanticum Canticorum.Fertur,&panara:to D

Iefufilij Sirachlib;r,&alius pfeudographus,c]u

fapientiaSalomonisinfcribitur. Quorum priori

Hcbraicum repcri , non Ecclefiafticum , vt aput

L^tinos/cd Parabolas pramotatum.CuiiundticrantEcclcfiaftes, & CanticumCanticorum, v

fimilitudinem Salomonis, noniolumnumcroli

brorum,fedetiam materiarum genere coarqaa

ret. Sccundus apudHebrarosnuiquam eft, qui

ipfe ftylusGrarcam eloquentiam redoIet,& non

nullifcriptorum veterumhunc efle IudanPhilo

nis affirmant. Sicut ergo Iudith, & Tobia:,& Ma

chabarorum libros, Iegit quidem eosccclefia, ic

inter canonicas fcripturasnon recipir , fic & ha

duovolumina legat adardificationem plebis,n

ad audtoritatem ecclefiafticorum dogmatum cc

firmandam . Si cui fane feptuaginta interpretui

magiseditioplacet , habeteam a nobisolim*

mcndatam. Neque enim noua fic cudimus,vtY'

tera deftruamus. Ettamencum diligentiffimel

gerit,fciat magis noftra fcripta intelligi,quajnc

ln tertium vastransfufa coacuerint , fed ftatim c

pralopuriflimarcommendata teite, fuumfapt

rcm feruauerint.

Incipit Prologus in libros eofdem .

nu.

R I B V S nominibus vo-

catum fuiffe Salomonem,

fcriptura: manifeftiffimedo

cent. Pacificum,idcft,SaIo-

monem , Idida , hoc fft

dile&umdomini , & quodnuncdiciturCoeleth,ideft

tcclcfiaftem.f EccIcfiaftesautemGrarcofermo-

nccftappcllatus, quiacoctum, id eft ecclefiam

congregct, qucmnos nuncuparepoflumuscon-cionatorcm , co quodloquaturadpopulum, &fermo eius non fpecialitcr ad vnum,fedadvni-

uerfosdirigaturgencralitcr. Porropacificus, &dilc&us domini, ab co , quod rcgno eius pax fuc-

rit,& cum dominus dilcxcnt , appellatus eft. Nam& pfalmi xluij. & Ixxj. dilccl:i , & pacifici titulo

prxnotantur: qui tamen ctfi ad prophctiamChrifti ccclefiarcj; pcrtinentes,fclicitatem , & vi-

rcs Salomoniscxccdunt, tamcn fccundum hifto-

riamfuperSalomonemfcriptifunt. Icaquciuxtanumcrura vocabulorum , tria voluminacdidit,Prouerbia , Ecclefiaftem , Cantica Canticorum.

Ont.o c*n In Proucrbijsparuulumdoccns, & quafideoffi-

cijs per fcntcntias crudiens Vndc & ad filium icr

mo crcbr6 rcpctitur . Iu Ecclcfiaftc ver6 maturarvirum artaris mftitucns nc quicquam in mundi re-

bu putct ciTcpcrpetuum, fcdcaduca,& brcuia

vni-

ProntrbiJ

lccL-fiiH*.,

ucotum.

vniuerfi, qusccrnimus.Adextremum iamcoj

fummatum virum, & calcato feculo pra?paratui[

in Canticis Canticorumfponfa? iungit ample^bus . Nifi cnim prius reliquerimus vitia,& porf

pis feculi renuntiantes , expeditos nos ad aducnh

praccarauerimus, non poflumus cantare Cantifc

Canticorum. Sed & hoc diligentius attendeudW

tres libros au&ore diuerfo cfle intitulatos. In Pik

uerbijs enim notanturProuerbia Salomonis, f j

Dauid regis Ifrael. In Ecclefiafte vero , verba i>

clefiaftes filijDauid regis Ierufalem : Superflui

1

quippecftlfraclhic,quodmalcin Grarcis, &I>tinis codicibus inuenitur. In Cantico autem C

ticorum,nec filiusDauid, nccrex Ifraehfiuc Iei

falcm praclcribitur: fed tantum Cantica Cantic

rum SaIomonis.SicutenimProucrbia,& rudisi

ftitutio ad duodccim tribus , & ad totum pertii

lfrael, & quomodocontcmptus mundinonrjt

metropolitisconuenit, hoc eft habitatoribus

rufalem : itaCanticum Canticorum adeos pi

pric pertinet , qui tantum fuperna defiderant. i

incipicntes,&proficientes, &paterna dignitas.

rcgni proprij merit6 vendicaturau&oritas . i

perfcclos veto vbi non timore eruditur,lcd am

re,proprium nomenfufficit,&a?quaIis magif

ert, &neicitefleieregem. Quaromniarcferutur ad Chnftum .

It<

i

j

jc?7Pra acI LyrxinIibrosSaIomonis.

&mm

jgtfg'>&&&*&**

Ircm alius Prologus.Res Jibros Salomonis, idefi:

Prouerbia, Ecclefiaitem,&

Canticum Canticorum,ve-teri LXX. interpretum au-

doritati reddidi , vel ante

pofitis lineis,iuperflua que-

quedciignans, vel ftellis ti-

ij5?8

ulo pra?notatis,ea qua? minus habeantur interfe-

ens,vt plcnius Paula , & fcuftochiu cognofcatis,B uidin libris noftris minusfit, quidveredundet:Cecnon et

il!a,qua: imperiti translatores male in

nguam noftrade Grasco fermone verterantob-

terans, & antiquans, curiofiffima veritate corre-

XI. Et vbf pnepofteroordine, atque Deruerfofen- I>

tentiarum fucrat lumen ereptum , ftis locis refti-

tuensfeciintelligi, quodlatcbat. Porroineoli-broqui a plcrifa; fapient.a Salomonisinfcribif&m Lcclciiaftico, quem effelefu

filij Sirach nul-

lusignorat,calamutcmperaui:tantummodoca-nonicasfcnpturasvobisemendare defidcras, &ftudium mcum ccrtis magis , quam dubijscom-mendare : Ideo Graco,& Hcbrsoprjefatiunculavtraq; in Iibro prarmiffa eft, quia nonulla de Gre-co hoc ad illuminationem fenfus,& Iegemis a>di- eficationem,vcl infcrta Hebraicar translationi,cx-trinfecusiunclafunt.

Etidcircoquilcgisfempcrperegrina memcnto.

Poftilla vcnerabilis patris fratris Nicolai de Lyra fuper libros Salomonis:

Etprimo eiufdem Prarfatio.

j' JCct drfcripf eam tbi

triplictfpr.Prou.xxij.c.Secondum quodi ,j Jicitur m principi.jLbn dc plantis.Tria (vt ait Empedoclts: itotarerum varieute,praccipucexccllentiliimum diuinarmu-: nccntiac dcnum,philofophiam, fcihcet, extoliunt magnificc:

j)bilis aftlucntiae contemptus , futurajfctl.citatis appemus,. rntisilluftratio.Quorum primo n.hil honcftius.fecundo ir.hil

* f licms , tert 6 nihil ad amborum adeptionem compendiolum'

ticacius. Vera autem philofophia traditur in (aoa icnptura,iquodam fpecialiraodoinlibrisSalomonis, cjui propterhociuentiales dicuntur. Philofophia enim anticjuitus fapientia

. . ebatur,& philofophi fapientes . SedPyth.igoras nomen fa-

'

j:ntis rcfugiens : nearrogantia? notam incurreret,philofophu

iefle refponditjideil, amatoremfapientiae, quod poteh et.am

c i fine notaarrogantiar. & ex tunc vocati funt

philofojih.,quijusfapientesdirebantur & fapientia cx tuncphilofophianonari iucorpit . Igitur in hbris Salomonis , qui fccundum no-mationem antiquam fipientialcs dicuntur: tria pred t~ta phi1 ophiam , feu fapientiam extollentia continentur, udelicet,

is atfliientiaj contemptus- Futur^ forlicitsts appetitus,&liultratio. inter ifta tria ponatur vltimo , tamenordmc

tinoris & naturarprscedit al.aduo,quiae(t vita adcompen-dfam adeptionem vt diftu eft . Igitur inprmo l.bro Salomo-n qui dicitur Parubolae,menti$ illuftratiocoiitmetur,quia ibi

dumenra ponunturad eruditionem fimplicium & adaugen4n fcientiam lntelligentium fecundum quod dicitur in printi o libn, Parabolar Salomo.filij Dauid rc-gis Ifrael, ad fcicnda

wentiam,& difcip'inam ,&c. In fecundo verolibroeius,qui

lclia(tesdicturcontemptus mundi docetur.lccudumquodit:rincpio libri dicitur, Vanitas vanitatum, dicit Ecdefiaftes:

>>itas r>amtatum,& omntavanitas.lu tertio vero libroeius,quioi:ur Canticum Canticorum.fuperne foelicitatis appetitus ex-

piîtur fecundum quod in principio libri dicitur in perfona ec<1

iar.cjusta prtmo Abel mfto incepir,vt dicit Crego.Hom.vij.

Q.detttrme ofiulootisf4it &c. quodquidemofculumhabeturin uitionebeata.

gitinverbopracfumptocircalibros fapientiales tangunturI. <l'tuorcaufae, fcilicet, eflfeaiua.fubi. t"tiua,formalis,& finalis.

-iufa vero effetiua duplex e(t,Vna principalis,fcilicer,De?

f^lans fapientiam in his libns contentam.Alia inflruroetal.s,k

^ct, ipfc Salomon, qui habuit harjc (apientiam diuinitus m-ii.vt

patet.iij.Reg.ii j. & eam defcnplit fpintufanao diclan

'<mibuslibrisprxdiftis. Ethoc notaturcumdicitur , Ecce'

fpfi ,

vndediciturEccl.xij.c.CumqucelTetfapientiifimus^''laftes.docuit popu!u,& enarrauit,quaefccerat,& muefti-5:

compofmt parabolas multas. C>uxiiuit verba vulia,& ci-

fcripfit fermones reftiffiroos acventateplertos .

Circa fecunduconiidcrandu.ficutcorpus roobile fub ratiorre

abfoiuta fubieaum cft in tota philofophia naturali, m paruali-bus vero I bns tub ratiombus contraais.vt in hbro de Cocio, & BMudo.fub cdu

eftcorpusmobiieadfitu.&ficdeal.js: Itadluseft lubieaum .n cota fecra k nptura fub ratione Dcit atis abiol utar , idco dr Theologia qu ;i (i hrmo de Dco. In pattialibus veiofacr* kriptutc libns elt (ubieaum fub rationibus macris dercr-niinatis.vt m veteri teftamcto,fubicaum eft Deus vt crcator : &in nouo.vt rcdemptor . In hbns vcro fapicntiahb, eit fubieau,vt (.ipientiadator . Necobllar.fi dicatur,qcfha;ccftratiocauf* -

efteftiuar, quia in tota facrafcriptura Deuscft caufa cmcicns , &

fubiecliua. rticiens,inquantumabcofundatur & rculatur.Subiett.ua vero, inquatum per lpfam infufam ab hominJjus*

cognofcitur.Et ltta caufa fubictt.ua tangitur cum dicitur, eam,fclicet,fapientiam,quaceft idtm quod ipfe Deus . Et qtna eius

cogn?tioeftfummede(iderabi!is, ldeodc ca dicitur Sapie. viij.a.

Hancamani,& txciMfiuieamaiuucmuteniea >& amatot j\:8<,sfum

. forrnx tlUus.

Tertio autem tangitur in verbo furopofitocaufa finalis , cum r r edicitur, 1 ibi.ideft.ad vtditatem tuam. Ad bonum enim totius h?"^cccle(i.-e defcnpti funt ifti libn contincntes doarinam Inpietiar,

rerquam habcf gratia in pr*fenri,& glona in futuro . Propter"quod dc

iplis dicuur Prouetb.nj.a. Lmgitudiuem diouv.v an-nos viu, &pau m apputient ttbi.tt dicit annos vitar quantum adgratiam,ih prarfenti viuificantem.

Paccm,fcilicct,tr.pl:ct m,.n.ternam.fraternam & fupcrnam . Et quia fupe. na habet aterni.tatem annexam,ideo dic.tur, Lmgitutinem dietkb. quia arterni-tas a nobis non capiturm prefenti,nih iecundum imaginatioiictemponsinfimti.

'

Caufa vero formalis tangirur cum dicitunTrpIicitcr.Eftau- Cmfiftr-tem duplex forma , fcilicet, forma trattandi,& (orma trattatus. malij.

Formatraaand.cftmodusagendi , qui tnpiex eft in libris fa-

pientialibus, quia procedunt mouitiuc.comminatiue, & pro-miUiuc. De quopotcfi accipi,quod dicitur Eccl.uij.c. Fmkuluttrtplexdtfficitoumpiiur . Cûialialiquis ncn acquicfcit monitis,compelliturtamencomminationib,os, vel

attrahiturpromiffis.Er in hoc etiam huius doftrinac foliditas defignatur.Forma vc-ro traclatus.eft diuifio hmus doarina? . Quje, v t iam ditf um cftintrcs librosdimditur.fcilicer, Prouerb Fccle(iaften,& Canti-ca Canticorum. Caeteri vero.vt liberSapientia?, & Eccleiiafii-

cusnonfuntdecanone, vt patet pcr Hieronymum uiproloôgaleato.nec habcntur.in

Hcbico,ideoeoruuiexpofitionibusadprzfeus lnteadere nonpropono.

Finitprziatio.

^\

W Gioord.& NicolaidcLvra. iC

InSjnoffi.

6 Gloffa ordinariaProuerbJib.Salomjncipit.

A C A P V T I.

a T\ IraboltSalom. -fcAthan.Salomon filiusDauid s,cum

JL cttnu patrisfui acccpiffcc,a Deo pecijc,vc faj>icncia ac

i magis quamcfuuias & lioftitirn

C A P>ncm. Hanccum

cflccadcpcuspraom-julus mortalibwsQui

amc & roft ipfum fue

rmtc,f.<picns ac pro-

pccrca qux faciebac

. acdicchac admirabi-

lisfactuscriamilliajia

rabolartim,&qumq;nulliacarmmumproloaicuscfhdifpucauic

g cucdcomnibus,camcic- 1 js quc cx tcrra pro

uaruntquamdcomnisgcnerisanimantibus,&c. prefen-

tcm aucem \\bxwm.Vrouerbia. infcripfic,propcerca quod ver

ba l.ipicMcmm proucrbia fun c veluc xnigmata,que quidemahud cx fupcrficic,jiiud pcr allegoriam indicanc. quoniam

jgicurnon apertq fcd obfcurx plcrumq; func fcnccntix quxfunt in hoc libro, idco tituium illi Vroucrbia fccic

Hicronvmus. mt?Kfc\xi ,Grxce Latine diaintur fimilicu-

dines , quod huic libro vocabulum ob ld Salomo impofuic,

vcfcircmusillius & nos iuxca liceramcancum non inccllige-

rc dcbcrc qux dicic.In quo dominum figniticat pcrparabolas curbis fuiffc lccucurum.

Notandumquod vulgaracditio parabolasquxHcbraiceRrahrp. miflc, Gt scce t*î(uttt pai ^mias , i.prouerbia dicic. Sed facis

froucbu. conucnic Qux.n.parabolx (quiaocculta funcj nuncupan-cur,cnain proucrbia iure vocancur .- quia talia funt qux fepc

C m orccolloqucnciu vcrfariac mcmona dcbct retineri. LciS

ptyucr-

Jncipit liber Prouerbioru quem Hebr. mijle appellant.

V T I.

f Larnc fiinilitudo Hcbnicemisle.L> t racirici. f Attentum facit.

c]Anatura. d 1 Afortuna.

> f A conu''ctu.

Araa

bole; Salomonis filijDaufd rcgis lf-

a Vcld.uulain. b De ride.

rael. Ad fcicndafapientiam &difcipli-a Devita. b Po:t hic habiia. Cciitnn profuianr.

na'm , ad intelligenda verba prudentig,

proucrbia plerunqucra n obfcurafunr.vt paralcancur. vndc : Hci piouerbijs locutm fnm vobis, &c Prouci

bioruliber, non vtfmiplicesatbicrancurpatencia hej

ceptn.fed quafi m rerra auru,in nucenuclcus, in hi: fui

ftancarumopcrculisabfc6dicusfrudusinquincur,itadiuinus fcnfus altu

cftinquircndus. P|rabolxS.uomoniscudtim Hcbivciicaccm tranfjarj

abLufebio,H

moprcsbiccro pet

teChromatio& 1-|

liodorocpisfli

Grecc, Lanneiim

tudincs,quod vocl

bulum idci i S

huicopcriimpofujvcnon itixtai

intelhgamus quxicic Inquo dominum parabolice curbislocucurum u

cac , ficut& nomine fuo regno pacifico , rcgnum Chi

ecclcflx.de quo: Multiplicabitnr ciusimpenuni, <& rcgniiius *l

trit finis. Supcr folium Dauid,& fuper regnum cius fc :

Sicuc ccmpli coftru&ione& dedicatione cdificationei

clefix in temporc refurreccionis . Ipfeeciam Chnftui

Dauid & rex fpiricualis Ifracl fecundumtcftimoi

bx,quxoccurnt ci cum ramis palmarum & laudibus. <

autem vtilicatishabeantin titulomonfiracur.cumd;

^ld /ciendam /apicntiam & difciplinam . ld eff, quomodo I

cte credcrc &c viuerc oporceac qucmquc , quo lnccncion Icordis dirigere.b îd inttlli^cnda vcrba. pru. ideft, non folum fapicnti

quam perccpciunc , amplcctancur : Sc difciplinje virtut

infcruianc, fedeciam vcrbaprudcncia;,quibusproficicnr

fculcenc, 6c folerter intelligant.

4.AI

&fulcipicndameruditbnem dodrina; 6

Qn\t fucrit

iuoi hmuilibri.

Poftilla vcncrabilis patrisfratris Nicolai de

Lyra fuper librum Prouerbiorum

Salomonis incipit.

C A P. I.

PiU Salomcnis.Q\xf.i prinuim hbrum Salornonis, quidicitui pur.ibolx,aliqui clicunc, quod ifte libcr fuic ordi-

n tc confcnpcus a Salonione vfque ad z^.csp. inclufiue : &jn rctiduohtnus libriconcincnt" p.^rabolara fapiencibus,qui

fucrunccum lizcchiarcgc luJfjLompofit^; . Scd hoc vidc-

tur Ealftim, quia m pnncipio i j.capic.prxmicticur quafi pro

prolugo : Hx quoquc parabolx S.ilomonis, quas cranflulc-

run: vn i E/cchix.Lx quo paccc>quod illas compofuic Salo-

jnou ficuc Sc prxccdenccs ; propccr quod dicunc alij, quodSajomon nmnci fccicfcd vin Hzcchix omncs dc frhcdulis

& mcbranis,vbi fucranc dcfcripcx,acaudicncibus, lllas col-

lcgcrunc m hoc hbro rcponcndo . &: hcc vocacur cranflario.

Scd ncc iltud vidccur vcru : quia in pi incipio hbri non i mf-

iecp/<lic<im : Hai quoqu* parabol* , &u. dc oiluis vnifbi miccr

pr^diccr.dojvcl m fincdcoibns piaccdciuibi.sconcludcn-tio. Hoccciam vfpcrhocquodibidf itbtqtuxfMt, &c. qiu dvf f.tccrc quandam difiiiKiionc m intcr pict.cdciitcs &: liib-

fcquciu sjcr n< duadiunciu nis lcqucntiiimadprcccdcn

tcs& lubKqiK.tcsPniptci quodali)dicunc&:mclius,vt vf,

(pmnc :.rinhoclibiocc>iucncefuncvcibanocabi-lua S.:K'ii i i c dicta, uucr viroslibiaUiftcnccs&ciusfapic-tiamaudutucs. vndcdixitci rcginaSab. j. Rcgum. 10. b.

Btati piri tui,& btati jcrui tui,qwftant cnram tcjtmpt, ,# atidiunt

(jpienttam tuam , &: ab iffis vci ba1

1 ,i dicta Salomonis icnbe-Mutur in mcmbianulis.poflca luci iuu cpUccca >& in vuo li

I ollocaca. (rd a quo tuit harc c oilcccio,no bf ab Hc bi cls

doctonbusvcl Lacinis.&. boc \kj.adcapitulu 25.cxclufiuc.

Abillo vctoloco vcil-.iS.iitiii(iiiisiKu:;l-iJ:.i,qiicr:oncr;inc

lioc modocoli( (.1.1 ccpore Ezcchiarrcgis lud^.in quo hominesiucrunt tiudioii 111 vcrfis proj hctarum &. diCtis fapun-cum,tr(idi.um fuiccollcccum, &: prxccdcnci coUctCionc fn

vnovolummc c 01 Hinctum.vndecVvlcimxcollcCtioniprc;-nvttitui : Hx quoquc parabol? Salomonis quas tt.'.nliulc i ucv il 1 1./( chix regrt Itid.i.ln Hcbtco ucrohf: Qîas fbrcifica

t vin r.z.cchic:quiapriiisci.intinlchcdulisdi ,

pcrlc;&:qai v^ hciucruncquodammoc;otoicifK.icc,qniuctunc prim^collcdionjcoiuncte. queiatn inccrhbros U-cioscompucabacur. riinuvcn,cditcV:ocuiusau:crigiio-

ratur

;rarur,duplex eft.Vna a principio libri vfq; ad io.c.cxdi

alia a.io.c.vfqucad 24.C. inclufiue. Vndc& in pnncip

c.quafipro nouo prologoponitur. VaraboU ?al mttid , crc. Scicndum cii , quod non ocs parabole a S;.' n'

pn^lar^ repofue func in hac criplici collcccione , quod d

3.Regum.4. d. Locutufque eft Salomon uiamii.a parab la<. U

vcroconc/nenturinhoccocalilibro. Scicndum etjamq 4

autores iftarum collettionum non funtnecdicuntura Mres huius libri : fed Salomon qui parabolas compoluu,! nt

Lfdras non dicicur aucor 1'bripfalmorum , vclqialius qui pfalmos in vno volummccollegit ,

fcd ipfc Dm

3ui

Plalmos pro maiori parce compoftnc,eo modoloqiBiquotocuinamaiorcparredcnommatur: vcriufi

libn Detis cfl autor principalis,ficiic c\" tocius facrc faipiflHis igicut premiffisacccdendtim eftad diuifionem i

qui in tres partes diuidicur fecundum cripliccm parabclcollectioticm,& cuilibct earum fua pr^fatio prei

ciidaparsicipit.io.c.cercia vcro inc1picc.25.N6 ni

libri, fcd unus : quia unus autor &: uiuis modus proccti&: materia fimilis in qualibct collcdionehabetur.

duas.fcilicct pro<rmium,& ;n tractacum,qui incij

mor domini . Prologus autcm iflc non vidccur t.u

mone.fcd ab co qui fc-cit pnmam pnrabcla: um c

ficut&in libropfalmorumdictumfuit,quod pi

efl prologus refpt chi cocius libn , fiictus ab co qu

collegic 111 uno voluminc rcponendo . 1m hocautc

go primo ponicnr loquendi modus ,cum dicittir.

1 Tarabol*,&c. F.'rabola enim dicuur a para quod c I

ta, & bolc, quod cft fcntcntia, que, non accipicurc

cundum uerba pro!aca,fed iuxca fcilicet,per aliqui

gnificatum,flcutpermulicrem fipicntemintelli;

doctrina.peradUlteramuCtofc-u nicretriceni,docmii& fuperfticiola , vt dicit hic Rab. b.i. & cali mode loqi

utiturcommuniccrliberifte. Sccundonocaturautorincn &' genus,cum dicicur.

2 Salomonis filii u auid rcgis Ifi acl. & c. Tcrtio notatur

libri fructus fequens qui cft cruditiofimpIiciumVCfir

picnccs, & fhpicntum, utcflcicianturf.ipicntiorcf. Lc

tum ad primum dicitur.

3 îdjci. ndamfapkntiam. dcdiuinis.

4 Et diftipUnam dc moribushumarris.

5 *s4d muUioendavcrba prudcnti* . que diris;tintin aj6 Et

fufiij icndam eruditioutm doclrinx.\<\ doctl iiialibu: tl

t:js vt Granjmacica, Logica, & huiufmodi. .

/,i-

110*

;ib

Ull-

I6oi prouerDiabi Cap. I. \6 "V

a jiButia. Qua incipiencibus necclTari.i, vt fophifmatumScauerc vetfiitiam potlint, neabducancurafimplicicacefa-

Dientiar,quxduci:advitam.) jtdolefcenti. Smgulariter,quia quos fapicntia,licet diuer-

bs fufcipit,tn vnam vircucisperfectionem erudiendopro-

ichit.vndein Aitibusa Qua fecundum reguiam Tjritatis bene operamur.

b VircAadifcreiionecum proximisagamitf.c Vt fyncera intentione in his qua; rcfle agimus , vel iudicamus,

foli Dco placerc contcnd <mus.d Qui luiperauremfapientiarcommodauerunt.

iuftitiam & iudicium &xquitatem .

Vtdeturparuulisaltu-a Compreheniiov.ritatu. Subtilior.

b Incipit. Etum minores dum quicquid vtilitatis audit in corde recondit.

ucnter fcientiam vec tia, & adolefcen ti fciemia & intellcdtus . Audiens fapiens ia-

CatlSpercipiet. 4 a inrerumcogmtione. b Vifat proprix & alieii*. H.efl,tudinein./

jtud.fip.fapientior. e

piemiorerit : & intelligens t gu be rnacula poffidebit . A ni-

lllchte, a fapientia a HocChri.tusdifcipuHsdcdu.vtemspaiabolasintcllijcieiit^xiiiginatalegis.

icipit,quiaopcione , ,

bo^.iiadd.dt.&aiiud.W. ^c

e.us.

rnaduertetparabolam, & lntcrpretationcm : verbaiapien- \Obfcuradtta. Scruilis. 9

10

11

poftolorum:MnUitit

:redentiwn e<at cor

n-m & anlma vaa.

^Jolefcenti fcilicet:

uia qui prudcnter?clinacfalfa,confe-

>i data fapientiam

itijt&accepit.jlndiens fapicns fa~

mtior. Oftenditne-

.mcm tam fapien-m in hac vita

, qui

f tium , & aenigmata eorum . Timor domini principium faa Recti dogmars. b furx conucrfationis. c Vt Pbarifxi ftfti ScdietaChrilti.b futx conuetfationis. c

d Tuautemfi.mi. SicenimDeum diligercoc ei obtcmperare debe-mus, vt vniutem ecclelixfraterna chantate feruemus.

pietiae. Sapientiam atq; dodlrinam ftuiti defpiciut. Audi fili

princ-phmfavientU vclfckntii eff. Amicabilis,qui perfecTionc Diapicntix comitat. Seruilis, principium fapientix, quia qui .tpad 4 d.

poft errataf.;pereincipit,primotimorediuino corripiifncpuniaf.Sed huc pcrfecta charicas foras mittit.Succedit hiiicTimor dominifancluspermanens infeculttmfectili-.quc non cxclu- pfa[ lS t,

dit charitas , fcd au-

get.-quotmictfilius,nevelinmodicooculos amatiffiitni p.urisoffendac. Vcerqucinfucuro cefiabic,charj-,tas nuquam excidct.

g Sapientiam . Dixitautem fa. &c. Dicic

econtrariode ftukis:

quia fapientiam recti

dogmatis , & docln-

nam,ideft,difcipli-nam purx conucrfa-tionis non modo nonafiequutur, fed& noffecontemnunt.

t

2,

3

4

6

i.Cot.if.c.

t conClia.

B

h Dcfpictitnt. Plura-

Dnpoffitfapicntfor f ^j difciphnain patris rui , & ncdimittaslegeminatristux, fliSkfSP-T^cfcetiam d.aismi-{

l K c^Jck^rJL^îieJ^. h '

I4 piec.bus ftuki,& om- E)rum.Audiuicre;i- b s.cutmoscertanriiegitirne.fic&nobis. nium fapienciumcceiSabaSalomonem, l

., 3. b . .

prxdicationi Ergo if tus vnanimiseft.iHor maiorem

, & m vtaddatur gratiacapiti tuo, 63: torques coilo tuo.Fihmi,utcj

rantium diifimilis

er-

vi-

iDientiorredijr. Au-uit Moyfes focerii

ultoinferiorem,&: fapientior facius eft.

Auditns[apiens. -}c Hierony. Qucd ait fapientem cum au-

scric verbu fapicntiorcm cfiici : ofiendit nemincm m hac

'ca ita fapicntem ficri pofTetuiusfipietiancqueataugcfi,

inpctquc moriscife f.ipientum,vtdictis maioru, aliquan-ctiam minorum aufcukent , & quicquid in eis vtilitatis

sdierint ad fe teplicent,fuoque in cotde recondant.c Et

inttlligcns.\Temo iaclcc fc de fua fcientia, quia qui fa-

|'ntium vcrba audire negligic ,vitam fuam gubernare 116

luicmukoque minus alienam.Quod ergo ait:Audiens fa.

lii.cricad coenitioncm rcru quarpcr fapientiam nofcun-

t refpicit : fcd hoc intelligens gubernacula pofiidcbit, ad

itficudinem vicar. Etcongruittitulo quodicit: Adfcien-

tmfapxntiam & difciplinam ,&:c.fl jtrnmaduertet parabolam. 4 Hierony. Animaduertereeft8 mu illuc aducrtcre , hoceft fenfus in id quod legitur in-

Idere, parabola cft coparatio ex diffimilibus rcbus: aliud

bt|m in fuperficic fonat, &: aliud iceliedtu innuit. Aenigmalequarftioobfcura.quaidifricileintclligitur.nifiapenatur.f Timor doww.Bcda. Duo iunt tunotes domini: Strialisttjui

priaci-

ta , & dogma . Vndcfingulatiter. ^tudient

faplenty&c.i JfuAifM mi d'>fcipl

:naw.HaQcm\s prouerbialiter de vtraq;parte:hinc fcdulo quenque fidde admonet, vt difciplina le

gisdiuin^pr^ponatblanditijsreproborum^quiahinccoro-na,mde mors i-terna.vn &C riliu vocar, que patcrne inftrue

re cur;it. Potcx peribnaDei patrisdici mater ecclcfiaquartuc fynagoga vocabatur,vel ipfa Dci gratia.Apud Hebrôsenim fpiritus qui gratiam prxftatf^mimne ruah dicitur.

k ^tddatur graria.His qui legem dhi fcruabant.in aduentuChriifi addita eft gratia noui ceftamenti.cu fpe rcgni caelc-

ftis,cuius fpledorcximiuslicuccorona vcltorquisnullofi-nc claudetur.Nobis quoque cu pro bonis qux diuina gratia

pr^rogauit, lux ^terna tribuitur, quaficapiti gratia, &collo

torqim additur.Fnde,acccptmusgratiamprogratta, fcilicetgratiam beata; rerributiou-s progratia recia: operacionis.I Ettorquescollotu ,&c. Fulgor perfetta; operacionis pra>dicationi quarpercollumprocedic, quajconfirmecindefi-cienti virtutum connexione. j

m Filtmi. Atfccius pacris alloquicur filium blandienshe

acquiefcacpeccaconbus. ]$ Inftdiemur,

NICOLAVSDELYRA.1 luflitiam. quantum ad habitum.

2 Ettndicinm. quantumad executioncm : quia iudicium

e.cxecutio lufiitia: : 6t haec duo pertmcnt ad maiore*.

3 Etaauitaum. quantum ad popularcs qui fccundum de-

KTiinationem iudicum debet inter fe ajquicacem (eruare.

4 Vt dtiur paruulis.id cft,iinplicibus pcr adcpcionem prc-

cl ^rum.

15 ^tflutia. inmaliscuitandis.

6 LcadoUfceuti fcitntia&intelleflus.Eftautcmintc\\c&USt

ecognitio principiorum ; Scientiaconclufionum ta

11i (.culabilibus quam inagibilibus.Quantum vcto ad fe-

Ciidum.f.vt iapicntcs efficiantur fapientiorcs fubditur.

7 ûdiensfapuni fyientiorerit.quiamhisquxptiusfcicbat>';ishabitLiatur:6<:exhoc aliquafibiapparcnt denouo,u juod cius fapicncia incenfiuc St cxtenfiuc augetur.8 Et

mttlligens gubcma. pof. quia non folum fciet fe rcgere,icctiamalios.

9 Animaduertet parabolam & interpretationem . vidcndo vc-

l Wieiusintcllccfum.

M Verbafapienuum <& tnnigmata eorum,&c. Loquutur enimfa cnces aliquando amigmatice , vt occultentur fcn tentia:

tiinidcfidiofis, 15C apcnanturftudiofis.ti

I/.7;or</ow.Hic]ntipittraclatusprimecollctionis,que

^liqmbus dicitur ctfe tacta viuctc adhuc Salomonc 6t de

|fceptoeius:pr< fccr quod vulctur magis ordinata,&: ma

JBMx)tcftibidiuihoreperiri,qu m in alijsduabusfcqucnri^ 1 hc diuiditiir in duas parto. C^nia pnmo ponitut doctn-

^crmodumfamiliarcm icu cj^mcfticum. Sccundo,permodum

modum magis lcgalem & politicum.f.ca.8 . Prima in duas:

quia pnmo.docctaquibus litabfiincndum. Secundo,qui-bus lit adha:tcdum,i. j.c.Pnma adhuc in duas, quui primodocct vitarcrapinam&:auaritiam.fccundo,idololatriac.2.

>

Ptima adhuc m duas: quia primo docet propofitum,modofamilian ficut pater ducet hlium, fecudo modo magis coj,ficut iudex vel doCtbr docct populu.ibi. Sapientiafonsprxdi-caf.Sciendum tn,quod in toto ifiolibro non benc pot mue-niri artificialis duifio,quia no cft liber

ordinatccofcriptus,vt fupra dicfum cfi,fcd verba notabilia Salomonis diucrfis

tDibuabeoprolata,pottea recolleda funtmofupradicfoabfq; ordineartificiali.iicucdidufuicdelibr.Pfal.pD qcldediuitione paiucftcurandu.Igic^.nprimaparcedf. Tmordo.

prin.fapi. Timor.n. confiliatiuosfacit, vtdicit Philofophus

fccundoRcthoncie.Confiliatioveroeftinquifitiofapiecit;.1 1 Sapiettiam atque do.ftulti. quia fola boua fen tibilia atcen

dunt,& vt brutalitcr viuentcs concupifcunc.ideo fubdicur.

1 j Uudifi.midifci.pa. tm. ideft,ipiius Dei, vtdicitRa.Sa.

quia patct efi omnium per crcacionem, Sc luftorum fpecia

licerpergratia:adeptionem,

14 Etncdimittaslegcmmatristu*. ideft,ecclefix,qtl2 apri-mo Abcl iufto lncepir, vc dicit Greg. homil.7.1 j

Vt addaturgratta capiu tuo. 1. corona graciofa regalis vel

mitrapontificalis ,qu^ fapietum capitibus debentimponi.16 Et torques collo to. Antiquitus.n.fap cntcs vtcbanfTtor

que aurca rn fignum fapienti^, eo q, cft ornamctu pedotis.ht quia pet iapientiam euicatur iniquitas , ideo fubditur.

17 fili mi,fi telaU.pec. verbisdukibusad malum te Crahc-

rc volences.

Tom.5. Ee

1603 Gloford.&NicolaideLyra. 10

>C a uf$4km*H Vcl sencralitcrdelatronibus.qui innoccntt-

A bui mii J'as pai ar.Vcl,fpcci.iliter dc lllis qui vite autbre n -

ci cradiderut.Cum gencraliccrad ocsqui fangumi infidian

turhocpcrtincat ,(pccialiccrtnad Iudxosqui infonti dno

tctidiculas abfcondcrut, eiufq; apoftolos virtutibus penna-

tos dolis circomue-

lachuerinc pcccatores , ne acquiclcas eis

a CuiuJlibct vcl Chiifti. b tt. L cct cenfumu.ii.- C-:j ;. ::. n n::

patiuntur tranfitura,bona qua: mercntur mafuiM ii. ~r?u

prouideant &c reproboru fuperbia finienciam , co. *i

acternu nianfura.Vcl per i ece,prauam doctrina qua:.iir,vbi zit.Si te la>iautrintp<ccatoret,boc f.

tcr an-.f ccv,qui ocuiis cotdis fuperna profpiout.qui diu t

prophcca: .<iin.i,.

Adu'indo. Vcl adfacienda iinpellendo , vel fafta fidtatlbas exto!!ndo : ah vtmûe nos nfmoOei b>j!, u flt

.-nt ;, b Oi' : i'vtvel lui.n lU:uftn3dL/i . /

' "

=fo. int:Veni. jf*^luqui rapinis& c.r

3nobifcu,infidiemurfanguini, abfcondamustcndiculascon bus innocentium .

a Qmaabilloinnullolxu, irao raultabencficiacxperti.* *

_

v\y

ila_nt

k

rfit.&ccliciuesper- J trainfontemfru(tra,dcglutiamuseum ficut infernusviuen

fcqilcbintUr m tCTia. , Mojo. Nc vixilTe videatur. b Omnino. e Pofucruntmeinh infcr. Qu:a.

Idcoque&quodin , , b yjr t *^^*"*S**m*tcvns habcbant , & tem, & mtcgrum quaii deicedente m lacnm . Omnem prc- J prxfc

quod in catlis acqui-

rcrc regnG poccranc,

pcrdidcrunt . Gcne-

ralitcr atitcm dicen-

nicbant, qui contra

fcmjjuuietn&animasfuasagebanc, qui ct-

mcntcsnc tcrrcnuin

um perdcrcnt,: regcm occidc pc

dur, fcdfimilitcronis auari cones quxaurum D

"crunc, I

Quarepcrta. b Coniicntitula."

llUCriCUnurahuilt.

tuam.

t lofnf.c.

I.Pet.a.4.

tlaiug.a.

nium noftrum:fili mi ne ambules * cum eis. Proc

hibe pcdemf tuum a femitis eorum . t Pcdes enim illorum ad malum cur-

g ruut:& feitinant,vt efTundant fanguinem.Fruftra autem ia-

a Laqueus perfcouionis , Vel prauadoftrina. b Vututibus.

Laqucuin in tctra facile cuadit qui oculo hsbet in cselis.

citur rete anteoculospennatorum.Ipiiquoquecontra fan.a Saneuiseiusfuper nos, Scfupet fil<os noftxoi:

b Vttcmporaliniortepleaantur. C Vt animseorum damnattone etcma puniantur.

h guinem fuum infidiabntur : &moliunturfraudescontraani-

a Suutiles cogitationcs quibus pccur.iam cuiat augere.b Qiii pecunic. inliiant. c Ad interitum.

J masfuas: Siciemirasomnisauarianimaspo^ffidetiurapiut.Contra (anguinem fuum iniidientur.fed fapicntia fo.p:cdi- ,

b In latitudine plcbium.

dum,qm.i quicunqueoculos ridci habct a-

. pcrtos , accipicc pcn-

n.isadommo%tco-lumbx, quibusztcr-namvolccad requic:

t. .ftracahbus ncctuc

]aqueosmali,&:fcpocus pra:fum-ndo pc-

B rimunt.

b Infntrm fruflra.

Qui pcccatum nonfcnc ,necinueiusertdolusinorecius.

c De !Htian.uteum,fi

cut iffernni viuentcm.

Exnnguamus memonam virtutum& do-

clnn.c lllius , vt ctiam inter nos vixiffe non meniorctur.

d Omncm pretiofam fubjlantiarn reperiemus. Homincs tcilicec

quos thriiio adharrctcs vidcbat.quos putabac ab cius amorc &C comicacu feccrnerc, ti cum occiderenr, & ipolijs caliu

domos fuas rcplcrc, id cfT,eoruanimabusfuac6uencicula.c Sonem mittt nobifcum . Dc latronibus gcncraliccr paccc ,

quia foci js quos conquirunc, prxda? portioncm promictut:fcd &Chtiiti pcrfccutores quofcunque fibi poccranradiun

gebant , quos cum fcqui vidcbanc, cxtra lynagogam flicic-

bancidcit, fuacommunioncpriuabant.f *Ad malum t urrunt. Non folum quod fatturided quod profadis pafiuri. Nam quato ad facinus implendum pi operat,canto ad pcenam pro facinorc tolcrandam propinquanc.

HieroBjm. g Fn/flrij.C^tcra de inlidiatoribus Chf i fpecialiter,hec defidclibus gcncralitcr. Frufii a aut laqucus perfecutionis auc

mortis tcndirTclcdis , qui pcnnas habet fpei & charitatis &c

ali.irfi virtutu,quibuscV:c^leiTia du viuuc dcfiderenc.-&: poft^- morcc concingac: habcnc &i oculos mccis quibus mala qua:

patiuntur

tiofam fubftatiam rcperiemus , imple'bimus domos noftras 9 Ahtcrfic. scmitac

a Animabus. b Commuinca. c Uinnia coinmunia. >1'S aua.&C.SlCUZDT.

fpoliis. Sortem* mitte nobifcum,ma

c

rfupium vnum fit om-\

iacus fumauarus qSed. b Nonambulandumcil tum impi|s.

c Chrillum ctcdens Deum non coininumccs cum ludiis perfequcnti-

bus cuui.vndc Pettus . SalUaiuini a genciatione ifta piaua.

quc pcrimic,vddaceos qui poll

u nibus abundac

,j ipfcpocius pcrcact'

I4 paupenbus cmm;[hilhabeccaufcc.

l Sapientia.Hm

pcifccuciones qi [

I

\l Chrifio luda?i

lerc.hinccaquxj :

apofiolos pcrfcilibus cifdcm d

18 fioncloquitui/

[9 tia, id cft Chntl

quiturfonsidcl

17

t Sat)iea

ntia foris praedicat : in plateis dat vocemfuam. In \\ luccpalam.vcreL* r * intanria iint p

i

tnalicia.

* Hicrcnymus. SapicnriaquippeDeiChriftuseft,<in mundocouerfacus paucisiua?niyfteria diuniicacupafecic , ipfifque przccpic ne antc paliionem & refut reaic

fuam qma ipic efiet lefus Chnftus prxdicarent,neglon.cius quam in monce confpexeranc,cuiquam dicctcnt.

k FoWji.Aperte poftrcfurrcthonem, quia millo fp:r:tu j^

apoitolos icipfam dcciarabat. Antecnim paucismyftcdiuinitatis patcfecic . Vnde : T^cmini dixeritis v.Jionem , do

filius hominh d mor.refur. Jit potentiam fuam magis openi

oftendebac:Implcta prophctia,no audietahquis v

1 Jnplaie s dai voccmfuam, &c Cûa? ante paucos docuei

manifefte replicabat. vnde : i^x dtco vobis in ttncbris,diM

lutem.

m In capite turbarum clamitat , &c. * Hicronvmus . QCtiam prmcipibus,qui ei preualuiffe,vc crucifigerecur.v

i

banctir.- rcacumhomicidij,quodpcrpecraranc,palam rcc

cebacad mcmorian^cofqueadpa-nitcntixremedium(

cabat.

@ Infons

NICOLAVSDELYRA.t Tê acqrticfcai th . fcd magis refiftas.

2 iidi xerht v.hi nobifum. promittendo tibi fidclcm focie

tatcm vfqucad morccin.

3 lrfidiemur fag<tini. quia pcr iftam viam citius poffumusdican quam pcraliam.

4 Âbfiondamus teidculas. id cft, dcccptionum laqucos.5 i nttm. id cfi, innoccnccm vcl ignorancem.6 Fiufira. idcft.liiiCL.iul.:.

7 Dgtitti

:>/,u< eumficut infniuis vittcntcm&in. id cft, factumerit "cailtum&opertumjficutilludquoddc

ttxndk in inicrnum.icu m lacumprofundum.X Omnm pittiofam fulijlanttamrepcriemus.m domoeiUS.$ Impltbimus domos noflras fpolijs. i.diuitijs cx indc

raptis.io Sortem w;fff??/o.idcft,communica nobisconfcntiendo.1 1 kiarfupi. fit vnum om.no. id cft

, omnia iint communia ,

ltaquod inccrnosxqualitcr diuidencur.i i FUi mi ne ambules cum eis. Communicans corum operi-busmaligms, idcofcquitur.i i Tcdts e.nm ilinum ,id maUm currunt

,& fcliinant vt cffun-dant fanvuintm . Et patct lltera.

14 frnjtrj autctn iacuu icte a..tc oculospennaiofum.id cft, an-

ccaucs

tc aues acute videntcs periculum,& vitantes per volatt|>

Pcrrctehic intelligiturdeceptioprardifta malignantiti

qux fruftra proponiturfapiencibus, qui funt occultac

videndum fcquens malum , &: per virtutem funcpeniadeuitandum.I f Ipfi quoquc contra fanguinem fuum infidiantur. fcilicct

ceptorcs maligni prxdiCti contra fanguinem fuu inlid:,1

cur , quia frequenter in fuis malis capiuntur &c itigulancvt patct de lactonibus& homicidis.\6 Et moltunturfraud.es contra animasfnas.quin per talia n

rcntur mortcm gchennre.17 Sicjemitx omnis auari. \d efi,cogitationcs euts Sc manationesad rapicndum alienum.1 3 Animaspoffidentium. fciliccc bona alicna.

1 9 Rjtpmnt. ad interntim.

xo Sapiemia. Hic confequentcr docct fapicnti;c acquif

nem, & mali vicacioncm per niodum magis communccum dicitur: Sapicntiafcilicct incrcata.

2i Foris pr&dttai. pcrprophecas &do6torcs. 21 Inp'dat >ocem,&c.quia habcces fana dochina,docec in loc:s

blicis, ficuc ccontrano habcntes mala dodtrina & fufpw

docentin locis occultis,Ioan.j.c. htimaleagit,ditlucai,non venit ad lucem,ne arguatnr opera tm.Qm aut facit vcn:

vcnit ad luce,vt manifcftcmfopera eius: cjai Deo sclc fc

is

3,

ProucrbCap. I. iô 6

a //* r/fci tpatmwK vrbis. Vrbsdomini, ccclcfiacx vtroq-populoadun; ta,ruius portaru fores pr?dicarorc;,qui mea'introducunt.il) his verba proferebat,cu in

apoftoiisloqac-bacuc/quibus vnus.An experimecu qtiemis eius qui m mcloquitiu Cbrifrus ? Vcl

, fores fynagogir , maiores fancn in

quibus fapicriadifpu-a ln prineipibu, , quibus morrcm Chriili ad memoriam wiab.t & vocabat ad parrtitentianv

aeapiteturbarumclamuat.inforibusportarumvrhisprofcrtu "

> =lFPfiiiitgelippra:ccytaruduWiiauper leruum, eis (jua uerfVHs p e , hl.uui.

, ^,M e S.-nlu.

b verba fua , dicens . Vfquequo paruuli diligitis infantia m ,&a Literam leg s.

tftultieaqusfibifuntnoxiacupient, & imprudentes odi-

a Euangelmm. b OIud.Ti.Nol.tcdiligcreinfcnt.am, f dconuer

Cl /- .,

. . âpoôlos.eocjHodcrederenoIebanr:d buntkient!am?Co

b

nuertiminiadtcorrec

(aionemmea Ena E.fiac.hucnegligit.s

_Vtadiftam. b Efleverba. Ven.te ad me nmnesquilaboratis.

E

protera m vobis Ipintum mcum , &o!tendarn vebrba mea.

a (înbus perditionem ve.lram praedixi.b Nontantumvwaui fed exten. Prmo bencfaaendo, libenndo

.^ p ">nesoppreuosad.abolo,po;tincruce.

t Quia vo caui, & renuiltis : exteb

ndi manum meam , & non- Mei dicentis : Poenitentbm agite

n

cabac, cum pcrapo-ftolrs loqnens,lcgi-

fperitos, Phanfcos,& ficerdercs aj gra-ti.tm fua reuocabat

,

ica vcficut Lucas nic :

rbafacerdotum

b Vfqntquo. in Cliri

;ftum m carnc vidi-

ftis, i.im rrtiracuJafa-

qcntcm , qucm fprr-

uiftis.modo vclrcfu-

fcitacum a morre d -

ligitc ,Sc dimitccc

quod pcccaftis.

I'. Hieronymus.iParuulidicunctirfcn-fu tardiorcs , qui in-

fanciam boc eit igno

g }%roq % . Similicerin pfal Q%\bMiatincifcMU<bii , >,ec dnsfubfdnndbit ths. NTon

q, buccis aut nafo irridcar ve! f (>lanner, fed fic

v.sdefignacar , qua dcdic apoftolfc, qua ptn-d.renc imp-os mh.lcoCracG mfidfjsatfurcs, niflquod peV-mictei etdcd oia conitn cicpca cuacuanda, cius

vxL-ogforhipofi paltionc peror-bem tcnVuu dilatan-dam. Ideoquc fuper-b:am eorum eciamcum maxime valcre

faonfpicercnc , quaflmhil conrcmnejenc.h Qftodtimbatis.Ti*mcbatis diccntes. Si

dimircimtis eum ,fir,

onmescredentincu,&vcnienc Itomani, If>an.n.f.

Sc collcnc noflrum lo * correP-cum&genccm.i Cum irrue. repm.ca-la. Obfldionem Ieru-

falemfubicatn.ckex-

pugnacionem cocius

em.

C r rZ ? rt.a Met dicemis : Poenitentbm agite. 7 r &

.

mitquialpiceret.Defpexiftisomneconfiliummcfum.&in- s E rouinc;??ômanis E

a Q_:a:foIentterme. b Sicat vo. ,no.U flCCam dlCIC. De qil JSicut vos inodo: -i

Sapientia minatur contemptoribus fuis. ViitnS ciuitMtm ficiiit LuC. I. f.

vciler.

]- babueruni;

a Qîa: folent terrere.

ranriamcomplcc.cn ^~ a ~** : i n- r- kSaP'enti min-wrcontemptoribusru;s .

'Viitns cm

dodiiigunc. Vfque-s c

.

reP^"oncsmeas negIexiftis.Egob

quoqueininteritu veftro fuportam.

quoparuuh fenfu ve-h ridebo : &fub(annabo, cu vobisquod timcbatisaduenerir 10

K ^* "'11 f'*-

_ ,. .Subi - b AKornani,.

1

cVehemens. I X &'*f'P^^ CO"

Cum .

irrueritrepe1

ntinaca!amitas,&intentus*quafitem- !i ra corrc^ ^P l^ ri?\ L '^!.

iU m de omnibus reprobisrt . , _ a fons ab unOc.J.

' .. T

Sa- Tunc ,nuocabuntm^ "7 \

udiam,> d

- a con. . :r ?4diSn n

Po3

( - . . Nonmodononhabuerunr, ied odns perfecutidnt l8 n. I jn furgcnt,&noinuenentme 5 eoqu6dcxrffam thabicrintdi - ?3eif""a Corrert,or*mmorum,vel,neoru,n. b Q_ tprincipium fipinti.

*JO CUr . lUOCa Cnim lw-

icipiinam, &timoremdomininon rlufceDerinfnecf ar ^

1

imtur '

r ,i. V4 .ui.^nui, utv, i ac- ii M.me confur.& non m- :

^nemtnt ie . Tcmpustae,u,cutrfc

iudicij flgnificacquoalij in vitam , alij in opprobrium refurgent fempicer-num.1 Tribulatio& anguftid.Saocn' cum excra p.itiunturdpc ccr-taialucis in cordedilacacur. Vnde proplicca. Cuminuocarcm, pntxaudimt me Deus iuflitix me&jn tribulatione di.mi.

i-J-4-a.

m inuocabum. Non leguncur ludgi in obfidione dorninuinuoca*Te,etfl qui inuocauerunr, quia verc non penitue;uc>exaudici non funt.

n Exofam babue. lufhis ccontra. Iniquos, inquit, odio ha- nr , .

bui,&:lcgcmtuamdilexi.H PCd.u8. P

$ Comedcnt

tcris lnftrumcnci no-

Juoclarcfcence diligi

iS^VfqucquoMoV-(i Chniii euangeho

mprefcrcis.quo-ufque decreta

, qua;

rudibusadhucpopu-s

pc-r feruum ducaunc prjrfonic:s cis

jucfilius ipfe vcnicsipertecus fcnfu co:i-ulic ?

Cwurtimni. SapicntiahortaturconuertiadDeum ,&>rolerc fpincum.I M to.rtaionem. Per apoftolos Iudôs corripit , & vcloltalccnlionem & rcfurrettionem monetconuetti.Spn tum. ld eft, vmdictam. Miftflijpintum t*um,& coope-.

vteotm irt. vn Jc. Et in lob. Vidi impios , fianie Deoperifie,&nrituhm ans ejfc iw.fumpios.O

[pexijiis omne cbfibumcu&increpationcsmeas.V.t vobis fcri

*&Tha,ifx;,&c GcneraJiter qui n6crcdiciaiudicacucfr.; .onfilmm inopis cofudiihs

, quonia dommus fpes eius eft.

S Eg

NICOLAVS DE LYRA.ln hribus portarum vrbis profertvcrba fuadicens. hocdici-

ir.quia anciquicus iudices & fapientcs eis affiftentcs habc-mt locum m porcis vrbium.vc omncs cam incranei quamctraneihabercnc ad eos facildrn acccffum ,&ibi ficbanc

^reclioncsdclinquencium,ideofubdicur.

yftjuequoparunli. fcnfu licctnon corporc.Ddigitu infahtUm. id eft, infolentiam.

Etjiulti ea tjna ftbi funt noxia cupitnt. id cit,bona dele&abi-J>ficuc bruca animalia.

Et imprudenies odibunt fcientiam . horrcnces laborem ftu-

ij qui cfi in acquifuione fcientie, vel volentes ignotarc vtcncins pecccnc abTquc tcmctf i confcicntiar. Ec quia hoc

i peffimum, fubditur. Conunumini ad correptioncmmcam.iiuia voiaui. pcr fapientes fcilicct Sc prophetas.Etrenuijlis. contemnendoeorum moniciones.Extendi rnanum meam. quia Detis fcmper paratus eft ho-

inem lcuarc a pcccato, dum tamen faciatquod in fcefc.Lt non fuit qni afpicertt.ideh, pauci fucrunc qui afpicerec

"mparnciue . Illud auccm quocl modicum cfc , quafi mhil

JWptJTatur, $c pcr talcm modum communiccr dicicur.

wllus efc in foro*, quando pauci func ibi, m comparacione\muknudincm quc- folec ibi cfic.

Defpexiiiis omne confilmm mium,&c.(ie bonis agendis illa

tiuendo.tt

intrepationes mcas. de malis pcraftts.

11 Xe

* 2 'Hsglexiflis. pctniten tiam no agendo.i j Ego qnorjue in intcritu veUro ridcbo & fubfannabo.id eft,dc-rifibiles tk fubfannabiles vos faciam.Eft auccm fubfannacioqtifjdam fpccialis derifio, que fic cum nafo rugaco.1 4 Cum vobis id r/uvd timtbatis,aduenerit. pcr amiifionem bo-norum cemporaIium& delectabilium huius

vitfj.1 1 Curn irruerit repentina ca.Q^x grauior eft qiundo fubicpfuperuenit iiicundicaci tcpotali, quam fi vennec paulacim.16 Et interitus quafi tempefias ingru.id eft.cum canta violcu-tia

, quod non potcrit cuitari.

1 7 Sûando vcneritfuper vos tribulatio. m corpore.1 8 Et anguji-a. In mente.1 9 Tunc inuocabunt me. p jena aperiente oculos,quos culpatencbatclaufos.

ao Et non exaudiam. quia ttanfijt tempus meriti,quantum QitomoJo dUad dcfunctos.Vel quia non verc pccnitebunr, fcilicet amo- cit uan cxau-

re boni, fcd tantum timore 5c horrorc mali pceoae quacum airi 0^;tne,

ad viueorcs, qualis fuic pieniccncia regis Anciochi, proprcrquod non fuit exauditus. 2.Michab.p. daco eciam quod flc

vcra pcenicencia,non tn femperexaudicura Deo.quantuniad amotioucm teporalis pa-nc , qtiit eft quxda mcdicina ,

icd fcmpcr ex.iudicur quancu ad amocioucm culpar. Ifta trl

liccra vidccur loqui in duobus modis primis. idco fubdicur.2 i Eo cjttodexofam babuerint difciplinam. ficut criminofusodit pectmem.21 tt tioiorem dhi nonfufce. qui facit declinarc a peccato.23 "Hon acquieuermt confi.êo. dc bonis agendis.

Tom.j. e 3

1007( lof.ord.& Nicoiai deLy ra loG

& -1

APU i7*-

C#n!enth>trtr. Quiavias tneas in:;rcdi nolucrunt, vt vi-

nc-eM recipienc mcrccdcm viarum fuarum,vcin etetnnm

tvrcan't.Atu>ncr.idcill.sdicit:

qnitimcncdo:n.num:I{^-

ttqm ambMt m v/ 1> tins. Labons manuum tuarum , qma mandw

tabis bcatttt a, & bcnt tibicri .

confi. fatu.

Quibusdiccbant'v/4.- htf>. fcundamr.i

itr.Hct i.sco

|otuic.-unt. irj ir.lnuttm , tjUibllS

pm fjluatorc l.itro-

ncligcbantrVtW1

a Cum eonfulerem es.vnde inexcufil>i1es. . t>

quicuerintconfiliomco, ec t

a Ojijadetiaxcrunt.necactiuieueruiii.

hisqux peccacnihil fufiinrre vidcrur aducrfi . SVd vt , j n.

a.t : Duca/t: in bonis dicsfuos ,

v- in punHo ad i ftmnm dij e --ndi r, fc;

d Taruulorum. Scnfu.vndofupra: Vfqueqiioparuulid

fan.cju; n-niu perfech eile pjcuiHcnr.fi no a coiiiiHoiapu

cia:aurcrnaucrciirent:fedquiaaucrcunr, feintcrfjcii

c -<l

Imo. c Qiiodpe'ii<:

dctraxcnnt ! corredioni mex

b Meis noluerunt.Dc qu pta).Fideseotum ad mi.

vniuerfar.Comedcnt igiturfrudfcus vix fuc, fuifque conlihjs

x

Mia. * Soi.fu.

O- 4

>

vXii* rcbcl-

l.o.

lictt vaflarcncural.i- cfaturabuntur . t Aucrfio paruuldrum intcrficieteos , &pr<

de omnibus efperitasrtultorumperdenllos. QUiautemme audient,abU JVi ffintcm. *

a Boiiuumopuuinunc,tunc"audioruminprimio, vbimhiladuerh.

'

Dei contcm-Qui corpus occidunt.

ft acdp?

tXtCra

que tcrrore requiefcet:S:abundantia perfruetur

timore ma- J

êr/w. Aucrfio&] rum fublato.

rectionis quicfcct.profpcricaspcrdn,cua timotc cod.tom auci fus animus.ira ciufdcm coditons in

his

iii rit , >t(;,f tcnort

nuitfc 0"t. 1 oteft

hac vicaintelligi&iucura . Qui cni

Deo perfecte fcruj,

norerrctur^mogaJdct, Sc in aducriu , :

in morce.vtining*fu vitx-lartctur.qulnis a fupcruacuis tl

gitationibusj&itojtationibus : &: cuk

tranfiericafcculoj

gaudio iptracx ttfil

A.NlCOl AVS Dii LY Kr dttr.-.xtrint centlhoni mtx. diccntcs cam effe inmftam.

I

Z Comtdcnt igiturfrutlus i>Ufux. id cii, fecundum opcra fua

mala punicntur. . ,

j Sxifquc confiltjs faturabuntur. quiadifpliccbunteis ,

icd m-

mistarde. .,

4 jluerfio p.iruulorumirtcr cos. Ex hocenim quod multi lunt

paruuli fcnfu &: iiulti quantum ad Dcum aquoauercuncur,

& tamcn in vita prcfenci bonistemporalibusproiperancur:

cxhocali accipiuntocc.ifionem#osimitandi:&ficauer-

fio paruulorum &: profpentas liulcoruelt eis occafio mor-

tis culpa: &: pcrdicionis gchenna* i iic exponit Ra. Sa.

c 0,,/4<<rcMne<i^'mr.prar:tcptisdiuinisobediendo.^ r r6 ^hfque

6 îbfauc itrrvrcrcquiefcct. in patna , vbl tcrror Jocumr

habet.

7 Et abundantia perfiuetur. adcptione fummi boni.

8 Timore malo fublato. quia nullum malum poterit ibi c

Potefi etiam harc litera exponi de ftatu iufiorum in prg

ti, cum dicitur : Abique terrore rcquiefcet,quiaiufiutunasaducrfasfi fupcrueniant optime fcrct, vt dic;:

Ethicorum. propter quod dicitur infra. n.cap. 1\o con -

fiabit iujluin qniccjuid ci acciderit . Et abundantia perihi

fcilicct bonorum fpiricualium , quar tanto func mel'oi

poralibus , quanco anima e*T melior corporc . Timoi c

lorum fublato, illo fcilicct qui non cadit in conftamcmrum.

CAK l 1.

a T^lliml. DuohicJT' notnt fapicntia

cflcdcc^kfiibus,prudcntiam dc Icculari-

bus.

5 Hicronymus.Abicond.t mandata

t inteUiglri*^ P^nes {c

><\Ui hxc

PuLusb. audicsfoliciteincor-

dc rccondit iuxta il-

lumqui aic ln cordc^* mco abfcodi tloquia tua,

y>t non ptcctm tibi. Eli

cnim fummoperccuradum, nc nobis hxciuxta parabolam cua-

\ inneftigaue ac\,^ djmonia quaiifcmcn fccus viam ia-

clarum volucrcs tol-

lant.

b îudiat fapitntiam.

C A P. II.Vt abfiiue teirore cjuicfc.is.

a Sayiemia horratur TufcipCre fernionejfiio,

fapientiam fcilicet c prudentiarru

Ilimi (ifufceperis fermdnes meos,& i

a Nc volucres celi comedant fcmen fecus viam. *

madata mca abfconderispencs te, vt 3a Solicito cordc.vnde pfa! .Jta

coide meo abfcon. clo.ru^vt nonnecti. b Kuuiiiia.

#aurlia

n

tfapicntia auris tua.lnclina cor 4

ruum t adcognofcendaprudentiam.Deicognitionem,quacc<rusetihoino. QuodaDeo. Qiiodare.

Si cnim fapie^ntiarn inuucaueris, & inclinaueriscor tuum *

a Tanta cura quanta tupidi pecuniatn, vt (i tam folicitc-quafi infinitas per hanc &incrrabilcs diuitias acquUitunu, prarnliuni habebis ruod fecjuitur.

prudentia:: fi quarfie

a

ris eamqu;ifi pecuniam , 8c ficut 7

Si folicito corde cjuarfieris.

rit.

Moith.ix.sl.

thefaurosteffoderisillam: tuncinrelligestimoremdomi-8

a Kefpicita\l hoc quodlupra'

Xi enimfapicntiam.\fqueadoc, &fcien.Dciinue.b Dminitatis. Tateac Tclagius.

ni,& fcientiam Deiinuenies, quia dominus dat fapie

b

ntiam, *

il d'.

Audit non aurc, qu. aurc tantum corporis percipiens, mc-moria rctincrc,cV opcrecomplcrc neglig.t. Si ancem man-daca Dci,fixo amorc dikendi &: cuiiodicndi fufccpcris.primohumilitacis viam cenc.hoccftcnimqnod requicur.c inilir.acor. Inclina.htimilia, muda, vtdignu fiatadpci-picda mydetii.vh:^bfcondiJti bxc dfapiaibus &pmJc:ibus,&rcutlaUi <

jp4>ai/.i..-bft-odifiiafiipbis,i5c'rcueJafiieahumilib.d Si nm fa.inuo . lnuocarc.i.in ih>s vocarc orado, nihil nili

dnm debc tmts . Cum crgo fapierkiam inuocandam doccc,oltcndit fc non quiUibcc lapientii,fed lpfam Dci cognitio-

ncm

ncm nob.spropore, in cuius percctbne eft fumma bc -

ttido,fccundumbjjIJac efi amcm v:ta *

f*

na,vt cognoftat te i m

Deum , & quem m I

lcfum Cbrisiuv.

dum quod&fapil*tiaminuocarc,&: bl

metipfos ad cog k-

fccndam prudccifl

corinclinarcfuad :

quia &: diuinum t-

ceflarmmeftauxip,nec liberu debct

effearbitiium,

c Et ficut ihcfau

C>ui thefaurosci[

ditjterram reijcit,

ueam in :ilcum fa<

fcdulus infiftitdo;

inucniat quod qujcrit. Sicyjui thefauros fapienux {nuc^

deiideratjomncpondus terrenum a fercijciat,infc ibflp

humilitacis faciac, nec quieicac donec inueniac

f Tuncinttl. Timorcm amicabilemquinon inicium,

perfe&io carlcftis fapicnciar , in hac duntaxat vita. ldco<

perfccta dilecl.o non cum foras mittic,fcd fac.t pcrmanm fcailum fcculi.- fcd etiam fcicntia iplius

diuinitatis (c

pcrpetuo beatum facit) inuenies. Cûiado.

g Quia dominus dat. * Hier. Rcfpicitjiic vcrficulus ad I

quod fnpra dixcrat. Siemmfapientum inuocaueris , c/c\

N i COLAVS D 1. LYRA. CAP. II.

F. . In i.p.piarccdfntidocuit vitareauantia,hiccon

fcqucntcr doccc vitarc idololatnam, &: quia pcr fapicntu.ncuiiatur, idet) [>nmoinducitad amorcm fapicntix,fccundo oltcndic quodperhoc cuit.itur vitium idololacira:,ibi : Si miruucnt. Ciica primum dicitur.

I rili miftfn. ficUt difcipulusdocilis.l Lt mand.ua m> a abfcondcspenes. non cclando ca alijs, quiatal'a funt proximis tommunicanda , fcd ea cufiodiendo

t.inqu.ini rcm p.ctiof.un.

j Vt andut fjyirntiam amis tua. iiiris. f. corporis &.' mcntis.

4 iwiiiutortnkm. intcnciocnim deiidcrijfapientix facit

ad

ad eam c.tius perucnirc. idco fubditur.

y Si enimfapientiam /Mo.dcuotc orado,vt cibi detur a D

6 Et inclinaueris cor tuum pru. ad acquiiitioncmeius qti

tum potcris conando.ideo fequitur.

7 Si quxfieris eam quaft pccu. id elt , cum tanto conaru fi

auarus qua:rit pecuniam,&:ficut ioffor qua;nt cheiaui n

abfcondicum.

8 Tunc intelligcs timorcm domini ,& fcientiam Dei inue. id

obrincbi intentum. Cuius caufa fubdicur, cum dicicur.

9 Qvia dominus dat fapientiam. fcil.ccr defidcrancibusc:>

vndc fapicncia fuic data Daniclijeo quod erat vir dclidc!

ruin,vc liabecur Dan.io.

61609 Proucrbi. ii. iîdIdeons ^Cntia i. Deus imiocanduseft ad accfpie

Jj,;jair. |

n . quii a nobifipfis haberi non poteft , fcd a

nodatur.

8r;Aeterna fili j nntiuit3tc,de qua alibf. Fgr <?* fir<? altifji-

niptoai

fiit* a"te otnne creatttram.Vcl os domini m fun

}j s . vndc. 0- dfifntril

ffl. Eccxore

jus fcientia nafcitur

lentia, dum do:s oshumanumrratj/i; fuumfa-

:vr fciencer &pai-:m\

diet . Vc in

mjeunque vircutum

,; iu reitos iuuet&

mdiccs . Iob fim-

(cx & reclus . S:m-

expcrinnocennamlanwetudinis , cV re-

us per cautcla dif-

ionis . Sunplex

Cap.gi.Vtcruarisavianv,l3,cv':mh.:Jcquipcrucrf,!o'i'':i'.Q.iteDperuerfior !ocuti'> quam ad fupra pcrfuaderi?quo-.I capitulumdfk.Filimiftf (ceperitfermbnes rnedsf&c. Poteft per muliercm extraneam lieretfeonVm prauiras mteiHci.a Chriffo ec

clefiaq;aliena,qtign7o!!)ciecloqiient:eS.-:!!n:.v.iib!iu'J:!n^-

ris corda . innocen-

tium cfecfpic . vnde,MolUti funt ferrttonei

i fiusf'ipeyoUuntj& ipft

2 furitiacula'.

j g Etrelinqtiit du. Pa-

4 tet &dementeha>

PCA.S%.b.

n fCog:i.v.-r funr.rertitrKlo & fimplicit.-.t, rec (epafaTrtrjf.vmie fapienli* vnam eariun (inc hera non re' hi/ir, fcr> iii

quibus anibir conueriimrjhoj culrndit c>: pjotegir,

& ex or6 eius prudemia & (ctencia . Cuftddiec reclofupi fdlii*a * Arctiorj

prxcepta.

tem, &prorep;etâudicnte.<

;, fimpliciter, feruans fcmitas iu-a Gencx.iHaprsceptn. b Cum innocpiicris fipientiam .

._ '

i - e, Vtrecladifcietionecumprnxirnoagas. r rCtica,qilia relinqtllC

ititia?, & vias fanc"torum cuftcdies . Tunc intelliges iufcitiam g doctorcm a quo fi-

a qmii per ilnguh.illo iiiuminnnte nullius boni fcientia tc effugiet. 7 dem CCClcfix didiC-C

& iudicium,&'a?quicacem &omnem femitam bonam . Si in- 8 rat & obhta eff pa-

trauerirfipientiacortuum, &fcientiaamma: cuajplacuerir, 9 i^cifuM.fideidorv

''

n i- , . r ,.

' ' minica? qua:infvm-coniiliumcultodietcc&prudenciaieruabicte ,vc eruaristaio bdtecortrineciif,qu5 ttc.

fediebaptifmi ferua EPrauis operibus.

* l turam promiierac'

1 2 h "PaSi Deifni, erc.

b Do&oteprauaioperarionis.Si te lactauerint pec.atorcs, 5cc. c A cjuo fugienduni e^. .

vfa mala, & ab bominequi peruerfa loquitur. Qui relinquilt,a Om i \ n luce agitur. f ldeo.

^fictos',"ûse iterrStum, & ambulantpcrviastenebrofaS . Quilântur.ôS^

allocorruptus. cum malcfecerinc, & exuit.mt in rebus pefsimis; Qijorum'4pcpigit domind te-

^v/a ma.Ad qiiam * Praua difpoli: ones. b Orerationes. c IPrudentia (eruabit tc',vteruaris.l 5 fie,qct fidem.f.Cafti-

ant, qui dicunc: f vise peruerfa?, & infames grelTus eorum. t Vt f ec

ruaris a mu-' 6 tatisfibiir.uiccferua feruatre,a Keaduiceres. b Hxrctica doctrina vel hiretrcis . 17 reC, Vel ill biPCidnO

,.a ,-a , c

cTM.V|.ifuntferrno.eiu,fu.oc<ipfii funtia. I 8

i ; ;;c/,. t

.

fdt,j (W ,,.'

g Iierealiena, &ab extranea,&qua:molJitfermonesiuos : &i9 0mms conuerfawoa Ptimum vrum veldoctorcm fidci . ,,-. , .., ,

. f -j l r o -\- r\ r i 1- n 20 adultcrxc\; ad inrc-h reltnquit duccm pubertatis iux , & pacti Dei fui obhta elt.u ritumdunc.Kcqu.m

ibfcum ,inf;tik-

.fanguini. peruer-

"juicur.quiefiau-\: buius pfuafionis.( Qui rclaiqnuni

iter.

': lchre vias tcnebro

J rccto itineti op

jnit,quiah'H:iiilu-x&czd luccm

c:ic ît ?<

m,vt non argium

t f<ns 'p<r' ,c>- /i*J t "* / tenebris cxtcrioribus.

1Q]&l<t mti Qiiiaperviastcncb'cifasanibulat,cV:ncfciuc

jocant

'

rmmadquas cenduntp^nasaipiccrcncgrefliwrcr,ncxiamqueleotiamia!ubri flctucaftigarent.

wterua.amu. # Hicron.Pendethic verfus a fupcnoribusy divtum fucrat. Trudeniiaferuabit te: Et eft fenfus ptuden-

cfcruabit &: vt ctuatis a mulierc aliena.

Pofiquaauditorem quem fipientiadocet admonuic,ncCnlatronibus parricipatetme fi vidcrctfurem,cnncreccuc f. d tecte & limplicitcr inccderet , nuc ne cum adultcris

Jrtioue fua ponacde q.bus potert &C hoc fpecialicer intclh-

a Lata c:t via qua: ducit ad moncm. Conuei (atio vel caro .

b OprraTcloccurnconfilia.uis blaucla Kideatut:

ii-

iie

i Inclinata eft enim ad morte ciomus eius: & ad inferos leoiitc2" 2 ac

}aIuct

:J'a"n

21

a ^Tec foia perit.fed nmnes. b Mortem lcilicet. Ptrfe. ^3 HOIC UrUCiCC !il .ll'

illius. Omne'squiinerediuntur adeam, non reuertuntur:H ,

v" ldl 'c

]

uam M ul

* s '

tzs latrocinando aperce

i.mpietati famulan-tur.Pot domus adulterx,ipfa eiuscaro(in qua turpitudiiu ^:

luxunefubffetnitur} accipi,qu< in itidicio ppctua rcfurgcc

in mortc.Sed h^rcticorum domus,quiafupcrarcnamcon-ftruitur,&cufiarevidetur, vergicm occafum,fuifq; crcmc-

tis quafi quibufda fcmitisad impicirumconfoitia, ideft,ad

fpirituum tcndit toi mchta malignoi tim.

K *ytd cam non rener. Morrem fcilicctmon mulicrem. Potcft

cnim qui adultera? mifius eli diio iuuante reuerti , ac vitam

in p^nitedo mereri. Potcfiq. pollutus eif hxrcli,rcfipifcen-

do rc di fc ad falutcm. Ac<Jfnncl etcrna morce raptus eli,nu n

qua rcdiet ad vuam.Hoc contra Origencm , qu i et diabolo& remii-

N lCOLAVS D E LYRA.1 Et ex ore eius prudcntia& fcientia. Sapientia enim proprie

<

tlcgnito diuinorum,& Vrudentia agibilium bumanorum. Scientia

:culundoru"i.

i Cuftodiet rcctoi um falurem. corporalem &fpiritudem.

3 Ecproteget gtadientcs fimphciter. idefl,ftneplica duplici-

u .

4 Scruans. ideHferuarefacicns.

5Scmitas iufticic.

.<7"< proprie refpiciunt epi\eiam,qu& dirigit

ucgsintentionem ejr non literam,ftcutfemita dirigit ai terminum

iunansavia communi.

via fanctorum cuftodiens. idcfl,cuflodirefaciens.îliter ex

f ititriflu Ltera,ita cjuodfemitte iuftiti* dicuntur bic confdia,vi$ iu

prxcepta.

?furjcintelliges iufiitiam &iudicium&^quicaccm. expo-'

ur boc vtfupra pi imo capitulo.

F.t omncm fcmitam bonam. idefl,t>irtutem altam qu com

f dinfeducit adfeHcitatem.

9 iiintraucrit. Hic confequenttr oflenditur,nuod per fapientiaido

lotrutxcluditur,cumdicitur.Si iniraucr\thpicntiacortuiim>

*>.fcquitur.

i Vt eruaris a via mah.idcfi,idololatria,rt dicit E^b.Sa.quia<mo direclr amrtitur a Dcn.

i Ltabhomincqui pcruerfa loquitur. Cuiufmodifuntfacer-i' sidolorum,& dotltrcs infidelium.1 f

<uirelinq'u:Kitcr rcctttm. idcfljegennaturalem &di-*iim.

i Et ambulant pcr vias tcncbrofar;. fcilicet in tenebris errc

^hcjuiadevnoeiroreproccdunt a '

al um .

MQîilecanttircu mnlefeccritic.^^fr cifuetudinemah ige-

di acquiritur babitus Vn'ufus,quifacit deleclari in malo cperc.Signu-enim babitusgener^ti rfl dilctlatioin opere.t.Et bicorum.Et dicic;<r

/;ic:La:tantur. quantttm ad animaminterius.

iJ L.I exultant in rubllS. quantum ad corpus cxterius,quia motus

aitima redundant cxterius in corpore.16 Quorumvi^peruerfe;. quiaquodfoli Deo proprium esl,ati>i

buunt creatunc.

17 Ec infames egrefTus eorum. in cpinionc bonorum bominum.

18 Vt eru.a mu. idcfl,idoloUtrii,nuJi, alienat a Dec, vt cxpou it

l{ab.Sa.

19 Qux mollit fcrmoncsfiios. promittendo idoloJatris deleftabi

lia carnii,vnde in lucis idoloinm exerctbantur luxurig,toaxttttt in ve

ncraUonem feneris& Triapi.20 Ei rclinquicdu.puber.fue. i.Dcum qui dicltur dnxpubertmt

fynagogje de jlegypto eam educendo,& in datione hgis eam difpon-

fando,qucm reliquir multipliciter idololatrando, vtpaict e.x iibris lu-

dicum & Rrgnm.idcofubditur.21 Et pacti Dei fui oblica efr. i.L-gis fibi date.

iz Inclinaraefr e.ad mot.f.temporalemi quarh mnliifncnrre*

runt propter idiulatriam,vt patct in Exodopro ndoYa'ioncv :t:d:, &

}

in libro Tûmerorum propeccato Tbegor,& in muitisalijs

locis pete

ris trflamenti.

1 3 Et ad infcros. i.ad movlen. gcbmnx:2 <)

Semite ipiilis. tdefl,dolrinx cius & oprra.1 5I

Omncs qui i ngrediuntur ad cam,non reuertentur. i.pauci reucrtetur ad latriam,quiaidololatfia laxat babenai v:tijs,ad quAbominesfant proni. Et efl hicbyperbolcficut cu dicitur'. Qmncs di ci

ulate currunt ad talefpettaculum,ad dcnotandum wuttitudinem eun

tium,quamuis plures non vadant.Toffct etiam isiudtotum txponideDtuliere adultera,quantum adpeccatun luxutix.

Toro.j. Ec i Filij

]6ii Giof!ord& NicoiaidcLyra. 161

& r,î(r.oneprom>tttt,'dceeptus E(^dicctc.EteUudenturm

A pki* camte,e prfdicsm Itosviftubuntur.Sed Efaias.mo cUu

'< fos tormcn>is pocnarfi , ccmporc rcfurrectioms ad modicu"

n TT^-Tto v jr,.ar,dos fignificat tatu,vt rcccptis in iudicio corponbus,' :m *uh#

grauius danuicntuf,& pofi iudiciu atrocionbus in pcms re-

cludantur. Quamuis

Afgrauatl

a ncc apprchendent femitas vita: . Vt ambules in via bona : &Fi la.

a Qui culiodiendi ! Qui enim. b Hic.

bcalles iuftorum cuftodias. qui cnim refti iunt, habitibuc in

1 IneceleCa. Inrututo.^ T

te'rra: & fimplices pcrmancbunt mca. Impij vcrodeterra

t Apcrte. Poieli lioc de ar.tuju > popule intelligi itJ.nuia Cum viueret lefte, in tcira fclicitcr fua reApcmanetet :<at cum peccaiet

pcrdentur: & qui iniauc agunt , aufcrentur ex ca.

& ita rccte potdt acci

pi.id cam.i.ad mcrc-

t .m; vcl.demumuusnon rcucrtcntur,

quia quacumcunqueftttinccad naCUrami-

quafuavoluncatcda-natacruveldcprauaca,Ti-i uriuiTi prr f.m.ct-

nnonb.:bct,fcd

pct Dci gtati.im qua(ukuuatur <Sc ihftauracur,vt fcmicas vitas apprehend.it.

ueii

gnat enimpcr hofc pondus iniquitatis, vc cum reucrtatur

quis , non Qbi .utnbuar, fcd grati* Dei._

a (îonm. Hicrcctisiungic umpliccs,vc fupracu dicercc:

Cuflodictrcrtornmfutu.ec.qwa nimirii fimplicicas line rocfitU

dinc diflbluca eft &: ftulca. Redicudo auce finefimpjicitacc

auftcra& dura.Vcru vtraq; viiTuscoiunfta,perfcciu rcddic

bominc . Scd hoc incereft , qu<a in iUo q,in pradenci domi-

, nus ccrtantcs adiuucc, in llto quod vicioies ln futuro coro-B nct,

tiet,indicacur.TcrrJB.n.noIcccclcfiadcfignatur,quf(ltuale fructu Deo gcncrac, in qua habitcc &; pcrmaiuaroforcio cius ncc moTcfeparanif.Scdtcnninaca hac v

i,

ad illa cius parcc qux cu Chnfto in cxlis rcgnat, perucn t.

b Imptj. Dc illis:dicicur fpccialicer , qut nxl cerram dni.i, ;.

cldiam pcrtiiv.a Priidentia feiiiablt re vtam.

Vnitfe reftx iiJei.de <]u.i doniau*: Ego liun via verim

v.ta. Et ilibi. Ncm vcnit ad patrem r.ili p.ijne.

i-D

ztetmituietui ab IiolHbus. Occultcliibu

dcbantur.Scd auf. i-

tur cxcaquida ar--

toiudicioipfiusclix, vtSimon, A& Porphirius . Qu a

vcroiccreco Dcn.li

cio.ikut multi quni homintbus vid i-

cur. Impios enim i-

pcrtc apoftatas d

iniquc agcntcs, ckt

nes quipcrceptis fictci facramentis ab cius catticaccdcp.

ncrant. Vtnq ;autem in fucuro de cerra viuencium perd i-

tur. Qulanon habicabitiuxtatc ma. neq; permancbunci- p

iufti ante oculos cuos.Et rcde, quia dc bonorum malor n

quevijsmulca prxdixitadc vtnufquc fine m conclufinc

iubiungic ; quomodo in praxcdcntc parabola, qua lacp u

conforcia vetabat fccic,dicensde finemalorum : Prol^

ncas Itultorum perdeceos: De fine bonorum: Qj<i auten u

auiteritf abfijttetcrrore quiefcet.

L

N I C O L A V S D E L Y R A.

I Vi ambu. in v. virtutum. & rcfcrtur hoc ad illud quod fu-

pradic-tumcft. iiinnaueritfipieiitiacortmm: quiaficutfacit

dctlmarc a via mala, itafacit ambularcper bonam.!>! timn. f. viucntium. dc qua impij perdcntur & aufe-

rencur : non quiaiilicaclu fuciunt, fcd tantum in potentia,in

f deferent.

tdi.\

CAP. Ilf.

a in '/'"'< Docct

JTnv.fericordiô-

pcibusinfificnduin,iic^nenoltrisviribuscife fidendnm . fcd a

D-o auxiliu cffe im-

plorandum vcl fiagi-

tandum.Etfacicon-

gruo ordinepofiqua

cpcrcuk a crudclica-

te.cValuxu-iaialtiga

uit, ornataclibusbo-

nisoueminfiruit.

b ici cfi,fta-^* cum bcaticuainis^ dc

qaohfiMiMuitiplicabiturrfs h>!. v.ias non

(n> fiuh. Scc!&' prio-

in quatutn omnis horno factus ad imagincm Dei cit c t

ipfius pcr cognicinem& amocem:& ficquodamoclBbeatitudincm ordinatus. Poteft etiam haxlitcraexpor ii

ccrrapromiffionis,quam habicauerunt Iudxi quandiu !e

runt redi?Deo dcbite feruicndo ,

fed cum pcr impicta rr

declinauerunc ab eo , fucrunt ab ea dciecti,vt patet dc o.

tnbiibus.^.Rcgum i8.2c de duabus.4.Rcg.vlc

uenc ofBcia loctp-nis. Ikne autem lr-

tutes circundaripcct gutturi,cum|ci

loquentis potiu m

gutture fieri fo;

quia vidclicec pr tii-

cacionisvox dcipr

niscmanat,fcdcpacircundat; Namlio

C A P. IIIa Sapiemia hoitatur. non e(Te obliuifcendam legem.

Ili

1

mi, ne obliuifcarislegis mex, & pra: \* Ne impoiitapiceptoium cullodia turbaietaudiemem,

ptniHlTt ccita pixmia, & lic rnumeiauit pracepta.

cepta mca cor tuum cuftodiat. Longi-*

* Oî; cu ôdienda > Sempternamlucem.b Tianf:enfum inortalitatis huius;

tuMineenim dietum,&annos vite,& f

pacem apponent tibi Mifericordia & \ aliosadbcncopclndum U viuedum \xIntentioDeuin delec>et.

b/

b

cScd. a Vox proximum iuuet.

j veritasnonte^deferant.Circundaeasgu^ttUrituoj&de^cri-t beintabuliscordis tui, &inueniesgratiam&difciplinabo-

Sed ne timcas, non pofTe fc-ruare. Habenda cft ficiucia ^d Dcum, nonheiitandum in oiatione : non confidendum pioprif prudcntie.

ribib Non in te, non in tnis vinbus,non in natur lli fcientia.

i nam coram Deo & hominibus . Habe fiduciam in domino

ripopuio Dci datum efi,vtcum lcgi Dci cbcdirct , longo

ccmporc in padsquictcviucrct.

c Mife.& rc. Abru-tuonunquamabfitvcritas dicenda,

nunquam ^b operc proxmiomil*. i icordia impcdcnda. Sic

cnimfic,vt& rt Dci fcmperprofcquatur mifcncoidiaquajdt-icat pccc^rn.Vcritas vcro, quar compleat promifla.

d r, un.ci..t. \n gutturc org.mfi vocis, intabuliscordis la

cirud:;c infinuat cogitationis.Siccrgo virtus mifcncotdia?,

& vcntasradici merisinfixa pronuticf voceloquetis, vt Sc

occult.) infpcctori placcac arcana intctionis,c\: ,pximos iu-

ucnc

iocitat,eoadbencj|

11 dum opera prxc a-

j*fonis fcipfum li it,.

, 4 ne extra fermoi m.'

i t actio tranfeat, nc </o

16 civitacontradie

C Et i> ue. gra.f

. ra

domino inuenitgratiam &difc'plinam bonam :qui vf I

tutum iugi proniercturadomino, vtpcrdicsfeipfopccclior inucniatur &: mclior. Scd & coram hominibus gi

'M

inuenit &c difciplinam bonam,cuius openbus iurclauc :ur

pater,& proximis excmplum viuendi prxbcat.f Habc.fiilu.indorn. Nemctuas obimbccillitatctua, ('

non poflcferuare mandata.Ncc te rurfum putcs tuis n M

re viribus poife,vd tua nacurali fcientia noffe: fi non p il*

liuslegcinfirinris, fcd potais&:indiccndo&: m agcn I

iu r> quxreaux.hu, ccuuodiufiit, vtuviplcrcvaleas,do"

NICOLAV S D EC A P. 1 1 1.

LYRA,

Di.ifi* F!V mine. Pofiquani docuit a malo dcclinare , hic confc-

ijucnrcr dmc i bt.no adriarrcrc. Ifixenim funt dua; par-ifiiti c.& dunditurin dîas pancsiquia "drimo inducic

dbencficemiam . iccundo ad bencficcntix diligcntiam,rnpit. 6 Prima m duas : quia primo inducitad bonum ver-1 .!. iiiiuK^ycmplo^cap.^.Primaadhucinduasiquia pri

induritad bcncficehtiam, fccundoadfapicntia:cQOCUpifcenci.*m , ibi. Btatut, Circa primum dicicur.

i Fiti wi-if Wm ltîsii;!Ciir.ilis,quaeaDcoiniprcflaeficor-dibus

bumantSj&lcgis djuioara Dcopcr reuciacipncdacc.Ec quia no proficiteam habeff m cordc, nili cxerceacur in

opere,ideofcquicur. l Et prxctpta mca ,<&<.atf. opcreadimplcndo. j Lwgitniine^

cdr. id eft.vicam kmgam m prtjiinci. 4 E'ancs yita.\. fanitatis.Annicmm l.-.nguorisma-gisfufttmotc.s. j ttpaum. intcrnam&iiratcrnam.

6 *Jppo*

6 lApponcntii. Ilh.n.qui prarceptadiuina cuftodiunt,\ Mqucnter ha:c confcquuntur in prarfenci . Potcft ctiam x

litcra cxpom de prarmio futuro ,cum dicitur . Lm&itua tn

cmrri d/er^w.i.atcrni tatcm, qua: cft de rationc vera,

1 bca 1dinis.Et annos vita?.i.claram Dci vifione,qua; cft vita; :t

na,Ioan. 1 8.a. Hac eflantem vita aterna,vt cogmfcant tcDe /*

lum,&c. Et paceji.bcata iruitione, qu.c totaliter quieta ip

petitu. 7 Mifericordia. crga infirmos& paupercs.vcritas. crga omnes. <? Tôn te dcfcr. i. non dcierr.inur

quia virtuccs non deferunc homincm, nifi quia dcferitj^ji o Circunia easj*ntvt. ca 11 doccndo. 1 1 Et defcribe in ta

tui. firmirer rctincndo. n Et inue. gratiam. iuftificar

m mcnce. i j Et difapli.bo. id cft,modefliam & hon

cem in cxtcnori conucrfationc.

14 Coram Deo. quantum ad primum.ij Ethominibus. quantumadfecundum.16 iiabc.f. in do. qui non dcficit in ncsefiicatc.

Uc:

ar.

m

I 6.3 Prouerbia Cap 111. rfu4'

i ">,r

<

: h fa. Videtur idem dixifie : 7^c inmta.pruj. S<.-d pru-; \x lux inn icitur, qui ea qua? iibi agenda vel diccnda vi-

defitur,patru dccretis pr^ponit.Sed fapiens eft apud fcmct-

jpfum,quiin ilhs quarex pacrum magifterio poruic rectc co

cnofcerc, fcfc prae c^tcris quali docior excollic. Cûa: f it au-

tcTcrahomimsfapie-tia, Gcoftcndit.

b Time Detm & re-

te.ima. Qualecft ll-

lad,in Iob: Ecce ti*

mpr dfti , ipfc eft fa-

pientia.&recedeieamalo,intcll;geciu.Per

flcti enim ita fe de-

bcr a malis omnibus

conrmere, vtdiuinx

przfcntiammaicfta-

eis cum metu fcmpcrXORitent. Ecnotan-

eun&orumfidclium inlaodcfiii condicorisacceadit. Hicecenim d:cic : n e<U & bkf.nicm.mM re.me.h D;fcipli>m

;n. Su;u qui m profperis feruiunr dfioJ-1 adticr-

lis reccdunc. Vndc f.ipicntiaqucm inprolpcris viucred >-

cuic.eciam ne m correctione deficiar horr.itur,ne acccdcmcinfiriri itatc vel paupcr

a Fnponendo Ji.Ttrilnis.

ex toto corde tuo, & ne innitaris prude3

ntia: tu;e . t In omni-* bus vijs tiiis t cogita illum, & ipfe diriget greifus tuos. Ne fis

a Inhis quxpr:tcepilti apatribns, quali ijrci s Jiitior. b H.TC antemeltverafapientia.

bfapiensapud ternetipfum Timeb

f Deum, ckrecedea maio.a Time Deuin&lani. b Imperfeclis opcrilius. c Solidorum openim.

cSanitasquippceritin vmbflicotuo: & irrigatioofsium tuo

a Etvthociit- b Eius laudun quere non tuam,aliter nonhuuoras.c Nonalieua. De riotioribusbonis tuis.

J ru.tHo^nora diominu m dc tua fubftantia>& de primitijs om a ccrtius m eo pa Etideo. Iniuturo. b Non efuries ainplitu.

9diledtlOjlis pi!2.nUStC-

f niumfrugumtuarudapauperibusie^timplebunturhorreâia

nemus.Vndîpfeaft:a Satiaboi cumappaiuent gloria tu. {b Non fities amplius.

'c Quja hcc tibi a domino

Fl

Luc.ii.r.

4

J

t

7

race vcl huiufmddf,pietncem qua in crah-

quillicate vidcbatur c-"e ,nrlta r

habcrc, amittar.1 i$*em cnim dili. cc-

minus cot. Tanto ergominus de fl.igcllo qUocaftigamur.murmurare dcbemus: quajito

t T): conffit

f damiimm.*

dum,quodaipra,fi- |jtua faturitatc , &vino torcularia redundabunt. tDilcipli-a NeeloquiiDeinegugamur. Coiredionem.

b Qiyfi oiius importabile. Subonere. c Corredioeil.non ira.

na^m drii fili mi ne abjciabs : nec t deficias cum ab co cdrri-

peris.t Quem enim diIigitdominus5 corripit: &c quafi patera Ne abijcias 11 d.quia non eft beatitudo carere aduerfis , fed beatus homo qui muc (ip.

in filio. complacet fibi. Bca^tus homo qui inuenitfapietiam,a. Sicut qui tempctalibus.vnde poirnnt dicere arfluunt,fea nolunt.ideo fubdit Jk qui arF;uunt.

1 &olU!arTiuit prudentia.* Mclior eft acquifitio eius nego-

4

tiatione auri & argcnti: primi& punflimi frucius eius . Pj cni

aNon modo terreni, fed cat!Aibus , imo& ipiis angelorum cor.fpcctibus huius clantasantefeiturvnde. quid mihi eft in ccio.fc: a te quid, &c

tiofior eftcifndislopibus, &omniac]uardefiderantur, huici Quja.

nonvalentconiparari. Longittfdodierumindexteraeius,

duciam habercindo

miao,nunc autc Dcutimereadmonet.Ibi

fragiliumanunos ne

M defpcrcnt, promilToDei auxilio corobo-

rac; fortiotcs nc de fe

.Sfumanc diuinitimo

'rijrnemonacoercet.

; Sariiraseju>ppeent.

[nofiibus.folidavir-

:utiim opera.invm-.ulico (qui rn intetio-

''repartccorporis mc;diuseft) intirma ad -

/lauc& imperfeifrab,olorum adio dcligjaacur.Si crgo Dcum timueris& non tuis

wibus, fed Deoconfifus a malis abftinueris, & infirmicas

^peris ad ftatum pcrfeciionis conualefcet ,& fortia,vndc

implius roborcntur , accipient.1 Hanora dominum.de tua. Vt fcilicec homines qui eius plaf-

Tiafuncquiadeius lmagincmfacli funt,recreentur.; Subftantia& de: primiti\s omnium. Non folum de fubftatia

iccunix quam paupcribus danius, fed de omnibus qua? bc-

icagimtis :dc ^raciaquamadominoreccpimus.IUcctiamlominum dc f aa; fubftantia: fuarumq; frugum primitijs ho

x>rac,qui quif.quid boni agit,non fibi, fcd ci tnbuit.

Implebmtt tr horrea tuaftiuntate . Thefauriâte vcbis the.in ce.

ifancti thc*,auros habent in cejo, quia veras diuitias ibi m->< leniunt , h.abent vtiq; ibi& horrea 6c torcularia, fcilicet qa

onefurK.-nt.nequciitientamplius. Etin pradenti nonnun

;uam doccon,qui pancm vcrbi ,qui poculum gratix fpiri-

ualis indigenti miniftrat,maiora miniftranda dona,domi-ms pro mercede condonat . Qui terrena fublidia largitur

Ctiopibus, ditior dando cctefti remuncrationcrcdditur.

;

Torcularia redunda.Quia. intcrna fuauitas <|ternoru,cordacuncTo-

Apoc.j.d.

'7

Egoquos amo , arguo gr

cajiigo .

K Bia'ns homo , &c.

Quia pofitosfubdifci

plina &: corredione

conlolabattirquodcepcrat,addic- Infinuas ^ rxdio affi"

quod bcatirudo wta^ 13" 1 "

cli hominis, nonacj-

tictiis carerc qiise in

prjElcnti func,fed etcr

na: fapientia; pcrcc-

piionc Ixxavi : qnodcft in hac vicadomi-ni volpncatcm cogt>ofccfc,& ln fluuroe-ms viiione pcrfrui.

t qtti alftuitpru.Qt

B

i

necumdicerer,qtii inucnic fapientiam ,addidic,&:quiat-fluic pru.Suntcnim qui iiuicniunt (apictiam,do6trinam vc*

ritatis aurepercipiendo , fcd afflucrc prudcntia negligunc ,

nolcndocorda fua ad pci cipienda eius amplicudine laxarc.

m Melioreft. Non mccuacdecorrcttione inopia;quifqu.s

opes acquifiuit fapiencia:,omnibus thefauris munus celcftc

prarccllic.

n Vrimi &puriffimi. Qîia radix fipictiar rimor dni, hi funt

primiacpuriflimifructus. Siuequia Deusquivfab uiitjocft . & nihil iniquitatu in eius vifionc occurric . Siue quia adh ^nc concemplacionc concemplanda primo ho crcacus eft.

