luoc su chien si quyet tu

169
"t tLrffc st," l\r d up ffiffiYffiK KK"r "t,ll (;{tA,' {,.-ll{/ Lrj^f'l t;trt i t): 5 - 19.\ l  )ilvtf ,"t' {--r\ [ I I.,{{," li{ } 'l'kLiYliN 'f llON(; \,i.r 'il{ \Nr; 't' '. n(j ('i{t hiltqt.l

Upload: dao-vy

Post on 12-Oct-2015

197 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • "ttLrffc st,"

    l\r

    d up

    ffiffiYffiK KK"r"t,ll (;{tA,' {,.-ll{/ Lrj^f'l t;trti t):!5 - 19.\ l

    !)ilvtf,"t'

    {--r\ [ I I.,{{," li{ } 'l'kLiYliN 'f llON(;\,i.r 'il{ \Nr; 't'!'. n(j ('i{t hiltqt.l

  • CHIEI{QUYET Ttr*

    sAI GON CHq tow cu DII',{H1945 - 1954

    CAU LAC tsO TRUYEN THONGv0 rneNc TP. no cni MINH

    %&/r#ti,o- r rl- |

    tttt6'tUU IRA11fi Ip 11;f iiiltitri i

    BAl\lTEN Il!f; iir{i}i]Aillllluffiw

    aLrroc su

    -SI

    q,4 :ilJ)-.t

    l:"l{II

    IIIiIliL- i-:::{i-*.-

  • = . '.' Lor Nor oAu

    Ti cu6c liop m.dt irutbn :h6hg 5l1l1gg1. CLB Truy'en thong Lirciuqng ufi tmng Thdnh :tnd'llb Cht Minh ia lan -uot srtzt thnt ::d tiOnsoan mdt s6'tdi iiAu ua 5d.i ,:td chuyAn ub ;ruybn :hdng ,ld.u ircnh cilaqudn ddn Thdnh phd Sdi Gdn - Cho Lon :ronq :hoig Pho.p, ia xuri'tbd.n cudi "S6ng md,i uoi D6 ihdnh', du&, nhibu nqzrdi ;em hoan ngh\nh.fit biil cd o6 ;ung cdc tt liAu iiciz sti ngudi :hrit uiAc ihat.

    Nant ;Lay, :?cng .ddt ki niAm ngdy Nam o6 ahanq chi|n, :iA'n ;6i;tgdy Qudb ;shdng :oan ,ild.n ZZi:ltlggZ. chring t6i iid itodn ihdnh tan)u thd.o "Lttdc si .:hiiin si Quyet :t lhd.nh Sdi ;.1dn - Ch.q L

  • -.;=ra'r-j!- r1#.

    -,@-

    CHUdT,TG I

    vAt {Fr vfr sAlcoN Eiu IHANH rnrrucNAITT ao rnANG CHiiN

    Tar c6c nudc phia B6c b,n chu, do dibu kin thi6n nhi6u 6 mibnNam dd khdc nghiQt vi cn,g xudng phia drrdi thi kh, h*u {m hdu, cgthd nhu Nam 86 ntrdc ra, kh6ng c6 mria tt6ng gi6 lgnh, kh6n g c6 916mta ddng bde, it b6o ldn..., lar U nibn tldt 1rrii, *o vdi B6c, Trungchua duoc khai th6c lau n6m, c6 vring ddi d6 badan mlu iud cringnhu d{t pht sa phi nhi6u cria chdu rh} =orrg Dbn; Nai vi sdng ciiuLong, rat thu6n lgi cho phrit tridn n6ng nghiQp.

    cdc thrg ldp iuu d6n viQt Nam b{t ahu vdo Nam tr} cud.ith6- lri 16, c6 mat trudc khi chria Nguy0n vio l4p nghiQp 6 d6y.sirigbn trai qua nhtlng bidn

  • DanhnhnnSirigon.GiaDinhliOubiduchochringhiay6unrtdcahfng nam chdnfif"n dbu tion (1858 - 1864) th$t ie

    d6ng" Trong

    giai ,loan aay, cuqc chidn ddu cua nhAn d6n dttdi st1 16nh dao ciia rAng

    ldo si phu' cuQc chidn

  • Tt? cu6i L926, viQc tuyOn tnrybn c6ch m4ng dugc itrng eudng ISligon. bhng sq c6 m{t ngAy cang dOng cria nhibu :dn b0'tr6 duqc)Iguyen Ai qudc tnrc tidp dio luyQn d Quing Chriu - bEng td brioThanh Ni6n cring Co l'Iguy6n Ai Quoc sring l{p.

    Tri sau xhi ding C0ng san D6ng. Duong m diri ilL19B0), phongtrao bdi c6ng :roi 16n ':rgiy cing manh 6 Stig|n.

    Ngoii "c Siigoo con chrlng kidn mQt sd cu0c ddu tranh cria hocsinh nhu bdi kh6a crja tnrdng Hulah Khuoug Ninh iDdt H0), inr8ng

    i{u}nh Cdng Ph6t (CAu Ong Ldnh).Phong trio ddu tranh cdch mang sOi aOi 3 xung qsqnh ihAnh pird,

    c virng ven ma idc i6 dd duoc gBi li nvarh dai d6" :ua Slig6n.Tr] i933 ddn i935, :rhAn ciAn Siigon sri dqng khi n6ng cOng khai

    rgp ph6p di ,ldu tranh :hinh rri.Nem 1936, M+t tran Binh dAn l6n ndm q,.ryen rt phdp, Co l,6ca

    3lum thuQc ciing ,:(5 hQi lim Thri trrdng, ii mQt n6m ddu ;r.anh ,i{cci6t sdi ndi. ,oi phong tri.o cdng khai rhAnh l6p ehrtng "Uy can ;:.inhiQnd vi 'D6ng Duong Dai hQi".

    ' Nhrlng Cct ;ong :6i cdng nlm 1937 c6 lr.en juoi {00 cudc va350 cudc bidu linh ciia ndng dAn).

    Trung ndm 1938, c6 112 cuQc ddu tranh cia adng dAn, hgc sinh,thg tht cdng, tidu thuong d Nam Ky, m.i phbn idn o Saigon vi vtingphg cAn.

    SAIGON tt khi Ph6p mdi d{.t chAn, dhn dhn tr6 rhenh rnrng fmchinh tri n6o nhiQt ahdt cria toan c6i Ddng Drrong.

    tsQ m6y cai tri crla thr/c dAn coi nhu hoan chinh, vdi chd dQ "thuQcdia' 3 l{am K}', 'b6o hQ'J Trung,ri B[c I$. He thdng an ninh tr4t ttl g0mco einh sdt, ;n5 li, mrit thdm, linh irin; khi cbn co c.a cudn dOi rham giadin ip, xhring bd, :ldi nhrlng nhi ti, tryr gram ndi tidng (nhrr uot catinar.1(h6m L3n Sdigbn. vdi nhrlng dbn tra tdn i

  • " Mta Thu n6m 1939, Chi6n trarh thd gidi l'an thtl hai bnng nd.

    Thring. 6 ntrm 1940, Ph6p dhu hang ph6t-xit Dtlc (ngay 2G7-1940.?6tain cri Decoux sang lirm Toirn quybn Ddng Drrong thay Catroux).

    l{gny :2-9-i940, itlhat chiSm l,+ng Son. Decoux dbu hirng cdngDdng )rrong cho llh{t.

    Ngay {i-10-1940, Tmng rrdng Ding C0ng san D6ng Drrong hqp 3Dinh BAng (B6c Ninh) quydt dinh thhnh lap c6n crl du kich. vb c5ncd cdch mang. Rrit kinh nghigm thdt bei cua khdi nghia B6c son th6ng}1940, Hoi aghi quydt dinh hodn lai cuoc khdi nghia Nam Ky, vi thdico chtta chin rnti.

    Nhung xiri .'{guyen -{An Cil ?C ioi Sirigbn' ihi :u6c khoi nghiaNarn K) d5 nd ra. Thuc iiAn ?hap dhn iip dd 30i. '15'c co s6 SAng bikhring M get gao. nQt ;d ::i i6, bi bdt 'ra ;i Ciry. )'Ihtlng noi cbn i?iphii Cn n6u, chd ;hoi co.

    TrI sau *,hdng il, n6m i940, o aoi thirnh Siigon'ii vung phu cdn.ld chtic cdch ::nang :cn yeu.

    Igay L? ;h6ng 1 nam i941, mot s6 iibng chi wgt nggc Th i'Ai:Duong Quang 36ng, TO Ky, T:bn Yan Giiu,,'.

    Thang 1 n6m r.941. :rd ra cudc :

  • Ddn ntrm 1948,-elc lgc rugng pha,, dQng c6 t6 chdc hEn hoi : phscQudc cria Trhn van An. eude gia DQc lap ctia lf6 van Ng* eudc gia ding':ua Ng,3r6n i{da }{icp, cao }ai ?rhn euang vinh. Dan xd Hda Hio

    - &u.i ;hinh ding d6i ldt t6n gi6o, hay t6n girio l,m :hinh tri...

    c5c i6- chric ihan ilhdt .idt rhinh M{t triin Qudc gia Lien aiQp,:d m{y lbn bielu i:inh ":ho-ng ?h6o,,VO phia ,:dca mang, sau mOt thdi gian g:An hai nAm rJi cdc tinht'h6m rib co :o cri cdn iai vd rldo tao crin b6 mdi, ddn nam 1g4s, ,ri.ic

    moc n6i voi cd.c ribng ehi E sDrigdn vi Lge tinh tien rridn idt depThdng

    -i0 eam ig43, hdi nghi 'ur

    cho Gao. s :ha Huong tnrongiioai. co m,t :ndt so u.in rg cot cdn, ihlnh ,dp i,rii *y; .o *a, Ua"ichi Phric,saigdn), Xinh rTra,/inh), i{hqy r}Iy ihot, Dtlc,Ben Tre.r,Cbn (Gb Cdng); Minir iVinh iong), Xhuoc r.Bac Li0u), Tn c tTAn An;....TiSp lheo $6. :a ddi i Ban gin su Thdnh. ,-rgoai Jrc tsi thu ]ir"r ,i-vTrbn Van Giiu phu ;r:iich, cdn c6 cdc d,lc Oanh, Chi, ?hric - nh.insagudi dA lrlns quen ihuOc dia birn'Siigdn.Trong ::rct :uoc ,rop mo rQng cria Ban Crin su Thanh ;ai phri Lac.cach cho Ldn 5 r