Vnde &: filioad pacrc redcunci prima ftol.i dacur. Siue quia

primu &: rude auru folec cfle punHi mum, &: prima ftola noftra bcatitudo.vcre cft bcatitudo credcnda qua: nobisih re-

furrectionercddeda, fcda dominoperfcdiuspromitcicur.o Longiludo dicrumm dextera eius,& infi. Vi fion e fu? diuin i ta

tis,elcctos in perpetua luce donac, Bc eofdc in prcfenti vka,

mcarnationis fu^facrametis &:chanfmacibus iiluffrat & rti

borac,dateis qui ob fe comparandum oia fua vcndunc cen-

tuplu in hoc fcculo, &: in fucuro vica arcetna. Iaxta anciquatraiVflatrV) p

NICOLAVSDE LYRA.

Ztneinnita.prnd. tut. prrfumcndo dete.

Inomnibusvns tuis cogita. illum. ldeftin omnibus operi-

5'Stuis dingc intcntionem tuam ad ipfum.Et

ipfe dingugrcffus tuos. i.opera cua ad finem bonum.

Tfefisfaptets apad temit. dccuainduftria prxfumendo.Timv Dcum. Timorc filiali.

Et recede a malo. diligenter caueudo ab offenfa Dei.

Sanit:s ijuippe tritin vmbilico /o,& inigatio ofjitim. In Hc-raco habcuir : Et medulla offmm tuorum

yquq fortia funt,quanliu ftint medullis plcna.Et cft hic metaphorica locucio.Per

micatcm cnun vmbilici, intclligicurbona difpoiitio ani-

i* in profpcns , &r per irrigationem oflium cius, conftan-a in aducrlis.Et qui.r homononfolum debetcffe benc di-

>ofitus ad fcipium,fcd eciam ad Deum,ideo fubdicur.

Hunnra dorainum de tua fubftantia . facicndo ci oblacioncme propno,non de alieno.

I

Etdepnmitijs ommumfrugum lnarum. de melioribus bonisi:ut

AbeI,Gcn.4.Ec quia paupcrcs func mcmbra Dei,idcoteditor.

Da pauperibus , & implebutitmhorrea tua fattiritate. id cft,

bonis

bonis, vnde tu &: familia tua faturari poteris. Et qtiia Deus

aliquando flagellat bonos,vr pcr mcncum pacientic. cotumprxmium augeacur ,

idco fubditur.

1 1 Difciplinam dominiftli mi ne abiicias, &c.12 Beatus homo. Hicconfequenterinducitadconcupifcentiamfapientia?.Erdiuiditurin duasparces: Quiaprimoco-mcndac fapienciam . fecundo inducit ad cius concupifccn-tiam ,

ibi : Fili mi. Circa primum dicic : Bcat<u ho. fcilicec in

fpe qu cft cercacxpcclacio fucura: bcacicudinis.

1 3 Quiinuenit fapientiam. id cft.nocitiam dc diuinis.

14 Etqw affluit prudeniia. m agibilibus humanis.

1 5 Melior eft acquijitio eius negotiatinne auri& argetUi . qurm-to mcliora funt fpiritualia bona corporalibus,1 6 Trimi& purifftmifruclus fi/.Et dicir pnmi,quia nu lltmi

opus hominis bonum eft ,nifi virtute prudenti.e dirjgatuf.

Ec punflimi , quia bona fpiricualia non habenc aliquod ma-lum admiftum,ficucfrequencer habcnrbonacorpocalia,(i-cuc aurum & argencum &: fimilia habencannexam mcncis

folicitudmem ,eleuationem mentis in Deumimpediente,ideo fubdicur. Tretiofior eft cuntlis opibus& omnia

rjiut.

\j Longiiudodierumindexteraeius. quiaprimo&iprincipalitcr habct afpcdum ad ccjlcftia &.' tcrna.

Tom.3. Ee 4

jk Gloford.&NicoJaidcL.yra..1 :..bolari-,duiti.r & gloria, feqnitiir,q..o-l^3

. nbabcnc.Abatecfusproficifcitufiunina,

âurcm&mifcticordiaminlinguaponitat.' -<\c. oncs&doarinJt-.quxineuangd

oco me-

fur,H< hr*funr,quidiuuu-,acpurihornims lcgcm crai.f-

gn-iK-.cVonniacms

l6lc"

mtlorimo. Ha! er, crro fcnh ânimi fnyccsfjns^qvJibnsvo

ba qu.ca idit.duudico quibLsresgcitaqjimgukmidifceincn lo cxamnicr , &: h.rc ampjccêndo iccipiat , illa rcpic

bandocontcnat.Cûibusrwnirii faucibuscumlegcacqjcclllium Dei tuftodinnis

, gras/a inulciplicac. quiaquanto fc

lcrcius quifq; dunuVdillms. a Qâduinx.

u

cV in finiftra illius diuitia?& ^loria . Via: cius viar pulchrar, & j1 Qiuad iiaccinducunr. . '.

:^"- b In p'.tfenti viuificatcorpore&fjnginneUu,.

omncsfemitxillius prfcificx. Lignum vitxefthia Inri-ui

qui: b

ap-Faier.

obtepcraciufsis.tar

todulciusciusamoi!

concipic,qucm nobm

clTedelideransprjphetaait; Gufiate,(\

vidcte, quoniam fuau

efl dominus, bcatus y

qui fpcrat in eo.

g Tunc ambulabis/i

ducialiter.ln via noit I

fiducialiccr icedim|

cumDeigratiacontNonoccides, non roarUu nnnlfuimmTacies. c Sapientiz. fi, profcttum in bofl

jcffliuinthaec aboculistuis. Cuftodi legematque conii- J noflra conucrfatioij

fufcipimus, Siergoij

'

b prehcnderiiueam,&quitenuerinteam,bcaUDominusfa- J'

. ,. p<*r filitun b Omnia in fapicntia fe.

Ba PercaudcmquHju.. p" *"um

Ad ||tcra ,.& omn d dicatonim corda. Inrelper.

nicnria fundauittec

rram : itabiliuitcetos prudcntia. Sapien- 6

I a Ad litcram patct.b Quia tantaljpientia. 7

tia illius erupcrut abyfn,&nube3

srorec6crefcunc. Fihmi,J

Monct non cflc imiunduin maluin.ncc vias eins.

\-,Vfti.ncciiiri. n

B

Tjrpicc.

luflaad paccmducutiam.Omniaqu2

incarncgclsit, adro-

cdcijiidoiDcomor-

taU-s.adpicincadum

cumangclisgfi^buinanuu,ad demon

flrandafuisfetuaiidz

cdmuiccmpacis&diionsscxcniplapct

tinrnt.

Sicucin mediopa*

radilihgnumviieuca

pcr fapientiamDci ,

quxcfl Cbnftu.;,vi-

uificaturccilclia-cu-

liisnunc f.Kramentis

corporis cV tanguinis

rignusaccipitvit?,Îuturoprcfcntibca-nticabitur afpcctu.

b Dominus fapi . fV-

picc pcr filium ccclc-

îctft^bult^ tibi potentias impioWi ...Dominus enim erit in latcre

jospru.(umpci cum*

tuo : & cuftodiet pedem tuum , nc capiaris. Noli pro-

fubl.mium prxdica- , *tefc*toijimsed.

^bstoeW.

tjrum corda illuftra- hibere bc ncfaccre cum,qui potcit: ii va ics, & ipie be neiac.

p:

Si vis nerJeiSus effc.vide Sc vende om. qui ha.*c da paupetibu.^-

Iiide.

t

nmcum j&eritvitaanimaetusc, &gratia faucibus tuis.

1'roricies. a In tentatior.ibus non defkics. ' J

Tunc ambulabisfiducialiterinviatua,&pcstuusnonim- J4... k C,-n ri ic ij ,#ri icfiirrÂinriit /ivnrAant *

In mortc.

pinget.Moctis

b Securus diem refurrectionis expcclans.

Sidormicris, nontimebisiqaieVcesi &fiiauiscrit \

b Mal.gnorum fpiritum.

17

ius impenjs humiitcr fubdimur, &gftum fuperni amo I

fuauiusfaucibusm

cisactingimus,&oracionis bonx au

mentum fempcrcfomnus tuus. Ne paueasrepentino terrore,&t irruentcs

;J cincbimus . Scd&a Dxm.'nioiHm. 10

z3

uir.

ccncationibus nc c

ficiamus ipfo ad

uante.defendimutHoc eft enim

, qu 1

fequitur.h Et pes tuHsnoni\

Pfai.ii|.k

Sapicntia illius erupemnt yffi.In dicb9 Noc, vd cu quotl

c'ic fonrcs Kfluminadc abvlloper tcrrx venas emananc.

A liccr: Sapicntia illius cruperunt abyfsi,cu largientc Chi ifti

eratia, ptofundafacramcntorum c^lcftiu fidclibus mnotc

fcunt ,&: nubcs rorc concrcfcunt , ccclefix.f. magiftn fubh

mcs pcrcoccmplacioncm & vitam, ngantcscorda bonoru

aud:toru quafi iubitttam fibi tcrram. qux rore fuccrcfcnc,

quia fubtihisima difcretionc, virtutc-5 fuas quibus proficiat,

quibus alta pctant , quxquc minonbus in exemplum mon

ftrent.cxaminant.d Fit: tm, r,e effinant

. Nc difciplina tcmporah fatigatus ,la

picntix , qux tanta cft, gratiam pcrdas , prxcaue.

c Eterifpitaamtnxtut. Habetanimatua vitamcum Dco,

ficiusdccrcta cuftodicris:quamuis caro difciphna corrc-

cuonis.aut ctiam mortis prcmatur.f EigratUfaucibus tnts. >hj ducufjudbus meis eloquia tua,f<per

mel

pinget. Quonia dil igcn tibus Deum oia cooperatur in bor

i Si doi mieris^nun umcbis:quiefccs,&fna. Patct iuxta litcra,

quia fecurus& dermic &; vigilat, & quicfcic \: ambulai

fe innoccntem ante Deum, 6c lullc viuere memmic. Scdt

iuftus cum dormient m morrc, non folum pocentias tml

gnorum fpincuum non mccuir, fed in pacc quicfcit,ac fci

rusdicm rcfurrectioniscxpcctat.-quiaDeum vbiqueprcpctorem habec & cuftodem . vnde : Si ambulauero in medio

fbrx mor.non ti.ma. quoniam tu muum es.

K 'hT

K oi::rt o.bctufj.eu '/'.Quiafupia diligccer legcdiii&B

iiiiu obiei uare monuic , & ^tcrna rcquieobferuacibus^pkjfic,nuc multipliciterq oblcruada func,replicat. i

;

naioq;Bid qtt incermjlerac redicns, mifcncordia proximoexhit nda,&: luftecu lllo doceceifet viuedu . Demde a: ab

inim:i|caucdu cile prxinonec.7v;o/: ergo,inquit,pro/^'cJf>-e. 2{e auMd dho cu Thartftis.Ipfi no tutioiltis,Qr eos qui intrabat#ronibn\. P

- g rN 1 C O l. A V S D E L Y R A.

I Et in ftnifira illiut dwitis & gloria . quia fccundario& CX

conf.qucntthabctafpeitum ad temporaha bene admmi-ftranda.

X Yix eius vi<t puUhri& omnes fcmiu ciuspacificx. quia nul-

].:m turpitudincm admittit, & ad dccorem vn tutum indu-

cit S: lic hoinincm pacificum rcddit rcdigcndo vires in-

fcriorcs in obfcquiuin racioms.

{Li.hi -pitx tfl bi i q >i apprehcnderint eam . Sicuc cnim pcr

i (. o:icinuabatur vica,vc lichomo manens in fta-

iuj, . Je viianatuixtraufilfetad vicamglorixfincu incdu

, licfapicntia &prudcntiadcvitagratixdu-cunthtiiii ncm ad vitamglorix linc mortc mortahsculpxintci incdia,dum camc bomo in cis pcrfcucrct,idco fcquit'.

4 k< ,r .: cji/i,Liea:i. quiaccicicudinaliccr ad bcacicu

dincmdi duccntur.

5 /.i '.<(..iViftquamautcmcommcndauitfapicntiamcxpcrlc ciiiuichuin;uia, hiccolcqucntcr commcndatcamexpci fcdionc diuina, cum dicitur.

6 S*f>'> .4. 1(1 cli,pci fipicntiamfuam, quxlicctfitidem

: camcn lignihcatur pcr modum cuiuf-

perfe&ionsei lupcrucnicntis,fiait&'alia attnbuta:

quiadiuiiiai ligimus, nificxcreatuns,&: licnomi-u fip:cutia.&:conlJmilia, func quxdam pcr-

s lupetucnicnces eflcntix.

7 F ma uiiti.riA/t, quiacfl ccnttum mundi (cnflbilis.

S StabiliMit c*l**.<jii:a

lunt incoriuptibilcs.j> :'ltHi trupcritnt abyfji. tcmporc diluuij , Gcnefis

.

\ nt o'/i>/ifo>itci aby Iji magnx.io Et nitbes i-K.rcofltrc/tsw/.quucalorcfoliscleuanturex-

halationcs

halationes humidx, s: umdenfantur m nubes.

1 1 Fili mt ,ne cffluant bxc uO otulis tuis. Puft fapientix CO

-

mendationein indacic, ad eiusacquiiitionem& confcr i

tione, dicens . Fili mi,ne effluant hxc ab oculu tuis. lcihcet n |n

tahbus.quia funtiugitcrattendenda.j a Cujtudi lcgem. quantum ad prxcepta.x j îtijue cunjUam . quantum ad fupcr addita confilia

14 Et eni. c#iis conferuacio.

15 Vita animx tux . quantum ad perfetionem mcntis,

16 Etgratia fauctbustns . quatum ad ventatem Iocutio k.

17 Tunc awk,iiabisfiducialttcr't. proccdcndo dcvirtutein ir

tuccrn.

18 Et pes tuus ncnimpingct. cadendo in culpam morcah1 9 Si durtme.non timebis. quiaobdormics in Dco,<5c in H

falutis.

10 Qyefces& fuauis tritfomnus tuus . Mal i aurem hom i

propter malaqu^ feccruncal!js,fempcrtimcntfibi inlic

n . cv proptcr hoc in fomno occurrunt iibi phantafmacaribilia, propter qux non dormiimt fuauitcr,nec quiccc.m vcro 111 fomnis habcnt phancafmaca bona. Pi opcer qi

dicit Philofophus. 1. tthicorum. Pcrtranfeuntibus aui

avigilia, fcilicct ad fomnum,mcliorafuntphantafmat

tuolorum quam quorumcunque.ai 1\epaueas repcntim, terrore . id cfl', ab aliquo terribil :

pcntetibi fuperuenicnte . Etcaufa fubditur.

aa Dominusenim eritinlateretuo,arcujicdietpcdemtuumn

piari* Quod ii non vult tc cuftodire a p^na tpali,hoccri

bonu tuum, i.ad exerci tium paticncix &C mcncum glor;

i J Ts[nli prohibere benefacere eum quipotefl fi vales}& ipfe.

*

talis omiltio boni impucarecur cibi.

s

r rw

n

ir

id

u

1617& 7$t dicas amico tuo,Vade,& reuertere cras dabo. Non folum

\!eclcemofynis , feddcomnibusmandatisChcifti,quiait:'oi amici mei cfiis,fifeceritis,&c .

,i[i, 'Hon contendas aduerfut ho. Non VCtat cotendcrc aduerftis

u,qm malc facir,vccorrigacur:quia hoc fruftra no ficquod:rta neceflicas co-

Prouerbia Cap- \\[\. \6\Scibus

iJludunt.prudenciores fc- i]!is quos irridcc iudicar. Sed

horuprudentia^vtla-obusait.teiTcnaefr^inimaJiS.diaiK.ii- :.,a,.;.fe,ca. Sermocinatioiuuc dommi

, cum fimplicibuseft.-qmaij-losiapiencuefecrecis >lhjffr.u,qiiostcrreni fafkisac dupli-citatis n lhil habere con ljdcrat.Vndc vv.^bfconiViK bxc i U

a f Ue difreias.

Nedicasamicotuo:Vadc,&rcuerrer:&crasciabotibi,cuni ,

a T Id eft benefac,& lecede a malo. b T Ideftco uranmicum cjiumuls peflirnuin. c fvel cuod elfc

itatim poffis dare . Ne mdliaris amico tuo malum , t cum llle *

TEtiam.

in te habeat fiduciam . Non contendas adueifusbomincm 3a fNefaciasinaUiin.Nesnrulerlshomineminiuituin

fruitra,cum ipfe tibi nihil mali feccnt. Ne asmule is hominem 4

iniuftum , nectimiteris viaseius , quia abominatio domini \quamqua:rebac,ac-

-il I9&t&k deti>** 1Neimitet:s.E ;;e!iasenimadoininq.*

CipCrCC.Vndc.- Qjji bc~

d cft omnis illufor , & cum fimplicibus fermocinauo cius . Ege- 7nedixit nos in omni be'

TAiiaitabemacuia . 8 nediclione fpirhuali in

c ftas a domino in domo impij , habitacula autem iuftorum be- 9a TAbAntichiiftopetmittet deludi .' b fludaios.quieum dciifeiunt. 10

f nedicentur.Ipfedeludetillufores, &tmanfuetisdabitgratia. Iraudient ^em

it. Imo quiait: ^j

I ccauerit * W />Vrus,i>icrepa

illum ,ipfc

ulc ,vc erranrem

uaircum vales , ad

avericacisrcducas.

Qvia abominat.o do-

im c(i omnis iilufor .

I liinis illufor , in-

I ur,qiiiailIuforeft,

ii vel vcrba dci'

ii nouit implerc>ncemnic,veleaderucrse intelligen-> ac docendo cor-

mpic.ILluforeft,&

e, quijimiffa cius

lafi praua deipicic,

i iram diftrictionis

< afitolcrabilem fpcrnit. Necnon & illc, quiproxtmoruminplicitati improbus infultat . Ideoqueomnc huiufmodi il

] ore merito diuina abominatur iufticia Bene aut fubditur.

-< EtcumfimpUtibusfermocinatioeius. quiafuperbidufimpli-cibus

pientibus , # prudcnti-bus

% & rcue. capar.C

lndomoimpii. Vcpurpurari diuitis ,

qui in hac vita fpi-

ricualibuscguit , &pofr ad tantam per-uenit inopiam , vc

nec giutam aqua_ :

Luc io.cf.

a TVnde.Quia omnis.qui fe exaltar,humiliabitur,& fjui fe humiliatj, exaltabitui.

ccekllibus in Cbriflo _

qni in remuneratione

audi

difH,&cx. Sed ad lite

Gloriafapietespoflfidebunt,t ftultorumexultatioip-nominia. '?ram

.

fePe conting.t* * o i 4 cos

, quialienadin- |

t *fprch.ibi-

t.ir fiJcIiter

tC.UITJ.

Ephe.14.

.Trr.if.c

Mhumilibus.

, ftulti ex.il-

pmnt ,ad vltimum t.mt , qn<>d

inopia confumi.at illos, qui fua largiuncur,cciam bonis abu >g""mimofum

darececrenis .cil -

f IlUfores.Hos vcrfus I.icobus,&r Pccrus iuxca anti^ crafla-

tione pofueriic: Quia deusfi-fbii r,fifitc,bimekb. aut dit trauam. Ia:o.4.d.& a S>:ftipiat

NICOLAVS DE LYRA.! Ncdicasamicotuo Vade, &reucccerc. quiaacceleratiot li augmentat meriium/ecundum quod dicitur communiter: Qti ci

liatjbisdat.

: Nc moliaris amico cuo malum. boc enim efl peffimum.nullai m peflisgrauior ad nocendum,quam familiaris inimicus.

Non contendasaduerfushom. ideflftneraiionabiUcaufa.. Ne armuleris homi. idefl imiteris.

Qiiiaabominatioeffdominiomnis illufor. qui promittitiwm in ore,& cogitat malum in corde.

Etcufimplicib.fermocinatiocius.fci7iccf////bW.f,(7uw/<t

isdecipit fimplices,quam aflutos. Velaliter-.Strmocinatio cius,fcili

i domini,quifimplicibusreuelat fecreta fua,Matt.l i.t/.Abfcon-i\\ haeca fapientib.r5<: prudentibus,& reuclafti ea paruulis.', Egcftas. id efl defcclus bonorum temporalium , & fpirttualium.i Adomi.fcilicet immiffus.

5 Indomouw.Inpanamimpietatisfua.i Habi. au.iu. bcidefl multiplicabuntur in temporalibns,& fpiritlibusbonis.

ir Ipfe

1 1 Ipfe de. illufo. id efteos delufis o/lendet manififlcpuniendo.li Et mandabit gra. Manfuetudo enim rcddit hominemgxatio-fnm , honfolumcoramDeojedetiamcoiarnbomimbus .

1 J Gloriam fa pof.Commentator fiipcr.x.V.ihuorurn dicit, quodifla tria renerentia,honor,& gloria,fe habcnt per additionem . Ejl c-

nim rctterentia, qn aliquis d<frt honorcm alicui quacunqtte de caufa,etiam ji extimore boc faciat. Si autemhoc faciat propter virtutem

honorati,tuc propr.ie dicitur honor. proptcr quod dicituribidem,qttvd

honor efipr&mium virtulis, & hoc quadofit in fecreto,vclcoram paucis.Sed qnando exhibetur propter virtittem,& coram mtdtis,tunc pro

prieefigloria,qu efi clara notitia cum laude. Sapientia ,;utera reddit

hominem honorabilern coram multitudinc,non folttm in terrajed etia

inc&leUipatria. .

14 Stulto.exul. idefl ignominiofa,qnia Ucantur cum malefecerint

& exultant in tebus peffvnis,vt diclum eil fupra.z.c.In Ilebrxo hal e

tm .Stultoru exultatio ignominia, qxia tunc magis apparct turpi

tudofux fatuitatis, ficut turpitud p oflt riorum fimix magis apparet,

qnando afcendit it altum:Et tranfijtio nofira videtnr vitiata pcr fcrt

ptoresproptcrfimilitudinem dicltonum .

cap. iiir.

<i\ Vditefi. Hinc!a exhortatut*

a philofophiam ,

calitcripfcfapien-

tmfitapacre.edo-

cs,explicat.t

r

s\am,& ego. NiI magisadfpeperCiienda: fapientia:

i:nceserigic,quamcm cos quos in fapiecia iam

tlS

CAPVT IIII.fOjiiattultoiumexultatiocIlignominia.. S Ampleftendatn.

Vditc filii diiciplinam patris , & attendite , vta, f Audite. Donumbonum,&c.

fciatis prudentiam- . t Donilm bonum tri-

a 5 Etiam.

buam vobis , legem meam ne derelinqua- 3

fNe defpeieris de lapientia.nam 8c ego. f Dauid. f Dei. 4

t Nam , & ego filius fui patris mei tcnellus , & vnige- J

clarefcere miramur , aliquado cfTcc,dc vitaSdcccflit.

paruulos^.

paruu]o$,&Idochstuifie mcminimus.C Vnigenitus cora ma.

QuarcautSalomonfe vnigenicum cora

matrenominat.qiicfratrem vccnutim

prcceffiftc fciipcura

ccifaciir,iiifi quia ijle

mox natus fincno-

mmcquafi nunqua

& aSufcipiat,* Rc - u4'

NICOLAVS D-E LYR'A.CAP. IIII.

k Vditefify. Hicconfequcnterinducicadfapicntiam,&-V. bcneficentiam exemplo . Et primo ponitur exemplu.1 undo

cxcquictir propofitum,ibi: Toffide fapientiam.PrimaF r

scxponitur tripliciter. Vno modo , quod excmplu hicFfitum

intclligatiir de Salomone ,& iffe mod 9duplicatur.

10 modo, quod Dauid dicatur hic pater Salomonis ,

&ithfabccmatereius, & fic loquitur hic.i

~4uditefilv,'3 c. ficut& ego audiui apatrc mco Dauid.Ec^"itiir hic difcipbna in monbus, prudcntia in agibilibus.1 Donumbrmumtii.vo. fcilicct fapientiam ,qumelior eft* o,& argento , vt dicfum eft ca. prasce.

3 Legem

j Legcm mc.ne.de. Id eft documenta benc viuendi a mc vo-

bis tradita.Et inducit ad hoc exemplum etia de fcipfo diccr.

4 7{am,& egofiliusfui. p<t.w.Dauid.

5 7Ve//*.Vndedicit Dauid.i.Para.2o.a. Salomoncm ftlittm

mcum elegit dominut adhucpuernm , & tenellum,

6 Et vni.coram ma.mca. Bethfabec. Liceteni trcs alios filios

habtierit Bcthfabee,vthabetur. i.Para. j.tamcn illi fuerunc

filij Vriaj naturales,& ipfius Dauid adoptitii tantum . llle c-

nim qucm habuir de Dauid ante Salomonem,non compu-tacuribi,nequehic. Tumquiafuicadulccnnus. Tumquiaftnc morcuus anrc diem occauum,& fic incircuncifus,& pcrconfcquens nonnumcraturinterfilios Ifrael, quiacircuncifio cft fignum diftinguens Ifraela Gencilibus.

I Doce

10 io GloCord.&NicolaicIeLyra. 161

A

? 1

a Sufcp\ax,&c. Huiufmodi monita Salomoni a Dauid pa-

ircd.ira,qu.vcrbad;ciumrclcgic,inucuit. _

b VuiUv. Jnomn.bus.qua poihdes bo.m,fapicrcr ccagcrc

mcmcuco.XVi.omniaquipolTidw^tJK

)

odo f.pieiuiam pcrcipias.quod ipfciccic . Daca cnun lioi

uptione,amoremfa

rxifuit rcbi

Âltcrenim quali nonfuitTct cito roortuus .

Ifatei.

îudi (ili mi,&fufcipc verba meayvt muhiplicentur. Mor.c

fcipi verbafua.

f Ter fcmitas t]ui.Semiti ideft aebonee iquitatis.diim

choantur.arcti vidcntiir,& anguffc. Dutn vcropi of<

piunc,iam ex coniiiecudinc fpaciofe vidctur, &late, 1

r

tcitantc,quicunC

1

b f BethCabee-. fEtrtcii*.

B

1confcnulm<

gcho.qm prcnotom

inargancam quifi-

uif.,iiHcitam vcndi

mnibut compa.-.

c ItCt

tk-S..lo;r

,i pro rapicotja

tunc\.ide(p!'.

I ppcJ maio.cgiou.v fobhmil

fulfe , I

capici,id tli pnnci-

palimcncis,fifjpicnamplectimur,

a ; Vndc chaiior

nituscorammarrcmea, &Jdcebatme,atquedicebat . Sufci-

a INontantuuiauris. b 1 Et k>o.t. jopeic. c 1 Iwlc.

piat vcrba mca cdr tuum , cuftodi pratccpta mea , ec viues. 3

a ftiCfplodv Viharrcd.tatein. b Drdiuu.is. c IDc humams. d f InciilcajU..

"PdiTide (apicnriam , poffide prudentiam. NCobliuiicaris,

, F.tiL b q..odmmu>.c

lQi'% ICuftodin.

ncquedecliuesavcrbisorismci. Nedimittas cam , etcuito-i

Aliaidinge. jFuturar .' Elthoc.

dictte,diligccam,&feriiabittc. Principium fapientix , pof- \

fide iapientiam , & in omni pofleffione tuaacquirepruden- ja fVcJMCiPC. b 1 Quali defidciatain. 1 Sic. \Atuu j,ioriabcr.s.

tiam,arnpe illam , &texa!tabitte,glonficabcrisabea, cum *

a ^Qnaliinn.iinanm. b f Principali raentij. c f Temporahuin , vel fi.irituaiium.*

c cam fucris amplexatus . dabit capiti tuo augmcnta gratia-IVitxJneinx. b ^lnfuturo, c f Do&us mco exemplo . d lAudiens.

et

cipiens domino i.

xiiiec. Pro^tcr^LI

labiorji tiiorumegm,vi. duras. poit.

Audi fililmi ,

] Vt vitx xtcrnar. dona percipiai f Qiiia

fufcipe

Viam fapien-

amphor gracia fpin d rum,&coronainclyra protegettciuaugur,iSccoro ,

***"na Wupct vitxm tu verbamea , vt multiphcentur tibi anni vica

C wrodabitur.e

1***-, r

* -1 **9****t****f-d *#*ijStfMJwtpo- f tix monltrabo cjbi , ducam te per iemitas aetjuitaus , cjuas

ikishis,quiapacrc

accepcrac , rcdic ad

docendum audicorem f picntiam, quam cocpit

proficiens, larn c

bac: yiammadati^m I

tuorumcu. cumdil.

tneum. Etfi crgcmita: xquitatist

jngredicoeperisc\x tibi vidcbur

cum cas ingrt

fucris,nonar.cur grcfliis n

tua^fed luxtaqxi11 dominusait: h mI z

enim rneum fuautwki}, A & onus meum l

it- peries. Etenimi* bi,& inhac \

II tum intranr itc a

in die nouiffiiT \i-

gatis nianibut, C *.

19

îudi

tmt. tn.iene. exie.

dcs vcro elc&orum in viam pacis dirigentur .

S*'onon qtutc tcociiu.

NICOLAVS DE LY R/A.

l Rnvbat me. fciliccc patcr meus Damd. in Hcbno cnim

habctur , Vaioreni , idcfl doccbat mc,qui modusloquendi

n" dicicur,n.(i de nufculo . Si aucem rctcrrecur ad matrein,

d ..tccurniHcbrajo.Vacharcni. _

.crb.nnca. Sic.n.diccbat Datiid Salomom inttrucs

cum dc ctiltu dei,& dc monbns, Si. dc idificacionc templi,

Vt pKCl.i.Varal.li&.& l'J-

? CufioJi prt.mca. vitagratii.quandiu enimSalomon cu-

ttodiuicprxccpcaDatiid pacrisiui,habuir gratiamdei. Alio

modo cxpomcur cxeplum hic poiitum ,ita quod deus diqot

patet Salomons,iicur r.Reg.y.c. dicrtde eodominus: Egocro illi in pacrem,& ipfceric mihi m filium, & matcr cius di

cacur fvnas;og3,fiucpopulus lfrael.iicut ecclefiadicicurma

Ccrcuiu{iibetChri{Tiani.& flccxponicRa.Sa. cumdicjtui:

Uuditcfiui diftiplinampatris,fdliCCC dci, qui cfi patcr omilJU

pcrcrcationcm Donumbonum tribuam vobis. In Hcbnohaberur.- Tribuirobis, fciliceclegem n monte Sinai,cj

debec

tumdiligcntiacufiodiri. Nam& cgofui filiuspacrismci,

idcfi dc, vt allcgatum cfi. i.Reg.Tcncllus.qui a deo in pue-

ritu clcOUSjVC dlftum efi.f vmgautus coram matre mca, ideft

diledtis a fvnagoga,ikui vnigcnitus filius diligiCBT a matre

ft.a nacurall . l.c doccbac mc ,;fcilicecdeus pacer mcus,quia

Salomon habuij fcicnciam diuinitusintufam , vchabecur.j.

R c. i b. Tcrtip mtjdo cxponitur, vc cxemplum ponacur hic

dc Cbntto,V cko pacrc, Maria V.-rginc, cV iic cxponic fra

tcr Raymundui in quodam hbro qucm fccicconcra Iudios

diccns'in pcifoiii Chnttit îuiitt fiiiid'fctplinam patria. ldeft

Dci Doiium bonum tnbuam vobis, idcfi lcgem euangelica

dil.gentifflme cuHodicndam.Nam,& cgo tui ab xtctno.Fi

tVaii p4trism, /.idclt dci patris , a quo difiinguitur fihus in per-

,.u.vt iit tdcm dcus in clfcncia. TeneLi<s t& vnigenitus, qa

I vnigcnicus Dcopacn,&:M.irii Virgini.Ecccncl-i ncntiidincpictatis m vtraqucnatura,fcilicetdiuina,cc

m.mana.Antc macrcm meam, quia prxccisit macrcm in na

turadwjina, iiidos.cbat mc deus patcr fcicntiam diuinam,

&humanam,quialiccfurcadcm (ei/nciadtuinainpacte, 8>c

filio , iliam wmcn habcc filius a pacre, ikuc &: nacura.Icem,

lius horno habcc fcjcnciam iniufjm adcoabmfianci

concij tiiiiiis.iitnsticscxpoiicioncshic pofui, vclcciorcli-

g.it.quam vpjuerix. 1'rinva camcn mihi vidccurmagis confo

oa Uccrjsh.Ci&prjcni Paral.j. Tatncn tcncndo il!am,foluc-dumcfi vnuiti, quoddicic hicRaymundus incjpoficionc

Aiadiccns,quod h.cc clt liccra: Tcnellm t& nigcni'us antema-,i (juod pcr h ancc, fccqndum cum fignificatur

anccccflm duracionis filijantematrcm,q()od nonpotcfi cf-

. u.ndcSalomonc.-fed folum dcCbnfiotatum modo

pridiao.ScJ mhocdicium fuumnonvalct,quia didioHebraica

braica hic pofita,fcilicet liphnc , indiflcrentcr fignificai

cccefiioncut ,& affifientiam, ficut& hzc prepolitio .

Lacino. Dicicur enim de Chrifto, quod iuic antc tempor.cundum naturam diuiuam,& ante faciem Pilati fecund

humanam ,& frequentius accipicur didio Hcbraica hic

iitaproaffiflentia,quam pro a.nteceflione.

4 Toffule faptentiam,poffiie prudentiam. Hic con fcquepti

lomon cxequitur propofjtum,& primo lnducit ad amo

fapicntii.Secundoad actus boni viti,ibi. "NjdekSlcr.

caprimumdicic .

j Vrtncipium fapientu pofft.fa. quod ficexponiturcom >nitcr , id cfi poficffio fapicntii in via ctt principium hal :-

di iapienciam m patria,qui confifiit in clara vifione.

exponit iic .- Pnncipuim fapicntia; cmefapientiam.fi.Hcbno.idcfi pnncipium acquircndi fapientiam eft coibj

rare fibi,piecc,prctio , vcl obfcquio dodorem fapictemBdicitur hic fapiencia n abfiratto, eo modo loquendi,

quis notabilirer hberalis diciturliberalitas.

6 Et in omni poff.iua ac/juirepruden. ld cfi pricmnibicmi poiTunt, vel habcriab ahoquocunquc modo.Et ad I

dcm intellecYum , qui vidctur magis licerahs potctt t:

tct%r\ot{rz.Vrincip:ut)ifapieniix. idefiacquircndi fapieriru

7 Tofftdefa. :d efi ftabihtcradmodum poficffion.sadc-

reas fapienti dottori.Et m omni poffcffione tua ,idcii x

omni re.qui potcft a te poffideri h

- 8 înipviilam. id eft fcttinaad ciusacquificionem .

9 Et exalta.te. in prefcnti,& in futuro.

i o Glorifkaberis ab ea. ideft honoraberis coram multis [O

pteream.1 1 Cum eamfaeris amXicut rcm valde diledam.1 1 Dabit capiti tuo au.gratiarum.ii. pro idcft.

I j Coronaincly.protcget te. Antiquitus enim fapicntibus

1

bantur coroni in fignum,quod dcbcbant ab alijs honoi'

& m pcriculis adiuuari .

14 ^^'yj/iw/.aurecorporis.1 j Etfufcipe verba mca. aure ment.s.\6

ytmultiplicenturtibiannivit<e.q\iia fapientesfciunt C

repeticula mortis in prefenti vita , & per fapientiamniuntad vitamiternam.

17 îw/<i.wo.f//ii.fcilicctproceffum in virtucibus int

cfualibus,& morahbus.18 Ducam teperfe.quia. vie virtutumnonhabcntaliquiftorcum.

19 Quas cum in.fuc.non a.g.tui. Inprincipiocnimvia vi

pcis vidccur arcia , quiad.fficile cft cenerc mcdium rati

'

non habcnc. habitum virtutis: fcd per confuetudinemris dilatacur hic via, dc^ eiiicifur facihs ad tcnenduaa,!

fubdicur.1 t

k

Ji

is

a

6:i Prouerbia Cap. IiH. i611A a tttnrrens.Qô amplius ,& alacrius ad implcnda Dci ma-

'i datacucurrcris, co miniisaduerfajquajreimpedia >ctime-

! js.Kamquicunqucin praua a&ione dcfudanr, otiendicu-

lutri in mediocurfu reperiunc:quiaextemplodum nonproluidcnt , rapiunturad pccnam .

h Cotnedmtpnnfmm.Inarioncfcclc-

iu,in!qu',qiunepn-i s ddiSanturacqui| B.vclccrtcvinum;.,rn;iro!fi l>ibunt :

iciibus fpicas

v'Ietc gaudcnr, vc

:,k' morisimpioiu.rflacur fcriptura .

p Jnftorum atttcmfc.

tiflorum opera in

uccfcienti? peraguur, & erernamdu-

fEtfiante. M^-nti .

cumingrcfliisfueris, nonarclabunturgrcflustui , &currens r

a Vt mali,qui in m."dio cutfu otrVndunt . Ergo .

nonhabebisofTendiculum . Tcnedilcipiinam, nedimittas*fscd. a fAeterna. lEcccprxmium. b f\ Ingrcderc lemiras c ;ns ", fed nedelcftcrit.

eam . Culrodiillamjquiaillaeitvita^tua. t Nedefeclterisin ?

a tSubtiliaconliiiamalorum. b jApcrta. c f Non pjaceat, lcdfdge. 4

J

T Non placear, ledfiigc.

femitas impiorum jiiecttibi placeat malorum via.Fuge' ab ea,Etiam. a Adeofclicitiadmaluin.

vita*.

g Hemoue a fc.Duobus modis fcicndum eff, vt os tuum ncprauum loquatur abqu :d. Tna labia nc dccracionibus aiTu-

clcanccuftodias . Ei alios quo.quc quos huic vitio fubdicosnofti,ne te corrumpanc,fligias .

h Et p.ilpe. Itcr iu-

fticix quo ingredidebeas , diligecer c-

difce : & in cnncti c,

que agerc difponis,folicicus ad quefincfinc vcntura preuidc.Hoc eft cnim*, pal

pcbras pecta vidcn

D

ciumoculorum tuos

neetranieasperillam,declina,ckdcfereeam. Noncnimdor- prarcedere greffus,a Aperte.

%Qupd delecrer b Vcl iiec etiam. boilUm OptlS , qtiod

miunt, nifi cummalefecennt, &nonc3piturfomnusabei, 7 acturuscs,fedulacoa Qiyd delectat: Fiaude. b Igitur. Itaactione. 8

gitatlOnC prCHCnire,

tadvita,queeft b nifi t fupplantauennt . Comeduntpanemimpietatis, &vi- & qia fccundumrtbvtadies . a TSemitasimpiorumfiigc,qiiiatenebravu.1oruinautemlemita. deum fic , mediCan-

yUimpiorum.dx- c num iniquicatis bibunt. t IuiWrumautemicmita, quafilux ido prcuidere.

! de lllS JoanilCS Hic crefcendo. Aeteriiam. Autcm. - i StabUientUr. Ncle

d fplendens,proa

ccdit , Sctcrefcit vfquead perfeclamdiem.Via UItate mcncisapro-Eft. Eigo. a Th autera ne cum eis mas . b Auie cordis.

MpoflCO bono mOUCa-

c impiorumtenebrofa, nefciunt,vbicortuant. Filfmiaufculta i ns.vndeApoftoIus.1 Expofitioeft. Humilia. Et.am. IJ

StMUs eflotC , & tm-

fermonesmeos, &adeldquia mcainclinaauremtuam . Ne '* Wwi *bmimeih

KNe (ngrcdisris (bmttatn.

t graduri in

,pofiuHis. Qui dili-

itfracrcmfuum ,in

innncinancc,&:fca

alumineo noncft.

ii auiem odit fiatrem

Miijn teaebris efl y&utubrisi ambulat,o"

fcit cjito eaf.quiatene

X obcitcaucrut ocnlos

fj.Cuicontrafupe-

jsdicicurfapicnci:lia currens nonibcbic otTendicu-

m.

Fili mi aufculta fcr-

.mcsmeos . Aufcul-

mdum monec fer-

lonibus fu:S , tk. rc-

idenduma cogica-.

nnibusprauis.i Omni cuflodia ferua

t mm. Sunt qui re-

v. viucre vidcntur hominibus ,fcd quia re&a intentionc

infaciunc,a deo, quicorrefpicicprauum, &vitarepio-l:ur

, quz credebatur bona . Omni crgo diligentia cordis

nnditiamferua , quia ad eius cxamen ,modus ^ftimatur

vitac.

opere domii.ifirnper.k J^cdecli. D^xtera

Ne eogites malum. b Et mors. c Etiam. Ne loquaiis , vel locjuenti a-ifcultes. 1 8b

Quos debent iiruminare. b Noninanjulo

rccedantaboa

culistuis , cuftodieainmediob

cordistui . Vitaimperfeftis operibus.

*! via.bona cft,uniftra

f enim funt inuenicntibus ea , &c vniuerfx carni*

finitas Omni \

6

7 ^CT

C, P1CIU'

reproba.Non ergo deicrera

viaambulare, f/daJiiniftram decbnare

prohibemur. Decli-nat enim ad iini-

ftram , qui iniuftus

cft . Dcclinatcnim

addcxteram, q.fiy

i.Cor.xj.f.

E

'e?ut.

10

12

tuos Dirige femitaspedibustuis , &omnes vixujx ft*?j vukarrogacc;.?u6d

g cuftodia ferua cc?r tuum, quia ex ipfo vita procedic . Remoue '

a Tua uel aliena. b Quia. Cordis. Monuit cutodirc cor,& Iinguam.nuncoculos.

a te os prauum , & decrahentia la3

bia fint procul a te . OcirliPriu.lio. Opcra.

h tui recle videant , & palpebra: mx t praxedanr, grefTusa Nc vidclicct enes in aitibos.vel ride.

ta Nemsoeantuia propofito. b Dinge femitas.nedeclines .

ltitta. d i-cccando. i% lUiTUS elt DCCllliaC 3

bilientu'r . Ne de^clines ad dexteracm , nequeadfinilrram,

* 6 dextris , qui defuisl f vinbus prxfumic.

Dcclinacadfiniftra,

qui prx fua fragilicace dcfperat fe pofic foliiari . Dcclinat ad

liniftram,qui iiulcicixfanuilacur . Dcclmacad dexcera.quivulcplus fapere , quamoporceciapere , quod&dccxcerisvircutibus, <S<:vicijscodemmodoincclligicur

a Jtuerte

t reftecoramte.

Declinare addexteram .

- Vias entrn ,

&c. hoc to>fi

non elt m Hcbt.ro , nec in

amtquii txe-

pbribus.

NICOLAVS DE LYRA.iTtcMi-.ôn/xj.f^n.quiahabicusacquificus/acicprompce,i dele&abiliter operari .

a Tencdifci. idcft formamdifcipulimagisdefideransaddif rc ab alijs.quam docere.

1 Qîa i!la e(i vita tua. hoc cft profcEtus in vita cua.

^ \edcletler\s. Hicconfequcncer lnducitadaciusbonxvit lic primo/cfpeftu fui.fecundo.rcfpectudci. j.ca. Prima

anucinduas, quiaprimomducicadeuicandummalum.fcCido ad operandum bonum.ibi. Fili mi. Circa primum di-

C:\TyedeUc7i ris infe.im. quia ciim aliquis incipic in aliquo dc

ltan,trahitur ad lllud per confenfum,& opcrationcm,

i :o fubditur.

5 'fuge ab ca.nc appropinquando ad eam craharis ad concu

Fcendum,ck; opcrandum,&fcqucndum eam,ficutauicu-I aquco appropinquans capicur.d

i{on ettim dormiunt , nift cum malefecerint . habentcs cnimf )icum viciofum inclinatur adopera mala , quafi flbi con-f walia.eo quod habitus inclinat per modum natura: , ScII oficut lapis non quicfcitniiiin ccntro,ica mali non habec

Qictem mentis, niii in opcnbus malis.

7 Et non capiturfomnus ab eis,nifi fupptantaue. id cft fimpliccs

cccpernt.8 Comcdurit pan*m inicjuitatis.

idcft iniquitatc acquifitum.9 Inflorum antemfemitaûafi lux fplen.cjui enim facit vcrica-

t'i,vcnit adluccmjoan.j.cb'.i Troc(dit,& ccfdivfaucadpcrfcRamdiem. inccdendodev:ucc m virtucem ,doncc vidcacur dcusdcorum m Sion,v efi dies pcrfcch fincnode fcqucnti .

1 V\a impiorum tene. ccnebns crrorum.

IX 7{cfc'iHnt

li T^cfciuntrbicorruant. fcilicecininfernum,quem cafummodo nolunt accendere .

13 FilimiaufcuJta fcrmonesmeos. Hicconfcqucncerinducicad opcracionem boni, cui praruiacft doctrina bona.idco di-cicur.fi/; mi aufcuUaJirmones meos.id eft accendc cum dili iTenria.

1 4 7^<r recedant ab oadis tuU . ca mgicer medicando.1 5 Cuilodi ea in medio cordis ftt/.fiiniiccr recincndo.1 6 Vita enim fmt inucnientibus ca. id eft caufa vice Tratia?.

17 Et vniuerfte carnifanitas.fiuii cum hoc fliciunc bonam di

fpoficionem corporis fcruancibus ea .

1 8 Omni cuflodia ferua cor tuumûia ex ipfo vita proccdit. ilcut

caftrum obfeflum a carne,mundo,&: diabolo,& concra car-

ncm pone cuflodiam cafticacis.contra mundum cuftodiamliberalicatis ,

contra dajmonem cuftodiam chariraiis.

ij Quiaexipfowapro. Sicutcnimacordecarncoprocc-dunt ipiritus,qui funccaufa mocus, Sc fenfus membns exre-

rionbtiSjfic abanima,qux vocacur hiccor bene difpofica ad

graciam,opera cxceriora viuificancur^v^mericoriactKciiincur. 20 I{emoue ateospra. ideft verbamal&'dccractiouis,murmuracionis,&: huiufmodi.2 1 Et </ffra./<j.icilicecalcerius.

2Z Swtpro.a te. fugiendo decractores .

23 Dirigeft.pedibus ..idcft affefftibus tuis quibus anima in

cedat. z4 Et omnes */.<. ideftopera.1 j

Stabilien.cx. intcntionc bona, dum camcn opcra finc bona dc gcnere.26 Tê declines aidexteram. id eft accradius profpcris,vel promiffis .

vj Jêque aifmifirm. fradtus aducrfis.

1 *4uerte

16*2$ GfoI.ord&NicolaicleLyra. 16:

4$ i jtmte ft-1lrtittm.

A H.vc,nfi:Ui ,rcl

iliuc a rccto detncs,

quiaVirturciddcre-

tioncsqurnint.qua-rfi nin ictas orhrrij

In v

v .1 inaloped

WCOLAVS J)h LY

1 fvt hoc fi .

1 raucrtc pedem tiuim a" rflalo.Vias enim.qur a dextns kinr,no-I <f Elig t.ylacenf illuld -o dili>licentibus,& repiobis dulutiis elt . No:i no ji vns,id.t non Vos e'egi , non pta

CCtll milii.

tifcdominus,pcrucrlvero{unt,qu?afiniftrisfunt.tpfcaurem, niC a 5 Vcl cuiluj. b TVtviriraspeiucnire.

tc&os faciet preflus cuos,itine'ra aute tua in paec ptbduccntur.

KA.t Aucrtepcd rmuum.imalo ldrli df< ciim ttvim.

'

i Vias cnmv ;i r i f--vrris funt./V/r flud no rfl de ttrtMlrfin

tliuifJiti

Cui (lOmilrt.:

te facerc ftud

arfcrit ipfc pr

tfio ad pacaperucnfrc aa

.,,>.',; capiiuli , tjiiianrtt cjf in II Lr.w , fd fcrfo ////r r

Zlo.poflcavitiafcriptorumtcxtuiiKfertayJicHt&inpluribusaliiscis vctnis ac noui ttftipcn/i tm.tingit .

.

Vi*l6Br

lT,

tllil

n mcrctrrcc

divn^precipiie *for-

ria moncr .

c Lthldtn* . Lanirf,

quibns ipfattifid m

pv-r fnrpliria vcrba,

feconfil .t.i.irqii 'CC-

clcfliflica pYpfitca-

l!s.Scd, <5j iirvrn l:tc-

Mm . Qnt adhctct

mcrcrrici, etiamla-

vel ofcuJSdo , vcl

tnrpi.i facicndo commaculac .

d Vjuusrnim. Cnnicnnn htrctico, du1

ccdo eloqt;cnt:e nonad futhv.cnci.un fo-

' lumn-u do,verumad

fupctfltrftatcm refb-

nac. flcobidfalncasi

quia apcfCC profcrriffrnitur , vcricas a

fiult.sefumaiur.

C Labii meretricis.

Patcr dc thcrecricc ,

qu:.i,ocfermonisfua

iucatem,S<: formofi

t.ucm corpons, ad

capicndos mifcros

c^ucnt.

t Ole tmtur. Ol co

rpiriruffcndti fidcs

catholtca confccra-

tur, quonitidiusfuu

_ -r

A P v fc.fundicitincr.i,vtpcn!cusqiixfincinHcfli5arincq

.*. rf.-cta.fK ctncnliccrcafli-rticrnc.nt Accachol.cn vcricas vaga, & inucHigabilisnon eft.q.

Mn.h.ufubfpcccmerctiicisabh.cic.i cadcmquccundiscftagniC.-tpcrtocumorbc-mhdc,

,;.:inncqUitinproh,bcc.I lo If/^.Apoftc)l'a.c:Fugicefornicacionc

: qmanb hicltna au. S..picncixiiiclinandam aure,& huius vicij primfi cft rcmcdiu longc nvri aoeis,quoTU

C A P V T V.

llimiattcndefapieuriammcam, &pru-'

dcntir mear inclina aurcm tuam, vt cu-a 5 Qntbusieftcctedas.

ftodias cdgicationcs , & difciplinam la-

biatuacouferuent. Ncintcnderisfalla- *

a .prndulccdine. b 'Pioaffiucntia.

cia: roulfcris. FaUUs cnim t diftillans la-*

bia merctricis, & nittdius oleo guttur e-

fjntia,^Fo;is.

r'>,v*

t 1US

tModofauus. . . .^

Nouiffima autem illius amara c}uali abfynthiu , ckacutafVoluniates.

idquafi gladius biccps.Pedes cius defccndunt in mottem,& a^

T.-cia. 1E'g-.

inferossrcflusilliuspcnetrant . Pcrfcmitam vitr *ambulat, 8

tPetd.uSujjwefM, a-<f Vituocdccus.ntinmimc.r

Vagiiuntgrcfluseius, &ihueftigabiks . Nuncergofiliaudla INc snibiilescumcis.

&fterccedasaverbisorismei . Longe fac abea viamme10

3 iDiabolo.

k tuam,ck ne appropinques foribus domus eius . Ne des aliea

nis

a lOjiaetiam iinagodeies.b ISpatiuin uita:. c <)Diabo!o

1 honore"mtuum , &annostLoscrudeli. Ncforteimpleantur ,J iidomvff.taUata^

fcncia,vchll!Cici-

coopcracur a

Scd SC ab h.t

rum audicti prorl

fegrcgariifin

dicoribusprodcflK iVjt/MjdT.Nclnorem quo ad i<H

ginc dci crcacos[,

immudoru l

volucacibus iubtk,

nequc acccpca v t>

di ipacia adl

uerfarij crud.

pendas .

1 \r

t*/or.dcmorlrumtaiLraadiuurl

vcl ipgcn.u anink

vcl coipons cui I-

rcs adpacrandaf.l-nora cradas,domlaliena, i.numcru Hdirorum te aditu

mulcipliccs. Ectl-

chrcdixitiLaWc.p

a IDimones. b TAniins.uelciporis. c T Quia,c,ui fiiqneay.int, laborant.

d ^C.inuenticuIohwcticcinm.

cxtra'nei viribtis,& labores ttii fint in ddmo alicna, & gemasa In iroite.uel iudicio. b Laliiuicndo .

in nduiflimis quandoconiumpieris carnes tuas , & corpusa TDcfjtnicatiispatct. b T Eccleliallicx lidci . c T Quibus redarguuntui hzretici.

tuum,&dicas. Curdea

teitatusfum difciplinam,& increpatio

nibus non acqnieuit cor meum ? Nec audiui vocc docentium

mc>& magiftris 116 inclinaui aurem meam . Pcnc fui in omni

folu carnalcs illeccbr.x' tranfeunt,fed & ipfo totpotcdc \

tto,anima,qux per corpus gcfllc, cuncla reddcrccopelli i

Ec in hac vica iavpe concingir, vc q.in adolcfccntia lt.xui I

viucndo fuadifpcifcracccmpore fenectucis inopia

< refrigc fcencccalore cnnis ac floreiuuecucis marccfck

iuc,it.a.

Eiictur oflcncat, qtuluafcnla pacrum fidc antcponic .

f7^jiinf..in.Potioabfynthij intusamarcfi it in vifccribus.

Iiofons nnebrafcriuQcur . Vcigitur oftenaac iniquosinnouiulmavlcionc,& qsccriuamaiacuduicimpkri,&-cxtra1 mdarirxEim perennibus.tx a.nai tudmciilosabfvnthijtorquc ! s. Si g]adioa^cucracilloscflccrUpc,ados Quarc

r^ aut idc-gUd:usbiccpsucdidhit^apcncdominusoumair; Sed

Oliitrt bi- runtiiii'it.-,ip<iptdt animjui u pcrdert intcbtanam.

h . / il gfcflus herccicotG,qaalii Chrm dcfi,

alijhomioe iug."u,&: hmoi . Uc m tatn iiinumera hxc pefl.s

^_^'

_fc_7RTC k50 v r 151 L V R A . C A P V T V.

"H1

: iVqiunrerinducitadbo* \\w ip(i'i.sd.-i. Ecdanditindu.ispartcs. Quia

tmerccricif rc:i.ilvt.i vicio idololatric

:t 1 !:' . icnrijdcobt.ftrTrsfit^m.HiKmdiSa.diccn u hoc capiculo cff parabolicau ,lf>ctiii(>/Jir,a p.imfldf. I ld mi attcn-

'

iii v. 1,1.1, dScfipcrlbtiof.im. 1 ?<;* in [aLmtt.1 H. hr.ro. nccinhbriscnrrcdlis. 3 Fauwc*

ti usdocl-rinacontcditdele.ft.ibiliacarnis.

4 >''ClrinatKisvidcturinfipicnb, puichra.

5 'itudiir.'culp.c, &pene. 6 Et acw.t

q '//. ii' : vrraqucparce,quia vuincrithicvulncrc

'V 10 fcquicur. 7 VtifitA!

|ui libri habechic intc;pofitfi,&;lingua1 H brj.-omccmbbnscoircuis. 8 Ter

/e'i" Mii,qducit,ui v.-tabcacoruin.

<ciHu<? M.quia nullum fundamcncum ha

bcnt

I s funt , (]ii:iuxta pi

ot

t-

16lam, vc cria iniquHgaclaboranc,

II rcciciqtiancu labHip fubietmc contral

ckfia, vcinalaccB21 m Ar^c.i.ideotcH

flumcuftodi,ncH11 cc in p-Lnis gcrtB

cogans,quando H

.

rcbusfmsquas lafcitiia: vcndicteranc, alios vciconfpici

gcmcntefquc fera penitencia dicanc,qu^ fequuncur. Cu lc

teftacus fum.

n CKriy^c.Dehcrcticisfpecialicerpacet.qanccvcccrfipucc notiorum did.s

,& exeplis pOcueruc ab eirorc rcuct i

bcncex ratione fcu diuina lege . 10 Longc fac ab ea 1

t.rm. nec dccipiaris ab idololacris . 1 1 Ft /c a!>. fo.do.

phaniitiquoidololacna cxcrcec"' fetidocet. 11 lY>''''

fd.js. 13 Hoorewf.i.honorcmdeodcbitiim,c|dfcqiua lioncH- cft in honorance,& non in honot.uo,pn rni 1

corunik 14 Et annos tuos ctudrti. i.d.cnvoni:,qu.C<)llCiidolis. 1

<; 7y> frtc im.extra. idcft faccrdoccs ,ii dod

idololacri.t, qui func a dco alieni.

16 Fmbiii tuis. iddt opibus quas acquififli vinbus cuis

lis orferendo,&: corum facetdocibus dando.

17 EHaborcstni. i.m domo idolorutn.&doinoficcrd18 Etgemas in no. ldeftpoft morccm.ideo fequicur: Qj,

confampfiris carues,&c.1 9 Etdicas. p^nicendoIicecfcro.ficucSap.j.dicicurdcftentib.in infcrno. Diccntes ititra fcpanitcutiam agenta,-:/

20 Cur deit.fnm d':fci<. legisdiuinar. 21 Etincrepa.iz\rum. "tionacquieuitcormeum. percmcndationem vica.',

CubdicUc 22 l-cncfi:iin,&t, pecne.&culpx.

11

1.

H

u

io

f61J

ProuerbiaCap. V. \6z6

f Sitvena.SicdocTxinacua,&quaxunqucnafcuntt:rcxef, Dm benedidt.oncecdefi.E, & Ixcare cum ea c ut abadolcfcen

tia.idcft ex quo credidifti coniuuttus es .

g Certiacba. Vcl gratiih'ma,vt quidem codfce.s hSf/an&icft eccleiia.que fci pencina conccncdotfrinam.Graciilinv.iS

hinnui',populuse-

* /*m<?.er.idem eff Gra*ec,q> couencus populorum. Subtf-

lus cri ecclcfia conuocacio , fynagoga,c6gregacio.Ec vccus

juidcm populus dei vcroque nomine vocabaf.Nuncatucm

D differentia,illc fynagoga,noftra ccclefia dr mer:eo,f.fidci,

i fricncia? maioris , quia lrraoonabilia poffiint congiegari,

blaracionabiliaco-

OCatf. VctUaliQUa* f LonSefrcêoviamni.în.redtnrieaq. b f ne/irferio propria- urere mulieris , & miiiifreriij eiii.

in malfs accipiu ? malo,in medio ecclcfiar, &fynagogse . Bfbe aquam de ciftcrna *

- vr P Y-jrfir iomc a fSeiuaîKJrfuisdicas. b jiliuni tmim ac filias aliis luir.tum tiadas , & hocuia-r

jr.WCWiuiiBiiiJ nifolle.cumpluubusconfciis . 3

lS5oS/rtS

C

tua,&flucntaputcitui. t Deriueturfontestui fora$,&inpla- 4

'..'- . ^.~ * ffisdicatione. b f In potdtateietiue <ju.-.Iibus matrimoniis ilberor tuos lociet. *

tmMallgnatlUm. (Ô c f Forr.icarii.uel meretrices.

.mpcorergo f<pic-<i

teis taquastuasdiuide . Habetoeasfolus, necfintalieriipar-6 des mftruimur .

2?dU mala UiaCOtl Ca ^Tux lobolis. b .Proles. TT.intam teinperantiamcum muliere.cjuamadolcfcensaccepi o h ^4more,&C. Notl

rlcrar Vlficrnr fl!li fti.etiarncumkiiuerit.fciiuut meiho fidclis caaimonix bencdi- vvnrin,-, *m~rii~('0Crat,VIUCCUriiOlaionemeanfcquaiisin ptole.

VXOtino amoriltjll-

?n,

s& hPcf"cf

C { ^Cl^s tu*' Sit vena tua benedi&a , & lastare cum mulicre ado- ?

,1 .. a 1Ula fit tibi coniunx charimina,qujc (kuti-eruafcrpentes , perfequatur fcorti, S: fuis 'O

lllill tnaJl aCCedlt, fugiet ab idibus, iit natusexeafiius ., & ipfe calliuitis amator jjraiiliimu.

dnonexcremus g lefcentiaj tua:.Ceruaa

charifIima,&gratifIimushinnulus. Vbe

ius virtotn vaneratc

deircr.-ibrjis.cuiusv-

berib' rnebriamur,dum vtriufquccefiamenci paginis, con-tra h^reticotu frau-

d :n medio in exe

alijscciaquafi

ltor . Velcertcin

f' cdfo fmctoru cor

[ irepoficus ,alienacis vicam ducere

I )ntimuit.

1 Ribeaqua.Docct: hxrecicis caueducuftodix fcriptu-rum ac leccioniac

idendum,fcietia,

ji]uic , quam ahis prxdic2s ipfe ferua , & tui rigatione fer-

nnis infundere.t Deriuentur. Cum ipfe feruaueris ,runc,& aliispr^dica, &i magna audirorurn amplitudine diuinaeloquia iuxca v-

1 ifcuiufque qualicacem difpenfa, &c.c Habeto,&c.Aquas in placeis diuidimus, & tamen foli ha-

tmus,quando,& excecius lace prxdicationes fundimus,&tnen per cas laudes humanas non ambtmus*.c t{ecfmt alie. Immudi fpiritus, participcs fiutdocT:oris,flc s mencem,vel elacionc dum prxdicac ,

vcl quolibct vitio

fvCrrumpunt.ôlus autem aquas pofTidct, cum membriscc-c iiz fideliter conncxus ab exttancis fe conferuat .

f sit

fiere docct,- fcd nc

primaviuerealiaduca.SjVclmerecricivn

quamfocieris.i

I\cfpicit do. N6feputenc aduiceri no-ctis ccnebris,vel pa-riecum obcegi,nonhercfe'ri tua molimf

\ 7na pofle celari, quia

'.4

h raeius inebricnt teomni tempore, &in amoreeiusdeledtare 3

a lIlliusnonattcrius.Quare eiiimfedu. b f Mulieicve! hiretico.

iugiter.Quaretfeducerisfilimi ab aliena , & foueris infinua TKefoueaiisinflnualterius, >juia lefpicit do. b Cmn quibus capirur , quiainionita.

i alterius? t Refpicit dominus vias hominis , &omnes greb

(fus

k eiustconfidcrat.Iniquitatesfuarcapiuntimpium, &funibus is tenebrarnon obfcu

1 peccatorufuorumconftringitur.Ipiemorietur, quia nonha- \9rabur" r *

^".^&

a Qua hiretici fanftis pattibus fapientiores fe autuinant , vel cum opera tencbxarum 18 "OX, UCUC UICS lllLl.

facientes iniqui , adominonouvideri, scfefacile eius iram putaurpoflc toleiaie. K Iniqiiitites &C.buit difciplinam, &in muldtudine itultitias iux

decipietut.

\\ Peccacor,qui vel in

magnis decidic fce-

leribus,vel m praufsimptus, vel infidelfs pofiaccepram fi-

dern anathema fa<frus>vc ha;rerici,vel catholici nimijs fiagi-

tijs inuoluti,qui vitijs, vclfunibus peccatorumconfiringuntur,cum inceirabiIiaugmetofuprauitatis intereunt,qui.n.funem raciccorquendo femper,^ inuoluendo fidem fideli

bus auget,talis efi fortitudoopernm malorum,taleslibnherccicoruni

,in quibus praua prauis nelentes non aliud fcri-

bendo,quam quo fe arctius obligent.agunt.1 Ipfc morietur. Quia de adulteris mulca difpucauerac morcfuo in claufula narrandt,qualis fic finis calium oftendic,tdefi

quiaad morccm tendanc35ternani,quiadifciplinam vit^de Ftcfiaci func. _

CAP.

NICOLAVS DE LYRA.I r Inmedio^&c.i.inter illos depopulo mco.q.d.dum adhucr,:m viuens tn congrcgacione populi mei parum diftabam

:a,:henna,vc exponir Ra. Sa.vnde de homine ncc adhuc vi

Wicedicitur vulgaritcr,quod habcc,vnum pcdcm in infer-

Idem aut fignificantecclefia, & fynagoga ,nifi quodcc-

c. ia df conuocatio populi,fynagogavcrocongrcgatio.a Bibeaquam. Hic confcquentet inducitad ftudium fapicnii cum dicitur:B/'6e aquamjapientix falutaris . 3 De ciilerna

;ii.defacrafcnptura. 4 Dcriuenturfon.tui fo. fapientiama hauftamalijs communicando perdoctrinam. 5 Etin

B.ihlociscoibus ) &: manifeftis.inralib. n. locisdcbetdo-cc fana doccnna, fupcrfticiofa vcro, 8: mala docerur in laci

bis. 6 Habetoeasfolus. perhoc.n.nonexcluduncuralijfi' les dTfcipuli.fed illuforcs , & incrcduli , ficui dicic falua-

^cM.icc.7 .a. ^Sîte fanclum dare canibus,neque mittatis margari

**(Jlras antcporcosi&c.idcofubditur . 7 Têc ftnt alieni .

%UeOjtV veritate. 8 -Participestut. ideftdo&iinanua?.sitvena tua bcnedicla. i.fapicntiatua.vndcalij proficiunt.

(

Etlatarecummnlureadolcfcemitetu*. i.legediuina , q fuic

d-ipopulo Ifracl tcmporeadolefccntixfux.f poft exitum

gypto . Tuccnim propricinccpitcffepopulusdei.vnJ( iicitur Icrc.i.a. I{ecordatusfum tuimiferans adolefcentiatuam&baritatem dcfponfationis tux,quandofecuta es me in defertot&c.Stiiunfenim lcgis diuinx habet delcdationcm anncxam,i(i > iubditur. 1 1 Cerua chariflimaSupvAc cft lcx diuina.12

Etgfatifjimushinnulus. ideft difcipulus in caftudiofus*13 yberaetus. ideft conciliationes fctipturar.1 4 Intbrient te omni tcmpore. ideft rcpleant te iugitcr.

jare fe</(ofj ) c>r.f.a.fi!perftitiofa )& mala dotrina.q.d."Uo mododcbcsdeclinarcad cam.ectam occultc.ideo fc-

*!nur. 16 i{cfpirr,&c. quantumcunqueoccultetur.J7 Iniquita.&c. i.oftcnduntcapcumcoramdeo,cuiomnia

l!u ikinc,& apcrca. 18 Etfun:bus,&c. icaquodnonpoc|iteropcrari bonum ,propcer habicum viciofum inclinaet adconcranu. 19 lpfemori. morccculpar,c\:gchenx.

- rion.&c. 1. nonrcccpiccam,fedrepulic. 11 /

*>Mnl.fue. qua fapies fibt videtur,qua:eft maxtma ftulcicia.

>Ji

''tcipictnr. pcrhoccnimdcpeccacoinpcccatumlabiif.Lxpoiitorcs

Expoficorcs aucem Larini dicunt, quod in hoc capitulo noncft locutioquancum ad primam parcem mecaphorica, fed

plana,icaquod in prima parrc cxcluditur adultcrium , &fe-

cundoconfulirurmarrimonium.ibirB/tej^w.ltj&exponaturprincfpium primx partis.vc fupra,vfque ibitFauus enim dlslilr

lans labia meretricis, qux pcr vcrba blanda,& mendacta con-fucuiihominem decipere. Et nitidius olcogutrurcius.quiaincontiriensattendic, &miracureiuspulchncudine, & fibi

mulco maior videtur, quam fic propter motum concupifcc

tix.Nouiffimaauccmeiusamaraamaritudineculpx,& poc-nx.Et acuca quafigladius biccps.abbreuiat enim mcontme-tis vicam, Zc minuic cius fubftanciam. Tcdcs eius dcfcendtmt in

mortem nature, quiavitium luxurixeftabbreuiatiuum vitar,

vt dictum cft.Er ad fnferos grelTns illius pcnetranr,quia mc-retur penam gchennc. Per fcmitam vit^ non ambulat redeviuendo. Vagtfuntgnffus eius, quia tales muliercs funt vaga-bunde. Longc fac ab ea viam tuam,& ne appropinqucs futi

bus domuseius , quiain talibus proftibulis folcnt efleri-

baldi ,raptorcs,& homicideJdeofubdicur. Iê desalienis bo-

noremtuum.idcft bona vndedebeshonorari.Er annos tuoscru-

*fW/.idcft vitam cuam hnmicideinproftibulo larcnci.Tvê/or-

tcimpleantrextranet.idc{\ merccrtces,& earum ribaldi. Viri-

bus cuis.-deft bonis,que rtus viribus acquififti. Cecera expo-

nantur,vtfiipra.Bibeaq*uadecifleina.H?ccflfecundapars,

inquainducitadmatnmonium , quod eflconcupifccntiecarnalis remedium. dc quo ramen loquicur metaphoncc,dtccns:Bibeaquam decjiernatua.idcft ii non poccs , vel non vis

continerc,refrigeratecum vxoretua. Deriueturfontestut

fotas,i.pueti a te in mfimomo geniti . Et in platcis aqnastuas

dittide. i.pueros tuos iam adultos confugio tradc.Habcto easfo

lus. j.fic cuflodi vxorcm propriam,quod pueri ex ea finc cui.

ideo fequicunNec fincalicni parcicipes Cvii,in nropria vxorc

vcl prole.Sic vcna cua benediwta. i. prolcstu.i we vcro matri

monio naca Cerua chanflima, fidelis fponfi,(S<: graoflimushinnulus fidelis fponfiis. Vbera cius inebriencce omni rpe,

& in focietaceei dclecterfs in iuuecuce,&: fcneccucc. Cîiarc

feduccris filt mi abalicna,f.mulicre fornicaria, vcl adulcera?

q.d.nullacftca, velexcufaciocua hcsvxorejppna.Rîp^CiCdns vta hols.acocs greflus cius coiidcrac , cxponacur,vi iup.-

CAP.

1627Gfol.ord &Nicolai dcLyra. \6ii

A C A P. vi.$ liiwi. Liccr.-i!ircrpacct,quia tliadec cf,qni fpo-

bondcrit pro am'icofuo,vt c-0 (blictt^us aclmo

ncaoquarenui rcddira pecuma.qua dcbcc c tie

dicon,&: fcipium libcrer Allcgoaurc in hac,

mifitie* dodorcm .in

C A P V

dosnon furlicit, faltcm fuimcccuram ngrf* no

li iaj icntiii lorcndi nequic ab homincdifcere, 1.

(jpicncia:d fcac a foi mic.i,quccum non h

prarccptorem.ncc principjm.parat xii-r. ii,&/t-

'1 . c. ...,,.u.i.., ^.,;.

grtg;'tin meiTe,p3CO

JX n nnn.c.

ritn*.

B

f pr*fcfluDT.

tI*fr.S44

fCDffipIicabi*.

liqncntciuKrmv.i-

cpntcqncmlibWjv c

lcgctc dcbeat ,in-

nruit. tiicHttCcnim

pteccptofi COCkilc.

fni dcfi-

xifti apud . Qdc.fi:rcd;ceu $1 ani

ii;.i tr.urs ip pcrtCU!o UIC COtHK" fico-

n;s sccepcris, iam H

gaftiirutt- apud cu-

ra folicitudinis quc.

aii decrac. HUqnca*tus cs ver. oris i. &c.i. pro fcr. quia dil

commirTisttbi cogetis bona prxdican-dodicete , rcipfmn

pnus ncccflc c(i . qdixcris ,cuftodne.b Snfti% nontantQ

ipfe bcne viucndo

vigilare mcmcnto,fcd ilhim cuiprxesa pcccati torporc

prxdicando fufci.

c T^cdetU. Sotnnu

dacoftilis, quifubdicornm curam omni

noncgligic. Dormi

.-

proucrbia

Tllndeficicn*.

er fuerfc s veniet vt fons meflts tuaTTaHsimpigei.fedhomoapoihta.

b TSehifrnaticus.bi"

atc. HorHot3poftata,virimuiIis, graditur ore peruerfo,4

annuitocuiis, teritpede,digitotloquittfr,prauocorderna-. 6

7chinarurmalunit&offlditerttporeidrgUieminar- 1 Huic 8

TSicutfur. <j

extemplovemet peraino iua , &iubitoconterecur , necha- * dcTnxatenea TEiubcfcat Oligcv b

H , .,5

1. Dixcr.it debxrefij&flijsvitiorunigcneribus,I -ft !r

r. erarprTccpcorci"n, excirauerarpigriim,ac nunc redar

Sl fchi.rnaiicum . Vbi nocandi!tn,quia quem feminan-

cai iur^diccre voluit,priusapoftaram nominanicq.a niil

(upcrjrcntis angeli ,

a confpe&u cdditoris,prius incus

lucrfionen.snris ca-

[lcrct , fo r"i' P^-imvique.tJfe-

r,dcquored 2

. : Quiaw.! interior cujo-

1 ejl , (]ordituta

uttexterius membra:

îiergoftacii men-

jpcrdidit ,forisin

jnftantiamocio-

lit , atque ex-

lmmobilitacc-

, quodnulla.sradicefubfi-

it.

t Sexfunt. Deeotm.quamficodibi-ldeofeminandodi

jlirdiaminfinuat.C Deteflatur anima.

Inindum confue-

ti:ncm hominum] iicur, vteu valde

odiflefignifi-

. t .vndc in Efaia: So

ites veflras odi-

vânimamea.

ulos,&c. Enn-Htat f*x capitalia

tipmina , qua: ramcn1 uracionc d:fcor-

d feminantis,quafi

Cap- VI. lt%oqucmpiam teftimnnium proferrc, quod no idem effc puca- i)dumeft , quod fupralinguam mendacem nominac.Poc ecenim mcndacium , (ed non c ontra proximum dici.Poreft in

quam perditus quifque homini mala,& fibi, &aPjs mferrc,

pace fciuaca ecclcfiar.Ac Douacus,& Arnus eoruque fequices grauius eft.qnod

a"Tsatiaborcumaj.g.f,' I

&egeftasldngefugitt 1

a T SupiadUla. b TTali

fecerunc,qui concordiam fratcr,nae,ynit?tis fciderpnce* Conferua f.U. Nucfub adukcr^r mulie-

ris fpccie prohibetab ..udicione here-

fcos.

f Ligasaincor. i.in

co&icacioe precepta

fdoccr,

t Ideo.

TOmni tempore iorg.it fenvinar,,qaod defe(tatu*deasa/^ . _ i- 1 . '-/>,,._..-...

jp-. jv..,nihuûh: '"'6- a ";unnar,',<juoaaeteitatu*tlet*s.

bebitvltra medicinam. Sexium,qua?oditdominus,&fepti-a TQî-jrffim_melt, b TSciltcei fupelbiam..., f Inquoibct.alia-siixjuoflibet.

mum deteftatur anima eius. OcMosfublrmesvI.nguam men-a Hic peccatum, b In proximum.

dacem,manuseffundentes langaittem rnnd'x.ium,cormahchi

cr9 Cum ambulauetii*II

* z Tanta fic medicatio

'? dicnne;kgis,vccum:*4 vjgilanaliquid ope-1 5 rans,hac fedulo me-t^ te recolas,cum dor-l 7 mieriSjinhuiusme-

nam cogitationes peiiimas, pcde^Veiocesad curredtiin ma- l8 moriarequicfcas.-cua Alialcclera. b Ad VuirfpeWauv uniutem, uef ueftratem.

l 9 CUigiIaneriS,hancfc-

lumjproferentemmedaciajteftefailacefflj&cum^îcminit10 dula mentc primum

e a Ne unitatem corrumpat. Dei .ll adtnentCm fCUOCeS

Einter fratres difcordias . Co"nferua fili mi prcecepra patristui,

al ficcnim fiet , ucnec

a TEcclefis. b fConfema lic. c f Ad cognsrtdum .

2 * lligilaS offcndaS, neC

f 6cne dimittas lege ma'tris tu?. Ligab

ea in coc

rde tuoiugiter,& \* ftimor

^noaurno

a tAd loquendum. T Loquelam tuamhorum dulcedine ndi<jUe niunito, nefa&aiit inlingua.- ^.lûanSlAIItCt:

C am-b f iiwiuenrfo-, 26 bfilauerts inprofctluiu-

^ circunda gutturi tuo.Cum ambulaueris t gra diantur tecum, 7 jhtiagradiantur tecum t juce*.

a Tlninoite. *b TNerapiat holiis. c Inielurrcftione. '. 25 ffiandaia del , Vt tC'171-d Expectando.qu.-rpiorfiiferarfr, , fl n

h cudormieris,cuitodiatte,&eu!gilasloc|uerecueis.Qujama 50 h Cumdormieris. iaMinoiibus. a Maioribus. Incipicncibus.

datum lucernaeft,lex lux,Scviavita:increpatiodifciplina^,vt $ti l morte cuflodianta-

mmamtuam,nera-ftioradepomt, q.a i cuftodiattea mulieremala,&abladaliouaextranca:. N6 co- ^^ piachoftis.Cumeui

is cfi facinus ll-

i.quo vnic.is, Sc fraternicas , que n fpiricuffancli graria eft

imexa,d.ftipacur.Poceft.n quilibec oculos iattanccr cxtol-

;-,lmgua menciri,homicidio polltii , & mala proximo maInan, alijs fceleribus membra fubdere , falfum concra

quem-

gilaucris in refurre-

ftionejoquere cum eis expectando pra?mia,qu(|tibi fiea fer

uaflcs.promifla ei anc.

i Tôn concupifcat. Patct de adultera.Sed htjreticifi bene vi

uerc , & apte fe agere vnr, vide ne feducans eoru doctrims.

0. a Tretittm

NICOLAVS DE LYRA.I Homo apoliaca.H/c deteftamr apojlajiam a fide,qu folet fe-

Wainegligentiam fcicndi ea, qua funt de necejjitate credenda, cum

BfmHomoapoftavir inu. i.efficitur virinutilis,tantaenim eji

MVita> buius prctaiiyffnod vix putefl humo ad bonumreparari. Hoc

mLloiju tur .Aposlolus ad Hebrneos. 6.a. Impoffibile eft cnim

<ft,qutfcmel fant \\\um\mu,S>cc. f.per fide&facramenta.Seqrmtitde.kt prolapfi (unt.f.per apo.liaftam.I{urfus renouari ad pce-

BftMm.ff accipitur ibi i-npoffibile illud,fuod de dijficilieU pofjibi-

Jc. r elienim vnus modui impojfibilis , vt habetur. ^.metapbyjices.1 Gradicuroreperuer. loquensmendacia .

3 Annuit ocu. litendens mulicribus impudicitim ftgna.

4 Teritpe. v -gabandus per locainhonefla.

5 Digico lo.idefl cnmfnperbia.vnde Efa.^.c. Si defieris digi-tut cxcenderc,&: !oqui,quod non prodeftj&c..6 Prauo cordc ma.malum. contrainnocentes.

7 Ecomni cem.iurgiafe. idejinititur feminare inter eoncines.

'*> incextem. idelircpente.

$ Venier pcrditio fua. in morte,ideofubditur.IC Nec ha.vl.me. quia non efl locus peenitentU poflmortem. Et

?n in omnipei cato mortali efl quxdam apoflafta adeo,& maxime

'".ccatisenormibus, ideo fubditur.H Sex func,qtia?o.do. tanquamhortida.H

Ecfcpci.dcccfta.animaeius. tanquamhorribilius .

l i Oculosfub. per ftgna fuperbixmanifefla.'4 l.inguam mcn.Jcilicet mendacio 'pernitiofo affuetam.l S Manusetfun.innoxium (znvoiuntarie,& eleelione.

i {> Cor machinans cogitacio. contra illos quibus oflenditami-tit

figna .

J7 Pedcs vcloccs ad currcndum in malum. ex habitu vitio-

fo : boc inclinawc.

Profcrcntcin mcn.ccftc fri.fcilicet in iudicio,quia tuncnon

lîipticatcontra froximu ,fed etiam contrapublicx iuflitiabonii.

19 Ec

Ouidius dcremedi

19 Ec eum.qui fe.mcer fra.di. quinonfolu debentcffe amieitia

coniuncli ex cohabitationein vna terra,vclciuitate,fed et fangw.nis

propinquitate,veletiam vna religione,ftcut omncs chnflia ifuntfra

tresgeneraliter,& religioft eiufdcm religionis magisfpecialiter.

ao Conferua fili,&c. Hic confequcnter excludit lajciwam^qu&fo

lelfequi ad dejidiam,de qna prius locutus efl. vndedicit Toeta: Otiafi tollas,periere Cupidmis artcs.f diuiditur iu duas partes,c/uia

primo retrahit a luxuria ex meretricis vilitate.Secundo eius inuerccu Diuifi.

dia,& importumtate.c. 7. Trima in duas ,quia primo retrahitaluxn

ria ex meretricis vilitate. Secundo ex crimtnisgrauitate , ibi . Nongrandis.f quia talis luxuria perfapientiarn enitaturjdeo primo in-

uitat adipfamdicens.CanteniA fili mi pra^cepra patns tui. fcili-

cetdei.

11 Et ne dimittas legem matris mx&c.ideflfacr fcriptur*vel ecclefne.

21 Liga ca iugi.in corde tuo. firmiterretinendo.

23 Et circunda gutturi tuo. de his loquendo.

Z4 Cumambulauerisgra.te. eameditando.

15 Cum dor.cu.te. quiaobdormiendo in eorummeditatione ob-

dortnis in domino,& ftces in eiusproteclione,

%6 Ec euigilans loquere cum eis,&c. idefl refume meditatione

de ipfis.

27 Lucerna cft.fcilicet minoribus,veliunioribus,quiaminus cla-

re inteUigunt. Luccrna enim eft lumen in tefta.

28 Et lcx lux. maioribus,qui capiunt ctarius.

z<? Ec via vita: incre.difciplina?. ex ignorantia feu infirmitate

pcccantibus.

30 Eccufto.te./c///cet/>ndi#rf.

3 1 A mulicre mala. idejifornicaria.

}Z Et a blan.lin.excranec. idefl adultetx,qux aviro fuo cxtra-

neatfe,velcum vlro fuo reciptt extraneum.

3 3 Non cocupifcar pulchricudinem eiu$ cor tuum, ne ca-

piaris nutibus illius.î<j habet vtilitatem annexam.ideo fubditur.

1 Prctium

i6$iGloford. & Nicolai de Lyra. \6

%

fNnnfperrAIjrrin, tun

I

fVinbeicti-im lioro

lejere poflu.

|.umelotyT

pwvreiu.

a Tretium enm fcor-

[i. Brcuis vjI

fornicationis , ^pcrpctua pcma fn-

:jns . S.cur c-

nim leiunus dmr-

ruin fbtum cflu

o\t rfiirtcm , & ni-

fulomitius potimo-dumcfutlt , qni co-

mcfto panc Ltura-

tus abfccrTcrac ,fic

qui intrat ad fcorcti :

aJ horam quidcm c-

uaponrac Iroidincrn ,

fcd pofl p.uiiulumatdcntior rcdit.

b Tîtvqnid pctrjl bo.

Soll ci cotiecdictir

hxrcticorum Ibros

lcgerc , qui adeu foli-

dacus cft m tidc ca-

tholica , vc vcrborumdulccdine , vcl aftu-

cia ncquc.it ab ca fe-

parari.

c Tôngran. Furtumnon cx fe , fcd cx

tcmparatione pcccacimaioris,

a f Auoitc antc ooilos iu.h KvLwu.

cupifcatpulchritudincm eiuseor tuum , ne capiaris t nuti-3 ^S:dtaincn.

i bus ilHus. Prctium cnim fcorri vix cft vnius pnnis.mulicr au-a ( Ad iinaginemde- ri*>.iiii. 1 F.igc erfO.qu a tiui;-.;u:J. [

b tcm viri preciofam anim.im capit.Nuqutd potellhomo ab- 2.

j fM-.-rctt.cit.aui hsti iHrtioaMr. $

fcondcrc fencmin finufuo.vtveltimenta illius nonardeant,

aut ambularc fupcr prunas , & non coUiburatur plantx cius?

^cut iilu.i n 111 pote.l. a f("Jodimi>iuiii.

Sic,c]ui ingreditur ad mulierem proximi iui , non erit muii-a fQ*iV o fEnaii-.. c f AJcouip.iia<' ncin aduitcriV.

t dus cdm retigeriteam. t No

c

n grandis elt culpa*cum qus Fu-

ratusfucrit. Furaturenim, vtelurientem implc.it animam. c

a fMonfraaduft,ôodpatet,qui*depic. ftnfiapcr.

Dcprel.cniusquocjueredcletfcpruplum,&omnemfubfian *

tiimdomusfua:tradct,&libcrabitfe. Quiauteadultcreft"7

fQr>Jco:itingitj>roj>.cor. b f Iitfipicluiaia. fNontainenlui.lcdot.*

c flnhoc. flnh:cu'a.

proptcr cordis inopiam,perdet animam fuam. t Turpuudi- 9a 1 in f.ituro. 1

ncm,&ignoa

miniamc6gregatfibi, &opprobrium illiusno 11

flnmortc. a JFroptii.ucl Cliriiti. b * Iudicii

ddelebit:fQuiatzelus,&furorvrri,n6parcetindievindicte, 12

a 1 Non afpiciet in:mi!ciicoiditeruifuj hominis.

o Donnnc do.apc no. c Qjuiiju tcuipus nandi, fed remuncrandi.

nec acquie"fcet cuiufquam prccibus , necfufapietprore-

demptione dona plurima.

maioris , ide(Uu

terij , non gn |ciie culpa: pci i :

rur . SicIcrufrjn

grauius peccant mcitur : Iujii

Sodoma ex te, ;

quia Sodoma 1 !i.

vcl pauca,fed n.

lcrufalcmplurac n-

mitic.

d Quia jeiu.s, cf

ror vm non, &c. 1 )

dominointclli; n.

dum eft : quia c gmmc parcic rc .

bis , nun paidic inocis : n

quicicic prccibuL"-10 ciamanuife . Ncc dona <io-

rumnon (.-ft ibi'

pus, vc) tai-ukUi

icipic .

Z.'ljturc[|

iiquisfponf.unfiLidcft cccleflam , iu

auimam quanqt Ifl

dclcm corn

praclmiiic.

N I C O L A V S D K L Y R A.

I Ttztium tnmfcorti vixcfl vniuspanis,&c.ln Hcbrxo habe

tur . Frufruin p.it]'s, quod cii modicum,& tamcn acccdcnsad eam pcrdic mawmum , idco fubdicur.

s Mulnr jitem viriprcCoja >i,&c. canquam laqueus diaboli.

Diciturauccinanimaprcciofa.quiaad imagincm dcifada,&ad iupcrnacuralcm bcaticudinem ordiiiaca.

3 T^nquiJpo.bomiab.ignem. quafidicat. Sicut impofiibilecfl ignctn in iinu 2bfcondcre,aur fupcrprunas aoibulare ab

fquccombuftionevcihum, &placarum,ticimpoilibilecft,quodadulcci litiincmaculaculpx.4 tioAgrandisejictdpa^&c. Hicconfcquenter rctrahirab

adukcriocxgratiicacccriminis, quia multograuiuselt f.ir-

to,quanco vxor cft rcs magis diledj,&: chara.m qua adukcrfacitiniuriatn proximo, quam rcs,']u^fubcrahicurfurto.Ice

quia pcr hoc fubftituuntur frcqucncer hacrcdes falfi . Icemquiafurcum frequenter commitnturex defccfu rci ncceflanacad victum,vcl vefticum,& hoc e(r,quoddicicur.jVo^ griifo rf?c//>d.fcilicecfurtum-rcfpc&m adultcrij .

5 Fnruiur enimyvtef4rientem hnpUat anfoiam.ld eft,VC fibi pro

uidc.ic dcrencccfiariaad vic1um,'vcl*vcflicum .

6 Drprebcnfus qm.qur rcddctfrptuptum. Hxod.u.dicitur q, dc

rebusinarMmatisrcddacurdtipluin. dcouib quacuor outs

pro

cap. vir.

aT^ //; mi. H$c pc-a nochacad^m,

qucfupcriorplcnius

cxplic.it.

pro vna,&: debobusquinquepro vno, itaquodinlegc

fcribitur,quoddcbeatrcddi feptuplum . Idcodiccndu

proptcr incrcmcntum furci fuitadcjgrum ad pcenam 1

vc homitics a furco cohibercntur . Neccfl cocra legemnon inhibuit addcrc ad ptrnam pro bono rcip.iblicar.

7 Ei omneiiifubAornus f/^c n-j.pro fua redciiipcionc,&

l'urliccrer,dcbebac vendi,&: deprccio cius fatisfieri.

8 Qui iwtcm ad.eflpropter corjnopiam. Adulccrium.n.norB

miccicuradfiipplcndu indigenciam v:clus, vc! vcflicus,!!

diiftu efi de furto,fed cx deieclu ratiois,qua: vocaturbitja

qua; negligenscfl rcpnmcreconcupifcibilcm, quaMci fubijci.

^

9 Vcrd:t ani.fuam. commiffionc c,tilp2.

10 Turpitudinem,& ig.con.fibi.qiua vicia carnis func ma ri

infamia;.

1 1 Et opprcbrium illius non deleb.&c. Intcrminabilis efl e in

pccna gehenn c, ad quam iudicabitur (encencia nretra<H

]i indieiudicijj.ideo fubditur. n guia^lnst&fhorm&c. Dci, qui dicitur lnc vir

, quia frequcnter in veten t Ifl

meco lcgicurupparuiilc in humanafpecie.Ecquia Cti: u

deus,& homoin formahumana, gloriofa camcn appaipuin iudicio.A 'X I .b. H:c lefus , (jui affurr.ptus efi a vubis tn c U

fic veiiia. fcihccc ad indicium,qucmaJmodum vidiftii âfceudcnccm incockimm corporegloriolo .

CAP. VII.

fNcharc contingant tibi fi mi.

llimi, euftodi ier- l

moncs meos , & *

a fln coidc m.ab.c.t.vt non

pcc.til b f Ne tapiantur.c fOetualubitatuia.

- Fiii honota, prxce^pta mea recondctibi . Fili boc

npra domi- 3

fltc.ninettfio , fGbana koflft. b eNolitctimeieeos, qui cot.occidunt.

Hcbr-t- num f &vaflebis,practebr eum vero ne timueris

a fDial)olum,uel quemlibct.b TH lc licet.

4 alfenu Seruamadatameay

6Vviues, &legemeacjuafi b

f Diligcntct.

6 pupillaoculitui. Ligacama f Actibus tuii.

r indjgitistufs, fcribcillaia f Iiilatitudinecogitatiouit.

stabulis cordistui.Dicfa-

e

b Et lcgem mt

Tam folercc:

quedoceo,qual B

re6ti finc h

cias.

C Dic fa. fo\

pienciam eC*.

cc docliinr^'

tibi dileciioiic <i*

luagc vc 1k-c

4*

N I C O L A V S D E

CAP. VII.L Y R A.

1T7 Ilin.icu.fcr. Hicconfcqucnter retrahitaluxuriaexme-

17 ictrKisinucrccundia , &importunitate,(iuiaeuitaturp. 1 fapicmiam.idcoprimo mducit adfapicntixamorem.

Dimfto.Jecuodcdciiribil pcnculum inulicrisadultcr.T.ibKOr/c/jr-

% yirj.Tcrtio nn nccipfamfugcre.ibi.' T^wwcfrô.CircaprimuitunpitViw'/ii( ojpcrcAdimp||tndo.

I Etprt.mtarc. fict.c chclautum prctiofum.

i Fili

$ Filiho.do.&vi. IfieverfusnoncftinHcbr.co, proici

quod ipfum tranfco.& quia patec eius feritentia.

4 Scruamandatamea,& viues. vicagraci.t in pra;fenci,&rixinfuttiro.

c ir legem meamûaft pupillam or..//.Idefl valdc diligc;

& folicite.

6 Liga ram in digitis tuis. opere adi mplendo,quia manu

organnm organorum.j.deanima.7 Scribe illam in ta. indclcbiliter retinendo.

8 DicfapicntiXfSoror mca a.idefl dil:gc eam charilBmeI Vt

\o

er

ft

i6yy Prouerbia Cap. VII. i 6} 4.

g Etprocaci vultu ktanditurdicetf.hlxta litcra pntct, qu; i tTJC

retrix couiuium fc magmficum pr.rpjrafti- faterur. A) h: rc,

tici in cunclisquxv.t>unc,viaimas fcfuc falucis, Dpoiimwi-larc.vc! aucumanc vcl autumarcgeftiuuc.Na & dommos nddiicipulos. fttf )t'if /wrd , vr ots

, qui intvrficit vos,arWi.<>br\&r..

h Intexuifunibus k-

pojlutionc(c\ ;c: h ^recica, que a vcra cafl itacc ccclcile pro-

Abacurextrane.7. m, L hefeneftra. Pnrct iuxrn ljrern, quia fipietum nfpe&ns maBiflrooim & infirmorum adus fcdulo fpeeufuur cV fortiu.

\: crcma Pei fnpicncia d: cdo profpexit ,&. vidit ocs ftlios

lihc.mrrHj. Apcrteau-rm Jalamondefe- * Scribeintabutor.t8c*ilft>roreAfaoeell.UwupicilfixC. tl.tium Solccledti OUtu-flradomus fu*fc pie

7

ntie , Soror mca cs , &prudcritiam voca t nmicatii tuam, cx funibus , vd iux-

r*rc3ccl!--sprofpc-. hx,,,^,,, b Aato,cci&.

, la aliam cr.mslicio-

lciflfcdicicvrpnruu- vtcultodiat tea munereextranea , & ab aliena cjuc verbafua z ncm inftitisiucexo*

lorumgcfla dljudl- a Vtdecipiat. b Quati.quidfc,;. ,S.^tualijomniaiudicar.Scip.eanemL

"

tl.r, molIiorCS flcrt

S^=r"cci-a dulcirffacit.Defcnc

b

lira cnim domuS me7;a-cancclloS pro- 1 Spfcft*^fcSP

sagqu,! fpcxi'i?uTncmT;idco

+paruuios . Confidero JecnVdem *&,hi'S?5S

oi -Mcnlf-ne rorfidera* *teUnr*:iefttHtdi.e. b

Rectefcawdom.êxpofuimM.fci,, < mn! 'ir .; n,>.r,c /!,.

F.rlirpiCncCOI.nutia

platea,& mxti sngelum poliu elt.' mOlilCiC qillCtlS ac-

cfufficicncctame b juuencm qu i traa

nfit per plab

teas liixra aneulum* ,&nror>e 6 fiS n;":.liuspccibush ,pfum qm fons suc, 1 * *

...*b*dti? ^ *ergopictisex Acgy

Lncradcgenccmaipic vjam domus illius prradirur in obfctfro aduerfperafcentc die. 7 Ptoctjamoculoriim

unc.Hinccnim Aa Quiina ]e^ l od,tiucem. V '

cecjcilleccbras, qui-

occurrit illior- 8bus ncfando afpcdu

turbnedefideran,. 9

na'tumcrecricio,tpra:pararaad capicndas animas. Garrula,'a In priinis diiciplims. b Semper difcurrit Yt acquiiat. I l

&vaga , quietisimpaticns,nec valens in domoa

confifterc Iia Cu,nuasja),osrapit. b Cum voluptuofo. ij

D

loan.itf.a.

f cognatatn

ClUi.

mni.niui-tijiui" a Qui.naleagôd.tlucem.

oftolus.;spiriujis

d uino<5tiS tcnebrfs8ccaIigine. Ec ecce mulicr occurric illimniiiuaicat,& Ipjsa ^ Eloquentiaimmunda.

b Laqueis mortis. c Qutetera eccleiia: turbnedefideran,.

r* cncm vocac adulce

jm,no propcer vir

* jrem ,fed propter

iftabilicacem , quiafic in placca, quiaefcruit angufta via

ucducic ad vicam

irrctios facilius adfeduccnda metisar-

cana penecret. Ciuiavero nommc funiu

aliquando folcntdi-

pcdibusfuis. Nuncforfs,nuncinplateis, nunciuxca ân-H ^Xâa Cum alio hxreticcs. Sibi lociat. Leucm '5 ,

gulds infidians . Apprchcnfumque dcofculatur iuuenenyf^Sg!fiau- ratie*

vitijs

/i74 4e;K&.quia g &c procacivultublanditur, dicens . tVi&imas pro falutede-!o cicr,cont.xtuvcrbo tJViainwp.efkchca rcflitudi- . iniibriJCorceftis,debui.

l

rumceleftium, fa-clfi

,

c.

oru,n tCt '

:, &:prope viam uorui , hodicreddidi vota mea . Idcirco egrclTa iuminoc-jo hibrefuis audicori-mi l

omUS lllillS gradl- .a Declinaergo admequiaintexui. bllS qiiafl ftiaClim p

ir,quiaa viavenca h curfum tuum defidcrans te viderCfSi reperi. Intexur1

funi-^j rarc.inquo avitio-

sdeclinauiC.Mcri- a Quietitmolliciemdefigrut. b Vt tfu delcftet rUlTi tUlllultlbuS li-

> vis domus mere i bus f lc&ulum meu,ftraui tapecibus pid:is cx AegyptO , alper-J berocordequiefeac,icisvclhzrcticiap a vtodotecapiat. Ergo. caieiu dort.ma, Jz fed veraciccr illis fti-

op:ac. K fiafbilemeummyrrha&aloc&cinnamomo. Veniinebrie-25 nibus pcecacoru con

Inobfcuro adie/pe

fccnte. Quiainmta;pcr c^citacc cor-

s,adtcnebrasfefti

icpeccati rkdam-iciunis.