  • L6cthgcdtnPh6priin6pcu0ckhdinghiaNamK}(23/11/1940),thi n6 'cting giii t6n ludn "CAu lac b0 Hoc .sinh' SAigDn'

    Sau d6, :not sd nec sinh da dau hi tai co di6u kien iidp tqc lihoc dai hoc. ra Ha Noi, r6i gia ah$p 'Tdng Hoi sinh vin D6ng Duongl.

    Hb i942, nhrlng sinh vidn niy vit siigon cring hoqt d6ng vdi hgcsinh tai rhhnh phd. Nhung hqc sinh - sinh vin niy kadng chiu theo"chi nghia li6n bangl cia Toin ouy6n Phrip Detoux, vh 'chri nghia D+iEOng A' cria NhAt.

    Ngubn cim htlng qurit xhdi cua nh6m sinh vi6n sau khi di thamc6c di rich iich sri nhu Bach Dxng, vqn Kidp, chi iang,... d5 duqc thajhion qua nhrlng bhi h6t cria Lrru Hrlu Phrrdc, d{c biet ia 'Tidng gqisinh -ri6n" mta -'.hu 1942.

    Cric hoat CQng vAn nghQ rhd ihao (di6n ricn DOm i'am Son' NgM Linh vi HQi nghi Di6n li6ng) d tr.ai i,b b hb 1943,. d5 i6i cudnhhng trtrm hgc sinh. sinh vi6n. thanh nin, tri thric ire irl Sirigdn vh1,gc tinh ddn rham vi drr tr4i.

    sau d6, hoc sinh sirigbn, trudc nhdt la hQc sinh trudng P6trus Kftd chric dohn

  • !:

    :

    II

    - Trq sE : 14 dudng Charner inay lh dr:dng Nguydn Hu).- Trung tAm hudn luyQn : cd sd ieunes campeurs Crrdng Peilerin,

    :ray ii dudng Pasteur.- SAn iap : bii tdp 'a;in cia inh sdt nhudng lai i Cho Qu6n vi

    Vuon Ong Thugng iParc Maurice L"ng, nay ih C6ng .,'ien Ven H6arhenh pho).

    - DAng Dohn gbm 3 ,Jlc : B6c si Pham Ngq" Thach rEi ihu),Nguydn Van Thu vi i{u}mh 'y'Ln Tidng.

    Trong vdng non mdt ihdng, trong nQi thirnh :a id chuc duoc mQtiQi ryrI thanh ni6n vi rr( thtie ?NTP ddng 30.000 ngudi: mdt dQi ng,jc6ng nhAn vd lao dQng i20.000 agudi, cring vdi nhrtng rd chde kh6cnhrr Truybn b6 qudc ngrl, Crlu rd nqn d6i mi'On Bdc vir luc irrgng n6ngdAn cria "vdnh ,lai d6" rat d6ng.

    Tdi ngiy iL&i945, drrqc tinNhgt Hoingdhu hangDbngmrnh, Thuongvu l(rJ ',iy chi dinh Uy ban Xhdi nghia gbm co d/c Bi thu Xd riy TrEn .1InGiiru lim chu tich, nhi b5o Nguyon vrn Trdn - Phd chi tich. i{uj'nh -/inTidng (Thanh ni6n) vh Nguydn V6n Trr (Cdng dohn) - ?hudng i-nrc.

    Kd hoqch khdi nghia o Sligbn dugc coi lh hinh mdu cuQc i

  • Mrrdi tam gid ngay 24-&i945' Uy ban Khoi nghia phd bidn kdhoaihkhdinghi'ataiTdnghtrnhdinh'sd6drrdngCoiombert(naylidudng Thrii V[n Lung)'

    116i dQi TNTP tr/ crrdp chdnh quy'6n tai c6ng so' cd quan cuaminh. lheo ri'6 in d5 drrgc duYQt'