Etecce mulier oc-

\rr'uilli ornaiumeretricio . Patct hxccuntftade merctricis o-

11 tu Uliv 1ijv.u1.il 111y

1 1 iiotx rftuccx. l.inilrtlllLlIIV. V *ii lUCUllC-25 ' , "-'u;' pti.i-rfi.uiu cuii

murt vberibus & fruamur +cupitis ampiexibus,donec illu-^7S l

?}

m psrdi

a Aeternu*. b Inebriemut.quia non elt. c Chriftus. Corporaliter. d EccleiiaiS ,

,S ' VCj,g''

l

.^'

S"^

3/CorporaliCloi,afcciKl,trcfurgensa mortuis, nobifque miniltenura

gubernandx eccieliar fux fcilicet domtis reliquit.c 1

J r 1-

1-

nibus&pcdibusda-f nentur.vnde. Ecce

cefcatdi'cs.Noneft cnim virindomofua, abiit vial6giflima,?0

'mit?o7a'minleûm,&apoc-iX

l fui macbantur cum e4.In tapecibus vcro pi

ctisex Acgvpco,orn3tuc

eloqtiencic;& dialc&iceartis verfu

tia qua. ab cthnicis originem fumpfit,intelligicur,per quatnh^rccica mcns fcnfum doctring peflilcntis quafi mcrecnx

rjnbus iuxra licera . Vcrum doctrma herccica qucncunqucicaucum rcperit, & vecordcm hucdecipcre tcncat.Ipfa.n.natu meretricio appareccV: immundarcfulgcc, cloquecia

r,|paraca efl ad decipicndas animas,fSi quofcunquc afiocia

ipoccfl.fpincuali morteperimit.4 -4 Xec valens in domo. Nulla efl harrcfis que primis contcnta

j idiicipulis, hicnimfuncdomuseius , fed fcmpcr nouos

iiOsdecipiac,qucrit.h S Apprcbenfumt]ue devfculatur imtencm. idcft, falforum vcrbo

. Imblandimencisccncac inftabilcm.

Et

thorum facinoris fe texuiflc glonatur,1 ^ffperji cubilemeum. Promittuntfe,talesodorem cxlefliumhabere virtutum,quibus fua fuorumque coi da velut funibus

cubilia vcnufla,confecrantur , quali Chnfti bonus odor fu-

mus Dco.k Veni intbiiemur. Dodrin^ fandte poculis fc inuiccm fatian-

dos iaAanchcretici,& vircucum graciacoiungcndos, doncccorum gefla lux fcquatur ererna.

Sac

i.Cor.vd.'

NICOLAVS DE LYRA.'

Vccuftodiacccaniulicre. lueji ,adultera,qu<e extrancum reci-

fcum marito.

* Qua; ver. blanditns & adulationibus bominem dedpiendo.'

:Defeneftra. Htc confequencer defc.ibit mulieris adulterx pericu

fua imporiumtate di. Dc fencftra cnim domus . i .de fe-

'f3 corfcn ntix. mex. cojideraui p; riculum mulierism^^.Velpotuitf ' ii laeran,'iw>d Salomon defencflra dornus fu<e vidit iuucncs in-

ctmens ad domos meretricum dedinantci,quttfoknt rnancre prope

<"ihsmjgnatnr/;,ro quodplurcse sjeruientes fubieVtiJmt vitio inco

' "Mi. t\uut D.tuiJ paier eius vidit mulitrcmfe iauantem ex aduerfVlUS

(H.2..i\tg.\l.

Êc video paruulos. idefi,incontinentci,quifuntfcnfuparuuli.5 Conliderovccordcmiuuencm. idefl,babetttem vt.in corde

t&iminto carnaln concupifccntnt .

ttjjn ctarific pcr placcas iuxca angulum. vtpcrueniataimcre"isUmum,qu f.let 'ffe m kcis angularibus.

?ln obfcuro. qut/i qu mak a:j;,<dit lucem.loban.$.^P.tcccc mulitr. ai captaiimn ems bencuokntiam.

9Drnatu mcrc. al magtt acccniendam concupifcentiam.1

Przparaci ad c.i.ani. laquco concupifcenti* carnalts.

Gar-

if Garrula. multiplicationelocutiouis.12 Ec vaga. ex mobilitate mentis.

1 3 Qniccis impaciens.ffr tadus &geflus impudicot corporis,

14 Ncc sscfedfemper vultadfptCiacuia& loca inbonefla cunere.

1 $ Nunc foris. in aliena domo.

16 Nuncin pla. //MttVict?.

iy Nunc iu.an.in. </M4/i dicatmodus eflmeretricisper omnZviam

C7- modum induceread atlum concupifecniut carnaltsjdeofubditur.

1 8 Apprchcn. brachiis amplcxantibus.

19 Deofcu.iu./iii confentientem. ao Ecproca.vul. idrfl,impro

bo& effronti. z 1 V'&ipro fa. fic cfl in libris corretlis. 1 1 Hodicrcdvo q.d.tepus reuertedi ad deleclabilia,ftcut multiaccepta cvionc

in fulennitate pafchali pofl prandiu recurrunt ad cboreas& lafciuias.

Xt,

Idcirco c. fum in oc. fciens, q,tu babcasfimik difidcriit ,

ideo

fubditur: 14 Inccxui fu. vtfti moUtorquafifiramentacfJentimme

diatefnper terram. 2j Scraui zar>cvbus.;tli:fl,cniiofeornani.

2.6 Afperfi cu. vt odore talinmfiat in co dekc~i,\bdiir concubitus.

27 Vcni.ine.i/<k't7wwr. 28 Vberibus. i.cttmtattn vberiuqui efl

concubcntium ad inuice maxime nudi cu i,uda in ktlo. Et q 1 timor in

taJi atlu deleflatione minuitjo rcmouetur , cu dicitur. 29 Non cfl.

fcilictt tneus. jo lix cJomo fua. quafi dicatpotes ibiejiefecurus.

Tom.j. Ff Sac-

r^

j<% Glof.ord.&NicoIaide ,yra.lu

/<S c I m tt(H* tntemrwiuoclertoriimfuoromnumfrumectlcfiicomrtcnejiirruenitutndiudicium. apoflcV- i"Ccl

fc/u.Glo a Sacculum pecunia: fecum tulic , tindie plenjc luna: rcucrfurus t tixmag 'u.:foi'

icquarndiii ccQA niufetutn

ifututom jiam rcfunecuo-cQjidcee nls mimortalira-

^'',uIien

rjsdccus.quuil-1-us patrix ciUCI

Lxtifkarec & di-

b E fottifftmi '/*

^f imerfQi Junt

abt*. Vt IpfcSa*lomou fapiuuilH

Sjmlon ! -r-

iiiiimus , Dau.difuctriuotusa

fapur, qu; :;i

ucritjcrrac.

C fu inferi d

e;;i\ tpvtietrate<.'.

dceccl iid '

nib ait.Porteji i 116 p'c<

Êcclefiam.

eft in domum fuam. Irrctiuiteummultis fermonibus, & blan-1 Qtuli ftultus nefucus n>fc cu r<ll >i int-r iuin.

ditiis labiorum protr.ixitillum. Statfm cam fequitur quafl

btfs

duclus ad vitftimam,& quafi agnus lafciuicns, & ignorans,& quoda SentrH.iaiudicis. b Onm.a iniciioia. f Q:n!i N>s f: v-Iut auis.

ad vincula itultus trahatur , donec transfigar fagirra iecur ciiis , vc-Non coii>oris iuluin. 1 Ab ir.fci oiitus t.c ab&iahatntin viis illius.

lutfiauisfcftinctacllaqucum>&ncfcit quia depericulo ammac il-

lius agitur i Nunc ergo rili audi me , & atrende verbis oris mci . Ne ? Obfcuri ora

abftrahntur in viis illius menstua,ncque dccipiaris femitis eius.' thorf5î"5

S

.uhcns dcapn-*

jviultos cnim vulneratos deiccit, & fortiflimi quiquc lnterfcdi1

; **<SiUiVtOkigCnCSab *T a N-.ilM:ial,aturinvuillus,meus.t.Via:infc.

I { COrCSCOOlT.lt CU

l,ciccic-,'|ucpotldfuntabca.Vfxinferi domuseius,pcnetrantcst interiora mortis.''|

n^rgendos -

7 aducifus caui.

8 d Intcriura

apcM C U l A V > V LL\*l

lv A .

1 Saccuium. :J cmendam mercimouia m limgmqun par iim .

ln d.c v\cnx,In ttdkso b.ibttm: In termino coftituco. qui

a j!,HC fuis d!<tat.\eJtio ai<tv>,i ijitarc 1r.1nfl.1tornoilcr

1 ofut.In dte

plens Unx+ifi <]ui* nntinnitut Ganiles & ah in boc eosfejueustaui

iredrbant omnia ifta inf. riora p> vuenin cxc,i>porum

txleUiu dijpo-

fitiencfed HMtes dc ma citionib.libcuter intrabant domos pn,} ria t in

p V.i (/ ,*'a, vt fu plenitudo Ucri fequerctur,vndt adhuc t> alt<jinb.tcr

tis ChrifUani vokntes enccnnne iomttm nouam vel mntare domfciliii

vm ftciunt hvc Ubcmer in dcfulu \unaynefcauatw dcfvclm bonw u.n

t, v; paraUnmJedfattMntboc h **gmfro luvx vele-usplenitHiine^t

fcikj w flf tiudo bonorum tnnppralinm, & hoc efi dc rdiqnij; Gcn

tuhtm propttt auod cji tnjgi> vitad*m .

j lrrcriuitcum mulus fcrmomb. ideft detim i:,& pfiflionc con

cHpifcwt;*. nuali rui inuoluit . 4 St.it;m cam lcqui. *. c,\ dcns

ire adbu .wfunm^cum lamen uadac ad mulum maumu . 5 IjlfH

.f.pc;ix&culp. 6 Donectran.f.diuinxvltiw.ii. j Vclu'.

auis felii.ad laquc.f e ex apptatu modici cibi illaqucatnr 1 1 inic

ficitur,ftc inonttncns cxafpa.tu lcleilaiionis momvatanex in

Laijiteu culpec & mortenigebcunai . 8 Nuc crgo fili mi audi 111

II c cofciiiuiitcrmonet diiiu pv> icflufugcre duens . Nunc crgo i

audi mc.a::re corporis. 9 licac.vcrbisoris ma. auretncutis.

io NcabQvz.perconfcnfum . 11 Ncqucdecipiaris./)pro^f

tomplernentittn. 12. Mulcosemm Vul. vuintre toncupifcenti*

13 Dciccic. afiatugraiix.

14 Ec fbr.quiquc.vrpdfct de Âdam tnaximo, ejuiaerat inftatu

nocentix pe>h ilusfaetma & vhtue,& dc Satnfonefotnjjimo^Da'iid fa,-c7'(Jimo,& Saiomo>iefapicntijJimot & muttis alus in vt.

tt&noui ttfiameno . 1 j Via;infcrido.eiu$. quiaindonniacominiit.liu culpa,qux cii via adgchcnnam .

CAi\ VIII.

i.>| Domtnus pala1 icutus cO mundo,& inoccultolocutus

cflnihil. Cûidcrgo

ncgleclo , euangcliocius, ad ba'rcfim&

ifciuiammifcn conuiunts'

b Infummi ,&r. In

u.onte diicipulos ii-

T c!am,tin" 1

t:iU,baSd0

yllir -

tuc. 7 .b. Scd &: pcr viaslepe

titulti. b:s qui conucnicbac

prjdusbat ,& cos

lULina mdijr.cbanr,

k!

3

H7 Prbuerbia Ca? VIII. 1638-yfapien

.

"bi duo vcltrcs ccngregatifucrint iu nomine meoiibi

rntn .

îofHiiiinm-iiio t

, jtrrwar.iUni y ci;c. An ogantiam & fupcrbia, in cis, cjui cc-

crisfcmcliorcs *x'flimanc. Via praua m cis quiapcrccma

Ifacitinr:Os bijingueineisqui m bonisquadoquumfitabi-

nuippiam nonha-

uc,kdiuxtaaudi-arum libitii fua vcr

acommuranc.m cfl conjilium.

ion (e cxtoilachu-

iana prxfumptio,lenitudmem vittu-

im foh Dei fapien-

pecuniam^do&rinam magisqudm t aurum teligite.Mcliora Maiidi. b Vrvidetur. c Quu cer.;.-. cie.in,ipfa cre.itrix . I!.acic.itrix,h:ec:terna.

eft cnim iapientia cun&is opibusprctidTiilimis, 6cdmtie de-a Accirsitedco: ijula tt-.i iiiin cue'a.;con.

fiderabile ei non poteft comparari. Lgo iapicntia habito 1 111

a Sanctorum. b Dcus qtii i>|or.rkitur m co .lan. cNcmliultis. d Timcte dominum vt ha-

bitet m vob.is. Tt cnitr.do.

tci,m artu'in,

3c letentiac

ltiueni.

fidelibusccl;tusdatur,cu.5tis mundiopcrib. ctfccllerius cil, Dquod etaddcndo lufTitiam manifefrius inculcac. Namccr-renas opes & gloriam farpius haben t iniufli. Nos auce in rc-

futrcctione ficut Petrus ait: Nouos ce)os & nouam tcrtam,& promifla lplitis expectamus in quibus cfl iufhcia .

g Dominus pofiedit mi.

HllCufc); loCUCUS eft tthtfatirum

parabohcc ad filiu ,telectum

i nunc vcioquiamcncioitcm teccr.it dcfa

2 picnt;a,&: nondixe

3rac qux eflct ik. qua-tar dignitatis, quali

coniilio, eteruditisinteriumcogitationibus . Limor domi- 4 incidtncer oflcnd-t,a poffidct : ab hac D niocjic malum . Arroqantiam & fuperbum & viam prauam, w & commcndat eamwpana mnrmicas , N.mho.,.,u,n. iinconf.i.oh.ib.to ; Mcumeitconi,i.umcuido.ett.

6 fccundum vttamqlic

licquid habccvir- c &os tbiIin2uedereftor.- Meumeftconiihum & 1 acquicas .7 nacuram.fcihcetdi- tfucceflu,

SCCipit.O

[a Ethocpatet :S u.a Peimete. b Apoltalitealij lancli.8 Uinam & hlltTianam

mereges. Re- d M ft prudcntia , mea eft fortitudo, per mc reVes rcenant,,

9 ^c.Dominus&c. dos dicit Apoitolos

*

,

1, j

r P . *?. .- 10 rmnnspojted:tmc.\ix

:

!aliosfanctos,qui &legumconditoresiuu:a decernunt, per mc pnncipes ipe-n domini funt bpcra,icipfos pnmum , , n-

"r*W^?*** Bi*p-u quorum confidera-

onde & ccdefiam e rant,& potcntesdecernunt luititiam . hgo dihgentes me di-i j tioncad fidem , vel

flnnouatimente.a Quod j.iagnum : ouiaMcsuui. 14 CU)S conitiOne per-

ligo,&tquimanevigiIauerintadmeinuenientme . mea

cunit5 Uemt gcnus huma-tExceifa:. 1 6 nQ . Inuifibiliacnim

funt diuitia;, &gloria, opes t iuperba^ , &iuftitia. mehor cft I7

'

.puusactxaturamu-f

bcne

lcgemf

frudusmeusauro&lapideDreciofo, &tecniminamea ar-i^ ^1 pcr ca qtiae tada

J

gento eledo . In viis iultitiae f ambulo , in mcdio iemitarum z JJ j-pjStantigraphus .

iudicii, vtditemdiligentes me,&thefauroscorumreplea

am.a Diliîte ine.quiadiligenda fujn. Dominus e.um po.tne.

b Non teinporaiiiei.uun anteijuain qu.c.fiicc.b/

Ddminuspofledit me io initioviarum fuarum, antequamijfAntecjuam cjuicquam^cjuu ab ztei.

quicquamfacercttaprincipio,ab aetcrno tordinata fum,24

ii fubdicam

hcrcfciunt:

tidicotcs auttorcs

[fufqueTefi. & fc-

tntcs eccleiic* fcri

f>rcs pnncipcs SC

[entesi c^cerosfi-

diuat prxcepcoresledorcs appcllac.C i vcique omnes1] riiii pcr fap;en-

tin, vccfsccaliqtudI cnc.Aicemm: yi-

. .7;;.' potrflis fa-

ligentts , &C.

jgicmcdilige

tcipatrc:c>iegodi-raeum: dSdmani-

1 ci mcipfum .

Hnc quippc ad fa-

fphtiam v.gilac, quimûato mcntisfiudi ad Chfi vdione

Bugerefacagunc.Uccum funt diuitix.

Hsfuperbas, opcsllfas dicic,vt c^leilia dona fignificet.Grzcc fupbus hypc

U>ptnos,i.iuperapparensdicitur:&:idco recle fapientiao-

ypenphanos fccum cflc dtcit: quia quicquid bonorumfidc-

2 1

Z2.

Quia. tAd iiteiatn. ^5

func inteiiecta conciiintut. Vta:cius

iplae llluminationes

pcrquas fc &: angc-

hcislpihtib. ctmen-tibus ofiendithumanis.In quorum mitio

fapientiam pc)tTcdic,

quia m pnmordiocreacur^ nafcentis fi- *

fru&us prucnius uifti

tpriucipatfihabui

ccexantiquisantccjuamterrafieret. tNo'adumcrant abyfli,16

a A pjtregenita.velidemfecundumhominein . vndc.Ecce agnus Dei qui tollitpeccata mundi.iy i. j-r rvel qui occ.lus e.l ab originc mund. . ^g Cta dlfpOiueraC ,

ha-

&egoa

iamconceptaeram. Necdumfontesaquarumerupe- 29 buic. Sedneahquis

rant, necdum montcs t graui molc conftitcrant . Ante collcsJo g^WgmjWego t parturiebar adhuc terra non fecerat,& flumina& t car-^ do atite cempora ; fi-

dincsorbis terr^ .QuandoprseparabatcÎos adcram jquan-33 Uumeflcccpiflc^Ti-

do cetta lege & gyro vallabatabyflbs.Quando ?thcra hrma-H f ui^ccrâprin"batfurfum.&: thbrabatfontcsaquarum . Quandocircunda-j^ aba;ccr.otdi.*fum Sc

ex an. antequam ter.

fie.vfq; du ait: Qn ap

pcndcbat fun.tcr.cu eo crat cunctacoponcsihocethln prmcipio crac vcrbu,& ver.erac apud Dcu, & Dcus crat verbu.

Ommapcrjpfum fada funt. Pcreanccrgoqui negantDct p^ virtutcm

t prarcipuatterras orbii

NICOLAVS DE LYRA.1 tomne deCldcrnbile. fcilicetappetitufenfitiuo.

'

i.i non poteft comparati. quia nonfmt ciufdcmgcncris: Et

1*i.xcedit improportionabiliter talia.

gO fa.ha.in confi. cjuia perfapientum datur fanum confiliu,

4 .cerudicisinterftimcogi.ifKfd tales cogitationes procedunt

)pl>ichtia& eam augmcntant.5 imor domini. fcitictt fiWalis.

' J.t m.iinm. spfumfugiensprap:er Dei ojfenfam,& nn tantu

Y' <>\" panam quudjacittimor fcruilis.

i Xrroganciam. in orc. 8 cfupcrbiam. in corde.

f lit viam prauam. in opc\ e.

Et Ui bilinguc. quod fapicniia loquitur inprxfentia , & con-ttat m ioquiiui iu abjeatia.1' ^ctcllor. tanquam borribitia.

11 lcum conlilium uc ajquahtas. idifi,per mefunt ifla.

U J

cr mc 1 cgcs ; cgnant. is-fie .

14 Etlegu conditores lufia dcccr. Ijla.n.exfapietia procedut.J godiiigcnccs mcdi. quiaflndcntcsad habendu fapUntia,cx

""s norc ipsa n.ncniii C in cii nianct>& in ea dekclabilitir yiv.ut.1 rlecum funt diuiux.f.fpiriiuales& (cdias)ctiam corpo:ales.7 tt glona. tdcflfocnoi coia mutiis,q irnpcndcdus eflfaptftibus.

)i'Ci{ur_l

xb\x.id:st,fnpert)/iii,iu.es >itaquodfupe>biaoriJ~o-ih Duium.Ta tatim modunt dic it dotninus lJa.6o.c.Tv>amk "' pcrbiam feci<loiurn.idefl,in emit.entiam.

1$ Mviiot cfl itutuis mcus auro. quantQ esi mtiior corpore.

1 In

10 In vijs iuftitiar ambulo. idefl,ambularefacio.

2.1 Inmcdio.quiaviriuscoffifiitinmedio. 21 Vtdi.dil.d/K^

fpiniuatibus qux funt ibtflauti-pcri, 23 Doininus poi. tUcconjc-

quetcr Salomon loqmtur in perfona fxpiltix increat cu diatttriDo,

pof.m.in.vi.fua. i.operu fuoru. 14. Antequa. înte.n.omne

creattonenoeratjapietia mji increata.ideo fequitur: 25 Aba:-

ter.or. ybiauie efl ordo ibi efl akqua diflintlio.Lket aute in Deo fit

vnajimplex cjfentia indifiincla ,tamen ibi eft dijiincliofilu apatre,q

proprie nominatur verbiifeufapientiagenita.2 6 Nodum eranc.

Perbum.n.in nobis efl conceptus mentis,&fic itt dininis verbit eft co

cept9patrisfiuefapietiagenita. 27 Necdll fo.de Uctsjubterrancts.

28 Necdum mon. fuper tcrrampUna eleuati. 29 Antcomnes.

i.procedebam afccunditatc paterna. Isle.n.procejfus atermtate men

furatur. 30 Adhuc. i.creaturavifibile. }l Etczrdi.i.partesr**/f

di principales quxfunt oriens,occidens,anJiru,& aquilo.fel cardines

hicdicuntur dux ixtremitates axis mundi.f.polus atciicus & etitcr-

ticui,(juia circa eos voluitur caluw ficut ofliurn ctrca cardines fuos.

3 2 Cijjando prc\ Indtuifafunt tnm opera trimtais i& idco fitius

qui iflfapitntiagtnita vt diClutftJetnptr optratur cumpatre.lc.^.c.

Patermcusvfqucnucoperatur,&:cgooperor. )} <ûandoccrta le.i.cocauitates vbi cogtegatsjun, aqktttvt appaicret arida ha

bitativrii bvmnu & animalium tcrrcfltinrn apta. 34 Quadoauhe-fir. i.fjhiramignis quinaturaliterfcrtut furjum . Illa enimpars ete

mentorkth qua tontingunturfphcrx iutix,xtbcrvocatur.

35 E C hbra.fonccs. conjtituens tos inpondere numero& mefnra.

36 Quando circunda. ne afjiuttet& operirct aridam .

Tom.3. F f 1 Quan-

1639 Glofiorclin.& Nicolai de Lyra. 1640

A

%eluiinutn

fcruiitieoe.

ftp*li

virtucem,& I^cifr

picnti.nn, ldefi.Chri

fiumabmifo.imnio&: antc pmnc quoddici vclCogitatl po-

tcflinicuim,ab lpfo

pairtffiiiflcprpgcnNtiiin.Aiiatianft.iiio.

Dvninus 1 rrcjîf *

princps:im +Ur*mf***ruin opirafua. Quoddc mcatnationc do-

minilegitut.Gcauicmc dominus fccuoduincarncm . Caro

Dcum agnoii.it, <.\io-

na patreinugniricaccrcacura, dominuinconfitctur , ch.i: uas

patrcm nouic pwnci-

pium . Vclin pnnci-

pio viaium ki.irum

vc

bat mari terminu fuu, & legcm ponebataquis ne tranfiret fi-

nes fuos , Quando appendcbat fundumcnta tcrra?, cu eo eram> Omnu in lajiicntu trcilti. b A dicbus xternitans cius gaudcbat vnum cfle cum p.-.r.-e.

5 Caudens.

vcipfcait.F?<>f'/w t )

qux ducit eait CtanM

vitamin operafua, .

hcecrcdimenda. c

virgine creatus

Caro cnimcius pl.

ptcr opera , diutnrU

autcopera.a Ludens inor. Q 3

cum ccmpora&c a

turarorbistcrrje t:-

tcu*n&a coponens. Et dele&abar per fingulos dies.ludcns co ?

a Sunt. Qujadeiideratin no romore cuicftere, & nos bno- *

tum gratia ineiitorum ad fe vidcndum peiduccie.f

ramcoomnitcmpore , ludensinorbctcnaru^&delKismec 61 f Qma . ?

cfle cum filiis hominum. Nunc ergo filii audite me. beati qui8

T Sic. 9

cuftodiunt vias mcas AuditeMifciplinam & eftote fapicntes, j piiTcnt,ipfc quoc-fTantum. ; rat in patrcfilius r i-

&nolitcabijccrcea Beatushomoquiauditme,&quivigiIat,l ncbat , hoc idco

a Adpoiicm;inueniat.Quieniin inuene.l i

qillSCU CUUIC

adforcsmeas.quotidie.&obferuatadpoftesoibimei.*Qui * ns & temponbu

a Viide.Ege fum via.veritas 8c vita. b CopUc. c 1 Vn.le. Torrentevolup.tuz.po.eos.'* fe pdhlbcrCt .

meinuenerit,inuenietvita'm, & hauriet ialurema domino. > b.^/ow.Scriptn

Quiauteminmcpeccaueritt lardet animam fuam . Omnes \lv

Sf\csfinec\uibJi\aQu,rum,u,. cam quam polliair

qui me odcruntdiligunt,mortem. no Valcmusingrc[.

NICOLAVS DE LYRA.1 Quando appcn. funda.tcr.i./wrer terrx inferiores circa centrti

qmt funt tjtijtdanifundamentdfiipctivrttmpartium.

2 Cum co cram. quia indiuifa funt opera irinitatis vt diHum efl .

j Ec dckclabar. id cil, xternulttcrgaudcbam tum patre& fptritu

fantlo .

4 Ludcns cora eo omni cemporc.eJ" quidfit ifle ludus fubditur.

5 Ludcnsinoibctcrrarmn.i./d'* /rfciMrrfc" orbe terrarum ,

qnifiwilis e/i ludo piU^qiu de uno transfertur in aiium fecundii tjuan

dam rtuobttionem,quia regna terrx transfert atqut couflittiit degen'

teingentem.6 Ec dclici.c mcx,$Cc.f.pergratiam. Jflnd enim effc efl deliciofum

refpcilii effe Deiptr panitentiam& potentiam,& hoc modo, fcilicet

pcr gtatiam , eftinfU creaturaintelietluali, & non in omniyfcdfo-

L>m in iufla .

7 Nunccrgofilij. Hie confcquentet inu:,tat ad amoremfapientu

dicens

M-

cei\Nunccrgo filij.pcr adoptionem .

8 Audi te me. pet debi: m attentionem .

9 Bcati qui cufiodiunc./.Waw mandatotum & viam coftlio

io Audiccdiiciplinam. demotibus humanis.

1 1 Ec efiocc fapientes. in diitinis .

12 Beatus homo qui audic me.mibi obediendo .

l j Qîi vigilac ad fo. me./o loco diuini culcus dcuote otande .

14 Qui meinueneric.êr-givjttVH.

15 Inucniccvitam.ftrw.-rtr.

1 6 Ec-haurict falucem a domino . quieflfonsftlutis .

17 Qui autem in mc peccaueric la:dec animan^ fuam .

tnibi non poteft infcrtc Ufionem .

1 8 Omnes qui me c:derunt.r7i<i/ veritas& vita .

19 Diligunt morxcm.non quiamors ftt pctfc eligibdis autdi

bilis,fcd qutu diUgtnt inotdinats deleelabilia mundi ct atrnis,id

fcquiturtiiurs culpa&gebenna.

C A P. IX.

aC >APtent,A tdifi.Quia dc xcernitate diuinicatis Chrifti fuf-

ij ficicnccrdixcrac, addic &de afiumpta humamcate.

Sapientia sdificauit ftbi domum . quia homincm filius ]^)ei

que in vnicaccm fua? pcrfona: fufcipcrec ipfum creauu . Vcl

fapicntia: domus cc-

C A P.

Verbum Dei.

Apientia,

!!.

fi4 fummita

lu xceifoiC

clcfia Cb.rifli colum-

n^doctorcs fandecc

clcfia; fcpciformi fpi

ritu plcni, quales fue

rc l.icobus , CcphasSc loanncs , quas fa-

pienciacxcidic, quiaab amorc feculi di-

ilun:tos ad porcan-dam ccclciia; fabri-

camcrcxit .

b Columnas fcptcm .

.f.ccciclias pcr or-

bc fcptitormi gratia

fpiruus crexic , qucdomunijidcfl, iriyfic

ruim

rium incarnacioniscius.nc perfidorum improbicace 1

ria collcrccur, credendo,colendo &c pra:dicando,quali 1

candoconcinerenc.c Immolauit viflimas.HicviSimis meretriciscotraria: fui

dima?,adquasltulcosinuicacvcfupradi. Victimas $>fa

uoui ,ho. rcd.

'

IX.Carnem .

ardificauit fibi domum , cxci-Ecclefiasfeptiformifpirituilluftratas: b Suis paf-fionibuseccleiias coniecrauit, vcl vitam prardicantium inaclari in pcrfecutione pcimilit.

dit columnas*feptem . Immolauit vicfii-a Dininitatis iiins arcana capcre non valentibus.aflumptat

humanitatis fatramenta.patcfecit & fcxipturx iaciz,

pabula nnbis apcricndo przparauit .

mas fuas, mifcuit vinum" , & propofuitmenfam fuam . Mifit ancillas fuas vt vo-

Cil-. a Aediiicia. b Hicruialcm. c Diccns pcr ancilbs. d Humili,.

carentJ

ad arccm 6c ad mccnia ciuitatis . Siqtiis cft t pa

d

ruulusa Nihilhabentibns defaftu humanz fapientia: talcs aduo-cat.vt eos fua docliinafapiei.tes rcddat & apres.

vcniat ad mc. Et infipientibus locuta cit . Vcnite , comedite

5

6

78

9io

ii

mea.d MifttanciUisftt

uocaret. Elcgitpccorcsifirmosic i.

cabilcs, q.fidclifi

fupna cclcftispfjj

^dificiaC Vtnite comapIn vnam Qperfonam, iunc mdiuinicatem, &lu

manitatcm . Vpanc corpus, i.

no, fanguis

quo in altari

mnr.

lii

4*MCOLAVS DE LYRA.

C A P. IX.

SApicnriazdificam't.///c confeqncnter defcribitur eminentiafa-

pitntifmagis parabol cr.f.fnb wttaphora domini vocantis ad con-

uiuiftintra paUtiumfuum. Et ûiatppofitaUxtafe pofttamagitelu(tf- untjdio prfma fonitur hic niuttatio fjpictix.fccundo inuitatio in

fipientisjb . Mulicr (h\ka:Vrima in du*s, quiaprimoponiifapienlitatioffcciido inuitatoru conditio,ib:Si quis efl paruulus vc

\mc.CiriapYimumdiciturdefapienliaincreata,continuandofff

f

i finem capituliprjtctdcntis .

cauit fibi domnm:/".fcc/f/i4W quam sdificanit& cxrmploin b'imanitatc ajfumpta .

a Fxcidrccolumn.is fcpccm . i.fcttcm dona {pmtiiffanili dcdit>tl frptem facr.immta mflitnit qmbfs fuhitur tma eci kfia .

3 Immojauic viCkudemfeipfum incrucc ^qtmddicitur viffimxin

plurali.quia continci virtutc cuinflibct alteriusfacrificu. Et buius vi-wmorUU cfi facrjwenium eucbariilix, i quofublpcciepani;

">-:iolatHm,m<odcfljidcliumabus

hli-

4 Mifcuic vinum.i. dedit nobisfanguinemfuum , quodconfiin vino aqua mixto .

5 Mifit ancil.fu. i.apoflolos aliofquc difcipulos qiti dicuntitr1

cillx,qttiafueiunt humiles,& obfeqitiofi, vnde Jâb.ancillas uoc>

Moyfen & *4arontfttifucrunt humiles &propti ad dinini obje

6 Vc vocarenc ad arccm.i.ad Cbtiflifidem .

7 Ec ad mqnis.ciuitatis.i.ea quxfnnt annexafidci atticidis .

5 Si quis efl par. Hic confcquentet defctioitut innitatoru con,

6 iuxta boc conditio repulforum,vt oppoftta iuxtafcpofita ma\

pareant. Dicit igitur.Si quis efl paruulus./dVj? bnmilis ,

Vcniatad mcquiatalisefldifpofitusadfjpientia

diuinam.Ut

u.c/.Conficcbor tibi pater domine c^li & tcrrequia abl

ftiha'caf.ipicntibus<3t:prudenrib.&:rcuclaflicaparuul:dicuntut hic

paruulifpeciaiiter apoftoli ct alij de Iudmis vocati.

quenter fubditur dc vocatione Gentium cum dicitur .

10 Etini]picntcs.ideft,Geniilibus,quidiuinitatem attribucba

gnis & lapidibustfuodinfipientiffimum erat.

1 1 VrcaitC cpmedicc .f.ccrpus tmumfubfpeciepanis

cxhib, W

ut

a*

f

di

Et

]fc

ii-

'4l Prouerbia Cap. I X. 16^1

pra feJJa aui&qnfa carhcdia fibi pred/cationfs vfurpat.Hcc Dcfr.n.caihcdra pcfr;lcpn.r.Fn excelfo vrbislocodicu fapien

7?' Su !?'n,l,nin is& <*<Hiis verticibusdatvoccfiiam,fcdMamfi'bJ!niitatcv!ui-iu,l-!ecfi!pcrciJicmcnr;snrton!rur.

I iiuitfifmuiJu:,. 5at'

Bjbite & Relin.-vobi

$ Kflirtquite.Pofr cblarasepuJas addit & vite monita, vt

A uosperceptisfl.? incarnacionismvfccrijsrcficit,cioch,

ina!

aricer infcrusc verbis.

i Quiiriidit.&c. C<uafi intcrrcgarcs, Curfapferiii partiulos

rx ceteris,c^ infipienccs ad fuas inuitarcc cpuJasrld mquiccit,quia frufcraJa-

t Diuina eioqtua .

panem meum,& bibirevinum quod milfcui vobis Rehnqui-a Vere. b De virtute in viriutem. c Opera bnna.

il Pamuios muito:Qni cnim em.

tcinfanciam &viuice,&ambulacepervkistprucienriiT . Quia Quia rfat fanftnm tantbus.

t erudic deriforem,ipfefibi iniunam facic>& qui arguic im-a M.ugai;ta uroijciensporcis. Ergo.

pium,fibi maciiJam generac. Noli arguere dcriforem ne ode,9 nis

a Sed. b faruulum. c I11 profeclu. d Amatorcm fapientij.rcm perfe- 1

fte fipicns non liaber opus argui. e Argue&fir. II na.CreCtC gradientCSric ce.Arguefapientem & diligette. tDafapientioccafione,

12 al> icinere fuo deuia-t fupratj.

&addecureifapientia . Docciuftum , & fcftinabit accipere.^ ,*'*** led"

E"^"

a Q.doc* iu(tum,Sc primumtimeiedoininuni.quia.Vrin.fa.ti.do. _

t Principium fapiencie cimordomini,&tfciencia fanclorumlj S,Wa"*J3^^tQÊgo fum fancrorumprincipium:Fer lneeimn multi. c Virtutes,

oratquivcrbumfa-icntix inculcare ni-

rureiqui audircco

.Mnnir, fapietioremdoctore & roaio-

.mcredens.

Tîli argucre. Nonfrtimendum ne ti-

iderifor cumarguijr contumelias in-

rat,fcd hocpocius

i,rouidcndumnetra

tis ad odium , inde

atpeior, ideo tibi

iquotiensab cius

.jrrectione non tu.r

miditatis fcd dile-

ioniseiusgratiaccsndum.

Sijnpi f.Moneoad f.ipieciam quodmcn tibi prodcfc,mmihi.Sienim fa-

'

cnsfucrit,&:c.

iiulierslulta. Su-

:rius commenda-

tfapientiam perdimtatcni & huma-rntcm

,tunc per

aiapaiuyJosacqtte infipfcmcsadca1 uiuium pcnchifdeni2. verbis vidctur mui-

3 tarc.Seddifcat,quia4 dla fimphciter ad fe , . . .

y vcn Ircvocat,harcau-t

f

, JB

'"ccl,,sea-

6 temqucs vocatadfc7 declinaiefuadet,quia8 illa ad rc\5tum actio-

ltet quos erran-

a Eit. Vera.

intelligen-

tia eft farnft*

prudentiaa.Pe

b

tmcenimmulciplicabuncurdiec

stui,&adden-^ -mn

-s prop^ coguofcete

Aetcrnitatis.

tut tibi anni vica;.<y fapiens fueris, tibimetipfi eris , G auretrizoa Vnufcjuifûe onus fuuui portabit. b Sapientia milit ancil.fuas vt vo.adar.fc, f

admoe.ci.MuJiciauteiullul.&c.l

illufor,&folus port3bis malu. Mulier ftulca & clamola plena12

Veritatis. '

queillecebris,&mhilomninoiciens,fedecin foribusdomus';4

a Cathedram peitilentia:. b In fupercilio elanonis. c Vocat hauclis ad pedidiam"

\fzpe catholicrs.quos iterrectum agere,& viam huius feculi tranlire citius vellc

tetnam patnam leltinare confpicit. d

fuze fuper fella'm in excelfo vrbis loco, vt vdcaret crad

nfeuncesta Huius feculi. b Ad patriam atternam. c Dicens.

perviam >

..ntrarium illa can-

rtn commcndabi-;irem ofcendit,vbi

ailicrfailta.&c.qutjit ei cocraria fcdiC,C2c.A//ier,eJ"c. Mulicr hic hacrcfis eft co

tiriafap c*;ic,quj: fuafuperms facrameca cccinit; Scdct au

jmui toribusdomus fuie,idefl,in dodonbus fallitans,quiaiia in penetraJia perfidie. miferos falJcndos introducut.Su-

. pra ;

&peb

rgences in itinercfuo.QuiseU: f paruulus, ju t

fuit,& mifcuit vinumfuum. Acfiultamu-licrnil meracun:ha-bcns ad aquas furci-

uas &: abfconditum

panem quofcunqiievalcr aggrcgat , qitia

cathoJicaeccleti.i pa-ot1)ueadae-:6 laill UHIIldo diUIIHJ-

icos

î7 rum eloqmoru cor,-:

-8 uiuiapandit,du!ndi-uinicatis & hufniliii

" fh,ltut

Chrifii mvlfe-. Sapienti non audet b Hocfc.Iicet.

^j^ celc-braada Dl' t-

declinetad me . Etvecordilocuta eft . Acjua; furtiua: dul- i2 cipic. Vcicerteiii Vt

)j nomiKco htltoneam

54 (imulii: allegoricainauditoribus fuis fcientiarn propinat, vt pro fuo quemque ca

ptu vitajpoculis reficiat. ftchxnticorudodrinapublicsfi-dci & profcJsioni fua fccretot um dccreca proponir,&: cu ni

hil fpincuale habeat, fuauiorc fc caiholicis paflor;busfcic3- c$ ciam

NICOLAVS DE LYRA.Ec bibice vinum.idefljanguinem rneumfultfpecie vini.in an9

>w>f<.eiur aqua.ln v.raqueenm jpecie communuabant antiquitus

}eUs,fedpropttr pei-icnlurn ejfufionit fanguints ordmatum tftquudtur laicis fub jpciiepanis tantum.

i Relinquite mtanciam. ideji yinutilia & vana.

;Et viuice. in gratia.

* Ec ambulate. jcilicet mandatorum & confiliorum.ConfeqfJtertenditur

quifunt repellendi a conuiuio fapientu cum dicitur.

; Ciui cruditdenforcm./dijoWiJfrfl.*.t Ipfe libi iniunam facic. quiaprowcat deriforem ad iniurian-

tfio-.ldeo duit Saluaior Mat.j.aMoMtc fuiicii dare can ibus

iquemictacismargaricasanceporcos,neforcccoiKulcenc<s pedibus fuis,&: canes conuerfi dirumpanc vos.

'Ecqui arguic impium fibi maculam gcne.quia impiusqua1 11 in \e ejl infamat argucmemfe .

liargucrc denforem ne oderit te. &fic cjjicictur pcior,

ttcipiens odium de nouo cum impietatepraccdcnti.! Arguc fapiente. quia omnis homo quantumtunquefapiens ba-

6di<juid argiendum.uioban.i.c.Si dixenmusquiapeccacumpnbabemus.ipfinos fcducimus,&c.>

Ecdiligcccc. gra\us de tua bona corretlione.

Dafapicnci occafioncm. cogitandi aliquid vtile.

I Etaddccurci. qux per bonas cogitationes accipit incremcntit:

Doce iiiftum. de meliori bono.

\ Et teflinabit accipere. opere adimplenio.

Pnncipium fapiencietimor domini. eium feruilis,quiain

"dnciteamficHt (etafilium;Sed ficut fetaeucitur defbramineintra16Lo,fic timorferu Us expelliiur perfcQa fapietia intratcA.loh.+.d.

cta charitas foras mittic cimore. Timor verofilialis cufa-t'itia manet proptrr quodcjiprincipium intrinfecumfapientix.Ti*'<ir vero feruilis cflprincipinm extrnjecum.

Et fcicntia fandlorum prudcntia.^4 talisfcicntia nonfo'v efl fcientia fpaulaiiua fed ttiau, pratlica.

'

l'cr mccmm. fcilicetfapientiam .

Multiplicabuntut dics tui". in pr*fenii,quiafapientesfcimtvitare

vitarv ptricula.\

j'9 Etaddcncur cibianni vitx.infutttro.

20 Si fapicns fijens cibunccipii cris. i.adbonum tuumprinci-

palitcr <jr etiam alwru confvquentcr.ideo Jubditur in aliquibu, libiis.

Btproximis tuistfed non efl de te\tu,immo eji quxdam glujfa, & per

fcriptores texiui mferta.

2 1 Si auccm illufor .famc doclrin*.

2 2 Solus porcabis malum. pena.

sj Mulier flulca. Hicconjcquemer iuxtafuum oppofitupomturtnuitatio injipientix adfuum couinium cnm duttur. Mulicr flulca.

ideflfdoffrina fuperfliiiofd & vana.

14 Ec clamofa. qu-a non habet nifi verba.

1 c, Plcnaque lllcc. qux nonfulh concedit,fedetia ad ea ind/tcit.

16 Gc nihil. quia ita modicum cfl ibide veritate,û<A quafiniml

reputatur%& etiamqitia

illu.l qittd eji ibi veritatis vd honefl.itis,po

nitur ad hoc qu>d iS facilius Jalfitatibus credatur,aliier talis dchi-

n a feipfam deflruerrtfi n ibii veritatis contmeret , jicuc dictt Tbilof.

l.lib.Et hic.Quodfi rnalum ejiet integrum,feipfum dciirneret.

27 Sedct in fotibus domus fuar,&c. quia talis doclnna ali-

qnando docetur autentice maxime interfideies . .

28 Vc vocarec crafcunces per viam. lata-n vitiomm.

29 Etpergetesm icinere fuo. i.fequentes impieutmfu* pajjionis.

30 Qu 1 cfl par. i.indigens fenfu.

31 Dccli.ad mc q.d.

docebo eum.

12 Ec vccor. i.(ecutoripajfionum,qui diciturvxcors quafivxhabcsincorde. }} Locu.efl. qa talis libeter audit dotliina fuperfti.iosa.

34 Aqu furciu^. ln dotlrinafuperflitiofafemper eil aliqu dbo- Pronofticatia

ni admtxium,vt pradiclum ei~1,& iltud bene doceturin publicojltnd peraftroJogil

autem qitod etifalfttm & fuperititiofum infecreto. Sicittp^ximitica

tio dvfuturis per ajirolugiam quantum ad id quod refpicit curjus &coiuntliones planetaru ex quibits pr&nojticaniur aliquafuiu> a. bcne

docetur publicc,fed quantutn ad iilud quo docetur fieri imagines fub

detcrminatis conftellaiionibus vt dent refponfa de occultis <& futuris,

hoc docetur in occulto,quiafitperflitiofum.Et tatem dotlrinam multi

libentius audiunt & auidius , ideo defignatur per aquas furtiuat&panem abfconditum.

Tom.j. Ff j Et

1643 Glof.ordin.&NicolaideLyra. 164.Jt u\ n&Jt docere,vt,fcilieet libentius audiantur& agacur q cicus,quod immundi fpiricns domos fuashabitat^ quoc

K nil n ccclclia dici crudinquc pr ohibcncur,& dulcius hau profundis inferni penas luanr crernas . Ipli adibus lu

t\- tur iniipicntiaqucputatur fcicnriaqua prohibicafuratur foru,ipfi hxrccicoru dogmaribus quaficonuiuj?dclc

iiiHientia l'otcftinaqu]siurmiis5 paneabfcondiCoconm optimis.Atcu ritcin cccleiiaChfi facramecacclcbn

ieii)Jicoro-

iTirftut

t tttuuui

dcm facrifkium dc

t jjcn.in afc-fir-nar i. Ac iuxra lirc

rti MulicrmaquisfurtiUis& paneprohibico.ot illicica con

iiubia duicioca cflc

affeucrac

a tt ignorattit qund

ibi. Nefcic mulier *

dulcera, ncfctrherc

Chrifti vcrbuatji.

ciorcs funt,& panis t abfconditus fuauior.Et ignorauit quod' tu

!.

& cofcruatjji

a Dxmonet. b Pcernjdeputatiaucrnii. c Qiii condclccismur ci'2 Clt lapicntia L/Cl

ibifintteieantcSjScinproYundis infernicotiuiuareius. Qui * coflat qd anci ;

,68 rEcomn

^4 vncuccs ibi funt

cnim applicatur illi,dcfccndctad infcros , nam qui abfccffcrit ^"^^1

abca,ialuabitur nim cch dcdit

4 panem angclorhmanducauithorl.

5 Et in profundis inferni .idefl, tali doilrina imbuti& i

dcfctndunt ad panam inferni cum dxmonibus eos Jeducentibus.

4 Qui eniin applicatur. Hoc noefl dc textu vfquc adfinn,,

ptcr quodperlranJco,& quiafatis patctfcnteatia exprxmifh.

MCOLAVS. DE JLYKA.1 Et'\SX\ox.\\.\\t.aiidiiortalisdoririnA. . .. , ,

i. Quod ibi linc gigances. idtfl, d*monts,qma talia refponfapcr

dxmoncsfiunt, Ec

t infra IJ.C.

C A I'. X.

PArabolxSalomonis.

Nouumponicti-tulum , quia nouum

genus locutionis ni

cipic , fcilicct vt nonficuc pnus de fingu-

tt lis bonorum malorii

vc partibus diutius

Non difpuccc,fcdalcernis cverlibus alus vcro-

rumqc.cdefcribac. d

b Filiinfap. Quiac-

cepta fidci mylteria

bcueferuatjtecificac1 infr.n.d. Dcum pacrcm.Qui c

vcro hax atflonc ma

tWichorwnla vcl harcfi commaculac, macrcm concri

flac ccclcfiam.

C 7{ilprdtrunt.Eticraniicorica morccfae

pius , vc Daniclcm ic

tXm.i.g.crcs pucros a perpc-tua iemper iufticiali

bcrar.At vcro thefau

riper impiccatcmcogrcgati , ctfl aliquan-

C A P X.

Arabola Salomonis filii Dauid rcgis Ic-Deum.

rufalem.t rilius fapieslxtificatpatrcmEcclefie.

filius vero ftultus mceftitia eft matrisa Quod putatur. Alias iniquitatis.

fuse.fNil proderut thefauri impictatis.a Vtnqucaliquando.ienipcr ab a-tcrna.

iuftitia vcro Iiberabita mortct N6 af-

Etil corpus.

fligetdom inus fame anima iufti , & infidias impiorum fub

Viri boni vcl verbi d iuini-

uertct. t Egeftatem opcrata cft manus t rcmiiTa , manus au

3

pioruminfidiasinp-fos iufte vindicarprecorqucc.C Egeflatem op.

'

negligenrcr viun n

hocfeculocgcbic h

nisinfucuro. At ji

forticcr domino i

licant,diuitijs ztc x

bcacicudinis rcm ic

ranrur.

f Qi congregauit. Ji

congregar Chnd

Aetcrnas.

Os aitteimp.Qi

r

7 nimas fidchum.f w8 iapienscft. Etau; m

9 bxcmeffis multaefl, t-

10 rariiyero panci.(

JJ

tem tfortiumdiuitiasparat. qutaUtenititurmcndacns hic r , vcrohoctcmp.a Chriito iideles. lt cepr.abill a fiia '.

f pafcit vcntos.idcmiequiturauesvolantcs.Quicongrcgatin^ curada cotpefcic,-* * MefsU quidenimulta,of>crarijpauci. b Torpet [a

bono opere. c Tempore accepto exau- fundeCUC in dlCdiuitc. d Contunuetur m dieiudicii. .

metTe, filiusfapiens cft,qui aute fterti t sftate, filius confufio

[

* l

a Venite bencdrfti pattis mei. .b Vorax.loquax.' -

ni5.Bcnedaio domini fupcr caput iufti , os autcmimpioru^ taTicXqu.?.

g- Aggepenx.g fcruicbat , proi

opcnt miquitas.Mcmona luititcum laudibus, & nomcn imJ9 miquitaarn qi]

cogefsic conden

bicur.Denique os illius iniquicasoperic, quod in corme

in lingua fibi in qua obplura fcelera plus punicus cft,ref

riumqucjfiuic .

h Memoria. In hac vica boni bonos,fiue viuos fiucdefun

laudibus efferunc.inipioru auce & adcus deceftant"'&: no

Zc in vica iucura iufti in Dei laudibus viuunt,rcproboru^f hon<

do a tcmporali morce videcur cripcre,plus camcn mah pro

impiecaccquaacquiiicifunc,quamcommodi in eoquod ,pvita funcdariconferunc.

d i\(o/ affligtt dominus. Ecfialiquandoiufluimpij fam^affli

gunr, vcl cciam necanr,non lidunc animam eius qua dominus in fucuro fu^ gloria vifionis cofolabicur,qui & eafde im

piorumN 1 C OTT LYKAA V S D

C A P. X.

PArabolar.

Hic incipit fecuda Tarabolarn cotieeTio propttr quoi

prdponitur tanaui quddi pr&faiiopi diclum fuit a principio li

bit,&in Hc.tjl dt i itegritatt ttXtus . Sciendii etia anod parabolx in

hai cilktlione contenttnon babent talf conexione adinuice ficut prf

ttdcn:es,propter a$ non inuenitur ibi diuifto artificialis, fed audibet

parabola cfl quafi Trnafententia per fey& communiter iuxtavirtute

tangitnr oppofnu vitinm.Tottil tamcn hxc collcclio in gencralific di

uidi in irapartes.Quia in prima infiruitnr pars raiionalis,fecundo

rtprir/iitnr irafubdis c. 1 5 .ibi.B^efpofio mollis frangit iram y&c.Ttr-tiutrtflrii.giturconchpifiibilis.ca.lo. Luxuriofarcsvinum.&c

EIm-i. Scitndnm lamcn quci btic diuifin accipiturfccundum principa capi-

ioin^dt!''" r""'t n

,u, <x ln prcfecutiont tnii<<Lh(tpartisfacitmctionidca'iis,

Dvujii w *idtbttn> proftqucrido.Trima dmiditur hiqitinquc partesfccundu

auinquetapitttla. Inprimn rtro upitvlo quodcft dccimum huius /i

bii, inmtat ad amurtm fapicntu prmcipaliter,& hoc tx commcnda

tinntfapicntts& fapicntia,licct alia intcrferantur.Trxfentis auttmta.wima paraboU tfl ifla.

t Filius fjpicns. Ttm qnia iuuat tum in rtgimine domus& ntgo-

Qiure parer tioruw,rum qniapattr confiderat y quodpofl mortcm (uam talisfiiius

4*iisic filiam bonorificc rrprsfentabit pcrfonam fuam .

J Filius vcroflulcusmefticia.i/Hia taUsnon mittituradnego-siajrd manct in domo cum matre , qux -pidens eins flultitiatn conti-nue hsbci mattriam mrflitix .

i Nil prodcrunc chcfauri impiecatis. ideil}male acquiftti,quU

femper

femperfunt occafio mortisculpx & gehennx , nififequalurp$

tia,0- frequenterfunt occafio mortis corporalis.

j lufticia vcro qux non quxrit aliena.

6 Libcrabic a morce. fcilicet triplicidicla.

7 Non affligcc domi nus famc animam iufti. licet ah

affligat corpus,quia egeflatem patientcr tolerat iuflus.

8 Ec mfidias inipiorum fubuercec. j?cr/><rt* de Saule 1

pcrfequente , qui tamen cccidit bis in manu Dauid ,vt pattt.

1

24.&X6.9 Hgeftaccm opcraca eft manus remif. quia talis continu i

pendn,fedparum acquirit.

10 Mantis auccm forcium. qttix plus acquirit quam expend11 Qui aucem niticur mcndacijs. aliquid obtinere.

12 Hicpafcit vcntos. idcfl,pcrditlaborcmfuum,qniaquodji

qu iyitur,non esi vtilefcd damnofum.1 J Qui congrcgat in mefsc. quiaprouidel ftbi congruo tenq

14 CcHu autem ftertit. idcflAormit vt ociofus.

15;

Filiusconfufioniseft. idcslycbnfuftonc dignusjlcut

diciti

lius mortis ille qui e\~l dignus morte. 1 .i\eg.z6.16 Bencdicfiodomini fuper caput . quia multiplicat

eum ;

nis fpiritualibus,c cum boc aliquandoin temporalibns.

17 Osautcrnimpiorumoperitiniquitas. quiatxore

proceduntverba iniqua dctratlionis, & murmurationis , & c*

mitta.

1 8 Mcmo. quiapoft mortem magis apparet bonitas eius qui a K

15 .C no. qa 116 retolitur in aliquobonorabilijedtatu in fatlo

Sapien

t.

ij

Vi

i%5 Proucrbilahonornomeq,- &laudespurriUisgehenne.fupplicijsmur5-

Jtur.vbi vermis eorii no moriet'', & igniseoru nocxcinguet"'.

(,t<aStnltus ctditur. Srulcuslabijs,vtl,fuis q.bus daninan mc-

uir, q.amors& vita in mamb. lingua:,vel,eoru a qlnbus qa

:orri?mon poriuir,fencenciadanmacionisaccepit. \i\:Do-

W^mehbera anmamea

t labiit iniquis.J In

fni fclie*

> Qui ambulat qui

implicirerfe viucre ^ a 92?"

Cap.pientes abfcondunt,&c.

Sapientesab. Nihil

X. 1646D

iudicaui me fcire intcr vos nifi Icfum 1 .Cor. 1. a.

Chriftum &c hunc cuiejftxum.

g Snbflahtia di. Sp11itualjr.cr.Q11i in Dcfi diucs cft per bona Allegorica.

opera}c6fidic in illo , quati qui in vrbc incxpugiubili qu.c a

1 nullohofte pofiic i.i

t r r . . .- _,

i perari.Atq. vircucu

piorumputreicet .

oapienscordeprarcepta fufcipiet, ftultus 3 mopu coanguftan-. a Quofi fl.i t e'lis. b Docentis vel fui ipfius.

ift,fariliuscuncta t ceditur labiis. t Qui ambulact i.mpliciter,ambulat confi-,reuit aducrfi,qii'a c denter , qui autem deprauat vias fuastmanifettuserit.TOiii

6 mperhecadgaudia

1 r.''vh.^^d^^^^^S *

annuitoculo dabitdoloiem,ftultuslabiisverberabitur. VenaE.<cufar. 9 "

t pei fefte

tF.ccl.27.c

!itdicens:Dominus

jrorcftor vica. mea?

.qiiorrcpidabof'Ac

jin prauis inecepir

ljs(nolcns licet) pa

cfcicacdignafacris

ccipit. \ihil enim oc-

quodnon rtue-

Qii annttit. Quiucibusoculorum ir

fentaliquem, nonLiadcc fine dolore

jrmenrapcenicudi-lS-dc quibus: Qiiitrjjt megratis, & an

mtoculis.Vdcerie

abit dolorem. quia

4 cur,idcocaneftibus

J egcnt diuitijs, quia

noxiopauorc timcturos pro domino

8 colcrarelabores.

Jlbfconduntfcien

d vitaeosiufti, os autemimpiorumopeVitiniquitatem. Odium 10 ^Wi^

c - Sierg ve -

S, CharitasjU .Ititndinem peccarorum' '

?*& faP'C1?

S^ ^C

fufcitat rixas,&t vniuerfadelicStaoperitcharitas.Inlabiisfa-12 fi as

' ^mmnc-r 13 que 111 abfcondito

conteges,ne-per or.sconcu-

Qma vel inordmatc borra, vel apcrte loquitur mala. l UlCl ia prorCiaS , fed

co'rde.Sapientesabfconduntfcientiam,osautemftultitcon- 17 tu" cor dlle&ioi\ie , Hnfraitba Druitescontiduntindiuitiisfuis.quafiinvrbemunita-

1 ^ & OS VCriCaCC rCpleaE

paupetes ideo pauent ne deficiant.quia fa norunt egenos- 1 p CUt.

fufioni proximum eft. t Subftantia diuitis vrbs fortitudinisxo i Quafi perrifumflul-t*&.*

Acternam.ZI tttS VpcratUrfceluS.Prueius ,pauorpauperumegeftaseorum . Opusiuftiad vita

a

m,i3 den tia a prouidcdo

V Ta

Vol"ptls1

Eft ' z * nomen accepir. Stul

fru&usautem impiiadpeccatum. Via vita?cuftodientidifci-M tus,eftigiturquigau

r ~r

. r~"a<* j, qUe n

pientisinuemturfapicntia, & virgain dorloeiusqui indioetH cordisa <T Ideitfapienna. b f In labii fapiemisinuenitur farnentin.tsmcn Sapi. Scicr.tes.quia temi>us I OllCDI

taccndi 8c tcmpus loûendi. c Obmutuidumconfiftciet pec.adme.'

. _,

plinam,qui autemincrepationesrelinquit,errat.Abfcondunt^

dct in fcelere.Sapic-16 tis aiicem eft,& eiiis

Msiluhusmfflitiaeflh odium labia mendacia, qui prorertt contumeham , infipiensiy quivin nomine di- Hetraftion6

4(m/-. eft.ln multiloquionondeent peccatum ,quiautem modera- 28 SnL1s fitprsuidcre^

Qsantem&c. qui sme mendado- ip cjanfus dqlorc mi-

la vclal.orumpec- turlabiafuajprudentifsimuseft.Arqentum elecT:orumlineua ?0 Iccbltu''> & gatidisvanum.

^3 1 peccandi pana fe-aca defcndunc. vn

c-.Etnondeclines cor

tnmin verba ma. ad

cu.excuJ>i peccatis.

yirga in dorfo eius.

'indictainfcquenci

itaquamplaga illa

aaPnjhfthaeiinna

bus fcricbancur fi-

uncac .Qj.li ergo i

5vulrdamiiari,por j^

cmlabijs fapietia,

:loquatur laudcs Chnfii tte. pr^cepta pr^dicct.Scd q.a fcm-

Vanum.

iufti,corautcmimpiorum pro nihilo . Labia iufti erudiunt^2 quetur vlcioms.

plunmos, qui autcmtindoaifunt, incordistegeftatemo-3

^ Li^ôa Hic virtutibus, 'nruturooinritusbonis, A

rientur. Be'nedi6lio domini diuites facit, t nec fociabitur cis \ û^dcn^tEccatTiGaudendo. , j'

mrt- /~\ r r r i r 1 r . 37 mec in pius vidcreafrliCtio . Quaii per riium itultus operatur icelus, fapier.tia } s diftriaa iudicc,qui

a Proudere bDiftriaioludici^

c Scien ter peccans.?.

Cft COnCrariUS ApO-autemcitvirotprudentia . Quodtimetimpiusveniet fuper4o ftolo ddideraci dif-

41 folui&cfsecit Chii

fto. Illenecerrenis

gaudijs priucc"

,

,& fcmpiccrna vlrione p!ectatur.Ifte,ncinco

latuscoruprolongccur,fedpremiapro quibus cerraucrut,

pcrcip!anc.Vcnfqueaucemquodcordecencnc,aduenicc.

<@ Quafi

t defeau

Philip.i.C

fnec apponctdolorem

jrdommu laudare,non aucc-m fcmpcrdocere,nec omnialcuouic omncs docerc fapicci couenic,rcctc iubdirur . Sa-

picntes

NICOLAVS DE LYRA.Sapiens,&:c. obtemperando.

Stulcus. reputat enim fiagcllalabia fui corre&oris.

Qiriambulac fimplicicer. idefl,ftne dnpluitate.

Ambulac confidcncer. auia non timet reprehendi defalfttate.

Qui autcm S>ic. fcilicet poQ vitam verba operando mala.

Manifcftus eric. per effeflum malitixfux .

Qîii annuic./i;'<w impudiciti* oflendensmulieri aliene.

Dabic dolorem./ti/icef marito eius.

Stultus labi js verberabitur. Exponatur vtfupra.

* Vena vitx os iufti. auia de tali ore verba vita exeunt, inauan

mpropria dtiicla vere confitetur.

Os autcm impiorum.fcilicetpropriam,ipfam palliando.. Odium.in corde. ij Sufcicac rixas. in orc.

r Ecvmuerfadcli6ta. quiaftcut odiumper rixam manifcflat

fetlus aliquorumjic cbaritas celat,nift quantum corrccliofraterna

quirit.

, In labijs,&C quia ex abudantia cordis os Uquitur:Mat.l2.c.> Ec vi rga. ideft,punitio dtbita.

1 In dorfo,&c. <p4 non babet cor aggrediendi opus virtutis.

I Sapienccs abfconduric fcienciam. deriforibus.

> Osauceftlll. quia loqturqinon decet,& ftne frano rationis.

> Subftanciadiuicisvrbs. quia confiditin magnitudine diui-

>rumfuarum,ficut obfeffus infortitudine murorum.

Pauor pauperum. quia homines mali nonformidant pauperiIsiniuriari.'

Opus lufti ad vicam .fcilicctgratw &glori* acquirendam.1 <'uctiis autem impij. ideflôpus eius.

4 Ad pcccatum./c//e/ ordinatnr,& poflea ad inferni cafum.Via

2% Via vica; cuftodienci. quiafafcipiens correftionem iam cflin

via pcruen.cn li ad vitam beatam.

x6 Qui aucem increpaciones relinquic errar. a via vitx.

itj Ablcondunc odium labia mcndacia. quiapr&tcndunt ami

citiatn,cum habcant immicitiam in corde , ftcut loab d xit îm.ifx:Salue mi fracer.& ofculando intcrfeciteum.2.r\e.20.c.z8 CcHii profertcoiitumeliam.i<jt-/?,Wttd.

19 In lipiens cft. idefljnftpientem fe oflendit.

jo In mulciloquio non deeric. falfitatis velfaltcm otiofttans.

3 1 Qui atitem moderacur. fecttndu moderamen rationis diceJp

dicenda,&tacendo tacenda,tempore& loco & aliis circunslantiis

debitis,nuia talis moderatio eft difficilis,virtus autem eft circa bonum

& difficile.

)i Argcncum electum lingua iufti. quiaprofert verba muda,

& fic comparatur argento,quod eilfonorum & mundum.

3$ Coraucemimpiorumpronihilo. idefi,nullimvalorise(t.

3 4 Labia iufti erudiunc. quia talentum fibi crcditum noi abfio

dunt in terra.

3 j Qui aucem indotti func&c. Vndevulgariter dicitur:Mul-

cum eft pauper qui facuus eft,vel indodtus.

3t Bcncdidio domini. fpiritualibusdiuitiis.

37 Nec fociabicur cis afnicbo. Spirituiles enim diuitix non habent affliclionem annexamficut babenttemporales.

3 8 Quafi per rifum. i.habetpro modico hocfacere ficut& ridere.

3 s Sapicnriam aucem. qua efl cognitio de diuinis.

40 Eft viro prudcncia. i.virtuofojuia pcr notitia de dtuinispro*cedit ad dirigendum humanos atlus,circa quos prnprie efl prudentia.

41 Qupd cimec impius./icttf Saul in pofleritatefuafuit regnopriUatus quod timebat,& Dauid rex inftitutus qi defiderabat.l.kfg- J.

Tom.3. Ff 4 Quafi

1647 Gloford.&NicoIaideLyra. 1648

a cuma Cupiadii.oc eiiecum t_nniio. _-

^dcfiJeriumluiimiuftisdibitiir . QuafitcpeftastraliensEcclefix pei fecutoi. In Chii.io.

nonerit impius,iuftus autem quafi fundamcntum kmrnter-a Piad.vaioriiw. b I.icin ]m der.ics. c Cat. oiicm.

num.Sicutacctumdcntibus,cV:fumusoculis,ficpic

ge.'hisquiAmi.il.i Acicm 1

P"gn.int.vndc:A 1

bis cxieru' r,fednobis non eranr.c Spes auiem. f\

To

cocraid quod fup.

dic\i\x.Q%odthmitui Juprr cum vcme

in 11.

ftDto

^Ta Qjtfi tempettas.

A Oc perfecttttoribw

cctlcixdicir.quidonnim tidci fubcrce-

rc quarrunc . Scd illa

m verti tund.imcnro

]ncir^pnccmC

pio mifcruteum in vh. rimor domini apponcc dies, Sca.ouiim < Sunteuim quifcic

/lifrwr!-iinr CuinhacluMpcidentbonaqu* air.il jnt O- mtlitfectri im -V 6 CCS lUdlCIUm, II ihllvUnrHrcuiU. b Qjju piafunmn feiii.u.ii;<>ic-..uieiiiioivcl nhilfumrof.

millUS ncliectij \

/^/wncwfco- cpiorumbreuiabuntur

. Expcdatio iuftorum lctittajpesau- 7

dcfpcratiSoS.fd!

rum pVrfidil bonis . tem impiorum penbit.Fortitudo fimplicisviadomini , & tia dc indufliia pc

dodonbus mnU-fiia QuUctnifant *!<>*|mmm|l .

canr ,nis qmdemi!

gencrat &r lachry- paW his ouiopcrantur malum.Iuitus martcrnum noncom tcritusqucmumci

funs.ficmalcvmens^

, ^. Ll,^ ^ ^.J^KCjrtSS.. U ^catholicuscis qui fc

fidcm fuam cx operibus oflcndv rc mllc-

nicpenncrtiagrauiscfl. O.uli quippc&:denccs,pra:dicarorcsfuncfinct.cccclctix,

&qui rccta ci prouidcnt & alimcnrafpiricualia fuggerunt.

Acccu quod a vino dcgenerar, & fu rnus qui ab igneafce'

dcnscuancfcic,hisucq.abccclefiaflicafu.iu;tacc&:chjnca-

cc,pcr fupcrbia vel focordiam rcccdunc, &. cciam vcrbis im

pu-

l.inopucaiupumcimoucbituraimpiiautcmnon habitabunt fuper terram.Cs iu

J ?

fti parcurietfapicntiam,lineuaprauorumpcribit Labiaiulli|J

murii-rada,dcqoib1 *

a Nihiltrncr. **b Exû .i. lcî.urpeiuft. \\ SpCS aurCTOim{H.

confidcranttpla*cita,6c-o

h

s impiorum :

pcrucrfa.16 rum penbic.'7

Dcl

qui lcienter dcli

quunr.adiungit:d Fort:tndofimplicisviaeius,&pauor.Si obfcura fcnptura

coprc hendcre non poccs,no cle faluce dcfpcrcs,fcd gradc I

viam doniini..//jf <Wa /. noiii,&intc> fortes riumeraberin f

ucant qui recta que noruncopcranconccmnunc.

NlCOLAVS D E LYK.A.t Quali ccmpcfljs traniicns non crit impms. idefl, dcfinet

tffepcr vvidiiiam diw.nx iuilitis.

3 Iuflus autem quafi fundamencum fcmpiccrnum. quiafun

ddius cii fupra firm^m peiram,fcdicct Dcum.

j Sicur acccum dcnc lbus nocer. quiafacitcosacidos.

B 4 Ec tumusoculis. ubfcurans eos.

5Sic pi^cv. fcilicet ocff,his qui tnifc.iic.quiaperhocfiunra

tur e-rum nczoctum pro <juo mijfus efl.

( T:mordomini apponec.//cf/>4ref (fc E^cbia, cuiappifiti

fu:>H'.i (luindtcim anm.^.B^tg. 10.

7 Ec anni impiorum. auia acauirunt ftbi multos amicos,qui vi

ix 'tru n infiJiant >r.

C A 1. XI.

Tatera dolnfa.Vd petuni,vcl mdicij. Vel duq^s

meliora fua,bene gcflj, q. proximoi u iudicat

& malc gcflaleuiora. Vcl imponic mpoi ttibi-

lia in humcroshom:nu,digico ac fuono vulcca

moucrc.Vc 1 bona a-

t 41,H(T'. gicin publu o ,mala C A P.

t Tatera

8 Expe&atio iuflorum. idcRjeatitudo *Urna%nux, habct n

xim Utttiam.

9 Spcs aucem. i.pr<afumpth,<]>ia prnfumunt habrre beat',ti,d;>

Jine rr/eriti(,d:cetes.Dcus nonfecit nos ad damnandu,fcdaifdu&10 Fortitudo funplicis. idtfl,nm i><fl ttafimplicespix:,1 1 iir pauor hisqui operancur,&c. impio-p iniendo.

1 1 Iutius in xternum non,&c. a ilabditate virtmis.

1 j Imnij aurcm non habitabunt fuper cer. fciluet triuent.

14 Os lufli parcuncc fapientiam. altos docend.

ry Linguaprau inim petfoit.vnde diues epulo in infcrnot;

liens,iag>i cruciaba ur inlingHaquimin aliis partibu:Lu.\6.f.1 6 Labia lufti confiderant placica Dco & bominibut bonis

17 Ecosim. blifphemins ti.na Dcu,& iniuriamconi- ai-w

C4.om.iii. m occulco. Qji autc

jn onmibus lnu cri-

tcr2^'t ,quicaufam(Vcaulvin cqualan-ccdifv.crnit,iufliiu-

f PffftA;# d.cis volunuci&a-

t ;::?. ^****-t.,<icfeOio b /W-trif.Sapcr-t fiip.to.i. bi.vcl contumcliofc

pcrfcfti ( ejrCrU iit pcr con-

A.H.'J!^mptum.liiicpccliciu.n aliqui rglWWUiatn d.fcipll

Jib.cT.tur nx-.vcl pr.xunisco.t fftur tu.nelia n inecruiic.ramutc

Vd.quife cxaltac

l.j.ni.

clitiu vicam ommbus imp.js dand.tm promific.vehdcfiin'

hominis iufti,n5.pcnbic fpcs,gloria aucein impioru peiill

Sciendu camcn quod &: ipfis mipijs fpcs vcm^ nocft pii

mortem. Sunctamequidclet ionbuspcccaris,cumquibdefunth funt,pofl moacpoiiuac abfolui,vd p^msca

1 vcl fuoruinprccibXI. 2 & eleemoivnis ,

dolofa abominatio cft jpud > n^'"'êki. . r 4 mbus,fcdhoc&a;

Dcum,ocpondusequum v'luntaseius, r rciudiaum^dciVbi fuerit fuperbia,ibi ent & contumc-

lia,vbiaurcmhumilitas, ibi&fipientia: Simplicitasiuftorumdiriget cos , &

Duplicitas.

1 fupplantatio peruerforum vaftnbit il-u fcquicur.Difttifla:. \i g ExpttlatlO folli

loi;iNon protieiuiit diuitie in die vltionis , iultitia autem li-i 5 ru . 1 b

a Aetema. b ftui iuftus e,ll iulbtia augebitnr. 14 norum cfl,!Uiplc

bcrabit a mc*rre . Iuftiti.i t fimplicis diriget viam eius , & in 1 5 v<> prcccpta.At r

a Vndc:Qj.iinfoidibuteli,foidcfc.' adhuc. b A inoite. : 6 loru;n fjicnCST pc

impie*tatc fua corruet impius . Iuftitia rectorum libera^bit 7 cancium,_quodaB

d cos,& tin infidiis fuis capientur iniqui .Mortuohominc^ ^'^.iXoqueof

iolicitoruniio ctaao illorum coit

6 uionbus . Qu\ vc

7 pofl iudicium fc

randospucant,9 lunrur fiiad cusfc

10 c.ifli pcrtincc qj^

C rbi autcm, Afcondifl. caafjpi-ncbus e impio , nuJlacrlt

vltraipes , &cxpedtatio t&: prudcnubus,Cv rcuela.ti cap.iruii!is,idcft,humilibus. nat.

;

tur,iftorum da:nnabicur,cciatnancc iudicium,damnC d Mo tuobomiHt.YiucO igtncsncfciuit,qui pofl vltimuiu- cc ptppriaconfcicricia .

tdicium $ Sim U-

F

KuBllllU

MCOLAVS DE LYR.A.C A V. XI.

Sr.irJo, /t hoc cap.induiit SMomoH ad atlui inflWudiccns.

1 Su;c:a. i\ua vtndrntes driipinnt etncntes.

i AbominaclOeft,&C quia eflfurtmcnlvrc iufliti* palliatum.3 PonduJ a quu voluntasrius. quiain u-fl, ia commutatiuarc-aurriim tale meMum. 4 Vbi fucrir fupci bu. m corde.

Jbicric.vcontumclia./^. 6 Vmaurem.^4 kumilitatb a-t

fp fyh ad hpieniiam diuinam, vi dtlm efl fupra ca.9.

IS.lPplu itas w aua piocedknt in fall>s fuis finc plicartob fitatis.

\)u\z.c\i.^cdbcatitLitinf. 6fLlfa\*.avadtcipihtfimplic*t.10 V.i flabil COS. iu ptnainfattv- altanar.do euamproptcr hoc

dtjl, uuniui 11, vttacrtfcnti.

Non

1 1 Non prodcrunc îuitie in dic vltioms. id;fl,iudiciiextrt

12 Iuftitiaauccnihui.clil/.ê^',*. i? .fti.Iuflitiafin

operaeiusadbcatitudine. i.l Lr impi.fu. tdcfl,pro impietatcj

15 Corrucrimpius. in .hennam.

\6 Iufiiria tcitotum. idcfl, 'udicium.

17 Libcrabiccos.jc^//54c^^/"J .

1 8 Ec in infidijs fuis capiencur iniqui. ficut isiquiiuJicesk

d;an:ci Sufannxfucruntadiudicati morti: D.m. 1 4.

19 Motcuohomineunptonullaerir.&c fus faluth ,quia

inferno nulla tfi redcmptio. Hoc r.on inteilcxtt Origem t dicens , qu

poli langumtcmpus damnatt& dxu.onesfaluabuntur:io Er cxpeda.folicicorum./(/f/i , illotnm quifoliciteferuieba

impiotfpcrantesab copromoucri.Peribic

I.C

i64 >> Prouerbia Cja StmnUtov.librcticus fimulanscatholicamdo.^rinam, de-

L cipitauduorem fuum. Qui veritacem icquuntur euangclij,Jiberabuncur fapiencia cacholica ne decipula decipiancur h?rctic3 .

b Qudefpi.&cNoeft defpiciedusqui no fimplicitcr amar,cdiquidineptcagac

apvi

16 -o

Quienim hoc fncit,

indigctfipicncia.Prudcns autem publice

tacct, occulte cafti-

g."ic,quodmeliusinfe

qiicntibus iperitur.

c Quiam.f.reu ar. quiautemfidclis, caiac

amicicon. Ec.in cuan

;cl:o . Si peccauerit in

Lr^r^fJa

{'C

rrlt- Seci,rus ^''f''^curo,quinuncocnc

pentcentiumfocieracc femmumcm 'ctuac

LffrT^'"''^' m^'g: '*" '.iau, n.hil imqueopc-racur,fcd manus m niaou non enc itmo.ma. q ul3 ctfi ab mi-

tIobUsmartvriocor<>nam5eri.PctmS <fe rc re ftIuu 15,&Hcr drt.rcos pcrfectwa ert ^ '1CÎO,lC IWntlS

"''mZvlfibllu" c0n,um P ,us ' &inuifib^p^>vbive,munor,moritti,,&iy! n(i

fad horam lubrrshit,

pcribit. Iuftdsdeanguftialiberaruseft, &tradur impiu,*Sg

Harreticus. f ) n.r.f V 4 ."

proco. Simulatororcdccipicamicurnfuum,iuftiautciiiIi- } LcftJSii/4

L>

. ~ w,.^..,. ^.iac.\u,irtL.,[, icruiaicm . t dQ

berabunturicientia.Inbonisiuftorumexaltabitur ciuitas, & * hLxtabitur iuftus cum viderirvindictam .

icorprauumSemen att. h.

, Hocfupra.Scmmacilnpcrditioneimpiorumentiaudatio. Bencdiclioneiuftoru

8aaremuWiammcr-

. .Hatreticorum. fProvoto eerum. ^ CCS fidelis VWfv' C

l^VTp}::U,b altabiturcilutaS>&orcimpiorumfubuertetur. Quidefp,-',? USrfcrii!^

* vndefc retfead- r . / .* inpub!ico,occuite;i 1.at. b> cnr

qiiiaqui pra>

ditur tamicumfuum,indigcnscordccft,virautemprudcnstace^cc*Jcnnum Sorura

L îuTViftcm vbi*c ^^Q 1" attbulat

n-audulenter.rcuclatarcantqui autem fi-!J ^tfmqt^SWV n- aCorripeeuminterte&ipfum. cT:mien .

^ f 5ffla ad recioienda -P

mulcapfilia.necmm d J,J. C -rt r-UV-m^;' m ;/r x/V- <- n. t i* f r

'PienUa *'

putarcsfi, corncr delisclt,celac amicicommiflum. Vbinoeitgubemator,po l7 jernatfolucts praama

nonpoces, vlcuce- c puluscorruct,fa!usautcm vbi multa confilia. AffWur maloiS NU- ,1CU^ Vnd3 ife.

fquifidemfac.tprocxtraneo,quiaUteca^^Êcclefia. b Plena fir/ru faa/> , a~ * J"cicpopulum finc gu

bernacore corrucre,

faluari aucem vbi suc

t

mulca confiliavtofie

jj.dac quod fi folus c-

ii mcndare non potes .,

'?!uribusefle rcuelan-IU Jum vt a plunbus cor

ngatur.i ^ffligetur . Ad li-

eram patct . Allc.fed

rfta fortc fandtorum:xtrancus qui, pcc-:ata fua non corngit .

u,!ed quicumquc tali-

ius , velcommunio-nis gratiam conceditel vitam promitticternam, quiafidem

b Plena fpir,tu laurto. Acternam.d Virtutibuij

1

fiie-inrcfi^lijt

fodir JeStioM* i.ftiûla-tioties .

inimergit. Itamulmrrfatiiatlpulcbricudinevukusvcl habrcusac-

1 Circk'i!saurettsinna-. n a Virtutibui. 21 ^. r f

'

,

erit.Mulf6rgratiofainucnietglori'am , &robud

aihabebunr^ SSim^S?Aeterna. T Iud.cium fine mi.ci qui non f, mi. I 7t,

.\

tluum - nVCr.S,

dimtias.tBenefifcitanimHu* vir mifericors , qui autemH &JS*t56t**1 1 /1 ... /-

a Quodperibit.lJcrudclis e(t,propinquos abijcit . Impius facit opus initabilc,

l6a Retributio tcrna b Pietas 27

feminanti autcm iuftitiam,mc'rces fidclis.t Clemcntjâ pi-8 ccpcrit , facica Aeternam b Nonfecntio

flu exu.fi>mitat.*

2$ /.,.. -,1 ,, . ,-_ ',

parat vitam,& fc<5tafc

tio malorum mortcm. Abominabilc do' SlSSSlg^rnino cor prauum , & voluntas cius in his qui fimpliciter!!

fi^rcm ad verrcndosAmbulatedmnluJia. b fAbomriutio donuno cor puuurn, quia maaua in manu. \. vbiqUC CafficaciS flo-

o 1 m x. xa b . .Coide - ** fculos circunfcrre fe8 ambulant . t Manus m manu non ent mnocens t ma-?4 cano votoptatis di-

. I / . n 1^"&c*rcLnflexaaliacirciunplexalocutioJ5 Jjgic lilC.jjnarc# A^lj.h lus , iemen autcm luftorum faluabuur . Circuius au- ?,? ter. Qi doarinam-*Z ha?recicam nitore vi-

pto excraneo,fc.pfum anccdiftnai iudicis oculos vlcio dcrc.nec tamen fapiencia apto inEellcct^consuerc!^^9*

c gnum rcadct .Circutus aureus m nari. i. pulchra Sc circunfiexa locucio in

l_ gy* 0'fenft-

tMox no eri,

impunitui.

NICOLAVS DE LYRA.Peribir. quia nonpverwit ab eo vhr* adiuuari .

Iuftus de.an.libcr.cft. ejuodpatet de Dauid >u(lo, quifuit in rc10 rr[liti4tus,& impius ^tbfalnn occifus.i.ffpg. 1 8.

Simulacor. idefl bypocrita,quiftmulat fanftitatem .

Ore decipic . id ett itlma qm fperat ptomoueri, cui.f.adulatnr.Iufti aucem libera.&c.drj ifla deceptionc .

Scicntia . qua difcernitur interfanclitatem veram& ficlam .'

Iubomsiu.Scc.qniaiuliibonaevpenduntprobo>io rcipublics.

> Etinperimpi.ericla'i.<p/4 taridflrtiorjKm commune.

Benedic.tionc mftorum . i.oratione ennm qn* efl exmdibilis .

' Exultabicurci.a Dco.ftcut S.Bafiliuforationefaluauit fuami natem a Iuliano apoiiata ,& Eêcbias Ierufalem a Sennacherib.

Et ore impiorum fjbuercecur.^/a/w.,* ^rooVrow ciuitatis.(ûi dcfpicicamicum (anm.ipfumderidendo,& iefctlus eius

lolicando.

i"k%,cnscora\ccft. quia habet cor d feftuofuw .

Vir auccm plu.ca./<*6;'f defeclus amicifm quanium exivit corrttofralerna.

\ Qui imSxxJL.rc.ax.fH*fidelitaticommijfa .

Qui aucem fid.eft celac am.commif././(?crw/w amicicofll't>nfu*fidelitati.

Vbi non cft gu.po./Jfut ntuis carensgubernatore periclitatur.1

Salusaucem.f.po/w/t .

1 Vbimul.con.ptrr qiucauentur mala & obtinenturbona.

*AiTji.malo.7ni4 timetneille dcficiat,& ipfQ dcbitum incunat.

^<<yi autem caucc la. ialis obliâthnit .

i Sccucus cta.ab incurfione dcbiti .

Mu-

2 3 Milier gloriofi. i. honefla& pudorata .

2 4 Inueniec glona. ifamam bnnum , vrpatet de Iudith& Efler.l J Et robufti ha.di. quxpcr robur mentis cr corporis acquiduur& acqutfitx poffideniur .

16 Bcnefa.anima; fuaj vix.quiafola mifericordia comes efl defun-Clorum, fecundum îug.37 Qwt-fubtrabendo eis debitum conftlium & auxilium .

lo Impius fa. o. a^gregstnsftbi bona temporalia quxfunt tranftto-ria & corruptibilia .

29 Sem.aucem.iu. -pcrbo &fatlo.30 Mercesfidel.

tdeflretributio*ierna,qujt non efl aliqualiter de

fetliua .

31 Clcmentia prz.vi. Efl autem clementia proprie perquamrela-xa< tnr velmittgantur patu* ,& fic praparat viiam corporalem illis

quibus relaxaturfibenehocfaciat

32 Ec fec.malorum. fcilicetpmx .

3j Morcem . f.corporalem illis quibus imponitur malum cui pxnamortis

debetur,&biortemfpiritualem imponenti fiiniufle imponatur.3 4 Abomi.domino cor prauum.<7o</ efl maliti*affuetum .

3 y F.c volun. eius in his qui limpli. i.fmeplica malitis & doli.

36 Manus in ma.non ericumoccns.bomomalusetfinihiloperetur extra,fedtencat vnammanumin aliaficutociofus , noncflinno-cens quia cogltat mala intcrius.

37 Scmen autem iu.fal. idiflfilij

corum in bono dirigentur , quiaftc a p.n> ibus eorum docentur .

38 Circulus aureus in .<.Vc. Sus enimfi habeat circulum aureumcirca roflrttmfuumponit ipfum intra lutum, fic mulicrfatua fiuein-continens

ornamentumpulchritudms a Deofibi datum ponit intra

luxurixlutum

Diffi-

GfoLord & Nicolai deLyra,i6yi& frnfib.flti!r* mcnm,cui cx eloquio nurtim fplcndcc.fcd ca

;

A mecxcerrcrr* mtctiontspddcrcmorcfiiis adfupcrtora no

rcfpicit.Quod exponic fic,mtil:cr pulchr* & fatua,id cft.do-

ahxrecica,piilcbravcibo,f;Uiiaiiucllctu.Ctrtulm **rcKs,&c.Qu\ otnamcntu diumi cloquij mcdita-

doconfcquitur, fcd

hoc m.iJc in

fcquicur.circttlumnU

reum habccm nnrt-

bus fuis. Scdmore

t Senfibus ftult mentii

rcasinnari

b Verbo ,

\6pacvircutumgttUiaproficercnonccfTanc: J

c >ji (in.tjUmpms viuic pio.illedamnacur.itteac.

uium pro quo ccrtabac .

d TruBm iu.&c.ViUo Chrifti.qui fapiciuia,Deqiio.Ifgfl;3

VtlM cfi aHipteilentib.ci.1 C m A pocal- iij vicefit dabo ti tdt rt de

ii^no ritiC<j,od cfl m

faradifo. d.rn. E[ huncc tmtlicflu.

| fii.).tum,iufii i

i1 luttiriamvb.quercBnare. . c^ nt dlim <

rens foJium

fuis tcrram . vcrnc

quia quar odorc no-

perccpirimn-.u-da a&ionc forin*da

nic, ideomuhcrpul-chra pcffcicnctam 6c

M p a:l:unc-qu;alahbus dediuis .

a Bene cofirgit dilkv*'-

lu MB ipicn:bo.rtc. i.ad

vicScofuniitin tcrfl-*porc rewtrcdftcmis

quinuncbonaagicinrcporc opcracionis .

Qnia&cmalaquzdi-catvcl .igacirtquiric,

a

corum pondercabaltionbus lerardatur.

b Iufli auttm qnafi

&c. Q^Qui fpc futu- b

rorum praimiorumbona faciuntinprx-

fenti, luftequodfpc

rancaccipiunc. Vucs c

quippe inarborcfo- dlium , fructus quos c

nondum oftenduti- f

gn.u.ih\icuros,&:iu-fti , quafi vircns fo-

liumgcrminanc, qui

q fpc lalui faLti in fidci

ac

J !thnt dum quafi vi-

gcrmi-nanc.

s interie tcndunt. *** imwmmmmmm>m .--

ftorumomne bonumcft,pftdlatioimpioriimfi|ror.Alu a %^'^ q

b Muiialiena. c Centupluin accipu.i.unhoc tempore Sc?

ITiarum Ul 3111 pio

4 domino lufcipit, vt

ibus fuis, mulief pulchra & f.mia, delidenum it

| lra cnim per Glcruium ckufa inaj.s a-.tuat. Cun. a prauo opcicWJ* *"

7.C 7ZZ rlndunt. Manu. in manu Dd et.t IdUOCeM nialui, quu.

a Difpcrflt dcd.t pau.in tuturo viuin ternai.i .

diuidunt profpria & ditiorcs fiunt , alii rapiunt non fua, & c vcl crranccs, doccat

a ln naiuioliicc g.atia aoux dabtiui ,d rife*.* n.c,vb.<en,pe,: .

<f m kVCl COI.foleCUC nitV-

b Exic.us pr.ed.cando. c iwu Wenu Pmg r

^ ftuS Vel CCfUporallb.

fcmpcrincgcftatcfunr. Animac]uat benedicit lmpingua-6

bonisiutfctct,velrca Auditoresdiuinoeloq.iM^

b Fotu .nuliiplic.s munens .

^ lHietCS ad lcniediafac Seiuusmaius cv p.scrqtii ralcniu.nabitunUit. ,

. C>,

, .

bitur,&frcdicaiionii

...j gubcnec,vc fctu plur<

Oiliai i..multisquicf>iiigercpotu!td.inina.ut.

c Eugefcruebo.wichsU'ilin r au -,u -

ditfrumcnta,malediccturinpopulis, bcncdiaioaut.cfupcr dominum pcrducat

fapies cltquialibivtfubluniuscum don>:

Veibum pretio fidci & ordefi.oms.

b Cuiduigu ad bonum opus accinftul .

Negociam.ni du.n vcnio.

c Actrckehtc luce iurtitiar .

d Oux tacut uuibus ad caleitia perueniat.^*-- r. a

caput vcndentium. Bene confurgit

diluculo qui quarrit bona . , 3 ^g.SSSqui autem inueftigator malorum cft , ab cis opprimctur.

J 4rcs tanta pat i Urjta

a Nonattcndens futurabona. b A viti atterns.

C ic iniu^c> quanta tOr

Quiconfiditin diuinisfuis.corruet, iuitiautem quauvirens^ mcnca mancnccori

aOpcrabona. b Tumult.bus cogi.ationum . j'^***g*i lh . ^,, COtCOreS ^ Si ITuinult.buscogttationu.n.c

d Apciitcnmnat.busmat.gnorumfp.rituumquibusobruatutay If T~'

,ZT

foliumgerminabut.Quiconturbatdomumiuam poflidcbitiS Ai?1

.

3.

5

:??!1

/.!

1C

a Dum dominari videatm. Probatiorem facit perfequcndo. ^Merce. 19

vcntos, & qui ftultus eft.ieruietfapien*. Fruclusiultilignumzo. n*r. nrrnmi5. b Ouia fmftnm oerciuiet. c 1 ludicium . II

Quaf. patronus. b Quiafiucrum percipiet

lecli,cancainliacvit

pafsifunt,quidinira.murfinos logcinfcl

ffa^^îtinliifcpwicfc. tSiiuftusinterrareci-^ gS^^gSJ

a s. iullusvix fa'uabitut,impius & peccatorvbi parebit . 2.) nn {*,.-

Quam translationc.il Petrus tn ep.ltola fua fcquitur.

pit,quanto magis impius & peccator ?

J-4

*5

nonfumus, ccrtefipii!

catores nos cjjenegami

nafipfosfedtiamus,tt \\

r\las in nobisnon cfl .

NICOJLAVS DE LYRA.t Dcflde.iU. qui* icfiderat Dcum in quo cfl eminenter omne oonu.

X Pr.im.t. Dciin Die ludictj .

3 AliJ. propridpauprribus largiendo .

4 Ht d.ijHu Deus corum bona multiplicit vt continuare valeat ope

ra ptetatis .

y Alijra. vttyranni.6 Ec icm.in c.fui it.</W4 inutilitfr expeniunt .

7 Anima qu.c.or<ifrfj Deum& inftruendo proximum *

8 linpui.^fi^M^/ir gratijt.

9 E rqui m. i.proximum rcficit bona doclrina .

jo Iplequo. quia docendofuafapientia augmentabitur .

1 1 C^m ab.fru. tempore qno debent exponi venditionipropter quod

aliqui Ubri habent afditum in tempo>e,fed rii efl de lcxtu, fubintelligitur tame propter quoifuitpofiimm in glojfa inttrlm.& pofleaperfcri

ptores infenum ttxcm .

1 1 Maic. 111 po.quifame affiiQi maledicunt fibi, & vendentibus be

nediiunt .

13 r)enecon.op*f cnimbonumeiicuoincboandum.

1 4 <ûi autcm in.Jicut Saul quxres Tbytomfiam audiuit ibi mortis

fuA

fu*fententiam,de quo confkrruttits cecidit in terram. i . %.l8.1 j Qui con. magis quam in Deo .

1 6 Cor. iufio Dei iudicio excmplu de illo qui dixit LvxAi.c. Anirr l

mea habcs mulra bona rcpofita in annos mulcos, quieice.l

bc, cpularc Dixu aucem ad lllum dommus ftulce hac noc

rcpc.a.c.a.6cc.

17 Iufti aucem &c. germinabt^ntJ.proficientde bono in melius.

;

18 Qui conctir.domLim i\iam.ceg>iationemfuam qutfrequer,

dtciturdomus in fcrtpcura t& maxime ve.Te.pfal.il^. Domus J

ui bcne.domino.&c.1 9 Polfldebic vcn.quia cietlus a cognatis exponitur ventis .

10 Hc qui ff.ul.eft fer. itle cnbn dcbetfcruire &fapiens domiaa ,

vtbabetur.i.Volit.l.

1 1 Fru.iu.lign. v.Lopus iufti deducit ad efum Ugni vitxûi tfi Ch

fiusin beatafruicione .

31 Qui fu.animas./.ri/ri/ animarum .

2 i Sapi.ett.i.fc<J effcquiaficut dicit Gre.in pafierali,Ms gr,

eft regimen animaru^vd al>tcr,i'apiens efi , quia elcgit bonumfifit'

hocfufficiensu.Tim.i.a. QJiiipifcopatumdefidcrat.

24 Siu\(\\ismtersc.a Dco fiageUaficuc patet de Sanflilob .

2 J CfHianro ma.impi.& yec.f.fiagcUabuntur aDeo infuturo .

CAP. XII.

QVidi.&c.Scqui-

tur . ilui b. &c.

Horum verficulorurn

coneKiotalis eft , Quibonuseft noii conh-

dit in Logicuionibusfuis, fcddciinim gra-

ta.n

C A P. XII.

Vi diligit diiciplinam,diligit fcientiam , qui autcm

oditincrepationes, infipicnseft . qui bonuscft.

ciam quarric ,ac

\

lam picviuic. CiHii ;

-

cemin cogicacioml>'

fuisconfidir.bonus

fencquit,quicnimjtiam Deinocurati-

rcre, in prauaactn.;

perdurat .

^ Mu

N 1 C O 1. A V S D E L Y R A.CAK XII.

QVidiMgicdifcipluiamfnp.\o.c.induxit S alome od amorem

i<iit*>& in.uM 4.

c?u

i<(liii*>adque dijbonit mtximebon*

d.juf lina,idco uieam miui.it in boc cauti.

Qui

l Qui dili.i/n/it^fr difciplinamfufciphur * dotlore .

1 Qui autem odic inciepacioncs,inflpicns cft.fimilis enin

furivfo qui rcfugit medicinam .

} Qn\ bo.cft.&c-Be vtendo gratia Deiftbidata a Deo .

Haur.fibi gr.f/* meretur augeri vt ancla mcrtttur &perftQll

1

16)3 Prouerbia Cap. XII.a Mulier. Ad literam . Mulier bona& cafta viro fno prxbechonorem in omnibus , eiufq; vircucib.ipfa domum benc re

ges qnafi gratia addit coronam.At veroadulcera,et(i foris

fpcciofaintusfiercorecoinquinataefiluxuric.VcrufpiritLialiter,ccclefia corona.f.feipfam Chrifto offert . Qui.n.in cir-

curnirueiusfunt om-a Iuftificabituradhuc. Habenti dabitur, & abun.

b Qitl non lubet,hocquO'.1habetau.ab eo.

haurict fibi a domino gratian>t qui autem confidit in cogita

tionibusfuisimpieagit. Nonfroborabiturhomoex imnie-a Cluritasnunquamcxcidct. b Ecclefia. c Studiose operans.

tate,cvradixiuftorumnGncommouebitur. Mulierdiligec

nsaOmnesquiincircumituciusfuntof.m. b Prauzdocrrin.e. >> ^-

c Virturibus. d Erubcfcam cum coram p.m. f

corona eft viro fuo,& putrcdo m olTibus eius, qua? cdnfufio- 6T Scilicet .

>

neresdignasgerit.Cogitationesiuftorumiudicia,& cofilia 8a Non folum mens . J

impiorumfraudulenta.t Verbaimpiorum infidiantur fan- 1

De hac vita. a Quod fuerant,quia poft mortem non cjuod fperabant inueniunt, 1 1

fpe enimfrufhati,pioprzrniistormentarecipiunt.

guini,os iuftorum libcrabit cos.t Verte impios & ndn erunt , i 3a Bene docens & iinplens. b Eile. i a

fin_d S?LZZ' d domus autcm iuftrumtpermanebGt. Dddrina fua noYcitur , JVirtuofus. < S.ncfapientia. b Quiavirilisanimifortitudinem contempfit . jtf

vir,quiautemvanus&exco*rspatebit conremptui. t Me

16J4

Dcsofferuntmuncra.Ecfilius , Syrach de

itwgnofacerdotc ipfe

ftansiuxtaAram, &>na fratru ruxciil

Iani..^c/71-i.v:rtures

quas hxrecici vidctur

habere putrcdo praui

doginrtiscorriiinpic.I) Cogitationes . Iufti

foa facta, fi domino

placeanc fedula me-dicacione diiudicanc

nciplis minus folici-

tisfupcrnus iudexcotra eos inuifibiliter

ofmecip,

iudicarcmus, non vtiqkeiudicaremur. At concra

rcprobi de fraude c5

filianturoblici timo-

nsdomini.>c Verteim.i. impie-cacemin eis, &: nonetunc f. impij , peric

enim memoriaimpiecatis. Aliatranflacio.

Quocunquc fevercic

fceleracus excermmaDitur.Etcotradefan-

:bs . Ddigentibus Deum

, mniacoope.in bo.

]]jllcter. Multa im-

;ietas in dijs geciumnulca ln fettis harre-

:iCorum,&linpra;fti-

, ;ijs Magorum , &c in

-jeifecucoribus paganorum

uerfa cft& memoria impictaris,& ia ipfa do^maca i"nccrcmaca,vc m Ephcfo cemporc apoftolorum.Domus auc iuftorum pcrmanebir,quia lanfta ccclcfta numqua abfcondi, vclauferri poruicnec c.us aliqua fcripcuram non fidem cea,poris logicudo pocuit aufcircDomus.i.ecclcfia que parcim fle

rcgnnatur incerns,

nunquamdcficic, par1 tirr. re^nac in cxlis,2. fedquaecumque mc-

bra hinc illuc perue-nuint

, qua: fperabanc>gaud.ainueniunc.c 7VoV.i.compaci-

\ curhebccudiniacfra-

gilicaci proximorumfibi commifforum.f Vifcera . qui noncompaciunc fubdicis,fed ficut dominus aic.

Tercutiiitpuros & an-

cillas dicences Mo-

ramfacitdominus meus

venire .

g Dcfiderium. Defi-derac impius prarce-

D

Luc.it.4

Et cognolce-tur

f Ecc.io. d.

a Doctrina fua nofcetur.fed tamen Melior |eft.

vitam in czlis. cD

17b

Idiota,fimplexfraterquxnouitftciens,promeresi8dences maloSimiCari

In fcripturis fiicris darus, vel doftons funftus officio.

lio"r eft pauper & fufficicns ilbi,quam gloriofus , & indigcnsâ Diicc"honis,dc cuius parte quat ad preximum fubdit, Nouit iu.ani.

panea

.Nouit iuftus animas iumcntorum fuorum, t vifcera au-^la Noncoropatiuntur. b Exercet in fpiritualibus ltudiis .

c Animam. 2- $

tcm impioru crudelia. Qui operatur terracm fua , t fatiabitur

2"4a Et nuncvututum.&tandemprjrmiorum. b Pro falute laborare negligens.imerftultosnuM

mcrabitur.etfi nunc vel mundana vel diuiaa fap ientia glariofus videatur . 2.6

& de lllorum vica&adlibus loqui.Vel monumenttim pcffimo-

rum,quiaammxcius fvelcor-defidenum eotendic

quamuis nefciac, vc t faturabi

cum prioribus inm-flis ajcerna? morcis

tur.

-r b " n \Bcnignu. _ carcere claudatur.

panfbus^quiautelccâturociu^tuItifTimuseft.Quifuauiscftjig Vcrumquiacalescxia tNon conrumeliofe monen. CUm

, qiiemminimc

g viuitin modcrationibus.in fuis monitionibusrelia

nquirc6tu } o crcdunc,velpreuidec

h meliam.DefidcriuimpiifmonimentucftpGffimoru, radixau-3 1inc"rr

.

unc' dlclI:ecoa

a Mouicv.tainraan.busiinjui. b Aetcrna . JZCradeDOniS.

c Confequitur feris pcna reos pcdibm. , , h l\adtX aU. iuf. pro.

te iuftoru proficict.

Pro"ptcr pcccata labioru ruina proxic

matfi fidcs pcs.charicas ,

quibusm Chriflosucradicaci ,

non eosfal-Sed his a Deo fubucrfis , fub-

ucrfalunt,fed plus quam fperanc in fucuro pcrcipienc .

^? Fatuus

NICOLAVS DE LYRA.Qui autcm Stc.defenju prxfttmendo .

Impic agit.f/i<i iufie a Deo dimittitur^ &fic cadit.

Non cobora.ho./ict Saul impie occidesfacerdotes. i .Hsg.2. J.

rperfequens Dauidnonfuitroboratusin regno,quod tamc querebat.

Radix -u.non con.bocefljiabilitas in vinute& bonore, vnde

'mdfuitflabilitus in regno pro fe& fua pojteritate .

Mulier. in bono regiminefui& domusfu* .

Coro.eft. i.caufa bonoris .

Ec pu.in offi.cius. i.mulieris .

Qua? con.res.du.^H* adulteratur-.vnde Tû.f.dicitur, de mu-

erefufcepta a viro de adulteriot quod adducla adfacerdotem bibebat

juasyqufi erat verum crimen ei impojitum a viro, caufabant tumo

m in eius intcrioribus & putrefatHonem,& tandem mortem.

Cogi.iu.cogitantenim cum proximoferuare tequitatem iujlitia .

3 Et confi.^/a decipiuntproximumfubfani confilij fpecie.

L Verba im.in.î<x teflificantur contra iuftum in caufa crimina

Jicutpatetdefaljis teftibus contra 'âbotb.^.êg.tui Os m.h.cfuut os Daiielisliberauit Sufannam ad mortem inm

'condemnatam, Dan.13.

J Vertc im . i.conuerte ad bonum .

Ec non cmx\x.-f.impu.VelaUtcr.Verte impios& non eruc.

id modicam mutationem deficiet eorum proJperitasy& huicfenten-

magis concordat literafequens ycum dicicur per oppofitum.d.

f Oomus auccm iu.&c./ virtute.J. cum boc ejictfrequeter in

pfreritate temporali'< Dodrin.fua./ô.Nofcitur. i.apparet ei virtus .

> Qui au. i.fcientia & vbtute vacms .

tt cxcors 6cc.i.fine bonitate cordis.'' Patccon. aliorum.

Me-

2.1

21Melior. hoc e\~i de infimoflatu.

Ec fufw vtclu&vejlitufecundumflatumjuum.Quam glo. i.bonafua expendens in vantacibut .

Ll mdi.pa. i.viclnfujficieHtifecundumJiatumfuum.

tAowitJ.fruomJuoru quifutt eius inflrumenta in operib.fkis%

et ideodkmtm hic iumenta quafi iuuamenta.Dominus enim iufius co

fiderat diligenter labonmferuorum fuorurn , &fidelitatem, vtjic eis

modo tujh recompenfet.VoteJi etiam hic exponi aU iiterd de iume>uist

ludxiemm erant cru4eiest & ideo iex no tantum edocet eos ad fietate

circa homines,fed etiam circa bruta animaiia, qu prxcepit quiejcerein dieJabbathi,Exo.to.vtJic effent magis mtjcrtcordes erga homiues

igiturfecundum hoc dicitur . Nouic iu. 1u. i.conjiderare confueuu ne

lumencajua excejfiuis iaboribus afjligantur .

2.6 Vifcera aucem impiorum crudelia. ergaferuosfuas& m-menta .

2.J Qui op.ter. fu. eam debite colendo .

26' Saciabi. habebit vicium& vejiitum conuenientem .

2.<) (ûi au.&c. quia per hoc incttrrit defeclum bonorum tempora-Uum & jpirituaiiurn.fecundumquoddicitur Eccl.}}*d.Multammali~tiam docuit ociofitas .

5 o Qui {.c.&cc.lfte verfusmn eH in Hebr&o,patet tamen eiusfen

tentia,quta Ule quifuauis eilper manfuetudinem,moderatus eii iri ver

bis & m failiSypropter quodmonendo alios non vtitur verbis contu.

meiiofis .

31 Defidc.im.mo.eft pcf.x abundantia enim cor. os lo.Matt.

n.c.cr idco impius non reducit ad rnemoriam nifi maia .

3 2 Radixaucem m.i.Jiabilctas eorum in vittute.

3 3 Proficiec. de bono in metius procedendo .

34 Propcerpecca.labio.ruinaproxijnacma. quia per pecca-*

tum oris ruit homo in pecatum opetts^&Jic mcurritmalum culpx &>

pm* .

Effu-

Gloford.& Nicolai de Ly ra.,6>c oioLoradCLMco

, , ||rf u%\ In flnfcntidefiderac vlcifci fatuuscfl,

*,:.., p.odominocontcmnicfepicnscfl;3 I . , Inon fic vnlt occulcan vt durct,fcd ommno dc

fca^n nTJaitcvcprolat, magi. fcrucac,occultata

langucfcat

\(

tiwgM* &t-

^lottiliiiv

1 1 I 'J- 3,

&.bonaqucp.omit-

tdftcipapcrficicndoidvitain pcrucnttiuc

tc alif qu* hqucn-tur,dcmonfhanr.d Labumve.<s*-- R-

dcs cathobca Scpcc

manebit, qmau

pcfl.mocxaJ.ori diabolotributumviriorumquotidie fol-

uunt , & nifl viueritcs cius dominiu cUafennt , p :.,;ccnJo

poft morte craditi cidc in carccre mitccncur pcnai um.No

cnimdetalib.defpcradumcftjCumadiug;ic.M;.ortu

i Marorin corde&c. quia ncceffc eft vc pnus peccatorc iuc,

ior penitci

a Sermone bono. Qm enim * toquitur non orcfruOum generat.fcddamnum .

_

I

n.alo cffuoict autem iufiusde t anguftia . tpe fruau ons l

opcra uu fu icitu

fuivnufquifoucreplcbiturboms,&iuxta opcra manuunu ,

* U1 *'" 1 J I liM. b Nonalsoium. 7a ouera.eoniilia.

, b

fuarum rctribuctur ei. Vii ftulti recla in oculisems ,quiau-

'"", . , u Aliatrjn,USiultu$ejdemVorapronuntiatiiam luani

. Audien.fcr.em.(p.er.b

jMJEJgSEE,(J*t*9

bntcr hunnlicc , _C

poft pcr ludiciumtaccrdocis d.ucreconciliacioms fcrmo Ix

tificccvcl rcficiar.

K Qîne.dam*CFC. Si

hocadluciain atLi-

pitur,quantomagis

C Homo vcr, bapi

i

f,ldl acprudcns, quiali-

tt.tun.ta.i

ndo__-__ kicn.

tia:n,vclnon vakns

loqntquafifpiritualibnsfcd qualicain.v

libus, vcl nolcns da-

rcfanchim canibus,

vcl margantas antc

potcosptoijccrcvclmittcrc.

f Cor in.pro.We\ qua-.f irrueniunt j pjus appetunc

fa-

pcrc qua opottct fa

'

t argtnint.

t prz_ic.it.

t mlli.

n.,qui_JVjUliui

|iu- -. .. .;,.A.mi- b Durn deficit tcmpoie tentationi . 1* ttrreamini abhlS qUlOCia Scobeducvcntati-

uuut '..omifsi. 17 ,

-,

. b^

e .1 ciduntcorpns, velvenA

dulentus. Etquiprdmittit, & quafi gladio pungiturcon- f_ dcusim u d

atpaupe.\

fcient.-,-hgu-u.em^^^tatisfirmumeftinperpctuum , quiautemtcltiseit repenti- ,,

gaudio p_titur>vcl

nusconcinnatlinguammendacii.Dolusincordc cogitan-1

14 .pfamcarncmmcwi

iiummala,quiautcmpacistincuntconfilia,fequiturcosgau ;j jradKj .^^

I

a luftusvtleoconfidit. ... - I :l7 Hfnimii. .rrmiin

dium.Noncdntriftabitiuftumquicquideiaccidcrit, impii ,.^Mnum,no lucruin ad

DCrcqtia OpOrtCtla- f vencuer. ... P- nirftirt

p\:rc,&.ncVô-e dacia^quiautemfidclitcrtaguntplacentei.Homoverlutusp }**.nibus

ciiancjccndo,f *

{c ientiam , 6k cor infipicntium t prouocat ftultitiam.^ pro donpro fapiccia ihiltjua

***,..,..;[ _-, ,-;iT.-.n- rriKn-.T tiam dil

t fupra.io.a

ffelkilorum

a Quia illico contriftabuntur. ., . v J '

autcm rcplebunturmalo.Abominatioeft dommo labia me jo ^^ Immoplusdan

*fvet.,ci,er. ... _ . _mm_qu

arca, & qti

nabii^fIcSvd lManuS'fottiumdominabitur,qua: autemrcmifta,ft tiiba- >^$%Malijsque ncqucucca [j t js (eruict.t Mccrorincordetvin humiliabit eum,&lermo-J^ C j P ict.Aiiicrnonin

i

._ TChr,tum. . Vosamicimeiefti. 7 ^^ fr-Uilu>te

k ncbonolsctificabitur.Quincgligitdanum proptcramicumJ

Qulfraudu i entcr f;

|

Dumvelfuarenwrc.velalicnanpercgaudent.vndelubc.it.Nonmueniet. _>V mUlat fc dlct boil

jiuftuseft, iterautcmimpiorumdccipicteos.

Non inucmct4 malc viucsinocci

frauduletuslucrum.a-fubrtantiahominiscritautiprctium... tonon inucnictcK

nabona.Quiaucci

wia^ fubflantiSvirtutumveracjccracquT:^

nanrinoDantur ntatem regnipcrcnnisqctaptrtiusiubiungic.lnlcmicai

^L^q"'d.floluciaiopeccacisimph ftvica. Sem.cam,. iubltannaacqu.nc v.rcucum,qu,b^- ^

pc fii- ^cerng vice clancas atiro prctiofiot cmitur.

pcrc mgcrctcsqualiinfirmis oculis lumc

fol,s.i. faptcntizquahaberc vidcbaturau

tciunt.t> Manu$for.Vex{i&.\

NICOLAVS DE LYRA.

, Effugi an fcc. qu>i eundrt remorfum confcientic &pfnagehenf.1 De tmiiuomhu.i.debonafuadocJrin*.

Vnuiquifquc rc.bonis. quiaprofeSus difcipuli redundat in me

ntum maifiri,propur quod doOores facri nonfoium habebuntaurea

in i alOyfrd etiam aurcvlatn.

4 Via ftul.rccta icc.Jicut h.tbenti oculos humorefanguineo reple-

tos omnia vidcnturrubea.

5 F.uuusindi.fta.irafuam.f/KM/ff'^6 Cim au.difsumu.&c./tcM/. Saui diîmulauitfe auiire verba in

iur>lj rlli.rum qui ibtemnebant fuamdtclionem in regem.l.l{eg.io.

7 Qui quod nomr. fcilicrt <//<vtrum. loqtiitur. vnde in Hcbrxo

fc_<V.Kr.Loqucnsvcricatcm ludcxiufcici^cfcjquiaprofctcvc

ritatcm maximc m indicio.

8 Qui autcm men . in mdicto.

e> "] cfns cfc fraudulcn. quia ptr hecproxhnus defraudatmr.

10 Eltqutprotntr tkc. &fuppleonfuluit.1 1 Qu;,li gla.pungitur conlcicntia;. auta confcientia diclat fibi

qundtrne ur adtmptrrr prontffnn.

13 l.ingua autcin f.:picn.cli faniras. quiaficutpromittit itaad-

implttyZ? ftc tft rbnjutdamtJUaUiaf vtrborumvr faftorum ,ficut

fanitas cft ad*qu~ti< bumorum .

i j I.abium vcn.fir. quianon variatur de vnoin alhtd.

14 C.uiflu.tC.cfcrc.c6.A:c. <\uia faljum quod tcflifiatus efl incoft

deratr nttitur mtmacvs tanquam vcrutn colorare .

1 < Dolus in cor.cog.&c. quia tales quodnon pojfunt adimplere

potrji.itc, coyitanl aatn.ph re dolofitate.

\6 Qui aiircmp.incunccon. ets acquifcendn*

17 Scquuur cos. qi 1'rauitur ad pace, ftcut trifliria td turbationt.

ifr Non con.iU.fr;/i7f(a devcicnteavirtutt.

1 9 Cinicquid ci acci. quiafortunam aducrfanpitientrrtolerabk.J.O Impij Auum.tmpauciitiafalii.

RcplC"

ai Rcplebuntur xwzXo.quiamalopctnAfuptruenietmahmcui& puficagebcnn&fipcrfeuerat.

21 Abominatio cll domino la. quia ipfc eft vtritatis rtgula

13 <ûi aucem fide.agunc 6_c. quia in boceiaffmulatur.^jj

latio vcro cfl caufa dilecltonis,iuxta illud Ec.ifc.Omne aninu

ligiciibi timile. 24 Homo verfu. i.ajtutus.

2j Celatlci. animumfuumvfque adtcmpus opportunum.

26 Et cor.infl.proiio.i{ul.yc//.crt alienam contrafc,qutafli

manifcflat feper contumeliam.

7 Manus lorcium domi- boc patetinfcripiurisvete. ac no.

fiamenti quod regesfortes ahos fubtecerunt fibi & rcmifftfcruia

alu fub inbutio.Votcft ctiam cxponi dtfortitudine mentisjt u ra

nis qu fibi fubtjcit viresfci>Jiiiuast fi autmfueritremijsa ,fcnj

tas dominabitur.

a8 Mxtor&C dealiquaoJfenfaDei, quianullns quantuncui

tufius de cimuni lcgt tranfit vitam prafentefine alioua ofjcnfac*

29 Humilia.coraw Deopcrcontritionem.

30 Ec fcr.bo. qui cftinfiddi confcfjione.

3 1 La?ci. qa adta'e cofeffionefeqtur alleuiatio tnetis & qdaUt

31 Qui ncg.damnum cemporale.3) Pioptcr ami.ideji propter fublcuationemamici.

34 lufiuseft. quia amicus cft magis diligcndus quarnlucrutn 1

poralc ,\fcd lucrumfpirituale ch magis diligendum quam amicus

3 J Iccr autein. qui dimittunt am cum pruptcr temporaUtuci

}6 Dccipictcos. quiaperdunt maius bonum pro minori. far.

f lucro tcporalt,&frcquetcr et ilio lucro defraudatur, ideojubd. ]>

37 Non inuc.frau.&:c.y/ff itle quinunciauit Dautdmorte

lis fperas inde reportare piuiu,repoi tauit at mortisfuppiitiu.Z.c

38 Et fubttan.homini. i.eius vita.

39 Eritau.prc. i.preciofiorauro.

40 In (e. Jcilicet gratix& pofleaglorix.

41 ltcimitcm.a reclitttdinciuftiti*. ^ ,

41 Ducit ad moc.fcilicti culptprimo t&poJlea admortegebt i/

C A 1

<t

1.

;

.:.

i6y7$

ProuerbiaCap. XIII.

GLOSSA ORDTNARIA.C A P. XIII

1658cond/forcm omnmm diuiriarum.i. Dcura eowfegeffabat

p UM Tantu diftac interfa^ntem

& ftul.fi vt hic ali fe^S^S^^~^ **j7quandoprofcaucrudirionisadcuquifedocucrat,do- d SubflantiafeLa^Z.J 1 a .

*

ccBdumpcrucniatil^W"/^/-û voi"^

P A P VTTT tionc.nequeipfasdi-v_.ttl. AJ.H.uitiasqua.sacquiruncperpccuo poflidcnr.

acci-

arguitur]e, necumaudiat.

a v*lt,&c . Vult rc-

enare cum domino& non* pati proeo,dcicttarpremiacum

polliccntur ,rerrent

certamina cum inbe

uir,dequo lacobus.

JKpUci animo inco-

seftinomnib. v.fu.

fct Iefus filiusSirach

Var pcccatori terrain

abusvijs ingre.

jh uinima. au.ope. iuffa

.)miC3.impi>igujbi-

quiaperfecta fu-

B xrnorum dulcedine

eficietur.vndc^/cHr

dipe&c. vclqpijs^p* iominolabonbus in

udant, lmmarceflibi

i corona donabunt.

Eftquafi. di. non

cre,vtqui indueba-

urpurpura&byfso.ed quiaDcumnonabuit, compencinne nihil efie quod.ibuicdequibusdi

Z &m + Ti;.,r ---:,- p-tpctuo poi_.ac.

gjg T-JiusiapienstdoclrU.apnrns,qmau- Qmauccm proacc

^_jj temilluforcft, non auditcumarouitiir* picndil ^fe" P

}*JBm + rvfr,.A ..';_./:-_ l___ r , P .3 miorum cxleftiu

pra:m

tDefru<5tuorisfuihomofatiabkurbo- 4 ii

Aliasimpiorum . ,|

. . . ,

nis, anima aurem praeuaricarorum ini- 5 oarbeariKfs ma!

qua.t qui^ftodSsmum , cuftodit 7 8tigfranimamfua,quiautincofidcratuseftadloqucndum,fcnti

b

et^ o ^".f",*- &c-

mJa.tVu.lt &nS vultpiger anitnaautopcratium impingua.. uorSIS.S

& confundetur. Iuftitia cuftodit innocentis vi-.impietas aut . 1SStDEccatnnir, CmXnnr Ffl.-.. r ,"r"'- .,.IL

b*V'"-i7defiderat,facileobli-

Tpeccatorun.lupphntat.Eftquafidiuescumnihiihabeat,&.S u.fcicur qood fufii-.Inmundo. b l_Dco.q_iv.r__iui.i_. .<_ nn,>. .t- n,,i,;nwfl,eft quafi paupctcum in multis diufths fit.Redcmprio anima._o

9 S^KSSviridmiwZr^n; ,

bh**

.c 4ignemm,2I fuo. edepcore ,quod

viridiuitKEiuas.quiautempaupercft. increpationcm nonu touinccSnoncqu*-rernetuo.

#c Fu.Iicitashui.ufeculi suicitocxtinguitur lj febaC . Ipfe eft enim

D

t Tim.y.d.

f pf. d.I.ii..

c.ettftin li.

f.i attdtt crtt-

ditioncpatri*

Jinrr. nu.

t adducititi

peccatutn

fi ift iner F ,,V ;,WW_. iTc b1

' F^,m '^^*'.5tti

<!"-.-_' rebat. Ipfe eft cnim

luitinet.LuxiuftorumixtihcarJucernaautimpiorumextini4 lignum vit^ ample-a Heucos,& alios reprobos b Qui_ veritatem fidei non norunt. c FiA.I . 2 C dentlbuS fe

guetur.lntcriupcrboa

sfemperiurgiafunt,quiautemasunt^ f _..*. Aliterisqui_ a DiuiHorumeloquiorum. b T Mnderari^ n,,^ ;-...; i7_ /:_:. ,- ~.^1^^: J i..7r_ZZ A" ./ j - ",u.Horumwoquior-Jn. h T Modei-tione,qu*cos iHrg_riiionfinit.27 mal_C TCi detrahit fe:Srt omniacôa

nfilio,regunturfapicb

ntia.Subftt.atfe(tinatamii mlftuTuoblT^â vidcbatur Laza. nn^nr. ^^1..; IL>_:.

'

_peiebon

; ,. , .

39 pro tal. detrad.one

ZXvlcead

pie. c ."~ V'-*-*r-

a ^^-^J Mclctraaonccau.

înmukiseratdi c Spes quar diftertuWfligitanimamJignu^m vitz defidcrium

5 "

r^VuFre^tljSq.ll VirtUteha- .

a Qaodnonfcbet. b Bu Sc Penam qua conitr.n_.tur n.rat

5 *u ..

' P

.Jh.n^.tausûifveniens.Quidetr.hitalicuua.ipfcfeinrSun^^^^^^^^

t eorrumptn

do,prodigaIi-tatc profundcdo.

NICOLAVS DE LYRA.C A P. XIII.

ti H lliusfapien. In cap.prc^ccdenti inducit Salemon ad fufcc

ptioncm difciplina.,& quia hzc fufccptio efficit fapicnm,idcoin hoccapiteconfequenter ortcndit difciplinati3pientiam,dicens.Filiusfapiens doflrinapatris.&c. g.a in CO manifcffc relucer.

: iiniautemil. bona.dodrinar.

; 7\(on au.cum arg. aure mentis, ncc criam aure corporis.vc1-quenter.. Defru.orisfni ho.fa.bo. cxponatur ficut ca.precc..Anima au.&c. quia auertitur a Deo, &: iniqua agit eontra]o\imum.

Quicu.osfuitm. ab indifcretalocutione.

Cufi.animam fuam. abaduerfanorum infidiatione,qui queiicaliqiiidrapcredeorehominis,vndepoffintcumaccu-e,ficen.mqucrcbant Phartfg.aliquid rapcrcdeorc Chri

i -c pcr oppoficum fubditur.SQjti au.incon.eft.&c. v-_ patet.

i /'/. & non vultpi. quia bene vultobtinere bonum vtile

norabilc, fcdlaboremquiad hoccxigitur,no;i vultHinerc,-x: fic non vulc cfficaciter , idco fiinilis eft cato qui

Mlctpifccscomcderc.rcfugittamenpedesinaquaponere.i Jlnima au.opc. abiecta pigritia.i

imphgua. i.rcplcbitur bonis fpiritualibus,&: etiamfre-

Wntcrtemporal.bus.i Vcrbum men.iu.de. tanquam diffonum ab habitu iufiitic

habet in mcntc.

Impius au.con. prox.mum pcr mendacia fua.'

E*-<w,quando de mendacio manifefic arguetur , quod'

qucntcrcontingit.i "<Iiitia cufto.mno.viam.&c. hoc patet dc Iofcph vendito a'cribus fuis.Gcne. 37.^ dominaretur eis

y&propter mnocentia.Hfnit cuftodiius a domiBO,&fuclus eft dominusfuperfra.tresfuos.

Eft

1 6 Efl qua.di. cum ni.ba. quado illud modicum quod habetquod nihil eftreputandum/ufficitfibi.17 Et efl qnaft p.cum in

mul.di.ftt. hic eft auarus cui nihil fuf-

nc.cpropter hoc dic. t Hiero.antique didtum cft-.jluaro dcefttam qaod babetyquam, quod non babtt : quia propter auaritiamfuam bonis habitis non vtitur.1 8 i\edcmptio ani.vi.di.f. Vnde dixit Daniel Nahuchodono-Ior,Dan.clis 4-c.Peccata tua eleemofvms redime &_ iniqui-tates tuas mifericordijs pauperum .

19 Qaiautempau.eft,ine.e.non fufti.l n Hebra.o habetur._^/?e-nms eft.f.m notitiadiuine lcgis,vtexponit Ra.Sa.Incrcpationw non fuflincc propter de_e_iu fipientiejicut homo phrencticusnon fuftinet emplaftrum frattus per impatientiam.zo Lux iuflorum. i.profpcn tas corum qux per lucem dclignatur ficutaducrfitas per tcnebram.11 Ieri./?o. quiaprofperitatefuabene vtiturerga ipfum.2 2 Lucema autsm impiorum. i.profperitas eorum.X 3 Extingneftr. in morte, vel ext.nguetur per infamiam,quiaabuti:ur fua profperitate.

14 Interfu.fempey iur.funt. quia quil.beteorum nititur lndcbite alium excellere.

% 5 Qui autem agunt omnia cum confilio. bonorum.x6 Pjgunturfi. & non voldntate propria.i7 Subftan.fc. i.feftinantcracquifita,vt perrapina vcl vfura.28 Minuetur. Dei iudicio quia male acquiritur.29 Qu.e antempat4.col.ma. Ldcbito modo acquiritur.30 Multiplica. propteriufiamacqtnfitioncm.j 1 Spes qu< dtffmur. i.dilat.o boni fperaci.

32 Jtfpgn ani. jpfius fpcrantis , vcl expe-tancis.I j Lignum vi.de.ve . i.complctio dciiderij cft caufa dele-.acio

nis&:gaudij >qu?fiincdebonopra.fenci.34 ji de.ali.rei, eam vicuperando.3 ? ipftf* infutu.&c. ad noncommendandum cam, quia fic

lnhoneftc vcnircc contra vcrbum fuum.

Qui

i6j9 Gfolori&NicoIaideLyra. 1660

f A -1-icoi.

acqun.it., c mfii -j- m.ixime

diuinoqti i cfl in

fcripcun. . Facuus C-

nimc-Tqmcxtrahopconhlium viu.Ci quauis, naru.aht-r pru-

lcaturd

1. | Nui ciui iro. a>

in okuc Qvtumf*. Qii

bct iimplcx autiuih-

cn$ qui arcana f.ipic-

t;x coroprcbcndcrencquit, u caowncK-

nnplafjpicnDumvi-

Dcndo fcftatur ,iurc

intcr iapicntcs DUmcrabicur.

d ^>...:

..'?/.Qiii fiul-

tos,non outa hcmi-

ncs func , fcd propcer cUicum,quia mimi

B func vcl h 'moncs dvcl huiuftnodi , nort

vt mflrucndo corii-c

gat,amat ,lcd vcfa-

ucndo dcccriorcs cf-

ficiac , liCCt fipicns

videacur , ihilcoruin f

danatione ccncbicur.

c Bonushjm\Tc.fc-

afccndenscclos^rcliquichîedcsfu^docTrineapofi,-.'j \-

fucccflbres corfi ,ad 1 uius hdc couerfa crt mulcitudo

quc/ crat fubflancia diaboli vn: Cumfortis armatus cu.ao

!npa.funcun_.quepo.liauccm fortior illo fupctuc. omnia

autcrtci in quibuscoi-iidcbat.Jlirer. Iiifiocilflo-

dicur fubflantia

,

1 cacons, quandoabU-

quiautem timetprarcepfiim inpace verlabitur. Anima. ao- 2tuu.alud$isregnum

lofeerraDtiape^caris,Iuftiauttmmiicricordesfunt&mife3 Dei, &datiun Gen.

1 E.l b Aeteiua. t Qu . oitendit Aigeic ve.iiura iul I.U.C.

4 f Multi. ci. Mius

Eft

4% frtdica >6furatdumfura.&c.Qîauie(i.pr.ccr.:n p.t.w.Mclius

A cfl crgoq.icmquc flbi cimcre nc Dd imperiu prûaricccui'.-

qua aliorum crrara flulco orc lacerarc.vr.de: tipr**ct upatus

fmtri:bomoin a'ij"0 <.</. <57.>,_*r.

a Lrxfapi. Exquohomo fapcreincipir,vc:cur h.iclegc,vt

tnortcm vitu&vitaDei. Initium fjpienti* t.Kjoi domini.

o A'.eiiii..<JiH rpMtuminfuetudinninliuendo.

ratur.Lcxfapientis fousvitar,& vtdeclinetra ruinamortis.

. Gi.i'.o luopci.bu. _*

Docfcuna bona dabit gratiam.tin itjnerc contcmptotu voInt"m -

.' r\- C (l

b raô.Allutusomniaagitcum colilio.qui autem ratuuseit,

u:li-ft

. ai iui & iibclUui.ot huiulmodi. b Oiaboli. c N.-fleAo conliho fcripturt.*- 1 *._ ______ _____ __> _.. . t __ 1 i-itrtr

J

<5

78

ln g.hem.am.dt

e Dti piardicatnr IO

pcbontflncI

tr..r.ishitor:/''Jri '/., ii\

u:t'.]s annismultitfrutntur: miqui autcm pc-1

ribuntbreuiter.v

rccte f.icic qm diui-

,c.asfcdulo

cogregat.j

apcrictltultitiam. Nunciusimpii cac

Jetinmalum.Lcgatus u &: non prorcdcu.j

\ Caiiioli.ut pi*d.c_.or. b Aet iiia libi & aud.toiibus. c VclDci.velvci. boni. ., pCIOOC amma. dlipCI I

* d Conectionem. , r i i i i

....,.-. b .. c/. 1 r j-r -i

it 'i< i-it, lcdalijsdiipijiv

fide!is(anitas.tgeftas&ignominiaeig.dcferitdiiciplinaJ fanda rcfcnuc . VndJDifcplinz. . ContuegelhiemSc.gnoin.main. b Bonum vel malum.

J ft ^ rufl ditUr iuiU

qui autemacquiclcitargucntiglorihcabicurlJeiidenum 11

fk oju,uia.â Sed(lu;ti4uiciinal.busdelideiii-g.nidcnc,deteaamuieo$,suipioa_uoie MltVOT. MuUl funczlel.ium 111 i.inioble.lamenta contewininu. l/

l. |

compleatui delcaat animam, dctcltaiuuiftulti eos qui fu- . ^^ c ;

a Sapicnt.amartusimitatui.Smtiliio. tj

oiuntmala.Quicum fapicntibusgraditur fapiensent,ami-o gjjg^tc

î Veio b Conuictus nocet. -^

, , , I

cusltultorumtfimilis efficietuV. Peccatoresperfequiturma" ^'se^'e '

,__, a Scquun.ui. b Chiutus. '3 .

._*Focnam ib ,_,-, l _ j_ r

, A dis ii.itans non fu.

lum,&iuftisretribuenturbona.Bonusrclinqueth?rcdcs,h :4

falutifcdallommpiApoltolo,. a Apoitoloiuailucccfloie,.

^ ^. ^ Ca*mJ*n* hvvii^l C-US icrU.C

.Talu C

v.ftus abundat.fa

,d|

.,- llim 111 llOUallbli

lios.&inepoteVj&cuftoditiuftofubltatiapeccatons MultiJ cit, in opcribusfiuJ

cibiin'nouaiibuspatrum,t&aliiscongreganturabfquciu- ii?fcrmon.bi

jq opcima i).-titut-0i- :

unt , & maiorapr.x

t inf. ij.K n.a.ui iimiis pionuc. cibis qui virginiutc

r.upujs prjpofuerunt.Scd &: fubiiant am mlKirum a peccatorib.

MeS.to.g. tolli . i:c Apoflolusiut.iic plonfkac Cus , qiu ra

dicio. ; Qiii parcit virga?,oditfilium fuum,qui autem diligitj'

i"culns ,

no

a NonpaitiiiiSxiu-:. o Cibo fapicntix.qui in noualibus patium. 323l1

c

ljsiublldiumacqui't Dee.J. Pioficieido nc . VtnqUC 3UCCI1

illumjinfra^ntcrerudit.Iuftuscomedit&repletanimafuamjj fcnfui conp;ruit ouod

a C1pacii1s.en.us. b Hnclicoi m. c Sempeidif.Cntcs.nunqun, adventatis . iubdlC.

lc.cntiam pciueniunt. Cni;an .niefcfti cibi patruin.alul ^

.

,|

congtegsntfineiudiao. & -^2' f>""-" '"^

vcnter autem impicrum infaturabilis. ( ^'J">"w - H

1 .34 Nam &: bonus paccl

nlium,&'d.fcipulur

pmam boneru fuorurn cum gaudio fuccpcrunt-Vndc fpiri magiflcr catholicus.nead iniquiracem dcflcttac ,folicuu

tualitci uC(.ipici.dum >quiaboiiusiVuiirusdominu.scfl > uui erudit.

afccn- & CAP.

TtipUjpax

NlCOLAVS DELYIU.I Qui auccm ti.prccc t.tranf^reffinem y.xcrpci diui>ii.

1 ln paCC f.rtyUi.l'ptceintcruaiiuantu>nadc()nlcientiam^&

ia,'iuia (M pruxni.ofacn lujimam , y fupcrna, .ntafinaluer

rcuit adgloriam.

3 Anunxdolufjcrrant.&iC/rfO rfus noncfiin HebrM t'de9

,.-pMife'.ti*tia.

4 1. x bpiCQ&C Lzx \upicntis dvpliciter dicitur.Vnomcdofluitt

4u.jtj!al;picnte Cf jicLxdiuina tjuxdata ifl a Dto itnmeitute cu-

tutjapui.iu >iq>> tfiuuMermt ,& quxUbei Uxalia tujla utxdatnr *

Di u,mtd:a',ietamin Lgu lati-i c t : euiu>eJlfons vitxûia in ca bami

tur dtlniui viutiidimooui tidL(ifubaitur.

5 Vl(lcc\l.ided;n..rcf. li:ai.

6 A ruma mor. c 'p* ^- gibeunn.^lio modo dicitur Ux fapientis

tjuia bftruatur*l*iii"tr yu bm, cti.ii/i tnoJu lex <iiui>ia,& uujttbct

al.a ujt.:Jtcituifvnf vit.Vyjitta f~picasibi baurit di Oitmu moduui vi-

MChdi trpet boC dccLutt a imnamortis culpx cr gebcnn*.

j J C, d<n.cnii v/ 4itdUnti} judiUi dat^ratiam diuinam eJr

/i-|W4'IIM.

$, inii.iv. rcc.in b>* dofltin*.

9 V' > *_." 1 l tuu-u ULp.icato wptccatu vfqne ad profundu.fndedui < .nprvjuudu pn.(.atoium vouut contc,

10 Aku: -uuli luujione.

I I Omnia au,iccum COO. & uihilpr*c:pitanter.

1 3 Cûia au.C:c. pixaptlantcr agendo.

1 1 Ap^.'i'C. icul .futuitutc 11, fuaw iiumfifljndo.

iiiCR.s unp J.i..ib bomint impiomiJfui,& pro ncgocio impio.

jy Cadicin in.Jnl.cct ailpjt.o- pawx.16 Lega. i.afiuUli >/;//.- c proncgotiojideli.

17 Sanuas ûu.tidubonav,difpojiuontmir.terhomincs,ftcutfunitasint.1..!

f>c.

1 8 I/,c

ius iuo boui vtilis.

r

1 9 c agno. loco boni honorabilis.

20 Ec q ui de.d 1. quia pcr ubferuationem difcipliuA bonum vtilc C

bonorabtie acquii untur.

21 Cîuaiitcm.&c./e humilitcr corrigendo.

2 Glorifi. i.honorificabitntur cara tnultis in prsfcnti& in fulur

2 3 Dcfidcnum. quiajicut defidreium eft boni non babiu, ita deu

tiatio tfl boni adcpti.

14 Dcccfiancur. quia non reputant nifi bona fenfibilia qux tanit

ft commaniterfunt mala,ty idco indicantfugam vert. bonorum.

2 1 Qu,i cum fa.&.c./em couformando.26 Sapiens eric Et fimiliter conformzns feflultis ftmilis efjtcietn

7 Pcccaco.pcrfcquicur ina.f.penx q<>odcus Jiualuer cowprtbi

dvt,ficut rctributio bonorum refcruatur lujiis.

28 Bonus homo i cli h-pre.&c. ynde dc patribusfrcqucntcr dh

in vacriTtji.fjuodvidetuntfiiiosfuoi & jiliorumfnorum in

tjtrti*

& quartam progetiiem quos rcliquerunt in n.undopofi mortemjuai

19 fcc cufco fubfcan.&C.//cr bona Jâbaiimpujuaunt cuflovi

ip/tDauid accipienti ^tbigailin vxorem.

30 Mul.ci.in no.pa. quodpotcjl exponi dupliciter.Vno modotlt

bis corpcraltbusfia patrcs antiqui fuis Lboribus coiuerut t< rraspr.

incultas,qu6 dicuntur tioua!iay<*rfic multiplicatifuerunt cibi coit o

hs in fufientatiotiefequcntinm ,

ji i_c alijs congic.uLC. abf/ue laborefuo,quia non cofcquutur tat

tjuaflmcrccdcfui labora ,in quo quxda e.xciutioiujiliid, quieprop)

tudicium -îlio modo exponitur dcj cib.s men 'is,quia antiqui pains|

tnulti philijupbitr.ultum laborauaunt in ihuentionefcttniiarum <\

artium quibus pojleri rejn tuntur abfque tali iabate.

3 Qj-lipar.vir.&C. quuntum ad animam fubirahcndoeidebi'.i\

diftipUnam,licet eumdiUgat quantum ad corpus inotditiate.

35 lufiusco.&rc.&c quiafufficitfibi quod apponitur.

3 4 Vcncer au imp.infa. 7^ nonjujficiuiit ... qua apponunu

jtdfcinpcr quxruut Lttitiord& magis deiicala,9 f CAP.

66i 1JrouerDiabia c,

Cl 0'SSA ORDINARIA.C A P. XII II.

i jfpicns&c.Dffl*" * vsticdo. &aliquadoflpci-rc rcpugna

) do.C^rcautcfapientiam actus fiulriIaceianr,oftcndic

i ditit: Ar,<hnUns >cc &c. Abominacto eft pcccaoribus,borc]'L

C A P.

!P XIUI./

1092

i-tjm rejtgio,

i:ltuinr;i!Cvt-

ctirr intrcdu-

t, cumfidtks

optcrDci a-

iorcin aducrfa

rhncnc mun-fictormcnta

rident corumoccidunt cot

, dcquibusrte fubdit: In

ftsd.&c.

jn ore. quiaci per vani-

uium humi-

quos defpi-t afflligunt,

hi per do-

inam fapicn-ne deci

cir,& eadc refcdionc apud Deum proficit.Quod >n Heli.i fin

guratur,qm Sareptanam vidusm pafcit aqua& ipfe pafcKur. j.RfîiUt,c Qu Y,t de.fa.Vt Caiphas..^/ro teper Deum viuum vtdica* m M '*< '

^V^^^r^vnw.Qui.ijnalcqucreba^noiintenit.AtdircipuJi no ioiu Chni.u Dei filium cognouerunr.fed& fcripruras.

Scd 6c tuncdo-xiiii.

a Aiiuyii fidelis,vclecclefia. EoniiacTibin,

e In Qclis. i Sed. Reprib;.

Apiens mulier dificat domum fua, infipiensa Qua: bene funr a bo:;is oidinata. Deitriier.

extrucKm quoque deftruet manibus.AmbulasOpere.

rectoicinere,& timens Deum defpicirur abeo,In ciicuruitu impii .imbulam.Alias in tinita.

Sed. Doftrina.

b bi,labia fapientiumcuftodiunteos.Vbin6iuntboues,preiepetvaOpera.

*

cuum eft,vbi autem apparentplurima? fegetes , ibi manifefta eft for-Contravero

titudo bouis. Tcftis fidelis non mentietur , profert mendacium do-Penierfe. b

a

(uxIn maiifionc .

b In iur.ere.

namque do-

s catholi-

pnfcpc ccc-

auditoium,

tes fru3us

norum opeiuit . Incatfum

fupcrbus tu

& indocta

tiatiaverbe-

ures,& corda fubicctorum, quia vbi non funt doQi pra?-

torcs,fruftra ad audicndumconfluuntfidelcs.Vbi crgo

rima:operationesapparent,patet quia non htreticus.fed

ripro verbifrugelaborauit,qui & verbum caftu ore rumi-

mus impiorum delebitur

ire.Sc" v:a vericarisrectodifcretionis pedcnofset incederc.

Jisalitur de prarft pi, dc&or verboaudicntes nutrit,fed tk.

Jorc boms prarfcpe rcplctur ,&: bos de prxfepi fuore-

C f cur fruUu.Sic fidelis prxdicator, & audicntes vcrbo rcfi-

cit.

cirina pruden-tiumfaciliserat,

qtiando Come-lius c;tm domofua &: huiufmo-di verbum htt-

militcr audien-

tcs, Mox crede~

i

bant, & accepto

qui mrarrn gradirur via.In ore ftulti virga fuper 6 fphhu linguis om~Abvirga. a Doeloies. b Mnltitudo bonotura. tlinm loqueb.intv.r .

Nunc quoquedocfrinam fidci

cacbolica: pru-dens quifqucdii

catechizatur, fa

cilius pcrciptc

quam harctici,

quia pucrfcquajrunc nunquamprorfus muc-niunt.

d PaAe contra,

&c Ideo den-for fapientiam

quaqua:rit,noninucnic ,quia&fi aperte contraillius ftulciriam

difputando in

cedas,nefcit in-

telligerequxdi-cis , velut Arrius

quivcrbum confubllatialicatisin

patrc& filio nunquam inucnire contendebat,cum ei obijceretlirtHfo &paier vnwnfurnus.lk Dcits trat vefbum. &C cqtcra ta-

lia.Idcododbrinaprudccium facilis effjquialabiaquecuqueregitncurfapiencifinoderamine, &defapicncta foluloqui& audire dulcc habcnc

Afl.to.?.

f tnundum.

f ta-c) ^ c. 1k

rame/nti:

Hxreticus

lofustcftis . Quaentdcriforfapientiam & non inuenier , doclrinaa Quia inuenit. b Enim. c f.Diiputandocumco.

,d Non intelligit. ,e Sala infipientia eis dulcii. ^

tuc fe mu- d prudentium fac/Iis . Vadecontia virum ftultum & ned

fcit,lae

bia10

U â Difcerncre opera fua. *

ybinon, &c prudentiasfapicntia . Callidi eftintelligere viamfliam , &impru-l*C hxrenC fU- a Quia nonintelligit. b *er rifum operatut fcelus . c quia non ludunt in peccato

oribus. Bo- dentia ftultorum errans . Stultusilludit peccatum , & interiuIufti. b Qii_antogaudioiitinu;tanda. c Dilatior.es lernorum vclux .

quod ncuit amaritudincm ani-

CJ4Qiuntogaudio fit iuu"tanda.

ftos morabitur gratia . Cdr cjuod ncuit amantudinem ani-1

â Aeterno. 7

dio eius non mifcebitur cxtraneus . Do-Habitatio prafenj qunm putam xternarn.

"

c Pixlc.u conucrlatio in qua inclx tc peregrini. 20d Crefcentibns meritis vfquc ad rrurlum^ I

cxlcltis patriz

tabernac

cula iuftorum ge"rmina-"

Io.in.io. f.

iacagunc.

ejufquemedicationi operamdare

c Extraneus. idcil,rcprobus qtt i propria fponte cecatus,quodin prajfcnci pacicur non vtdecquodm fucuro fit paiTurus,no^ prcjuidece

N ICOLAVS DE LYRA.C A P. XIIII.

(Jpiens muliir. Superius Salomon commcndauit fapientiaI mfexu vinli, hicinprincipiohuiuscapitult commedaccuin fcxu muliebn dicens.

upiens mu.*.di.do.fuam. i.faluat eam &. nmpliac,ficuc Abigailcmum fuam faluauicrefccnando iram Dauid.t.Reg.z j.

tvfipiens cx.rjuoauc de.ma. i.opcribus fuis malis qu^ p manus

clignantur.Sicuc Iczabelinducens virum fuum Achab,&:F'lcm fuam ad idolol-itiiam, propter quod toca domus illa

frHieu fuic dcliiuda.i.Kcg.sJ.g.? ,Anb'da>is rcEto i:i. pcr viam vtrcutis.

4*t timcns D^KwTtimorcfiliali.

i^cfpicitur ab eo,&c. ficut Golias impius defpexit Dauid iu

ftivi.Rcg.iy.c.6 n orojlidti vugaftperbix. quia loquitur Concumeliofc,&: fu

P be,i.V ficpcrcutiialios vtrgalinguxfua;.7 Labiafapuii.cu.rns. quian6ioquunt'nifi bona & honefta.8vbinonfuntbo. Hoccxponicurduplicicer. Vnomodode

buisadliteram qiubus folutnanciquitus vtebantur homt-n adaiiculciirain,6c:adhuc vtuncurin plunbus cerris ,2tico vbi erac dcfcctus boum, ibt erac etiam defcdus agriculttj'& fegccurn ,

& pcr cppotitum abundantia fcgctum.vbitabundatin boum . Alio m6cxponitur,vtpboues dodto

Kintclliganturquilaborantinagrodomiiiico ,c5<:idco vbi

*WcfecIusdoc'h)nim,ihicftpaucitasfidcliu,quipcrfegctesdjgnantur , Hc vbicft pluralitasiidclifi ibiapparecmanifc-Iti.inordoctoiuotu. prcjdicac >ium .

9 Teflisfide non rt.en. prccc IlCC p Ctio,fcdpro Vtroq; men-II

vfaliusteftis.

Qu&-

\o Quxrit dcri.fa.& non inue. Dicitur autcm hic derifor ilie

qui contemnit videredicta anciquorurn , & ciedtc tnucnire

fapienciam per ingciiium fuum fcd non inucnic, quia fupcc-biacxcarcaceum.

1 1 Dodnnapru.fa. quia ficutdicit Hterony.in prologo fupPentaceuchu.quod mchus nouimus, mclius^ profc nmus,&idcoprudcnccsqua?bcnc noucrunc,fic proicruuc quodaudicores de facih incelligcre faciuncil Fade contra vi.fiut. iplum xrgucndo.i i Et nefcit la.ptu. i.aducrccc quod loquaris prudcncer.q.d.talcm arguere.

14 SApintia callidi. Sic incipit verfus in HebreorEft intelli -

gcre viam fuam.Calliduscnim dicicur propriequi pnjuidecpcricula (ibi ab alijs pra;paraca,f5c ficcognofcic viam fuam.i.

quid dcbcat fugerc & profcqui.

jy Etimprudentiafiul. i.improuidcnciaeorum refpcttu futuri.

1 6 Errans. quia non prûidet quid flt fugiendum.quid profequcndum.1 7 siultus illu.pec. i.pro nihilohabct peccare.1 8 lnteriu.mo.gra. quia ftudcnt diligcnccr cuitare pcccata.

1$ Corquodnouit ama.animxfix.dz peccatorum pr^ccricoruconcricione.

X o ln gaudio eius. dc rcmifilone cuIp.T& fpe glorig.1 1 "Hpn mifctbitur ex. i.a vera pt^niccncia ahenus,vndc lacro

ni vcrepenicenti dixicChnftus. Hrite mccum eris in paradifo.

Luc.i j .f.a quo aliter i mp^niccns futt cxclufus.

22 Domusimpiodc. ficut parct.^.Rcgu.dcpluribus regibus,Ifracl, q uorum domus fuetiit dclcce propcer fua impietace.

zj Tabcrnaculaiu.ger. i.proficiec in fpiricualib. & teporalibusvndc dicitur.2.Reg.3.Dauid proficiens ,& fcipfo robufcior.

Eji

1663 Gfol.ord.&NicolaidcLyra. 1604.

/S n^xuidr^-Hfr.qurafuturisbonprump.nudiisrcmnnchrcrA nancu^qi-uamaritud.niscorupreîuisparticcpscllc

no

]uit,vnde li.bditur.fljawi .mpiorum,<J c.

a Sipiens \im+ &inlvat^c Situt

fnilricfidcfuaala

cnurc confidcrt

-ntctn r.ipi-

-ni*ri'o_J llfn vcl Vr4.Hi..or. ncm fj ju , VC;)C

lunfirc, fipicn-

tis autcm M pla-

num, vcl..d pon-

I Vr'" ! n n in d tu-rtcr., ira

ferit. ,., pcocatum ,

I f r.uuA

lufeetiir

K* -.t

1 QwciUllUI

'^r;;tusautcmqu;a,

tflulti. dimslibi ,aaautB

c Jaccbuntmali ntr Unos. Vidcvs tnrm-nta e -ti Vt fi v

tioresDcocrcptorif io,vndcEfa.EjndictuiJ^ vi

d..iu-ra virorum, qui p q lancati funt in me.Vcrmu coi

non moricru

f Aliqnintln horaines pondrre eotniptU* IjSuKpwtri , -'om boru I||IIHI fib fj

reie bcmi .

malaincurrur.t.T.r cr.i btrna ...I -i.ia.-i..: tfipioiilWj _

bunt . Eft via qi.x vidciur hon.ini iufta , nouifiima autem cius de-1

. v,*oW.qu.*w b * Ml;'

n

jn.

i

:

ducunt ad mortcm. t Kffiis dolote milccbitur , & cxtrema gaudia Feipetuus. f. il.s operbus i>ur.ictur . ,

b fludiuo.

luftus occupat . Viis fiiis rcplebitur ftultus , & fupcr cum cnt vir oo-

. Suhu.. b Cluiimmino.iteotnni.erbocteJeie. c^ $ fi._ ^^ Q

b

s.t Innocenscre

1 i-ilio dolofo nihil cnt

jgniscorum

extinguetur ,

erunc vfq

tictacctn viti

oi carni . Q>uod

autcm ait . i

dntnr nonprd.fed ocnl

Innoccnscreb

ditomniverbo,aftutus confiderargrcffusluos ;^g, fcruoautemiapientiprofpericrunt^ Cmittunt ad viboni

a r.tnjs.

odiofus eft. poflidebunt pa ruuli ilukitia,& expedabunt altuti tcie-.

Dainiiatuntur coronatis iullis in u j.tio. b Ciiucosdeprimcbant.c I-.dem qui amc bonos.

prou:CltUV.

itcrlm .io C Vbtratad -

tejiisfidrlis. Citiam.Iacebunt mali antcbonos,& impii anteportas iuftoru. tnam^

a Hic. b Catnein tuam nc ae-pexeiis.

- Qui crcdit

&c hic crlus

l_6 ctt U) H.v.

nroximofuopauperodioiusciit, amicivcrodiuitummulti. tQui^ 9m

. *[^*J* 'a Ncufoli.innondefpicir.

*"t r

dcfpicitproximumfuu,peccat,quiautemmifereturpauperi,bcatus^ ^fc^hw* Deiaitiituiam fibi. b N.>n ciedun . c Contta mifctico!iam. Iudiciuiu Cne mile e. qu, noa ft.rni.

_ C tlS inCllda ?.

crit.Qui crcdidit in doinino mifencordiam diligit,errantqui opera,/ f Tr)/-m mUvi

a IuTiitia. b Aeterni.b

\ niliil nifi

Mi

poHpc/utcat.aut

pof.iroi:emior-

titcrpccnasicrat.b Inpat.tns <pe-

r-:iiiti:r }l,il'i:.am .

Rcprchcniibiiisouidcm cft lm-

paticrs ,fcd mul-

to pcior&odio-iicrvcriutus.Illc

enunpalamoftc-diciiultitiamfua,

iOc cum tit cordc/ A.. ,H bustamuiucouiinooisgaudent. , , ct lSr,fif)cl':S ldt

Bcruerfus,iin-pli- , b _ . c . .. . . r d n M S l/t'}'VLl

cnaccm limulat,d

cgeftas. Corona fapientiumdiuitiarcorum, fatuitas imltorum im-^ diabolusquim>. u,i..nn i.irli. a Adiabjlo. b Chtiuus quieft teftis fidelis primogenitusmor.8c<]ui teitiinamm Kddidit fub Pontio ,

(, la QUrE fuggCT:C*- nUU.anO IllUl c riUto,fed_cct bouajn confefsionem.

1 ;.",..ClofinctllS, diui- c ,

c Antigtaphus.quiaindiuerfisttanslatiombusdiuerfi funt ierfus.37 OOna mclltur ,

nc nccrrcprobos nrudentia.Libcratanimas teftis fidelis,& ptoTert medacia vcrfipeI-3Sdu bonafprr

, xihuutur.h r

59 <& zccr-

..>.,. ^ -9 Aliatranslatio.M

tur malum.Mifericordia & ventas t prajparar bona. inomniopere J cendiCautcnin.Qiii.lu.rf..iuftificetur Sd:.e.

_TNonopus ^

>

do , ;,

bonoeritabundantia,vbiautemverbaiunt plunma,ibi frequetcr:^ ,us an ;mas d. Opetis el eii boni. b Aeterna pio iitutibus. c Vera: fapientiat .

3 -..-.Eil. Nontciienume-nolumcntum. i At. E.t quod.f ,mptouidi atternoruin de pizfenu-3 } tL^Jiui.

/./- 40 41~N I C O L A V S Dt I.YU.

l Eft v\i,ptC(.j.urvtn.Qu$videtur homini. pcccaton.

j. h itta.cjx.'- viufiuiique ludicat (ccu-idnm quod rjl ajfetlatus .

j Nouimma lucem ciUs dc.ad mot.culpx &gcbenn.Rifus d mi.auia cxu 'tittoupm vitx prxfmus i bonorib. et dcli*

(\)s cunccwita.. revtorjks confciertixproptcrpeccata

qux cwnut-

tuatwrfrtcmeuieri>. :ah i .. j .

{ JLzcx.î.f.b;tiuiMii-tdi.

5 l.uJfcusoccupat./'..'</t,>''w".

6 Vijs fins rcplcbitur iM.juiaproptermala replebitujrptna .

?Eciupcr cfi crc virbonus.^sicw conculcauit inprefenti vita.

Innocens credtt o.lwocem .tccipitur bicpro ignorame aui ne

fdt diflin-(ere intcr boium & malnnt conJHium .

o AfxQBKJf*i{cit jitcrtere nu'um ff bonum conftlium .

1 o Contldcret grcflus fuus . h r/naltur dcbcat procedtrt ittfa-

fttsffis .

! 1 F.liodo.fiCC. Jfle verfut non e>% h Hebrxo .

12 Sapicnscimcc. Diuntimvrefiiiali.

1JEr d. dinata nu.'^.J propter ojfeuJ,:m nuat propter penam .

1 4 Scuictis traniil 1 C. de faciU currens de pcicato ad peccatum .

Ij Et cuntiJiC^c/.idW confenuiex benigniutc Dci

yqua tamenfa

tue abntitur

16 Imp itiens opc.rtulrici5. ttnia pafjioirx abforbet in eoratione.

17 Er vcrfuc'is.'c/f) vcrtvas animumad pariasfraudcs.

'.'(T. om.ibnsb "iis .

1'OliirlcNl.K p.UU'--ll././c../i. >

Stuititimn. /% t rtdturrmt ficptrnuli .

i.r c iped t uU.fcien.jr dirigit in aclibuf bumanis..

I jCcbunt m.i.antc bo. tn futuro , jicut iti tnxfcntifunt fupertos trrfi pr fi-

'i rn rr.

1% Etiinpiianccportasiiiftorum.^t/aeriwt aregnoexciuftiu

Jiis ibi itm rcwp, is ,Jtcut Matth.i r . dcfituis vgmibus exclufts &prudai imse eptit,

Z4 E:i;ipr.ixiinofuop3uperodiofuscric. Tii ejuiabominestomuniter verecundanturde confanguine paupcribus. Tnm nuiano

Jf>erit abfuid ab cis haberejcd magis UmZc nuodpaupercs cofangtti-

*ei

18

201

21

nei velhit altqtttd ub cis icqnircre .

2 J Amici vcro diuicum mulci.rww quia videntur in hoc ho

rari,& tjuijfptrant ab cis ditari .

2.6 Qui defpicic prostiinum fuum,pcccat.t2iu/4'rcouj i

riiatem proximi.

27 Qui auccm mifercturpauperi._?Jft.# & tffcc7ujipej]il>^

taseiftt.

z8 Bâcus cric propter quod dicitur.Mat. <.a. Beaci mifcricC

dcs, quoniam lpfl mifcricordiam confcqucntur .

ay Quicredic in domino. fidcformatacbawatc.

30 Mifericordianidiligit. qw.a anucxa chatitati .

jl Erram.a refli! Uiline tvjiitu .

3 * Qiii opcrancur malum. culpx .

3 j Mifcncordia iii vericas.i'../i;r.'4 , quia mifericordia finr-

Jtitiapuftllanimitas efi,iuii:tia vcroftne mifcricordia crudelitas ,*

dulcor Mtferiiordix temperans rig rem iufliti* difponitbomiitcmM

omne bonum gratix in pr*ftntt,&vlori* infuturo.

34 Inomni operc bonoeric abundancia. quia otbonum ,

v e

ncre &fa&u tx charitateymerttur augmentumgratix , &fecu

hocdidturyMattb.l}.bHabenti dabuur,& abundabit.

3 j Vbi auc vcrb.i funt plunma,ibi frcqucnccregefTas1 -

rum enimfcicntes &-parum valentes in quacunque arie veifai

fnlent tfft rnagis loquaces,vt apparcant .

36 Coronafapi.rfc quagloriantur .

3 7 Diuitix eoru m.f.fcicntin& virtutrs,qux funt diuitis

tis^ndc & pbitofophiqut antiquitus fap.entes diccbantnr^tenf'

,

lescliuitias contempferunt, vtlibtritts contemplationiJapientitv 4

retit, vt patet de $<n ratc& Diogene,& mutlis alijs .

38 Fatuicasrtulcorumimprudcn.^.rf./</eo/n/.r/drw,4'*

prxuideMtfntura.

39 Liberat anhnas.i.boKines a mortt.

40 'lcftisfiddis.fjcut patct de Daniele,qui libcrauit Sufann* i

morte .

41 Trofcrt mtndtcic. Vcrfipcllis qui dicicur quafi vcrccs rl

lem,& ert illc qui vanac vcrba fua fccundum forcunam '

naveritatcm.1

\677 Prouerbia/ xcernaducitadtormenta.

In timojomini. Timor domini fiducia fortitudinis pr^ftat,

Cap. XV.16/3

quiamcnsnoflratantovaletius tcrrores rerum temporaliudcfpicit quaco fe au-

ctori earum veracius

formidincfubdit. Fi

lij autem timoris do-

minidicunnirquid'_jm> nnioreregiint',

ficutfilij virtucis ,i5_.

refurrectionis , quivi.cunbusfludcc, 6c

qui ad rciurredio-

nis gaudia pertinet,

qua mortem v.care, & vita acquirercdcbetc.ernam, qu.m.. ubteMÂ , -jta^

1 haberecimoremdo-Iis . Intimoredominihducia f>rtitudini_- , & filiisciuscrit

a Ducit ad enm quiell fons v;t._ .

bfpes. Timdr domini fons virsfe, vt declinet a ruina mortis. t In

fDeoleruientis. fGtom. .1 Ch_u_i h i C-j; ,.....-, . , .

*,,* in Chrifto _effc frmnantes ,.bS^" toSSti&hs pi.ua, cum m erclel;- inulti .

""--i.orum caiwtnticu-

multitudme populi dignitasregis,&in paucitate plebisiffno-T Dialiuli, vel liarretici

* ^*

miniapriucipis

1

2mini.vnde:/'..m../_t pC,i..__.

picntix timor do.i>ii;

4 c A^Va carnium. PerJ carnem,inflrma,per6 ofla firma,Simentis7 innocenrja cuftodi-5 tur , ecfi qu^ foris in-

9 firmafunc.quando-roborancur, vn-Q n , , y uiinauinc

ui paticnscit, multagubernatur.tfapien-10 "erobor

quibusenc*fpes fc- c tia,quiautem impauens eft, exaltat ftultitiam fuam.Vitatcar-11

<?

efL,bd,t-

cundumillud.Quici r *?* a Banotum operum . fEft."l 2 d Tutrcdo ofjiumin-

mencdominum,fped nium hnitascordis, putredooisiuminuidia. Quicalumnia

I5 w/^- Quia perliuo-raueruncindomino. a scienti_,-eidiuitijs. b Q:,itaicmfeciteUm . TF

_ftor

_I 4 r 'S vicium ance ocu-

turegentem , exprobratfadoricius,honorat autemeum auil

lIos Dci percunc ca

r +1rro -

. T ,. . , ^fpeboni. Uxeg"

D"inC

i -

UIt<J qu* humanis ocu-

mifcrctur t paupens . In malitia fua t expellccur impius, fperar^ Gfffen?Vldencur'

n r -.* sibi & ali

Js proficit . _ . - r Per ,n

,

UI ~

autem mftusm morte fua . In corde prudcntis reauiefcir fap Ja pucrefcere.eft ro

fAii quouue. K __.._..._ cyuicicicia-ao bufta qujqucpcrirc.

De qua fpc fubdic

Timor domini fonsi vicx.

'b Timor do. H_ec eft

fpcs eorum qui ti-

nent dominum,vc

Jeclinancesa ruina-norcis adeum per-

ieniac,quidiric.om via,veritas,& vita

_)ichim aucem eft fu

1'ra.Lex fapiecis fons

;ce,vcdeciinecarui

na

a Ad ccelum.___*_ _

.-->-~y r Adccelum. TAlias egentem. , r ,

pictia ,&tindocl:osquofque crudiet. Iuftitia e euat eenrcma Depnmitad infemum.

^'cuac gentcm.aa gens i iracundiam eius,

Mimjier intelli-

m eius

2} inutilis fujiinebit f <.w

Huia /-

Dejirimitad infcrnum.

miferosfacicpopulospeccatum. Acceptus cft refa

gi min'iiter.i Sura Domine ne m furore tuo aig.me, neque in iia tua cot.me.&c B ^ ult 'uu... ,

k ^Mb

,i,e fa^*JciteinteBc*me_ti. *-5 P?

r Pâ fiii/U fidelis,

intelligens, t lracundiam eius mutilis fuftinebit .l6 fyer muU- te- ^njum.

intra in gaudium dorni

nitui.

Matr.tc.b.

NICOLAVS DE LYRA.In timore domini. fciitcet,filiait.

Fiducia forticudinis. contra carnemjnundum,& dxmonem.Et

filijs'Sm c

,.jcUicet,talis timoris.Et dicuntur filii eius illi qui in

li timorefimt cducati,ficut filiifapieutU illi quifunt inJiudiofapien

xtruditi.

Ent fpes. qu* ejl certa expetlatiofutur( beatitudinis exgratia&'critis proueniens.Timor enim fiiiaUsfemper eji cumgratta & charitt.

Timordomini fons.vi .quiaprincipium ejifapientia,ftcut fonsKialis aquJl.

Vtdccli.aruina mor. culp & gebcnna.la mulc.po.dig.reg. quandoplebs eji bona & bene ordinata,vt

,tetdeDauid & Salomone.

Ec in paucica.plebis. bcne ordinat*,licet fint multi moribns in-

vpofiti.

Ignomi.pdn.quiaintrdinatiofHbditorumredundat inrerecun

imprrtlatorum.: Qui patienseft mult.gube.fa. quia Impeditira animum ,

ne

ffucernere verum,&' ideo patiens cuius animus non perturbatur in

uerfts yclare vidct in fattisfuis.

Qui autem impatiens cft.fequens impetum i/e.

1 Exalta. H\i\.{uzn\.idefl,manifejiat eam.

Vitacarnium fanitascor. îcorde enim proceditfenfus &Hu^quijunt operaiiones vitales ad mernbra cxteriora.

Putr.

14Putre.ofiju

inui.lnuidiaenimefltriflitiadebonoalieno.Trifii.tta vero

eflpafiio corruptiua & mortificata.Velper ojfa intelUguntur lm#?'*

W^qusconumpunturfvptruenientcinuidia.""Tnftma.

ij<

^''calumniacuregentemcxp.fad.o.fuo. ? /4^. e3"

adimagwemDei,ftcutdius,ideofubditur.16 Honoratautem cum qui mif.paup. in imatinefua.17

wmahZiafiUL.idefl.promalitiafua1 8 Expellitur impius. deconfortio bonorum.19 Spcratauccmiuftusin

^monci^quiafperat confequibeatitudmem,qu* babert non potefl in prtfenti vita*

II 5C r

/p;u^n^ ce

;

ftP ,'-^ ,'^^î^,^;>*x <l-

temcliqualiiasdedifficiUmobils.

V,Ein%?r?T qU fqUe CrU ' h C e

^-0Psfapientis alios doccre.

rtclfuerunttuflifuerunt ,nprofperitate eleuati,vt Impore Dautd&

^tlVT! 60"^^ & ôdeciLuerutaiufli

Sedecbtx^vtpatetî^g.ii.^^.r 3

11'{31^?' ^ficutlofcpbvbaraoni.Ce.v.Z4 iracundiamems.fcihcetfcgis.

^

2J Inucilis. feruus,16iSuttjncbiCticc. ficutmagiflerpmorum nui iuffu Tbaraonis

XurabfoU

.

rUm **#****Xbrifio> & altusacZrpl

f*

C A P. XV.aTi Efponfio mollis

C A P. XV.(

frangit iram.

,vcrba incrcpan

thurniliccrfufcipicMpropinquac vc-

'tus quc gef-i

. Qui argucnti rc*1 :a:,concra feiram

mdicis

iudicis prouocar.b EbulhtJiultitii.fcri-

pturam perucrtedo,1 fuos sefus audtontati

- -....-...u.u,n Pd.tum. d txponendo. j Diuini eioquij.2. prarponedo, vclut fa

tatfurorcm. Lingua fapicntium ornatfcientiam, s tui phiiofophi , vc

T^. VH*iT

c

^_m

i _ .t ocui.domimf P eiiufto.. 4 Porphy. & fulianus,

b ostatuorumcbulhtftultitiam. In omm loco oculi Domini, 5 q> contra ccclefia:

doftores ftultine fu^flucn-

Efponfio mollisfrangit iram 5 iermo durus fufciV

1

Catholicorum^pattum.b Exponendo c Diuini eloquij.

* pirf-puu

Lingua fapientium ornatfcientiam, s tui philofophi ,

bOcuhdominifupeiiuftoB. 4 Porphy. & fulian

NICOLAVS DE LYRA.. C A P. XV.

Efponfio moll is frangit iram. Superius Salomon informa-v uit bominem in moubus quantum adpartem rationalem, bic in-'' eum mformare quantum ad irafcibiiem . Et diuiditur in quinquer "fecmdum qhinquecapnulauamcn ifla diuifio accipiiurfccun-

JpUntipia capituLrum ,non feiundurn profectttionem , vtditlum"pra.ln

pritr/a parte diatfu .

K.cfponflomollis fran.ii a. imrepantisvelcominantis,ftcutr ludt.% dcOcdecnc.qui refpodedo duiciter UUs de tribu Epbraim

fregit

fregit iram eorunt .

2 Scrmo dufUS.yJftt patet 2.^.19. quod viri de tribuluda durc

rcfpondentes dertm iribubus fecernnt eas rccedere a Dauid.

I Lingua fapientmm ornat fci.&c. quia tempore,&loco,gra-tiofcpruponittam .

4 Os fa.e.fl ult. idefljeruenter& impetuofe profert eam.

y fn omn 1 lo.ocu .do. diciiur contra illos qui dicebat diuinapro-uidentiafe non extendere ad ifla inferiora,& maxime ad atlus bumanospropter arbitrtjUbcrtatem.ln quorumperfonadiciturlobi2.b.Circa cardines cceli perambulat, neenoflraconfidcrat.

'

Tom.j. Gg Lingua

\66j' Gfol.ord.&NicolaidcLyra.

.

^fluencafundc-

A bant.

fjiu a Stultus i-ridct.

Stultus cfl Olri-

. nis peccjior,a,a

t p-n",crrcnis actibus

dedKtw&cuTumnihil pnruidcrjisdi-cipbnamirtidct, ckim dc-

u.gat diuinc, cor

rccboni .

b Cor flultorum

diffi. Vel diflimi

i.Rre.i. le jibi ipll varijsD

t * cr,lfic -

cogitatiombus ,

. __'iiunquamide1 manct. t_on_ra

3uoddc Anna

icitur.Vukuf-

. qucciusuo funt

1 _-._r_-ti am p,,us in diucr

" lamuuo.C Duftrina -*_-

/_. j^w /_-_.*vnum de manda-

M_t _.'_ ji/i/rw mimmis _rt iUufcr

rfoflrrr;- /jc /,ow,-

_. , . nci, mimmus efl in

regno cslorHm. la

.libus tamcn fi

corrccti fuerint,

p.uct rcditusad jvcin.im . Si aju-

tcm incrcpatio-ncs non rcccpc-rintomninomo c

t hi juik--rientur .

_t_.-r_i.iii d Omncs dies .

C Omnc tempuspo-

* Vultu autem ilomioi fupei faciemcs mala . b Catholici do-tori

c 1Adtru.tum vit_ducir,

contcpla'ntur bonos & malos,li ngua t placnbilis lignu vitar, que au

ifiRuoiii-frui-iumrclmoduraeccleCallicKiceul-. b Malc lorjuendo.c Suuui _- auduorum.

d Feccaior. f Dei tci p.-_!ati

tcmtimmodera'tacft,conterctfpmtu.Stitusirridetdifciplinapa-1Nonirriu.-t .

%Sipienuor.

tr_5-ui,quiautcuftoditincrepation_s,aftutiorfiet.Inabundatnu-

â C.ntra iullit.ani.

p-

CJâline

Jitute_

ftitiavirtusmaximaeit,coitationes auremimpiorueradicabutur. 8

t Ecclelia. fChnlli. b F____t--_t fupra hrmain prtram. Opcribu. d D.-.oli

e Feruct,quiaChtiil.domumJijcerct.-ntat,ve!pcrfain,sfratrci ,vclperarertoaducrfanos. y

Domus iuftiplunma,

fortitudo,& i fruftib. impii coturbatio.Labia^

. Cathol.coruni. b Frdi__-d. c *_<_. fcM. ^^ ^J* 822^,, --..J-

fapientiudiêminabuntfcientia.corftulto^rumtdiffimileerit.t Vi-ija Orationcj.opcia lacriricia. b Ha-r. ticoiura. c Quia quicquid non cft ex fldcpeccatum cll

-

f-|1d lim hde.n cathohcam mlti opcnbus atnimim . e Deoeiata.

cVmx impioVilabominabilcs domino, t vota iuftorum placabilia.. J

a Con.uabo. b lniuftitia.^Nonabom.iub.tui

Abominatio eft dno via impii , qui fequituriuftitia , diliguur ab eo. .

8

1E1. Veritati. fEcdett-. g .. -19Doctrina malatdefercn tiu viam vita_,qui increpationes

odit mone-zoa lOinntno. b lOmnia nuda iii con.pe.tii em. c TEgo dominus fautan. ~r<k

-^^ 2 I

tur. Infernus& perditio cora domino,quac

nto magis corda filidrum"a Qu.a iam f-det in cathedia pe(tilenti_ 8c coiiuptus alio conumpit.

hominii . Non amat t pcftilcns cum qui fe corripit,nec ad fapientes^Quitimetaiaui. b Bona confcientia. e E-teiiora. _ Confcientix. )

^ e 1Vel duc.tui.2,6

graJ

ditur. t Cob

rgaudcns exhilaratfac

cie , in mcerore t animidee

iici-i7^Nonfolumfacies. tAlias cjuirit. fCordi. ^ . z8

tur fpiritus.Cor fapicntis quasret docl:rinam,& os ftultorum t paici-29a FopuliDci. b fKc-imentes tempus quoaiam dict mali lunt .

. iqi e Ainoie Dei,alias,a timote Dei .

'

tur imperitia.Omncs dics paupe*ris mab

Ii ,* fccura mcns , quafi iugcj \

a 1Vnde : Meliot eft modicum iulto fuper diuitias pec.&c. b Melius eft vt feiuato Dei timoie egea opibu,vel etiam cjuotidiano viftu.quam vt deliderio plura acquirendi, Deltiinorem. 35

co'nuiuiu . Meliuscft parum cum timore domini , qua thefauri ma-34

gnit& infatiabilcs.Mclius cft vocari ad olera cu charitate , quam ad.^

vitulum faginatu cum odio. Vir iracundus prouocat rixas,qui patiesj/

1668populi bci quadiu inpri

paupcr cfl af-

fli-lionibus abf

dat, quia nor

perucnit adl.

ad vcras diui

tias . vndcA;ftolus : l^cdimtn. 1*.

tes , auoniam dic.

malifunt . Atre-

probi q\ii I:

timorc Dci niu

dofruunturqu.lfi 11151 dclcchn f

turconuiuio.

dc rcdc fub

Mclius cfl paru,

cum timore dom

ni .

c Melius rfr rc\

cariadvbr. Mu)to cnim vrili_

cft fimplicis v

tx innoccntiai

cum chantai

("ciuare , quaivirtutum cxc

rius fulgcrc mraculis , &_ int

riora mcntis ;

odiorum fon

non cxpurgavnde tdiccubi

Domitii nbnemi

us vi tutes fei

mus , dicit Doh.

nus : Ts{onouivc

Difcite a me of

rarij inicjurtatis

NICOLAVS DE LYRA.1 U'iptaplaca. idcfl,fuauis cloquio crea proximum, & ora-

tioni intcntacrga Dcum.ad ipium placandum.

2 Lignum viu. quiaficucpcrlignum vicxconcmuabatur vi-

ucorporalis,ita pcr ulcm linguam vicacorporalis .

3 SJui atttem mmo.efl. ad loquenduin .

4 Conterctfpiritum. iicut diCtum cft fupra. i o.c. In multiloquio

non deerit peccatum.

5 Stultus trridct difci. quia non cognofcic eius fruc.um.

6 Qui autem cutlodit increpa. fe corngendo .

7 îflutiafict. futura mala prxcauendo .

8 In abundanti iufliia^&c.qux coniiftic in obfcruatione con-

liliorum .

9 firtits maxima efl. rcfpc-ii; obfcruationis pcccatoru , ficut

taflitatis virginalisrcfpcclucaftitatisconiugalis.

io CogiMfiowrj-tf/ifew.quiaaufcrcfcispotcftasc_ facultas ad-

implcndi fuas cogitationcs malas.Sicut Abfalom ablata fuic

poteftasregnandi loco Dauidpatns fui._.Reg.i8.

1 1 Dtmns infli pLtrimafonitudo. quia dominus protegic cam.

12 Etin fruclikis. idcfl.opcribus.

ij Jwîfconf.quiamalusnon poc habcrc pace ad proximu,nccctiam adfcipfum. vndcdicic Phrf0f7.Echic.de impijs:Contendit corum anima,6_ hoc quidem trahit huc, hoc au

Cem illuc qucmadmodumdifcrcpantia,quiaratio,qux noncotalitcr ablorbctur trahit ad bonum , lcnfualicas auce quxprxiulcc ad m.ilum .

14 Labiafapi.difle.fcien. populum doccndo.

ij Corfiulio.iijfiin.e. (ciJicctcordi fapicntis,6_ ctiam fibiipfi,

quiadmcrlis 6. vanjscogitationibusagitatur .

\6 riclimx w.piorum abo.domino . ficutobutio Cain , quia fic

dc alicno,vd inala voluntatc .

1 7 lota iiiflorum placa. ficut patet dc Abel.J 8 îbominatto eftdomino via imp. quia proprium Dî cft par-ccre __ mifcrcri,__ pcr conicqucns ei(c pium,propter quodabommatur oppolitum .

'>> î}ef.:uur tufli. fccundum cam opcrandoDili-

20 Diligitur ab eo. fcilicet,Dco,qui cft regula iuftitix .

_ 1 Doclrina mala deferentium viam viu. quia ficuc viuunt,

docenc.2 1 Qui increpationes odit morittur. morte culpx ,

& frcquc!

corporali moite, ficut patec dclacronibus, S_ alnsmalc

_loribus,qui occiduncur, co quod correcboncm odcru

2 J lnfernus pcrditio coram domino. ideft, (ibi manifefta ,li<

iinc fub ccrra,6_ a Dco longinqua.

14 Quanto magis corda filiorum. qui adhuc func in via. Hoc

cicurconcra lllosqui ncgabanc diuinam prouidentiamexcendere ad a_lus hominum& cogicaciones eorum.

x j %on amatpefiilens cum quife corri. licut ncc tincofus an

pe_tioncm,fed refugit.26 Corgaudens exhilaratfaciem, in marore animi deiicitur.D

fitio enim cordis magis apparec in facic, quamin"partibus corporis,co quod ibi vigenc oinnes fenfus.

27 Corfapientis quteret docltimm , &c. quiafempcr dcfld

in fapientiaproficcre.28 Et osflultorum pafcitur. ideft, deledlatur loqucndo ft

29 Omnesdiespaupcris ma. malope^nx, quiapaupcr"defedusneceifariorum vitx .

30 Secura mcns .a timorepaupertatis .

3 1 Quafi iuge con. idcft,dek-fabilitcr viuic ficut ho

in conuiuio .

3* Meliuscflparum,&c. quiaillud modicu fufficit homu

3 3 Quam thcfauri magni& infatiabilcs y& c. quia non fuppl

indigcntiam,fcd magis augent. Auaro enim decft taqi <i

habet.quam quod non habct,vt dicit Hieronv. mcpifta

ad Paulinum dcommbus facrx fcripcurxlibns .

34 Mtlius cfivocari adolera , &c. idcft ad mcdicumcibamicabilitcrdatum.

3 5 Quam ad vitulum faginatum cum odio. ficut Abfalom v

uit Amnon fratrcm fuum ad magnum conuiuiunv, Vt

fum interficcrct tcmulcntum.2.Rcg. 1 3 .e.

36 Viriracundusprouocatrixas . quiairaeft appetitUSVll '*

c-x.ExemplumdcSibaiiueBochri. 2 Rcg.io.

37 _îp.zt/c.ffir^-;/Kyc;';<7r-;.patetdeGcdcone.Iud1

Itc

r

I66p

i

Prouerbia Cap. XV. 1670Tip0.qUOS

* KenToliim non prouoctt; b Abali;.

gct opcwri Jcft mitigat fukitatas . Itcrtpigroram quafifcpes fpinarum,via iufto- l JjSL* fa

jiticiam.Qm a vtfup.r r z t #/*. iu

rum abfque offendiculo . Filius fapiens Janificat patrem , & ftultus hc- \ JE^SSmodefpicitmatremfuam . Stultitia gaudium ftulto , & vir prudcntes 5

a Ne gaudrat de rtultitia fua. /

diriget greflus fuos .

Diffipantur cogitationes vbi non eft confilium . 7 i

D

B

ppemric,cos

dutfpincobftcnt/uni fe-

iu, formidi

um fuarum

ppofica:fuf-

uones pun-

mt.Sedquiabonos no

:pcdit ad-

ingic.

Via tufior.

ifque offcndi-

lo. Iufti .n.

licquidad-

.rficacis 1 fua

juccfacione

uenecinr.no

fenduc,quia

erna.fpei&:cerna. con-

ir.plationis

Itu aduerfa

unfiliunt.

, Lataturho-

; i. Humanui. defentecia

alipruden-ir prolata lae

ri.Sedvere

Jpiensnofoimquod lo-

i icur fcd ec

porcunica-

Bodj&tepoi.&perfone. cui

loquirur,diligencer inquirit.iDe wfer.no.&c. Pnmus infernus cccicas pcccatis anima?,&relucis ftientiacarentiS.De quo: Defcenduntin infemumyi-

ttentes.

vita iuon dt-

6 gnatuscft.Firmuhitur,

8 in iudicio,qua9 dononfolun. r 'cfponfione

ir verbis omm {lc,j Ui ?r .

12 bus digna pra: i^nre, vt<lc-

cjinctui iofcr

nusiufciio- .

: vbi veropluresfuntconfiliarii, confirmantur. Lstarurhomoin tfenten.tiaorisfui , &fermoopportunus optimus eft.Semita vita; t fuper cru

a Ideft.fcientia & operc prrfeftiim cui frmita vitr_ drtiiptl aperta & iauua c-cli patet.

,. , J ! |

b r!",vj

lral,J,n,aIIO"ii ' c Conuenttcula harcticotum & ecdefia: pet.ecurorum.' * "US Olglia pra

!ditum , vt dcclinct de inferno nouifllmo. t Ddmum fuperborum de- 1 * nMcc.

.. .a Peitvniucrfuin otbcm. b Ecclefix. '4 *-UX oculo

mohetur dominus , & firmos faciet terminos vidua: . Abominatio'* rum l*"fc-<.a

Picentium^Quisefthicquieiiamdimittitj^ccata. b Tues.Clirii.u. nlms Deiviui.Cuirefuondit. 16 IlirC mCl.CCmBeatusesSiinonBanona,quacaro5cfangu.snonreue.tibi,fedpa.3cc. ._

(Jt.) f,a r i

domini cogitationcs malar , & purus iermo pulcherrimus firmabi-J mana,qi.*fct**mt

b I 1 a3 C rdis- b Beatusciu'cutitnumim funmaboinni munere. ip lucc C ClcftlU *u

'*'

eo . Conturbatdomum fuam qui * fedatur auaritiam,quiau-2o areanorii doâ lna.ternnm. , r m :M ~ r . 1

tem odit munera, viuet. Per mifericordiam &fidem purganturpecca-12 ce perccpiffc

ta,per timoremautemdominideclinatomnis amalo. Mensiuftimedi-13 coSnofcit.Fa-

-. .

a C..at,a,.or,efremi.,nonloco14 nia quoquc il

tatur t iapientiam, osimpiorum redundat malis. t Longe eft domi-2 *JJ p*8&*-i ,4q ,..

nus ab impiis , & oiationcs iuftorum cxaudiet. t Lux oculoram le-*' nonTSum o-fEiii,fifir^ + ,nim,m *,, k (T ^^T' 11 - b bedi^ .

c DÔIUm z8 D3 noi?ia, fed a'"^-tihcat t animam, iama bona lmpinguat ofla. Aunsquaraudit mcrepa-io & icwnoncs

Fronciendoadcathcdramufqueconfcendit. r

tiones vitar , in mediofapientium commorabitur . Qui abiicit difcipli-f? nesD?"^

.

00^^01,^ 31 tiantur, olco

nam defpicit animam fuam , qui autcm acquieYcit increpationibus,J? ch

.,ta sfoc-

a Nondefpicitanimamfuam.* * t

M*34 tltudlliem no

pdfleisorcftcordis.Timordominidifciplinafapientia?, &eloriam prar-Jj

ttrx adionis

37 Sic. n. magis38 feruecopus.

Lux oculor.

Alia traslatio . Vidcs bona oculns delectat corda bona.f.dniin tcrra viuentium.qu? qtua in oculo mcntis contemplatur,merico corde deletatur,quamuis affligacur exrcrius."

C A P.

NICOLAVS DE L YRA.i Itcr pi.quafi fe.fpi. Semper enitn timet piger imenire obflaculum

ipia,*ndeinfra.l6.b.dicitur.Dicitpigcr,leo eii in >4& k&namhitibus.

1 Filuis fa.la?.pa. &c. ficutpatet de Salomone, qvtUtificauitpa-tmfuum Dauid.

3 Et ftult.ho.defpi.ma.&c. Sicut Têroyquiftcit matrem fuamlerfici.

4 Stulnria gau.ftul. ejnia qnilibetfecundum habitum delcRabiliter

tratur ftne fit habitui bonusfiue maius.i.Et b.Signum habitus getrati cft delectatio in opcrc.< Difs.c. tdefl non dcducuntur.

t Vbi non eft con.auia tonfilium bonum dat viam adimplendi co

$ita.- Vbi vcta.confi. ideilfideles& boni.

i Confa. ideft,adcjfetlumdeducmtur. #

Lar.h.in fen.o. quando ab alys approbaturyejuia per hoc infur'

% !iimatiopropri<effec7ionis,in qua quilibet naturaliter deleclatur.

1 E t fcr.oppor. idefljcmpore opporttto, &feruatis altjs circunfiant debitis protatas.1 0\>x\mm eft.infe&infuocffettu.

Scmita vi.fupcr cruditum. //14& bona doflrina.1 Vt dcdi. de infcr.no. qui eft infernus damnatorum .

1 Domum fuam. de do.mi. -pt patet de domo Helofernis , quavteninus d fsipauit .

3 Et fiAc. quia Bethuliam & terminos eius meritis ludithfal-uit.

1 Abomi.do.co.ma. qnia abeisproceduntmala yerba&opera.1 Et purus fcr. non habens admiflum aliquid iniquitatis , vt poterratlionis mnrmurationisy& confi+ilium.l Pulchcrrim. pulcbritudine honeftatis.i Firmabiturabeo. adeffeftum deducendo.Toteft etiam hoc expoîefermoneeuangelico carente omni impnritatey& omncmfanclita-

ttm

u22

2314

tcmcontinente^qmper Apofiolos prxdicatus aDeo miraculis efl con.

firmatiis.Mat.vlti.d.I\liaiHcm profe.2i prardicaucruuc vbiquedomino coopcrance & fermonem confirmantefequentibusfignis.20 Contur.do.fuam. idefi,familiam.

Q.U1 fec.aua. nimiseam veflringendo amodo vincndi dcbito.

Qui au.odit mu.proiniufiitia oblata.

Viuet. vitagratiA.Per mifc.&c. idefl,per opera mifcricordiaxergapauperes.

z J Et fidcm. erga Deum.26

Tmgzmuxvcc.quantumadculpam&panam. Dan.q.e.Tec-cata tua

eltemofynis redime.

27 Mens iufti mcd.obe. ideftyobedire Deo &fuperhri fuo,hoc. >u

eft debitum quod iuflitia reddit,qti<x reddit fnicuique quodfuttm efl.

28 Os im.redun.ma. rebelUndo Deo&fuperioribusfttis .

29 Longe cft. per gratia,licetfitprxfens per efientiam &potetia.30 Etora.iuf.

temporetamen

opportuno,quialiquandodiffert exau-

ditioncm, vtgratioftus recipiatur quod ab ea datur, quanto per dila-

tionem magis defideratttr.

31 Fama bo.irr. ofla. ideft,augmentat yirtutes in quibus cbfiftit robur mentisjicut in offibus robur corporis , yirtus enim laudata crefcit.

32 Aurisqua?au.incre.vi ideft,dirigentesadvitamvirtuofam.

33 In me.fa.cond. ad audiendum eorumfapientiam.34 Qui ab\)citd\(ci.&Lc.idefl,rcdditeamdefpicabilcm Deo& omni homtni bono.

3 5 Qui autem.acquic.incre.pof.eft cor. quitfedatispjfioni-bus eil fuiipfius dominus .

1$ Tmordomi.filialis.

37 Difciplinafapiencia;. idefljtifciplinata.

3 8 Et gloriam pra:cedit humilitas. ficut difpofitio necefiaria ad

1pfam.Lu.14.cQhi fc humiliatexaltabitur.fBrfe Dauid ex humi.i

tatefuaexaltatusfuitprtmoadgloriam regni ttrreni.i.f{egum.<.Scpoftcaad gloriam regni cckftis.

Tom.3. Gg 2 Honyi-

^\

i 7 i Glof.ordin.&NicolaideLyra. 1672

4A

1_S 1}.-.

V.jtih.io...

C a p. XVI.

HOmi*,.rfi. Smc mcair nihil poteflis facere.Quomodo

cl ao homims cft anunu pr?p..rarc,<3_JDci gubcrnarc

u . fcd pci i-cution.s tcpus flghiflcac.dc quo d.c.tur.ô-

Uttttp*** qnomodoaut quod loquamtni.dabitur

.n. in ilU /,. r.Wtu:d

X-^.Itanftio C A P'

-

c Cuni pla.do. Tanta cfl fan_tica. diuine religionis,\

runqucctiam qui fons func,vcneiencur,__cum hispaccha-

bcacquos Dco fcruirc i.tidcranc.quamuis r

nc diicordcnc.vcin Daniclc S_rribus puens.Scpcccia |

cucorcsmo iolum ad paccm cum p.j-dicacoribus ied c

verita.cm fidcicon

XVI.n omniuin

rum l-ulic_r,__maio- a

rilln,quidinocculcoicnc,certa'an C

diiccrnai, vndc lub-

dic.

b HirU dom. Opcra D

noftra rcuclamus,

doqucmnibill.itcicnouimus in cunCtis c

quâgimusi mcmonamrcducimus,atq;illiusflacitamusauxi

E_ liberoa.bitrio.

Ominis e(t t animufn prarpararc,& domi-A:tiocs.

nicrubcrnare linguam.Omnes vio. ho-Cogitationum.

minumtpatctoculis cius,fpirituu ponde-

ratoreftdominus. Rcuela dominoopcra1 Non tantum opera.

riw,& dirigcnrer cogitationes tua. . Vni-_ ldcl.,l..a ..imtatefua.

uerfa proptcr icmetiplum operatus cft dominus,impium qiict-A a Qutiibiboi- r.;buit

corde.

BTZuVSSXS- <l queaddiemmalu. AbominatioeftdominiomnisarrogaV

1Q opcra , fcd cogica

rioncsdingit.c VniHerfapvo.fe.&c.

Nulla fuic dominocaufa opcrandi niii

fola voliiras, vc fuam

fcilicccbonicaccm ra

cionabilt crcacucae qpcrpctuo faccrccbca

__moft-ndecer,cum

vcroqui bonumcon

ditionispropriafpontc dcfcruic, idcli,dia-

ucrfifunc.

f Mdius eft p.nun,

jcum i ?-//;.

- lius cit m fimplici- conucrfationcj feruitcdcuocc

5multis abunda

6 cutibus__ proxuno

y rumf.i-tadcfpiccrc

j> g Ditiinatioin /_.;

r.^w . >.. i

aiius rcx non eu,

111 ludicio,6_in ci

ius labijs

Hicautcm n

fcrmoncs fu

fa_.adirig:r,icddinos Gcntilium

cj

rcfpondcac 1

ganribus difj

ltcprophcta, q

9

10

1 1

12

t-bfque iudi-

eio.

t47.di c fi-ut

)ii. oecerfe.

1 i.ftiii- >

_ Nihiloperan.b.^""hj

etiamfimanus ad manum fucrit, non enc innocens.IiiitiumI4

via. boncefacere iuftitiam , accepta cft autem apud Deum ma-*Dc reatu Mifeiicoidia .ednniim iniquitas pcccatons.cumdat

& dim.tm alijt

^

gisûamimmolarchoftias.Mifcricord.a & veritatcredimi-.j

turiniquitas, 6. in timore domini declinatur a malo . Cumi7

placuerintdominovia. hominis, inimicos quoque eius con- lS^pm f"friJ

a B.ti raurcres fpiiitu.quomam ip.c-ftre6.c_lo_Jm. ^^ ^ ^ follO Dd

,l

uertct ad pacem . Meliiis eft parum cum iuftitia , quami? prophccamm ci

a Vivobisdiuitibus.qui habetis hiccofolationem vcftram.2* Ota llliplCCCC.

ccdcfcru,c,,dcf.,dia- gmulti frddtus t cum iniquitate. t Gor hominis difponet v,-j ^-f^

bolumcu fuisfcqua- am fuam , fcd domini eft dingere greiluseius . Diuinatio in

i3 dcSap!desviuir

cibusiufta lcucrtcacc h , iaiite.iâ_a_e-i_:de_r.ei_-. bn_WM_o __fg_i_r^ptontvihii 26 (jifjc/uindmt

labiis regis , in iudicio non errabitos ems . Pondus & lta-.7 ^,. NuU9

*

a Ommafecitinnuinero.Scpondere.tcmenfura; __

initio fccult fua '

tcra t iudicia dommi funt , & opera eius omncs lapides le-tulccicc.us&:ca

ftta^dificioapc^c

fed ciusopere,quiomniain menfura 5_ pondcrc __au

confticuens vnicuiquc ficuc voluic n.eniuram ridei& g:

rum diltnbuit.

damn.uticd _^/omi'an'ocy1Qui

cunqscrtbuic libiboj

numquodfacic,cciaii mhil videtur mali

nianibus opcran,cotdisinnoccntia pcrdit , m quo largiton

bonorumicpr_-Culic,&: ideocalem dominusabominatur vi-

rum,qucm ubi in bcncficijs vidic ingratum .