    C6c dQi TNTP xung kich gbm hhng ngdn dQi vi6n rJu tri' da solb dohn vin Tdng Cdng doin Nam BQ' rbng cdt th D&ng vi6n' drlocvutrangtdtnhdt,nh6ntrgngtrichchidmcjccdsdchidnluqcthenchdt nhu Kho bac. nhi rn6y diQn, nhi m6y nudc' st3 Bttu diQn' dinhThdng ddc Nam Ky i,agrandibre (nay lir Vien bAo t}ng C6ch mang,AuOng Lv Tq Trpng), c5c eo quan 'dbu n5o Shigbn' edc b6t canh s6t'sochrlalriqc6ngandrrangCatinat(naylirSdVanh6aTh6ngtin,drrdng Dbng KhAi), c6c vtng lAn c4n *".j:Th- trai linh Nhat' khu.rU" Phap kibu, khu vrrc trai linh Ph6p 11"t" R"i'C'

    Hai mtroi gid, c5c dQi quAn kh6i nghia ram r0 tridn khai lrlc luong,vdiquydtumhoirnthhnhxu6itsdcnhi6m-rulichsridrrocgiao.

    Tdi hai mudi hai gid, tat Ci bo m6y cai tri cria dici1, trJ dinhToirn quy'6n ui m6t vai ndi kh6c mir quan Nh4t cbn chiem gif, d6uloi vdo tay Thanh ni6n Tibn phong gqn gh6'

    Trong d6m 24-&1945, tai bnng binh charner-Bonarci (nay id l{guydnHue - L Lgi), d/c llulph TAn Ph6t, kidn tnic stl"fa cing anh emc6ngnhAnx6ydgngmotk}d}icaolSm6t,ghicianhcacdbngchiUy vien Uy ban Henh ch6nh LAm thdi Nam B0'

    Rang sang ngiy 2L8, Sirigbn brlng d{y vdi

  • 1. Trhn Vrn Giiu Cht) ttch2. Pham Ngq. ?hach iy uiAn phu trdeh d6-i ngoai3. Nguyen Ydn Tao {Jy ur,An phu irtfuh *6i t:u4. Hodng E6n VAn !)y ui*n ohu tntuh iao ,j6ng5. Nguydn van Tay {)y uin ihanh tro cizinh ;rt mtan ?dv6. Duong Sach Mai rJv uian pnu trdch euoc gia Tit ur cut)c,

    kidm thanh tra chinh tri mibn D6nq7. Ngd T{n Ntion {.}y uiAn phu trach kinh id8. Hulnh VAn Tidng iy t:i\n phu trach tuyAn ;ru3idn ua

    thanh niAn9. Nguy6n Phi Oanh ily ui\n phu tdch tdi :hinhQudn chring hd ieo, hoan :rghdnh vans ,i6i rJ1' :an i{inh rhdnh

    Ldm thdi Nam 80. Dlc Trbn y6n Giiu - chn Lich - ;hay :nat u_r, banhiu tri6u dbng bho cioin ,

  • CHUAI{G TI

    nA DOI Vl t gN L=u rncNc LONGsAtcoN KHANG cndu

    Am muu cria thuc dan Phr{p. tro iai E6ng Drrong ca r0 ro trongbin k6u ggi cria De Gaulle |4i Brazzaville icongo thuQc Ph6p) ih6ng '1:r6m 1944.

    SaukhiParisdugcgiiiph6ngthsngSaAmlg44.DeGauileiqpngay 2 Su doAn n6i lir dd tham chidn vdi Sbng minh E =/i6n D6ng'

    -ky

    :hat ih dd chiSm 1ai D6ng Duong'Ngay 22 thdrrg 3 ndm 1945, mQt nir6m Ph:ip do Dai rA C6dille

    ,$m dhu, nhAy dri xudng ?Ay Ninh, bi thanh ni6n ta bdt' phii nhoNhat can ihiQp ctrra v'd shigbn. c6dille d6 chrtng kidn cuoc khoi nghiai6i 24, sring 25 ihanh cdng .: sirigon. Ngay 2?-8, C6dille drrqc Dai biduLAm Uy ifLt ch6nh l'iam BQ, 35c si Pham l{gqt Th4ch' vdi trr cdchlingrldichirtidp..Yduaratuy6n,Mcria}eGauilengtly24-.}1945:mdt Li,n bang D6ng Dr:ong g6,,t 5 xrt (Nam Ky, Tmng K)' B6c Ky'Ai lao, cao Mi6n) drlng tlhu lh mot vi6n Toan quyen Ph6p chri tqa Hoid'6ng chinh phri. Dqi bidu ta kh6ng thio lurin tuy6n bd niry mh chi n6irang : "DAn toc Vit Nam de tq srlc minh ganh drrgc doc lap thdngnhdt roi, di'Ou kin di thrrong lugng c6 kdt qua giria Vit Nam vb Ph6p1}rPh6pphaic6ngnh4ndQclspvlthdngnhdtcuanr'dcVi0tNam''

    Ngay2.gndmig4StqiShigbn,nonmOttriQungrrdibidutinhvdirr}ngcdd6saovdngkhdpnoi.vi6iodeit,hmco4ntrdcD.6ngminhldn : Anh, Li6n X6, Trlng Qudc, Mf, rdt nhibu bidu ngrt trong d6 ndi-5qt Khdu hi6u 'D6c lap hay 1b chdt', vidt bhng b'dn i'hti tidng'