1 Cim

NICOLAVS DELYllA.C A P. XVI.

HOminitcnani. Capiculopcjecedcnci docuit Salomon rc-

frcnarc mocum ,r_.,pcr quod quictatur animus ,fi_ iic

ad orandum S. doccndum ccddicur apcus,ideo dicicur confc

qucnccc in hoccapitulo.

X Hominis efl animumprxparare. per orationcm 6_ facra: fcrt-

ptura: mcditationem.

2 f_o.^./'i.fincquononhabct fanam do-t.inam.Mat.

lO.Ca.Tôn m'i voj ejlisqui lo(juimini,fedfpi.pa.&c.

3 Omnes >i* ho. idcft.cogitationes __ aclus ipforum.

4 Tatent ocu.e. quia omnia func ci notaquancumcunquc oc

culta.

t Spirituum. ideft.voluntatum.

5 Tonde. c'l do. ad rctribuedu fccundum mcrica 6_ demcrica.

7 l\eue.do.opera tua . no manifeftando illi aliquid quod lgnorac

, quia hoc eft impofsibilc ,icd qu_.rcndo ab co auxilmm

H . onlilium m opcribus cuis.

8 Et dirigen.d.tuc. ad bonum cffciftum.

y ymnerja propttrft.<{uia fk uc cft pnncipium cffcCtiuum omniUjit^cftnoisvkimus.Priroaenimcaufa conucrtit in fcip-

i jni - tus.Apo. I .b .Egofum alpba& m, princi-

pium cf j

10 Impium ijuoijue.Scilicct praTparauic.

11 uAA.emmaih. Id cft,cxctcmi nidicii.vtrcprobisrcluceac

cius iufticia,ficuc cius mifcricordia inclcccis,vcdcducic Apoflolus diffufc 111 cpiftolaad Ilo.

1 1 jlbominatio tjidomini. ficuc pcc oppoficum vcrc humilis

cft fibi amabilis.

1 ? Etiam ft manus in manum. cxponatur vc fupra. 1 1 .

14 Initimn viicbrms. Iftc vcrius non cft in Hcb.propccr quodpc rtranfco,& quia fatis patcc fcntentia.

1 < MifcrUordta& rarit.u. idc.t,iufiicta, quia finc illa non cft

vir-

vircuofa,vc diiftum cft fupra. i^.ca.

1 6 J\edimttur iniquitas. ideft.pena pro iniquitate dcbita.

17 Cum placueriut domino vu hominis. idcft, bona ia_.a <

dida __ cogitata.18 Inimicos quopue eius conuert.adpacem &c. ica quod c;

amici.Exemplum de Iofcph, Genc..4t.6_deMoylexii.& de rribus pueris in camino pofitis,Dani. 5.

19 . Melius efi parum cum iuflitia. fcilicec,acquifitum,qui

cftipfius acquirentis.io Qua multifruclus cum iniquitate. acquifici,quia non fun tc

qutrencis.fed tenecur refticuere.

21 Corhominis difponit viamfuam. propriumcnim eftho >

nis'pcr dclibcracionem procedere in fadtts fuis, qtu

conuenic animalibus brutis.

_._. Sed domini esl dnigere grefsus eiits. quia non fufiiciC hut i-

na prouidentia nifi aitic dire_tto diuina.

23 Diuinaiio. idcft,diuina clcdio.

2.4 inl.ibiisre. vndcDeut.i^.d.dicicurdcco.Poftquaccm federit in folio rcgm fui.defcribcc iibi Dcucero.lci

tusinvolumuie, fcquicur; LegetqJlludomnibusdieousTp.i>t difcat timere dominum.

_ 5 in iudicio non tr. dando malam fenccnciam ,fiin lcgc p

ducric,6_ Deum cimuc ric.

2.6 Tondus&fia.iu.funt. ideft,iudicia Dei ftinc iufca.

29 Eto.e. in Heb.habccur Lapides iacculi, __ videcui

noftra corrupca pcr fcnptores propter fimilitudinemdiU

num.Adcuius inccllc_tum fciendum,quod anciquicus

pondera cum Iapidibus,quorun. vnus crac ponderoiiifecundum diucrfos gradu_s ,

ficucmodo fiunc pcrd.

portioncs mccalli , quamm vna pondcrat marchiam,

bram,alia vnciam, __ficdealijs,__lapidesillipouc.in facculo.Efc igicur fcnfus. Et opera eitts omnes lapides fa.

u 't,

opcra Dcifiunc cumdcbico pondcre.. hocmodo^

Sap. u.d.Qmnia difpofuifti domincin pondcre numero & menfu

i67 )Prouerbia Cap.XVI. 167

j

4 ydiitas rcgi;m,&c.i.iu(\amm.MiAti rcgcs & prophcta: vo

Viicruntvidereque^ ves vidifh's,& nonvideiunr. Hi.n.& vi

ijs rcfiftunc,& uimuiimobfequioquafifritellicticonfbpan

ur. Regcs cnim cerre f*pe labia lufta dctefiancur, vc Hcroicsloannem.1 jjnnr.irnorth.Kn-

feclifathana?, harreci-

:i,uani philofophi

ymta s q uerba ior-

ifeta nuncianc proxi

'nis.Hiqiiomjg:s:)ii

frugib.in Dei horreo recondimus . Et bcnerrgiscIcmenriV: îmbnfcronnoeompnracur , quia quod fructum uitffbrne

'

agenres pcrcipimus,nonlibcrcaarbicnj,fed fuperni facit ir

ngaciodoiriini,f Fons vux . Quia .llc prcdicator uerc fuis audicorib.vias tii-

-txaperir,qui cxcrccc

Abominabilesregi qui aguntimpie , quoniam iuftitia1 1 Cf>rt:a . Vir ':!u.in>'.iis nondlri in lerra.&c.

a firmatur iolium . Voluntas regum labia mlta , qui revca lo-.1 Vi retfttj operum gicflibua ad vitam peiucmat xtcinwn In manu inalormn doaisdirip.itui nonhou.o.vndc de Antiocho,v;.dc.L)olu$ in raann etusdirkyuir.

cu!i.

"?osgrauiusuicelaigic

:orem offendur, qui-d

)iis catnen pccniren-c

-anon ncgacur. Nabbditur.Ecuirfapics)lacab:c cum. Poteft

;nim refipifcedopla-arc , quem cocingiclulce loqueiado ot-<

endtffe .

|f|:Tlacabit . Hicr.

lemortcEabiole^Daw. nd homicid.utn 6c

.dulcenum fcptc d:e

m um faroepurgauicdcm Difjiciitus

arro-

antiaqthim aurocart-

lus&gcrrmit.| Jnhtiariute vtius

igisvita. Quicutique

r.larem Chnfii uul-

%muidtrcmeretiir,

^j-is in auernucuillo

.uucredabitur.AlMer

^:nim uidcbicomnis

|:arofalu.Dei S<. d tuc

ifti placatum, ccpro

i

2

i

4

5

6

piensplacabit'eum. In hilaritarc vultusregisvita,& clemen 7

on morcis ferunmt,b

cjuirur, dirigetur . Indignano regisruntiimortis, & vir fa-

ipfc quod pradiccc ,

quia amorem vcibi

quoalios ciudic, fi-

xum in cordcpofsi-dccncccam dut.>u-

riareccncum, qur.m

coljcctum , grcnvo

tiaciusquafiimberfcrotinus. Polsidefapientiam,quiaauro*

^1

^" iJco^nanquemcliorelt,c> acquirc prudentiam, cjuiapretiofior eltargen- iodoctrina fiukoium

to. Semita iuftorum dcclinat mala , cuftos animx (ua; feiuat' ,ftitu,"s

îî"?a Coiuritionerefdiur:id:uniuriou:spr:sceditfupeibia vitarprefentis, S< viidehiconinisiiprcbiis 7

'

eleutui,n:de ! uciu:;edeiicirur. tioni5 C.i

tvitam iuam.Contritionempra?cedit fuperbia , & antc rui1Hu:i.i,ia pati

ivifu erudi*

tionis didcerinc

iSqua? dicunc bcnafa-tuo corde contcm-

*i]>iritu.namexaltabiturfpiritus Meliuseft humiliari cum mitibus, i4nnnr -

a Piadicando. g FauHS mcl'is COvj-

quam diuidere fpolia cum fuperbis . Eruditus in vea

rbo t re- Pf"a Vltl>" ^ ' Mul-a Aeteina. b Etii pradicaic non ncjucrt. c fEtfi non pisdicet.

tl ptT , CloquCtiCiam

periet bonaa

,& qui fpcrat m domino,beaus eft.Qpi fapiescft' 5Poffl,11i: amacibus &

a Solum. b Ir*d.candohsreticisrcfiilcdo. l^taueiltlbUS fuauitcr

corde.appellabitur prudens,Si qui dulcis cit cl(>qub

io, t maio 7PronClc,are bonaque na dofcri

a Fr!r.nia.'

b ;ipfam u^t.or.em: lSipU nOll amaOC . Efrarcpcriet.Fonsvitajtejuditiopofsidentis ,dodnnaitulto- 19;*". folum

adof-^b f Etii pr.Tdicjtoiem non noucrit.ûi pei pratdicatoicm fpem ponit, beatitudini 2.0llUm,lUt*lI, UirtUCUmei sfipartuep!. nfpiritualium incre-

rum fatuitas Corfapientiserudictoscius,& labiist illiusad- tiinenca proflciunc ,

c, det gratiam Fauus mellis verba copofita, dulccdo anima? fa^ i?qu? f in,

cerna ani-1

r- Lt/i j 1 r, r - Z4medulced:ne procenitasoisium. TLitviaOjUJCvidcturhominirccra&nouilsima ajdunt.

, Ccu3tr.onamat1equiemftbiinhoccxiiio.26h Âmma laboranthh eiusducuntadmorte. Aniraa; iaboiantislaboratubi^quia ljhboratftbi, &c.Con-

ftatad litcram.quiaexpulfus de paradifo

homo quotdianum laborem ne deficiac fxcrcec^compuliccum os iuum,quando oum fcrpcncc locutus efi, quando vc

ticum cccigic, vc cxilium longum cum labore furferac, &T in

<;cn.,.

fudore vukus fui comedac p.inem . Scd &: doclorcm vc la-

borcc, os fuumcompclhc ,quianeceflehabcctacerebpna

quxdicit.Vir F

ib-iiuidcbiiiiciratum

Etclcmentia eius quajiimberferoti. Scrotinus imber in Iudafa

'fqjhodieiam matuns meffib.venireconfueuic , vbi domi-.. nis& macucmapluuia &: ferocmam promicticdiccns. Dabo

obispluuiam niatutinam ei ferotinum t^r> . Pluuia macucina,vel

eporanea.vcalibidicicur, quado primacicd.-ndnn Chri-

K"ifcminalufccpimus.Scrocinu$,quandoiamacurisvircucutiu-

C

NICOLAVS DE LVRA.

Abominabilcs rcgi .f.iuflo.

(ûi agunc impic.quia diflortifunt ab eiut mwe.

Cûoniam iu.firm.fo/.rejif,ûiafuut dicit >Aug.amota iufli-

a qutd aliudfunt regna,niji latrocmia magna .

Voluncas cegum . f.iuiiorum .

Labia illf.in iudicibus ab eo infiitutis .

Qui re.lo.di. a Det infinem debiium .

'

lr\di.TC.nun.lTiOl.xemplum.$.R^gi.deSalom9ne,qHiindign*<s contra loab &' Stmei maniauit eo\ occidi .

Ecvir (a.plaeum. ficm pant dc loab.j.l{f^ 14.^/iipermulietm Thecwtem placauit iram Dautd contra .Jbjalom .

! ln hi.vul.re.vi././V/tkw qui offenderunt,qi>taper boc ejldifpo-

Jtusadcondonandum cis,ideof'quitur .

10 Etclcmentia eius quafi imbcr (erot.-iuiafiiut i>nberfero-

inusefl bonus &fuauis terrt najle>itibus,jic cltmentia. rcgis rcmiffio

leindigeniibus .

; 1 Poffidc f.ipiencia,quia melior.&c.^/* tfrowt7/o>- eflquan

oanimxbona cnrpo, ai bm prxferun'ur.t auro bcne conr.parai fapie

iamflwL efi notitia de diuinis,& aigcnto pn dentiam^qux efi noiitia

k humanis .

2 Semi.iudc.mi. pattt fententia .

I Concri.prasc.fu.de an.rui.ex./". Hocpatctde*dbfalom,quh<ofl nimiam eUtione in fnrnhia in qutrcu pendesfuit occftts.i.l{rg.

8. it *Antiocbo jvpfibifftmo , qui Deofuit percuffusjntantnm,iuod eiusfttore grai<ab.;tur exercttus,& in montibus miferabilitet eft

nortuus i.Mach.y.

14 Mclius cfi humiliari cum miub.pmptcr quoiiitit pfalm.

lj. El.gi abuflus efjc in domo Du iuci , magis quam hab:ic>n ta-

berna-

bernaculis peccatoritm .

t\ Qui fapicns cfi corde appcllabicur,<fcc. ahfq; tamen dcfiri

na altorum appellabitur prudens ,idcfl,denorninari potcfl ab babltu ip

fum pcrficiente .

16 Ec qui dulcis cft eloquio./f quod cufapientu babitu excr-

cetur in doOnntt afiu .

17 Miiora repericr.<7ao>jiaw nonfolum habcbit auream/idtna

aHieoii"'.q>iAdebetur afiui docendi,ideo fubditur .

1 8 Eons uicar erudicio poiYldcntis.i.erudire potentis prr f.ipim

Uamfuam& eloqucmiam. Sicut enim riuuli deriuantur afo/ite , ftc.

aqitx fapienti* deriuantur ad alios a taii dotlore ,

19 Doctnna ftukorum facuitas.îd defacco non cxit nift qucdintus hiibctm .

20 Cot fapicntis etudict os eius . dirigens ipfum in loquen-

21 Et labijs illius addct gratia qnia eloqueniia perfapicntiamdiretla efficitur rrtagis gratiofa .

xx Fauusmellisuerbaompofica. quiafunt duhia auri,fnut

fautts mellis ori .

13 Dulcedoanimxfanicasofllum.i. bonadifpofitio & rubur

corporis,quib. exiflentibus anima dulciter viuit in corpore.Totcfl ttia

boc cxponi de robore fpirituali,quod confijiit in virtutib.inulk 8qlibus & moralibus,in quibus antma deieilatur tanqtum infuis pcrfe-

clionibus .

14 fi uia que. uidecur homini reca& nouiflima. Expona-

turvtfupAJL.c.

2 5 Anima laborantis.i.fcowo laborans,eo modo loquendiquo to-

lumdenoininaturapartedigniori .

%5 Lnborat flbi.i.^roprer neceflaria viufusfamiliA .

27 Quia CQmriuht euni.f. ad laborandum .

Tom.3. Gg 3 Os

| itnpiuibe-

lut

hn

IvxlnKilii

Lt Itilurro

B

t Hwnijofu-

liilun

T mii

c>omnc ttt

.IU.1I C4f*

Glofordia&NicolaideLyra. 1676c:-i fcdula insncc pc-rcrachnr.. V ndc intdligiifq. attonli

cte praua cogit eu.qutlicmalaquefacicvc qn.f m I wuni vccribucio fcquacur ,no

d Melior ejlpatiens virofoni& <jU domin.ttur ttnimo fu >,

i

^4 <,cm. Minoii.it victona vrbescxpugi1 cxcua func quvin<

Vud.- Vtinique igerent laboraucwn*.

, f0*acompulitcum os fuum. t infipiens

fodit maltjfrti , Scinla

ilaSiisisnisarddcicaq

,rc|.,c.vndclaCObus:i.^J /^.7;rnano^nir;/r/^:.

f

J-b v' .MdagC

bt*

Homo t pcruerlusfuiciratlitcs,&'it+Uimfinm&t. Po- biis cius*

igttMardcfcir

r 'li )CdjlUTCilCO U J Dilcordiim fc.omaildo.

deomni taueort t vcrbofusfcpaYat principcs.Vinniquush&atamicumiuum,

ficducitcum peryiamnonbonam .Quit attonitts*culisco-

Corona di-vvnhud.iturovcca: 1 dcfi \C

nxfic. lusb -iif-.licr.

C i^.jrro/iinrn

co(it.u y &c. Cra.uus

crtpcrficcrc ma'tfm

qu.un faecrc.N in fo

him auttfm pcrfitic

quiactu opcraC*,ftd _

& qin patrarc difponit. Solcnc fupcrbi indignatcs labua mor

dcrcactonicos habcrcotuk>s,&: pr.dcncia non \ jdcrcdti ca

tici

Citattpraua,mordcnsIabiafua pcrficitmalum .

flt MjiuriuimeiK. b Muuse.tfealc fupcnti iHwme. quxe.uu l,- fim.

d o-nitatis ienccirtfs.qtia:in viisiuititta: reperictur.

rvieiioT elt

paticnsviroforti & qui dominatur animo fuo , expu-

c 'Mutorevrbium.bortesmitrunturin fiuum , fcda domino

t tcmpcrantur.

2. cuncur.Maiuscftaii

} cem quod pcrpatie-

4 ciam vincicur, quia

f a fc animus fupcra-6 cur , &: feipfum fibi-

7 mcripli!ubijjit,8cpa8 ciccic humilitatc fub

9 Itcrnit.

C Sortrstnit.infintwt.

S cuc loitcs mictuiv

cur 111 Lhi.u, ancdau.ix inlir.u contincn-

cur, d :cmcfi

iudicij , o16 palm;ic"ncat;S

minunt i.idain prjr>

fcnci quidem vitalacentcuiusfunc mcrici.patclcunc vcro ir

iud:cjopvol.ica,c!ualidcimucxaminisdiuini.r^fCAP.

Iv

1 1

II

5

An ii forti-

bul, lit in.UU.

NICOI.AVS DE LYRA.t Osfuiw. Eoenim ipfoqcloporr.ee cum comedcrc,oportec

cumlaborarcpiopccr quod d:cic Apoftolus.i.Thcf.j. Qdnon v.dt operari^nem

mandun t.

1 ritijipimsf<idit.d-:>>i. ideft.quxritcum d:ligcncia,ficuc

fodicnsrhcfur.ummciin.uusad hoccx habitu malo.

$ Et i ULiji iim />' jrdijat^&c. fctlicccvgnis nacundic St

fupci4 f,o. pcnierfis fufcttat l'ues

y&c. Exemplum dc Sibanlio

Bochn.2Rfg.10.^ Kr vnbi>j!'i f p.i;

j- principatus. Sicuc Docg fcparauic Saul a

D.und gcncroluo.i. Rc.zi.

^ l'\\ ukjuus LicIj: aniicnm fuum. ei adulando.

7 Etdiai cion. per ralcm adulicioncm.

8' Qria.utO'. .Hicponicduoiignahominiscogicantismaia.Vnumcfiquodh.ibccocculosatconitos cx inrcnfa

cogicacionc ad m.ilum,&: lic obfcuracur vifus cxreno-,qu:arnotus maiorcs cxpcllunc minotcs, fccundum Philolopliu.

ScLundumcfiquodmordctlabiafua.cx imiginacionccnim'

pcrf.cicndi maium moucncur dcnccs ad calcm attum, idco

dicitur.

9 Mordcns U.fna pcrfi.ma. idcft iniaginaturpcrficere.

10 Corona digni.fcnec. idcft,dcbctui fcnc^Utl noil Cuicuqucfcd bon^,idco f.ibdicur.

11 Q^ 1 i vysiujlitU rcpvrietur. fcilicecprocclIilTe.

12 Miiorctiftiens viro A>-//'. forricudmccorporali.quancomcliut cft ammacorporc.P.icicncia cnim propnccli lorcicu

do anime.pcr quam arcju.inuniccr colcracaduci f.i.

ij 1 1 qm duniinatur aniu.ofuo. pcr rcprcffloncni concupifccntiarum.

1 4 Exp-gnatorc vrbinm. propter qct Diogcncs Philofophus- Aicxandio magno, qui mulc.is vrbcx cxpugnaucrat,q,

1 icrini^fcruilb^quia Diogcncspcr ractoncm dominabaturfuo fcnlKiuo .ippeticuf: Alcxandcr vcro magis fcruicbac

iuo appctirui fcnisuuo.

1 5 sosnittnntur ,/tfinum. idcfr,:n aliquo loco occulco,vc in-

dcrccpianm- lOituitu.vLilincprou.lionclv.imana.10 :, .perc.ntur. tx diiiiuacniii. prouidcncia pronc: i.icfupcrtalcm.

n huius auviontatil inctlligcciamqua;rit'hic,1 vti fortibrrt fit licitiim:Ad qnod d;cendum,quod vri

fortlbus cfi cx vaiiOtucntu.fciKiilpolicionealicuuisrci fen

ilbilispn tcrmmarc ubiuin vcl inccrtum,ficut

| ropolitispcrhoCOuodaliquis accipicbrc-Ulorcm vcllo m;lcUin proicctioncraxillorumcxhoc

qiiod : icpluiavci pau-'iorapuncta,vc!cxconti-lubiiim inccrhominesdcccrminatur, cdi

1 id.ilicu.' icin intcrhomincs, vt phoclam partcm accipiat,vocacur fojrs duu-

n noc nac ad aliquid dcccrmin.inuca^cnduin,txatut fo. s couilcoria.igicur n difpoiuio vcl cucikms forciu

cxpcwtccuri tortunataiKum,nullu;n cit viuun.,vtU mittancur

turforccsad dcterminandum inter homincs.quis quai

tcmaccipiac alicuius rci.cvcx hoccomiccicuriorc

i.\ t.nr.c n.otiua pnceft cflo peccatum,vr ti proptcr cupid:c.

tcm pVopnam velaliud vinum non pofiincconr;ordicerali'l

rnodo diuidcrc . Siautem difpofitiofortium vcieucncus n

cxpcctocur folum a forcun a,fed ab alia cauf.i,hoc e!t dupltci

tcr.Vno modo a caufacorporali ,vc a difpoftcionc it:

6l fkcum a.tus (tcilarum ad hoc fc non extendac , fup

tiofri m clt l& tilicicum,^ non carec occulco pacto d.cn

Aiiomodoquiaexpcch,.cureuencus&: dilpoiicio fortium

CiHifalpirituali dirigcncc,& hoccftdupliciccr.Vno moadmonc

,&: hoc eft iHicicii, quia includic ramiliancacc &. pact |

cum dxmonibus.Aliomoa Deoexpcctacurimmediatevcmediancibus fanctis angclis, 6i hoc non eftilliacfi fccudur

fe,(i fiaccuindcbicarcncrcntia.vndediciturhic.Sortesir.:

tunturin linii,fcd adommo tcmpcrancur.Poceil inhocqu

druplicicerpeccaco mciderc.Pnino liablquevila nccefliu

tc acl forccs cxcurratur,hocenim vf ad Dci tcncacione per:

m"re.vhdicicAm.fuperLu.Qu,iforcecligiciir,hnmanoiuclcio non cotnprehedicur . Secundo fi aliquis ct in nccel

abfquc rcucrecia dcbica fortibus vta tur, vnde fuoer Aftapitoloriidicic 13e. SiquincceliicarealiquacompulfiDcur|

pucanclorcibusapotiolorucxemplo e(Iecofulendu,vidc.hoc ipfos apo(!ok>s uon nilicoUcCtci li.icrum cetu , & pr:

cib 9 ad Dcu fufis cgifie. Tcttioiidiuinaoracula'adte

ncgotiacouertantur.vcdicic Aug.ad mquihciones Iaiuwn

His qui de pagmis euangelicis fortcs leguuc, cc;i opcaiir vchocpotius faciancquamad dcmoniaconkilcm

curranc,tamen nnhi difpliceciftaconfuccudo ad negi

cularia&acvicajhuius vanicaccm diumaoraculuercere. CJuarco fi i cccletiatlicis qux cx fpiricuflancti rnfj

rationcficn dcbent,aliqui vcancur foabus.vndcdicitB

fupcr Actusapoltolorum.Macchias ante pencccoftem ord

nandus force qua?nrur,quia,fcilicec,nondum crac plenicud

fpinruiiancti m ccciclia c tiuia . Scptem auic diaconi po(t

no force,fed clectionc difcipuiorum func ordinao . Secus

tcm c(t m tcmporahbus , quxorduumcurad cerrcna dilp

nenda,&:ideoinciectioneillarum polFunc hommcs vnfu

tibus, licut &: in diuifione rerum ccmporalium vc pr.rdKcft. Si vcro aliqua ncccfsicas aliaab electionc dignicacis co

uafticarimmineaCjlicicum cltcutn dcbica rcucrccia forob

duiinum aiKiiium implorare,vnde dicic Aug. in epiftola

Honoratu : Si inccr Dci mmiitros iic difceptacio, qui coru

temporc perlccutionts mancant, nc fugaomuiam,&;c|ui i

rum (ugiant,nemorceomnium dcfcraturccclefia,Ub EC

fccptatioalitcrnonpotcricccrminari quantum miin vidcc

qui maneanc&qui tiigiacjfoscccIigCQdi iunc. Echoc ntoc

vli (unt lottibus viri faticci quiin ve.ac no.tclt. vli iuifl

busleguntur,iicucloiuciudicioforciumpuniuit A.ivair.,

fuev.&lSauldcprcheudicIoDachartlium fuum m.i com

dilTe.i.Re.i4.CJcZachariasiortccxi|Cvcinccniuni ponctcjLucci.iSclic paccc rclponlioad qu.vllioncm.

CAP.

i677 I rouerbia Ca

MC A P. XVII.

Elior esi bne. Melius eft pnrua bona cu charitate facc

P XVII. 1678

_ refincfcientiaprxdicandi: hoceft enim ficca buc-

.ilam effe,quam magis eflingerc virtucibus cum admiflio-

:difcordia?.

Corona fcnum , &c.

tnes,patriarche<prohetae qui a film fi-

t)rttm,f fticceffori-

us apoftoloru diui-

a latide celcbratirr:

: glona efl predica-jru noui teftamen-

, qui veterum pa-

umfilij effemeiue.

int.

Gemma gratiffima

lui prarrr.fafutura fi-

elirer expe&ac ,Sc

Ibafi gemmx fplen-diffima: pofiefsio-bketacur: procuius

j:quificione fapiens

':gociacor omniave

C A P.

a s1

uerlis.quaminhere-1 tico confidcnci m fui f Pace

logmncis ,

dic. Hicfiuepro-era fiue aduerfa co

jerinr, afuainren-

jne non flccbrur,udecer lncelligens,toniam diltgcnttbusum omni.t cooperan-'tnbonum.

dignacionisfua?,vfque,perangelosmaIos. Vclctiampofi Dmorccm ad mcentum rapiac?ccnuim.Econtra: Inmimtan- p(~-j ,._.

getum dominus in circum.&c.e Expcdit ma.vr. Facilius erat fandis do_corib.fiirori Genti-Jicacis occurrcrc, rapns ad fepopulis aliqn. Sca beftiali eius

*

ixtiicia, adfideipiecaX V I f. ccm praxlicando con

E!ior eft buccelfa ficca cumt_raudio,omus plena vidhmiscum iur- 3 pfidia dogmacis, q.a

gio. Seruus. iapiuisdominabiturfiliis4 lb ' c"crac eros,hic

a Velpacrem iptcr oosnccipiendo veivnicuique' COnCia Vifcera iuaCCC

.ficumbitttiirândo. 6 tamcn agebant.

itultis,& inter rra"tres ha.redicarem di- 7 Porcfl m vrfehofHs

uidet. Sicutignefprobaturaigentum,8 a!

^q^""iiailciain:d.t:onHatoria

&aurumcamino,;racordaprobat;do- 1 o rrius^cil eos-qu^S^De"

carechiztn-

bntfo Dci Egimus,&

Ctorieius,&quiin ruinal^taturaltenusmonentimpunitus. 4 hoc firbe tociHiis fic

Corona fenum fiiii filiorum, & gloria riliorum patres eorum' 5 qirdm bahecicum ad

Nondecendtultum vcrba compofira , necprincipelabium^ .

praue agccem ad bo-

minus Malu

Iabiis mendcdit linguse iniqua. , 6k fallax obtempcrat

' l fui c m cacechiz.

Hdbus. t Quidefpicitpauperem , f&^fa tuy^^

ntis m orulij

omini eiti?

re, vcl catholicum

. ExpectatioviiKa-tern_quafigemin poiTefsioIxnhcatexpcctantem. .6 _._-.,_-. lu

t mentiens.t Gemma*gratimmaexpedtatioprxi.o!aus, quo.c, Eoûcto.". f^^^^^p^^^ ao fî.Aquadimictc-t

v^P J*P"cunque fe vcruc , prudenter mtelhgit . Qui cclit deliaum,__ reefi hwnnm fluxa

tlolb5eftm "

fAUasaIt0-, r

- sciHcet dei.au,,,. i2 cloquiarelaxarc: Qi?_quscncamicinas.quialterofermoncrcpetu, leparactfcedc- i3 conca .nbouampaT^ oe-n wfi

ratos.HusproficitcorreClioapudnrudece,quacentum nlap-el4 cerhdicit": Aqua.pr6

a ,?"6fe !:

ef-

r Lloiaboius.

V SV2 5 fonda verba ex ore vi gProfPe

-

a

f

n"durc'rffi's d aPud ftultu.Sepcriurgiaquaerit malus , angelus autcrudelis2(5 n îl'ergodimittictduceS

lmundus fpiricus,11 adominocontrarccatorcs miccicur,

inprefenciaffligac

Aeypcios .vnde:

:lic m cos iramin-

dignacio-

a Gentilitate vel diaboio. b Conuerfis ad fldem. 2.J aquam capuc eftiur-

e mitteturcotraeu. ExpeditmagisuVfajoccurrereraptisfoeti-18 giopm, qu.aqiiilin-

' a Haretico. b Doaiina fua pxaua . 2-P gtl5 nOil rcfl<JIiaC,c6-

c t r 3 ~ r . /-i-.nih. TB.etr:bu tim,amr)eusnefcit.3o cordiam difsipac. vn- r;

tbus,quamtatuocohdentifibi lnltultitialua.Quiredditma-ji dctoncra: û limpo conWentl

-

. tCurporevelfamilia- flWBfaWf^>mW>fi llif' tlfiltO filCHCiUlri, fof"*"'

laprobonis,nonrecedetmaludedomoeius. t Quidimittitn irasmicigac. tneft^tuwi.

; ______^_ h # %i'd P'um i " r?io-

~~' ' -= rum eit ficut

NICOLAVS DE LYRA.C A P. XVII.

i K ^li ^r -fl buc . Superius Salomon reprejjit irx bnpetumjjic. i JL repnmit tnpltcem eius effeilum in cribus

cap.fequentibus : ta-ut dixijupra, ifta diuifio& confimiies accipiuntmfecundum

| ncipia cap.& nonfecundumprofecutionem eormt . Vrimus autmhs eji iurgiurn,de qm dicit . r

Mclior eft buc. idesiyparuumfi-uftumpanis .

i Sicca. idcjt fmepulmento .

\Cum gaudio. ideft yhilariter data .

IQuam domus plena. vidli. idefl,magnis epnlis .

jCum lurgio . vnde dicit Toeta: Super omnia vuitus Acceffere

ni.

Scruusfapiensdominabicurfilijsftul. Hoc videtur imple-InTanjiis,& inpluribus cimtatibus atiis , quiafiliifluUi vendunttnditatem paternam faltemin pane, drfrequenter itiis qui prudentferuiuntpatri .

]Ec inccr fra.has.di. idefl,babet h&reditatem cufratribus. Mio

xponitur de Iofue nuniftro Moyft, quifucccffit ciin ducatupo-aet,& nonfilii Moyji . Diuijit etiam hxredtiatem duodecim

iribus,vtpatet tibro TSlume.& lofue .

Sicutigncprobacur. quiaficut aurumagis examinatur quamfyntum,ua dominus maioritribulatione cxaminat corda magisfor-m quam nnnus.vndedicitîpofl.uCtrin.io.c.Vidclis Deus qtli

pauecur vos cencan fupra id quod poceftis. wfecundumK-dtxUbcatus Sixtus adfanclum Laurentium: Tvju quaftfeneste-wis pugn x curfurn recipimus ,

te auiem qu afi iuuenemglorioftor deranno expetlat triumphus .

Melius obcdiclin.iniqua?. idefl, tyranno precipientiiniqua.

Hcfallaxobtempcraclabijsmenda. quia fecundum mdi-Mi populi,6_ fic miniftri cius. Eccl. i o.a.i Qui dtfpicic paupcrem exprobrans fa6to.c. exponatur ut

pra 14.1 1 t qui in ruina lar.alcc. per fe direcle .

J Non cric im. quia in hoc peccat. Secus cflaiit.fi Utaturin rui-1 alicuius per accidens,vtpote, qiiia ille efl maltis homo turbas atio-

<mpacem,&fic cefjat hocmalum. Lttari antemperfc dcpacv. red-

dita

dita populo , & per accidens de ruinaperturbantis eam,efllicitum.1 4 Corona fenum. idefljjomr eorum .

1 J Filij filiorum. vndc adglorirm pludumpatrnm vet.teila.dici-

tur,quod videruntfilios& fiiiasfiliorum vfque in tertiam& quartamgenerationem.1 6 Gloria fi.pac.coJ hoc enimgloriantur,quodde bonispatribus& aobilibus funt otti .

17 Nou dc.ftul.vcr.com.&c. hoc eil dittum non esl decens,quodflulto impon.tur aliqtia awbajiata, in qua oportet habere verba com-

pofita .

1 8 Nec principem labium men. qtiia debet effe regula alierumad quod requi rit ir veritas labiorum .

15 Gemmagraciffimacxpetaciopraefto.i(/e/2, resexpcclataa defiderante, est

quafiiapisprettofusin ocutis eius.

20 Qiiocunque fe vercic. idefl,in quocunque negotio.2 1 Prudcncer

incelligic. ideit, ddigemiam apponit, vt prudenter

agat,nefuo deftderio defraudetur. ÂLiter exponitur de expeClationeregni ccetcflis,quod diciturprcthfa margarita. Matth. i}.& tatn momni temporefiuiet prudenter agerc nefraudetur fua expetlatione.ii Quicelacdclidum. akerius ,

23 Qujericamici. illius.

2 4 CcMji alcero fermone repecic. ftne caufa iu tta publicando .

25 Separac fcederacos. quia rumpitfcedus interfe& ilium .

16 Plus proficic corretbo./cr7ice*/ntf.r4 .

27 Apud prudencem. qui eam recipit .

2 8 Quam cencum plag<e apud ftulcum, &c. qui non emcnda-turverbo,vel verbere .

29 Semper iurgia quxric malus. adbocinclinatus ex comptexio-ue,vet affuefaclioue.

30 Angclus auccm crudelis. ideft,nuncius iudicis .

3 1 Miccecur concra eum. ad eum incarceraadum, vel occidendu

tanquamfeditiofum .

J* xped. mag.vrf.oc. quia homo defiitntus a lcge & iuflitia quidiciiur hicflultus efl peffimum animalium\ vt dicitur i .Toliticorum.

3 3 C^tii reddic mal. pro bon.non rec. quia iila cflingratitudotnaia& maximum vitium.

34 Qui dimitcicaquam. bibens vinum nimisforte.

Tom.3. Gg 4 Caput

aqu.i prorumpen*

1679 Glof.crd&NicoIaideLyra. i68c

/^ prodcft populolu-

infra.Kb d.roriitn mfidcliba

bvrediuiciasfcripcu-

rarum ,cum in hjs

iMft..!ti.e h-rrrcico cildcju a?

ut fapicntiL bundarc diui:i)S,cuacron eftff vn jratcm fidcuncit

?(Vi ,!tim,difccrnerc hcqucatr*

itcThu vef- Qi"d nialo cacholir

fui noa eit co cxpedic diiucias

Heb. habcrc iectx fidci,

t ft S u.Mfcpicnciam pixait miimt 1. .r

, .*

.

jeiiobtu- actionis habcrc nc-

lit)4fpnfr lCXCr:C?fit ptproii- b Omnitemtiore . Quioi fiM. Dcum vcre amat, o-

mni tcmporc cius

cuftodic amorcm ,

ncquc in anguftiaB

pallionisdcfent.quciQîRtiwrit ,B pacis tranquillita-SSw tcconfclfuscft.

ftnanUubi- C Homo flultus &C.

n,r patr fa- StultUSCft , quicumti . frattis lui animam fu

t ttwfc:piatregcndam,dcfuis glpnatur acti-

bus ,& non pouus

ci humili compaf-Conc quicquid po-

rcft auKihj falutaris

impendic.d ^tnimifgvides&c.

Quiintcin.tsacfcfpi-ricusccnfolacione lx

fatur, rtiam bonq a-

cticns riorcdccora-

tur,3ct:ucUimccelc-

r ft's pi*m') cxpc-ctat,

qu.

jiquam caputeftiurgiorum , & antequam t patiatur contumc-x

* Diittctior.i. b Non mifeiciii Miiperis in iudicio. c liiiralum. ;*

liamiudiciumdcferit.Htqui iuihficatimpium,&quicondem- s

t Chriltuin. bEtiinonapîdle-

4

a natiuftum>abominabiliscftvterque anud Deum.tQuidpro-5

a SaipturarumTclieilxfiJei.b IuJxo vcl hxreticovelnulocatholico.

c Chriftumvel vimatem vel aftioncs.

defthaberediuitia's ftulto cum fapientiam emerc non poffic?'

a Qmfecxalui.hum.luibitui. ( s

Qui1

altam fack domum fuam, qu^rit ruinam , &qui cuitat 6^^

Nonhoiat.i. Deus. b Qui facit voluntatem pa.&c.

u difcercinciditinmala.Omnitemporediligic qui amicus cft, 7D

MlVonij. * b Dehonore. g

c &fratcrin anguftiis comprobatur.Homo ftultus. t plaudet 9

, peo. b Cuiusanimamfufcipitiegendam. IO

manibus.cum fpopondcrit pro ab

micofuo . Qui meditatun 1

1 Dfpeidatdoin.nmvni.fa.do.liuJMg.12

difcordias,diligit rixas,8cqui exaltat os fuum , quaerit ruinam. 1 3

a Ex quo dehet procedcrevita. b Qui bilingu s eft. Nigtumin candidavettit.I^.

Qui peruerfi cordis eft , non inuenit bonum, & qui vertitlin- 1 5

a Gchennz. b Peccatoi. / l6

guam , incidet in iaa

lum t Natus cft ftultus in ignominia fua, 17

a Deusvelprsdicator b ConfolationefpiiituiTanfti. 15c Aftionesvndefmc>uscatIcftii.,

d fed necpatcr intfatuoljetabitur. Animus gaudensa:tac

tcmflo- 20a ScculiuUbtia,qua:opeiatuf ntortem. F A pinguedine chaiitatis. ,.

c Virtmcs. d Occulte.

ridamfacit,fpiritus triftis exiccab

t d(Ta . Munera de finu impius"t Iudex aliquu .

.

a chlilli'

, ..

~*

c accipit, vtperuertatfcmitasiudicii.In

racieprudentislucetâ Diuinitatis. b Iudxoium. c Tetienis. d Dolot

êDci vc! pixd.catotes.~

>

fapientia,oculi ftultorum in finibus tcrra: . Ira patrisfilius

ftulâ Ecclefix. - tln fide.

.

b Moitis vel facuhatis. /

f tus.&dolormaftrisquasgenuitûm. Non cft bonum dam-â Chrifto vel far.cTis. ^Chriftutn vel reftoi m ecclefix : tflohibe Iingu;>m tuam a malo. ^

num inferrc iufto,ncc pcrcutcre principe qui rccl:a iudicat. Qui'^

modcratur fermones iuos , dodus & prudens cft , ck pre-32'

- Eft .

g )

tiofi fpiritus vir eruditus. Stultus quoque fi racuerit , fa-34

picns reputabitur , & fi comprciTeritlabia fua , intelligcns

. 5~

qtriftitia feculi(q.

morteoperatur)aigitur pinguedincidiuinz charuntis i

robore virtutu qucxcrccrc videtur I

bcre nullatcnus v

lct,fed quafiofsibcxiccacis marccfc

quia in bonisqua;cit gloriam diletlri.

nisamifit.

c Infa.fru. Infac

Chfi lucebatfapictiadeicatis veldiui

tatis, u_aincarnea

parens,virtutciVicinnx ccflimoniu

oftendcbac,fed ot i

Iuda:orum ccrrci

pocius qua eius n.

nicis intedebanc. (

ncraliccr . Sxpe pr

dences grauitatcffus in ipto frontis

ipicio pr^monftrancc camcn ftulci

imicandum ocu

atcollur, fedqualiad fincm volupt;

pertinganc, coca

tentioncperquicuj

f Tôn eji bon. Et

ipfo iudice acpn:

pc fcctiloru qui p

n viri falute pcrtj

vj]uit,accipipore&dcomnibu$re^

nb.ccclefia?,qui'

faculcacibus nud

abimpijs,vclipfainiortc confjmpci

^CAP.

NICOLAVS PE LYRA.'

t Caputcjl /r.qus oriuncur cx cbriera tc .

i tt .f.tci.pa.cont. a proximo .

2 ludu.umiuftrit. laidcndo proximum fine caufa . In Hebr.

1.abctir. Qjti dperit aq iam,p>infipium efi iurg:orumiwc.(\(i cxpont.

1( ,'icir, quudillequiinalueo flummisfecitaper-

curam, vc.<quaindedccunac,&:illequi incipit iurgia,faciiic

iimilu.quiatnprmcipioap^rcuuuft parua,fcd procedendo

dilatatur, licuc iurgimn cft m ptincipio paiuum proccdcdohc magnuiw malum .

^ i . .;'.. i.iu- quiavterqucfaciciniuftici|.c i^jdprobj.î <.//*/. q.d. nih:l,quiacisnonvticur adbo-

num.lcdad m.ilum , ncc per easp<

ireil acquirere fapiencia.

6 >! a!tjmf-i.do. Iftc vcrfus non cft m ^cbt . ldeo percran

fco,qui.: f;-nuncia facis paccc .

7 om.ii !^:litttccinporcaducrficacis ?ficuc &: cempore

profpcnc.iCiS.y iâm/^f^vcrusficccrtus.9 Etfia'tri'1 jngnjliis. fuccurrendo fratri in magnisangu?(tijs.fuuc lofeph fucturric Iracribus futs affliclis.

j .'<//jp/aJ<.n>.quafigaudens,o:noncurans.

1 1 Cumfbc.pro .xmi.fuo. In Hcb'.h:ibecur:pro focio fuo.peri-

c iloscoblgansfcproco.cccamcn dcbcrct folicicari deli-

b. r.inonc fu.i iâinici fui, Ijcuccciam diclum cft fup. 6.cap..FiUM /i ipoponderif pro amico tuu, &cf

j i Icji me.dift.or. fcminarc .

I f. DtUgit r:xjs. quia fequuncur ad difcordia .

14 Et ixJ. lc jactando ic alios conccmncndo .

I I Qjutrit tui. Iiccc prancr inccntionc luam, quia calis cxal-

tacioclt immicocumacquiflcio.16 Qui peruofi cor^fl. quia alns rfticicur odiofus

,& quia in

fcmccipf^cftdiuituspropier fyndercfim recalcicrancc ma-lo&c fcnfualiutem ad malum lnclinaccm. proptcr quod di-

<c;t | hilofophcs 4.L.thic. quodraajus non habctamicitiartiad altcrum

adalcerum,ncquead feipfum.

17 Et qui ver.Un.&c. in pra;icntia adulando ,Sc in abfen 1

diflamando .

1 8 'hlatns eft &fiultus . quia ab alijs defpicicur , vnde paoccafio criflicis cnbuicur .

19 ^4nimus gau.a.ta.jio.fa.&t. quia vicam producit vfquc I

caniciem .

20 Spiritus trifiis exiccat offay&c.~

flc abbreuiat vitam,qitnfticiaeft pafflomorcificaciua.a r Mune.deft. ideft,in occulco cradica .

zz Itnpius ac. fcilicec, iudex .

%l mfa.pru.&c. per macuricacem&honeftacem, quiacfpoficio cordis magis apparec in faciu,in qua func omncs C

fus, quam in parcibus alijs .

24 Ocultflul.in fi.ter. ldeit , habens vagos afpc<5tus,ficuc cpvarios cogicacus .

2 j ira pa.fi.ttu. quia pacer reprefcncacur in filio, & ficfti[

cicia cius rcdundac m pacrem fimflicer& in macrem .

16 Tvto efl bo. &cJufto. cui debccur honor Sc bonum .

27 t{ec perprin. ideft,occiderc . ficut Ifmahel peffimusi

terfccitGodoliam,qUi recte iudicabac popu!um,Iercm 4

18 Qni moderaturfer.fu.&c. ita quod nihil cft ibi fupcriiinecdiminutum.tp Doclus & pru.cft. quia hoc eft valde difficile, circa quc

j

eftmagnavirtus.30 Et pretiofifpi. ideft, anima: .

3 1 Virerud. in fcicntia& moribus,cx quibus prcciofitasnimx atcendicur.

51 .SW.<7Kot7eyjf<*.incerfapiences.2 j Sapiens repu. ab ignorancibus ipfum , credenribus ha

tacicurnicacem procedcre ex fapiencis maturicace,qui fo

clfc tardus ad loquendum .

34 Et fi comprcf.U. ab inciinatione loquendi .

3 5 Intclligens. fcilicct, proprium defeftunijcx quo comr

rnic la.fua,nc prorumpat in aliquod .

CAP.

i6Si Prouerbia Cap. XVIil. 168.

1*1

C A P V T

XVIII.

Ccafiones qu1

\^/&c.Imptus cu

inptofun. Qui ]6gis

pcccatorutcnebrif

jnuolutusfcmeldc

]uctdcfperat,exde

C A P. XVIII.

f Gcaiiones quasnt qu i vult rccedere ab a-a Chrulo.

J

micojomni tepore eritexprobabilis.Non

recipitftultusverbaprudentia:,nifieatdi \ 1 /"ô.Mr r terrcna non fcmper f j ifeJC1-

t _

coepta bonadiftri<3:e Dnonexcquicur,difiblutione ncgligemia:nvanum deftrucnris

imitatur,

d J'/<tV?d.Subftacia

iperationc fibipec9

fed opprobtium fu

tunjdanarionisnul

j^., la rationc euadic ,

aiiem nu]ladiMini1

timoris memoria, lcohibuic .

. jb^wtf/w/quiado*minus & apoftoli

jjpali vtriufqueteft.Hucramenca mudo

refcrabar, dc quib.Bfubdic . Et torrens

Iredundans fons fa-F?iecici .Aqua prufunia.i. verba fapien-

'iri:ium lauancmeccs

J

Qujjplaceant.

xerit qujc vcrfantur in corde eius . Imoius, Peccare.

cuminprotundumvenerit peccatorum , contemnit, fed fc-a FumiK damrncionis. b Sacramenta

vtriuu|ue tefta

candifrenarelaxat,b quitureum ignominia& opprobrium . Aqua pro

b

funda ver-fAdvetus.

^Chrifti&apoftolornm.*

qJo ad nouurn.

bacxorc viri, &torrens redundansfons fapientia:. t Acci-a

Noneftperfonarumacceprioapud Deum. O ""'"** n*uai ui>

pereperfonam impii non efl bonum.t vtdec!incsaverita-; ^2 #tciudicu . Labiaftultimifccntfe rixis, &oseiusiurgia, pro-

'h mata&mcWbo LSSSS

V.ta&m^sinmambuslingua:. E*pof.tio\r

J ^ftllim arcet lnfldiaS . ca .

uocat . Os ftulticontritioeius,&rabiaipfiustruinaanima;c- r|

e îpnuste. Qui 1

defedcre poceft,imopJcrique percam pei*cunt,vnde Eccl. Di- Eecjc.uit/tE

conjtrrtat* m ma-lum dvmtnijui, pereiir.cmm in at-fiiciionc

peffima.ergodefub-ltantia vircutum di.

cratquadifcac,ius.Verbatbihnguisquafifimplicia,&ipfa perucniunt vf-15 523Vlqueadvrfeera. lNoneft . b i bono operej.

* fc Kepofsit.I<5 V

queadintcnora vcntris. Pigrum debiicit timor,animar autemi7 K!"*

ftn^?OBa Debilium. Detextn, ^ decIlliar.Qui IUdlCa<

e^ceminatorum cfurient . Qui mollis & difTolutus eft imp :Proximoru facta

a Similis- Detruentif. h ClVimin.. refniniim f. < nk in r

*prius magiftcr clie flaqueu.

defidc

Nukitixrioxam non

kriganr, nepeccaorum fordcdefcr

.nesrernancac,aucn ariditace defi-

îat.Ecquiaquarda

ny(ticalatenc,quc

lamapertafunt,re

ichicaquampro-jndam &corren-cm redundantemifc dicic .

Qnitnol. qui.n.

c$pca

> fDominerefugium fa.es nob. 20 *"' .' r

opere fuo , frater eft t fua opcra d.Ifipantis, Turrfs fortif-. SSgSSSrtCVelam. a Expedite. Inde. 21 rj-'r ,.

.a nom mini adipfum curr,,t iuftus & ^bxtur.-* aassass*

dLs^ftantia diuitis vrbsf f

boris eius & qfi pvaii-^ Lgsass7 1S- a Iiiijturo. Inhocfeculo *6 .

*.

'^.

dus circundans eumAjucquam

conteratur ,ex.ltaturcor-^^"IZZZZ

'"iniucuro. a In hoc feculo. THumiIitapia:ceuitgioriam .

2S ^.'^ D". e.jc hominis

5 & antequam glorificetur , humiliatur . t Qui2 ? fe fanSo vlco^ +B ,a

Quaftmagifter.* % v, difcipulu*.

^3 1'"; ,,

"1f tRed...

prius rcfpondet , quam audiab

t, ftultum fc cfTc demonftrat J l 3ftS ncTcenca- -

o r /- i.a Chriftivelfanft, cuiu$Iibet. b fCarnit.*

2,rioncc. inriHar mpn

f & confufione dignum. Spirkus vfri fuftcntat imbeb

cillita-^ SStf^SK54cai.

!fr

NICOLAVS DE LYRA.C A P. XVIII.

Ccafioncs.H;cconfecfuenter reprobat efeftum ir,fecundimt

qui cfi recedere ab amkofideli^mdfrequenterfacit ira . Dicit

Occafiqnes qiiZTit.alkgaudo non caufampro caufa .

Qui vulc reccdere ab ami./<<? rationabili caufa .

Omni cempore.</w'u cortuntpit&fJfatamkUiam^quodtPpes quam falfare pecuniam,quantopretiofior res efi amkitia quavt pe<Bia, fecmdum quod dicit Tbilofopbus.S.Ethic.Non rccipicftulcus vetba.quiafibidcfipwtitpropterhabitum,

' ntrarium .

Impius cum inprofundumvencricpeccacorum./wo&yi';

vtionemmcntis .

Concemnic.owwcw correftionem &p&n& comminaiionem.Scd fequicur eu ignominia& opp.fempiternum in gebena .

Aqua profunda verba ex orc vin.x dicit Hab.Sa.bic accipir wptrfetlus in fcimtia & virtute

, cuius > tba continet profurt-

mfcientiam,ad quam quilibct n'6 potefi defacili attingeret ficut nec

>profundum <xqu& profunda .

Ht tor.re.i aliosper bonatn doftrinam .

Fons fa. inmentefapientis,aquofontead alios deriuatur aqua

pientix.

Accipere perfo.im.//e diuesfitjiutpauper .

Non eft bo. minus dicit &plttsftgnatiquia boc efl malum ,cu

} contraiufiitix veritatem .

Labia (tulti mifcentfc rixis .fcilket>aliorum adinuicem ri-mium .

i Ec os eius iur.pro. quia rixantes ad maiora incitat , ficut ille

9 canes incitat ad mordendumfe irtuicem .

Os ftulci concricio cms.quia propter verbafuafrequenterpu*-tr m corpore,cr cum hocpeccat in mente.ideo fcquitnr . Ec IabiaHius ruina animaj .

Vcr.bilin.c,ui in prtfentia aiulatur& in abfentia detrabit.

f QuaflVitn.i.fiticfli(M dolofitatis ridentur quanio inpotentia

loquitur.1 8 c ipfap.;./Y* adcorquodefi in medioyentrisjhocefldiftu.funtvaldenociua.

19 Pigrum de. Ifle verfus non efl in Hebr.potefltamenfic exponi,Tigtum deijcit ab aggrejjit boni opcris .

20 Tmior.laboris.

n Ammxautcmcff$mmztoriim.i.hmincsvtfemin<tmo!lcsad bene opcrandum .

1 1 Efari.quia non laborant ad necefiaria acquirenda.a j Qui m. & di f.eft. a virtute operandi .

4 Frater eft fua opera diffipantis./.y/wi//j eflilli. T^pn tamenin toto quiapeiorefi diffipans operafua qua moUis& remiffusinfuisoperibus mcboatis .

z j Turris fottu.proteftiofima .

16 Nomen domini.i'.j potentia .

27 Ad ipfum cat.inuocaudo diuinampotftia infuis necefitatib.8 Subltan.di./.f*i diuitu.

19 Vrbs ro.e. quia inipfis confiditficut in murata vrbejicetfre-

quenter in hoc decipiatut .

30 Ancequa conceracur,cxaIcacur cor horninis./kwf diftumefifupra de îbfalom& de Jlntiocho illuflri .

Ji t antequa glonficetur humiliatur./Icw lofeph humiliatusfuit in carcere , antequam prtcficeretur îegyptiprouincU,& Dauidin perfetutioneSaulis antequamfublimaretur in regnum .

3 Qi>* prius rndec. Hoc dupliciter exponitur . Fno moio de illo

qui ad quttftionem rejpondet antequamperfefte audiat eiuspropofitio

netn,& iflefrequenter eflenditfe cffeflultum& confufibde , quia no

reffiondet ad intelleftum quarentis. îlio modo de ilio qui tanquam dotlor refpondet iifcipulis, qui tamen non audtuit difcendo ab alus , &ifle cfifiultui & confufione dignus,quia accipitformam icftoriscumnondumfuerit difcipulus .

3 3 Spiricus viri.i.bonitas cordis .

34 Suftencac imbecillitaccm fua. ex parte corporis ,quiaplusaliquandofacit qua habens corpusforte,et cor debile,unde dicit Gres.hom.\i.rircs quas imperitia denegat>chmtasJHbminiflrat.

Spiri-

yra. u1683

GfoIord&NicolaideL^ r

'

_, , TVcit n Croe iracusca, queplacatus,quiad<- dijtit,^*_*--*V *,? omMaquMunqn

^^^.Kmodcftiafac.llunciaticm.rarqiiopuur.lcn,PUK-n.s,__cuni.nudu aiordcnuqmtansav..

b DoMm hj. Donumt fQâdiramfaciliscft.necfeipfum potcft f-iVncre.

iftfc^^SK^SlSdS temfuamjfpiritumvcrotadir-fccndumfaci^m.quispotcV.rtUtUin quasuu___ '

Tamen. a Vt poffit fultinere. -

^*_T___mm a*uo rit fuftinere? Cor prudenris pdffidebitfcjentiam,&auris_a 3

,.,.,,, qtlO _..-_.--_./ v ,aulura velquodChriaui aru1 : ! t. b _U____ *l CUtt.

rnim inaglS^ r Hialpi c lnowibuavelperym-Krfiimorbcin

ntusfaiKtiinuis rcplo , ^^;lim niu. r ;r rlo&rinam.Ddnum htur, co latuis to.

norum opcrum grcf-'

1 (i u > c 111 "l'Ci luii v_- y*-yimuiiuni -_.__-... .

rint.isrcplc^ ient ium qU?r it(j arinam.Ddnumhdminisdilatatviam 4

1S DO- _r|.fnp vei mun Ji.

ius humili

mercedc rcmd Frater

cju:.

populus Iudi

rium fr.at-i.u li

Chnfto ch_rita_<

fentit.vnam catl

ccclcfleciuitatci

tur, ColatlUStollSOO- l _ UcMxW ; mm i\ W :

_, n. .ftituic ,

& licu.

norum opcrum grcl-*

c jus>&antC p r-

ncjpesfpatiumet tacit.luftus pnor elt accu- >

vrb.u portas m.iu5 mt.lt.pl.C..nt,atquc ^^ r

Cluuin, Cognofcet 6ft, c

^ ^^ , e

iradogmataviintcrmagno-ccclcuc _ b- i_ r. - mj;a;^ ^ tcftamcticcdirecbucs .ntiuuiocul- fa&jifevcnftamicuseiu^^mcn forciuntui ho.io- _,

laa_a|. _ ,.. ,. Vff"-

8incn fortiuntui iionu- iodtcif.'

'"r""'

8 rlu.lic-imfaciuiu

ns.M.tcr.Do.umtpi cs COmprirr.it .drs.&inrcrpotentesquoqueduudicat.Fra

,.* mcuu .

r,tualc.alu..tousquoda r

, _.m , tc , _ /Vfti,?e

-

etomeMi,.o dcfcndunt.

mundoattul.t, d.lata-tcrC]ui

adiUuatura fratrc.quafiauitas hrma, &iudiciaqua.. c Ctmobh .pMmu.iviamc.us.quodad

^ vc&cs vrbium-. Defru&u orisviri repkbirur vcntcr cius , 12 fpir._u,hunult_<

a-^cmminalabiorumipfiusfaturabunteum.Mors &vi-|5 ^nuf*^ i^ O a Bonosvclmalos.m.rtem ve]vit..in. "4 1 UOllC.inLlS ,

ta in'manibuslin_;iia.,quidi.igunteam,comcdcntfrudusM

j?*

mS" iaaaul '

'

aCarnemrationifubdU-in.vel.-nfualita.ero.b Pro openlmseius.

l 1 naniXUS.

cius. oui inuenit mulierem bonam,inuenit bonum.fc hau- 7 Gc.vt.l.sc*

b Neroocarnemfuamodiohabuit.

(tuftu_.ncs pcrf.dei&d.lc

d.onisfucprclcntiamvcnirct , ncc folum

1mamrt populos.fcdipfosdo-mtnoS concup.fccn-

tijs icnuntia.c ac hbit.lS lCniintiaiC aCHUI a Aete.nam. o _.cro _-.ncmiu-m_u,u .,__... _

ilDC , tcr obtcmpcrarc Het iucuditarcm a domino.Qui expellit muliercm bonam, ^'"^"V ?*

qu, erpdti;.faccrct. ^ , **&&^***r*Z_m^tA^jL IfJuSlSftS

Jt",o_'fi>flc HrflM F'or * 0m'

H-ro- ms qui vcrc iuflus

tft ,vbi pcccantium

crrara coufpicir, pri-

mo lcipuim nilpicit,

l_mka_ili- dumquc lollicitus fe

accufutcr.t ,ahos be-

latoiccpwpitEtfluiv_ di-

a Vimanimicncatericnaocnc uui-uii-.i--.fa

,.-.. w... --t

expellit bonum, t qui aurem tenet adulteram , ftultus cit &* AdDeum. b Spintu. c 1-jperbus.

quo fccundun

natuselt. i\tcft__i* a AdDeum. b Sptntu. c TSupeiDus.(

infipiens. Cumobfecratiombusloqueturpauper ) & diues-x^ 1â Merita iaftans. b Gcntilis conuerftr.

- Ecclelia:. 2 2

e-fabitur rigidc.Virtamicabilis ad focictatem , magis ami-.

a Iudxus infidciis

cuseritquamfratcr.

*4 dc.ucs cx gcnrit2 J qusrn fua; gcncis iuc

/ dulos .

NICOLAVS DE LYRA.

I Spiritum vero ad irafcendum facilem quis poterit fufti-

ncxc.-i'i.n:iU^nifivaldepaticns & manfuetus .

x Cor prudcnris poffidcbit f_ienr.am.M'-<7'/_m rem cbarifi-

WumJS- <{'* nonpoteft aufeniabeo violentc>,fuutpoffunt bonacx

teriora., , ,,

t Et auris fapientium quatrit doctnnam. ab alus libenter au-

dtcnd-fruptcranud liiciturfupra cap. i . îudknifapicnsfuphntiory

rrit, ....4 Donumhominisd.la.atviacius . Hocpatetincurifsprina

fum & pr*l*toium,quia qui dat ofiiarus& mediatonbusjrocedit vl

tra vfjue adprxfentiameorum .

5lulUis pnor cft accufator fui.r../__- deliclumfuum amico

autequam ab aliv accufctur .

6 Vcnit am.cuseius.e/uoTOpafie-t/o .

7 Et inucltigabit cam.quxrem viam libcrarionisjme .

8 Conttadi.coii.f.-_intcr p.quoquc diiu. Cum.n. in diuifione

ati nf-J rn non inucnitur aliut modus quamfori, tunc vfusfortium de

fctMdilmcreoi litigmm , quia quilibct cfl conicntus portione fibiper

furtemobueniewc.

9 FratCt qu. adiu.a {t.i.congregatio hominum etpotiffime religio

forwn adinmcem concnrdantium cr fupportantium .

10 Quafj ciui.fir.f /_/! tb ah)s inuudatur, benedcfend'tur.

1. ftiu.a talibui d.U.i.

''y Qua-

i z Quafi ve.vr. quia funtfrma & immobiUa .

1 3 Dc fru_tu orts viri.f'._. dotlii-ia viriuofi .

14 Rcplebicur vcnter c.i.augmentabiturfaentia cius eo mod:

quendi quo dicitur deparum fciente aut igno- antey tjuodparii

aut

hil hubet in ventre,ex a c; u.n .docendi a ugwentabiturfc ic. ia dot~lu\

I J Etve.i.gcrmina velgenerationts.& dicuntur agigno .

1 6 Labia eius./.-0-Mfln ipfius.Et efl rcpditio eiufdctn fcr.ter

ad tnaiarem rcprcjjioncm .

17 Mors et \\\ln abufu enim ipfius efi mors culpa & in bono ,

vitagratid*1 8 Qui di. eam. quia diligentes bonam liuguam reportant bon

ftuclum y& diligentcs malam ymalum .

19 Quj in rinubo.i.facr< fcriptuw notitiayvt exponit P^t.S.:.

tefi ctiam intelligi de mulicre ad literam,quia vir ct v xorfunl un.

ro,& ideoftfitboni,efladbonum viri,tdeo dicitur . Gen.x.c.tui.

tnus ei adiutorium fimile ftbi .

10 Et hau.iu. luiag.iudium ca-ifatur ex adeptione boni.

_. Quicx.mu.bo.//?. vafus non eflin H<br&o, proptcr quod

tranfeo,& quia fatii patet fententia expmdiclis .

21 Cum ob.lo.pa. quia indiget, & nonpoiefi aliterfuppkre

indigcntiam .

2,3 Et di.ef. ri.quia non efl in talineceffitate .

24 Vir a.ad. (o.i.deleclabilis alteri in conuiclu .

2 j Magis a.crit quam tra.i.quam confangnincus in conuiclu

lc portabilis <y durus .

C A P. XIX.

fimpicx .lud.torver'

. . : Dci , Iicj qux.nI II-

CAP. XIX.a Idiota. b Operando. Senfus.

fcripturis intelli;N

opcradoprofic

t Elioreftpauperquiambulatinfimplicitatcfua, terudicustiinhisck

Dortt...l

'b fAdh_reiim.r caucc

incellexcrit|ct

quam diucstorquens labia fua & *infipiens. .

h?rcfim predicai41 * J lab.a decorquec. I

/7

MNlCOLAVS DE LYRA.

C A P. XIX.Elior cft pau. Hic coifequenter rcprobxt tertiu irx ejfcclu qui

fl aUeriuStCJii alujuis irafatur CvMemptusjdco dicitur .

Mc-

1 Melior cft pau.qui am.infim fua. nonfe effcrendo, fed. !_

penerando .

1 Quam di.tor. alios contemnendo, non folum in corde inh|m

fed etiam in figno exteriusfaciendo altjs violentiam .

i Lc m.i.alins infipidus .

VI

i68j Prouerbia Cap. XIX. 1666

/fi yhi >:on,&c Animx humana; fcicntia v;ce_ cetefiis necefia-

A ia efhquia line ea beara efle nopoceft. Atcameri qui cfFrcna

nfibus mencis phis appecic f.ipere quadeccc , plei unquer& iifioneh^rccjcc flulcicie ccmcrarijs cractatibus incurric.

j in primis parencibus myftice figuatum cft, qui du ap-[uni fcientia: ma-

p

)tis vecitu cocingc-

S!U,a fia-

ibeatitudmis inpeam miferiae& mor-

ilitatisincidcrunt.

$//'. &c. Sculci

im viam vcritatis

cferunc ,non fe er-

iffefacencur,fcdcul

aro fuam in cor.di-

tcm quia nihil ccrtc bcaritudin is 'promicnTtt , & hi quos ba- I )

bcnc feparanuuy.onucri; ad certiflimam donjillicj fidci promiffjoncm.d

Tefnsjal. Rcdargucrat ctim qui tantum ycvba fectab.itur,

mincilluredarguicqui vcrba dominica? aucloriwcis; oialein-

terprcrando corrumAwmum. Per fmilitudinera.

Vbi non e(t t fcicncia1

animar , non eft bonum , & qui feftinusHxrelibu*. Excu&rtdi.

cit pedibus, ofrendit. Srtilntia hominis fupplantat greffus e-

1 ûafiitnforubiliaOn<rahomtu>imj)oraciit. b Vtinfanus.

(i

< C.vi:. d Deo & pra-iiiratoribus cius

ius, & coiura Deum feruetanimofuo . Ditytia? addunc ami-a Philo&phj.

cosplurimos,apaupereautem & hi quos habuit, fcpurantur.%

Hcfe fcnpcur.Hu,^ hisbcnc

pic. Quod nuiltaf.r-

pius icerancur,confir

rriatio cft , vc lofephait , coqctfsrmolicDei,& vclocius coro

pleaiur.c 7î) n deflnl. Nond.xechcreticum de-

Gcn.î.d.

Ilivi^r .i5.1:

j!1'uj tj.tis irci o cndit,I}JUiii:cu>.Us vcriut.nn antrihiiat

tjUC tcrum.iatiiccm "uooucat- vtinoo no-

rem,referunt quati d Teitisfalius non eric impunitus, & qui mendacia loquitiuvo i';t,"c-queijiiunqu.cafionemipfcpcc- , NonhoJeiTulEum tcMi,.

* 1 Ui,n adhticfefmiseftpcc

nHi rrihmr niinrl /f* - tH *i / -. ../- nri.

E

udi tribuit, quodI*] hominem firagi-

im iecerit ,vcl ad

ntandum h.oftcm:rfatum admifenc.

ideAdampoftpec-itum increpatus a

:>mino, fc cxcufa-

c, diccns , Mulier

. amdedifli mibifocia,Jitmibide Igno , &medi.Etmo\i?r,Ser

ns, inquic , dccep.t

;.*.Amboculpam mcatorem retulerur,

caci praiern dccct iij

flis iii rcgunme cc-

dciix.

2zcl.i.vi. Doclrina

ccclefiafiic.i pct pa-ticntiam dociorumqua iit pcrrccta mon

non effugiet. Multi coiunt pcrionam potentis, 6V *"amici funt

a fratrcsmeieloijgaBeruntamc.. b lô lUm^paupcr .* dolens. I

donauibuentis. Pratreshominis pauperis oderunt eum jin-H }a Ai'o;toli. b Tugerunt. c Chrifto. d Imle Apo'Vo-

' 5lus,Kon auditores legts iutli funt apud Dcum.fcd i'.uloies.

[ ^

fuper & aa

mici procul receflerunt ab eoc

. Qui tantum verbai7Nevagetur. b

Intclligemia:.

fedatur, nihil harxbit , quiautem poiTeflbr.eitmentis, diliîn^ flratur.quiadummaa Tamhicquaminfmuro.lP g is aiHictiombllS aC

animam fuam , & cuftos prudentia; inuea

niet bona. Falfus10 morti corpus fiibrit-

a lnterpres dmini vetbi. b Ietdesomnes cui!o.iuunruriuenu3c:uin. 21 rC,qua a UOCCUO CCl-.

teftfs non erit impunitus , 6c qui lob

quirur mendaciaai ^fcvoiucrunt.oikaa Hattetictim. b Scripttirjtumdclicia;. reccati. ij dcbant qtiantU eflcC

peribit. . Non decent ftultum t ditutia:,nec (eruum do-M ûcans,quamtancara Iuiii S . 15 coiiuncia uerenfarc

quodmul.crcm f-

principibus . Do&rina viri per patientiam nofcitur,&^ ^banr.Ahcer.Do

Cun dcderac , illa, , .r r

.t r

,

' ^27 ctrinavinpcrpacjenod ferpcntem in S glona eius eit imcjtia pra:tergredi

. Sicut tremitus *Ieonis, 2 g tia.nofcicut )quiatan

pohicrac. . .

Dei - Inil1"'!,

'

, ,.

a '"iudidoiums.29 toquifquc minuso-lta & regis ira , & iicut ros iuper hcrbam, ica & hiJa

a

ri-jo flendicurdoftus.qiu

j 1 co minus paciens.Nc

catuli

radifo

tocra quod fapicns,'. c dcclines eor rneum in

rbama. ad ex. ex.in

ic. Hicquoq;cocrabminum feruecaio, quidiuinaimperiapccfuam incrciam

nccmneSjipfLimdommumquafi lmporcabilia oncra im-

)fueric,menccreprchendicinfana.. ^JK/.^.j.Diuici^regni c^leflis qiixper fandtosdoctores

Hclibus cnbuende. pr^dicacur, mulcos amicos &c eifde prxt.acoribus &catu largitori.Deoafcifcunc

. A prophetis au-

tem

que potefl veracitcr

bona docendo im-

pcndcrc.fi viuendo nefcicaduerfa^quanimicer colerarc.Re-ctcauccm fubdicur.

g Etlo.eins eil hiirjuaprx. Perfecti cfl cnim dodoris, fic ah'o-

ruimprobicaccpatienterfurrcrrc,vtienoiiericabiniquispa-cienccr obferuare.Ncqucenirn propria munditia fine cokra ptia fuffici^nequetoleranciaiinc mundicia.

@ Dolor

NICOLAVS DE LYRA.'

Vhi non eflfc.a. i .de falute an im ar.

: Tôn efl bonum. quia bona corporalia ad bonum anim^ fina

^cr ordinancur ficuccorpus eft propcer animam,remoto au

imfinercmouentureaqua:adTinem ordinantur.

; Et qui feilinuseft pcdibns. jdeft, pt^cipitantcragensin fuis

cribus.

Often. quia de contingentibus omitcic.

Stultitia bomims fupplan. quia facic cum ab aljs defpici &: conr

tlcari.

< Et contra Dettrnfert. quia cx impacicntia protumpic in bla-

laemiam Dci.

"Oiuitu addimt amhos pluri. quia multitudo hominum fequiJrbonum vcile, quod habcre pofiimc a diu4ce,& non a pau-

'tcîdco fubdicur.

ipav. cum adhucdiues fuic.

parantur. quando depauperacur.1

Ttflit fal.non < rit im. in tucuro& aliquado in pr^fcnci,ficuc

Jtctdc fcnijbus ialfum ccflimonium concra Sufanium dan

pus,quia deprehcnfifuerunc occifi.Dan. t j .

1 Et qni men.lo. diuinum indicium, in quo de omni verboiofo oporccbic rcddcrc racioncm Deo.Mat.iz.ca.&: naulto

rcius dc vcrbo mendofo.) Mulii cur.pn: i. venerantur & honorant, quia bonu vtilc

*coconfequi fpcrant,ad quod pronacft populi multitudo,

^prcdiclum cfl.

ittajni.funt. ialtcmapparenter.

Fr/m.i.confanguinei.I

iiomimspa.il. vum. quia vt frcqucnter vcrccundanturde1 s

prcfcncia,^: qma li menc nc pctat ab eis relcuari a fua in-

itn*

J-

16 Infupcr& amhiprocu. idcfl, familiarcs ei antcquamdcpauperarccur.

17' î^/7Wwver.hoccxponicurduplicitcr.Vnomo'Jodedifcipulo qui magis diligit ornatum verborum qiiam bonamfacntiam,& ille mhil rcportat veritatis adoctorc,uuc ita pa-rum quod pro nihilocfl compucandum . Alio niodo dcdo-dore qui habec bona.verba& nuJlafaCta,C^ ifte nihil prarmijreporcabic a Dco

, &huicconfonac liccra fcqiicns , anndicicur.

18 i^^"./'.e'y?T?2.pervirtuccsmoralcs,quibusvircs fenlki-ux' funcm obedentia rationis.

19 Dili.a.fu. quiavulcci vcrum bonum , quodeflbonumvirtutis.

20 Etcu.p. que vircutes morales.

zi Inue.bo. gratia: in pr^fcnci,&: glori^ m fucuro.

2 2 Fal. exponacur vr fupra.

z; Tôn deflul. fed magis auflericaccs,vc fic eius ftulcicia ie-

primacur.X4 Têcfer. quia nihil afpcrius feruo qui confurgit in dominum.dc communi curfu.

25; Do&ri. vnde&antiquiphilofophivcSocraccs tk. piures

alij fucruc in paciencia valdc perfedti. Potcfl ecia hoc propnecxponi de dodtrina apofloloi um & ahorum dodorum in priniitiuaccclciia,cuius vcritasapparcbac per patienciam, quianon rcformidab anc mori pro ipfa.2.C, Etglo.cius. f.viri paciencis.

27 Et ini.pne. i.mala non inferre,fcd magis pati.2% sicutfre.leo. idcft rugicus cft valdc ternbilisalijs beftijs.2p Ita& rcgts. cernbilis cft fuis fubdicis . vnde,& lco dicicur

rcxbcftiarum.

jo r/?.ro;.eftconfolabihs.

) 1 Ita& bi.eius. fregis eft confolabilis fubdicis.

Dolor

i6%7 Glof.ord&NicoIaideLyra. 1688

/f a rxhrpM. f)ett '" tl > r 2 fempcr HhpifliMiStdoleiviSun^

A ,, iromorcdrcuur.cum honi.ne. quosad fecrcdcndum,

1 i (janduirqjcrcauiCjdi.iMofc-riiirc-cutifpicicVndcpcr-

iiteunsq'odbornincih!H*>ifct.fipciterram . 6, caaus

enefat.a.j^joiC (0l ... . inct mfccus, DcUbo , iquit, bomitum ijutm

cuaui

efuiritrr*

c.4cin le.

. piopii*

b Trflan^- 5-cotee-

tta pcrfliHnmfa plu-

macn quidem fuft>

piunt,necaer-vcrlita-

ccm.u-dadmoMhan>habicanuum, iiccc

* ra.ciu.. D(>l)rpatrisfi]iusfrultus, &teaaiugitcrpcr{liilin*K-micorain ecclcfia .t K.--ic:icoiuin ecclcba . - k"!! 1"-1 ..

tia liticiola mulier. Domus & diuicias dantur a parentibus,l a ?

Eccletta. I Cr .-ii. _ / !-te'"ri"

',* tccieua. - >-_

1 b f '- "

c domino aut propric vxor prudeV Pigredo lmmittit iopore,-. Voliipraiei .

fîxfamcfuiciauir, vrquoperdifctplmamligaridifiimu-L

lar.cocfuncns pcr volurrtanim delidcria ie fpargai

r. Erudif.. Subit-t-cumcibi fi crrareconfpicis , diligcnrerci-

(li_3 quod i) raftigaii renuent , ica caute rrga lllum

ag<-, ne

quid m cms vci b.s vel opc-ibi.., vndeamplius peccct, inaoniac. Huiccon coidat

1 quodfcquicur.2 f Qi im.r.fi fu.dam.&

cum ra. Si enim produricia concradicen-

r tis fratris inimpatie-

C-, tix vitium labans,

b

.hab.tanciu.n,iic<c x voiu Pu.e,

, n/l,Mm r ftn -7 cuevircucisdamnumclefli hx.cc.co.um d & an ima \ difTolutaefunet . Quicu.todit manctatum,cutto- _ -

jcri & cum llt

,1, .,..-> v./rivi l.i.li.nd a ManJa.um.fcilicer. b,Inami.ia. KrrmifT-, -

eti.fj diuiiuvcrba nonaut oiie-ur

j;,iuu.m animarum,fcd .id vfum fux ne-

qu.nx mal.mccrprc

tM.uiu tando.&contraca-ii iholicoslingadocon

uertic. TecUwiimmundas iluuix gut- c

_ tasaccipumr, lcd fubtdonee ett ^^ , domo fordl- r

t M%ru e das rcdJun., 5. h?re-

nim ir-Jttri ticus limpidif-imacc.mem_ afVcrt,

|c|hs O.aCllll VCrb.l lu

Kjemcepî'

, icr ,.]r

a jt-nmncrando.

ne fua reddct ei. Erudi filiu tuu, \ nt d<

cornp'**'aud.toribusrcdd.r

f cofiiJnni c Tigredo im.fo. Pigcrd citur qui rcdc fcic-.

doviîlac, fed mhil

a ManJau-nUcibcer. bb Q p .pem pClliCCCia:

ditaoitt.afua,quiautncgligictviamfuam,tmorthcabitur. ^ -

nm fol

. ccnt./umacceptu.-u..^"^T Qiymfcc.m. vn, -

b^hi^.l,.^ ^^.^ j^ ,J

t fcencratur domino quim iferetur paupcris , & t vioiflicudi- 1 crcpando rnpuetis

-- b ubduum. c Alias.Jtnon. 1} ratlO.l^m pro I.a

dOccafiompeccandu!4 em {CAnfa\

^fperesâdintcriectio-ie diltricto mdicb FratriscontraJicentis. j^

usneponasanimatua.t QuicniiT.impaticnsell,fu- I7a Vi:r_ci.. bSi.cmpxnimu,*. ^c Rationcm

Dcoprc^perdir-. ,g

Itincbitdamnfi,&cuinrapuerir,aliuc

d apponet. Audiconfi-Jâ Spiritufapiemia:.

b Saltem .

^

tl"n..Hte. 'kT^ZI CVin> piOXimo I

liu,5:fufcipedi(cip!ina,vtfisfapiensinnouiihrnistuis.Mul-._ rolli.^ llnonho! .

txcocritauonesincordeviti, f voluntasautedominiin-eter-jj nr, ix-o iudici raci.

O. . . _. . :r l -..:.!__:. .._i;. c Vt inilericor- i ^ nr-u-i ri^rlrif-r . vrwlf

a Ar.irr.s. des . Adlitct

tec . Q^p cnim pt

impatieci.m mopiur cti aiK rapror, d

nac animam .u.nn

vt inifcicoi-,^ nem rcddec. vndc'

, *--,.,ir^>/ifr.^ a InuaiubilM. b -rium ! lisquifcVcr.sloa. S ind.5.:crecol.t . c vi m.ier.cu.-

,4 ncln rCUUCt. VriU-

d.C.tUrqUireacfC.e-.* 'i & l confcqn.ru..de qaoad.ung,. )mcl.o

!^^ Jjj Ma | c cogitanst

t Derarr.r.dov,SI,

f' k>d "'.^

1

nu'm pcrmanet.t Homo indiges milenccrs e(t, & melior eitJ mo> mn[cc: dan>1

T

wnc-enefi;P;ndo torpck.c, g . Nr_n hd; _,,/--. . b

b Duf 1? aM.-.cur,c5. fi pcncct.iu.ua ied pigrcdo immic-

paupeViuirusquam vir mendax.Timordomimad vitam,&, 8 C10fus fucnc , & ai

tutu... ncfoporcrn.quupau f_ ê.timdini, linJorum . b Facief comm0Iltl . e

Nihu^;e.a..njm|c. num fliamapponjl.lpcr

reac lenc.cn- _...__,._ b , . c , r -r_. dr,.;_: J( , Cum cmm dccoii

Bea.imdini.fani.orum. b Faciet commoiar, . c Nihil..bitepiat '"~/ .- nUm flU.ll appOUf

in plenitudinccommo^rabitur abfquc vifitatione peW^ ^JSSSJJ

32 pro hac animan.n

3} u.cusdabic.

g Mdiorc/lpau. quamquifeperexcellencian.virtutum\

n nommedignumdicens/ailiturnefcius ,dum fupcrbic

doperdiditbonaquxgefsic.rUofcm-

lifpcrrectc icncien

d.

tur ,dum ab opere

ceilarur. lUctc au-

icm ijbdicur .

d Et amma dif.rfu. Namquiafc ad fuperioranringcdcnon-

dingir.ncglcctam fe infcnus pcr dciidcria expad;:, ^: dumiiuaiorum iubciliu vigorc non conrtringicur,cup.diracis

m-fimx

NICOLAVS DE LYRA.I D_-lor pa.ri. fua fiLus rtprxfentat patrem. & idcojiultitiafi-

liidai ei iatont materiam .

X iU cc-Ca lugiter pcrllil.ita quodpluuia cadens per illa inqult-

tat dowum,

| L.rigii)famu. quia quafi continne fuis litigtis

conturbat virum

& famiUam.

4 JJomus o_ diuicie. dantur a parcncibus. Filiis quando eman-

lipantur ab eis .

r A dommo autcm vxor. Datur cis , quitprudeittia f[pnpotc/i

dari a parentibus gr amicis .

6 Pigrcdo^tn.fop. mentit & corporis.Tiger enim vidcturfeir.perdoriniiurc .

7 Lc ani.dif. * vlncuio tegis & iujiiiia .

. tlunct. patien.io itonow Jpintualtum dcfetlum > & frcquentcr

torpora.iuui .

9 Qui cu.man. Dci7& fuppriorisfui .

10 iûftoAm.huma tranj>eJ]ionc culp<e, &perconfcqucnsabobtigatiout ya it .

1 1 <-Mn utem ncgiigit viam fuam. idefl, obfcruationesman-datornm .

II Mortifjca. mw.e culpt &gehcnn& .

13 Fc.iKva_u.doll_n.oqui miicrccurpauperis,8_

vicifsicudi

ncm fuam i eJdec,_CC dandn ti clcemojynam.quia dominus reddit

ti ccniiplu r, 1 prxf mi ,& vitani (Hfnum infmuru, Alatt .ip.d.

14 Lrudi.hli. m fmiixu l& monbus .

15 N edcfpc.

dt eiu t

crudtttonejiparum aut nibil cccipiat inprin

cipio, quufrcyucnttrcontingit , quodaliqui taUsfiiialtterfuntbcrutrudai .

| rj Ad i nccr. corporalem velfririiualcm .

7 Ncpo.am. iicut nUqwpatrcs occultt procurant corporalcmmortcm

mortcm filiorum tnale corrigibilium veneno velalio modo , nepub

iufliiia J'ufpcnditur,& aliquipatrcs interficiunt eosjpiritualiterjh

tratjendocorrcptionem,& dcfperantes deeorum correc7ione,cog>Jp

male co> > igibiUsjuod tamen nonejl dcjperandum,quandiujnta pra.fentijn quapofiur.t pt > Uberum arbiirium adbonum reuert

18 Qui enim im.cii fuftincbic damnum . fcilicit patio

quam pardit.

ip Et cum ra. rem alicnam ex impatientia .

20 Aliud apponct. fcilicet ,damnum mnocenti* cum damno

tientia .

li Audi con. dc bonis agendis infuturo.

22 Ec fuf.di. de maJis prxtc>it>s te corrigcndo.

II Vtfisfapiensinnouifsimistuis . quanuisin iuucntulcif

piensfucris.

x j Mulc$ cogicacio.in cor. quia quaft continutvariatur de

in aliam .

2 5 Voluncas aucem domini in xtcrnum pcr. fciiicet]h

tabiiisytiuia vnico iQ.t voiendi vultfe,& alia .

16 Homo indigcns mifericors eft. quia cxpertentia fuxr>;

rix mouet eum ad miferandum aliit in ajfeclu , licet non valcat i

fellu.

17 Ec mclior cfi pauper iufius. qui non declinat a vtritan

flitis. .

2 8 Quam vir mcndax.fciUcetpottns qui declinat ab ea ptr

dacia .

29 Timor dofriini.fcilicctfiliatis,qHicauetoffcnfam.

3 Ad viram. ducit beatam.Ideo Jubditm:

31 Ec in plcni.Jcilicct beatitudinis.

3 2 Commorabit ur . perpetuh .

3 3 Abfque vifkationc pefsimi. iJiaboU , qui nullo modoj

7

n

accederabi.

Abfco

1

i68? ProuerbiaKfj jlbfconditplger ma.

* nenJiofus p.-idicator._

^sVmoitapigercn,* tAblcondit piger manufua, x

'Jjj.cVtVel COmedendo a Vtqusdicitraciat.

nanum ad osduce t fub afcella, necadosluumielaborcputec.fcd

applicat eam.tPeiHlentefla- *

ngrolaboreftma-rr

iCaneftlM . 5

nadospornge- gCllato,ltuitus t fapientior e- 4c, quiadelidiolus r '

. . . 5

redicatornonhoc rit,ii autem corripucns iapie 5

ijlcoperariquoddia ConccV.onem . TAiusdifcû.wm. ^

it,Manucnimad tem,intea

l!igetfapientia Qui g

iS POrriaerC cft UO- * Deunvvel pridieaiorcin. lEceleuam.

Etwiopcrecocordare. ailligitpatrem & matremtfu 9Hic. In futuro. .

,~

mi;it,ignominiofus erit,& infelix. t N6 celTes fili 1 1

N 1 (ToTXVll) E~I Y R A.Abfcondit pigcr manum fuam fi.b afcclla .Uempore figi

iiointerrumpit comejtionem propter manu-Jtm caUfatlioncm ,vndeinv.tbr&o /;jtJe/r.Abfconditpiger manu (iiam.i.manitsjuasi acci

iendo fmgularepro plurali,ficut Exod.S.f. Vcnit mufea grauifsi-

\iH.i.multitudo mttfcarum.Sed caldaria,pvrigendo mvnus ad ignem,

Ubcaldariaexiflcntem. 1 Pcftilente fiagellaco.P/iWice .

} Stultus fapiencior eric. uminus flultus,quia in aliquo coniget'.timens ne contingat ftbifimile .

\Si aucem corripuerit. aliquis .

Sapientem./t aliquo delinquentem,quia uita prafcnsftne deli-

h omnino non tranftgitur .

Intelliget difciplmam.? emendando ab iUo delitlo .

Qui amigic patrem. Sicwfecit îbflilom .

Et fugit mz.Jttbtrahendoei debitum

Jgnominio.i prxfenti.t ia.infuturo .

Non

Cap XX. 16^012

14

iS

'7

18

20

audiredocT:rinam,necignores fc-nr.oncsf,ic> Da % De qiio dicitur.Nondiccf tj fillritcftimonium.vel vcniiinun , dc

quodicitui.Tcitisialiusnoncmimjmn.t.is, a qui It iunur nt-udacu

tiar.Teftis iniquusderidctiudicium , & o-

piorum daioratiniquicatem.a Dnfir prxcepti vel cpinininaMnnis fiimriittcfici). b fObbinatiiinii.

Paratafuut deViloribus iudi-a Vt cjuali fcrtum cnndens.in mcude gchen

nx line tine veibcrcnt.

cia,&tmrfllei percutietes ilul

torumcoiporibus.

b'

b Druorat . Vt fa-

mclicuscibos.ini-

quitatcm ptararcardeutcr cxqui-ric. t pereuflic-

ncs .

11 Noneeifesau.fi.do. iu qtiantuncunam homo fit injcicntia

perfcclns,tarne. audieiidoJetnperoteilprpficire vUerius, vt ditlum

cfi fup.ca.ua. Audicns fapiensfjpicntiotcrit, &cc.

n Nec ig.fcr.fci. qmsaddifcer s audkndo .

!j Tefiis wwAc.m.i.delttditinfl.vnfentetiam,qttia ftto falfo tefli

toonio irrare facit iudictm .

1 4 Ec os im.i. tciiiiim iniquornm .

I y Jêuorat iw.i.attide tranfglutitjtcutgulofus ctbnrn,& bcne

dicit dtuorat,& non mafiicat , quiafipcr deltbcratiuncm mafticartt ,

amaritudinem cu'p& &p$nx ftntiret^&fic non transglutiret .

1 6 Paraca funt de. lcgisdiuin# & buman*.

17 Iudicia. i.iuftxfententi(,qu- dcterminantur in ytraque lege.

18 Ec mallci percuucn. i.panegraues.

19 Stuhorum. i.tranfgrrjforurn.20 Corponbus.-<7 a

aliqni fufpenduntur , & aliqui delapitantur}

dliqui comburuntnryy aliis pcenis corpnralibus pnmtiturfecundum di

uerfaflaguia ab eis commifia,& hoc adtcrrorem,aliorum .

CA P. XX.

LVxuri.res.

Sequitur.Utflate. Rc-im Dei xlia-

comparatur ,

11'a tunc mec-is nofiri nu-

latranficnc,îtx dies arter-

li folis claritatc

Igcbunc .

c B;atos pofl b ingus piger arare noluit, mcndicabit crgo arftare , & non dabirur ei.

Sicut aqua profunda,fic cofiliu in cordc viri, fed homo fapiens exhau Jjnmfti

Uenuix

ram ; fed exem

ciusfjquen-. Vnde om-

rs cledli , filij

^brahc; qmbusCioprtjfjns, f dJturabcatitudo

C A P. XX. l xpromittitur,vn-

SinereCerere&BacchofrigetVenus.'

t OCl\fX quift,

t Vxuriofares vinum, & tumultuofi ebrictas. 7d

jfe* itffeb/-n L- j 1 jtl r n- 8 fo. Etliinhac vi-

Quicuncjuehisdeiectatur,nonentfapiens.Si- 9 ta ci^, ma jaTtmenduseu. Dci.

, >

patiancur , rc-

cutrugitusleonis,ita&terrorregis,quiprouo- J p ri,borum, vbi

cateum,pcccatinanimam fuam Honor cft-ho ij iudteium uene-

mini,qui tfcparatfeacontcntionibus, omnes \\ w*^*^'*"'autemftulti t mifcentur contumeliis. Propter \

6coronatis cum

D.ciudicii. d Qiiaxunquc feiuinauent hoin^harc

& metet. jg dominO illfilS*

19 foli punicntur

quod& nunc

Ajmd homines.

riet illud. Multi homines mifericordes vocantur,viru aute fldele quis

inuenierJluftusciambulatin fimplicitatefua, beatospoftfefiliosdea Qaid mdicac zquitatem. b Etiam hic. Kefpexit dominus Fetrum.

rclinquct . Rex qui fe'dit in iolio iudicii , diflipatomne malum intuitu

agitur

2 jcum aliquisfan-

*4 ei:usex:t dcfc-2 ^ culo,&: quicum16

tnbulabac , di-

i3 gna feclis reci-

pit.

#i5ms

NICOLAVSDE LYRA.C A P. XX.

LVxuriofa

rex vinum . Superius Salomon reprefjit rationabi'

lempartem& irafcibilem,hic reprimit concupifcibilem . Etpri-

jûantum adpotum,\ecundo quantum ad cibum.z}. Trimnin tres

ecundum tria ca.ita quod in primo facit propofttnm.in fecundoremoct dubiu,'in tertioyponit ditlerepreffionis effetlu.Cireaprimu dicitur.

\ Luxunofa tcs.fupple efi vinum.f.ejfefliue,vnde dicit Hie.Ven

ter mero ttfluans,c;icfj>umatin ltbidinem,vnde& Lotper 7>iniptum

.mmifit cumfiliabai fuis inceftum.Gen.iy.c.i Et tumultuofa./.f^:

3 Ebnctas.i^.i^ tnnc homines loquuntur effrenate& clamofe.

4 Quicunquc his dclcctatur. febrietate& luxuria .

5 Non erit fap iens.iu vtrunque abforbet rationem, & enufatmentisbcbetudinem.

6 Sicut rugitus lconis.t-y? terribilis ali}s tnimalibut .

7 itat tcrror rcgis.malis hominibus.

8 Cûj prouoeat eum. adiram.

9 Pcccat inanimam (uam.i.invitamfu2,ftcutpatetdeSemei.2.Pêg.&r de Ioab prouocantibus regcm Dauid ad iram,propter quod

fuerunt occiji de mandato eius ptr SalomoncmfiliumJuum.}.l\e.i.io Honor cfiho. auiapcr hoc osienditfe ptcificum et mafuetumeit,qued tji honorijicum.quia bonor eft pT*mium virtutis .

Ora-

1 1 OmtiCS autem ftulti.fequentes impetum pafftonis ir<x .

I* Mifcentur concumeliis.aa* hoc inciinati cx impulfit paffionis.

1 j Propter frigus pigcr ararc noluit. temporc ad hocdebico .

1 4 Mendicabit crgn ^f\.azc.colktlionefruBuum carendo .

IJ Et non dabitur i\h.p> optcr demeritumfus. pigriti*.

16 Sicut aqua profundaj' qua lattnt ea quxfunt inferius .

17 SiCConhlium././mj.18 In corde vivi.fapientis& attuti.

1 9 Sed homo fapiens i.difcipulus diligens .

20 Exhauriet illud folluite qu&rcndo abipfo .

2 1 Multi homines mifericordes vocancur. qui tamcnofunx

fecundumveritatemfedmagispuftllanimes impunita vitia dimitten-

tesftdeofubdvur .

2. Virum.au.fi. in corrcftione vitioru fecudu officiu fibiimpfitn.

3$ Q^ts inuc.q.d.rar6 inuenitur^Vropter quod dicitur Luc.\2.b .

Filius hominis veniens putas inueniet fide m terra. i.fidelem

bominem,timore humano poflpoftto>&fauore iuflttiam faaentem .

24 Iufius qui am.in fim.fua. i.finefalfttatisplica.

X < Beatos pofi fe filios dcrcinftruclos dottnna fua , vndtfrc

qucnter contingit ,quod propter bonitatem patrum defuntloru imprt*cantur bonafitys eorum .

16 Rex qui fedet. i.ad iuilitiam exequendam .

27 Difsipac omne malum.f.culpte,quoddebct difltpare .

18 Intuicu fuo. quia mali taltmprincipemformidant vtdere

1691 Gfo].ord.&NicoIaideLyra. 165*2

t i.I-.h .1.4.

Dcps dif.< fi

t Depmup.

ahcer fibiquam, jo-

jcinio n c::.uiir,qui

in filii fcir;>er aeti-

bus qux luudcntur

in proximo quae vi-

tupcrcntur, quxnt,& talem abominatur

dominus,quia quan-tum fibi iv.cntis pia-

cct, tanmmfupcrno

infpcitori difplicet .

Scdquiapericulofumcfidcalienaconfcic-

tia iudicarc, dat con-

g filiumquibusindiciis

r X. iudxium noflri diri-

gcrc dcbcamus.

c Ex ilH.f<inH.Qucm

cunquc cnun virtu-

ubus cum modcltia

conrmcntia* f 'di-

cio f.piencium ,ob-

fcruantie. mandaco-

rumDn.&maximcfimplicitati&ûiniilitati Ituderc vidcris ,

hu:us munda & retta

opcra lntclligc.Siau-

qui.n Dcuisquieismaior6fciccia:gratia dedit.ipfcfr.itriquphr fpiritnajia

dona tribuit, non pp fe tdncum, fcd pioj

fi ati c, dans vnicuiquc fccundum mefuram donationis iu c

e Malum r.qui ^tcrna prxmia in cejis pr^pararc defiderac

malu cft,quod in prcfenc; dcbec fuitmere, vt cumrcceffcri

J demundoglorictui

fuo t Oui Dotcit dicerc, mundum eft cor meum,purus fum 3 apw^ profpicieas 1

1U . I VÛipauiuiv. , . r^ q u]a non funtcon

& a ^:/p:.-//.Nof!,cir (qiiish?C,quiadicitur >SMmtt/;rfo corrfr.

A Ec , lumoctus mmtibm& mumdo tmde tScd quispotcftdiccte.

Qnia tcmcranu cft fe laudare,& quia ftmt qui fua quafi foiv

tialaudtnt,i:!. ximorumquau vi)iadcfpiciunr,ful}d;r.

b Tonuu' c f><".'.Diucrium podusA d:ucrsa mcnluram ha-

bct m cjornofu a, vc

ba peccato

? r Pondus& pondus, meniiira & menlura , vtrun- f d,gne paffioncs hu4

oueabominabilccrtapudDcum.tExUudiisfuisintelligirur6 ms tempom adfu.g

4l

AuJitorem obedientcm. y ejHXrC.il tiohli .

oucr,fimunda&rcc5kafuntoperacius.Aurc,

maudicntem, & S f n.eJrw/.HeF

,roa.mn..,,un,. b n f,b, uibVu, . _,.,.,. 9 eft glonatio fap.cr

3Culumvidcnre,dominusfccitvtrunqueNolidiligerciomd

, Trccsi. .,...',, i.rc: ,-,^c.uo,Hoi,ftiam Boldefim,norui|B. .. > Futura.cjtun-I I dlU Cmcnt,malu Cll

tunet Jl,icw:sutua,]usa.>0'tur.e Cord;

3 Con uirebene viiicnaofiiuriuiem cxlcitium pudiorum .

b

*"i

10 tiscmptons,quiqudiucmcric^malucf!

li dicic quodfecumr

tUunabit

f protraocB.i quli

pro excraneo

iriciuiiit. 2"

cipeû eo pi

jnu.t lec.e:

f Exo.it b

Ad faneta vigiJiat

nu-m,nctcc5cft^^& faturaV* gJSSJgg

panibus.MaTumeft.maluei^dicitomnisemptor,ckcum rci 5 ter emiffc.Sic &C9

fccfserit,tuncfeloriabicur.Eitaurum&multitudogcmma-'<5cmpcor, vbi hincn

' tcibuii.,."'-! j,*

,.-.-. ,~ 1, n- ' 17 cclicric,exulcabic,c

rum,&vas prctiofumlabiafcicntiae.tTolleveitimentueius l8 pcr iens iabia fcie

quifideiufsorexrititalieni, ckt pro extraneis aufer pignusi^

cia-.i. dodr.na

abco. suauiseithominipanismedacii.&poftea implebitur^ CZ^Zos eius calculo . Cogitationes confiliis t roborantur , & t gu-21 flium auro gctnm

, Secreti P riorisam,c,.2 ^& VaflSCiTc affimi

bcrnaculistradtandafuntbella. Eiquireudattmyfteria, &i4 daprctiofis.a Coritra priorcin

ainicum Ke fis ei amicus.^ . 2-5

Sliaiiis cfl boYT.

ambulat fraudulcntcr, &dilaa

tatlabialua, nccommifcearis.16 pMunmdMtj,$t

t oui mnledicit patri fuo & matri , exringuetnr t lumeo eiusg^"fjînmcdiistenebris.Harreditastadciuamfeitinaturin pnnci-29 que , mcmbro qi

oiosin nouiffimo benediclionc carebit. Ncdicas, Recrdamjo -amplms; peccauet*

'

31 ineo plus paticcu

j, vndc . C^ni in hng

magis delinquir,in ea plus arfurus effe phibecur, du osci

calculo qui cfi lapis ignicus,implenduun dicicur . Quod aci

dic diiuti qui epulabatur quotidie fplendidc,cum in inferr

acdens lingux refrigenum petebat,qux in vcrbis fuperfli

111 epulando defluxerat .

h Hxredit. Qui'$ auariciarnequicia in hacvitamultiplic.

appctunc,infucufo ab arcerno patrocinio exharcdes fiunc

Alicer,Qui gradu rCîminis prius qua fubcffe didiceric,

pofierus accipic.in nouiiTimo mcrccdc retnbucionis quc. I

nis rc^tonb.debecur,carcb:'c.CiHii ad minjftcriu alcaris mdûs & cemerarius acceffic, jn nouiff.mo gfam remunerat

nis.qua: bencminiftrantib.promitcicur,perdet.P6t& itaa

cipi.Qui fuas vulc,& hic vindicare iniunas,corona pacieuc

in fucuro carebic.Cui conu^nic quod fequicur^ ?vV dicasyn.

lum rcddaw^drc. Abominacio eft apud Dcum .

J$ ^tbo-

tcm his concranum,

corrige . Auc fi hoc

non potc s.dcuita ne abco corrumparis . Nec cfl contrariu,

q, fludu li pucri nunc muda 6i rcda opcra tcftatui. Et fupra

Swpj^. ait, Q'iit pvtcii ducrc,mundum cflcor 7MHIH. lnhoc.n.icctitudi-

nem vmcndi qi:a' :s;nhacvitacflc iuflorum poccit, docec

cifc habcndam.lu illo iubtiluatcm diuini cxaminis, qua ho

minu iaciraii: incentjoiKS dijudicat,monecautcoculosfem

pcr habendi. Vtidc lllum locum quidam icacranftulerunr.

Cu fcdenc rcx in folio iudicij, quis gloriabicur caflum fe ha-

berc cor,auc quis glonabicur miidu fc effea peccaro. Qui Sc

hocmanif(ftiusp;,fucrunc. Iuucnisquicum iufiocft,dirc-

ctacnt vu iliius. QHienim cum fapict bi gradimrjapiens e;,fl-

cuc cconcra , jlmltwfUUomm jimilis efficitur .

q d DominHt fccit vtrnnqus. Nemoacfpraxiicanduidoneujfra-trc iimpliccni defpieiat.quia li minus idoneus ad docendu,

promptus tamcn ad diccndum &C adimplendii.Sed recolat,

quia

Lr.

NICOLAVS D L Y 11 A.

I S%Hfipoteflducre,'uunduiueJ!cormckm. quafidiceret, nul-

jus.niii cx fpcciali gratia diuina.Proptcr quod dicitur Ioan-

nis prima canonica. i .c. Si dixerimus , quia pcccatum non babe-

mutyipft vosfeducimns .

i To-Jt/Hj.maiusineincndo.

3 Btpnndus. Muius m vcndcndo ,& fimilitcrdcmcnfura.

4 l t>H t,hc abomiuabilc efl apud Deum. quiafurtum cftcolorc

niiiiciar palliatum.Proptcr quod Jicic Hicrony. Simulatafanflitai

duf.ilx cii /'!'/ it.u ,

t F.x ft tdiisfnis imelligitur puer,ft munda& teBa funt . Si cnimlirbonx indolis, exhocconiccturarurquod futurus fic vir-

uul.is ;n i-tatcadulca , propcer quoddicic Hnjofo. i.pchic.

t uod pueros bcacificamus m fpe .

< lAurcm au .i ut m. Doccnnain fapicnrum.

7 Etoc ".vi. Exemplacorum.% Domtnut fccit vtrwtque. i.cxdono Dci vrrunqj proucnic.p icfomnum. I.nmodcracum pcrpignciam.io yrteege.op, Propccr dcfc.tum laboris inacquificionencccifjiioruin.

1 1 îpcri oculostuot. j.fis vigil , Stdiligcns in operibus cuis .

n Eif..tHf.i. i.facuraberi5.

|j Mal.imcji tma/uintfl,dicitomnuem. quiarcplicacemcndc;ra dc,cdiini,udiminu.icciusprctium.14 Et chih rtctffe. cum rc empca.I I Tuncglo. dcbnoo ibro .

16 Sta/nm&m, 1. doctnna procedcns pxfapicntia excc-

dicomnccorporalequantucunque prctiolum, quanco cor-

porc cnehor cft amma .

x 7 Tolle vtflueius. lJicicc potcs tollcre f

Qm\

\i Quijidciuf.exti.die. pro alicno,quia obligatus clt ad i e

dcndum proeo,tamen fi veflimentum eft libi neceflani 1

de nocte,debet fibi reddi in vefpere,&: rcfumi poccfl dc 1 1

nc,&c.ficucdiclum fuicdiflufiusExo.it.

19 Suauiscftho. f.mendaci.

20 Tanis mendacu. j.per mendacium acquificus,quia vnic

quedclectabileeftopcrarifccundumhabitum j.Ethicor :

quod ficacquiritur fuaue videtur .

21 Etpofteaim.oseiuscal.per amaritudinem pccnitcntia:,

quod confidcrat fe malc egifle .

2t Cogitationes con.to. ad erTectum dcducentur.

2 j Etgubernaculis. i.prudcncia,confilio,& expcrientia.

14 TraHanda funt bella . Etnon folumviribus corporaliba.

Vndc apud Rorrtanos qui per bclla fubiugauerunt iibi tc

orbem, milesquancumcunquefortiscarens tamcnfapicciadiccbacur miles fincoculis .

2. c Et qui reuelat my. confilia fua? fidei cradita .

z<s" Et ambuiatfraudu. Oflcndcns amiciciam cum fic inin

cus lacenter .

27 Et di.fua. Magna promitce ndo, &paruaaucnullaadi:plcndo.a8 Têcom. quia fieres cifimilis, Pfal.17-d.Cum clectoc

ctuscriSjCum pcrucrfo perucrccris .

Z9 !ni maledi.patrifuo& matri ex, i.interficier/jficuc prccifLeui.zo.&

ficcxcinguicur quantu ad lumen prefcntisvi

30 Hxrcditas adquamfejl. Ex cupidicace eam indebice acq h

rcndo .

31 lnnouiffimobc.ca. quia acquircns poft mortcpcnafubnebit,&: h^res eius decoi curfu finaliter non gaudebit.32 \c dicas reddam malumpro tna. Lx vindicts zelo.

Ex-

m

i>3 Prouerbia Cap. XXI. 16574$ Ahomln.xtl: eH apv.dDzumponJus & pondus ,Jlatera doleft,&c.

IjA )uplcx pondus,&: ftaccr.i dolofam habcc in corde fuo , qui

fi peccaueric,ipfe veniapecir adommo, & homtni pcccan

;nfe,acpamenti,dm:iiccerenovulc.Deuvultflecterepreibus,& ipfe homo no ficticur,cr iure quafi iniquus ponde-icor abominatur a

oroino,quiafuasin a malumpromalo,expec5hdominum,&: libcrabit re . Abomi-

ISiSK natioeltapudtDeumpondus&pondus, ftateradolofanona Nona libeiute arbitrij. Opera nj.ti.i opci.ttus cs iti nobis dominc. b boni

. Quali.ln lioc uitet.quU omuia a D^o.ijuu ncc ,cr Ubeit^roq .ubmii vjuis fcire uotcft qualiter vcl

_ .. quindiuvSierepoflit,

cltbona.t Adominot dmgunturgreiius viri, quisautem

!feSIl.J?fb hominumintclligcrcpotcltviamfua? Ruinaefthominifdc-

Penitcatia.'

damnatiomancta:terna,Idco fubdir. PC

Diffipatimptus rex japiens,& vtcuruat fuper eosfomiccm.Mos i;Rcg.if.c.

fuicantiqs,vtadcptadchoftes

vidoria,forniccsfibicngcrct,in quibus vinii fuarqm landcs dc.oribcrent, vt in Saulis opc-relegimus.Donuiuis crgorex noltcr nofolii impiorum in

fine dcftruit malitia,

olens indulgcre ci

uivxoremiuampolut fponfacam Chri-

c,vclanimamfuamicoinbaptifmoco-cracam.

f\Hinaeft bomini de-

btare fanQes , & pofl

;ta retraclare. Si pec-Lcum eft cuilibec no

:rc, quanto magisInctos , quafi vilc

lancipium pro libi-

nrattarc^Quomo-j quadraginca viri

Actibus apoftolo-irn deuouerunt fe,

x manducaturos

.cbibituros, donec

uotarc fan<5tos,& poft vota t rctradtare .Diflipat impios rex 7

a Diuini aflflatus llluminatio.cam in incr.tcm hominis veneiit.caui libimct ipliilimniiuiu oitemlit.qua; an-te cogitationcs ptnua ix pottarc cc penlare nciciebat.

fcd 6c magnam cumclectis fuis ciufdem

triumphi gloriaper-pectio cclebrat.Anti-

quatranslacio.Vencilator impiorum rcx

fapicns , &immittic

illisrocammalorun:,ideft pecnam a:tcr-

nam,cui rocajeftcontraria corona vicx,

fapiens,&:,incuruatiupereosiornicem .Lucernadominifpi g quam repromiccit

raculumhominis,qu2Einueftigatomniafccrcta ventris. Mi- 9Deils

.d'l>gentibusfe.

iericordia&vcritascuftodiuntregcm,ckroboraturclemcn-Jj nim cxcra percuc^a Tunc cimtates bene ordinats.tunc fantta: eccleux res iccte aguntur.cum & roitioresviiibusne- miir *r\ m/mni-,-,mccflaiiu inliltunt operibus.Sc leniore maion prudentia ptidui.de hu (jua agenda lunt falubriteil 2' nicmoriam

. confuiunt.rj pcccacorum noftro-

tiathronuseius.tExultatioiuuenumfortitudo corum,&: di-14 rum|iaai atfl.aiquc

d gnitasfenumcanicics.Liuor vulnerisTabfterp-etmala, &pla- 1 J;"

cuoc*In u r> & Ptr

o. /- .

,

* rj noc quod rons pati-

gx in fecretionbus ventns . mur .

magis inrtus>

quod fecimns dole-

mus.Sicquefic vcin-

ter aperca vulnera,

corporis magis nos abluac plaga fecreca vencris", quia fanac

ncquitiam praui opcris,occultum vulnus doloris.Vecer.n.

mcns, quia ficuc vcncer eicas ,

ica mcns percradtando cxco-

quiccuras.

tfunt

\\ detiotarc

f tractai*

t affjrt totam

lupcr c .

L

cerficerec Paulum.

Icpagani fepe dcuoccntdijs fanguinem Chriflianorum.

Anciqua cranflacio.Alio fenfu. .Mufcipula cft viro citato,

iquid dc fuis confecrarc, poftca antcqua votu fecic pcnitei agit.Et quia vtrofque ,

& eos videlicet qui fua votacoce-

it,6C eos qui Yt fua vota complcanc , fan5tos pcrfcquutur,damnatio

t eft medic.'.

na in malo.i.

propellit ma-lum iara ne-

ceUiriuaa cft

atfligi .

NICOLAVS D LYRA.Expec7a'do. i.iufiitiam.

Et liberabit te. a pctfcquentibus.jibo.cfi a.d. Exponatur ficut prius.

1 jl domino diri.gref.vi.i. neceffe habenc dirjgi.

Quis autem bo.in.po.viamfn. q.d.nullus.nifia Dco dirctlus.

iuus racio tft,quiahomofinaliterordinaturadbcatitudi-:ni,facultatcin naturc cxcedentcm,fecundum quod dici-

ir.i.Cor.2.e. Oculusnon vidit,necaurisaudiuic,&:incor

ominis,non afcendicqu^ preparauicDcusdiligcncibusfc.d finem aucem incognitum homo non poceft opera fua

ngercpropcer quo neceffario mdigec diuina directionc .

l{uina eii ho.deuotarefan&os. i.faccrccis vota,& non imple

,quia licet voucre fit voluntatis,rcdderc tamcn vota facta

t neceffitatis,5c ldeo non reddens ruic in peccatum , nifi

;*impotenciam excufecur.

Dijjipat impios rexfapiens.i.dcbct difsiparc turbanccsbo-

.imcommune.Et incuruat fuper eosfornicem. idtft arcum triumphalcm

ui anriquitus erigcbatur habica vic^riadcinimicis,vcha--cur dc Saule rege. 1 . Reg.i j.c

Lucerna domini fpirdculum bominis. i,fpiritus CiUS , quialu-"icnnacuralerarioniseft queda impreflio diuini luminis,ciindum quod dicicur Pfal.4.b. Signatum eflfnper nos Ittmcn

ultustuidomme.

10 Qux inuejitgat omniajc. i. cordis.lntellectus enim flcfti-

tur fupra fcipsu,& fic cognofcitinteriora fua.i.Cor.2.c.Q,uis.n.fcit hominu,qu5 funt hois,nifi fpiritus hols cj

in ipfo cft.

1 1 Mifcri.& ve. i.iuftitia.

12 Cnflo.re.quia mifericordia fine iuflitia eft pufillanimitas,S>L luttitia iine mifcricordiaeftcrudelitas^qusdeftruuntrc-gem &c rcgnum,fcd mifcricordia iuftitia ftimulata, & iufti-

tia mifericordia tcmpcrata cuftodiunt regcm &: rcgnum .

il .Erro.c/e.ficutpatcc deregno Dauidz.Rcg.zz.cvbi dicit.

Manfuetudo mea multiplicauit wc.undc in dubhs ad mifericor-

dix patftcm cft dcclinandum.

14 Exulta iuue.dc ipfa enim gloriantur .

1 5 Et di./e.f.fenfuum cum canicic capitis , ex hoc. n. dignifunc pra? exceris honorari,unde pocta, Magna fuit quodamcapiti reuerentia t cani, unde& Leuit. ip.g.Cexw canocapite

confurge& bonora perfonam fenis .

16 Liuor Wj.dolor exterior fiue labor in fatisfa&ione ,&

dolor intenor in contritione abftcrgunt mala culpar.In HcbratOjfic habetur.Iiar vulneris euacuatio in malo, &percuffurAin vtvjfre.quodexponit Ra.Sa.fic.Euacuatio fcilicec fubftan-

cixueldiuitiarum.rn malo.i.malisoperibus, ficutcontingic

prodigis 6c infipientibus, eft fupple liuor uulneris caufaliccr

quiatalibusfolentinferriliuors&: uulnera.Et percuffura:in uentre.i.plagatmortalesufque admembrauitaha in ucn

crelacenciapercingcnces .

Ouid.in Iib.

Faiioxum .

^ A P. XXI.

Qhutdi. OmniumJhominuin , non>lum regis cor 111

unudomini, quia.) manu eius func

mnesfi.ter. Scdrc-

e.fanduqucmqueocat ,qm uitiorum

bel-

C A P. XXI.Icut t diuiiioncs aquarum , ita cor

rcgisin manu domini quocuncjuc volue-

rit inclinabit illud . Otnnis via vi- arL r\ j i.

* tcrrarum fincs fi-

n redta iibi videtur, appendic au- 5 mul&aeris impler,

tem cordadominus. Facere miferi- J-tcgit quoquc aquis7 fupcriora ca^lorum,& Ita

1

z

i

4

bellain fc uinccrc,

uirgulta malitiaeno-

uit cxtirparc. Sicuc

enim dominus aquarum diuifionibus ,

ccrrarum

F

NICOLAVS DE LYRA. CAP.XXI."*Icuc diuifio . Toflquam reprcffit cocupifcentix motum,bic circa

) bnc femo.rt dubium, ainaforfu.m poffet aliauis credere

, (/uod

ht ntotm ejftt totaluer ab bomine effecliue^ ideo Inc remonct,dues.

Sicuc di.tjutb. diuifxfunt aquc,qnx Juntfuper Jirmatnenth ab his

funt jub jirmamito .Gen.t .qu*fa:tjt funt fir/jphci volutatc diuina.

Ica cor rcgis. & per cvnfequens aliorum m.nus potentium. _In manu doJbefi in poleflate tim,quia virtus primi motoris efl

m

in omni mouente infcriori .

4 Qupcunque vo. Quia omniafuntin eius obedicntia .

5 Omnis via vi. Quia ficut dicit Is.Dionyfius , Tiullus afbiciens ad

malum opcratur, fedfemfer afpicit adbonum verum,vel apparens .

6 Appcn.au. Inflaterafutt iuflit'neyvtfccmdum merita,& deme-

rita reddat eispnemia velfupplicia .

7 Faccrc tm ,&c iu. i.vpera mifericordi* egenis & iufiitiam iniu-

fle opprcjfis.

Magis

i^ Gloford.&NicoIaicleLyra. 16^6

Cwitra P!a

îcicorregôiiocunq} voluericinclinacquia ficutdiuifio-

A ncseratjari.nifccunciuuivolutaccmfuam.&angclis&ho-mimbustr:bu:c,icacordafandorum qtiibufcuquc voluenc

diguadonactonicusreddir i r caccac Pclagianus, quia abfq;

g acia Dci nuilusefrlocus faiuci .

a Ttuc. -. Iufte

d Incatugigantium . Deônum,dequo.Eccc\?/rfr:ff\r (>fmr

fub squ:$,C? quibabi.it cum .i.i.fuperbi &C mali fpirstusdetnniorum cum his qnos dcccpcrunt pqnis fubadci corqucncuiHoiun.cccui fociabnncur.nuiavia vcricaciserrauerunt,irfo iudice ccite , Dtfieditc a ;.*' malediBi in ignem atcmuin,qup.

txtltxi.

conaidon ino muc

ic,ttt propiumbu-

mau^ toditiouis.vn

dCyDeuume.tt.nan.c-ius obfer.hoc cft om-

\tx*ttpt nishomo.Acquip-Ucrfc viuir,ahenain

ab humana natura

viainccdic.Pcuiufa

crgo actio cftcdtt*

lucura,^ aliena cft.

tlnfr \<A. Qui autcm mundus

ctt.in opcrc, rcctc

quod pcr nacuraori

t,mPB gmaliter fumpfic ,

.. t _ cxcqiiicur.

b i>; t.a. Ocnera

litcr nonegcnotantlnnniit iu tumvekorporaliccc

, . j-mum mftrmo. Naquicri-ft

! m.nibus ihcnisalic

ctumifcncordixnovulccodolercfcdiudicaos mauulctcnc

tttunguct. rcccn furany>flcdicfcnodum viciorum

fj lbuscliquaiu.nc

quc auditu d

mifencordic. d

C T>a*or opcranti

i.îrdt?.Qu.iafciuca Dco prohibicum,

t fr ttitm- quamuis luxuricliie.

ratus efi diaboi

cordiam & iudicium , magis t placet domino, quam viUima?. ?*

Pro iujio ^ T(

Lxaitatiooculorum f eftdilatatiocordis, lucerna impiorum * ftus ic reitusidem

pcccatum. Cogitationesrobuftiiemperinabundantia,. om- J SS^^J?*

nisautem t piger in egeftarceft. Qui congregat thcfauros

J maioribus impiic.

lingu^ medacu, vanus& excors cft,& unpinguctur ad laqucos

mortis . Rapinc impiorum t detrahent eos,quia nolucrunt fa-

ccre iudicium . peruerfa via viri aliena eft,qui aurem mundusa In fecret altitiidine vitxcontincntioru.

cft , rcclum opus cius .

*Melius eft federc in angulo f domads,

U

M.

tl

rl

9\o

1 1

1 1

'3

'4

15

i;npu>* a malo.

t me>rrut>Tl.

maioribus lmplic.tifceleribus, velnui

quam fide perccpdrunt vel ad apoftafiamredieruc. VnJ

hicpoccft acopiir.*

piuSjOmnisfidcliurJ1101 raui.cn.

llpcrfecucor, Iniqui

quamcummulierclitigiofa&in domofcommuni. Anima^generalicer onm

impiidefideratmalum,no miferebitur proximo fuo . Multta-

f ; iri

E^to t pcftilcnte fapientior erittparuulus > 8>c li fec5tetur t L- **

martyre pcrfccuu

picnciam , fumet fcientiam . t Excogitatiuftusdcdomoim- V4 Pumtur P' wd1 .... 1 ^. l r. j-*v iniqui,quieorumn

pii,vtdctrahatimpios a malo . Qui obturat aurcm luamacj l6 ftma vidcntcsimia tdeltpeccatom.ipfumadiauando.veUdlueram.

b Eleemofyna^

x 7 ri nolebant D 11

clamorcm pauperis , & ipfe clamabit & non exaudictur . mu- 2 0^ Herodcs ptAbS^^ 3 innocent.bus.Eli

|

nus ablconditum t extinguit iras , & donum in llnu indi-\\

wm m augmemoa Quiafperatremunerationemitematn.

b Bona operaex difcietione. ,. uamnatlOniS.qUia i

gnationcm maximam . Gaudium iufto cft facere iudicium , & 34 ^m,&rum frq

u.nc & ..... ,.. + . j 3j adqusrendu Dcu

;uina: pauoroperantibus iniquitatcm. Virqui crrauentavia doCtn- i6 no\mt cumcHeti.:

ignu- d nx,in coetutgigantium commemorabitur . Quidiligitt epu- jjdacus & piophcta

bu

[ las,inegeftateent, qui amatvinum &pinguia, non ditabi- % SS^SS?, e tur. tPro iuftotdabiturimpius, &prore&o iniquus. t Me 4t t&ina auiiri furgetak

*

42 iu,i jrm rt* *M rrpnw^ \

I crpccrationecarna

litcr dc lcdcntur,mcr tis camcn pauore incerno non carenc,

^- qu ia fe pcrpecuo pafliirosprohis qux cemporahcer male fc

ccruncnon ambigunc .

In

i furget*2 iudicio cum genera io\

ijla,& con.eam,&c.\

paracione no pocentia,quia deuocionem eius fciences, cu

mulco facilius poflent,fapienciE curam non habuerunc .

Secuudu anciqua cranslacionem vel edicionem , ^Thefarus!

NICOLAVS DE LYRA.1 Magis pla.do.<7<i^x non indiget ficut dicitur pfalm.qt) b .Nun

quid manducabo carnescaurorum,&c.0/m/>.4rew mifencor

dtt cum tgcnis.or iuflitijt cum iniufie opprcjjis indiget ipfe Deus, n on

infe,fedir.fuis membrisjccundum quod diciturMatt.ls.d.Efaimi,

6c non dcdiftis mihi manducarcj&c.t fc*3\u.oC\i.f.effecl:ue.D:fpoftiio.n.cordis maxime apparet in ocu

lis,& ideo quvtdo cor tendit ad maiora quam debeat ,/icutfacit cor

fupe bi.tum apparet in oculis .

J Luccrna impiorum psc. ^td hoc.n.fcinnt dirigere intellecJim

fuum t 'io>i .i ite ad bonum^ftiundum <\uod diciiur lere.^.f. Sapienccs

fu:ic,vc t.icianc mala,bencaucem facerc nefcicrunc.

4 Cogica.ro. ri bore mentis& corpuris , >

5 Sr.np:r in abun.7;4 cogitantfempet facere bona,exquofequi-

turaiuiJantiabonorumfpiritualium &etiam temporalium .

6 OntniS ail.pi.jJ bene opcrandum.

7 In c^c.cii.ipiritujli & tnnporali.

8 Qui con.thc.//Vr adnUiores diuitum & falft aduocati .

9 \nT\us.i.rirtiitevacuns.

I o Et cxcors citquia patitur defcilum boni cordis ,

fl Ec im.ad.t*//M ty gehcnn* .

I I Rapme. impi.de.cosad.//"crm, fccnnduquoddicitur.l.ad7tm.6.t>.<j\ volunt diuiccs >ien,incidunc in laqueum diabo

h,ic m dclidei u mulu Sc uociua, quae mcrgunc hominem

inintentuui.

1 J Ciuu noluerunc ficcrc iudicium. i. iufle >iuere cumproxi-mo.

14 Peruer.via \i.qu* efl tia pcctati .

I < Alicnaclt./.* Deo,propter bc inaliquib.libris additur, a Deo,

fed non efi de tcxtu.quia non eil in Hcbr*o,jed efl quadam glofa inter

lintansinfcrtAtcxtui perfcriptores .

16 Cûiautcm mun.apcccato.ty Rcdum opus c.i.ordinatum in fine debitum.,8 Mclius clt ic.t.iulituiie, *bi pbt bomo bonafacere,et cogitare.t9 QjNHO cum mu.h .qua impedtt bomiais bona .

ao Aniim imJHctinata aa bocper babitum viuofum .

Non

21 Non mi.pro.fuo ad releuandum eius defedum .

2i MulAaco ocExponatur rtfup.ij.cap.infine .

2J Ec fifa.fparuulusfenfu alteriuspxna territus .

24 Sumec iacnti.i.boni notitia,quia principiu fapitti* efltim>

a j Excogicac mftus dc do.i.exijiens de domo impij.26 Vc decrahac impios a mz.i.vt eoru mala impediat vel din

nuatftcut ^tbdemclech ^fetbiops exiflens in domo impij sedechia

traxu Icremiam dt lacu,>bifuerat pofitus per bomines impios,rt .

beturler.jS.

27 Qui obcurac aurem fuam ad clamorem pauperis ,&

Sicut dtues epulo qui negamt panis micas,a Laâro guttam aquanpotuit impetrare,Luc. i6.f.

28 Munus abfcondicum./.4^/<:o<iirf datum mediatori .

19 Excinguiciras./.rfowwj.

30 Ec donum in finu lndignacionem maxima./^/)rt/ <

eiufdemfentetia ai maioiem ajSerttonem.^tliter exponitur de eleei

fyna in abfcondito data,qu<e placat iram Dei .

3 1 Gaudium iufto eft racerc m.i.iuilitiam exequi, qui delet

btle efl vnicuiquefecundum babiti.m operari .

}i Ec pauor. fupple cfl.

33 . Opcvzn.it\i.quiafempertimeatdeprebcndi,propterquoddietur communiter, quodlatronesfunt timidi.

34 Vicqui crrauerica via do&rinar/.Ao*! .

3 S In c^cu gigancium. i.bominum moribus incompofttorum .

36 Commora..Ji<j ois homo fimili ftbi fociabttur . Eccl.\}.c.Dcuntur enimgigantes bomines magni corporis& incompofiti mon

Vel,pcrgigaates intelliguntur dxmoncsjecundum quod dicitur.M*.

2y.d.Itc malcdicti m igncm $cernum,qui paracus cfldiab

lo&angeh$cius.37 Qui diligic cpnhs.Immoderateficutgluto.3 8 In egeftate cnc.^wu nimiu expedit,etparu aut nihil acquir

39 Qui zmat.Eadem tftfententiaper alia verba.

40 Pro iufto. i.pro malopxns illato iuflo .

41 Dabiturimpms.ûtintulitilludadpan2>maiorem,ficHtif

Mardocb&o datusfuit Uman,Eflber.1.42 Mclius eft ha.inccr dc/. folitarie, & cxponatur vtfupr*

The-

P97 P/oucrbiav__ap. XKll \69 <j

L.aL,L:. i r - vcl allcuiare mtun-iiu_eitnabitareinterradeierta, quamcummulicre rixofa& ' tur,ccc.efiaiiicadi-

a CantMboBonimorenim. b Der, amabU. c ringnedodileftmn s .

Z

*1 -r-1 ir i b/-> i ii. *.

^ In la ic>oruin ccclfiia.

iracunda . Theiaurus deiiderabilis & olcum in habiti.ulo {

t iufti : & imprudens homo difljpabit lllucf. QU i feciuitur ui-

*

__itiam& mifer_cordi_m , inucnict vitnm&iuituum & o-Jo-

'

a J_.in.ium. b Dxraonum. c chn'm. 5? 8

9

Focef. hocdequoli-i ibccmarcyre accipi,

jincuius habitaculo,

i.corporeai.ima fin

:.a Dei chti"iur9fcr

tir,__abundac vn'

-tiograci.E fpincua-

lis.Acperfccucorim

prudcns huiufmodiubitaculum dirum

_crepoteft,thefau-I umaucem cangerclon poceft, vnde:

\\ôlitetimere eos

qui.cor.&c.

t,) Cimtatefor. Mun-!.im.f. quiquodamji.alignorum fpiri-num tvranmdi fer-

[riebachabens fidu-

iam vicx in culcu

fciplina redarguic.c Tcflis mendax pe.

Qui fc Deo feruire

tcitarur, nec fa6bs

dLcaexequicur,pe-nbic.Quiaucemim-

plecvc^miccic^hu-

- - ~"_|

__"___ c _nrr.ii_. - o

b riam . C.u.tatcm fdrtium afccndit fapieas :

deftruxitquc robur .<_ 1US loauelaad v.0_-hduenceius. Quicu.toditos fuum &linguamfuam :cuftodit jj nampemenit.-quia

abanguftijsanimamfuam.Superbus&arrogansvocaturl

in- '-dum pcr obed,cr -

rirri&f.

dodus , crai in ira operatur fuperbiam- Defidcria occiduntpi- S SSSgSg^S

grum, noluerunt enim quicquam manus eius operari . Tota \

6

7luiha * ''ud.cis poft

dieconcupi(cit&defiderat,quiauteiu(tuseft,tribuet&non,8 vjff^ Palr al E

ccflabit.Hoftiasimpiorum aboroinabiles, tqu_eo__crumurcx " T^%m%hOmf qiis offcrun

qui impius cordc tul. mlx erat, quamuis ipfo to.velperfccn dominoredarguen- Jus>

c fcelere. Teftis mcndax peribk,virobediens loquetur vi&oiila Vtlud__. b Iinprudens vt nonpcenitear.

?,

r

Tcdqop

nera

n

ma-d VirimPius P^citer obflrmat vultum fuurn, qui autemre-"* tSSSSSSSi

uuhomufo Hanc ^sTft c^rririr^hm fJ M"&f dJ "~

ae ,ihlle,.

^ccrngcr.Pctrufve

cius eit, corngit uiam iua. Non ettiapientia , non eft pruden- %t ro q u,a fcdus cor-

^^^^^^^tJ^*^^^^^^ 1S de> îireaicudi-

tia^noneft^conliliumcontradominum. Equus t paratur ad -j c^TdJ^ timmmox p^nicendo cor

operauuhommu. Hanciintace Dei virtus,

.Dei fapieciaChrihis in carne incra-

. r, defiruxttqjpcr

pra:dicacoieulcum deorum

, &:

^nridccelcltiumdocuit

diem belli , Dominusautem falutem tribuet . 19 rexit,quod negan-dodcliquit.

NICOLAVS DE LYIIA.rfopKrw Jt.i.dediuitijsarciflcialibus , ficut iuntaurum,

Jargcncumin vafisqua func valdedelidcrabiha. z eI'.i.chcfaurus dc diuicijs nacuralibus

, qua; figniflcancur- um,cot],c{tcondimcncumciboru. j lnbabi.iu.

.taafrcqucncci juitun talibus abund.mt exdono Dei.Et impru.i.hxtcs facuus &: prodigus,qui aliqn fuccedit iu

)&ficManaifcsditiipauicdiuiciasEzech.iulti4.R.eg.3i.^//f.Quia vna no cit vircuola iinealia.vc didtu cft cap.

reccd. 6 luumit y>ium. graciaj in prafcnci ,& gloria: in

iuiro. 7 cinitMcmfor. Sicut Moyfcs cepicciuicaces Se-jn

regis Amorrhci, &: Og rcgis Bafan.Plus.n.valct fapicnainbcllisqvires. 8 iûn.osfu.^m. Abimmoderacopo-i,&:cibv). 9 Etlinguam juam.ab immoderaco vc.bo.h Cuftodit ab. que fclcnc fi qu i ad vicia guloficacis & Joquatatis. ii înmam \ui<n. l.icipfum.A nobihori.n parccfcelencerdenominat^tocu. 12 s upttbus.corde. 13 Etano.c 14 Qjiimravpera.fu. Lxcques in opcrequod habetcordc. ij ^c^no^M.fiuicus^quiaoImodofupcrbus.

> Defldcria oc.pig. quia defiderac aliquod bonu dclettabi-vcl vtile fcu honorabilc

, fcd non vuk ad hoc laborare. &C: fempcr cft m anguitia,quia no afiequicur lllud quod de-ierac. 17 Jîa^wiw.cyim.Egenisdchocquodhabcc.5 Ei non

ctf.A labore

,vc poffic egenti tnbuere. 19 Ho-

împio.abo. Dcu. 20 i>î oferumur cxfcc. i.rapina vel iur-

- to,

to,qu:E plus difplicenc Dco, quam carentia hoftiarum, qui-

busnonmdigcr,vcdidumcfifupraeodemca. u Tcflis

men.pe. Spiriuialicer,& aliqn corporalicer,iicuc paccc de ceftibusfalusconcraSufannain Dan.tj. iz t>irobe.lo.v:.mmvircsmferiores

fubijcicrationiquajeil maxima vidona, vcdtctum cft fupra. 1 6. Melior eU patiens virofotti^& (jui domina-tm animj fuo expugnatore vrbium. zj fir impiusprc. ob. vid.Motus.n animi magis apparct in facie, in qua vigecomnesfenfus,qua.ninalijsparcibus,&:ideoobftinatioanimiapparetm obiinmcione facici. 24 Qui antem reflus efl, comgatynamfuam. Non inquancum rcdus.quia lic non eit corrigcndus. fed quia dc coi cui fu nullus fic elf redus in vica prxfcn-ti,

quinaliqndeclinetareaicudineiufticia;,&:decalidecli-nacionecorngicfe. 25 7^0 eflfaptentu.râqcii nociciadefupenonbuscaufis. 16 i{pn eft pntdentta. Chia-eft noctiade humanis. 27 7y> efl confitmm. Qiiod eft quxda applicatioLienciepradicead operandu. 28 Connadom. Qu.itidi-cerec : Scicncia f peculaciua , & pradica& eius applttanu adopus,non pnc impedirediuma ordmacione, fcd magis pio-mouenclicec pccc incenoone, iicuc fracrcs Iofeph ex Lpic-cia rerrena & aituria vend.dcrunc eu nc dommarccur cis.Ec

pcrhociueruncciusdominio fubiedi, vcpaccc Gcnef. +f.

29 EquHsparatur addiembclli. Quia vadcnsad pra i.tim iioudccomicccre ea q faciunr ad fui dcfcnlione.ne cer.cec Dcii,camendec a Deo pnncipaiicer fpcrare prolpeium euencu.

Not.i eomraificoh/iJeratc

bcllautei.

CAP. XXII.

Klttiuseft.rll

iVXiiquis inunJrn vniucrfumlu

aiecur,niencoco

iconcemnerec,vc

a Reii.inni?A p V T X X'lf. rici.vtide:Siadhitc r . .

n B b Mundanx 11-1,1 - r iGalat.I. b.

Elius cft ntfmcn bonum, quam diifitue muln, fu-* SsS;

per argentum cnim & aurum gratia bona . Diues & l c ^w bo. Quu a

VÛ"UCtmit^ 1 ' miUi* Perat r Cft d0mi- J SaTîbus quS. _ , . . - .. a _ 1 -^jvp.mwivHu.uir o ciacuroDcnbus Qui.s

-* m k^ imojpcoliaciseidonismericoruglonficat-pramcciiseft:usacQueaiigclosti^crccurxccrna. ,\ ,:,.,.,*,. si^.. 3;..:.x ?.__. j..T7. ,.*._.* > _._if.L_L,,ffi,i?i :

41 -1 , - .

a twwp*- f>cq;cliuiccpropcerdiuiciashonor.i,iK-q;W"^n bo.Hd fidciiu tcfiimonio laudatur,no vulgi impc promopia pauperem defpice : quia opus func dumf, , ;_3"'' <funa

NICOLAVSDELYUc a p. xxi r.

fyfr-'

!" e^' Snpt ' im ' cPrcf"

s,t f

ocupifcibilequatu ad po'_k.u,_.

luxuna_tum,hiccofcqtienterponrthuiusrc-is laudat ilc cricctu. Circa quodfcicndu, quod vitia

iialia func maions mfainw.Iicct irequcntcrlincminoris'! icprclsioremco cupifccncia. fcquicur Lo-

rna;, quodefl valdc m i ,m'i ,idcod;cit.' Mtlmt efl oo. bu. qucd cfl bonun. honorabile.

) Quam

1 ihtam di.mul. qua- funt bonfi vtile.Honorabile vcro liir-

plicitercfl vcli melius. 4 Supcrar. non folu Dci,fcd ctia

populi. quia frequcccr faluac vi ca qua diuitia? non phc falua-

rc,vcpacccdeTobia,Tob.i. j Diues erpau.Tunc.n.propneobuianc iibi

, qh diucs ad pcciconcm paupens fupplcrdefe-tu fua; indigcncia.Ec iic bcacus Martmus m porraAmbianenfiu ciuitacisobuiauic paupcri dans ci mcdiccacem fui

pallij. 6 rtri.op. Facic.n.paupercm,vthabcacmcricupa-UCntta.. __ diuitc vc fubucnienuopauperi habcacmcruum

Tom.j. Hh

1^99 Gfol.ord&NicolaideLyra. 1700

foan.i (

tS;in*\*'a'

l|IICll' ,,>< in

TWj-eiucifi.

fiitj&aftti&useftdamno. Fmis modcftiaetimord">mini :di-^

t tnfutuio. b <>i.bus ncccatui prox m.s vcttovel opc>e;el>luibu, iorincfciiittuadoiiiino.

c iu IUS.

uitiae S: gloria& vita . t Arma& gladij

in via fuperbi : cufto^ l

t Vtiiuf.jiic iimis. b Q^fi.Abinfrntiavirtutibusitudcie ijuia pioiicrbiumc.;.

<_;ereccdicabeis t Prouerbiumeltiado- 7

a N->n >]i.... fcmpei : f.-d .juiaf.vpius

9

autcmanimxluzfi|ue 1

lop (

Jefcens iuxtaviam fuam,ctiam cum fenuerk ndn reccdet abf

a Viiiutibus. Adliur.m pate(. b InDei md oo. c A przdiCtRorc.

t ccsnlimetur

tEcci. ii.c

ilun.4 J-

loce.

flafrat^c.

c

ir.adnem ,& nJ opus Dci fatlum.

1 fi,/jii.* * -/.i.Muitiex pnncipibuscrcdidcrunt. fed p[?

I h.,n:a ^nMio!ifitcb.mt\necxciafvna'?aficn .: ( a

] di r. videh: nt malum pcrfi cutioms, & ablcondebant Hd 6

mctatt qum parumperconttpcrant.Innocects vtro.ipo-

Aoli pcitranfleroit

finere pro&ftfonfo

ceperapt ,&' af-

fliH innt vtibeic,

& viuculis,ta'cerc,

&. ipfj morre. Vtro-

ninque juic cxem-

plom vfquc nuncft

111 ccrtaminc tdci,1 commumbus

confcquunfnctibt.s,b yi i.mn. Quiatti

muum pcrka.ovircutuni cft ad hunc

ilatuanim;c^nfccn

dcre,quo nracia con

ditons velmmodi-co timcamusorfcn-

dcrc,iuhilciusmc-

morieprcponcn.es,que/&al.bi vocatur

pfcctach.iricas,qu.eforas nuttir timorc

f ruilcm ftilicec &c

ineipicnrc,quomc-tu iqufquem* pce-

nis f -rtci mctcatur

fubigi.C Diu::i.i r lo- R-nis modcilixtimordomim a,l>r:.i & vi-

ta:quiapcrfcdiovjrtutum cfl mh.ic vi-

t.i, vccafictimeam9

L>cum;fmisvirtucu111 futuro, vtdiuitias

Conilant * boiioiuiii .'p<M,:,i b Cî pciin.nrtm leculuu.

d Trwerbium e/l.Cûo fcmcl cfl imbnta reccs fcruabfe nd >-

rcmTcfladiu. EtGrxcan.ifrat hiftoru Aiexandrum.n.-

gnum jc monbus cV incelfu Lconidis pxdagogi fui non p (>- v

tuiflcrCTC,&vicijsquibus,paruusinfcd:us fuerac.

e ^-i fc.in . Patct, quia is qui vcl v j. bo vc-1 exemplo do-

cctiniquicacem/u-

nus.CalIidusvidetmnlum,5:abfconditfc:tinnocei.spertran-'

^ncb.tvindiaatr.>ja quia lcquitur.f Et virgabrspu.illam iniquicatem

viderurdicereqtic

cximpramentcpcragicur,vcl.icroci-nium feruicio hc-mincs pmerc,tor-mecis laniare, moice pcrimeiCjboucd VcibumOci.

1 >eb Mr unplcndi on-n a.

d ,\i luxpropignor<:

ca , pjpespauperibus lmperat : & qui accipit mutuum , ieruus , aufcrrccum polTM1 Mgi.bi. 1? vindicarenolfe.Tj

cft rjcnera'nti>. Qui fcminat iniquitatem , metct mala : c?<: virga "Ji, s virgaconfun.ie

a Qjiiadixitde unpio.admrgiiccontiadcpio. , Vtlde '. Ottines tnin,

irz fuz f confummabirur. t qu* t pronus eit ad milericordia, t 7 qui acapaintgUMa Vfr.ireb*ncd:ft pjti imri b Non fo!uni camalibus, fcd & fpiiitualibus. c Eluii- oljjio periblint.

ui, ocdedi.tis in.h' 111.111d11.ate. \Mv

<r r\'rptt,' ,11,

bcnedicctur : depambus enim fuis dtfdit paupcri . VicSloriamnaopera!&adc<

& bonorcm acquiretcjui djtmunera : animam autem t aufert n hcendam fide qua Dp.ccleua. b H.etitutn incoriigbilein. c Paccmpix.tabit e.clcliat.

''COrdc tCHCt

,tirtW

accipicntium. t Euce deriiorem, & e'xibit cum co iurgium:cef-*

dus.Non audcu fl

.1 Alncr ncn etn ptedicct 2f dem prohtcri , Ul

fabuntque caufz ^contHmeliz- Qiiidiligitcordis munditiam * mc pcrfccutorpua RcrtepiedicMionis. b Vo amici meie.t.s, fifcceiitis .;uecgoprecipu> v >bis. *7 niat Vcl pCrimat

c Chiirtum. . Supcroa nfpcftio.

propter gra^tiam Iabiorum fuorum , habebit amicum regem.Vetifatis. c Cjuia mn cu -.odiuutut a dotnno. Hetet.cuma Inecctetta.

vei.)

. bei ib

I

Cum lpfcautoie.

Oculi domini cuitodiunt fcieb

ntiam, &'fupplac

ntanturved

rbaa rnanim b Si aptc b ne ficio. c T:ntatiom reli.tcic non poflum.

iniqui.Dice^t pigcr, Ieô c(t foris,in medio phftcarum t occidena Infcmu. b Ofcuia & vctba mcrctfic;s c Itcfiiius.

dusfum. t Foue*aprofundaob

salicnz:cuiiratuseil:dominus,

promiffx hxrcdita

cisrcgni cjlcrtis "lorjam & vicam rccipiamus xcernam cucalios iuflosconfumac cormcntis.

Trouer-

Timcoadexerard.i vnnirum opcr.|

iii publicum ;

re, nc forcemcvc

antiqui hoftis ad

uerlit.isgrainorcc

]i ter.velqtnl bccpei?? uerfusdcndcat,c<[3+ uicijsco<iindat,in

lunjsatiiciar, autl

I*

NICOLAVS DE LYRA.

piifericordix.

i Calli.vi,ma ffciliccc pacna- immincntis.

^ fttjfr./r.ncincurratillud.

I F: :n, id eft ignarus periculi.

4 Tcrira. perlocum periculofum.< r atfJtflus. rci ccmporalis , & aliquando vicx corporalis.

txcmplum de D.und,qui videns Saulcm infidian lua; vicei

fiigitSc \'c abfcordiC&liceuafir. Achimelcchauccm faccr

dJsignoransp"riculnm,cumtocafamiliakuadSaulcmvc

nicA occifusfu.c i.Rcg 22.

Fints *,o. idcft cuiulLtcc virtucis moralisqua! conflftit

in inodtrjcionc paflionum &aCfionum humanarum.

7 r.-.jwdo. fcil.ccc filulis, qui cft tunor fanûs pcrma-pcns jn fecuium feculi.

b' buu. iirernalcs.

5> Et zto. f.inctorum.

\o Et vira. actcrnaadhoccnim ordmatur finaliteromnis

FinifTirtntB. vntus moralis. Duiitia: verotcmporales&mundanihono-rcsnon pofTuncctTo finis virttitum moralium :cum virtu-

tcs fiMt maius bunum, fims autcm ,

mcliur cft his qua: func

adfincm,II î-m4#$/.quantumad,ibiifum.11 In >;jy>/;.quij violetucrqu.rrit rapcrc alicnum.

n CfA^^-pcrbonumvirtutis.14. Longc rc. 1. a t;li abufu armorum,non tamcn rcccdet a

bono vfu corum qui conlift it m dcfcnfione fidci Sc luftiti^.

15 TroHcrbinm ejl. id cft vcibtim communitcr dicbim.

j^J ^Hi.lcfientiMxta. proptcrhocdicit Philofophus. i.Eth.

quod non pa:um fac ic ad virtutcm imo multum , quod iu-

ucncs iiflucfiantinopciibus vtrtutum.

/)i pau. id cft lmpcnose loquitur ficut fibi fnbictftis.

S/i/^M/ac.BiM.pro

rclcuationc fux indigcutia:.

Scmus

19 Seruus e/i fuene. id cft accommodantis : reddit erim I

paratumadfuum Qbfeqtuum .quandiueft ei obligacus.

Quife. ini. id cft malarn dodtxinam ,difleniwncs $L c

dmm.21 Metetmala. fcilicct culpx & pcena:.2 2 F.t y.rga irju. id eft potcftas qua male agic2j Confummabttnr. icl cft ccrminabiturtSc: fimccur.

24 Jf^? fronus efi ad mifencor, cx complexionc vcl bona a

fucfaCtione.

2 s Benedtcctur: de panibus. Talibus enim honunes bonui

imprecancur.2t Ficloriam& honcrem acquiret qui dat. Jfte vcrfus non c

de tcxcu : quia non eft m Hebrxo.

27 Eiicc deriforem& exibit Eft enim talis caufa motiua. ri

mota uero caufa remouetur cffedus.

2% Qidil.cor. Ex abundantia enim cordis os loquituMacth. 13. cap. &idto munditia cordis redundat w Ubus.i

ifte.

29 Habcbit amicum re. fcilicet ccleftcm & ctiam tcrrcnurl

Anciquitus cnim regcs non permictebanc aliquem si\

iibi, nifi numdum 5<: honeftum.

30 Oculi domim cuflodiunt . id eft vcram fcientiam , qua: c

dc faluccanimx habicx.

3 1 Ftfup. vtr. ini. quia frcqucnrer incurrir oppoficum 1

propofici ,ficuc llle qui annuntiauit morccm S uilis ipfi

D.

iud, credcns perhocacquucrceius graciana,incurritinoj

rcm.2.Reg.i.32 Dicit pgerjeo cflforis. Sempcr cnim imaginattir in opribus fibi commiflis maiora pcncula.3 3 Faucapro.id cft informatio malx 5c: fuperftitiofa:

doci

nx, quia ducit ad profundum gchennx.

34 Cui iratus. qma ex ira contra aliqucm fubcrahic fibi gtiam fuam

,&: fic ruic de culpa in culpam , ck ficqucnter

dodtrinam crroueam &. hxrefim dainnacam.Stt

701 Prouerbia Cap. XXXIIa QutcMmntûr, Conftac , quia rapaccs , & qux paupcri-busaufcrun?, &Cqu* wftc vidcb<mcur poflidercperdunc,cum in ludicio pro his qu* gefferunc, poenas recioiunc.b ftUmi. Hucufqj ciculus parabolarum Salomonis qui fu-

prapoiicus,exquo T

1702

nouogenercloquiproS-arur: non adquem doceat ,fed

fci.il raciocmando,

guodibiincipitiFilius fapicns Utificat

ftfmy,hicfinic:dabic ipfe diciori,&

egebic . Hinc ad

priorcmodumlo-quendircucrcitur,

vradeuquedocecvcrba faciac.Jc/i<

jamemtua. Pulchru

! iniciu noux locu-

j5cionis, vcaurcpari

E ceradaudicndum,i &cor apponcndo(Udmcclligcdum cj

H fapiences loquan-

j cur,pcrcipiac.C iôli effe amicus.

Gencralicer auceficuc perfecii pcr-uerfos proximos

Nolite pucri effici fenfibns.Ted malitia paruuli eltotcphetat , & Daniel tcribir.

incider iq eam. b\

Non xtate : Ieremia, enim puer fro-c

GorieftioptudeiuiuM).

iSKS^P0105 v*f:,na l*?ntebanc , aquo Dnr rvfnfi t

Prou,bcnwr qi ialuari curanrme eorum vici

ÊBETSP^ < W* neri poffc probatum eft.

finclibcriacfibiva

eanres,defiguc manusincurasf.iluris

maloru, fpondetesfe racione pro ani-mabus coru reddi

turos.Sicnimprof v,3l,fefti

quofpopodiftii.io1'^'6 '

habec bona opcraquibus cclibcrumac fccurum rcddac

tua?fp6fionis:qUa;cibi vcihcascft, vcin die iudicij proeiusanimaiudice-

ris.amiecafqueha-

defoipfi eamribltrfpliciSTo-c^Sife & fe^ , n ,.^^SS

oitcnderem tibi nrmitaten. & eloquia vcritatis , refpondere '*f ^'&^'>.

1. . .r . .

c;lib

.Fwdp"echrioquip.uperroobuN

rranfgrediansex his llhs qui milerunt tc . Non facias vioJcntiam pauperi ferminoscatholicc Eq.uia paupcr eft , ncquc contcras cgcnum in porta : quia dl '4 S?dSblS.

Tibidereuftu.eap.upertueti.pitpiUoadiutor.D

b Perdet mortei.er.. ctruct ^ L i^fl- f'minus ludicabit caufameius:

&confige c eos qui &* i l^fZZtc animamcius. Noli eflcamicus ' "-- : ''

*"* -----

1 . . 11. n .c

GorieiftiuprudciuiuM).

itultitia colligata elt in corde pucn,&virgi, /- t- /

a Virtiitibusdetrahcndo: b Suiriiu i

dilciplin fugablt eam .*Qdi t calumniatur paupcrem , vt 11 Pe

"'dabuur"0nffn '- b GlM ^>*.

^l-betaWe.uSabeo.cVhapIi

augcatdiLiitia

b

sfuas,dabitipfeditiori,&egebic. Fili mi , incli- 4

na aurcm tuam , & audi vcrba fapicntium . Apponc aurem cor, , r,

* ^^primoafpe ra,rupercx,eiadofma.a

r -

b In inti.no c,Je tuoad dodtrinam mcam : qua^ pulcbra erit tibi , cum fcruaucns y

- -^Miii. o in prardicatione.

cam m vcntrc tuo , & t redundabit in Jabijs tuis . Vt fit irv 7

domino rlducia tua, t vnefe & oftcndi cam tibi hodie Ecce8

'

"^c

''^10 i^" e e"e m. b In cogita.ione, locut.one, opcratione.

non debecfugerej

' animamcius. Noii ellcamicus homini iracundo, nequc am- i8 Qiicmcuquevelo-quia fepc ijios ad * buies cum viro furiolo , ne forte difcas femitas t eiu^ & fn U cem viderisinopcbonu crahunc, ncc . *foi f.fc,pm . i$M

.ph abcisperucr- mas fcandalum animae tus . n Ii ciTe cum his oui defio^

QuodJlium.craP âint,icaiqririni (o F.deiabre,.

" U1 ac"gunt cereftrenuuarque

S

3^^?.' y vad^ f^m^f^^s Si cnimnon .,^tSeorum.

geremalorum,nc U,U^ .,^^ Mal .. j r Aucu,c,i * ^ 1 cni non *j in mdicio coram-

Saqucfrequen-habet Vnde rc^ ^t, quid cauf cft, t vr tollat operimcntum apoi?olis,quicum

iterafpiciunc&cor , J_ -M U:|: rtln s + KT^ + *- -r j- .

Fid i -. > Abam3uiS ftamto,. Chrifto iudicabuc j^*

aufft'

rigerc nonvalenc,f de Cubl11 tUO

/ ]]**f^nfgrcdians terminos^nriquos, quos M clTcflacurum;quia SfSSr

inopiancimitari. e nnCmn.nf n.U.! T;' x/J/i- ,w *>'"'. <: BoM; eorumiuflaferua-d HomiHiirtcunAe,

%P "

AP^L

tul * Vldlftl virum vclo^cem in operc fud: *s uLt.-neqjinfinifiraneoiambulescum vi. *a -i

l '

n i .k iwietcs, infiniiua. cuignobilibusdo-

Cwiibec prwripueCOram rcglb"s ablt , ncC CHt antC t igno

b

biies ,>< ^nbus , quorum . ,

.

cauic errorem,cflct oblcuro '

Iudso, qui concraC Chri- poncndum.

NICOLAVS DE LYRA.1 Stultitu colligata efi in corde pu. propcer defeaum cxpe-iencia:,& dcbilem vfum rationis.t 1 Wr2* difciplin* . Qw,-a piieri mag is moucncur t imore^nas quam amorc boni.

I QHicatumniaturpau.Hoc vidcmusfrequcnccr,quodprin:ipcs fpolianc vfurarios& raprores.

I 1 Fih mi.inclina au. Paccc fcncencia.

\ Qz< pul. crit tibi. Dotfrina cnim fapienrix in principioTon1 videcur pulchra, qu.adiffic.Jisefrad capiendum,3ctx-iiola ancequam habeancur cius principia , fcd habicis prin-:idvjs ex auibus facilius capiuncur fcquencia, cunc efficicuriclettabilis, Sc vidt tur pulchra. Ideo fubditur.> Cum feruaueris cam in pen. id eft m cordc cuo tanquamcm prcciofiffimam.

n

Et red.in la. Pcr f.mam doarinam.ytfnin domino fidu. De bcacitudincconfequcnda.

'

Vnde&ofi<ndi.xci cftpra:fentivica. Ecfubdicurmodus>itcnlionis,cum dicicur.

Eccedefcripfi eam tibi trip. id eft in cribus parcibus vc.'cc.

|u*Iuntlex,prophecar,&hagiographa , vchabccurinpro->go galearo.Sic cxpon.c Ra. Sa.& fecundum hoc Salomonlic loquicur in pcrfona iplius Dci . Poteft eciam criplic.tcrxponidecnbus Iibns aSalomonc cdicis vcdichim ertinwncipio huius libri : & fccundum hoc loquitur hic in pro>na perfona : tamen vc mmiftenalis fcnpcor.1 1*

cogitatimibus & fcientiaSîa mcdicando ca qux fcriCi, ' ,lc 'ntribus vcccris ceftanvnci parnbus prardicti , velci ibus l.bris

S.ilomonis,augmcncacuc in hommc fcienua.-

^WW.tt*i>r.Virtucum,

Ij t

1 j Xt eloijuU Ad re&e docendum.1 4 i\fpondere ex his . id cft cx cribus parcibus veccris tefta"menci prardiilis , vel cribus libris Salomonis quid fic verum& filfum, bonum & malum , licicum & illicicum : vcerqucenim cernarius prxdidus docec de iftis rcfponderc.I y lllis qui mife. \n Hebraio hsbccur : Interroântibus te. &fic plana cft fcncencia, ad quam poceft reduci Iiccranoftra,curn dicicur . Illis qui mi . Inrerrogans enim de dubijs miccic

quodammodomcerrogacum, inquancum induciceumro-currcread deliberandum pro refponfione per afpeduiH li-

brorum,vel coljacioncm cum aliofapience.

1 6 Tônfacias viopau. quiapau. tft. id eft quia non poceft fedcfcnderc.17 1\eoue contcras

ege.in por. \d efl in iudicio, quod anciqui-tus dabacur rn porra cjuicacis.

1 S Qvja iuduabit dominus, id eft vindicablt.1$ Caufjmcius.lmu(ictral\atzm.20 Et c nfigeteos. id eft affligcc.z 1 Qui con.animam eius . Eius iufticiam peruercendo . TtfpHejfe amtcus homini iracundo , ntque ambules eum viro furtofo auittttmicus ttultorum fimilis efficietur , vc dicicur fupra i j.d.il T{oli effe cum his qui de. Fidciubcndo pro alns.

z? Sicnim non ha . Ulepro quo fideiubebis oporcebic ccfolucrc pro eo, &r collecur veftimcncum pro pignore dc cu-biii cuo.

24 -Netranfgredians terminot anttquos. Occupando iniuftc

poflclfionem vicini cui.

x? fidtjti >irum ve. id eft ftrcnuum Sc aptum.2.6 Coram regibus fi.tbit . Tum quia rcges volunt haberccalem miniftrum ; Tum quia calis nollcc fcruire hommirufticano.

Tom.j. Hh x

GfoI.orcl.&Nicolai deLyra.I/O3C A P v T xxin.

Ou fjc. A!lcgo.LcScrdii cih q;> fcdcnslcgcndo

r,iiro vt panc vcrbi rcfaiaris,drtigcnt:nn

1704

rdi^c GW fcnpca MtA difcrcfiop* facra; lcciu.ms in tua

JcSc confcrw : ii tn cujis cs, & tantum eruditus , quod

, poceftatcIwbes

_Miimam""a-<jUt"

Dii rcprpk)

cuuonc poHuc.cn

iirguourcvojtj,*^!

pptod Lrctio

$covcco-

,{..c,culuumin

q

I ii tuhnerii It

cuuwr fcdulus mcqitacur,*" u,1,~

difctecs) ck ore illa

VC i rjut:

ncc ajia fspuiplinauaqujmcxle-

j..s it)iMf.t Qisoraruli volutac

.a<Cnc, Vcrba;boc.autu;us

clitacc:<.-,qu""P

c Con-.tdr &c. Securus , inquit, difce quxdico , &agcqux >doceo.cum inhisquxdocct, ipfefidem ccrtam nonha-bear,fcicns fehnxilicquxdocet.f Cibos qnos comede . Scnfus perucrfos quos abhxreticis di-

diceras,ncccficcft, vt velperpeniteiitiam corrigendusdc-fcras, vel^phispoft

P V T XXIII.a Lrfitdo. M.igutro.

Vando fedeVis, vt comcdas cum princf 1

Scripra

pe , diligenter attende cjua: poilta funt*

C A

a PilcrctioFtcm.

ante faciem tuam,& ftatue cultrum ina l.r>cuticrne.

_-.

cibis cius

gutture tuo,t fi tamen habes in t pote-

a IJ dl d-prau.itJiii criore.

ibfteanimam tuam. Ne defideres de 6

Scnnonibus. a V^tra inodum.

quo clt panis mendacij. No'li laborare vt ditcris

rnorrcrnpecnasfultineas;

pcrdafquc fcr

moncs confeffioms

quibus cis prxdicantibus humilicerfaiic

dumeffcputaueras.g Inanribus.7{ohte\fanttnm dare cambus

neq; tnit. mar. ant

Sicur admonuit mfh.eio icorum doitrnis aufcultares

nuuc.nc amorcvalnx glorix fcdu

lmmundis hom

icftatc h:.hyi*Mjn ^ x \x & Volabunt in celum .

noiule P "H ^Ne comeMascum hominein- 1X Propinquum parui:

lorum 6c pupillor

fup-J.l.fl.

f *,* tr:in>fp

tum,u::cr crrorcs

Culcotiu d-*"-

Vn bcnc fubiugic.

fc 7^7 </</;Jc Hoc

cft.ncdcUdcrcsc-ins aufcultare fcr-

monibus,quidul-cedinp mcndacij

,-juditorcs fallic.

c

qupiupra

raV.Vrmwu-i grcdiar.surminos

""" antiquos quos po.iHpJv"i''or. ( pcrmmos fi-

dcUVwntatisda-

taeap-tnbus.d j\ , K.tr.cdas. i.

t puricnti*. ncdc icriptuns cu

;-^-- h.mtxoloquaris,

jaija <** - <kc hra*

mon.&ij.s .' n.c faluti , malens

|X.iliiplKft. dccipcrequa Cotri

j;t,qrhi.cucaiioUis

r Kconicctacorlommoi-uarftimatqiiarignorat.icaharreticus

quxnon lntcljigit ln Jcnptuns , vtlibct uucrpretatur,

1910

iorumudicarent.

*l

4

- . . .._-.,.,. j_.dominum appc:i

picjo, nc defideres cibos eius. quoniam m fimilitudinem , 3 quiacumenetincaa Q_,iavtvu'r<liuin=,b

b Imerpieutur. c Ageqnxdoceo d Dilce. ^ ne, patipcrum ItU

'

e atiolicVf^piectonsaDitimatquocl ignorat. Comede&bibe, i, gls qi,am diuitu:a Inhis juadocct. b Pemerfim doftrinam quam didiccras. COIlforS fleii dgn;

f dicet ubi 3 & mens eiusnon cfttecum. Cibosquoscomede- \

6

ytus eft. Alioqu!

a Pcrpcenitenii-mvclaptcinampcenam.b

Q^rtuscjihumiliterfauifti.c Quoque. ^ jrjcni dominUS C

? ras, eutf rr.es > & perdc-s pulchros fermones tuos. In auribus ommum , dii

infipientium ne loquaris, quia defpicient do<5crinam eloquij.1 Spiritu. b Fidei. c Parsfacrilcgijell.rcm paupe.um nondarepaupenbus.

înj-.Dc htui.tNeattingasparuulQrumtermino

b

s, &agrum pupilljilipra. Netraf- a lnquietando. b Chriflus. c Feliccsartcs fideillisfoliaitiHccs !i

ne intrdeas . t PrrJ pinquusenim illorum fortis elt , & ipfe'

iudi

Pcffuutando.

cabitcontratecaufam illorum, Ingrcdimurad do&rinamcora Aodiendo. b Quj parcitvirgisodir puerum.

tuum, & aui cs tux ad verba i fcientia . Noli (ubtrahere a pue-

rodifciplinam , tfi enim pcrcuflerisenm virga,non morictur.

Tu virgatpercuties eum, &animam eius de inferno liberabis.

Fih mi, fi fapiens fueritanimus tuus, gaudebit tecum cormeu, *;

a Caro rationi fubdita.

& cxultabunt re*ies mei, cum locuta fuerint t redum labial6

ncm eorum bonam inquietando la:fcnc,iudiciumduiiini non cuadet.

Comcde <ÂT

F

omnesquiinuocar,lllum. Poflumuspc

1

pupilloscV paruulcj

lllosaccipere.deqibus dicitur . yidnl

ne contemnatis *uu\

defuftllis islis , ui ,L

me credttnt . Dico ( \

nim vobis quia at

geli eorum in ca:l '.

femper vident i-

ciem patrism^j qi

incarliseft. C>ui

rum agros 6C termlnosqui ntcigeric, :

eft qui conuerfatii

pmjfio,

NICOLAVS DE LYRA.

C A P. XXIII.

QVandofedr. SupcriiisSalomonreprcfsitconcupifcibi-

lcm appetitum quantum ad potum,hic rcptimitquan,, Ad oibum , Et pnpio facit ptopofitum . fccundo infcrc

quoddamcorollarium ,cap. fcqucnti.Circapnmumdicit.

1 Quanuo fc. vt co. In tpcnfa pimcipis.

3 DiUgenttr at. Cûia modclic vtcnd.im cfl appofltis.maxi-

mc in prarfentiatanti hominis. ldco fcquitur.

_*t Jia.cu!. ld cfl 1 ctinaculum.

4 Si tamen bu.tn po.Pci; vujm 1'bcri arbitrij : &: fic cxcipiun

IturdcftpientcsScp^cri.

5 7\c</c-.idifrpct nKndaciaacquifitus,quiaabominabiliscftdoiniiioialiscibus.

^ Tôli Uboiart w utnii. Vltra modum dc bitum.

7 TrudcntU tus. id cft mduftri.c vcl aftutix jn acquircndo,

3 Tnnemodkni. i.itionis rtc.tx.

5 T^c rr/_-i,afpirando 6c anbclando ad cas.quia tajis labor

pfTct fruftra ,hcut illmsqui infcquitur aquil^m volantem.

I o .\ c 1 m< Joj cum bomue inm. qui tnilatur dc bono altc-

nus, 6l Ucatur de malo ci\f$,

I I iluonum m fitni. qui cx unmolatis jn ara diuinat de fu-

curis.

11 tt

11 Et conie. id eft expofitoris fomniorum, qui loquitur :

inccrtum.

1_} îeftimat quod ignorat, Talis inuidus, quia cogitat tecc

fundere per cibun . fuum non tamen cft certus, quod hc

cueniat. idco fubdjtur,

14 Comedc & bibe, Inuitando te ad nimis fumendum.1 $ Et mens cius. id cft non quxrit bonum tuum.jf) Cibos

tjuos. adeiusinflinclum.1 7 Euomcs. ad vituperium tuum,18 Et peidcs pulchros fcrmo , (ûia ingurgitati non pofliit

dcccnterloqui.1 9 in auribus inft . Quia margaritx non funt antc porcponcndx, Matth.7.a.ao 7{e attingas paruulnrum tcr. id cfl nc occupes in toto 1 \

inpartepoflefsioncseorumqui nefciunt fcdefenderc

paruuli : vcl non polTunt vt pupilli.2 1 Vropinquus emm. fcihcct Dcus, fecundum quod dicit

Pfal. 1 1 4. Cuftodiens paruulos dommus.11 Et

ipfe iudicabit. id cft vindicabit.

2 j Contra te. te punicndo.Z4 Jngrcdiatur ad doc. Et patet litera vfque ib'.

25 Filtmi. Patercnimin filiomanetquodammodo,&!gaudet dc bono filij, ficur de fuo proprio.26 Et cxultabunt renes. id cfl corpus mcum, quia fortis ai

iiu motus rcdundatm cprpus cxtcrius.

1 Proucrbia Cap. XXiiL 1706'

:.:.

a ?{ci ttmwrti.tr cor tuum pcccatorcs. S i tnr d ie,i fi Coco tcm-

porehuiusvit.c&exemp?apeccatorum vitaucris, C5d dominum rimuens, habebis fpem bcatac rctriburioms m nouirnv

mo. kJ cft iti buius vir.c hne.vnde i:i Apocalypij ; Efh fidelis

yfttnr a.i mortem>y dabo tibi corona n vi ,

b Tfolicffcincn- u.~

. if pofatorn?n . C.ir-

ncs ad ycTcindumconicrre, cft incol-

^ locucione dcroza-

nonis viciffim viti.l

proximorum dice-

re.-dequoruinpcn.i

moxfubditur.-i^.iii

vac.po. &c.

îC Symbohconfumei.

jSvmbolu collacio,

r,t vel fcrmonum vtin

confilio ,vcl pecu-

"niarnmjVt inpra>

u|fentiloco. Pocibns

jcrgovacant,quideopprobnoalien^vi

iltq feinebriat.Sym-bolum dare cft fic

| in confabulationc

'. vcrba conferrc ,fi-

cucpropartccuiuf-

quecibosad vcfccn

dum . Sed vacantes

Dotibus & dantcs"

Vmbola.cofumcn-

:ut:quiaohinisde-rractor cradicabi-

,:ur. Vefiictur au-

!:em pannisdormi-tatio,quiadefpcctu

fcinopem acuuciis

Donisopenb*mor$-(uainuenicc.quem

j

bic alienaJ vtcxcx-

r jiuircndo crimina

ierractioms faq lan

C;uoroccupauit.

pcrna feruecur ? Ec rcrponrêt r.itiocinando, qui.i his qui per Debrkc.tem deuoluonmrad ]uxiiriS.Cui,inqu!'r,vc,cu:us patri varVa?a:ccrnfi inccri-umdicit.vndc: Vxbominiilli pcrqiiem fcandalitm venir. Kttereiuscuivcrhomoaquomalicxempla percrpi: ; Vcl dtabolus qui fuggeftionem infii-

dic:De quo ludaris: Loan..f.a tua. Non aemuletur cor tuum peccarores, fed in timorc do-

a Omm temport. b PewWdlrti. c Ha-isvi*x.*

mini eito tdca die : quia f habebis foem in nduilfimo , & pr#- ?

ftoiatio tua non aurcrctur . Audi fili mi , & efto fapiens , Sc di-a VeiitJtis.

b rigcin viam animurn tuum . Noli eflc in conuiuijs potatorum*, 1

nccin comeflationtbus corumquicarnesadvefcendum con-ferunt :

cjuiat vacantes potibus & dantes fymbola confu- 6

Vilnpra

Vos cx patre diabola

tfiis,

c C/iiri.f/'//.Rixe,

quia concordia no

icruat,qucm cbrie-

cas, fenfus impotcntem reddir. Foucs.

*

quia paffio in volu*tabro omnium vi-

tiorum caderenon

trcpidat, qui inter

Tinw

mentur, & veftietur pannis dormitatio. Audi patrem tuum 7honum & malum

c Ecclelia.A]ua&fpihtu. b In tribulattone-

quige^nuitte, &ne contemnas cum fenucrit maWr.ua-,. Vc-a Domini. b Pretto corpotis. c Gratisaccepillis, gratis date.

ritatememe , & noli vec

ndcre fipicntiam,&doclrinam&in-

tclligcntiam. Exultatgaudio pateriufti, &qui fapientcmgc-

a Dctuisoperibus. b Deus. c Ecclefia.

nuit , Iartabitur in co- Gaudca tpater

tuus & mac

rer tua, & exul-a Sacerdos qui te bapttzauit, qui te erudtuit a paiuulo. b Imciicires. c Vit.

tet qui genu'it tc . pnebcfilimicortuummihi, &ocu!ituiviac

sa Infetnus. Idem.

meas cuftodiant . 1" Foue3

a enim profunda eft meretrix, & puteus anguftus alicna. Infidiatur in via quafi Iatro,| & quos 17

1 Aeternutn Dilcordia:.c

19

Qji exempium altj , el diabolos

incautosinuencritjintctficiet.Cuiifas, |cuiuspatriva_,cuin-'

a Vtttoium.

a Vltia neoellitatrm

quafi infanus difccr

9 ncre igrjofac. L;t \\*ia piffimc in foueam

lncidit. dequa . Fo Euea enim profunda eji

12r,uretrix

, &c.f Cuifme caufa ful.

quiamultinirnispo'? tati vulncrapercu-14 morem acccpcrut ,

qunenullaferricau-fa pertulcrunt,

g Cuifltf.ocu.qim t& Jeximmoderatus hau- toresh homiftus vini,& exterio- ni*M_i congie-

ris tk intcrions vi gatadre.t cui t ?

fus ingcnc ca;ctca-'

tcm.f xac> cui fou^x y cui fine caufa vulncra, cui [ lurToflio oculorum:g a Vltia neccflitatem.

h Nonnc his quit commorfntur in vino , & ftudent calicibus ?,h iy*m*U$i Non

epotindis? Nc intuearis viniim quando flaucfcit : cumfplcn- I

4aTn^ffiuteffed

duerit in vitro color cius. Ingrcditurblandc, (cd in nouifli- *' morarfcxtra tcm-"

pusot vtilitatcm in

t futfufio .

t7t8mo*mordcbitvt coluber, & ficut rcgulus venena difFundet.

vino, &: euacuandis

cerrare calicibus.vn

de Efaias : y*quipof entes eflis adbihendum vinum , cr virifortes Efa.y. c

Cni r>x cutuu Quent difputado, quib* fccleribus maxima ad mifcendam ebnetatcm. Fpcena Oculi

NICOLAVS- DE LYRA.

Tvj)xmulctur. id cft non imitctur.

Sed in limore dnmini. fcilicct filiali.

Eflo tota die . id eft pcr totam vitam tuam : cuius dici iu-

cntus eft mane.&i fcnedus vcfpcre.Quiababcb<sfpemin no. lcilicctprarmio.Spescriimeftcer

lexpcdbtio fucurarbeatitudinis , cx gratia &C mcntis pro-eniens.

Tvj)//' effe in conuiuih . Et fequicur caufa.

Quia vacantes potib^s. quantum ad hona extcriora .'quar1 calibus expenduntur : & quancum ad bona naturalia qua;ltalibus peioranrut & corrumpuncur.

Et vetheiurpannis. fcilicet vilibns. vndc in Hcbrxo habe-ir. Laceratn,dnrmit,>tic fcilke' tua. q.d.non tcmancbit tibi in

uo dotmias ,niii pannus vilts &. laccratus.

ûdipainm tnum. ci humilitcr obediendo.Et ne cnntcmnas cum fenutrit matertua. Et debitum obfc-

uium f.ibcrahendo.

Vcritatcm eme. fludij labore.1 Et noli -penderefap. Tum quta grariseft danda:Tum quiaon eft precio pecunix aeliimanda.Foccft camcn doctor fa-ifncix acciptre victum &c vcfticum pro fuo labore: Imo deecurciarcpubhca, quodpaccc cx confuetudmc anciqua.;

n(Jedicinir,Gcn.47.b.quod faccrdoces Aegvpci cemporeimisnonfueruntcompulfi vendcre terrain fuam,quiaip-sfiactKa ciban.icxhorreis publicis pr,cbcbancur : t ipiirimoftuducrunt mphtlofophia, vthabcrur.i.Mctaphy.1 Exufutâudtopater.(^tiia bonum filij redundac in patrcin'matrem.? Vrebtfilimi. Ad doctrjnam meam mcditandum.i tt oculi im viai. id opcu nua imicandum.

Eouia

I f Fonea cnim profun.rit me . id cft fuperftitiofa dodcrina ,

quia multi cadunt in ean.1 6 Etputeus angufius alena. quia cum difBculrare poceft in-

dcquiscxire.1 7 Inftdiatur in via quaft latro . & hoc per doCtorcs huitlS docirinx.

1 8 Et quos incau. nefctentcs diftinguere inter fanam doc\i;i

nam&malam.1 9 Interficitt. morrc culpx &: gchcnnar.In Hebr.habccur :

Etoontcmptores in hommibus addec , id cft muiciplic.tbicin hommibm contcmpcorcs Dei

, vccxpontc Ra. Sa. Povdietiam hijcliteraexponidc mcretricecorporali,qudiC!Ciirfouea profunda,quia multi cadunt in cam iuuencs vin ic hnes. Dtcitur etiam putcus anÛiius,quia

dc pcccato luxuncnonextthomontlicum dTnSctilcatc. Iniidiacurcciamqiulilacro blandicijs &C ofculis incontinenccs actrahcndo.

20 Cniv*. idcftmaledictio&linfortuiiiiim.

I I Cuius patri v<*. quia in patrem rcdunda filij malum,12 Cui foues. td cft carccrcs fub terra.

1 $ Cui /ine caufa vufoera . ld cft non cx gladio , fed cx cafu

proprio facta.

14 Cui fujfoffio oculorum. id cft debilitacio &l obfcuracio co-

rum.t r 7<{onne bis qni comrnorantur, fuperflue bibico.q.d.fic con-

tingiccis,vt patet dcfc ad fcnfum, ideofubdicur,

a6 ^t> intuearis vinum . quia delctiari in cali aipectu inductc

ad immodcratum poturn.

27 lngrtditur blande. id cft fuauitcr in ptincipio.18 Std in nouiflima moriiebit . quia conlumr. bona forcuna; &C

bonanacura;, vc paccccx prxdidts, acctiamboiiagraue>quia inducitad victa,& pocifsimc adluxuriam,idcolub-dtcur.

Tom.3. Hh 3

i;o7GfoI.ord&NicolaideL yra. 17087

& a Orvli tni rU. Pcene narurak vitium eft , poft vina in cor-

A den . .vna.piiccrc,couHcaDtcciiamturpitudincvcrborum.

mne i l> , <.ri f fcf </->r.

*'J .1 jm-dioin.Tid >r

nmincqui wi btttuu

pûmli ntw ' "'"-

bus prtlici, prxi Je

rcirruc: ti.n vitio-

rumqu.ilicumulosvndaru negl-gunt ,

Stquafifopitiisgii-bc Ttator cl.w;im

amitumc, qu'

MCIM ad rc.-cu.im

naucincorporii.rtudiunifolicicudinisperdic.c Ver

Ad conefipifcenduti. b Mu'icrcs. c Res contnmcliofi ebtietM.

OcuKtuividcbunr. cxtraVas : otcoi tutim loquetur peruerfa.a MunJi tcinpetlatibus. b S nc cura.

Et cris ficut dormicns in mcdio maYi, & qua(i t ibpitus gu-, Cornon. Mens. b (toliciiniJroi* fludio. c Dxwonr*.

bcrnator amilToclauo : & diccs , Verberauerunt me , ied non

lim.NL retvitt. _ _ b AJo..a><Wu!,,.1>

lu,icm,siea l !>.

dolui: traxcruntmc&cgononienfi. Quando t euigilabo,&:i v luputcs.

rurllis vina rcpcriam?

c Voberabnitnr. Vox pcrcuffi eft &rdormicntis.Mcnsc-nimacura lolicitudimsdormiersverberaturj&nond

quia i mm.nentia mala non profpicic. Sic ncc qux pcrpctra-

ucric.agnofcit: tr.ihi

Cttr&nonfcncic;cja

pcrillcccbras vcio-

rumdiiciturmcctamcn ad fui cuftodia i<

fufcitatur. Vigilarc [p

opcat, vcrurfumvi-

narepcriac.Quam-uisenim fomnotorporis prcffus fe noncuftodi.it , vigilare

tamenadcur.isfecii

li nititur, vt fcmpcr voluptacibus dcbrictur.

<;

E

icide

,-U.Wi-

M -.

Itnt ro-

Ae.uulor.

R. A.NICOLAVSDILLYl Ocnli tm, id cft mcrcc: iccs &' ndultcras.

j, Ercor rw^diHctfpifccndoras.

j Ef vjj-.quiapafTio Vciw rcoru ligir rationcm Sc fenfum.

4 ln meJi> .t . id cft prx icntis feaili, quod iaoatur vndis

ccntanoiv.im &: ririorum.

5 Ettjnrfil .piiscftnau!:,animagulx.-na:rix,vn-dcdixc!U(.i

!

i.!Conici,quod.iniinavnicurcorpori, ficucnau-

r.i naui : qux finniicudo tcnct inquantum eft mocor cbrpfi-

ns,non tamcn inquantu cft forntn.Diaturauccm annnafo

p;ta, quandi.fomnovd p.iifioacYencreOrumcftpJMta.6 J.mi$> cU&i id cft gubernaculo.quod hic nitclligitur rc

. Cuim

ftum rntionis iudicium.

7 Ei dios. tranfcunte fomno vel paflione.8 Vtthc-auernnt. Sicut eniinopprclTus fomno prx nirntai

cbrictnce, non pcrcipit pro tunc li percuciaturauctraharur,!

ficdecencus vchemcnci pafsione Vencreorum , non perci

pic pro cunc mala culpx &: pcenx qnx incurrit.

9 Quaado eui. ficuc cnim aftuctus cbricc.ati poft euigilatio- i

ncm cito rccurritad potationcs inclinacus ad hoc per ival.'

confuecudincm vel complexionem, fic& affuccus Vcnen,

ctfi aliquando cuigilcc percipicndo ad horam mala qux tn-

curric , camen cico reuercicur ad vomirum proprcr maluii-

habiuiiVjVcI cainis corruptioncrn ipfum ad hocimpellctc

t:

> XIIIL

NE*n:'i. Ncdc

; do^S vi-

C A P V T XXIIII.

ram- lub

. ;..jii-

tur domus.

b Vn fjpitift. Von

omiii.loitis fapicns,Ld cconucrfo, qiia

c dcbihs

y cft.fi alsjtfapnntia,

omniafo, tis..ducrla-

rq ,tdcftdia!ioliccr-

caminavincu.c Excc.fjiiuL Nonpotcftltulcusnd fapicn-

tiamalccndctc,quiaui nimis vitiorumia-

ccc: qu:actliiii pi*x-

fcntilcaliquid uperc

putat, inpiu,tdcftinextainuius vitx ui

b.l fuillc inucnicc

d i^/c.jj/jr.Apcric

qucm ftulcumci

non

noningcniotardumj

fcd &: qui vcl cogicar !

do peccac.e Si

;

rff//>c.NihiIexc-

crabilius dcfpcraticnc :quaquihabucrir

&ingcncralibus hu

iusrit^ laboribus,&

Ptidictos.

E ajmuleris viros malos.nccdefidcres "

ciTe cu eis, quia rapinas mediratur mes ?

eorum,&fraudeslabia corum loquun-4

a Qux eft Chrulus. Domus:

tur. Sepietiaajdificabitdomus, & pru- \ quod pciuscft, jnfi-l

a Sapiemist. b Etineis. dei CCrtaminC COn

detia roborabit In dddtrina reh

plebun- 7 ftanciam perdit.a Coida iuftorum. b Etineil. f ErUt eoS . EtUC COp

bturceilariavniueTfaiubftantia pretiolackpulcherrima . Vir l q iliab hxreticis decU

fapiens forcis cf r, .& vir t doctus robultus & validus:quia t cu i. PJSi'Tf^ l

l^Mj r r i w r i i t /?./- prxdicando : lioctM

dilpolitioneiniturbelluj&eritfalusvbimultaconfiliafunt. cosqui amalcviucrR

â^rcmo.aohAipe.b.am. . . ,.

'

tlbuS CatholicisLxcellaitulto iapicnna: mportanon apcricc osfuum.Qui " buucurad

tncericnrfi

cogitat mala facere,ftultus vocabitur-Cogitatio*ftulti pec-

"cxcmPl0 bonorurf

tumcftr&abominatiohominumtactraaor. Sitdefpe- sSfc fiquc^" L|crauerisindieanguftix Japfus, t imminuctur fortitudo tua. i4 tamme pcrfccuddnB

a Jiene doceudo. b Abbttetici, c Vel in cenamine perfecutionis lapfu- lapfoS Vcl lapfurOS irKc i k ros.ve' fame pcnturos recrca. r V(.r j c 0/J viram f >

r '

1

EruccDsquiducunturaJmortcm: cVquitrahunturadinte- \\ JSdb rcSTritQj libciarc ne celTcs. Si dixeris: t Vires non fuppetunt,qui w quosrame , fialgoi

pcricuros, vicTu,vef

rccrea.

. ^ Cowc

NI.COLAVS D E LVRA.C A p. X X 1 1 f I.

NE ^mw.Hic conlcqtu-ntci concludi c cx prcdicTis quod-dam corollarium.D.ctiiin cft cnun lupiaqiiod 111 con

uiuijsiicomcftationilnispotatoiiimcoiikHiuiniur fortunebona, qiiibus coiifumptis induciiiitiir taks ad rapinns <Sc tnr

ta.quianonh.lHiit vndcco Nuucmolia, &:raincnconci-naarevolun

,quiaconfuctudoeîalccrariatura,ideoqccdtconcludcndocx prxdjftisdicit.i ?î- . mate, id efl Imite is i Acmu]or,ans,habct plures ii-

gnii i; ur.dc ucrfus .-

Acmulorinriatuf,.iniatinui-dctaciitutattir.

i Vuos mj. id cft cbriofos cV gulofos ,ut diitum cft.

J ilMia r-f. poflqtia tofunq lcnt iiona fiia modo pi xdido.4 Et frtu. quando non raolfupt h.ibcrc ptr violcnciam.y Sapun.xdi. i.prcnioucbtturfaniili.i u<.icognatioaliqua.6 Er [u. ro. ijcft bono rcginunc.f In dn.fa.rc. ;d cftcotda aiidientium.5 V*i'u> <M.D;uirixen;ni fpirijuakl ftmpcr funt pretio

r*

ti:

fx &: pulchcrrimx, corporalcs enimaliquandohabenc tu

pitudmcm anncxam.

y Vir.fa. for. quia fapientia plus ualct in arduis &: in bcli

quam uircscorporis, idcofubdicur.10 Qîacnm. Nificnim cxcrcicus cffcc bencdifpofitus,ihabcrct uictoriam fcd magis confufioncm.1 1 Excelfa. jiul. quia non poteft attingerc ad eam.n ln porta 0. id cftintcr fapicntcs qui anciquicus fed

banc in porca ciuitatis ad facicndum iudicium . Cxtcra t

tcnc ufquc ibi.

i J Si dcfpcraueris in die anguflix lapfus.de pcriculi cuafiot

14 lmmmnciur fortitndo tua. Quia dcficicntc cordc pCT I

fpcrationcm dcficiunt membra cxtcnora , qux habcnt 1

tutcmacordc.1 j ^r? foj

qui. In iuflc tamcn cxcmplo Daniclis, qui Iilf-

rauit Sufannam, Dan. 1 5.

16 Sidixc. adhocfacicndum.

17 ilî incficor.i.Dcus, iecimdum qucddicitur.i.Rcgb- Homoutdcc ca quj patent, Dcus autem iniuctur co:

Ae

J'0< Prouerbia Cap. XXIill. 1710/ a Cemedefili m:. Mclli& fauo comparat doirina fapientie.

, CKiia ficUt iJla ceteris cibis,ita ha?c dodrinis prarrcllit ca:tc-

iis. Mel aucem quod in prompcu cft, morale literar fuperfi-

Ciem notiCFauus,vbi mcl in cera.allegoriam, vbi ablato ve

lamine litetx : fpiritualfs fuauitas labore aliquo & mora per

cipitur.

b VS in/>dieris Ncquxras occafioticm ,

I

jrquamderogcshominiiufto. llleenim

ficccidcrit,citorefur

tcc ,ncc iterat malu :

fmpijvcroficorruuc,/tnon tefurgant. vn-

ic fubiungit : Septics

adet iafins in die, {? re-

titget: impi) vero , &c.

: Septiesenim cadet.

luftus dicitur&cade

:c,idcftpeccarcme-noracucquia dc leui-

>us peccarisagitur,fi

lequibushaxvitanolucitur.Perignoran-

tua.qua: illi abfqj dubio difplicct.-hocordinc illum deijces Dhumilier,ne te cadenre in peccato,illc rcfipifcens fmetur.e Timrdommmfilimi. Potperdominu&rcgem ,pntcr Scfilius

incelligi,qui codcm diuinitatis honorecolendi funt.

Quienim non bononfical filinm , non honorificat patrem qui rnift joan> ,# j#

illum, <&c.

i Quem titncrc debes.

infpe&or elt cordis, ipfe intel!igit,& leruacorem anima: tue.Om.ii, itj & tibi

,

nihil fallit : reddetque homini iuxta opera fua . Comede fili

a Djftritvun fipientii.

mi ifcei, cjuia bonumeft,& fauum dulciflTimum guttun tuo.f

f Cnrn dctraftorrbits.

Cum illis fcilicec quidiccntcs fc Deum patrem nolle.filiu Dciincarnc apparentcmnoluerunt rccipere.

iam enim, vclobli-

iioncm,vel furreptio

1

Sic & dodtrina fapientiae animae tua, quam cum inucneris >* quoniarn repen. con-

b habebis in nouiflimis fpcm, & fpes tua non peribit. Ne infi- jj vnlquis nouic.

dieris & quarras impietatem in domo iufti , neque vaftes re- 10 Vcriufque &c decu--

c quiemeius.lSepnesenimcadetiuftus&refureet, impijau- !! 2cncis >& c feu

J5"s:*.

*, ^ ...... & * ' lr

derogancium Chn-* temconuentinmalum Cumcecidentinimicustuus,negau J* ftopnncipum.&de-deas, t& iivruinaeiusncexultetcortuum, nefortevideac i ccpciabcispopuli,&

a Tecidenreinpeccamm.l6 WCCraMiUth fidem

dcminus,& difpliceat ei,& auferat ab eo ira fuam.Net con- !shc ffiarcharum,&au

, i- 1 . . ,Icultantium illisaudi

tendascum peflimis, necarmuleris lmpios, quoniamnon [* tonim<

habentiuturorum fpem mali , &lucerna impiorum extin- * g *< quoque fapier.

QnzluntDeiDeo. Qus func Cilarii Cafari.**

Qliado iCprobllS qiUSiem ipernecetTitace, ^ guetur. t Time dominum fili mi,& regem, & cum detra&o- \\ rcpcntinoinocrituTa-

ib ^finSrScbirs f nbusnon commifcearis. Qjaoniamrepenteconfurgetpcr-,? 1 1 Sub udi ifhoiata funt.

frequcnter pecca-E <h" corum, & ruina vtriufque quis nouit? Hax quoque fa-

mis, t"etamcnrcfur- pientibus-tCognofcere perlonam in iudicio noh eft bonu.

rjtiuflus ,qtua iuitus QUj ci\C\xm impio , Iuftus cs, maledicenc cis populi, & dece-

fi, ncc eius luftitia: T<- '., .

, ,

r r '

lumana prjf-udicacitabuntureos tribus.Qtuarguunt, laudabutur,&lupenp{oi

ragilicas. Vndccum h veniet bcnedicliio/Labia deofculabitur, qui recta verba re-

Jciuitolocjuitur^non in mcnfafua : Quifqmsamat diQis abfemum carpcre v.tam. Hanc menfa>n indignam noue-

ntiffc jibi. Ahatranflacioapcrtiushabet: Hcecvobis ( fub-

audi ignoracafunt) iapientia agnofcentibus. Quod fequen-ttum pocefi eflc prmcipium . Cognofcere pcrlonam in iu-

dicio,cVc.Supra rcgem cimercdocuit,<S: nuncpcrfonam in

ludicio cognofccre vctat.Vndccolligitur,quia icaprincipi-bus oportct feruire , vt corum reucrencia ,

vel timore nun-

quam a via vcntatis recedacur.

h LMa deofcu. Ofculum , pacis& amoris fignum efi . Qbicrgo rcece refponder,labia deofculatur,quia quicunquc ne-

glcciaacceptione pcrfonarum fola vcrba iufticix fcquitur,lnfipicncibus fortc grauis vidctur &:aufterus. Multos camecum quibus pacem habcat, multosprudentesqui fua vcrbacum amorecoplcctanturmucnicc, d: eofdcm qui fcpcad-uerfabanturin melius conuerfos.

_^ <& Pr&pa-

20

1

lf pitur a fcculo. Vcl,16 Hxcquoque fapicnci*' bus func obferuanda

qua? U. docui,ne Sc dctractonbus coinifcca

j cur,quiahoc fpeciali-J* cer vicio periclicacur

^ totumpenegcnushumanum.vnde Auguf.

t commertifi

h.ibeas.

M,

iddic,in malum . quia etfi malum eft, quod cadunt,ne h.x-

eancinmalocitiusrefurgunt. Atcontra. Impijantemcor-ttnt in malum , quia aim cccidennt, vcl fquod grauius cfi)

:orrucnnt ,id cft ctimmalicet pcccauerint ,

fic pcccato at-

entiunt vt non pccniteant.

1 Cum cecidcth inimicus tuus. Supra iufto infidias vctuit.nuc

mtcm vt reddat te perfectum ln omnib' inimicis , etiam li

jeccauerintMut quid aduetfi iricurrerint,jnfultare ^phibet,

le fortc fi miferace domino ad p^nitencia redicrinc: Sc tibi

imici fidclcs fucrinc,crubcfcas:quia aliquadoillos defpcxe

ns,quosdiuinagratiaadvitam fcruaucrat Sed quatupotesaccmibus condt>lc, & vt refurgat iuua, etfi etfectus conatu

fequitur.gaudcb.s dc fanato quc egrotum dolueras.Si non,

f bcneuolentia:,Ciunenfructu non carebisante Dcu. Vcl

itaj

^Nogaudeasdecafuinimici tui, neforcc dominus fuperbiacuam,

ISiCOLAVS Dt LYR A.~~~

1 ipfe intellrgit. Si dicas vcrum ycl falfum, &c fecundu hoc

teddet tibi poenam vel ptarmium.

I Comedefi. Ad liceram,in cerra promifsionis in qua regnaait Salomon mcl abundac, idco in plutibus locis ve.tef.dici

citurtetraabundans latte&: melle, &c eo reficiuntut homi-

ncs corporabtor3 sic cr dod. Dulcis eft & bona & fpiritualicer tefeftiua.

4 Qâm ium . Cordc meditando& opetcadimplendo.5 Hakbisin no. fcilicet in bonis futuri feculi.

Et fpes tua. id eft etfcctu non carcbit , quia ipcs efi certa

^xpectatiofucurarbeatitudinisvtfijpradictumeft.

7 \e infidte. id eft occafioncm cum diflfamandi , eo quodin aliquo deliquit,& fubdicur caufa.

8 Stptks enin,. id cft pluncs,quia vica pra:fcns finc peccatonon potcft tranfigi dc curfu communi.9 Lt re. id cft le cn endabit.proptcr quod feruanda eft fa-

maeius.vndedicitfaluator, Matth.i8-b quodcorrectiofratcrna pnmo dcbct effe in fccreto

,vc iic lcructur fracris fa-

ma,fi emcndccur cx cali corrc^lionc.