    B6c si Ph4m Ngpc Th4ch, BO Trudn g Y t6' thay mft Chinh phriTrung Uong, iuydn the Chinh phti se trung ihirnh vdi Chuong irinhM{tiranYiQtMinh,ki6nquydtbAov6dOclApvdihongnhdtciraaudcnhir. IIon mQt triQu n6m ray 'lrra 10n thb rhng : 'Ndu 9{c Phdn troiai xdm chidm nrl6c ta mot lbn nrla thi ngudi viQt Nam s6 quydt tamkh6ng lirm vic cho Ph6p, khdng b6n luong thrlc cho Ph6p, kh6ng chi

    t4

  • dudng eho Ph6p'. VI li do ky thu$t, tidng n6i cria Chi Tich IIA ChiMinh dgc biu tuy6n ng0n dQc lflp tar Quing trudng Ba Dinh d Thido ;{e NQi hom dy khdng d6n dugc .roi cf6ng bAo S}igbn vI c6c tinhphU c4n dang t{p hqp d6ng dio tgi dudng Noro
  • ' Sau khdi nghia thdng lqi 6 Saigbn ngey 25 thAng 8 nAm 1945, Bithu Xd. riy Trbn Van Giiru chi thi cho thbnh IAp lgc lugng vri trangTdng C0ng doAn Nam 3Q mi nbng cdt lh Thanh ai6n Ti6n phong -Ban Xi nghiQp, cr)ng ihanh ni6n rvic khu phd, -dc cd quan 16 tham3ia cudp chinh quyen.

    Nga;r :1.J. :hAnh iAp Xung phong Cdng ctoirn tbo rrQi long C0ngdoan Nam tsQ) rai so nhir 72 duong Lagrandibre (nay ii Ly Tq Trqng,r.Kd hoach bd iri lqc lrrqng chidn ddu, phAn c6ng cu t-hd cho anh em Ec6c khu phd, nhh m6y, d'6 phbng dich g6y h{n. khi6u khich nhtr chringJE lirm nghy 2-9.

    Iru sd cia rd rrQi Tiing C6ng doin Nam 30 hic dbu i nhl anhSguyen i/6n Trr. so 343 Lagrandibre inay ii Li T,r Trang), *u chuydn..rb ihu Laveran. nhir ihuong Laiung Bonnaire r.Chq RAyl va sau ddi vbnhi Qudn TA iBe Hom).

    Khi r.idng sring l{am BQ k}r:ing chidn ad -

    o S}igon egay 23thdng 9, irlc irrong ''u trang 3 ndi lhinh 3bm c6 CQng. :rba .''6 binhlim nhidrn -rir -,uan ira canh g6c cic cdng so cting :rl ve l{ung phongc6ng'doi.n. Thanh ni6n xung phong, vh Quoc gla tq vd cutlg iugc trangbi i20 sting rdc ioai, 3.000 igu dan. .ril dudc td chtlc :hanh 320 doi:

  • Iva sau ngay 23 th6ng g. qua viri lhn rtht lta', khi.ttich &inh ndng racoi nhu dd 'ti6u tan nhuQ khi chdng Ph6p" vi sau d6 thi tan ra.

    o vbng ngoii, ?inh uy Gia Dinh. sau khi nghe cric HuyQn bdo edo v0tinh hinh nhdn dan. du kieh,.. d6 quydt dinh gdp nit thlnh lsp lgc luong

    ,

    yr1 trang chidn ddu dich ngay r-ai chd. Don vi c6 t6n gqi lric dhu : giAi phong .

    I oudn Li6n ourin iiOSj{dn - B} Didm - D do cdc dbng chi egbE:I

    \ Luoe. E Jy, T13n Van lra -julmE tq'n Ch:1a... chi huy. Cring chn kd thdm' mqt s6'don t nhrrbo doi &!nh_Yan NtOl (Drtc Hba), @(TAn Binh), f1gg1rrgVfu1-Egng (Chn GiuQe) v.v...

    \b phia ddi phrrong, ddn d6m 22 th6ng 9. lgc lugng etia ph6p raiSirigdn dd i6n tdi hon 5.000, jdm 600 iinh iidu doirn biQt kich ihuQcTrung doin 5b RIC, hon 3.000 linh aguydn lir rri binh ctia Nh6.t drrqci.ei vri trang, rhudc Trung ,Joan i 1b RIC, 500 thudng dAn ph6p c6 vukhi, vi 2.500 linh thudc hl doan Hohng Gia Anh (chua kd sd qurin ciaTrung doan 9b RIC cria Ph6p cung nhu c6c 1gc lugng Hii qudn, KhdngquAn dang trdn ciudng sang D6ng Duong).

    QuAn Anh vb danh nghia ii thay m{t Dbng minh giii gi6p qudnNhat tt vi tuydn 16 trd vi.o. song trong thr.lc td da dbng i6a '.'a riepstlc cho thttt dAn Phrip t6.i chidm D6ng Duong.