10 iwpâcSinccorrcttionecali peremendam.&ideonoliceft cum iltis agendum ,

fcd magis funtaccufandi publi-cxiuftitix- & punietidi,quado non fperaturdccoru emeu-datioticcxfectcta cori CLtione.

I I Cum cicide. [n ahquod malnm pcena?.1 1 Ticgaudcat. Motus fonc odij fcu mimicitix,fecusaurceit qn talc gaudium ptocedit cxzelo iufticiîdco lcquitur.

15 Tfeforte. MotusRialusanimitui.

14 Et aufe. Et fupcr te conucruc ipfam.

Verdis in me-

Qômodo fcr

iu ndum pria

cipibus.

I j 7{e conten. id cft cum incorngibilibus vei bo correitio-

nis, quiahocinutile , fed uidcx dcbctcontenderecum tali-

bus poeiiis, vt a malo arccantur,& alij tcrrcantur.1 6 Tê amulerit.id elt imitens.1 7 impios. Cuius caula fubditur.18 Qônia non.Scd toii fua fpe ponut in bonis huius miidi. Ub.iua.1 9 ttlucerna. id eft potef tas eorum finietur.ao Time rfo.prmcipaliter. 21 Etregem. Cûiefreius vicanus in tcmporalibusfecundario. 21" Etotm dttraclmbutmn commfcearii. Eorum detractionesl.bcntcraudicndo.a i H^joniam lepvntt . fdlicet detractons Sc eius auditoris.

14 Et ruinam vtriufque.q.duvMc magna erit,quia pofl tui-

n.m culparincurrent ruinam gchennar.1 j Uxc quoque.qox fcquuntur : fic coniungicur hxc litcrvt

in Hcbraro.

16 Sapientibus. \d eft iudicibus & cis afsiftentibus.

zj Cgnofccre . id cft ex aliqua familiaricate ei condefccn-dere plus dcbito.

i3 \on efi bonum. Quia cft contra veritatem iuftici.t.In ta

lienim cafu fandumtftprshonorarc ventatem. i.Echic.

19 Quidi.Eu pro muneribyfeu familiantatibîuftificado.

3o Maledtccnt. Per populos incelliguntut gences.qua: non

lunc de populo Ifrael,&: per tnbus populus Ifrael in duode-cim tribubusdiuifus.

3 1 Qui arguunt.luftc peccatorcs.obfcruando cempus& Iocum ,

6C alusdcbitascircunftantias.

3 x Laudabuntur.id eft laudabiles effidentur coram Deo SChominibus. 3$ Et fuptr. Dei&populi. 34 Labia.xdcft paccm rcformabic, cnius fignum eft mutuumofculum.

Tom.j. Hh 4

7S> GfoI.ord&Nicoj KieLyra. 1710*

A

t fcJ'lC,

Pi sptra.ri rpararo opcrc ag-um diligctcr exerccre,

eft

tuulfif iniauiwris

tm:bus ,o&

y"nrul

tuum,ckprtt ibunoim cxco-

b Ter run bominis p.gri tranfi /, <#* /<*>* vbieJm u; .';;' >:'.;

PeragrumvjiKac I

lcuiuili

infpiccK

& rponact.PrgparaforisopustuLm^cniigciUcrexerCenorum; V*g*j

1 * tnnm &noltea seJificcs domum tunrn^. Nclisteltis hultra ? b, c vuam ir

Jsr fojeat n: ;icccj;i5.(ninoinb tvu- - iwiwKwuipw. ncgligcntis: (Juani

lcrr.vVpofl a^ncx-contra proximum tuum : ncc 1 hctcs quequam labijs tuis. vmcxvcl fpin* rc

Crv-.iuind 'VUn.C-.

. !,n5 i nulll jJi.. _..

'

+ * .erv-.iumo ivun.?dificarc, quod \

rmiqiic x >on

itsdifcimusquanr^m vitx rnunditia

&jnCogitationcri;i

ftruamus. Dlecnioi

extcrim domum a*-

dtricat,qui(ttmum.imcorponsa fpi

niS vitiont.npurgatik u deOdcriorumf ucesincarn s.igro

îSl^fic^Jnrusw

N- dicas-Ouomodo fecit m.hi.fic faciam ei : & reddnm vni-1 ^*

4 qiarej.r^.prid^t^n. f igunt, redelI .

,f...ler agruml.o o. t.anfi.

b cuique fccundum opus fuum . *er agrum hominis pigritran-

fmi, & pcr vineamitulti viri : Et ecce totum replenerant vru-

cs:operucrant fupcihciemeius fpmae,

&maccna lapidum*

dcftrudraerat.Ouod cum vidiflem , pofuiin corde meo,&Non e:l in heb.

t

cxcmplodidicidifcip!iuam.V{quequopigerdormies,vfque-

quode fomno c#nfurges>*afum inquamdormies,modicum

dormitab.s Pauxiliu maiMJS coferes, vt quieicas, & ven ict tibi

quafi curfor egelhs riu, &mendcitas,quafi virarmatus.cj viicurum fabrica

fameboni crcfccncc

dcftruacur.B b t

'

'N I C OLAVS D E L Y K a.

Qji rcHa wr.Illc cnnn qui refpoodcc c.< cnniucrfo.vcnca

tem tugicndo,n6 rcformarpaccm, fed maBisdtfftpaccarru

I T>.^pjraforisnpuituum,&d.l^.Huc vcrfum cxponic Ka.

Sa duphciccr . Vno modo fic . Vrj&tr* forh oput t*m. i.pro-

mdetibi deagns& vincis,3calijsad vi.tam ncceUnt-i.Js.

4 Ei ptfca. i.accipias vxorem & facias prolcm. CoiuncttO

tir.mviii&nKilicns&cducacioprolisfaaunc domu;qu*nale c;uberliarc:ur , niti praxederec prouitio nccetiaviotu.

Alio modo fic.Prxp4M fods opus twrtw.ltudeitdo iicr.nn fcn-

pcuram. Kt diltgenccrexcrccagrum cuum, vidcrtdo glolias

dovtorum . Et pollca xdificts domi-m tuam ,ld cft tac Cibi dlfci-

pulos pvr fanam dottrinam, aliccr cffcc ordo pcrucrtus.

3 -*yj fn teflis. id ctt finc nitta& rationabili caufa.

4 T^. Ltl!'f'cn.]n.im.idef\ vctbisadulaconjN.

$ 71t4i(4U ad oppoficum vctbis comminacorijs.* v rr

6 Quo-

"CTP V r. XXV

plcnt,qtiuincoidc

negligcntium pru-ricntia tcrrcna dc-|

fideriacV: puctioncsi

pullulantvitiorum.vndcindcftdcriscfi

oisociofus. Etmacci

rialapidumin viner

vcl agro viri fluU

dcflrucca lacec: cuir

inccpca vircucijinur i nunina, vcl impro

bicate hominumdi

ccptus vcl diaboi

pe.fuafionc quifqui

ncgligens perdic.

10

a X~T êijuoauepara.Hmc nouoordineloquiinc ;

pit,& vc

fl non ad audientc, fcd fccumquid ratio vencacis lu-

b^cpcrtracStet: in qitrbus tamen quiiquc qu:d caucrcqiud

appctercdcbcat,agnofcat.Cîas qutdcm parabolas vin Lz^

chi^traflulifTcduiin

cur,qiiiaforliraii vfqj

adcumdifp -rl^habe

baturaplur.btiS)pro-nr ex ore Salomo-ms Knul dictas ra-

puir.mt: iclpereiusindultnjm colUdx,huiC bbcllo infertx

luiu.Not.i.ndum quialii bts parabolil nutltoplura funt allegorica ,qi.am incj-t ris ex collacione rctum , fcilicct qux figuris aptar Vt-

denuir.

b Ctri4i).Clori4dni. incarneapparentis, eflhumani-

t.itisiiugis quadiumitatisnatura moruluunoculisoflcn-derc:

6 Jkiu '> 'dojccit. tahs iinui uim interendo.

7 Sic factam. quia nullusdcbctcffciudex in caufa fua, fc

dcbctad fupcnorcm recurrere. cuiuscflintcr homines u

flinam confcruarc, 5: iniuriantc$corr pere.

8 7>. r* grum . &C ad fcnfum patet hoc in poffcfllonibus p

grorum.$ Qji )d atm vi. quia fipicntes hoc videntes,nunc magis fc

licitidefuis pollclfiombus cuflodicndis & colendis . Ali

modo exponitur, per agrum Sc vineam mtelligcndo hoir

nisconf ientiam.quxqu.indonegiigiturivarijsvitijs rcplt

tur. C^Mod confideranccs fapienccs virt.circa prepnam co

fcietui im purgandam funr magis foliciti.

io yfuequopiger. Hoc pnncipium non eft in Hebraro,f<

tncipit ibi vcrfus.

ii Tan.minquamio. txponaturtamentocum vfquead f

ncm capituli ,licut c\pofitumcft fupracap. 6. vbiponuulfta fcntetuia ,

& qtiati fub cifdcm verbis^

decc . v^Teptnrus^miraciilis & nWfticis locucionibusquar

apcrcis verbum Dci, id eft filium f.icert : vndc fe magis fili

hominisquam filium Dciappcllacc inwftiga. Sermonem quo fc Deum ( quamuis obfcure

fignificaCjVCillud : Ego& patcr viiurtifutnns,& buivfmocl. Di

niquecelaiisdiuinit

C \ P V T XXV- tem & prtjredcns hi

itquoqucparabolacSalbmonis.quasttranftulc- [ ^^"1^runt viri Ezcchis regis Iuda.Gloria Dei clt celare , ^^,^ 1

Deit..U. Ai)o%

'.o!orum. b Pe.fcrutari.

verbu

1 Apo.oiorum. o rciiinran. -r -l /

Him|tkglorianfgam inueftig/re

t fermone. , %%i Apoltolotum . Scient:aai>oitoloiumnoftiam|ragilitatein tranrcendit. '^-

* C.Tlumfurfum ) 6ctcrradeorfum,&corrcgu1

minfcrutabilc. 7 F'^gaci.

nis glonam mcru

nam illicoaudiuic. Beatus es SimonBarionaûiacaro^t.d Cxlum furfitm & te ru . Sicut alticudoceh <Sc profundittcrrxabhominibusicin non poteft, itafcientiaapoftolotk prophctarum, qui arcana diuinitatis fpiritu reuelancc (

gnoucruncsnoftrain frag-.hcaccm cranfccndit.

Diuific

Tr jrnljrio.li

ucrfo modo

J.c,'itur.

NICOLAVS DE LYRA.C a P. X X V.

H^t7'rf-t/'

>

p.Hicincipittcrci.iparsprincipalishttiusli-. n qua poi.uur tcrua collccho pjrabolaru Salomo-

i i. J.tdiuid curindnasparces.f.in prorrmiomiSdcravracu.

S CUuda ibi Glwix Dfi. ln pnma p irtc ponicur maccna hu-

juvc<illec4ionis,cumdicicur. I Hxtyi.o./.if^.f.quxfcquuntur in haccoUcctioncikaucorparabolariim ,

aimdicicur.

j Ja/o/.o/aV.i.trditxaSalonu^ne^fi: aucorcs collcctionis,cu

<lf. $ ,'i it fl.ttc. i ftudiofifui ccmpons & de cius man

daco.Nec accipitnr hic trauflatiodc vno ldioinace in aliud,

qiiuSJomon protulit illas parabolas Hebraicc,^ fic fcnp-fcrnnc e.\<; vin tibi allftcotci in fchcduiis tn diucrlis. Sed vi

ii l./('chia:inaslch.'di.il4scolligenccs,adîderunccasdua-bus pr^dittiscollecbonibusiain ,ina- policis in hocltbro ic

icific in mai<riauconcaccquaantc. Etiftatranfpoliciodc khcdnlis inhochbrovocacurhiccianllacio.viidem Hebraro non habecur,TtanflulcruncJed foi tificaucrunc,impoiicndo iii libro autcntico. 4 Cloria Dei. Hic confcquentcr

ponitur

ponKtirtraccatus.Ecdiuiditurin duasparccs,quiapnm< [

nitur eruditio SalomoniSattiua, fecundopafluia.c.20.Pr

mainduas: quiaprimoponirurdifciplinacorfierudicio.S

ciidoincrepacurindifciplinatorumobftinatio,c.29. Pr9adhuciuduas.quiaprimodefcribirur vircutisbonu, fccu

dovitij m.tluin.c.28 .Primaadhucin duas,quia pnmoin'cicad vittucisbonu.fcu*orcmouecimpcdinicncfi.c.:7.i''ma adhucin duas.quia primo declaracur bonu qrt vii cim

debct.Sccudoaquibusrcmouct''. c.2c5.Circaprimfi df.

riaDci eji cr.i.facr.t fciiptur.cfccretuin, vtexponit Ki.Si-

cutprincipia.Gen.^ Ezechielis velatetradunrur,vr irifi

les irridcancur,ac: fideles ftudioficxerceant^&profundi';diuinz fapicncifj admircucur.idcofubditur. j Etgloria

idcftfapiencuin,quidebcncaliosrcgere. 6 Inutfligve

quajrcrcfenfumfeimonis diuini occulcetradiri :c:exh

funcfapienccsabali)shonorandi,quiahonor debeCvirono folu morali, fcd ec incelleduah .- vcruritn non oia fur

fapiencibus in lege Dci perfcriitada.idco fubdit*. n Ce!n

j.quancu diftac alcitudo ccli acerra,cV quantum diflac ci

crt

Piouerbia C;

iDe fatwUiurt nttws,'* ffguHiimn ceremoniarum .

tifer rubigmem dc argento ,, & f egredietur vfs punffi- .

a mum. Aufcr impieratcmde vnlturcgis, & firmnbitur uifriria

b thronuscius.Ncgloriofiisapparcascoramrege , Scinjoco >

magnorumnettetens. t Mclius eltenim , vtdicaturtibi. j

Akcndchucquamvthumilieiiscoramprincipe. t Qucvi-ISi peccaue-rit in tc f, ver

tuus.corripc eum, .. _ nteite,& iplim. fuUim.

*

deruntoculi tui , ne proferas in iurgiocito, ncpotteaemen- s

dare nonpoilis, cum dehoneftaucrisamicum tuum . Cau-*

fam tuam tra&a cum amico tuo, & fccrctum t cxtraneo ne8

reucles , ne forte infultet tibi cum audieiir,cV exprobrare non*

cciiet . uratia,& amicitia liberant,quas tibi iertia, ne exproc brabilis fias. Mala aurea t in lecStis argenreis,

a bumin temporefuo.Inaurisaurea tmargaritu..c arguitfapientcm,cVaurcmobcdientem. Skwfrimnitibin ll r

atTemoorepradica.ionis.in.crferuoresperfecjuentium.

1U1^ IH '< m. bed CIl 111 feruerib

1M.cfl1si]uideinmulta,operariiauteinpauci.' ti paleftina,non parU

j;> V ic

e Jj^ '*/. dclcclabileeft.tifu-diemcflisjitalcgatushdclisei, quimifTteu,animam illiusre- l8

bito frigus ( quomo-

a ^/cr /w/.vrrf. Aufer impierateperfequendi Chrifti.mos/ detnimo S.iuli,vel buiufmodi , 6c ciun Chrifium piaxlica-re cceperint , firmabirur iufTitij,c.-ithcdra doctrma,* ebrum,qtiam prius ad ruinam fua impeJlebac impiccas.citm iufticie

deirepugnanccs fuam volebanc ftatuere.

jlufrrimpieta. &c.

Qjll pntftlllt popU- i f Supernciem liter.T.

liSjfivolunt firmumc

rflefoliufuum, fcm-

tfrhilaritatc,^: r,ra-

:ia vulcus plenos-x-nbeancne perarro-

l,,:.intiamrigidi , plc-)is odium incurrac.

I [' T{cgloriofut appa-cas . Sicut fupenus

. irarlatum, nunc fub-

, licumnionec:illum,h

jchilarem vulrfi o-

fedacfubiedbs. Hucein confpe&u ma-

l brum arrogas appa-?at,fed in mediocri

I oficus loco , fupe-

II ;us euocari merea-k. jr.vnde:Cw inuita*

r^ isfueris adnuptias,re-imbc in nouifjimo /o-

f i. Potcft in rege, &:. rincipcdominus in

lligi,incuiuscon-icttunos femphu-nliari neceile c. vn-

^ z: Humitiamimfubpnl nti manu Dti,vt ex al-

'. vos in tempore vifita

mis.

Malaanrea. Sacrft

t oquia.elcctis com-

C irantur,quiarcquicl oarantaudientibus.

rgenccis,quia fplc-I dafulgentvirtutibuspatru.rnde: Eloquia domini einqu''aea-

I ;>*r.ignecxaminatum,probatum terra pnrgatum feptuplutn. Lcc\o

ornacuimalafuperaddit aurea, qutdiurnaeloquiafpiri-

ahb.fenfib.&: myftenjsplenaexponcdodemonftranc. ScMs.n.mala vocantur.quia de arbore vite.i.dei fapicntia func\ iti. Aurca, quianotitiam amoremqucperpetua?claritatis

cntibus infundunt. Malaergoaurca inlcdtisargenteis, q.

K.vcr. in tepore fuo, quia qui verbum dei opportune nouit

ljxtaaudietiumcapacmtepraxlicare,modoexemplaacdi-i. i patruin ( pcr quorum cuftodiam ad requiem puenirTaji

_

"

ternam,

NICOLAVS DE LYRA.im terrx ab eius fuperficie,& feereta cordium^ maxime fapien-

in,&qui fcinntcorda fua celare,& ficfoti dtofunt nota,taliain-

omnonfunt a fapientibns lejftm perfcrutanda,vnde propbctx>&tfoli ,&do3eres vtriufqtc teflamenti de talibus tacuerunt, & de

i

conftmilibus,qu ptis bubot noxi*iuriofitatisy quam vciliutts

aicitAug. i Aukvru. ideflK(icut ablatarubigine de argen-ftmatur inde vas pu>i;Ji't,um,fic ablata impietate de regnojcma-tp'<rum i& iuflitia foitdaturn.

Nec glonofusappareas coramTc vltra dtbitum ingercndo,'xhoc fcquaturtua confufiojdeo fubditur.

Melius cli cnini, vt dicatur tibi. Etpatet.

Quoe vidcrunc oculi tui. idai,maUproxiuu tui,qu* in ftcrc-

fidifli.

Ne proferas in iurgio.C/fo a'iis propalandn.Nc poitea emendare non poffis cum dehoncftaucris, i.

ddmfamamproximo tuo.quem txfifli.

Caufamtiiam fc tra.cu ami.tuo.</c cuius fidelitatc non dubi-5 - 8 Ecfecrctumextrancononrcuelcs. cuiusfidchtatemxoi-at. 9 Nefottcinfultetttbi. exprobrando i publico dcfe

'"HqutmdlxtMi fibi m fecrcto.

|Cratia,&am;citialibcrant.i/?e>e>/Hf nonefiin Mebrto.Mala aucca./rfi f},pnmtlli aurei ad modum pomiformati.In

le&isargcntc./iww addcconm.

Ccû loquitur verbum in tcpore (uo.i.fic obferuatio tempo'

dcbuiinprvfercndo verbum bcnum decorat illud. Quodautcmpo-tentts

'P- XXV. J7

rernam) njxra l,ccra replicac, modo ftiauiorcs m Im&W )>

ipincual.um fruchis, quibus pia audietium dcfidcna pafi acremoroliterc velan.incpandir.d Jnamris .iUria

>*>?^t<<mfit!ge>,u Reftc humilis nud.tor ifiauri aurea: coparatur, du hbcntcr inctcpaci ac docenti awre

1 9?,m eiocjuio

accommodac.iam ie

ad pcrcipicndam cla

rit.icem fapienti.Tce . .

Icftispr*parat . iam rfiet,ndc'

fupernx lucis viiioni

appropiat.Magiflereruditus , maru;aric

fulgenti , quia dumcmendacionem mo- ,

rum.dumfupcrnorulato-^kiencia pie queren-tibus aperic , quafiaureoornacm m./io-

rfinfupergratiorcq; .jtulgorcm gehcnnasardentisanueclit.

o cficutfrigusjmpct

tunum vidcturreporemeilisnigcie.Na

erius.

C ki -. J T Spec em lanftit.tis habens.

quicfcere tacit Nubes,& vetus,& pluuie no fcquetes, vfr f glo^

tV.rtutemoegarr, b fFerendo..qu* propcccat.s itrogantur . c Ûeus

noius,&promiaa no coplcns- 1 Patietia lcnieturpriaceDs &THumiliifttisfeaio. r "fJ>'*'

b fOomibit. e f Contumacie prioris.4 Paratum tibi . Dulcedinem cclellis intelleftus,

^ Suata ?um.ideft,patrumofficioparatur

doinniucfolcc) ad-ucniat :

quodjnccu f vri fe iaftat

diafolisaliquadore- dc domomca

frigeret, fudorem la - J^ . .

"borutergac,ardeces t-f

aP,entu -

temperecanhelicus ;

. CuibenelegacusafliH,lt . ~. . b , . t- l^^m.iueit.patrumoffidoparatur. ÛI Oene leaCUSa!ll

nguamolhs cofringetduritia.MeIinuenifti,comedequod \\ milaturfide1is,qmc, te ci,q fe mifit, pru-deceragedorepaufac

f riryortoftis. Idem videtur: T{et laclcs quemquam labiis tuh. ...bcd illud cft nc promirtendo honiincmfufcipies ,

<Sc non '* p Mcomplcndo decipias. Hoc auccm,& idem,quod dicic Apo-itolus. Habentes fpeciem putatu , vema-em autem eius abnegantes. 2. Tim.,jug Mclt..uenifii ,

comde quod fufficit tibi.Potcft& fic intelli"-i

quod poftapeitc dicit:Subtrahe pedem tuti dcdomoproxtmt tui Ecftenim cuiufiibcc , vd locucionem, vel vificacionemellc dulcioreni mueneris

, melius eft camen, vc rariu* ve- Nota r-

wsnicndo, facias cu dil.gere aducncu tuu , quam vel vna vicc venicndtandmcu illomaneas

, vcl totiesadillu venias, vcjaftidiar.acun.

a Ucns

<9

tentes antiquitus facennt kclos argtntcos,& a-<reos habvttir Efih. t-

Trobabile tamen efl,qubd illi lettulide quibus hahetttr Eflhcr. \ .erant

argcntei,& aurei tantum extertus,& de alia materia interius '. Itcm

\a.Moyfs dtcit,quod h&c efllitcra : Mala aurca mfculpcui is ar-

gcnteis./</fy?,o/wfa argtntofculpto , ita quodperforamina ai gti vidaur aurum interius exiflens .

14 Inaurisaurea. qn efi ornamenttm auris.

IJ Etmargantumfulgcns. in ornamtmis aliis.

1 6 Qui arguic fapicncem.i</fj?,//c< ilia ornatncntafunt grathfa corporoliter,ita cnrreilio fafla fapienti, & obcdtcnti pulchra cji,& gratiofa fpiritu.ilitcr,quia habetoptimum cffeclum.

17 Sicucfhgusniuisindie meffis .

'Hontoquiturdefrigoreniuis realiter , quia nix non efl decens tempore meffis,ftd de ventv rcfri

gerante mefiores ad modum frigoris niuis.

18 Ica legacus fidelis ei,q\ii mi.eu, qa refrigerat animifui tnotum.

_19 Nubes,&vecus,& plu.no fcqucn.vir.iSrpn.ifih

no co. Sicut.n.nubcsi& ventuspratendcntes pluuiafutur a'n.,& 110

adducentcs, fufpendunt dcftderium hominumptuuiam expefiantiu &fcr confequcns magis aftliguntur,quiaJbeialifruJiraii<r,ficpromijJi*

bominispotentis, qu<e non copletur , affligit animailtius cuipromitiitur. .20 Paticntia

lcnicjtrin.SicutTâbuchodonoforfuitlenitus,& pacificatus expaticntia trium

pueroruinignemproieclorumDan. a. 2 1 Et lmgua mollis. idefl,fuuiter loquens.12 Conffingct duritiam.^/cxf Ungua ^bigail confregit duritia

qttam difpofuerat Dauid infcrre domuifux. 1 .1{rg.i <;.b.

xi Mel inuenifti,comede quod fut5ciC tibi. Vno mi exponiide

Gloford. & Nicolai deLyra. 17141713

vjiui.or

*A lJZLZl:<*br.chi*f.rn. Quire:>det.rutr.du

SSSESp*** vnicfi hominubor^^dbrcrcdco?onc.n, d.ofPcfuam,ndcK Kle, nec vicz pcrcpcrc Ch

fhlnccS imnfiqV* potcii dcfidewttfaUit.s pa tmgcreet

smicnt palliu m die

r r(W- ;/>.SihilarivultuaudiemdcxrahentcmrnilU

das fcmucni dctrahendi.S. vcrotr.fti.vt ait quidamj

non libenter dicerc,quod didiccnt non libcnter twta,

c Metiut ejifedi rc i- <<V> danutisj. Doma eft excclfusA

fccrctus locus. In A:tib. cniinapoitolorumvbiPctruiadiupcriora alcendit ad

ns, quiactfitn

fercriiratc vice pr*fendiliabiturdigio-nsvidcarur indutus

n dic mdicij nudus

paccbicb .Ace. in '*. |W

-

Mf. N.trum aNura

prou.ncia (vbinafci

folct)dicit\nccnu.l-

uimaiabs amomaci

fpccic diflat.Sicuic-

nimfalcm in littorc

maris fcruor coficit

tKoma.u-J- folis, durando in pc-

tras aqius mariuas:

quas vis vcncoru,vcl

mar.s fcruor ad litus

proijat . ita in u.tra

N'n pni fj?ere ^ 31" or ' tet ^t"e -

Cuo ejmuijrt. u'

retd.i.quod l>?r:c imcllt.eiM

f fnrte.

JLVcni

t pxuetfo.

pinc.

orandum ,profupe-r.onbus in Graxodoma Icriptum eff.L

f jlquafri.a. vnde:fj

Sicut ceruns dtfiderai

ad fontts aquarum , \t.

deftderat animamemte >f(w.Aquacrgoir

gida,qucfitieiirisar

dorcri)cxtingoit,6niicius, quidcloi

vciiit.nouaquc!:!

Non cl in Hebw. y &C IllOpiliata gaU

<-orditncmmo.Sicuttineavcftimento , StvermisIigno,ita i0 portat) afl ,-mi |anl ,

V I a Dtcocôral.bui, SclptuujlibusJlm.cmi. ^ j: qU ,a dulccdo JlU)

rriiriciavirinoceccordi. t Si efuricr.tiniir.icus tuus,cibail- ^ v.fionis an.mamdiArdoiemthiritati*. dclidcranccm con(

latur,&abefturcjtl.it.onis libcrat ,

**! quot.die angeli

l6 tcrralonginqua,i.

fuperna pacna def)

dentcs in mundu,iftos , vel in rcnc I

fumcu cibi, neTortc fariacuseuod

masiliud . Subtraheptdcm

tuum de domo proximi tui, nc 1 quando fatiatus*

oder.t te.

laculum,* dadius, & fagittaacuta , homo qui loq-iitur

con-

tranroximumfuumfalfumteftimonium.Dens pucndus,& j

tra pruxmi uiw iuu^ ^ ^ ^.^^ vf:iim , nta ful c

nuJu^.ffut.

nr.tlaflbs oui fpcrat fupcr inndeli in dieanguicia^&amittic {

pCS T laUUS,qUUpCiat rW||t b ,Vruorf, mcn, co ,,<[Vonede,erio, luccend.tut. .

pallium in dic frigoris. Acetum in nicro , qui

canrat carmina'

Non c.t m llebrxi. ... .

lum.*

fi ficierit,da ei aquam bibcrc . Prunas cnim congrega-

bis fuper caput eius,& dominus reddct f tibi . Ventus aquilo

pluuic d aiffmacpluuias.ScfaciestriftislinguamdctrahentcmtMe-

KrrC.n Olilipat piUUW , . a .

^ ilt|iud;neVirt

&mi ,lberum , airectct .ara afeeul.def1den,5 .J

13

4

* JtiS viuculu.C.tnali ohtptate, quotiduni nefarix mulie-

"vbi X-flatc

prolixurcstcilu

intundunt,ardonu-~

b ctnaiioiuPute, ûc

1 s 'XCoaUlt r.i conjumelii. .fSci.

tKAi. mpetram fai.s ,vcl

|iu5 c ft fcderein angulo t domatis , quam curr mulierc

tmpU. gljcic.fim.llimam,

fcd nihil gelid. ngo-ns1

f {t .iuiig'>.

lete.i t.

C

icucic 11 augu.v . # tionesfpccaTctliu

litijriofa , & in douio t communi . Aqua frigidaanimae ,7 roborant , vcl fini

cd nihil gclid. ngo- lltigioia, oc ui uwm ^

o.iS,imeduf.tcii

&c.x g certaminc adi

is.nihlialtif.poiisffi

. . & nuIu iUs bonus de terra longinqua. Fons ,P

)ubcnccm,qucta;neUut"

A"

a^, b L..gua.20

u.xtan^.ramf.l:si g V'

peac & f ve^na corrupta . iuftus cadens conca.imated.irac.6c turujiw ^cu ^,

.

^ __f_ J:^ ___, joi

18 ccrtam.ne adpalnrctr.butionis mc

cunt.

n g Fonx ri<r.EucnitI

ram impio . Sicuc , qui mel comcdit multum , & nongftifciatlaTulgcb

ac hqucfcerc lolcc. . .^ ^rlulfimniT. nlus

Hac indigcniadla-uandumvtuntur.vn ,,,.." .

dci' hurti' te nitro, & multipUeautns tibi berbam bonth,macuia-

la ti ia.quitttetua, Crcpitatautcm in aqua quaiicalx vma,&:

depcrit , fcd aquam lauationi habilem rcdd.c.

c Trttnase.cong. Idcfl, ardorcm char.tatis.Non cnim docc

rct fapicnt.a.vt bonainimico mali caufa faccres.Fit cnitn \q

pc,vt inimicuscrebris victus bencficijs.odj ponac ngorcm,

&. calorein chancat:s mcnti apponat .

d 1'tntut

tAf advltimum,plusvjlentes fapere , qu:

fragilitati humnn^ eoncelTum cft, in iniipicntic foucam<

cidanc.vndead.ungit. -\ ,-

.

h Sicutjni mel. Dulccdo.n.mcllis.fi plus,qua debctiun

(vndc dcledatur comcdens)nccatur:bulcis quoq ; cit inc

lkio maieflatis,fed q vltra modu inquinc, ab cius gloriac

primif,qa vc mel immoderatefumptu pfcrutancis fensu,

nocapitrupicNoauchoc iolu dccquiiq> fapicnsattendc

NICOLAVS D LYRA.

dc melle ad litcram , quod inuenitnr abundanter in Iudea,

&. mdc hommes refiauutur ,li tamcn vkra debicuin acci-

piunt.actraai mellis dulccdinc vcrticur c.s m nociunccum.

Xlitcr cxpomcur ,vtnominc mcHisinteUigatnrqtncunque

Cibusappetibilis.incuiusiumpt.oncdcbcc liomo elic cau-

tus , nc cx fuauitatc cbi tantum accipiat , quod libi noccac.

l Suhrabc. ninu.im frequcnnam prxcaucndo.

z Tê q.\a. idefl,att(_d.atus,fuipicans,qu6dtahs frequcntia

litprodccipicnda cxorcfua,vcl filia.

i OUvri. u . qu: prius diligcbat tct

4 lacubtmyO -/j<j/j,rt.idcfl,iiaitiftafuntnociuaiIlicon

trcqucm mictuntur, fic tcftis falfus illi contra qucm teflifi-

catur,lkutp-tctdctcfhbusfallisconcraNaboch. J. Rc.ii.

5 ucmpuiridus^ pts UJfu^c- Q*n faciunc dolorcm ina-

gnu.11 incorporc6 Qîfperatjupcr infi.in die antufti*. ldc fl,fic lnduci t dolorc

fpcs luper inhdcli m dic angull ic, quando magis indigct au

xilio.idcofubdimr.

7 fi amiitu paiiAir.\n dicfriintis.

i.talis fperans inanitcr fimt

Ihefl ilii, qui a.niccicpallma) temporc quo magis cfl ncccf-

fanu. 8 îeetnminmro.EQ ftu n.crum fpcctcs qu^da falis,

q pcrfuiaacctocrepitatjit tumat.ficutcaix viua m aqua pollta. 9 ilnicantaicarmina. i. k*gis,8t propllCtarutndicta.10 Cnrrii^r/Tfwo.i.hominiobflinato.qaindcnocorrig.tur,

Icdmagisobflinatur,fitirafcitur,Si:adcontumcliainprouocatur. 11 Sici4ttinca*rt7imc>i:u, &-pcrmu ligno. Iftc vcriiis

non cft m Hcbrco , patct tamcn icntcntia, quia cnftttia tfl

pafbo vaidcncciua,^ moruficauua .

1 si

1 1 Si efurierit tnimicus tuus ciba il./i jitie.da ei aquam fW.idd f

fum politum in nccelfitateadiuua.

1 1 "Prunas enim con^reâbis fuper c>put tius . id efl induce; U

ad pcenitentiam de malo, quod tibi fecit,feu faccrc atte I

uit. 14 Er rforjM.rcvMiff.iJ/.lcilicct mcrccdcmprochaicc proxnni.ln Hebr. habctur. Et dominus pacificabit

tibi. fc h

cet illum.qui pnuseratfbiinimicus.1 y Vtntus aqudo diffipat ptuuias. hoc vidcmus ad fcnfun n.

rcgione ifla. *

1*5" //"ri'rr;^/r/i^mrfr4/>r7W.Illecnim,quifaciemi-

ftcm oftcndic, detrahctido cum filcre facit, fccudum Kb

Sal.h^ccft vcra litera, fentus aquilonis creatpluuiah quia ii K

vencus auftralis gcncrat pluutas vcrfuspartesaqnilonat

itaaquilonans vcrfusparces auflrales , vt habctur a.Mcip.

Etfaciestnftislinguadetrahens,idefllinguadctrahensuocacirasdci contrafe.

17 Meliui eiife. in anûlo domatis, quatn cum mu. Expona r

vt fupra 11. L

1 8 îqua frigida anim,&c. ideft,homini fitienti,eft fu]lc

valdc dcledabilis,& fimiiitcr.

19 7{untiusbonus. apportans bonum nuncium.

to Fonsiurbatiispede.r\m ad horam perdit pulchritudii

cx modica mottone .

11 Et vena cormp.quq antc corrupttoncm erat organu&c poft corrupcioncm ctHcicur magis fignum morcis,iii

plc. zz luftutcadens. idcfl peccans.23 CordMimp^.quiadiffamaceummulcumex cafun;

tu.&i dc fcfluca facit crabem.

14 Sicut,quimelcomcditmultum,& non e:l ei bonum. quia

pttrcomaiioru>eKCcuum in naufcam vcrtitur.

ro-

Sic

7\J

Prouerbia Ca VvVI.p- A^v 17i6

:detiam ncca.niijt

:de acque vtiliter

irc potuil immo-cr.itis fcrmonibus

uitiiia rcddat. vndeddif: Skut vtbf pa.&c.

Sicnt v;hsj>.itcn^&c.Si cnim murim filcncj non hcr,pa-tcc

cft ci bonum,fic tcjui perfcrutator cft

maieftatis.opprimetur>

agloria.Sicutvrbstpatcns, &abfquemurorumambitu, \kZ

vir, quinonpoteftinloqucndocohibcrcfpintumfum.3

tet inimici iaculi;ci f>

uiras menns.&cum r quiinwiftj-fe per vciba cxtra fe !*

'.

r R"" al>

meripfam iacit, aperru"ur

- ,.tam fc aduerfuioo-

ltendir , qu.im tmm ijlefiric hbore fupcrat, qu.into & ipfa,quc vinacurôncrafemctipfam per mulciloquium pugnat.

NTCOLAVS DE LYRA.

Sic qm perfcrntator e/?.curiofus,& pra?fumptuofus,volensloincellectu diuina metiri.

Qpprimetur agloria. i.dminic lucis excellenna. Nam ficut

c * <,:cl! rntia

CKccllcntia lucis obtunditoculu , flcexcelletia diuinarrnaicftatw cxcccat calis inucfiigatons incellcccu , & fic cadic I er-rore. $ Snutvrbspatcns. i.ficucmcerioracalisciuicatispatecvolctib. igrcdi,fic fccreta tal i$ hominis patcc alijs,qa ex abudanscordis eslog/, & liccalisloquacicasapiccordisfccre.

c a p. xxvr.

QFornndontxm xiiatr. Nix icfia:e,& pluuie in mefk\n

fecutiohes mfideliu ccmprcpra:dicacionis, cj durregrauiores lnfifhmr, & c.-lore m muJcs impccJiunt dilc

oms,&fruges boic operacionis fedant,quib. gloriafiulcipararur, quiafi.-n-

m unc. M.iledici c'-tn rrgnum dei non pofjidebunt. No auccm finc i O" .b.

caufaaddic. MaledieTrmftujhaprolatum. Eftenim malcdidu Aab.uixcadniinam rufiitia.vc: Trcuniatuareiurr.fttin perditio>e.-<,. Mmh*.ib.Ec anathcmata ccclefix,dc <\\i'\bus:Q^ndcunquclig.iucri$ fupirtcrram,e>it {tgatum,& in calis.

to cathedra do-

firnbuicur,que

;:rhocccclefia

,vc

fidelium perfecu-jncl.Tditur, quodriana; tempeftacisarnitas probauic.

Tâmficuta.Vcr-

icomparac auibus,

iiapcraeracranfuo

icaboreloquencis

laqdiencen i, fed a-

; fa?pe rcfidec,vbi

iilitas auc nccefficas

icft. Verbaautem>n difperfa in vccu

icfcunc,fed cun-linaiKorem reuer

itur , & vcl beneiolaca iuua.nc loque

,vcl malc grai:ac

ivtproomni ocio-

|

vcrbo rarioncm in

|c ludicij rcddcrcimur ; Quanco

jagisaucem maledi

inon,quemaligne

C A P. XXVI.,

a fNon indo;ris honot docendi commirtatur.

Vomodo nix 1 eftace,& pluuie. T mef- ?

fe,ficindeces cft ftultogloria . t Na 4

ficut auis ad alta traluolas , & palTer \

quolibet yades, fic malcdiclu fruftra 7^ ln ptofeientcm. 8

atu

,C Jôn re. &c. \e-

fpondeflnho iuxtaflul-

titiam. Non funccon

tran'a,vrrunq ; cnim

pro ccmpore, .& per-Jonarum diuei fu:'.ce

cpncoi dac . dum Hc

ftulcus conccmnic ,

quia non rccipic fa-

picnciam , & ffylta

fil.q c.iiluJ.

prolatuinquempiafupcrucniet.Fla 9Plcnc

!am & li

'f11- 1 ,

' V -

'fupcrbia a fua dcii-

gelluequo,6cchamusalino,&virga |J cicurfhilntia.vndc;

in dorfo imprudentiu. Ne rcfpodeasftulto mxta ftultitiam fua , nc cfficiaris ei fimilis : Rnde flulto

iuxta ftultitia iuam,ne fibi fnpics elle videatur . Claudus pcdi-, a f Prxdicationis . i

bus, t&iniquitatcmbibens, quimittitve'rbapcrnuntium^Hsrrticum.

ftultum.Quomodopulchrasfruftraliabctclaudustibias,ficindccens eft in orc ftultorum parabola . Sicut qui mittit t la- i0

"UUJ

fpegssdK-amcnliu venera.nr inir.i. IH^retfco. IDoccndi. 2 1

^ 1 11 '

^T.^^ 1 "? tlapM/*! pre-

l*

H16

7

19

Fatlus fum infipies,voi*-Cr.i.c.

te coeyjflis.

d CLmdu$ pedibus .

Porcft fapiens ftul-

tum mitccrencfcics,necramcn fapiencia:^\x gloriam pcrdic^

quiadcignoco ,bo-

num quodaudiciar,

pidem in aceruum Mercurij,ita qui tribuit infipieci honore 2ircci

jUni fc

iens '

5"c

- V' 1"11 ftinfa -

iiClt pra-dicandum ( e/1 .nuema-

,.; Claudus cft pcdibus: eeruusMercua ^Punitiones. b Ôpertbus

Quomodofifpinanafcaturinmanutcmulend,ficparabola **fnl ! i r r , ( c-llriiquitattnit!. CJUia !_, ,, j:

in ore ftultorum. . Iudicium dcrminatcaufas,&quiim-'*| & apdtoiboni foris S.hrl;infonce faculancur

,fcd & illa, qua: ncgligentcr paffim in inccriora fui feofus b.mffu nultiti.r dcbmt

1 "^ *"* '^ f

oflibetprofcruntur.no alium, fcd ipium malcdicu oppri c Qjromodo fifpiua nafuaur. bpma nafciif in manu temuleci- Jl2^1 !

; ^ cun\

NICOLAVS DE LYRA.CAP. XXVI.

ôraot/ow/r/^rfnd.InprincipiocapituliprcccdctisofTc-

dit,quod plonacft fapientibusexhibenda,hicconfe-lter oftendicur, quod eftinfipientib. deneganda diccs.

Qômodo nlx in aftate. eft indcccus fupple,quia eft contra:uram temp.iris.Et pluuix in tmlfi . Qnja fcgctes peiorant,&: ad corruptio-

tmdifponunt .

Sk indccens cjt ilultogloria. i.honbr in publico cxhibcdus.

'Kaw//cij.d./(7/cj.f.IftudNam,noncft m Hcb.fcdabfo

incipic vcifus.Sicucauisad alca cranfuolans , f5:nefci-

: vbi debeac refidere.

Etpzffcrquolibct va. i. hinc&indc,quafiinincercum vo-6 Sic tnaledi6lumfru.prola.iSme caufaracionabili.

In quempiam fnperueniet.i.in proferenccm,vel aliqueami-im eius,nefcitur tamen in quem detcrminacc.In Hebr.cur fic.MalediBum ftufira prclattm n'o venirt, f fuper i llumlem profercur , ficur auis vagiuolahs adlocum certuinivcrtitur. 8 F/ê///nc.fcilicet indomico deccns eft.

Etvhga. correpcionis.In dorfo im. quia ctfi non corrigantur, alij cii cerfcntur.

êre.itulto. i.ne refpodeas ffuke,ficuc ftulrc locuc9 cft.

7{eefficia eif. q.d. ficenim tfleslibifimilis inftultitia.

fylpondeflnlto iuxtaflultitiam. ideftfuam ftultitiam ratio

silitcrdcclarando.

\cfibifa. qtiafi dicat per hoc C\.\^ pr.xfnmptio confun-tur,& alij ab cius imicacione rctraher.cur. Ec fic hec ppoiihvUxt.i,alitcr, &alitcraccipirur inprimo vcrfu,f3ifecudo.

1

Claudutpcdi.qui patitur dcfcstum in greffu.16 Ini-

1 6 Imquita.bi. id cft pocum fibi nociuu m. 1 7 Q,,j p.ittit

vir.ptr nunt,it.nfti,l.i.i;t \\s eft pr^dictis fim.-l-s, quia fUiItus tfucius prouocaccum ad quem mittitur ad iratn, & fic negonupeioratur. 1 8 Qômodo pul.frnjl^ la. q nia indeccnter in-ccdit. 1 9 Sic indcccn$ eft in oreflul. r.doctnna,quia mdece-tcrdocet. 20 Suinqui w/f.i.ad ardificandum templum inhonorcmhuiusidoli. 21 Ita quitrtbuitin. quiavcerquehonor perdicur . AI10 modoexponicur inrelligcdoper Mcrcurij accruum ,computum c6,cj,'Mercuiiiis apud Gencilesdicicur rariocinarionis dcus. Rariocinacioverocompucusdicitur , in quo antiquitus vtebancur homincs lapillis , ficut

mododenanjs plumbeis,vel ftanncis.Er frequcncer ille denarius,qui ponitur pro vno folido, amouecur dc loco fuo,5iponicur pro vna libra.vcl pro viginci, vcl pro centum,fic m-fipiens , qui debec eff ; in mfimo loco.ponicur aliquando ii\

ftacu valde honorabt]i,& eft in magnahominum repucatione,qunmuis in fe non plus valeac, quam ance,ficuc ncc dcnarius pro ccnrum libris poficus plus valec in fc,qu.im policuspro vno folido,vcldenario . Secudii Hcbr.hxc cft lfa: ucm,qui rmttit Upidem in palmafundx, q eftlatitudo cxiftens infunda.- mcdio

, vbi ponicur lapis,vc micracur in altum concra nacuram lapidis, cUiUs eftcfkdcorfum,icahonorcxhibicus \\\

fipicnci eff contra racionem, cum exhibcdus fic foli fapieci.2 2 Qômodo fifpinanafcatur in manu temulcnti. idcft, ebrij.2j Sicparabola. idcft,doctriria.

24 in orefluhorum.Sicnt cnim cbrius habensfpinam in manu pimgic fc,& alios, fic ftultus doccns,ucl prardicans.2 v ludicium deteminat caujas. ideft,pra:fcindic lites.

26 Et qui imponit flulto fikntium. cuius loquacitas eftcaufarixarum.

I Irai

\y\y GIoford&NicolaideLyra. i7;C

<5

11

'4

5

\6

\ Oe prjtfmn-

f .-fiicauofus.

cumiopcri'-"- efaftx 2 na r rabi nc pftfi

uuicamalib^ fcmic ponit flulto filenrium,iras mitigar. t Sicutcanis,qui reucr- * 4 ciam, ticque excu

illeccbns punflio-a* '

ikîh... ? fando fempcr in k

tituradvomirumfuum , ficimprudcn,s,qui iterarftuUitiarrL,6 a '"' corpori$,fi

__.,.A .i r ri j -II7 ctitoltium in card

b fuam. Vidimnominemiapicntcmfibividcri, t magisilloa ^Dubolu. b 5Il

c fpcm habebit infipies. Dicit pigcr: Lc'o cit in via>& leena in

a 1 Mata deleftajionu. l> fAd opu

itiiieribus . Sicutoftiumvertiturin cardinefuo, irapiger in

t lectulo fuo. t Abfcondit piger mnnus fub afcella fua, & la-

d boratfiadosfuumeas conucrterit.Sapientiorfibitpigervi-a ISeptifonnlgr-tia imbutis. f Scriptutx .

c dcrur , ieprcm viris loqucntibus fcntcntias . Sicutcjui appre-

hcnditaunbuscanem , ficquitranfitimpaticns, & commi-

fccrurrixajalterius.t Sicutnoxiuseft, quimittitlanceas , &ficittas in mortcm,ita vir, qui fraudulcnter nocet amico fuo

&cumfucritdcprchenfus,dicit: LuJensfeei. t Cumdefe-

ccrint ligna , extinguetur ignis,& fufurrone iubtra&n iurgia

conquieicunt . Sicut carboncs ad prunas, & hgna ad ignem,a T T ilii iiin inniiihltl-lîiil

fichomo tiracundusfufcitatrixas. Verba fufurronis quafia ^Suijulat laadera ucrborura,*c u_uaT:t unde iorgia feminat.

fimphcia1

, &ipfaperueniuntadintimatcordis Quomodo 19 perfecifTc monfl

(i argcntofordido ornare vclis vas fictilc , fic labia tumentia *

c^sltutquiop. N<

cumpelTimocordefociata. Labijs fuis intelligitur

inimi- 32 verbis contcndc

cus.cumincordetraCtaueritdoIos. Quandofubmiferitvo- 33 ad nihilumvcilee' ij-- r r i*4 n 'U ad fubuerfio

cemfuam>nccrcdiderisei,quoniamieprem nequmar iunt .. audientium.Quici

llleccbns |U"

prs oiiuntur fn-lc-

rum,qiiibu$rcLte pa

nbob,qiumfTul:usr affimil. tur

quta ttfi vcrba pru-

driuiainoiiicdicirc,

inhis nmenvicioiii

puncboncs qmhus,fkao. vcjfc t vclpioximu

lacrrar ,Yitarc non

rtotut S.Tpccmmdubonaditit, aut fuam

)jiidem,autv:t. C

rat|oncm quericalorutn.

a sicHtunh. Cants

voincns.eibumquo

pcctus citis prcme-barur, abiKit . cuin

rcdic ad vonvtum,

quo lcuacus fuerac

onpratur , fcquiad-rniffam planguntncquitiam , quxmcn-tis intima deprimc-

batjcoofitcndopro-

ijciupt , quam poft

confclTionem du:n

appunr,rcfumunc.b ViiiiM ho'i>:rm,.

loJB.t g. In iudicitim ergoinhuncnnuidumveni

)**" lpycqu:npn vidcntvi

deanr,&:qui vidcnc,

cxcifi iiit.

C D;ci(p!%er. MulciC cuni vcrba cxhorta

7

8 nc vcrtiintur,\-mt(

docxirc ad opcnn 8

10 dum,modoadquic^11 fccndum rcdircpn

poncntcs ,in fuisia

ccrcprauitatibusn'dcfiftunt.

dSapientior,&c.S\

l

ptem viriloqucntr .

17 fenccncias , fcpcifot;

18 mi ;j;r;itiaplcni,nrN

19 bis (cnrenrias facr

20 fcnpcurx miniffrajl11 ccs, qiubus fapicir12 ciorlibi ftultusvidli

ij tur,quidicit,vcln

14 deberc,vel non p >

25 fc implcri , qu.r:16 dicrantc fpincuf.i

2,7 clohomincmfacc28 iuffcrunc , &: mult .

incordeillius.Quioperitodiumfrauduienter, reuehbitur 36 que iimplcx fer

malitia cius in concilio. t Qui fodit foucam,incidet 111 eam, J

J f^ rgancimc|&quivo!uitIapidem, rcuerteturadeum. Lingua fallaxnon J9 daci fermonecad

amat veriratem,& os lubricum operatur ruinas . 4 e,us au,5 . cicotoi

141 pic quaiicanislacif

42 re , &:conccnciorl

cioins audiuCjdicfjc vcllc fc viam incipcrciuftici?,fcd a Sata- generarcfed fapicns omnino vicat.

na

NICOLAVS DE LYRA.I h/t< mu.gJt, quia i emoca caufa rcmoucttir cffedus.

a Suut ca<tt,(juiteucrriiurad vo'/iirNtnfnum.cl\ ab^minabilis

5icimprudes,qui iteracftulciciam fu:im . Et intclligitur hoc

dc malitia feu Hultma m;tgna, qux rcddic hommem dco,&;

hominibus abominabilem ,non ds letu feu parua , quxctia

I ul\ s aliquando accidic,iicuc diftum cft fupra ^.b.Septies i

diccAdeUi/lKSy&refuijet,

3 Pidijti bomi.fapientcmftbini. cum camcn non fic, vcl plus,

quam. .

4 M igis illofpcmbeni hjhebit infiptm. iden,fuam lnfiptcntia

tognofcens, quta cft difpofkio quxdam ad quxrendam fa-

p.cuijam.c DicitpnrriLeoefi in l*a,& letna in itinere. quia in omni o-

pcrc arduo xlhmac maiorcmditfijulcatciii, &c maiora peri

cula,qua;n fintin veticace.

6 Sn ut ufiuim vertitkr in cardinefuo.LR au.tcm cardo 1 ignumfirci cjuod vcrticur oftium.

7 ;;.; r^frifi/ffli./o/wo.quiaquamuisvigilrc.nontamcnfur

tit,l.

i[ ;.*.ritiadtcntus inlcctulofercuoluit.

rp icr uijh< ftu< fnb afccllafuj. propter frigus,

9 i : /; ad oifutim eas conuirtcrit. id cft, non folum CX

pigntia n itcrruiiipit opus , fcd ctiam comcltioncm.

io r fib yigcr >i(fur.inquircndo rcquie fuecarnis.

II S/ptCtrV:rislr)(frn!ibusj>HtC'itla<. id cft,fjpiCnClbuS non

(olum |ncd pcriccr,fccJcti.irocxccUcnccr,ii iHtitquiappyhciiiiii au>ibus catcm. cxcitatcum pro nihi-

loarjlemordcndum.j j SittfW ttanftt nr.patiens. id cft, nullam iniuriam paticnsabalio.

14 Co,'i.mfctir rixs altrrjus t quia finc caufanvntatillum,

pum rixatur ad motdcndum ipfum vcrbo.vcl facto.

i j Suut to.tfl. &i patct lcntcnua ufque ibi.

\6 Etcutnfur.de. Cnmcnini non potcft cxcufarc malitiam

iact:,quxcfi patens, ncgat majitiam intentionis,q eft lates.

17 Cui aeJi. qua: fur.t cn?.m maceria 'gnis.

1 8 w /*Z>,idc'fl decradorc.Et dicicur a fonQ vocis,

quianon J- quictit palam fcd inaure.

19 JsssrpMcom.qim eius vcrbafunt mrgij maicria.

ao shu: taibu. idcft adcarbpncsatdcnccs.

& CM

21 Et lingua ad ignem. Vcrutnquc enim auget incendiurrl

22 Sic bomo hacundtis luf.&c.quta iraeft appectcus vindif l

1 J Ver.fu. ideft decractoris.

24 Quaft ftmplicia.ideft videntur finc plica doloficatis.qtlfimulac fc loquiex zeloiuflicix,velpropcerbonumini[cui loquitur, vel de quo loquitur.ic Etipfaper.r.din qtuaintenditnocerevfqiicadcor.2<S" Xitwo<ro//rtr.i.fconaargenti,vt habctunn Hebrxo.

27 Ornarevc.vtsfi. ideitterreum,quod non eft decenst -

nari argcnco vcro,fed cancum apparenci,fictic ftannii, vel f

quidhuiufmodi.aliqn ponifincxcremicjcib.godcci cerr

aS Siclabiatu. ideftiumorefuperbixloquenna.19 Cum pcff.mo cord>-,yc. Qvia ex abundantia cordis cs loqsti

Macci2.c.ideo fnbditur.

jg Labiisfu. incclligiturinimicus.quiadifpofitiocordis

paretinlabijs.

31 QândofubmiferitTro. Humilius loqucndo, neappancius dolus.

32 Tê cre.Qjjoniam ftptem ntquhU.ixicft vniuerficas malii

fcu ncquicix, qux per fcpccrjarium defignacur,co quod (

nc tempus fcpcenanodicrum comprehendicur.3 3 Suntin cor.iltius.Eir magno cnim appcticu noccndi

C.u fic modum loquendi,

34 j^w operit odiumfrau. fignis amicitix,vc Iudas.

3 5 t\twla. w4.cii.quia dcprehcndicur poftca fa&o,ficui

citu*dcTorquato, inlegeiulafanctiTyburtij martyris.

16 Qîfodit foneam.P.ums alceri ruinani.

37 incr.ir. cdw.Sicut patct dc Balaan,qui docuit Balach t

terc fcandalum coram iilijs Ilrael.Num. 24-&: poftea ab

occifus cft. Ntim.ji.

38 <<p*o/./.i.jiclocofuo.

39 t\t-ucnetur ad. fcilicec lapis, ficuc videmus fenfibilitc

lapis pondcrofus ab aliquomotusexfuspoderercuertifrad ipfum mouentem,&: '.cdiccuin . Et per hoc intclligii

'

qii6dvolcnsimmut3realiquidnocabile,&confiiccum %

hoc pacicur dcttimentum , quia calis nouicas folecinduc fc

difienfionem, & rcbcllionem contra facicncem.

40 Liuguafal.non amat vc. quia diflbna cft habicu fuo

4 1 Et oslu.c] tiod non fcruac fccretum.

î Ofcra.rui. Denudandoaduerfanjsconfilium,

7'5>Proucrbroucrbia L-ao.XX Vll.

C A P. XXVfT..p.

ilXT Eg!oricri>. Ne fecurus fis ahquado dc fiituro,quia& fi

i> hodie feruts domino . qualis efife in furorum pollis,

|uomodovicamiinire,prorfus videre non vales.f< * /jowo

<<i femper eii p tuid n.

i Graneefi fa. Gra-

lecfr.vd vno cnmt-

iecapicali,quafi poit

|erefaxideprimi,vei

|uafi glareis aren e

nnunieris pcccaris

172adulcerinus.Qni .n. malengit,odit lucem.Hufc iure m-aniii*

ftacorrecbo pfertur. fVlc-lius efi.n.deiiderio corngcndi pa-lam corrigere , qua;n fktdrb pcccandi llmilitcrcla diligere.c lAnimafatnrata caUabii fauumj&c. Anima diuitu,<j lubet

Io.;.c.

confolationefuam.ciuibusdicitur.'

a

. euioribus oncran .

"Bcd vtroque grsuior

on:fiirafiulti,quiaha:c

ipquocercius, qna iincurnala patefcunt , eo

"*crius,vccaftigentur

gijgunt.lra vero,quia8 on corporalc ,

fed

\iDiricuale vicium eft,

[r'uo minus dcprc hcn

icur,eoamplius graac. Vndenonabib-

; ite ira, fed ira fiul-

k dicic ,faxo & arena

I rauiorem . Nam fa-

cntes quomodo a-

us , & fermoncs,ita

Ilcncis quoque mo-

j isexammanc, &ca-

iganc.

Ira fiutti -vtroiue

anior,&c*t. De quopra. Ira cnimiufii

t'pn calis.NadcMoy*. dictum eft, quia exi-

I \taVba>aone iratw ni

flu.Dc c.ili ira di&um

ft,t : Mcltoreilira nfa

wuuper ttijiitiam vul-

b ; a imus corrigitwr

m\lmquentis . Iraftulci

b ^

C A P. XXVII.

tglorierisincraftirium, ignoransgd 1

fupuetura pariatdies.Laudettefalic-*

nus,&nonostuu,extraneus,&non 4

labiatua.tGraueertfaxu,&onerofa 5 fam Pr,)d mincp.ci/* t 11 1 . 6 dulce habec.

arena,ledirartultivtroquegrauior. 7 f sic **. $.tlranon hetmifericordiam,necerii 8 cucauisoua,velpul

V& vnbif^qui fttw.tii rjtis yLucx.6.4.

qui.i efurietis. fpernicaudicam cxleftis re-

gnidulcedinem. Anima aucem eorum, \ alicnum.

quiefununc , iicmnciufticiarn ; aducrfafeculiad mortemip-

pcns furor,& impetum coc.tatif/pi-

d ntusferrequispoterit^ Melioreftmanifeftacorrecl:io,qua

a tVttliora. b t Verbrra. c IDci.f Ftogellat enirn deus quem diligit .

amorabfconditus Melica

rafuntvulneradiligec

ntis,quarn1lde(r,qu3in duboli bIandiroentisdeclpi,quinoftrisraucr erratibus , quali parnm lit, quodpecca-

nms,ik vkraniodum fa-uiens tribulatio,quam doininsdilpeniaritetoleramus .

a 5Ideft blandimenta. b TDiaboIt.c tDiutura. d IMundanis. e Dulcedinem celelris gratii.

"

fraudulenta odientisofcula., Anima faturad

ta cakabit fauua fluftitiam. b TA.Hicrfa feculi. 5 Mortem. c T Beatitudine.

f animaefurie"nsetiamamarumprodulcifumet. Sicutauis

9 los , quos fbucrar, ra

10 pcuicxponiclic vir-

ii cutcs inquibuspro-12 ficiebac

, quidclcric,M immundis fpincibus

14 prodit . Vnde dicit

15 alibi. Sifpir.tusbtben-1 6 tis potejiittcm ajlende-

17 r.tjitperte, locumtuum18 ne dimiferis , Cûod19 eft . Si tentatiodia-2.0 boliinftiterittibi.ne2 1 a bono , quod facie-

21 bas, defiftas.

2J g Meliorrjl-pi, Me-14 liorefttibi , quiani-25 mi fraternadilectio-

Er Crudelica*

ell in ira , Sc

impctlM in fu

rorc , & ciuis

flabic Coiamiuuiuia.

Eccl.ic.3.

trafmigrans de nido fuo,fic vir , qui relinquit locum fuum.

Vngueto, &varijsodoribusde]edtaturcor,ck bonisamici

confiliisammadulcoratur, amicumtuum,&amicupatristui ne dimiferi!. , &domum fratris tui nc ingrediaris in dic

fVtSamaritamis. a 1Vt riccrdos,veIi.euita. *& ne,Vel foCICtatC COJl-

aftli<3:ionistuae.Melioreltvicinusiuxta, quamfraW pro-27 neditur, quamger-

fveimum. iconuadicemi. 2 ^ manus frater , qiu fi-

cul.Studefapieri?filimi,6tl?tificacormeu, vtpoffisexpro19 dti & pietatis iura

biati refpodcre (ermonc'. Aftutus videns malum abfcondi !? ? ^S%Za lApoftoU. b IQu.fivrator.s 1 Multa opprobtia fa HomoHwdamdefit

tuseft: paruuIitranieuntesiuftinueruntdirpendJa.tTolle i3 debatadierufaleminie

veftimentum eius, qui fpopondit pro extraneo,& pro alie- H ricboy& indd,

r.ucs tc.e.

t Siipra.aa.c.

-; nisaufercip.gaus.ciu.bencdrcuproxrmofuo.voccgra.r- jj%&&fcera pictatisamit;:,&furori frenala

c.

i Melior ejl manifeJlacorreffio.Amor abfcondicus,illicicus,vt

adul

37 laudis cum excoilic,

vel malis fauendo,vcl borfa plus zquo laudando . Sed hic maledicenci affimi-

. & lacur,

NICOLAVS DE I.YRA.C A P. XXVII.

Vf -s/ow<'.Snperiusinduxic advircutis,5c:fapientia:bo-

.Sj num,hicconfequencer remouetimpedimenrum.qa*1 quencerconcingic exdilacionenpcns boni fubfpe futu-

ixmporis magis apci,&: hoc eft,quod dxicur.

i \eglo.in crajli. ldeft tempus fucurum,crcdens in illo fa-

rcmagna.-

Ignorans qi,idfu.Qi)i3. frcquenter parit impedimcntum.; Ltudet te <j//.Laus cnim in orc propni fordefcit.

' Graue efifaxum,& one. Potcft tamen portari a quolibet fa-

i3,dum tamen fit fortis corpore.*

Seiirajlultivtroquegraui. Cûianon poteft portari, nifia

(piente,qui eft fortis in mente.

fylra. kilicctimpctuofa.; 'Honbabetmtfericoidiant. Qjiaaufcrtdchbcratione.ideoi)uicur.*EtimpcumconcJtati. Ira vcl furore tali.

5 Ferrequisptttcrit. q.d.nullus,n!fi valde fapiens,& padens.Hclior ejl ma.cor. x qua venit bonum correcto.

Qâmamor.ab. idcft in efiectunonoftenfus.quianulluinumindc prouenic amaco.1

Meliorafunt vuUtli.Qux fiunc ad vulneraci corredtione.1

Qâmffau.ocu.udi. Qux fiunc ad ofculaci deceptioncm,^patcc dc ofculo loab. i. Rcg. 2o.b.1

^tnimafa. homo cibis replerus.1

Cakabitfa.ium. idcft cibus cft ci abominabiliSjquancumiqncbonus.*An

:

,ma efuriens etiatn amarum^ &c. quia fames facicom-"cibosdelectabilcs.1 Sicut auis

tTatifmigranst&c.Rc\inc{us ibi pullos fuos ina-n i&vacuo*.

18 sk

1 8 sic h\qui rclinquh locumfuum.idefx domum fuam,& fa

miliam,ncgligens eorum curam.Per hoc eti.im intelligicur

malitiaprarlatianimarum euram negligentisprocuris^cX^negotijsterrenis.19 Fnguento,& var'us odoribus deleftutur cor. quiadeleftario,quje eft in feniibus exterionb. vfqne ad cor redundat

, ficuc

cconuerfo fenfus, &: motus dccorde proccdunt ad exteriores fenfus.

10 Et bonis amici conftliis . Ad bonum confcquendum, vel

malumeuicandum.2t ^tnima illius. Cuidacurconfilium.22 Dttlcoratur. quia ex hoc concipic fpem confequendi bonum.velcuicandi malum.15 ^4micumtuum

>& amiatm patris tui ne dimiferis. quiavetc-res amicitia: folent cffl* magis folidj.

14 Et do.fra.fa ne jVj.i.paupercatis tuc,ne fortc verecundotur dc tua prefentia, Sc libetius vclit tibi fuccurrcrc alia via.

1% Me/<orefrW./.quiftatimpoteftfuccurrere,ac5 Qu.tmfra.qui non poteft hoc.nifi poft craStum tempo-ns,&: 11 iccnm penc ille,qui cft in neceffi!:ace.

27 Studefa.Jili m/.que eft maximum baam in vira pr^fcnti. 18 Eeixtificacormeum. quiapacerbonumfilnaccipic,ficuc bonum propriurn.29 ytpofjis ex. ideft veritatem contcmnenti.

30 }\(fpon.\et. lpfum rationabiliter confutando.

31 ^//riW.ma.immincnsdcpropinqub. >.

31 Ubfcou.eji, &liccuafit.

3 j Taruuli. fcnfu.

3 4 rnw/eii/7m,abfque periculi aduertcntia.

3 5 Sufiinuerunt dif. in coi poribus,vel in rcbus.

j6 ToUevc.cius. ldcii poces licice collere, ex quo obligauitic. 27 Quibe.pro.fr.Qvo.gran.idclin\At\itci\eeia<latendam

X iie

21 GloorcI.&NicolaideLyra. \yi;

'mr , q-Kivclin maloopcrelaudand,CiConf:,Jr;ntiarntri-

i.ibofto opcrc fimpltcitaccm. puncordisminutr,*

vc'o uod fupcroi amons caufa uwcperac , humano rauorc fi-

nut

doinltrui.')t,kaumfcnuacmtur.b )*fcrwmi Infcrni

lorn.cnta no rcplcn-

tur, tcrminumr.cci-

picndo. $imlircr&

Q^re.-vi' 1 mccr.nonescotu.quir fin: pmifr- tcrrcna fapiunt, infa-

* ti.bi!es funt indcfi-

dcrtopcccandt. Idco

rumque laudabilia facta ccrnens,& in ornatu virtucuni.Sc

calorrdilcclionts ipfuglorioftts cxtrtcris . Hxd.sa^nimciparas, dum peccatorcs ad ptvnite ntiam vocando,fub::n*.ircm cibi m tcrra viuencium locum acquiris.f Suflicut titUc capra.Tanu inftaci a pccus com iflum paf.

ncobiluc ajflaccri

uum, vclfngotc

f onnt.

t ev.ttr.

FffTm/cr.JJonaconfaIatio,confil!um fjpicncum,qui du

fcinuicimcoifolan-

ditdcno&c confuroens maledicenti hmiliserit . f Tecfta

pcritillantiain dic frigoris , & Ikigiofa mulier comparan-

2

tur. Quirerinetcam quaii,quiventum teneat,&oleumdex- a

trxfux t cuacuct Ferrumferro t cxacuitur, & homo cxa- +

cuit facicm amici fui Qui feruat flcum , comedet t fructus \

cius,&quiciiiloscltdominimi, glonficabitur. Quomodo 7

in aquis rciplcndentvoltus profpicientium , ilc corda homi-

cnimi-acuncpuniu b nummanifefta(unt prudentibus.Infcrnus,6V perditio t nun-

quamreplcnnir, t limil.ter, &oculihominuminfariabiles.

Quomodo probapturin conflatorio argentum , &in fotna-IVclcium. 5 Non c :

ccautum, ficprobaturhomoorclaudantis . Coriniquicx-Detejn.

flceijn.s. habuerunt fine finc

tt pcccandi.linaruramtubcrcntlinc fincvi

ucndi.

C Dttgentcr. Paflo-

nccclciiardicitur.Di

liênteradhtac curam

cis.quibustc prxrffe

con

tiftrit. Agnofccani-mos aitufque lingu-

lorum.fjquidvitijincis inucitctis, cjcius

caftigarc mcmcnto.

910r 1

12.

1}

4

lic , fed tibi fcmpuniq;futficiat.Qu(elt , Tam icdulo d

ctrin;infta,vtctia

quofdam pcrnitctcs ad otiictum ci

cendi prouchas ,

pcrillos.quipridc.pro tnditatc vit.

iumad iimilramd :os vidcbancur.

fc poncndt , ino,

r~uonabilcs,&tidolo lac vcrbi

p;

uuLs ienfu mmu'tur-Fitaucemlac

m ad vic.fiouinticicntiam. SicomudcnsftultiiminpiIa,quafiptifanas ,1 Pra

p : , r ., c u /i 1 ta- anciILs.quandoc iencntedeiuperpilo, nonaurcreturabcoitultitiaeius . Di-

ligcntcr agnofcc vultum pccoristui, tuoiqucgregesconfi-

dera . Noncnimhabebisiugiterpotefratem, t fedcorona 1$

d tnbuetur ribi in generatione gencrationum . Apertafunt 9

Âufererur volis rcgnum dei, 20ISc dibitu. gen.fa liu.eiuj.

ptata, &apparueruntherbxvirentcs, & co^llcctafuntfcenaa 1 luJxii lupcrbis .

^lnnocenfes. 5P nir-mc.

Non cnim tu fcmp

pafccndidominicas

oucs p .itclraccm ha-

bcbis , kd xtcmam ^c mdntibus . Agni funt ad vcflimcntum tuum, & hsedi adpcrcipies coronam,

a2riprctium . Sufficiattibilaccaptarum incibostuos, &inii tuo tcmpore pcui.

* d r \ n ,,.

pouerii . ncccilaria aornus rux , & ad victum anciilis tuis .

d ./iprria f*nt pra'a.

Apcrta func modo pa1 f.icratn.-ntoruni celeftium , qn;c diu fucrant flguris le-

Apparuttnouitas cuaogelic* vcncatis , 6c gra-galib.ciaufati.c . CollcCta funt in p.:bulu gregis dci fcripta vcteru patru.

Ablaca quidcm fupcrbis Iuda:is talccdiumt tudici;,^ humiLbus ccclctix populis , ad fpiritu.tlc fubtidium data.

p îgnifh.it *d re. Agnoru vellcnbus vcilicns^lu bonis di-

fcipuloru obcdicncium monbus , paftor jpfcprofccens,co-rum

J7qui ncndumam.pcrfcdo,fcdadtnmorc fcruilidc

no deferuiunt

cxcmpltt, vcl vc

corurn.qtiipcrinicenciani faluifc

func, viuificisvc

cpuhs rcficiuotin

ad maiora nicrcr.l

ta virtutum mua

Quidamhoc,qu2^ dictumclt : î[t\1 5 funt prata , c~ ap.l

ber. & col. funt.f. |

wontL.jignifunt ad veflimentum tuum,& bxdi ad agriprctium. I

ex pofuit. *4pena funt monumenta^ apparuerunt corpora recidtf

Sequetlrati funt pcccacores a findis,collectum efl fccnut

ad comburcndum dc locis cxcclfls . Scaucflrati fmt agnii

dixteram,hxdi adfiniflram. Agniad veftimentum rcgts, qifc

ipfe dixit,inl?al>itabr. in eis . Hardi pro pretio tanctotum qhbus nacucrant, ignibustradcntur.

^ a

2.1

22

1?

i Mpli

Bcclcii.b,

N. ICOLAVS DE LYR.A.j Deno(7c-c.>/].-.dv-fl,folicitchocfacicns,adulacoresenim

fotcnt cllc foicjtt cxplorarelociini ,^ ccmpus, in quo eoru

adulatto rcciptatur etncacius,

z Tccla /jfr.vtruqucenimptf valdetxdiofum.&arFIidiuu.

3 iîreti.cam. .dcfl rctinctc nititur abinfolcntia f i.\.

4 i^ti': wf^.quodefl i't'po'.1Voilc,vclditri^!'?.

5 h.tolotmdcx. plcumcnfmin tpanurctcnrum quar.cum-

cunoucrcflnngdcur.cx.c: fic mulicrmfolcnsquao-unicun-

quv itflrir.gacur,viastamcn ad nulc agcndumadinucmt.6 i(_;'/fif.atranfcunttbus

7 t j..icdeif' n.cus. quia bcnc fcruauit-

8 / idefl dignus honore cfficietur, flcuc Abifai.qui

Jaluauit Djr.iJdcmanuksb:dcnobgigantis. 2Rcg.11.p Qutxr..: 1 1 1"

afuis rffplcndcnt putiitt profpicien. fic corda ho

tninum maiiircirafuntpntd. ntibus,qinafciunteacontidc-cxtcnoribus , <\8 ncfciunt ficcrcimprudcrcs.

10 lul > jjCjrper.quiadajmoncs fcmpcr fitiunt fccum tra

plurcs.1 1 i;M.'i/fr,cro.cupidorum.1 1 la[atiah. quia cx acquilitis non minuiturcupiditas,fcd

tur . Vndc pocta . Cicfcit amor nummi , quantum ipfa

jc.uniacrclcic.

I j iZjomido projr. fon.ar.quia ibi apparct.vtrum fit verum,vcl n( n.

14 Sic probatur brmo orc lau. quiaperhocarparcr.vtrumfitcre virtuofus.vcl non.vtpotc ficxlaude nullo modocxcol

licur.fcd mcliortfficitur,npparctvcritasviftutis,quxlauda-racrcfLit.fi autcittCXtollimrîpparct fallitas.

ir Corim. Itlr vcrfusnoncltni Hcbra:o, idco pcrtranfco,

patct ciusfcntcntia.

5 1 contHdcrnP.u.tum in pila auafi ptifanatfcriatc defupcr. id

cft,, qâtunquccorrccuonCjVcl riagclloîoncincnd.ibitur.

17 Qh

1 7 Diligcnter agnofcc ttulium pecoris tui,tuofque grcges confid I

quodcxponit Rabi Salomon ilc-.Sifucrispotens in diuit

propter hnc (is negbgtns in rebus paruis,vt de ouibus ,& pecat Utuis. Et fubdttu,- caufa,cum dicitur.

1 3 Tôn tnim babebislugiterpoiefiatem. ideft.forfltanpctfd

altas diuitias.

1 5)Sed corona tribmtur tibi

ingenerationegenerationum.H^c ift

litera Hcbraica,idcft,ncfcis fi honor tibi exhibitus dura t,

&c ideo non dcbcs eflc ncgligcns circa parua , qua; potcr IC

tibi eflc nccclfaria . Alitcr cxponitur de prarlatis cyram : ;-

marum habentibus fic : D.lgenteragnofcc vultum pccoris ftfl

cft, vitam & mores fubditorum tibt . Non cmm h.tbcbi!U

gjtcr potcftatcm corrigendi eos,rcilicetpoft mortem : d

corona.fcilicctglona: tnbucturtibi,fi bencvfusfucnsc 8mitfatibi potcflate.2 Q îperia funt prat.t, & apparmrunt berbx virentesy& colrm

ftmtfana de montibus. idcft,talia oriuntur,& apparcnt in \\%

proammalium nutncionc. idcofubditur.2 1 î.tupplc tunc fint tibt tanquam necenarij,2i jtdvefiimcntumtuum. dclanis ipfotum, &ad vidunfccarmbus.

1.1 Ei htdi. fimilitcr funt neccffarij.

2f îd agn prciium. idcfl,vt de ipfis cmas agros.vcl dc Ifr

tio corum colas iam habitos . Et pcr agnos,&: hajdos inc t*

gunrur hicettam aliaad victum,6C vcftitum,& agriculiH

ncccflaria .

l fSufjiciat tibi lac caprarum in cibos tuos,& i neceffaria di

tux,& ad viaum anciUis tuis . fi habeas in domo cua aniirad vicfurn cuum,t\: domus tua; fuliicientia , non fis foJtc

aliunde qua;rcrealia magis delicata. Tum quia non funfccura ad cfum tuum, ticut nucrica in domo tua, qux fun

bicognitaAquiaintalibuscxpcnditurmagnapccunia,in alijs cflct mclius cxpcndcnda.

C

ia

uAI*

m Prouerbia

jm ftusautem quafi leoconfidensabfq;

terrore entpropter pcccata terre. mul <

ti principes cius, & propter hominis6

iapiciuiam, cVhorufcientiamûccli \cuntur.vita ducis logiorerit. Vir pau 9

sBSssi pcrcalunianspauperesj imuliseltimK)

i,iu ouoparaturfames. QuiderelinquLincIe- nbri vehementi

gemjlaudantimpium,qui cuftodiunt, Juccenduncurcotra* fln faturo. 1 4

eum.Virimalinoncogitantiudicium.quiautemrequirut

**"

dominu:n,animaduertuntomnia. Melioreftpauperambu \

6

7Iaris in fimplicitate fua,quam diues in prauis icinenbus.Qui t8

T Dulipncoies bonij>.uns funndo. 3 5Lenor.es - IP

cuftoditlegem.tiliLsfapiensel^quiautemparcitcome^fla-tores , confunditpatrem fuum QaicoaceruatdiuitiasvuV

*'

ris,&foenoreliberali,inpaupcrescongregatcas Quidecli ij

natauresiuas, ncaudiat iegein,oratioeiusentexecrabilis. Md Qui decipit iuftos mviamala, ininteritu fuocorruet, frHfimplicespoilidebuntbonieius. Sapiensfibi videturvirdi z7

c uesjpaupcrautem prudensfcrurabitureum.In exultatio2

ne iultorum multa gloria eit , regnantibus impijs ruinc hominum . Qui abfconditfcelcrafua, no dirigetur,qui autemconfeifus fuerit , & reliquerit ea , mifericordiam confeque-

fPioruuiu pena .

f tur . Beatus homo , qui femper eft pauidus, qui vero mentisINon tiinentis.

I C A P V T\

XXVIII,

Fy$'tim,Qui non

eftforns,ctiami jinilliispcrfcquatur,

i jor.refidtrn dcferic,

Iim l.-rrocinijs, vel

Ltiiji : js*i*i! jfqi-fc hu-'

jfmodi inf-.dch lcfj-

j m rcddic.

| lu/lis au. qujfileo.-

jioccurfubciiiariimi>n trcpidat,quiaietiinibus prxualere

DnignoracVndein1 fccuntas leonico-

iratur , quia cumfooflibet infurgcre

[.jnfpicit , admcticis

Brconfidentiam rc-

c,& fcic, quiavin-

uq.quia folum diii-

,quem ncmoinui-X amictic.

tC Qjtiautemre. Om-n animaducrtunc

.ccti ,i. & fucurum

;d:nmen vniuerialis

>Jil!icij,&quibusope

Husrcquics, &qui-fcpcenareuibuaturrrna.

<] Qui decipit iuslos

mrii ma.&c. Qui per^dimnam harretica

d:>pit amatores iu-

fliaj , vt a veritate

jiiient, ipfe proma-Hxrnam, quam meiNirincurnc: Bonalem ii qua gerebar, rcl vtilia fcribcndo , vel cont: nenter

viuendo

NICOLAVS D E L Y R A.

CAP. XXVIII.

Wvgitimpius. Supcriusdeclarauitbonum npientia?,& vir-

I tuti anncxum, Iv.cconfcquenter declarat malum vitijs

iunctum, quod eff timor . Homocmm malus nufquam

Mecurus,quia (cmper umct libi mfidiari ab illis quibus in

Rmala,licctno*iiicica. ideo dicitur.

1 F:^f/w.ne.^r.SicutclcCaindicitur.Gen.4.c. Egrejfufque

Bj afacie dnini,b.ibitanit m terra profngus.

p lfii-s autem quaji leo con.in do. Quia li moriatur in perfecuin tefrigcrioerit.

j Tropter peccata terrm. Sicut proptcr peccatum.regnum Sa

Blonisinduodiuifjm fuit. j.Reg.12.4 ktpropterhonv.niijj. m cogmtione dc diuinis.

5 Etlmumfci. Quaedicunturinagibihbiishumanis.6 Vna dw.Lt fic v;ta Ezcchia; rcgis tuit prolongata quindeci

annis.4.R.eg.20.} tftrpaupa- ca. Sicut cnim imbcr corrumpcns fcgcrcs cft

P<-imus,iictalis paiiper,quiacx maxima malitiacalu:nnia-

upaupcrcs, quibusdebcrctcompati motuscx fuxpaupcr-la

expcricntia^proptcrquod vulganterdicitur,quodmoriu nacn pcdiculi ett peliimus .

8Qîdeie.le. quia facit fecundum voluntatcmeorum.

9 Qui cnfio. Zelo lcgis ,& iuftitie moti,ficut patct de Ma-

t^h.ai.Machab.i 1. Q^Hnterfecitfupcr aram ludaumidolts f<*

trrii.

I 'c viii mali.idcR faccrc cxccutioncm iuftitia: , quia habec

Nofitum habitum fccundum qucm cogitant,&: opcratur."

'î' auterrirr(jw>ntdo'ainum yrc. qux ad cxccucionem

w cia: funt ncccilana.iMelioreflpw. tit patct fcntcncia.

13 Hui tu\~l.l'gem. quiaconfbrmat fcfapicnti^diuinij.H Quiautemcomtfi.itr.res. id < Itûlioncs.'5 1'a/(/f.Expcndcndo *n botiTiam fubflantiam.6

Cinfun.pa.fuum.cmia malum fihj apprchcndic quafi fuu,*

-coniunditurdcipfo, fitut dc propno maio.

17 Qî

Cap.XXVlli. ,724

C A P. XXVIII.

Vgirimpiusneminepcrfcqucnre, iu- 3

-.il>f<)ucterr

re wit.

a ISiuicns.

eft durx, corruet in malum . Leorugiens , & vrfus cfuriens,

bonorum nefis immemor tnalorum .

i-9

37

jpiucndoîur.antalio*;, I>

vel legentcs , vel au-

dientes , exemplumctiam de cafu cius fu

munr.e licxultatione,&c..

Non dc prxienti-

bus,fed de xternis in

fbturobonis, nondecreacuns, fcddccreatore cu'us vifione lc-

tanrur.vndc: If.ami- Kalm.Ji*i

n: in do. & exulta.iu,

Vd in exul.iu.mul.

gau. quia dum elc-ieoem#

ctos in hac vita euc- tnicntibus profperisexultare contigent,multa dotnino g!o-ria ex plurimorumfidc,&pijs operibusdatur , rcgnancibus

impijs ru.ho. Sicuc

multi , qaid.mtglo-riam deo , cum iu-

ftos in profectu vir-

cucum gaudere pro-

fpiciunc , ica dum tii-

perbi regnanc , f i.e

perridiae mnlcos complicanc , quod &. de

pnganis , 8c herecicis

&maliScaLhjlicispoteitaccipi.f B<> itiif homo,0-c<tt.

Ira mdicij tarto di-

itnchor portabitur,'

qtunto nunc minustimctur.vnde : ln die.

Thslornm ne fts i;n>iit-

mor bonorum , & in die

Ecclcii.c.

a Vir

i-j 1Z*ic0j. Ricipiendo vltra foitem,& ex pacto.1 8 hiftt li. Rccipiendo vlcra forccm,non camen ex padto,&

hocdiciturfcenusliberale,camenmalumctt,propcerqddicitfaluacor Luc.<5".e. Datemwmmnihil indefprrantes.19 lnp.iu. idcli contra pauperes.zo Co/^>-e.f^.quianulhisaccjpitad vfuram primo modo,vcl fecundo

,mii mquantum indigens,&: pauper.

zi Qjf detl.auie>. Vt iiclicencius )& iineremorfufaciatc5

trarium .

21 Oratio eiuserjt exe. quia ex magna libidine pcccandi prouenit, quod aliquis vulc legem ignorarcne pcr cius nocicu

impediatura pcccaro,vel retrahatur.

1 3 Q*i de. iu. in via ma. Sua perfuaiionc perrrahens cos adma'um.

24 In interi.fuo. interitu,falicct morralis culpc,& gehene.15 f/wp//'.ideIt,fiiieplicadoloiitaiis incedcntes.26 Tuffideburit bona eins. Sicut

filijIfrael

poilcderililt bo'i.i

Madiamrarum, qui per filus fuas traxcranteos ad peccatu,

Num 2j.b.

27 Sapi .fibi v/.Impurans fue prudcntie diuiciarum acquifi-tionem.feuearum cunferuationem .

28 Vauper autem pru. idefl fcict eius confilium,ficut patcc.

4-Re. i7.dcChuf],quifctutatuscftconUhum Abialon,cx:e-

rat valdepauper refpectu ipiius .

29 ln exul.in. quia per hoc boni honorantur,&: exakanturjiicut patet de rcgno Dau:d zech'e, SsC Ioiic.

3 i\^'"rî^.>-.w.SicutpatetdcManaiIercgc.4.R.c.2 1 .c.de quo dicitur ibidcm. Infuper^ ftnguinem tanoxmmfwditM maffiS mulium riiwit, donec impkretur 1 : i.falem vfque ad ow

31 Qjnabfcond tfcelc.f<a. inconfcicncicforo. 32 7{yii di

rigetur.m viafalutis. 3"} QjnautemcQ>"feJf<<s fuert. Veiact-

tcr,&mtegrc. 34 Et relique.ea}&c. Abiqucrecidiuo.

35 M:fericor.cQnfequetur.\dco.

36 Bcatus homo,qui fcmpcr ejt pauidus. Nc in aliquo oficndac

dcum.

37 Qgi vero men'is esl durs. Non curas de rali crafgrefiione. ,

38 CoriHctinmalum. fcilicccculpe,&:pcene.

j9 LcQrugiens,qrc, Ciuialicutbeitiasdcuorat,ita.1 Trir.cept

1725: GIoford.&NicolaideLyraJS c fet " fr fTanftam -cclefim.

b

17-

fHonn*. oiii

f.pprmve 3-

Jto, i

{idir , vfoue

>d \\

Wgitt; Ulft

fvup i.b.

rt

f.1 .b.

princeps impiusfupcr populum pauprrem .a

Duxindigcns prudentia , mulrosopprimet j

pcrcalumniam , quiautem oditauaritianu, 4

longifientvlicscius.^Homincm, quicalum-'

<I4cll,perc:tuin. fl Irtiium. s

niatur nnima? fangumcm , fi vkjuc ad lacumlAbco. b 1S^>:<

fu*:enr,nemo iuitmct . t Qui ambular fim-

plicjror,faluuscnr,c]ui perueins ^rndirur vjjs,? Ajin vcl CO/uorit,

eonc.detfcmel t Quioperaturtmamiuam,JFrumeat* ve! viriunbus .

b Sed. c f[n(]uolibet ptajdtcroruat.

7

8

9

10

II

14t&vUfahimr t fatiabiturpa'nibus,cu. .'cClaturotium, re-

piebiturcgeitatc. Vir tidelismultum hud.i- ')'

birur,quiautemfeftinai;ditari>non cririnno i^

11'nfnnjm. '7

ccns, oui cognofcitiniudicio facicm, non l8

IParuo prrtio.

benc facit,iftc,& pro bucclla panis deferit vc- *9

rk&fe.<toi**a

ritatc.Virtjfcllinatdi."

tari.ctalijsiuidct, igno az

rat, q egeitas fupueniacci. Qui corripit hoiem, 2

>c

gcrc opcsambir,pcccatum negligit ,

mo-

rcuuiumcaptuscumrfcam rrrrcnam.ini-

NICOLAVS D E L Y R Ai T<inrrps:m. SuhieCtos iibi refiftere non poccnccs binis

futS expoliac. i Dixindigcns prudcutia. Inagtbihbushu-manis. j Mltos oopci.per ca. Quia miniftros habct impios,

inducences cumad hancmaliciam , & ipfenefcicaucrcere.

4 i>jii gmttm olit aunri. primo m vitapra:fenti.qu;a

non ha-

bct iniidiantcs fibi,& poftea in futuro,in quo atct mrace vi-

txgaudcbit 5 H0n/>v?w,tji'<ic<..idcftuuufte quxnc.

6 jtniifan*niiiem.idcf\ hominis mortcm.lsjominecnim

ammc frcquenter intelligitur homo in facra fcriptura, eo q,

eft ftobihor pars , a qua denominatur totum . 7 rivftjue

ad / 1. In Hcbreo h.ibetnrad foucam fugcrit , iddt vfque ad

fcpukuram p-tniterc diftulcric. 8 Tbfemofu. idcftncmo

potclt eum adiuuarc, quia poft mortem non efl locus pcenitenrie. 9 Qjt amltu. idcft jnnoceucer. 10 Salnuscnr.

mfuturo. ii Qi pcr.gradi.vus. implicandofevariispec-cacis. ii Concirfij-ye.idcfrabiqucrcfurreitioueadbonumlicut dictum ellfupr. iS.i.Impius cum ii profundum peccatorurn

pcntr ', LO'tcmnit y tuncrepcotinus /nperueniet ci imeritusy& eum

jjnitjt nonfetjnetur. IJ Quiu.terram fuamfa. hocpatetadfcnfum. 14 ^/r/jtfr.m/i/./drt.qiJia fidelitas cfi magnum bo-

fium. 15 Qui awemfe.dita.ad hocrmuisanhcl,ns.16 Tôncritin. quia multa,veHakealiquaacqtiuiciniufTe.1 7 (M to.in iu.fa. condcfccndcnsahcui plus dcbicocxalt-

qua pnuata iamiliantate.

1 8 \on be.fa.ifie. quia dcclinac a rc6"titud:ne iuffitic.

ly Lt pro buc. id cfr pro re modici valons. 10 Dcfr.vr.

cuius

pudcum, magisquamil

qu 1 pcr hngua; blandimen-2$

ta decipit. oiri iubtrahit ali-

l4gratiam poftea inueniera- du

sinfpicit,qooUi

".udcum, macisquamillc n lf

c;

ur rt'

quc-o non .

cumquarlibcttviui

bonadefiderat, qidciucuro daninar

quid a parre fuo*& a marre,tiatur,ignorat.

F

l* 6c dicit hoc non clt, pcc-

il catum , particeps t homicida; eft . oui

zy i.idat , & dilarar , iurgia concitat , qui ve

J" fpeiat in domfno, t ialuabitur. Q.uiconfi,

in cordc fuo , ihilrus cft , qui aurcmgradit

fapienter, ipfe laudabitur.il oui dat paupcri non mdi-

[)J ]

Hmfar- im- E33 >T- ./ j demtiomincs.qi 1

gcbit, qpi delpicit depre- iuliosdicit, quu

54 cantemjuftinebitpcnuria.' crc;iCI(

a IPerfecjucnilo.ncmferuac. Vndcl

Cumfurrexerintimpij.ab-b

J"b_dePcuit<

a fSi vos perfecuti fi>erint in vna ciuitate, lpiClCt llUIlll

fugiic in ahi.b_ INatute otdmc iciu5ti-s. dlCCt: TccCaui.Gtl

fcdndenturhomines. cuma 1 PctiiPemc flagellato fauientiot cr.rparuulus. 1 A pctfecutii.ne.

b . lEiiam Jc numero impiorum.

illi perie^rinr , multiplicab-

bunturiufti.

efr.Rdptcictcus.

naturahjmanvjcitioniscutii.diiuu

fp pccvando luir I

os affimilacosag

fcunc.

cuius valorcft ineilimabilis . 21 yirquifc.di. & at

eo quod funt eo duiores. zi Jgno.qubd >ge.f>. in fucir

cucd:u,'ncpuloni , quiguccamaque nonpocuic impc-nlLuce.itj 23 ^f/ico-./)-9.racioncvcctem,;n hoccmmfert homo a bruris nimalibus, fccunduin quod df i^jlAmmalia imaginationibus,c?d mcmorijs viuunc,homo:|inciilcc-tu^&iacionc. 24 Gratiam po.in. apud cum 1

quam jlle,qui pcr lingue Wandimenca dccipic,quia penbonu correttoris , &c maiG adulacoris. 2

5 Q*ifub.ali\

ap.i.fuo.& a ma. fnrt>ieaec!piendo,vel dcb;t:t neccffari

negando. 26 Etdi.bociionclFepec.quiacfthcvcsinprlcaiu.vel quiailla yultorlerre dcoinfccundocafu, quolprobat faluator,iM.itth. 10. ij Tarticepsbonm ptV.t.fiil

malum facic. 2!^ ^//e/a.cirrfi.dictajVclfictafuavltrslbitum magnificand j. 29 JurgU conci. quia a]<j ex hc

dignancurconcra eum. 50 i^/fo-i./co\t'efo.idciTioJfu fuo plus debito. $ t Stultus efl.quia prefumptuofusl&C fuperbus , fuperbia vcro exc^cat intellcctum .

31

daipuupen non mdi. in futuro, nec ctiam in prarienci dc c I

c6muni,quiadominus mukiplicatcius bona, vthabcacldctcibuic necelTuacempatietici. 3? QjidefpicitJeprliiipenu.licut dmcs cpulc^, qui Laâro micas panis dcncjjj

pcuuriam aque gutt^fultinuit. 34 Cum funexe.impilfiondemurhomi. rationabilicer viucnces . RcgnancibuselAchab

,6c Iezabel ,abfcond;ci fuerunc prophccc domii

fpeluncis.j.Reg. 1 8.S<: ipiis deftruttis cepore Iehu.4. Re

mulciplicaci fiicrut uifti,& ,pphec^Baal inceifcdi.4.Rc

CM'. XXIXa T T Iro, qm corri

V 1picntcm,&c.

c a p. xxix.a Idrm f|uo hommcs.

Iro^quicorripiet IDocroicmfjicct.

tcm duraa

ceiui

cc contemnit, repetinusiupcrueniet inrcritus,

& cum fanitns non icquctur. In

multiplica-f Scilicet pnncipuin.

tione iuftorum la:rabitur vulgus , cum impij

fumpfcrintprincipatum,gemetpopulus.6qutamatfapicntiam,I?tiri- b

7 catpatrefuum,quiaurcm8 nutrir|fcortu,perdetfub-

9 ftantiam.Rexiuitusferigitterram, virauarusdeftruet

10

eam.Horaoquiblandisfi-b

Homo qu bl

Qui fidis fcrm

bus proximumdac.paraceiinfi

quibusinpcncvcrbiaucopcris,norincidar

N I C O L A V S D E LYIU.C A I. XXIX.

Vln'nrriwrvjfrm.Superius poiira eit difciplinatorum eru

ditio,hicccuifcquciuerponitur indifciplinarorum obflmatio,cu dicitur. 1 r/ro,7icorri./ii.rtr.i.obftinatoani-mo. a C>ntrmnit re.ti,/i.i.corporis,&anime.

1 1 eumf.t.nw feqnr quia pcccatuni cius cft irrcmcdiabilc.

EftcnimqucdamfPccies PeccatiinfPiritumianchjm,quodirrcminibilcîdcftdcd.flicilircmiiTibilcdiciturjMatche.ii.

4 in muLiujioTutu Ls.qui

J pcr c os fuftentatur,

5 Cum

5 C>?z impiifumpferint principatum êmet po. quia fupraabeisgrau.icur. 6 Qui amatfa.U. quiabonumfilijr-|ratfiium, 7 Qui auttrn nu.fcor.per. ficucd'CicurLuc. I

de filio prodigo, qui diffipatiic fubftanciam fuam cum r

cncibus viucndoluxuriofc.8 I{ex iufius erigit

ter. cius ftacum mcliorando,9 Vir auarus d'(iruet am.e-x Cllpid icate CVrannizando.1 o Homn

yqui blandisfitlifque fermoni.lojcie expandit tpef.

-

pcdtt enimciusproccfluminfuis opcnbus fubcrahenc ii-

bipromilfum, inquocQnfidebaf.