    Cdn quAn Nhat, trong budc dudng cing, cring chiing e6 lgi 10c grmh tidp sdc cho c6c ding ph6i than Nhqt nhu trudc cdch mang th6ng8. Tnrdc rip ltlc cria lgc h-rong quhn chrin g eo Ld chtlc vi uy ihd criaviQt Minh ngiry mdt trng cao, quan Nhdt bu6c phrii rim ngo, chd ngiyv'6 nudc.

    **

    S6ng ngAy 23-9, tai cuQc hgp dudng CAy Mai, kd hoqeh khdngchidn trong Thanh phd drrge tridn khai nhanh ch6ng, dbng thdi mQtvinh dai du kich bao vay k6 tht trong nqi d6 duoc hinh thdnh. M{tkh6c, mOt sd cdn bd duoc cri ngay vb mibn Trung vd mibn Tay NamB0 dd td chrlc xAy dung hAu phuong.

    ChiEu 23-9, ban "Tuy6n cdo qudc dAn, dtroc cdng bo :'Dbng bio Nam BQ !vi coi quan dQi Anh li dai bidu cria Dbng minh t6i ddt nudc ehring

    ta giii girip quan Nhat, di! dem lai Hba binh cho dan chring D6ngDuong ndn chring t6i 0y ban Nhan dan Nam BQ

    - lu6n gidp cho quan

    LI

  • dOi Anh lrm nhim wI dugc d6 dang. M4c dn co nhibu di'6u bat man.d5 nhibu ib.n chring t6i k6u ggi qudc dan n6n lbng cam giqn dd chddoi cu6c 'ran cgng rgoal giao vdi D6ng minh ;ren rrudng quoc r,e.ahung do sg nhrin nhuong vi dung i{ng cria quan Anh, bcn ihuc dan?hrip iie iAm ahi'du didu qu6 ddng.

    ... i(hdng i6 chiu nhr;c hohi. vi danh d'r cria ciAn rOc. chring raphai coi trgng quyn ioi cua qudc gia :r6n chring t6i phii drinh di6nra Chfnh phu Trung udng xin cho ph6p kh6ng chidn. Chdng tdi dd :

    -11. Lap Uv ban kh6ng chiSn dd 1o vidc quAn sl.r.2. Ha i6nh idng dinh cdng .ra bdt hgp |ac .fii iigudi ?hdp.3. Truybn .:i Luc iinh ;hi hinir kd hoacn phd hoai :uong giao

    ;hong -:iep td d6 "bao vdy oudn Cich.

    4. KOu goi dbng bio td sio bon ViQt gian ngr.ry aid:n...Dbng bio ihAn mdn lCuong quyet chien ld.r:, toan iAn h6y .:hien jdu. :can iAn h61,

    ioan

  • Ngq, lt?a bdc cao trrJdc mit ngo ng6c cria lfnh Nhat. Mot gid sau,nhrlng kho kd trn &u bi thi6u nri. (Bqn ph6p khi chidm drrgc Shigdnphii mdt mdy thdng mdi sti dgng dugc dudng sdt ild mo

    "6119 .^rrg

    idn chidm i6n Thri Drtc, tsidn Hba vh xudng Mf Thoi.MOt sd' thanh ni6n cring dd nga xudng drrdi chan c6t cd E khu

    Cau thap nudc, ray vdn :rdm ch{t g{y thm vong.Ngay tai thg BOn Thanh. rrung t6m Thinh phd,

    lhuong vi o5c em nho b6n brio, d6nh gihy, tay iIm 16mv6ng ddn gdnh... he they t6n linh phdp nio xudt hi6n.ai, tdt ca &u x6ng tdi.

    chi em tidudao. ggy thmihdng ai bio

    t[r Tr6n md mhn ldn nhdt cho cuge phin ccng cr.ia qudn dan sir.i G,)n :]y (Nguyon ?{t' Thanh) cua dbng bao, chidn si 6 Kh6nh IIoi dom zs ttrang o.Sau mdt ngAy gdy hdn d Siigbn,

    muc ti6u trong ;,'du trong kh{p Thhnhttng khu -,uc. Ban d6m, irtc luong ,ru

    quAn Anh, Phdp dE chidm c6cphd, nhung chi kidm so6t drrocirang Cich :nang ,4n lAm :hi

    Thdnh pho,

    Ta cd gdng k'6m gill'id mo dibu l

  • srlc cria cho.Narn 80. Thudng vr; Tmng Uong DAng quydt dinh thimhl4p oic don vi Natn Ti6n dd chi viQn cho chi6n ttr dng Nam 86.

    i{eay 24 Lhdngg n6m 1945, tt Hh Ngi, Chinh phri Ldm thdi gti mQnhinh khdng chi6n cho quAn dAn Nam Bg. Ti6p theo, Tdng b0 Viet Minh gr?iidi higu tridu tdi dbng bAo, chidn si Nam B0 khang dlnh quydt t6m kh6ng:hidn theo tinh thbn : "Ai co dao dring dao, ai co md.c dring m6c. m6i nguoiiiAn iA ardt chidn si, m6i thudc ddt ie mQt chidn hho. . idt ci hay xdng rabio vQ nbn d6c iAp cia Td qudc mdi phdi thai'.

    Ngay 25 thring g. tin gi{c b6t giam nhAn vi6n Chinh phri tnongI"hdm L

  • Cudi th6ng g nAm i945, Uy ban kh6ng chiSn Nam B0 hqp t4iChg DQm, do dbng chi Trbn Ven Gihu chri tri, quyet ,iinh thlnh ltpih6m ba m{t trgn "Tibn tuydn vdng ngodi'.

    - MAt tran iibn tuydn Saigdn - Gia Dinh (con gqi li Mat trenphia Bdc).

    - Met tran-ti'6n iuydn Saigbn -

    Chq Ldn rcon co i6n ih II4t rranso 4 hay Chidn tuydn phia Nam).

    - MAt tr4n tibn iuyen phia TAy, Phti tAm, Chg DQm.Ngoai 14 A TAy tsdc Sirigbn cbn nQt rr$n iuydn iri *u Tham

    Luong dn ngl cfa ng6 ra Qudc i0 I i6n TAy Ninh, th6ng sang Camp.r.tri..Khi Sdigbn lfp c6c m{t tr{n ii'6n tuydn thi don 4 Nam fidz ribu

    ti6n dd ddn phia Bdc S&igdn. vi tham gia chidn

  • dibu chinh h1c luong vu rang. Dbng bio c6c gidi tidp tgc dinh c6ng,bni chi, bao vAy kinh ld d6i voi dich.

    Ddm nrbng 10 lhring i0, lhoi gian n$Jng b6n Cd i:et, quAn dAnSaigbn mo 'ldi tidn cdng rnoi ,r tAy bdc Thinh ph6-. Qudn dAn X6m',-:irieu

    "ntot cb.u sang qu6n lhi ru ihg tsdn Thanh ddn ga '\r:ras phoihdp rrdi cudn Cim iri. d6nh bot Cinh sdt 6,i:ong Boresse inav liitrdng Yersinl, irong khi quzin ta "urin qua 9Au i(Qu, 'Jbu tsong, tidnccng ;ac di6m dbn tni cira Phep 3 i

  • Iapc6c

    Lrlc co vE c6c vi tri dbn trri. Nhdng cuQc tdn c6ng ban cl6m crialuc iugng .rri trang nQi thdnh v6n tidp din.?uy cudc chidn sud't mdt thdng trdi trong .dng lhhnn phd d5 di6n

    ra trong the iuong quan irtc itlong bdt lqi cho ta- nhrrng qu6n dAnjaigbn dd chidn ddu voi ;ini: thbn "Ai co xing ding sing, ai co gaomdinq gaonx, rndt ngudt ddn id mdt chiLn sL rndi tdt ddt id, rn6t chidn.tdo", thr-rc hiQn "brong d6nir ngoAi vdy'', idm chAn tiich i4o ndn khoingthoi gian chn thidt di to chrlc, xdy dung va cing cc ir.rc lrrong i

  • de tll srr doin" bo doi Nguy6n v6.n sd, b0 doi H.T 29... i
  • Mrt khdc, dbng bao ian cu trong nhrrng ngay dhu Nam B0 kh6ng':hien tbat hgp rdc vdi Phrip), nay vi sinh kd hai iro iai rhnnh pho.)ihrlng chidn si Thturh da g6p ptriin trong .riec rap :1qp vd :d chtlc l4irhdng ngtrdi tich cuc dd cnudn bi cho :udc jau :ranh ':::ong ,rung tamri :hi6'm.

    MQt so iri thtfc, nhan si y6u ntr6c, cc uy :in irtrc iidp rham gia,uo uy ban khring*chidn hinh chdnh nirtr Giao su ph4m Thibu. Klz suKha Vang CAn, Gi6o srr Ca Yln Thinh, Kf srr Nguydn Ngs" Nhat.

    Dhu rhdng i1-i945,.dich chgc lhring,:hu:hua hoan:ohn phd..,diiioc vdng vav. n6n phii rii ,guan rdt. mong ;ai cdc noi ndi chiem.

    Du kich nQi rhirnh rhda cd, hoat dQng tri iai, nh&m vio .:ic :dngrhu Phrip, quan Phrip di 16 t6, vi bgn iay sai chm dhu gian dc. Tlnh.rinh cdng thang iidn mtic do bo chi huy quan -ri,5n chinh ph6p phii:a 16nh cam binh si vi ihuong dan ph:ip khdng duoc ..,ao mua cdn iCiro L

  • -=-gnir -qbl /mOt tri thrlc ydu nudc, ra chi6'n .
  • cf, trong d6 c6 dbng chi Nguydn VIn Trr, Chri riehchidn Siigdn. (Quoc hQi ichtia ribr: ti6n *ia :ruoc Vi6tCQng nda hop trong airrtng agay dhu n6m 1g46 dd coThirnh pho Saigbn ii Thi.nn phd II0 Chi Minh _ ir{am

    Uy ban kh6ngNam DAn chri

    cib nghi dOi ten36 iuoc dAnh

    nguJ*en.