1 rccr . M

-7 Prouerbia Cap. XXIX. 1728per partes . quia ftulcus ad vkionem fuam, ivx percu: bacio- One fuccendicur. Sapicns autem paulatim eam macift . cate culllijexcenuac, &c cxpellic.d Tanper,& cre.ob. Paupcr cff humilis audicor. Crcd icor,p-dicator,qui vcrbi pccuiiiicommictic.Qm obuiantfibicum

damus,qui capiacur.cui fic,auc qui facit. Scquicur.

a Teccan.vi.Non crgo iufto laqueus peccacium,ecia fi cor-

praliter perimat nocet, fed ipfos in pcrpetuum damnac,5c

gidentib.iuflisac dci iudicium laudancibus,vei de fua crc-

,vcl perditione maloru. Denique claufulam prions

ntiquaeditio

tfiifquefermonibus loquitur amico fuo, rete cxpanditt ^ref-

a fibuseius. Peccantem virum iniquum inuoluetlaqueus, &iufojsilaudabituratquegaudebit. Nouitiuftuscaufampau-

perum, impiusignorat iciemiam . Homines f peftilenr.es

di(Tipantciuitatem,fapientes vero auertunt furorem . Vir fa-

piensficum ftulco contenderit, iiueirafcatur , fiuerideat,

'

6

b non inueniet requiem- Viri ianguinum oderunt iimplicem, 3a liupatientiaimpcileiue.

c iuftiautem quarrunt animameius. Tdtum fpiritum fuuma TAd literam.Hic dicitur.tjui pro deo pauperi in pccumam commodauit.Qui diccintur iibi

obuiaue,quia paupei nno deus reddet fibi bnnum.

profert ftultus,fapiens diftert,& reieruat in pofterum . Prin-

ceps , qui iibentcr audit verba mendacij , omnes miniftros

Hnifeftepofuit. I{c-

tndant pedibas

I). LxambiguocnlGrco vtrumque in

ui poceft, na

Bfodic foucaproxin luoincidec in ea.

b'

fa. Doctor fide

X\\)L fapiens fi cii in-

firli,& conCLimace

HtcnderiCjfiuecor

jnita reproborumH gaudia narrec

-irum,fruftraer-fenfatum labo-

Siueenimlamen

m vnam piccacisgra-tiam conucniunt.V- rpcilibus.

crmfque illuminator tlmdabic.

cftdomin, quiancc rdert&rwexi;a~- 1 1, ti.> fuut ciui-

itteprxdscat, necille Mci .

credic (ine dei munc io ij 2.

re.vnde. Sinemenihil

potefln facere.

e Cum pro. Cum fa-, ân

. .

r ... - dcfiaent ia-ccrdocis erudiciocef cerdotes

fauerir, foluecur eon-9 cinuodifciplinadiui-10 nxlegis.quaadbca-11 ticudinis prxmia per1 2 cingere dcbuerac .

ij f fidiiiibo. Graue14 quidcm vicium ftulri

licecix fuadeac d habetimpios Pauper,&tcreditorobuiaueruntfibi: *vtriuf- 1$ tia: , fed nbn leums

jncjoperacionisfinc pramiadi-16 audicur a ftul-

Iincdicitur. La-

\imws vobis , &nxiftis, cecinimus

\s,& non faltaftis .

rotum fpi.fu. Im-tia impellcnte

is fpiritus foras

Cumpit,quamnuliitus difcip'i ufa-

concludit.

jensdifferc,&re-lin pofte. Lxfus

h in prarfens fe

|ci non defiderat

ctiam tolerans

jioptat,fedcame

jnda omnia in

:io non ignorac.: antiqua tranfla-

Tocam iram fua

impius . Sa-

is aute difpenfac

per

TVirga iquitatis,u rga regni tui .

qucilluminatorcftdominus Rex quiiudicatinveritatepau-a TSedes tua deus iu feculum feculi. b f Vultis in uirga ueniamaduos,

* an in chantate!

peres,thrdnus eius in xternum firmabitur. Virga atquetcora TPopuIusdet. b TSine corrcctione.

redtio,tribuit fapicntiam , puer autem,qui dimittitur voiunta-TVndefubditur,Cum prophetia defe.

a TNomendei blaiphematur per uos in gentibus. b TEcclefijni.

ti fue, con

rum mul

1 6 verbofkntis.Mamfe;

*ocnlonim.

17 pecontingit, vtidio- ^*

18 caaliquis citius verba

15? correptionisaccipiac tcorreai .

2.0 quamqui fua.qu^nozi uic, vel nofle putat22. magisiadat,quaalio

rummonitaaudiat.

nmnde't matrebm fuam . In multiplicationcimpio-

2 * o % rfe

^P"e"-/f-.... r . . .,.

v.

f, 24 Alia tranflatio pul-

tiplicabunturticelera, &iuitiruinaseorumvide- 25 chre. Quideliciatur

bunt.Erudi filium tuum,& t refrigerabit te,& dabit delicias 26 a Pcritia fua, feruus

animxtuac. Cumprophctiadcfecerit,diffipabiturpopulus, % SnSiSwSr^ScS

l f

quiverocuftoditlegem, beatuseft. Seruusverbisnonpotcft 29fObed R.

erudiri,quia quod dicisintelligit, & reiponderc contemnit.

Vidiftihominemvcloccm adloqucndum, t ftultitia magis

g fperandaeft,quam illius corrccl:io.Qui dclicate a pucritia nu^Racionis. a 1 Corpus quod debuerat rationi lubiugati. b T In adolefcentia.

c T Lafciuum,indomabilem.

h tritfcruumfuum,pofteaillum fentietcoc

ntumaccm.Virira-

cundus

30

31

cnim malorum pce-

nicec,quiincenera^-tatenoluic. T -

, . . r Iraommumvih Vir iracm. Ianua tiorumcftia-omnium vitioruira-

cundia , qua claufa,

virtutibus incrinfe-

cusdabicurquies,a-3l perca ad omne faci- p

nus armabicur ani-

mus.

^ a Qui

nua.

t fpe cft deitulto

m.igis,

qtummagis,cic iilo.

NICOLAVS DE LYRA.

fcccancem vi.iniquum in.multiplicis culpx,&gehennt.: iuffus Iau.acque gaudebac. applaudens diuinx iuflitnt vnde

âl.Sj. Lxcabicur iufius.cum videritvin.6c.

louic lurtus cau.pau. id eft cognofcercfatagil, vt iuuarepoffit._

mpius ig.fcien. benefaciendi,fecundii illud propheticu.Sapie

linc.vc facianc mala,bene aucem facere nefcicrunc .

rlomines pe.diffipanc ciui. ftcut Sibaftlius Bacbri cuftbi ad-

wuibuspofuit .Abelam inpericulodifjipationis.ij. Bggum.xx.c.i iapienccs vcro auercunc furorern.//cMt/<j/?it-/w mulierauer

W am Ioab velentis eam dcftruere,vt habetur ibidem.

1 /lr fapiens fi cum fiulco conccnderic. laborans ad eius e-

WUtionem .

I auicira.Ipfefapiens ftultum acriter arguendo.

W ,)iue ridcac. Ipfum dulciter monendo.

> N6 mucniec tcq.i.flulti emendationem,et ftc perdit laborem.

I I Viri dn.i.effufores multi fanguinis.12 Oderuncfimplicem. i.ftneplica dolofttatis incedentem .

13 Iuftiaucem, qux.ani.i.eius vitam faluare,ficut Ifmabel, &ti^merfecerut Godolia,& plures alios ftmplices,lerc.<\l.Ioana ve

*o tus Cbaree,& alii,rjuicum eo erant, qnxrebant vita eiusfaluare

ItofO. 1 4 Tocum fpiricum.iî(j nefcit aliauid celare .

MS Sapicns diffcrc.f/yKe ad tempus opportunum.

ti*Pnnccps,qui libcncer audic vcvbz mcnd.ideJi,adulationis

^gtraftiortis.

'7 Omncs miniffros. Quia cjnxrentes fibi placere de talibus fer-

Wpthftcntp*tct.dc Sauie,qui aduUtionibus, & detraclionib.Doeg,

<m fimilium,perfecjuebatur Dauid iufium .

*$ âuper,^: crcdicor obuiaucrut fibi. Tuc enim fibi obuiant

proprie,

proprie, quando creditor liberaliterftbi commodat in fua paupertate.

19 Vtriufque ll. Qândo diuiti infpirat voluntatcm, & pauperi

orare pro diuite .

20 Rex qui iudicat in ve.Sicutpatet de throno D\wd,de quo di-

citurpfal. 80. otlauo.f. Ec chronus eius ficuc fol m conf. &c.ZI Vir.acque con. Difpofttiue-.fed Deus effe&iue pancipdttcr,&

pxlagogs,& dotlor mimfierialiter.

11 Puerauccm,qui dimiccicur vol.Qute vaga eft,& adinfolen

tiasprona .

i$ Confundec mat.Qîadefatuitatib.e~ms patitnr erubefcetiam.

24 In mnhkudincimpioram.yt patec i.Machab.primo. r>bi

<fi'rr,quod mulciplicacis impiis declinauicpopuius adritu

Gencilium .

2 j Ec iufti ruinas eorum videbunc . Qjfia Matathias, &ftlii

eius ruinas eorum viderunt .

16 Erudi filium cuum,& re. i.confolabitur te .

27 Cumpro. de. Sicut patet de populo ludxorum ,cjui diffipatus

pcr orbem terrarum ,eb cjuod abiecerh d fe doirrinam propheticamChriili,& aposlolorttm,& ai.orum dotlorum .

28 Quiverocu.le. bca.infpe.Mat.i9.c. Si visad vicam in-

gredi,ferua mandaca.

Z9 Scmus.contttmax,& rebellis. Verbis non. Cniits caufafub-

ditur: Quia quid dicis,& c. &patct .

3 V idifti ho.ve.Lingua enim,eo cjSfita efi in lubrico male corrigi

bilis efla multiloquio : & per confequens d ilultitia , ficut ditlum sji

fupra.ln multiloquiopeccatum non deerit .

5 1 Qui de.apuc.nutritfcr.Hoc patet l.l{e.i9.de Sibaferuo Mi

phibofcth,que contepftt,& mendaciter accufauit. Fuerat tamenfatitdelicate nutritus in domofua, & in dotnopatrisfui a iuuentute.

32 Vir ili.Quiapronus eft adinfercnduiniurias,cx quib.oriui rixx.

Tom.3. Ii 1 Ec

172?Gfol.ord & Nicolai deLyra. 17^

utt

& cundusprouocatrixas, &quiadindignandum

-prxf- faci.isdt, I cric ad peccaca procliuior. tSuper-

>T- . bumicouitur humilitas.&humilem fpiritufu- 3

lcipict "lona. Qui cum lute,

a' a

rd.an:

! I

fuam

ncm.cnama confcnfu

abflincre d

fapicncia ,ne .111-

duca dirtnclo m-

diCCySi videbasfi

rem.

fConCwaetkim.

paiticipat,ociitanimam iuam <

tadiurantcmaudic&nonin- s

* TNelite timrie eo ,|.]uiocndunt cotpus.aniraaui

autcn 'iVuat.

dicat. Qui' timct hominem.ci 9

a ^Spesautem non confjnJu :.

tocorruec,c]uifperatindomi *

a T In ci'um.

11 no.fubleuabkuc. Multirequi-

13 rutracicprincipis,cViudiciumadomino csireditur finguloKi.

14 Abominantur iufti virum im-

pium, ck abominotur impij eosuelt.

ij qiiiinrccla funtvia. VerbumtDetejttu-

cuitodiens filius extra perditio-

ncm erit.

rem, cumbas a

1 folum, fcdi

lllereus !.

qui furci cofcii

quxrcnceiorenon mdicjlic ne metupcfon.cpocencioiie cxcufec add

Qui timet homii

& cxtera.

NIvjOLAVS DE LYRA.l Ecquidd \n.Exlcutcaitfa.

I Iiric ad pcc.pro.quiaprincipium omnispeccati cfl fpcrbi.t.

3 Supcrbum fc \\d.flcui patc:.}.^g.de îdonia,qi eiatus in fu

perbiam voUi.

4. Ec h.i.fpi.fu. idefl konor in pnbiico cxhibitusjicutpatct de Sa-

hmonchvmluer fctencnte,quamuisDamd decmiffetipfum poflfe

te?n arr, & gloriam regni obtmuil,Âdonia dcietlo .

c Qni cum furc pcr. Isla p.t>ticipa:iofitnottc moils . Vno modo

prxcipiendofertlo,velfubdito,qiodfnrctur.Secu.ido confuieudo furtu

ftbi non fubdito. Tcrtio confenticndo,ita quod furtu non ficrct (in

jrnfu fuo.Quarto adulando raptori,vd fm,vipo'.e cammendando eu.

ic prolntuie jijicret talefatlFt, & cx boc indncitur ilte ad facn-H.iim.

QjiHto modo lati onc,vel eins Utrociniii rcccptaido. Sexto furtvip*

jms participar.do ,vt pote parteipfms accipicndo . Sepiimotaccndo

qn.fid'>ridct fierifurtu,quod loqnedo^cl exi Um t impedi-

te.OSijuo Ccnon oppo>.cnd<\ , vdimpediendoqn ad boc teneiur , ftcnt

iudex,vci cuJIjs terrx.7{oao quando poflfwtum faclii inqttiriturde

ipf(K

ipfo,vt inueniatu>\& aliquisfcit^- n<m indicat.vnde verj

confilium,coiifcnfus^palpo,recurJiu.Tarticipaiii,<u,iius,noiiijbfl.

non maniftflans.

6 Odic unimam fuam.^wia quilibct iflorumfacit pcccatmtenetur a<i rcfiitniionc m.

7 Adiurancem aa.idefi inquhentcm furiumfubpana excoatl

nicationisj>cl alio mid').

8 Ec non indi. Idefi cfi nonn; modusparticipandi cumfureptclus. 9 Qui cimecho. Timorcmundano.

I o Cico cor.w^ reclitudine iuflitix.

I I Ciui (pcrx.^fdflandum conflanter pro vcritate.

1 2 Mulci re^liirunc. Deftderates eiusfamiliaritaie,et affiM

15 Ec iudicium a domino egre.&c. >uia difccrmt mtetii

eorum ,fcilicet vtrum hoc faciant amore bvm co\ vdprc-

1 4 Abomii.an.iu. Quia ficut firtiiVtudo efl caufa dilcdioni.

diffmil-tudo caufa odii,& abominationis .

1 r Vcrbum cilito.fil.isle vcrfus non efl in Uebrxo,patetta

fchicnlia.

CAP. XXX.Efba co$. Huc-

ufque parabo-tVerfia. \x S.ilomonis , quas

Agnr filii. Ua(hi!crunc vin E/.ei*e , pmphe-

chj js iada Hlc

C A P V T XXX.

a fHic efltitulus t tructantis bona.

f Erba' congregantis filiivomentis . Vifio quam

uocacio.

a Vifio quam.

qualocucus cff ,c

qtiod vidic apudtfeclcciora conccc

dojpacefecichomj

iJUiitel','^1 rurlus vctba Salomonis, quod pcrpendicurnbipfonominc bus . Quifquisenimfp!ticudeiconforcacuscft,qugfcVihal. quoGrjece, *w\tf'*7, Lacinecongregans.Lcclcfia.n.con- rurhunnhcordcdicic: StultiJfi.fumvirorum,erc,

C uocacio.

R A.

F.1iitToni j vcr

t ieccpta.

le^rmrnW

N I C O L A V S D E L YC A P. XXX.

VErbacongrc^. Supcciuspofiracltcrudicio Salomonisa-

ctiua,hic ponicur cius erudicio pailiua, St primo a deo

fcLunJo.^.bhoinincfequencica.Primadiuidicurinduasparres , quia pnmo ponicur qtixdam brcuis pnciario.fecundo

fubditur narracio,ibi : Vifio. Circa primum fcicndum,quod

fcripcura vc. tcft. frcqucnccr vncur nomine filiationis ad dc

notandu propriccarcaliquam,licuc. i.Keg.15 a.Fiiius vnius

anni crac Saul,cu rcgnarc ccepiiTec , addenotandu eius hu-

milicacciv..Er 1 .Rc.i 2.b. Viuu dominusûoniam plius mortis efl

quifece.&c. addenotandu cius malitiam morcc dignam, &:

hoc modo Salomon dicitur hicfilius nng\ egans^F vomens.Fi-

lius tongrcgans ,ad dcnocandum magnicudiiicm fapiencic, in

ct>.ongrcgatz,parcim'exinfuiioncdci , vc patcc. j.Reg" &:

parcun abcvcrcitacionefitidij.SimiliCcr du itur filius vomesad dcnoranduin cxccllcncifi loc doccnnc.Vndc dixic rcgina

Sab.).3.K.rg- 1 o.b.BMW viri tlii. quijlant cora tefcmpcr,<& audittt

/4p/t').'/.m;/'j/..Efiigicurfcniii.s:rf/-i<j.f.qu.i-fcquuntur.func.1 Cwgrie.i.ipfius Salomonis,qui df iilius congrcgans,& vomcns mo pdiclo. quahccr atic iinc c.us vt 1 ba,magi$ cx plica-

bitur p. iflca. 1 vijio. Hic coafcqucrcr ponitur nai ratio.

Circa qd fciendu, ijct fccundu Hcb. Salomon hicloquitur:

Vifin iju.-n. h.eii. Ad cuius intcllctlu fcicndti,qd Dcu.17.di-xir IV ofupcrlfrael: \\onmultipticebit

fibia,wclit vxores piurhnas,q*a adli-

7 eius,nequc aigenti,&aiiri immcnfj poadci-./.Salomo

aucde fua fapicnciacofiacns nimis mulciplicauicfibicquosfcaun , 6, aigcti nnmcios thcfauros,& cc vxorcs mulcas,cc

^cn.is,aihinar.s qd noelcuarerur in fuperbia cx mulci

cudjnccquoruv&auri,&argicti ,6cqd noalienarccfatusciusadco pcr vxorcs alicntgenas , qJ th luic t.uliun, vc paccc, 3.

Rcg. i.vbi t! r, quod dcceptus ab cis cdificauit tcpla idolo-

^cunr tn Hcbrqi,qd poflca pcccatu fuu cpgnojuic,& pen.tu; hocloquiturnic,&cflcalislitctaHcbraica.Pro

t ii,quodfubdii;ur.Z)a7f vir.i.SAoiriv.Mui: deus

K-fipicntic. .

,

J<tM0j</c</j,pcrjilenitudincmpo-

.cjVttumquc c:um iiabuic Sak>n;on a dco.Et potcro,f.

anuitiplicarc

mulciplicare mihi equos,auru & argentu , & vxoresab

ccanfgreffionc. Verunrame quia tianfgrei]iis fuic ,& pt

peccatum fuu cognofcens penicuir,Ideo fubduncur vcri

iius pcnicencis, StulcilIimusfumvirorum,qui cicdcbar

fapientiffimus.Et fapicncia hominu. qua cauenc a cranf^

flone diumorum praxepcorum ; Non efl mecum,& ac

percinec,quod fubditur; 7{on didici fapitntiatihf.pv^didti

qucndocamm operc . Ecnoui.refumicurnon,quodpin claufula immcdiaceprecedcnti fic : Et non noiu f.,nh<

fcienriam,qua cauent ab otfeofa diuina,& eft repcciifencentixad maiorem cxaggerationcm, ficut folcnc fa

poenicentcs.crrorcm futim conficcnces.Ecfubditiirhuii

rorisdeclaraciOjCumdicicur . Quis afccndit in cxIm;.

Jccndit, ficuc fecic Movfej, qui afccndic fuper monteni S

in ccclum fydcrcum ad dominum,& inde defccndic ac

ptiltim, vc habctur ln Exo. Q.uis cotinuitJpiritumin ?.-.

licuc Moyfcs,qui cincres ardcnres dc camino accepic 11

nibus fuis.Exo.9. Qms colligauit aquas qttafiin vcflimcrto, :

fccit Mo yfes in man rubro , quia mcrito ipfius aqua fti

diuifaf,vt trafirec populus Ifracl, & aqu.c crant ci quaftprdro a dcxtris,& afimJiris,Exo. 1 4. Quis fufcitauit oes rcrm

tcn\c,ficuc Moyfcs , qui in erecCione rabernaculi fuis n

tis immific cerrore omnibus gencibus m omnib. finib.i

promiflionis,&circahab:cancibus ,ficucdicitnr Deuce

liodie incipiam mittere terrorem tttum a:<}c formidincm tu am

pulos,&c. Quod nomecfl eius.quafi diccrcc,(: dicartir,(

alius?ancc Moyfen fuit, qui talia fccic , quis fiiic ille,&<

ftiic nomen cius ? Etii dicatur, mortuus cft,& nomtr

d.itu cflobliuionidicacur; Quodnomenjiliieius y i.q^cncmaiitab eo,cx qua pjifi;: hcri noritia aliqua de iplo.qct

c

inueniatur, reflacqtf no iiuc aliqis fibi 111 magicthchnC fi

& iocti illc (phibueric rcgc Jiiael mulcipiicarc iibi cqucru,& argccu,& vxorcs , & ego Salomo feci priu,paccchoc fui flulciflim' viroru;& maxime, qa Moyfes 1

loquebac.10 iiibdit. Qisfcrmo dei ignitus, i.ab 01 fujr.fluic

falficacedepurac9.Clypc*eftpiniultu tccationu.Spcra

fe,i.in diio,& non pfumcncib. defuafapicncia,ficuc cv

iumpiijprj qd cnaui,io fubdic alios monendo.r

Nj &dl

IV Proucrbia Cap. XXX. m6d Qttatuor. fciliccc.Minorcsvidencuriuftiinterra.quam Dreprobi,idcft abieitiores,fed tamen fapientiores func fapie-tibus mundi,quia ecerna quemnr,& pro his paci defideranc.e

_ Formicxpopulus utfirJBx eccldie popu!us,vc fbrcicudincmmecis cuftodiac,infirmum fecemporahceraduerfariis feuie

tibus oftendif.vnde:

patrcm, &quidefpicictpartum matris fu#, t fufTodiant

cuui corui de torrencibus , & comedanteumfilijaquihe.

Tria funt t difficilia mihi , & cjuartum penitus ignoro.a tSubtilitatem dtaholi.

Viam aquila: ln ccelo, viam colubn iuper petram,viam viri * fruftus bonorum opecintadolefcentia. Talis cft, &viamulierisadu!terar , qua: \

runicIulbusviuacnc-

comedit, & tergcnsosfuum , dicit . Non fum operata ma-7

lum . Per tria t mouetur terra, & quartum non potelr fu-8

ftinere . Pcr feruum cum regnauerit , per it-ultum cum fi-

turatusfueritcibo, ckperodiofam mulierem cuminma- II

trimonium fuerit affumpta , &peranciliam , cum fucnt' 3 sna!

;?

caucrnisPS

cra-

i , . r A r'

. /i4 rum,&mfoueis.Ecin

harrcs dominx iua; . Quatuorfuntmmimateme, &ipfa jj pfal.vbi-dicimus.T-rtr*

Jfunt fapientiora fapientibus . t Formica* populus&iflr- i 7

nfuZium bmnacHs,aiu

t muS) qu,pr;Eparatintmeirccibumnbi.tLepufculusplebS \l m?^ukShe

riciumhabcnt .*

H I E R ON YM V S. Habent enim Hebreum verbumfaphan murem,& chirogylium,& leporem,& hencium in-

teipretatur. .

Lepufculns,&c. Hec cft plebs ecclefie,qu$ inualida,quia iniurias fuas vlcifci non querit /'& quia non fuis vinbus,fed in Kdei auxilio fperarefalutem didicit,quod eftcubile haberein *

pecra.vnd e dicit cum pfalmifta./fo mihi in lapidemfortijjimumm domum munitam

,>t falues me , quia petra mca,& munitio mea

es tu. *

& Filij dipti. quia per gratiam eius funt renari, qui in carne

\ Jccclum tranfuolauic, quiahbi filij fponfidicuncur.

Triafuat mi.d.f.lca eft ad literam, Scilicet via aqle in celo

ubtilitasdiaboli , quicircacordafanctoru volieac,rhagno

I ]:ore deprehedicur.Simiiicer,& viacolubri fuper pecra,ho

f js.fc.vencnaci aftutia

ari non definit

| i;,quosinpccrafun-I t.:os cllc confpicic.I \anattis in tn.iri, via ejl

rj^/'ra/fir,quepama-is fcculi fiuctus dia-

I, [i]i flacibus agicaca ca

i (fubcilitatedifcurrit,

f \ vix, aut nunqua pof

wjitcreius deprchcn-

Ej. Quod aquiladia-Blum fignificat ,

ofie

Hpropheta; VcUcio-

Uperfecutores veflafue

Wmtaquilis cctli. i.inimi

cioftriipfisdemoni-I; crudeliores vide-

buur. Qupd fcrpensbolum fignificat,

Bprimi hominis traf-

tffione probatu eft.Ideo quida aic Q^tifi afacie colubri fuge

m:aturn. Quodaucem nauis leuitacem eotum defignct,qui

mivencodo6trine^ircunfcruntur,demonftracpropheca.

EChaldeosinnauibusfuisgloriantes. Sicuthcc tna talia

ii c,vc inueniri nequeant , fic difficile eft fcirc quot cogita-

nibusiuuemsagicur, qui viam veritatis deferuit.

c Taliseji,& via mulieris ff/rfr<c.Adulceraquoquc mens,vt

Bqu^commemorauit , fcmper vagaeft,que vbicelarcpec

capocenc,negat fe aliquid patraffe mah .

d Qnatuor.

9

lo

Egoautemdico vobisyiion

rejiilvre malu : Si quu te

prrcujfetit in vnam max.

prabc e ,w aliam. Hicihac vica prcparat fibi

ternum.f Lrpufculus-aY.j chi-

rogyhus . aniinalnon Eminus hericio fimilc

muri, & vrfo , cuius in

Paleftina magna co-

f effodi*t

a I{egem

NICOLAVS DE LYRA.

tEtquidef. portummatris fux. In Hebraro habctur:RugasHcris fua?, quar accelerancur in facie mulicris ex frcquenci

p.:.i.

mSuffodiant eum corui. id cft carcat in morte fepultura ,ica

Rdcadauereius rclinquacur beftijs , &auibus lacerandu.

MTriafunt difftciliamibi. Supenus Salomon defcripficmy-

fium fuajincarnationis . Et diuidicur in duas parccs,quia

Bno,quod dicium eft facit . fecundo adcommunem mo-Bndoccndi rcdit,ibi:Per tria. Prima adhuc in duas partes,

iprimodcfcnbicincarnationismyftenum, fecundoin-

Mquoddam corollarium,ibi:Talis eft.Circa primum inci

mfo vlcimo, fciliccc ab eius afccnfioue reuertendo ad eius

fcnationemin virginali vtero. Er. loquiturhic paraboli-

Mcut&commumterin iftohbro, Dicitigitur: Tria funt

'ri/wfwTH.ideft capacitatem intellectus tranfcendcntia.Ec

Hefunc illa,fubdicur .

4 riamaqni.in cs.. Hanc viam tenuit Chriftus in fuaafcen-

jie. 5 Viamcolu.fu.pe. Hac viamtenuicChriftusinfua

Baectione,Chniti.]senimpaffuspcrfcrpentem,velcolufclm defignatur ,

fecudum quod dicicur Ioh.j.d.Sicutexal

BtMoyfes ferpentem in deferto, fic exaltari oportet filiu

ftjinis.Chriftus autem paffus, &iepultus m fcpulchro la-

|8o,indemirabilicercxijcm fua rcfurreCtioncclaufofe-

Hcfao,& fic tenuit viam culubri fuper lapide . 6 Viam

\*h in medio mari.Hanc viam tenuit Chriftus m fua conuer-'

one,quia in hoc mundo tanquam in mari procellofo ex-

^kusfuitprefiuris ,& tribulationibus. 7 Etviamviri.

ficiccc pcrfedi. Itt adolcfcentula. Hsec eft veralitera,quia fic

c inHtbrxo, & dicitur hicadolefcentula Beata Vngo MalicHixin iuuencuceChriftumconcepic fpiricuffancti virtu

tquod fuic valde mirabile . Propter quod dicit Iere. jo.d.^ creauit dominusfuperterram mulier circundabit v/rw.QuiaCnffus in vtcro virginis fuit vir petfechis fcientijs, & virtu

i*i.)sabinflanti conceptionis ,&in naciuitateexijtclaufo

K[|rovirginis, &ideodehac viavininadolefcentuladicic

|-Si)mon,hoccft quarcum,quod penitusignorat. Vndcdi-ttiHie.in fcrmone de afliimpcione Virginis Maria?, igitur

1^'dnatura non habuit,vfus ncfciuit,,ignorauitratio,mens

|fii

capic humana,pauct calum , ftupct tcrra.creatura om-

ctc^lcftis miratur , hoc tocum cfl, quod per GabrielemBfie^romittitur,&: fpincum ianclumadimplecur.De nul

*Kiceinalia via viriinadolclcentula poteftracionabilicer*', quodfucrit Salomoni tocalicerignota,cumhabueric

fcicnciam

fcientiaminfufamdenaturishominum,animalium,&plantarum vfquead minima,vc habccur 3-Regum 4.5 TaiiseU. Hiccxdictisconcludicquoddamcorollarium,f.maliciam plebis Iudaica; edc mirabilem, qua? hic metaphorice defignatur fub nomme muheris adultera?,cum dicitur:

Tahs eft via,ideft mirabilis, ficut prxdicia propter eius maUtiam exceffiuarn .

9 Mulieris adulter*. id eft fynagoga?,qua; deo defponfata inmonte Sinai in lcgis fufccptione ftatim declinauit a deo peridololatriam in adoratione vituli,& poftea in innumcrabilibus idololatrijs , vt patct ex decui fu libri Iudicum.Regum,6 Paral.& ad vltimum deum incarnatum coram Pilato nc-

gauit.&cruciaffixit. 10 Q&comc.&tergensosfuumdi.nonfum ope.ma. In hoc profequicur mecaphoram mulieris adul-

tera?,qua:a viroeiectaemciturinuerecunda, &viuenspu-blicedemeretricio, reputattotum fibi liccrc,&icaplebs Iudaica viuic de vfura,& m Chnflum negac fe pcccaffe.1 1 Ter tria.Hic Salomon reuercitur ad communem doce-di modum.Etdiuiditurin tres,partes,fecudumtres quarer-narios,primum ponitur cum dicitur:"P<?r iria mo.ter.idcii conturbantur homincs habitantes in ca . Et qu^ func illa fubdi-tur.

11 TerferHumcumregnauerit. SicutpatetdeIeroboam,qnifuerat feruus Salomonis,& fatus rex fuper decem tribus,in

duxitpopulumad idololatriam. i.Reg.ti.ij Terfluhum,mm fatu.fue.ci. &cumcibointclligituf vinu.

Tales enim folentmouercrixas,&diflenfiones.1 4 Etper o.mulierem. quia efficitur vna caro cum viro.Habcrcautem fecum infeparabiliterperfonamodiofam.eft ma-gis mors,quam vita, non folum viro fuo,fed etiam coti fami

li,& amicis. 1 5 Et per ancillam cum fuerit bnres domin* fux.idcft amata,& honorata,ficut domina,& ipfa domina repudiata,& ancilla. Iftudeft quartum.de quo dicitur,quod cer-

r,a non poteft hoc fuftinere, quia hoc nullo modo cft fufti-

nendum.quandopoteftemendan.16 jQwifwor.Hicponitfecundumquaternarium deanima-libus paru^reputationis, quetamcn habentinduftriam na-

turalem.exquadebenthominesmoueri ad prudenter age-dum,fecundum quod dicitur Iob. tz.b. Interroga iumenca,& doccbunc ce, &c. Ec qug func il!a quatuor genera anima-lium fubditur,cum dicitur.

j 7 Formiaepopulus infir.ldcft debilis congregatio.1 8 Quipr&pxtat. Hoc patet ad fenfum.

19 Lepufculus. Qui in petra cubile fuum collocac,ideft in lo

co inacccfltbili hominibus, vcdormiacibi fecurus.

Tom.j. li 5

DiuilT.

737 Gfol.ord & Nicolai deL\

yra. "75

^ a ^^fw:'--'.I-OCiifla,jcncquodafinercgcChtino,rincA ,' e, nunc m vnuate fidci congrcgars ad

Aauboriex. jv.! ma concra diabolu properanc Vcl Anachorica

luni vnitas, quxciniuilopraxrcprohominisin fius

jmi, ur,umcn inihntcr m iuis loas Cnrifto nu-

l, r .. Tiuinacar-

nalium cpnfuciii

d Gallus. ifcilicccprxdicacorcs, ir.ccrhuius fc -uh ccnctvcru: muntiances.

c li -. j.Primusordofaccrdo'tum,quiperfi aa ,L

entem<

ns fpiritualitcrrcctcqj viucncibtr;,n

s

mualtda, qui collocat in petra cub:!c luum . Regcm locufta ' ;

nonhabet,&egrcditurvniueriapcr turmas iuas . T oteilio , , Aiu ,c

manibusnititur,&moniturina:dibusiegis- rriafunt,quc 4 anparc! Cqi fa IVicitleodetnbuIud. 1 Quod iniijnuineftdei.fortiusefthominibus. 5 tlUIl dfCCtlS

, CU

bencgradiuntur, &quartum, quodinceditfeli$iter.Leo 6 rcdir fcliciter

, &<a ivenictenimprincepsmundihuius, & ininenonhibet quicqnam. itti iUSapparui

fortiffimusbeftiarum , adnulliu.spauebitocrurfum. Gallus7

Quam ekuacus efi

i fUefl.huutiamteilringen|.b ^ Saccrdotes.Artcitedo til.aiic.Jcc-

^

lubiimc.

f liautc. vbcraf

ticcrprcmis, d.imcn cloquij vcrba f

"l-

Stcllio

a!.:

itMMib' nititur^c mo-raturin s, quiail

lorurn hun n fi

icuracac

rciaca-

incnihdui.:.r i-.:,vcl

R jd d.uiiu u rot>c:am

t *refnine u;riccuraru, v< 1 ad vir-

uîciû.lU[

-::b

9 cclu

niercuntu! , int.

toir+fcJni Plctumqucchi m aucs im inteUc'xilTet,orifuoimpSfuiiTet manum. t oui autem.'c. pcnnatr in imo rcii- f

'.

r. .

*- "nc

^renunttj. k,ltj ^ ficllio,qti! pe- fortnxr prcmit vbera ad eliciendum lacexpnmit butyrum

c ruccinCiUslumbos,&aries,tncccihex,quirciiftatei. Et 8

a fAnnchtiftus in fublime erit cuin fcdeum inentictur , lcd tunc ilultus apparebit,<]uia j>

pcraducmum vcii iudic;s d;hciet.

quiftultusapparuent poftquam eleuatuseftinfublime,fia TSupplici um duin luperblxet. rriuidilTet .

L - , . U T. ft .' i.rnrb tle in tantam iaftantuin eicu.-.rctur.

t:ii inccllectu penl

quapreffuncdumqu^-ritur, butyrumuenitiir, quiad

,ii cnri, vcl cciiu

ncgligencia

p,cr auum nas non/habcc , Ditcns &quivchcmcnter emun<nt,elicit fanguinem,&qui prouo I +ftuqucnn,us,vbc

Clniam. mambus rcgni xditi- g J. , .,. r f.to ^ r

f ,mteiux pingucdj

ciaccnet.SicfingcniofiCat lras, producitdllcoidias . l6 vngimur,quc

quam iac.cndum ,

dumlacquzritur,fanguis fcquatur,quiadum verfc

vlrra modum difcutiutur, in carnalem inrellcctum cadi

Sanguinemcnimelicit.qui vehemcntercmungitjquianalcefficiturhoc, quod nimiadifcuffionefcncicur.

g Ecqitiprouo.has produ Qnid prior parabola ad licera ii

ficcc, apcric , qa q modcfrcîximu allocutus, gracfi acct

rnfuui,quafide vbenb in quib. lacqrcbac,bucyru exprinAc qui mepco verbo,ira & difcordia fracerno cx cordc puocac , quaii vlcra modu emungens vbcra elicc fansuine

& a

dum pcrin in.rlis rcmaiicc, & fimpliccs quos Igcnij pcna no adiuuac,

ad obtincnda arcecni regn: mccnia virtus opcratronis lcuar.

C Tri*fn-tt,<]t<xz>ac{i. Non nos mo.UCat, q t dixit,^ quartUinccd.cfcliciccr.Tna n.bcnc incedcrc dtcic&quarcum fc-

liciccr. Noncnimomnc,quodincc.dic.clicsccr,bcne,nequein hac vicaomnc,quod bcncfclicicer. Nam leo,&: gaiius,ârics bcncmccdunc ,fed non icliciccr, quiapciicctitionem

q paciuncur. Quartum vcro fclicitcr,6i non bcnc inccdic,quiajn fallacia iua aJ cempus Ancichrntus profpcracur .

Gallas

MCOLAVS D E LYRA.{ Rc .l.nonhabcc^j/ dirigctcam.2 Ec cgtcdiCur vni.pcr nlT.QrdinatJone difpujitas .

J Stellio in m.ni Ejl jutjieUiofpccies reptilis babetis macnlas in

Seettioni, na- tutc l"CC'itst.hi Hcbrxo babti aranea manibus r.ititurj.pedibus qui-una . busprv manbns vtitnr, tjiiious

adbxrct parieubn f, & tciam aptrai.

4 Ec m.in a:di.rc./i/ enimjacit telim fnam,& locum ad ma> en

d i n,fu t tn aliis iotts . Stclito vero non mcratur in xdibus regum in

term ifiis ,fcd rt.agisi>t

Jyluis.iequer.dotamcn tranflationem nofira

)i babitat m *4ibu4 regum i>tregionibus calidis,cuiuf'

moat i ;.' urra proinifJionis.Terprxdicla intelltgitnr, quud hcmo dtbet

effefohcitus ie promjione cihicxemplo fbrmic >& de fet uritate loci

txtmplo lepnfculi , er de ordinatadifpo/itione ad bellum exempio lo-

CuRarHtih<(? f:ibt:iitatcopcra-idi admodutn arancx.

Moturchiaru T Tna func.H/c ponitur tertius ijuatcrnarius , & dicit Ha.Sa. q$cinaiour mun biceft ptophetualocutto Jamen jnb mct.ipbora quaiuor ngnorum,Ji priucipw. qtxin paruo ttmpt.rcfinitnt paldc profperaia,quartum tamen mul-

tofius pracedennb s. Trnnitm autcm regnum eit Labylunicum yquodnotatur cumdit/.

6 Lcofbrcii.be. Tâbucbodoiofr cnim rtx Babylonis yocatur

/ct \eo de cubUt fuo.Secundum fu. tngnum Terfa-rnniflUid notalur ibi .

7 ( jallus fuc.lum. In Heb.tamen noneflgallus.Cyrus antem,&b\ interfccerunt lialtbafar, {? regnum Babyionixtrauiiukrum ad Altdos

, 6" Tofas.

8 Ft

8 Ec arics. per qnem intel!igitt<r ^dlcxander magnus, qui rcg,

Mcdorum , & Terfarumfnbiccit rcgno Grxcorum,& in paruoth

muhumprofperaiusjuit.iit rex,contra que non leuabit,/ic eft in l

i.contra qucm nullus rc/ijierepoterit,in quo deftgnatur regnum >\

noritm,qnodfuit fortius prxcedentibus,vnde diatur fcrrcun>,Da.

quiaficutfcrrum domat omniafita regnu l\tm.xnu dotnauit

9 Ez qurftul.ap. Hu rcuertitur ad communcm modtm di

Etpomt bu duo documcnta.primum e/i diffuadens promotione fii

quia magis ccdit ad confuftonem fuam^qnam ad honorem, i

hoc dicitnr:Et iiultus ap.Sciendum tamen, qnodli,& non cfliu l

qitiafententiahuius verfusnon copulatur prxcedenti , fedcfl on

ali.t,& cslfcnfu>s,quodiluliiti.i alicuius magis apparet,qnandoptus e(iinflattifublin.i,ftcut turpido ftmix tnagis appant quandodjt in alium.ideo fubditur.

io Si enim intcl.fcilicet promotus, velprououens eum,quodcederet ad vtriufque vituperium .

1 1 Ori fuo impofuif.ma./.wc//7ef de talipromotioneproctda. Secundnm documcntttm rcprimit in omnibus cxceffum , cu dici

II Qiii ati. exprimit bu:yrum,>'dcfl materiam latle/olidiorcm,

non cffei exprimcnda, ftd rnagis dimittenda.

ij Ecqui vehemenccrcmun. fciluit nafum. 14 El

fangu incm .fa cicus ipfttm effitterc,quodm agis vertitur in nocum

15 Ec qui ^rono.UdS.aiiquomm intcrfe.\6 Producicdi. .juiaaliqnando protcnditntur adomnes amici

rum, & aliqnando ad totam cmitatcm,& regnum.

incelligi, qua: quia ipfc f.ipienter dicfa cognouic 0]bolaru fuaru infercrc voluic, & 16 poftquam diihin

tulo,verba Lamuelisregis,additumclf : Vifioquaerud

minil

tcra. 1 Salii-

niomj docuiiic poilitinci

Y' C A P. XXXI.RBA Lamuelis regis

. Vifio t aua erudiuitcum

cummaterfna, quiacum mrcgnum vndtus, fpiritiin

piencix acccpic, perncum vidit , quam p

dcncerfcmacerfuacueric.

:

Diuifio.

NICOLAVS DE LYRA.C A 1\ XXXI.

VFtbaLamuc'-unicquciucr ponicur infirudtioSa

'n .fiuaamacrclua. Etdiui(icurin duaspar-tcs.quu j nmo p^nirur cvhortauo macns,fccundo con.me'ijC;t

bi:Mf//ioTW/or/e7n.Pri!,inndhuciduas,*5''

K -in, &: profccucioncm,ibi: CcHjiddilccte.c > pcr modum cuiufdam prologi prarmucicur.

1 Vcrba

1 ^ciÎ^.lupple func,qux fequuncur.Lcdicicut h:c 5

mon Lamuel, quod intcrprccacurcum quodcus,qiuufuiccum Srlomoneinpriucipio rcgni fiu , vcdeclaratt ft

cap.prcccden. Scicndum tamcn,quod vcrba.que fequiM

111 pnncipiohuiusca] kuli,nonfuncSalomonis, liiiivcr

rcntiSjfcd func verba macns fue ipfum cxhortantis. id.

ditur. 2. ^///o.idcit inftruttio icu increpacio. iluacmjeum materfuai.

I i

7& Prouerbia Cap. XXX/. 1740V.t iinhtas tu -s. Hoc cff, noli tcrrcnis dclic!)5 homimim

Lrdacorrumpere, ncceleftiaqujr.anr in quibus perpetuon-nentcumdomii O.Ddenturennn regcspcrdmicuisqftmuii regis corpori adunaci pcr fidem

, per llleccbrus fecu

mercncur cradicnri de tcrra viuencium .

"Hplitegibus.Vixc

frquenciaad lire- t TDicam tibii0>

mpacenc Allegn.

:em przcipic,nc

l0 inquoeftluxu-incbriencur mcn

dtum.quifi nc

etnbra rcgis eccrni

iia nullum fccre-

m eft vbi rcgnac

riecas, nildecale-

buscogitatur, vbi

gnac voluptascar-

]is, fed ea folum,

lefunc vifib'ilia,car

les fcrutantur.

Dateftc.mce. Vinuficera, diuinxfa-

:nti<e confohitio ,

:eillisdebctur,qm

fnfimis confolari

fugiunt ,& quic-

id in prarfencioc-rrcnc amaro ani-

c fufcipiunt, celefhbus coca mence inharrcntes.vnde. ~^~e-

tdt confolan anima mea,mcmor fui dei,& dcieclatus fum. ltcm

bctiîinguliverfusfingulis iii.'pmncii-

,fij,

tens, vbi

iunuicur,

quamplenelrc, vclanimz vninfcuiuf-

quefidc!is,velrorius

eccleiicefatKlE,quz fcx ominibus eledis

ytrunqucdominum facercprcJpjbccndidt.-Scd iudicabicin Diufticapauperes, ik arguec in zqtiitacepro manfuec;S rerr^.e Mulie.foitem. Hncuiqueverba.Lamuelisregis.h rrcSalo-mon paucis vcrfibus,fed pk-niffima vcritatcdecStaclaudesccclcfiz. Conftacenimhoccarmcn verfions. n.pcrcrdi-

nem Febra/i alpha-b TQiii de vtcro nafl ebrtiK cs in rcstmim.

c *Qjii elefttis cs in hoc.guod uotis omnibus defideradam.

materfua. Quidtdile&cmi ? quid diledre vterimci?qi;id dile-

a TAdhterarapatet. b fCorruptionibus uitiorum. c fvirmtmn tuaium.'

devotorummeorum > Nededcris muiienbusiubftantiamj ?

atuam, &diuiuas tuasaddelcndosreges. Noliregibus , oLa-

4

a flnquoeit lu.xuria.,

b muel,noIiregibusdarevia

num,tquianullumfecretumeftvbicx ,nibl,s eleccis eipit^S

a fDe carnis Hlecebris. b fAlias beuefiaorum tiwtorn. 1 Vl13 pCrnCICUt Catho ra.u .

regnat ebrietas , ne fbrte bibant, & obiiuiicanturiudiciorurm !j

ca ' v,rcucdefcri,-a fchrifH,quinaupexproBobu.

9 bancur ac pnenua .

c &mutentcaufam*fiiiorum paifperis . Dateficeram t mce-

:

MuUeremfmem q u; <%.u o r 1 r i-i 1 ..

" muen - Mulier foccts Miiiicr fnirentibus^vinum his,quiamarofuntanimo, bibant&obh- * fantfaccclefia ,qu.a

m,s

uifcanturegefi:atisfuas,& dolores nonrecordenturamplius.' 3

aqua,&fpintuCitt

Aperiostuummuto , & f caufisomniumfiliorum, quiper- \] atal^gigmtR?^ taiidiu

d tranfeunt.Aperiostuum,decernequodiuftumett,&tvindicax6 ya cuutca aducrfaj^:ca

a fldcftdoarina. b Ecclefiam rilios dci genctautem. 17 Vcl profocra feCUli

. . c na Aiarc if" /c

^ lis>q" ar s. 18 prodeiamorccon-

c mopem, & paupcrem . Aleph. Mulieremfortemquisinue- t tcmnic , quar ipfe10in carne apparens, in

firmainuenic^ft r-

ccm fccit.Yndead cc;los rcdiens,attangelis: Congraculamini mjhi,quia in.d.q.per.Vidcns ergo Saiornon huntanu gc-nus innumcris implicatu err6nbus,6 quod ad cuis niluatidnc nullus,nifi fol

9rricdiacor dci,& honunu fufficiat,ait: Mu

lierc foiTtm qius inueniec . Acfi apcrce fucnram dei graria

ilamiLl"-'- '^-b-

te ficeram , &cc^t. pccnitentibus , fci!icec,qui prifiiiiorum

uum mccroreatquetrifiitia deprimuricur^fpiricualisfcicr

\: iucundicacem , vc vinum , quod lecificac cor hominis af-

"lcnccr infundite ,ncabundantion triflicia abforbeantur,

jtihuiufmodifunt.

I Jpc.os. Pro caufa paupcris,quc per fe in ittdicio loq non

l;let,ipfeloquinlemcco: &C eos dcrende , qui patriecc.i: Ifis

[iiitu huitts v.tx viam citius ctanfcuncVcl.os aperirc nut-

i,gencibusvcrbum prqdicaciomspr^d)carc,qui diuinaelo

,i'iapriusperfonarcnefciebanc,&noncancum Iudîs.f^d,

icunitisperorbcm nacionibus curamfalutis impendere.

j îperios tunm,decer. Sicut J) caufa paupcris,& creptionc os

admirccur.Cûis calis^ quis cancusJqui dc coc incrcdulis mund: nationibus vnam fibi elcctoiu ccclefia congregec, quamfua gratia force, &: infupetabilem efticiar,non noitri fimilis,non noff ri temporis , fed in fine feculoru Deus homo futu-

rus,& nos fua p.fffionca morte redempturus.Hocenim cit

quodaic:Procul& dcvlti fi.pra?.eius.Procul intcruallotem

pons a Salomone vfque ad parcu virginis . De vlcimis auce

iinibi!s,quiaafummoceloegreffioeius.Non.n.aIiusptiumtp nobis dedit,q; feipsu: ^ttde.Qui Udtxit ws>& tradiditfemettp

F

cnrcpccpit,ica vbierraucric, iuilccaftigareadnionet aq| y'wproo^'f J(2-c.Quauis,&icarcclepoflecincellia;i pciusacceP^l-^.b.

licarc.Ec Moyfes:Pauperis in iudtcio no mifcrcbcns.Q$ cccleii'^ ,pcul poiicu fuiife.-q.a verbt icarnacio incer hominesGiht ' ld '

vtrunquc conuer-

NICOLAVS DE LYRA.

Quid dilcfte mi^ Hicfnhditur profecuto inUrucliouis^ta el~l

duobus,f.de Vitanda carnalitate, & deprofeqvenda xquitatc.fccu

ibi: Aperiostuum. Circaprimum fciendu^quodHcbrxi dicut Sa

noncm noftefequentidiem defponfationis filu Tbaraonis nimis vi

a[fe.& pfr confequens in mvie nimts dormiuiffcintantu quod tra-

at bora offerendi iuge facrtjicium matutinum, & clanes tcpli crant

') ceruicali Salomonts,proptcr quod mater fua intrauit eius cnbile,

incepiteum argucre,duens. Quid dilc&.mi. idcjl quidfccifli ex

rnalitate tua impedicns diuinafacrificia t

Quid dilc.vtc.m. I{epetitio ejl eiufdem fcntenm ad maiorem

-ggerationcm.

Quid dilccle vocotum mcozam.q.d.fuper omnia defideraui

od bene regeres rtgnum tuum , & iam in aliquo fecifti contrarium

mis carnalitcr cum vxore tua dormiendo,ideo fubditur.

I Ncdcdcns mulie.fub.cuam. ii ardcnter eas aman<to,&mimis carnaliter adbxrendo . Et quia ad nimiam carnalitatem cii

vuetibus inducuut deliti& cibi,& potus, ideofubditur.

Etdcuitias tuas ad delendos reges.He&ne/ dicunt adimpu-\andn reges . Et caufa buius diuerfitatis tfl , quia verbum Hcbraicii

cpofitu xqniuocii iji ad delere,& adimpugnarc , fed litera fequensdetur magis conjonarc diclo Hebrxorum, quia fubditur.

Noli regibus o Lamuel. idcfl Salomon.

Nolircgibusdarcvinum.immoderatebibendu. Etdicu

r bic rrgcs ipfei aLmon principaliter,&fecudario altj iudices ad re

ndiipopulu cbflitnti.Et fubditur caufa dit~l& fbibitionis^cu dicitur.

QmanullunifcCfC. eft vbi regnat cbri.Hoepatet vnicuiquc,ct'hocfluoddicitur bic ebrietas , patct qttod non diffuadetur bic pO'

>i regibus,& principibm temperata , fcdpotio immoderata,qu*ifert dcbicam difci ei:oncm,idco fubditur.

Nc fortc bibcat. fcilicet immoderate.

10 Ecobliuif.

10 Et obliuif.iu. in legcdomini fcriptorum.\ 1 Et mutet caufam filiorum pau. i.paupemm nimisfaucdo

parti diuttum .Confcquenter ofli nditnr, quihi. ftt danduspotus cu dici-

tnr. Ii Datcfi. i.potuincbiiatiuum >& Jic fonat litcra Hebraica.

13 Mccrcncibus.i.exiflcntib.inluBu^&amaritudincûiapouo

vinifortis mullipticatfpiritus,& fic eli rcmedium contra doloteani-

mi,& corporis . Occajione autem bmus vcrbifapientes litdxorum flx-Vinnm hif-e-

tuerunttV.perfonis ad mortem condcmnal'u,dartlur potio vinifottis,'~r" damni",s

vtftc facilius tolcrarcnt dolorem mortis immtnentis.

1 4 Apert os. Hic ponitur fecundum documentnm, quod efl de exe-

qttcnda tuflitix aquitate,cum dicitur : jiperi os tttum mut. allcsando

iuflitiampro co^qtiincfcit cam proponerc in caufa fua,fitut eflbomo

f.mplex,& ignarus,vcl pauper , qui non babet aduocatum pro Jc io-

quentem. 1 j Ec cau. idcflpro caufts.

\6 Omnium fi.qui percranfeunc. i. bominum exiraneoru pcrterram tranfettnlium, qui frcqttcnter non inuenittnt , qtti pro fe allc-

gent,eo quodfnnt extranei, & tamen indigent celeriter expt diti.

17 Apcri os cuum. fc/mVcr.

1 X Decernc quod iu.cft. diffcrendofententiam propter ad-

uerfjtpartis potentiam.1 9 Ec iudica inopem,&: pau. idcfl exequere iuflitiampro inopi-

bus,&patiperibus,quandohabentiufiamcaufam.20 Alcph.MullC.for. ln vlti.parte

bttius libripovitur comrdatio

fortis multeris. Et exponitur coiter a dotlorib. noflris de ecclejia, qujt

tnetapborice dicitiirfortis mulur^&fpofus eius Cbriflus.Fdu aut < i $

&Jil< populus Cbriflianus in vtroque fexu.& dtcunt,o$d\c efl fj-n

fus iiter alis,flcut Iud.p.b.dicitnr.lerunt ligna ad rbannu,<&c. fenfus

litcralts non tfl de lignis materialib. fcd de îbimeiecb,& Skbimtns

eu fuperfc rcge inungentib. Et licct hec expofitio ftt ratio<iabilisj&

cbisjamcneanon profequor , qttia fatis difjufe traditur in gloffts,&

communibtts poflillis.I{a.Sa. vero conuenit cum docloribus catbolicis,

quantum ad boc,quod hic efl mctapborica locutio,fed dicit , quqdperTom.3. Ii 4 mulierem

1741 GJoorcL&NicolaicleLyra. 1742cA

r nucrf.itio.pifTjo.rcrtirrccho, loge a n?tura noftra rem ra

. qu iiido vohiitjfifdcqua voluic matrc 1 .itns c

Icccato \ .\it m mundc%Ac qii voluir^&quo vuluit imt

l. c ff, & quando vohiic

,4V quomodo Volqit rcfurrcxir,<Sc

:udic,A:cxtcrahuiuXraodi,iHquibustanturDproculano. quam corUtma

""';- nir'i? t nrocuk&de vltimis fi

..i dein!rdi>.uir.mnon

, folfi vetbum ..

mfapcre,(cdcVer pm i!locer

t pr e

ircdonautti a ! Ii

Myfriccaurem in lan.i,qua:habicus cil ouium,pictttis,& |

fimpliciracisopcra.quxproximisimpcdurur. acctpuv

lino.quod cx tcrra vires oritur,fcd multo, & logoaraittitbumorcm natiuum, &adgrnciam nouicandori:,

;cr

Ucnit,caftgatiocai'nisnoftra;iccUi3icur.Ducniming<viciorum fordcs

b rSci!:c;t,inuntorij._1 lil eil , coniufio:

nititti.

fliWfr""*-

Vir rcdepcnl. CHlrN V

bri-

fto. Qui< v .fii.

nic^?tprocul )&dcv1timisfinibusp-'ctiumcius . 6ech. con-*

a 1Mc:!,Bonarcrr.l)ii(io.2

1 fiditineacorvirifui,&fpoliisnonindi>cbit. Gimcl.Rcddet 1*

1 id eft.timor.*

ci bonu,& no rnalii omnib.dicbus virac fua?. Duict!..Qua:iiuit J

1 lana,&linu,&opcratacftc6filiotmanuufuarii.Hel

.FacT:acft 7

Ifle.

f (Usatoii.

quafinauis inftitoris.de 16geportanspanefuu.Va'u.Deno<5te g

g furrcxit,dcditquc t prxda Jomefticis fuis , & t cibaria ancillis 9

Abivnnm f: :niliciidinc t-a ti ivi ?'t:

Sirenim t qii:fditcmfidcrlcmque,c\CcaftamhcccotJiU$cCl , inihilconcravoluncatcmfuamagicnccfalce adultci tuonc polluicur , cucta pro atm rc fuo co

lcrabic libcnccr^SC quos valebic,ad amicitiam fua conHerccs

Sic dcus in cccleiia confidic . Noiuc cntm fpincum gre que

dcdic,nouic virttxem charicacis , quam eius preccnd;js 10 fu

dicldcoque npndubicatnon folumeam afue fidchncegri

tace non poflV corrumpi , fcd &: pcrfcucrancer infifJfcre , vc

plurcs ad fidei cognicioncm,& vnicaccm congrcgcc. & hoc*

cft.Xptiliunoi indigebit. Spoluitenim diaboUim ccrieii.i.cum

pcrpred:catores quosdcccpcrar,ad vericacem rcuocac.

a Btfpotiii non indi. Qnia nunqua ccllabic ccclefia dcceptas

adiaboloanimasChr.iii fidci refticuercdonec mundicur-

fufinitoniimc-rusiufioiucoplcat' . Sedquiaqcqd bonifan-

cb ccclclia,vcl fi Jci;s aia agir,dcfup accipic, rcctc fubdicur.

b t\rdJ> 1 ei bo.cr non ma. Rcddct nnima Chrifto bonum, cu

pcrccpcis victjmuncribus retc viucndo rcfpodcc, & ea,quc.

.Vv.s incimate fatagit. Cum autedixit : llcddc

ci bonum.addidic,&: non ma. quia quida accepcs a deo bo-

nismalarcpcndunc,

vcl myftena fidci,cj pcrccpcruncin he

rcfim vcrcur.vcl, tidc qua vcrbis faceb tncur factis ncgac,vciTim.i.l.

t,onos morcs pcr coUoquia mala coi t upunc. vel in bono ,p-

polito vfquead fincmnon perfeuerac. vndecu dixidcc.rcd

dccci bo.& non ma. vt pcrfcucrantia neccllanam oftende-

rcc^ciiunxitiomnibuscji.vi.fiifj.cui fimilc. ren/iamusUli.&c.

Lue.i.g. c Ll^tftM r.Qu!busopcribus,quib.iullit:c,vel fanctitatisfru

dibus fic pocius inliiTcndu d , cj qu* accipic , rcpcndcrc qnc,fic d.cif. '{utfiuit U. Hcc fanctaccclcfia, & ad liccra racicfe-

Ifa.jg.e. cundurn iliid Efa. Cum videns Hitdttm,opcri tnm,tt car.tw.nt def.

Opcracuraacc non rnconfulcc,fcd coiilio,uca viro ibo Chri

Rmhf.ir.c. fto mereacwm mdicio audtre. c{dns fui,& o.Et tjuSdiufectfli

>-.ifx mU0ht& w.fr.Manutim fMnrNM.idcfiearum pcrfonaru

pc: quas cleemofynas paupcnbuscnbuit,inquori.im opcreUi uccofalubcrrimo vcicur cbiilio ,

vc cum difpcrgit,dcc pau

q pcnDus,non vi ab bom mibus laudecuc ad cempu>,fcd vc m-R tiacms maneac in fcculum fcculi .

My flice

NICOLAVS 1) LYRA.wi.' - 1 fort- n tntUilinr Jacrafaiptura,cr ba*c txpojkioni in-

ttnd<pu,- rationabdtsvidcru) ,nec commumccr b. Itturjtn

gli-jinj.itamen intcido ttittt iictre^fHa ipfe,p>o : csl confor.Ufidti

ttOilr.t.ina\ime qt-ia facramfcripruram vutant f>iit vettt< teitamenti

. runq le.falicet vct;t(,.jr nouum . Sponjum anttmi& ma,i-

tu-i ) i/.vj m liois acdpio dotlorem in ficrajuiptnra txptrtnm,&pni f t'.:t ; 1 j hoticnm in ficra fcriptura iiitdicfum tn fe-xn m >f

i< liakan.hiniienix fnttt ain/rtx muiit

r, vtpoteti.hr '> .uiil.cro.vt patetexf f c'. - .f.cr ntalits cilis

faiptis.ii.eris fr>rtit tn Hebr<toJlr:bitnr nntricc,-:

primuivrrfutmc-.pit pvr Mepbûxefl prtmalitera li brJecuudMS"prropcr | ,& )ic confctjiurrter fmgnlis verftbus prxponuntur"" ffcu inapiuiuii! lLb.quiaintra"jlatione fcruanM patAii , q-od v:rins (u inciperent ordinate prriiteras alpbabai

ium poakr,tt<rhicnominaiitrraruHc~

braici>*m,vt alqixUimant ,&hoc dijfuftui dedtiratti fuptt libru

TfJmtnm , <? fuper tmmtntMtiostt lercmu.Uistgitur prsnmfRs ai

luoncm litern accedamut.Mulicrcm fortciii. idcttfacrjji.rt-

ptnr*m,q*x conanctfiw+m, <S inuioltbtUm veritatem.

1 qais

concmentiam c-

quimus,digna:nvc-Pflcm qua Chrifiuml

induanuis,cuicimusvndc. Quctquot bapu-\%ati eftis, Cbi.

'

duiiiis . Queric c

forcis mulicrlan.

cVlinum, &opccft cofilio manufu.uu , cum ccci

io!iciccpcrqiiiric,Qui[bus fc piccacis frn

bus cxerccac,quomodoacarnalibusillccebris cmund?t,5: hocconiiiio pruCiffim ),idîtfupernajtancumrCtnbuciouis incuicu. Dobacrecribttcione apercius fubdicur.

d Fatla efl qtiafinaiiis insiitons dc /owfê.Nauigator dicitur in

Uicor,co quod acquirendis mercibus fcdulus inflac. Sicuc ei

go infricoris nauis oneraca mcrcimonijs, q in pacria fua abt l

clant,pcr mare porcat , vc vendic:s, cj attulerat cariora d

reporter:!icccclelia,licanima pfecta vircucumdiuicijs g.iu

detoniiftari, quibusmaioradaiinc gracicdon.i mercccur

Opcimumciiim comercium cfi bona, qu.x valcmujoperaices,primum hac mcrccdem a domino rccipimus ,

vc r-d m. I

iora femperagenda proficiamus,dcinde vicam.xcern.

fanctaanima quafl nauis iiir!icons , qnxcranfirdcliJcru,

finttus fcculi,fola,que 1 n cciis fperatgaudia, medicatur eter

na pro quibus abundantius adipifccndis , quicquid occurii'

aducriiiuperarcconccntiit.Qn^dciongeporcatpa.fuumjO:in cunctis

, qua: aiv r , ^tern.un tancum rccribucione cxpit.Tr [

foltim viuipanisfaturicatcmdefidcrat.quidicit.re/iêrfrfjB!!omncs qn> l.iboratis, >y om .e.gr c%o re.vos.ln proximo panercc: f

pit,quiin co,quod iufieaic,bumani tantum fauonspremi;pccic, nullo vuc c:. .

;,; :icuicu:dc quibus dicitur:^n(/;

vjbis,reccpcrnni merced n fuam .

e Denoftc. S icut tocus pi cfcncs fcculi cnrfus dic ac note v

mcur,& dics ad opcra Jum, nox ad quicfcedum.lic ccmpuecclciic' gc :cis, Sc operis ftacu difccrmcf. Qiiafien

notlequiefcic , cum fidelis intermifiamuudi folici!

fibimec vacarc,& fpintualiccr incipitcurare, vci lectioi

orationibus,lachrimis,& huuifntodi fecrccocxcrccrc .

f Surrexit . Cum quis fidchs ad agcndum proximorumcurfoliciccac* ingitur.Quodduobusmodisfacit, quia,ficeiquifonscrranc,

<

ir,&qiuin tidcfunc, &ampliuopcribus iniiftant,cxcitat,V nde fubd:c :

g Oedittju cis fuis.Daz predam domcflic.cu;n eosquos diabohis cripuit, eorum iociecati qui ii

3 Ucrunt conciliat. Dac ancillis fiiis cibana , cu'n. hum '

cs quofquc,&: cimorc mifa feriuntes , ne f laflafcantj

x>rc,mercedis commcmorationc rchcic .

r^ a Confidl

I Quisinucniet. q.d.pnuci attmgunt adpknam chts notitiam.

l Coufidit rn ca coi' .de bono fjrxmio rec>pieudo. Et dictturvir i

ius dotlorbonusjn cuiasperjona dititur.Sap. %.a. Hanc ainaui, t\

exquiUuiamuentutc mea,&qfiui mihi fponfam.dfumcri3 r. fpolijsnon indigebit. qmain prxmto dttpliccm jtoUmbAbeb, f

ncorporis i& animx. i

4'

ciiieetfponfottii.

t '''-' in prafentU &glorix in fnturo.6 Quadiuit lanam,& \mum.profequititrmetaphoranimutitm

iintim opc.alur, pcr qux tnteUiguntui a;clafanclofut\**&

fcrtt fcripturx,vtdkitI(a.Sa.7 1 u

]U~tit>au\S]ni}iro:s:cutr>,inio/ia<ii!iJf:tnrispo>\t:t ' '

-vi.cnccejf.iria, jtcin fcnptura coittinentnc nnia necejfari i dfain' w.8 Dc n

J&cfurrcxit.ideflfurge\ tfccitfa modo loqttendi,oini\avir Qtnc.ft.c. Nunc cognoui,qu6d cimeas dominum, idc \

tofctirefeci. .

4morenimfacrAfcriptHr* inducit dutlores bonos^

difeipklos adfurgcndum de noilc projtudh,& oratione.

9 Dcditque predam.//i Hcb.babctur , Annonam, quiafaafcriptura rcH(i$ omacs fludcnies in ta fidclitcr tam viros ,quummliejch

t Confn

74? Prouerbia CapXXXI.a r ^Hcdicv\:vfqucinfincfccul:fortis.Cobfidcrnmr agrum, &c. quia ecciefia fanta fcmpcr exquirir quossd fidecoiicucrc poflic: &r quos dociles inucneric, hos data

vcrbiprcnnia in feruiciu Chrifti cmit,& in cis vinea Chi ifti

plantarc,vci pctius vineam Chnfti facerccurat Ec quu quialterum docerc dcfi-

744foluro m d ,e inffat laboribus , fcd & noSc accenfe luccim Omambus opcracur.

f wsfeecclcfiapio^

der.-it, prins a rna!'s

abft-ncrcAbona opc1

rafaccrc debcr,fub,dit. >Accinxit fottitu.

AgcrfupcrnchccanspofiePiio.Dc

qua." Ectevdar /:. mri

(icnt odor agri plcii, cui

benedixi: dcnxinus . Odor

tnhn fanCtorum ftcuto.

.c fr.rf.quiatota

mcntisintentioneco

iturquarfitbeati-uidinis plenicudo m

ioDei.

b Dc fruilu ma.fu . qa

Hjc vct duc tc;

fuis. Zain.Conitderauit agru 5& emit eu:dc fra&u manuuma ruoi vcl paffio. b Cmft.ruj.cmisdclKlfiijsintenrataii-

. ^busillecebris.ficcu.iibeiedeiîcir.

c luarumplantauicvineam.Hcth.Accinxitfornrudineiuin-.

.

-i Bonntnejcclufofeculo.d bosluos, & robowuitbrachiufuu. Teth. Gulhuit&vidir,quia bona eft negoriatio eius:no extinguefin noclelucerna

a Scicntiavel principium. 7

|eius.Idd. Manum fuam mificad 1 fortia, &digitieiusapprc

8

a tncuruatus.* *

g hcnderuntfulum.Caph.Manum (uamaperuitinopi,&pal-. StS

_ a Cor fer.nrnsvelcorfeiuitutis.

h masluasextenditad pauperem. Lamed. Non timebitdo-mui fuae a t frigoribus niuis : omnes.n.domeftici eius veititi

oiaquxha.&:dapau-peribtis.Synagogaaatcincuidicitur.iio-luerittt & audierith mey

br..t.co. T?nto infir-

rrnor trft mopcreiu-fticiar,quanto mmusfpe arterna; retributionis erecia. Atecclciia ^

1'

qu$iudit#nitentijm mnci\[:te, appro. enirn re. X*. fufteneaberfc

1 fiifom . Sc

fcrr. Dccuiusforcitu-dinc dicmir-: /;, 5urne aicuur: i\r-n::> \

tc&lorum vimpatituri&

iilcm. ir. b.

de fructifcris fuorumridclium factis vel verbis fcripturam condidic

, qua audico-res fide &dilctioncmcbriarcc.Et bcne per vmcam,eccle-fiam ( qux per mulicrcm forcem efi defignaca ) Sc eos pro-pagines vinee;, quifuntfilij mulicrisaccrpimus, Mulierau:etrn/incamplantauic,cum ecclefia primiciua perorbcmmiiTisprgdicaconbusfidcifcmina difperfic. Confidcrauit

cr.imagrum, idcft, mundum vitioriimfpinishorridum >&cultorefpirituali cgerc. Emitveroeum.cum talentum verbi auditonbus contulic , vccrcdcntes Chnfio manciparcc.Plantauicauccm in codem agro vineam,cum in nouis crc-dencium populisecclefia plena euangelica inftitutione fir-

mauit.Qnam vincam de fruclu manuum fuarum plancauic,

quia non folum vcrbo mftiruebanc fancti quos erudicbant,cd & fadtis & miraculis . Cofiderauit ergo ccclcfia agrum,&crniceumdefructumanuum fuaru: quiafiudiosed^di-

:itqu5 func gaudia vic$ ,ic pro eis quicquid pocefi, laborat.

: Accinxit . Cuna fc ad virtucum opera preparat , o: bcnc

umbosprimoaccmgir,&:poftbrach!um roborat: i

iu opus Deo acceptabilc non eft,fl non prius carms <k menisluxuriarcftnngatur. Vndc; Quicfcitepcrui cre,

lifcitcbenefaccre.EtiSintlumbncftripr^cincl:. iccr-

leardenrcs in manibus vcftris, vc bonisoperibus fulgeatis.GHftauit& -Fiutt

tjuia bona. Ag,vi,(ahccz ilhus negotiatio.

lcqnofapra.Confiderauit agrutn, &emiteutn. GuffaurcigiCurBincJaecclcfia,&animapcrfccta,i.prenimiorncuiSf!-. lidc-

I iocognouic:quiabonacitncgot;atio vitcirnmarccifibilis:

U uam rnundo rclicto^ccrna mcrecur in cciis. Cuflauit -vitK,

||dctt,apercc didicic, quia bonu cfi pcr inftanciam predi:

i

i quccuquc valcrad via vcntatis adduccrc. Artj: idc*o nul-a s tnbulacionu ccncbns , nec ipfa mortc poc luccrna dcud-

fclionisciuscxcingui.Eorunaqueluccrnanoctccxtinguitv.r,

p!:vcnienrciudicc(quauisin dic vidcaturarderc)qui adrc-

Ptjuscrcdunt & in tcporc tcn. rc. Scd lllorum lucc: na noetc

iediacxcinguicur,qui vcnicncc iudice,oleu charicatis nonabuiffc m vafispr^cordiu probrmtur : du pcrdico rumoreilfarum vircucu, vc-ra tcncbroforu luunttormenta factoru.

cd fi hoc loco, noctc pro quiete acciptmus, fecundu quodipra, & de noctc firrcxit,i.ad operandum fc p<

: .ii

ptauit:apertc d.cifquod iuccrna iauctx- c< clclia: no excin-uitur in nodc,quia & cu abactioncquiefcit,vacacliberius

onteplarioni. cumque apublicisceflacopenbus.ardeelkctionibus vcllaudibusftudctdiuinis,vc mulicrque.no

hivn

"NICOLA VS DE L Y R

Conftderanit agrum. Agcr iftc cft dlfdplina fl . îs^t d1c1tGrcg.hotni.j7.

Etemit eam. id cft.emifccicaftudencibusperdirnisredigendocair. in obfcquium fpiritus.

Dcfruct':. id clt, cxcmpio vrx& verbo doclrina: fecic fi-

elium muItiplicationeni,qui funcpalmiccs vinca;domini,cdicicGrcgor.homil.7.lAtaixit fortitudinc limboi fuos. id cft# accingi fccitlum-

^sftudioforumcingulocafticatis.Et robnraitit brachium fum .-pcr multiplicationcm boni

pcns,quia(icut dicit Grcgo.hom.31. Ncc caftitas magnatiincbonooperc, necbonuiTi opusaliquid finccafticace.

Guliauit&vidit. per cxpcncntiam dulccdinis cxftudio

Tfcnptura: rcfulcantis.

1{o>t cxtinguetitr m nofle. id cft,in mortc.

8 Lucer-

vt;

cr

'';-. f Etdhittavi.mowr,appreo -d ':nt fifum . Colusin QtvQra , fuius mdexcera:dc'coio laua fiio cranficin fufum,3c dcxtcra vicam perpctuam.-Ieua prasfcnciadona Dei fignificat.id cft, opukntiam reru,paccm, lofpitaccni, fcripturaru (cientiam, Sc celeftium per-cepcioncrn facramencorum. Hxc-Sc huiufmodicum a Dco

Ifuamucxccram traijcimus: qu: dc donis noftri rcdempcoris cz dcexcmplis operucius ffolam gIoriarca:iefb's nobis ac veftcm nuptiaicciuricatis facimus.Digiti.n qinbus fufum apptehendicinccntion^difctctioms quaq 1 :

., peratur,figniflcant.quianullacor-pqnsmcbraficdifti idauincarciculisacikxib9

.icj(-w<r*- phi *.go conuetfatio efl in celis , v,, de etiam fahatorem expeclamus &c.Horunfcreci

runc jiitîii, viuiiLiian quancoiiuaio, quc

agerc dcbcamus . (ûid aucem, mudicrfortis.fcilicecfantcaecclefia vclanima perfsctaper fufum operata fir,fubiungit.g Manumfuam opeJnopi,&palmasfu. Hoc de elcemofvnis qpauperibus fiuncpot accipi, fed dc vcrbo Dci melius,'quodmduinecfi Cilucis ahimabus coferc vnde Iob : luftitu indutus

lob - 19 - *

fum ,& refiiui mficv.t >eftinycn co& diademate iudicio meo . Ape- /ruic manfi inopi, cum myiieria fidei ignoracibus per opcra-rios vencatis reuclat: pulmas fuas cx.ad pau.cu latelongeq;prdicacorcs ad genccs artcrnar falutis egcntcs difperfic.

.\'-u timebh . tngora niuis/unc corda malorum pctfidieorcalgencia. dequibtlS :

^.miaabundauitbuquitas.nfi'.cba. mu!, Qv.x illa niiie opprimuncur , qua: ob fupcrbiam dec . 10 cortues in ccncbras, adhuc fc veluc angciu iucis oftcn-carc pr^fumit . & habitu niucum

prarfcrt.quod Dci 6:. ahgeloru eius propnu cit,iciliccc niuco habicu fux vircucis ciaii-tate fignafc . \on timebit antem domui fux a f.i. ni. ifuia credtditDeo diienti, auod poru inferinonprmalebmt adiwfns eam.1 Omnes enim domejtici eius vejttti. & fapiencia fad bantcfes rc

uclandas,&patienciaad

coletandas apcrcorum hoftium pugnas,VcI|Vcftici fnntduplicibus, quia promiflione vica;ha-

bent, qua; nunc eft& fticura. Nfic aduici a Dco ne deficiac,

cuncinbcacicudinediuinavitioncditaci.ftc.vcftirtfutKduplicibus : vna vcftc corpons , alccra mcntis , fide, (".& factis. FSacramcntisquoque redempcorisimburi(^cxcmpiis.vn- Gai.j.d.

dcj0teiciouiHciuCbr$obapti^tieftis,Cbrijtumindui{tif.

j$_Poflfunc

8 Lttcerna eius. i.claritas (uq noticice , fcd magis aurrcbicur.y AUnumfuam miftt ad fortia. h\ Hebr<eo habetur

, ad vette'.

brim, quodeftquidam circulusaiiquantulum ponderofustii infcnori parte fufi poiicus ,

vt rectc Sc ordinate vertatur..Si. huicditioconfonatquod fubditur.

1 o Btdighieius appre.fu. Pcr vcrrcbru hic inccliigirtir rccia

intcntioopus diriges pcrapp: chcfionc fiifi ad iilaiidu.pro-

i(.cuLioboniopcrisdcgcncrccius,q,c6fon:tcircnonircctc.j 1 A///<m7.Scripcura enim facra quali vbiqucinducicadopera mifcricordia:.

1 2'A(o /;' ebitdofmdfri. i.a pena gchcnnx. fccudu quocl

dicithic Ra.Sa.alleg.insillud Iohan.2,4.cap.^<rf nimumtranjiet ad calorem nimium , &: loquicurdc d.imnato.I j Qmncs enim dotneHi.aus. id cft,boni dodorcs& difciptili.1 4 reiiitifunt duplicibus . id cft , vircutibus incellcccualibus& moralibus,qua; func vcftcs anrrnar.

Mitth.i4.3.

Mitth.US. c

I

Stragu-

74*Gloford.&NicolaideLyra. 1746

ordcnci

cnres a quo ii fiiiic,qui &: commutatus fntcrprcr

tesenim idvirrutev, diabolomi .-

lium . Vnde pi-ohisquiivmmucabunrurf.lijsCoi

proHOcdoJd fortitnd .Forcicudoadu.kratidfi:i>co

ciam cxcrcenda l>c-

1 nto: t .,

.

,

. cor.-qu urtu-

f,inrikDlicibus.Mcn

m.Stra?ubtamvcIt-jmtccirli^,hy[- ;ftic.a.Fomcudo,ulMluu

t V :"* b Vo$qifc.e.iisnie. perlcCUtionCm p.lCI-

fus&pumuraindumentumcius. Nifn.fNrfbilisinpotus 4 curptopo

M*tih.it>.l>.

h fripora nJul,tormcntactiam

aaefnaIntdli-

*f.,Vorcfuntmifta.vndc:lbicricflctus

>rxinc&fumo,ftridorexrrigorc.vn

ncbuiquiaquTcuqucpCrcuncaddonia

iltiiM ro pcrcil

jns tranc iiiduti. 1 1

quiuon hal

nnupoalcm,cur

. ibi

rico m fi

1

vir eius , quando fcdcrit cum t fcnatoribus tcrr*. tWch.J

nou.flim, , icU

Sindoncmfccitc3i:vcndid:t,ckcingulutradidittOiananco.8 Sjf^Sgd / , Ititudofiidecorindumctucius,&ridebitindicno

'

Sur.-qn.avc--uiffimo.Phtf.Osiuuapcruitfapictic, &Icxclemicilingua ;>

ftenipietaosnonha- ? a con&bn. ^ t r ..*.. ;Anrt lf

&: ideo ridobic 111 die t

dt,

ibut

ccleft.s , quadoicbacuicercaminevitx p:\rfcntis:

ejnimt

icfii. tisflnia ride-

bitis. Eclob: Qiautem

a CoofoUtie. r / - u viraciii replcbifurrijk

i cius.Sadc.C6ridcrauitremitasdomusruc,c5:paneotio{anol6 $

pr.i.^c

Ap. i.

Aft.icb.

Luc tt c.

a rtrJtJ'^''

C-rac*ulaci vcft.S clt . r

wvarantc texcur .1 folrt cofici firmimma, fortia ccclc i.t

opcra.Sc- diuci f.i virrtitu cius ornamcta hgmficacdequib:

BW,ii. f^JByffii caspurxcofaait.e.

nucrfJl rpura,CtwfiofangMUiis.mfiJs.n.cad.-

dlColol ,,Qccolor ) &dclanû,nc.ii.H,n ;.(ciui15

n ,pura vocVur] fic,& fangu.nis habct fpccicm. Ideo d.u-

nfta ccclelia, in pace habcrtlilia,W bcllo rofcs. lccm

, l vfiiu v.rcns orftur, fcd mulcis cxercirar.ombus arnil-

umore naouo ad d< coi cm candidx vcfi.s duc.rur:byl.

turccclcfia.dnm ccorporaclcai.Purpura

nia-m qu* rc cum cfi,< um conrincnram, cion amorc lau-

ercencH.nc.Gaudeamus&exul-

temus.quontamvcnctuntnupti?agni,&vxorc.uspra:pa.rauit fe,& dacum cfl ei,vtcooper.ac fc dtBo fpltndcnn can

njccnimiuflificationcsfanaorumfunt. _

b TttAilis in p .-. v. Vir, dns qui vifusefi ignob.hs, cuante

tnbunal fiatct iumcadus ,fcd nobihs tu vcnc, it .ud.catur ,

ficocsan-cli cum c<\6cc. In Dorps,quiaveccrcsin poros lc

dcbancad mdicandu,vc vcnicccs paracum connnuornlum

iudicantJsaccipcrcc&rufticosvcipaftores, infojitavrb.s

ard.ficia non ftupcU crcnr.ncc frc qucns licigantiu contro-

ucrfiavibispaccmtutbarcc .Nobilisctgocricdominusln

porcisfuac auitatis.-quiaqui nuncamuTcis conccmnicurj,

fims lccuh fuci ir , vbi pacriatcxlefiis ingrcllum apcruic

clcctis,cunais:; ;..ubiclublimis.

sindurxxjtLtv vf,^/rfif.Inlinchcofindonisfubnlis,i.m

t\x mtcxtio pdicationisin qua moiliccr qutclcitur: quia iil

llla fpc fuperna rcfoucmur. Vndc & Pctro aiahn in linthco

mc")itratur,cjuia pcccatoru aia: mtfcricorditeraggrcgacajin

blandxfidciquictccontincnc'. Hancigirîindonccccicfia

fccit &: vcndidit,quia fidt! qua crcdcndo cexucrac,loqucdo

dcd.c,&: ab intidclitus vita . ar.v coucriatioi.is acccpic.qutj

&: Cliananao cingulu cradidit.quia pet gore dcmonfira*

t c iuflui* fluxaoj era ( Jennlitatis aflrinx.t,vt qcj prtjcipir,

viucndo ccncat.i ut iu.bi vcllripvxcmcu.Vci Chanaan enirh

gcnccs

mile huic dicicpro

phccadcdomino. Do

ninui re^nauity decorcm indttfuicft : indtttus ejl dominus fortit

nem, &prxauxitfe. Cum cu.m-cl.um rcgnipra;dicarcc,alijs

placebac,alijs d.fpliccbac. Ad cros qtubus placcbacdecorcm

lndiiit. Ad cos quibus difpliccbac, forcicudincm. Imicarcilt

cu dominurn Dcum cuum ,vc pollis effc vcftis illius . Efto

cum decorc ad cos quibus placcc opera cua . Efto forcisad-

ucrfusdctraciores

e Osfuv.v. A'! hoc cancumloqucnsosaperuiCjVcfapicnoa

doccrcc,fecundu illud : Omnts femo mahscx orc veftro nonpro

cedatyfcd ft Cjttiibonm eH,ad ledijicationemdciyVt detgratiam auditn

t.b :s . Vcl , os cordisaperuicaddifcendum abipfa fapiencia

intus vcricacem,quam forisdoccrcc.Vcriquccoucnic quod

fubumgiC: i.cxclcmeucix-inlinguacius.f Lexllcmcnrix. Vt non ftacim' puniac vc lex Moyfi,fcd mi-

fericord.ccr parcac . Sicuc dominus de mulierc peccacricc.

Qvi fme pcccato eji,primurr.in illam lapidem mittat. Ec fic abfol-

uic cam : yade, & amplus nolipcceare.

g Cvnfida auit. C,uia cundas confcicntiz fux ccgicationcs

fubciliterinuefiigac.Itcm.-Domus tortis mulicris.habitatiopatriccejeftiscft.

Scmica,prxcepca luftitie.quibus ad uitc manfione ueniou

Quas aia bcne confidcrac,cum &: diligcnccr quibus aciibus

ad ccelum pcrueniredcbeac,infpicic: &c quxdidicicagcn-

da,cxcrccre non deiinic.

li Tanem otiofa non comedit . quia facru eloquium quod pcr-

cipir,opere cxcquitur.Pancm quoqueociofa non comedir,

cum dni corpus percipicns frudet lmicari aclu quod mylic-

no cclebrar, nc indignc panem domini comcdendo &: cali

ccm bibcndojiudicium fibi manducec 6i bibac. Vcl fimph-

ciccrpoceftaccipi,quodpanemociofanoncomcdic,fccun-dum illud : Oî non opcratur ,

non mandncet . Ec iplc Paulus de

fc Quoniani ad ca qux nnhi opus eranc,&: his qui mcctm

func ,miniftcauerunc manus iftx. Vndeluxurianccs uiduas

arguens aic 5"ia/ autem & otiofo difcunt circumwe domos : non

folum otiulx, fcd ucrbofx &: cunofx.

@ Smexe-

ICOLAY-SOE L Y R A.

I fira- !"},diucrfiscoloribusinccxcam:Fccic

iibi.qu;. pniradeonmi gcncreufnittumcharif-iiiatum &: douorum tLac.tac,&: ad ca inducit.

x B///n'. cafhtaris.

3 Ltpurp ..

4 |. . M-.crcftudentiumincafcientiapa

^ vireiui. id t ",d.Ktorbonus,qui dicitur

lismporti ! !clt,uitcr lapicnccs,anciquicus in portis

fcd, lum ucrit.icis i,udicium,ideofubdicur.

6 iiujitdojnii/ut nnx. idcft, cumlapiccibus

tam &:iudicarc.

y CJr ven.& an.ira.Chaianxo. Hcbrxi dicunt,

mci OT cnim Hcbi aicum hic politum xquiuo-cumcft; .;t iion.cn propnupi:pu!i dclctndcn-

. c.cV nomen appdlanuum fignificans

ircmjitcra camen przecdcus immediacc,dicco He.rtim uidccur magisconcordarc,cum dicitur: Sindonem

ficitcs veniidn . rVrlfndonem ucro qutj cfl iiefiis linca&:

munda . putitas mcntis . Pcr cmgulum ucro ca-

itius

fiicas corporis. Vndc dicic Greg.hom.il. Lutnbos enmprt

cingimus cum carnis luxuriam pcr conttnentiam coartlamus . I

cur autemfacra fcriptura illa faccrccoquodadeainducir&: uendcicqnia non omncs iftam munditiam confcquun

tur.fedfoli adeaconfcqucudafidelitcriaborantes.8 fortitudo. ld eft, conltancia mcncis.

57 F.t decor. cxccrioris honeftatis.

I o indumentum eius .'Sunt enim paramcnca mcncis ad qut

facrafcrifcurainducit.II Etriucb.t.u.i cft,ndcrefaciccftudcntcsincafidcliter. ^

1 1 In die nomfjimo. quando audicnc uoccm domini du

Cis : Veniic bencdiclipa. ma. &c.1 ? Osjkum aperuit fa. quia facra fcriptura docet fapicntian

dc furfum dclccndcnccm,qu^ pudica ett,&: modefta.luad

bilis,bonis confcnticns,plcna mifencordie, &: fruc-tibus b<

nis,uc dicitur Iaco.j.

1 4 Et lex clementu in Itngua tius. quia cam in nouo quamuctcri ccftamcnco ad clcmcnciam inducic.

15 Conftdcrauit. id eft , confiderarc tecir.

1 6 Semitas domusfux.\d eft.confcicntie. fecrera ftudentiu,

in ca.Et quia hic labor cft opumus, idco fcquitur : Etpam

otiofa non comedit.Sun

1747 Proucrbia Cap.XXXl. imBa Siirrexcruritfilijeius.Quod fucurii nouit vt propheca.qua-fi ia iaciu refert. Surgenc riJij eins eccJeiiae, i.ele&i unmor-tales,&: cunc matre que cos aqua &: fpincu Dco genuir,beatiflima prxdicabunt.qua? nunc qua(i mifera defpiat.ficuc

ApoftolusaiC:.?* m hac vita tmfperantesfumus,mifcrabUiorcsfu-inus ommbas hominibus.

a Conclufia vel afpicc.

aCtfph . Surrexerunt

filij eius , &beatiflima pradicauerunt,a Caput vel v.deci.

vir cius, & laudauitcam. Res. MuIta:filiCongregaueruntVultus.

c diuitias tufupergreiTaesvniuerfas.Schin. Faliaxgratia, & 6

dSSS^? vanaeiipulchntudo, muliertimensdominum , ipfalauda- \

& ilLe filia:fruflracongregant diuicias.Dc quibus : Mulu di- r>

centinUUdic:Domine,nonneinnominetuodxmouiaciccimu,^ in Mi'th 7.c

mmmetuovirtutes muitasfcci. Sed&confitebor tunc illis,quia

nunjnamnouivos. Sed has filias ecclefia fupercgredicur, qiue

ridecafta & operc pcrfe&o redemptoris fui vefiigia fcctat*.

C Tali.\xgratia & vana eft pulchntudo. Fal-

laxcft glorialaudis, * "mquamabhomiricae-cipic.Vana pulchri-

tudocafiitatis,vdo-

pcrationisbone,quahomm.-bus oftcntaianima , qua; timore

i bitur . Ta'u . Date ei de fruclu manuum fuarum , & laudent' caret d,u ""> At ilta

eammportisopetatfua. !$.

Sed quia pro alia vira

tnilitainus,meritocu

apparuenc quod eri

nuis, macrcm iioftra

beatillimam pra.d;cabimus.

r b

* t

i

3

4

Confui

prs.dkauerunt . ctiam

nucaccipi,cum quisfidelium tranfcenfis

fccuii ajrumms ad celum ducitur. Aliqn cnim fcdere,ad humiliationem eft,furgerc ad gloria pcrtinet.Vnde de Nini-

rurineuangelio: Olirnin ciierefedentes pamtercnt.Et.S;i ghepoftquamJederitis , qui manducatis panem dotoris. Surguntcrgo filij ecdciia:,& bcaoflimam eam pra?dicant,cum ca>lcltibus bonisiublimati,quanta iic iila beacicudo afpiciurif:& hanc dcbita laude cum ea concciebiant.Laudat eam vir

ipfiusjcum bonaqu.eipfedonauit, rcmunerac.Sedquibusverbis laudat, oitendit. MuitxfiUx longregaueruut diuitjas.

Surget vir eius, & laudabit eam in mdicio, diccns. Venite

bcmdiltipairis mei ^per. ipite regi.um qnod vobis paratum eft, &c.Qui quide primitix dorm iei ltiu refurrexit a mortuis . Sedin mdicio quanca fit refurrectionis fua? glona demoftrabit.b Mu txfilta cwigrcgauerunt duuias:tu fupcrgrfjfa cs vniuerfas.Ecclcfixherecicoru &C malorucatholicorii.quiEfiiisdicu-'tur.vel Chrifti.vel eccleiia?, qux a dnicis non funt remota:facramentis,&: adopcionem filioru qua non cuiiodierunt,

rcceperut.Vn Iohancs. De nobis exieriint^fed dc nobis non fttnt.

Quccongregaueruc diuitias, bona opera,f.ieiunia, eicemo

fynas,affiictionc,&c. qua? func vera,- diuitia: fpiricus, vbi pura mecis fyncentate gcrunt, fed iine fide nihil profunt.Scd

&C illx

r t r êm Dci m omnibus

ieruat . Jpieemm pnncipium fapictizcuftofque virtutum.Vndc-Timor domini initiumfapienux. Et alibi: Qni timct Deurn, RhihUneg'igit. Hinceit q, Iob& in profpcricate virtutibusflo Eeddti b.

ruit, St io aduerlitate mfuperabilis permafit, quia vero di-Ihidem-r- c

Xit: Semper quaji tumentcffuper mefluttus timui Deum,& pondusausfcne non potui. fallax ei go eit iimulatorum gratia,vanus Iob.i i. .

decot operis ftulcorum . fcxclefia auc6m qua? in hoc feculicxilioconuerfacurin timore:quoniamardcnccs virtutumlampades venienti ad mdicium fponfo orfert.iure ab eo laud.ita

,ianua cum eo regni cadeftis intrabit . ûaliter enim

eam Jaudet,oitcndit : Date ci defruftu.

d Date ei defru. uta. fu. Hoc vir llle,, de quo fupra didtu eft:Vir eius, & laudabit ea: qui angehs in fine pcepturus eft,vcecclefiapoft huius vica:certame,poft trituratioaeaftlitrio-nis ad rcgm gaudia introducant, ac fibi vitg lmmortalitatisiocia ^cjyCt^m illad:Triticum autem congregate in horreum Mat.ij.d.meum. Date ei defruclu manuumfuarum , quia iruccii fpiricus fa-ccrc curauit: charitacc, gaudiumjpaccnij&c. Ec laudent eam portis,in ludicio.r.iiuc m ingrcffu patria?ca:leftis non ho

"

mmu iauores fuperuacui ,fcd opera fua qua? fecit examinanct,& probance ac rcmuncrate Deo, cui eithonor &gloria.

NICOLAVS DE LYRA.1 1 Surrexeru.it

fiii) eius. id cft, difcipuli ftudiofi.

x Et beatiffimam. quia facram fcnpturam fuper omnem a-

liam excollunt.

5 Vir eius& laudauit earn. id eft,doci:or bonus qui doiiirina

luamincipicacommendacione facra? fcriptura?.

4 Mnltxfilix. id eft, philofophorum &: fapientu fcriptur^.j Congregauerunt diuitias. id cft, cogniciones ventatis mul-

tas,qua? funt meliora bona quam corporalia.6 Tufupergreffa.quia facra fcr'ptura multo plures vcritates

tradit quam alia: fcnpcura?,& etia puriores : quia in ea nul-lafalficas admifcetur, cum lmmediate emanet a prima ve-

ntate.Scriptura? vcro humanitus adinuent.c, ccii concinencmulcas vencates , tamen habent admiftas multas faliicates,

I

ficuc patcc m i^r.pcuns Anitotelis.qui minus intcr aliosphilofophosd;cici.rcrraire:&tamenerrauit lnmultis.vtpote

1 dc mundi a?cernicace,& de numero incelligenciarum, que

|pofuic fecundum numerum orbium : cum camen iic maior

quafi

quafi incomparabilicer, fecundum quod dicirur.vicefimo-

quinco.a. 1{unquid eft numerus mUitum eius.& Dan.fepcimo.c.MUia milium miniftrabant ei &> decies milies cen. mi. affi.ei : Sc deiclicicacc earum quam ponit m iholu orbium

,&m multis

alijs, ldco iubditur.

7 Fallaxgtaiia & vanaftt pulcbritudo.{cilicct Vdboiu Rhe-coricoru m humanis fcnpturi$?

&: maximepoeticis, in qui-bus fub verbis ornatisiaccnc mulcxfaliicatcs

, fecudu quoddiCitur.i.Metaphy.Multamcntiunturpocta;cantantes.8 Mulier umtns domiuum. id cit

, iacra icripcura , qua; quafivbiquc inducit ad Dci reuerentiam & timorcm.9 Ipfa laudabttur. pra: ca:teiis fcrjpturis.i o Datc ci uefruclu manuumfuarum. id eft

, ftudcntibus in eadabicur tructusgloriofus.ii f/4</<rfed.idcft,fapiences in porcisfedencescumliidicibus.vc didum clt fupra.Et liii lapicntes dicuncur opcra facras icnpcura:,inquancumper ciu^ ftudium lap.enciamconfcquuncur.

Incipit prolotus fanfti Hieronymi in

Librum Eccle/iaslen.Hmini me hoc ferme quin-

quennio, cum adhuc Ro-

m*e eflem , & Ecclcfiaften

fan&se Blefillse legcrem , vt

eam ad contemptum huius

mundi prouocarem,&oml g3^glS lÎ nequodin mundo cerne-

rct> putaretcflepronihilorrogatumabea, vt in1

^norcm commentarioli obfcura qua^que diiTe-

r rcrcm , vtabfqucme poiTetintelligcrequa: lcge-Lat.

Itaquequoniam in procindlu noftri operisubita morte fubtradta c(h & non meruimus 6

PauIa&Euftochium, talem vitxnoftra; habcre

fortem, tantovulnere tuncpercuiTusobmutui:& nuncin Bethlchem pofitus, anguftiore vide-

licetciuitate, & ilhus mcmoria: & vobis reddo

quod dcbeo : hoc breuitcr admonens , quod nul-

lius autoritate fecutus ium, kd de Hebraro tranll

ferens, t maxime Septuaginta interpretum con- taugii

fuetudinimecoaptaui, inhisduntaxatqua:nonmultum ab Hebraicis difcrepabant

. Intcrdum

Aquilar quoque & Symmachi & Theodotionis

recordatus fum, vt nec nouitate nimia le&ons ita

dmmdeterrercm, ncc ruriumcontracoi.fcien-

tiam meamfonteventatis omiifo : opinionuiiuriuulos confe&arer .

Eccleffafl.

*m epifl&p · *m epifl&p a piftola s hicronymipresby tcri adchroma- tium,...

Documents

m epifl&p · m epifl&p a piftola s hicronymipresby tcri adchroma- tium,...