    'i5 :nc

    18 dai :iju).DA'.u ndm 1946-T:'ung uong chi thi chb qic igc luong ui rrang ri l.iam

    36 tie'n ;ranh rhinh l,p alc idm c6n crl trong cdc r.ung dich tam chi6'm.Nggtrj&fj946, Tudng Anh Douglas Gracey chuydn giao quybn

    hinh ,:ho qudn ,Jdi Phap ..; :si -ihdi .l}jqon.

    -.lel *2, D'Argeniieu[I;\gay 4-2, lJ'Argeniie"f do Uy

    vidn C,3ng hba Ph6p chti toa voj : agi:lgg_phrip. vi 9 hOi vi6n -,riCt.Edn ngiy 5-2. qudn phdp chidm

  • 3ltg46 dudi sg chri tri cria Thudng ru Xrl tiy gO* cric iibng chi tODrdn, Mrrdi Cric'(Nguydn Vin Linh), Nguy6n Thuqng Vu (Ngry6n VanKinh) di quydt dinh chia Nam BO thenh 3 khu cho phri hop vdi tinhhinh mdi : khu ?, khu 8 .ri khu 9: iibng chi Nguydn Binh drrqc ehidinh thm i
  • Sau khi bAn bac vdf cdc Chi dQidQi rl trang, khu b6 trrrEng Nguydnnhdt lai cdc don ,,i ,ri irang tU bptsan Trinh sdt Qudn chfnh, Ban vd9di Cam tri )iguy6n Binn. Nhom daocong r6c ThAnir.

    - Gay rdi loan, :rat jn jinh-iong .

  • ,. ,, Ban trinh sdt qpin,chinbdrrgc chiah thrie cdng.-nh$* ngE15&-Ldg46,ti'6n,thAn=eria.Ban e64g t6c s6 1, do anh Nguy6n Ngpc Sdm..cirlhuy.Th6ng 4 nAm 1946, anh Nguy6n Ngge Sdm bi bdt, anh Nguy6n DinhChinh drroc cri thay thd, Trhn Phong_ vi. Nguydn Van Trq ldm Ph5ban. (Sau d6 anh Sdm bi k6t rin iri hinh, ctAy di C6n Eio. Sau hiQpdinn Genbve i11954, ldm Tru6ng rlohn tri nhAn Cdn DAo. .lugc trao tritai Shm Son. irra vb I55).

    Thirnh phiin cria Ban c6ng Lie sd 1 gbm Ban Trinh sat QuAnchinh, vi cdc nh6m Htng Vrrong tsan !'6 hinh, DQi Cim tri Nguy6nBinh. ThAnh vi6n chri ydu cia Ban d6u xuat then rrf hqc sinh. sinh.i3n. :ho thri c6ng .za ;idu rhuong. Ho4t rl6ng ironq edi :hinh Saigbn;Ap trung o dfa bdn Qudn i, Chg Bdn Thanh, TAn Dinn. i

  • phbn chri ydu ctia Ban c6ng.tac sd 4 la c6ng.nhan *ic nghiQp doin,.thg thri_cdng, lao d6ng ttr do, hoat dQng 6 khu vgc Gb !,up, Ba chidu. phri Nhu4n,Phri rho. chg Thidc ,di quan s6'ri.\oing ?00 ngrrdi. k6'c6 chinh thrrc viiq bi.

    Ban cdng rdc sd E thdnh I{p thring 6 n,rn 1946. do :{guyenvdn Phan isdu phan) iam T.:dng ban. l*Ig:ytin -.,ran xinh (sriu xinh;.mdt DAng'.ri6nr lim ?ho ban.?ibn than

    "ril gan c6ng r6e b !d Ban :.rinh :;6t cria chi J6i 4, co.Mudi rri ittc srr rhr.ic ilba .r{ao sau nayl ;dch khoi chi d6i 4. nh{p.vdi mdt bd phAn lua euoc 3a TrI vd cuoc im6r nh6m Binh .,tuy6nr.

    Th)nh phan chd :rdu cia 3an ia :hanh ni6n edng i6n .ring i:{ocM6n' 3i Diim :'a indt sd cdng ahan cdc nhi :,dv xav :ua : euai iesionoues inay 1i Bdn I{am Tri ,zd L6 euang Lidm. rlhq Ldn; vi ndt-.o anh em iao ddng ig do .3.:o 1? vi;rO ig.

    Ban c6ng tdc sd S thanh jdp i

  • c6 nhi'6u Li6n td. cd ban c6 khoing 4 hay 5 Lign tfi; nhung crjng c6 Bannhrr Ban cdng tdc sd 6 c6 tdi 13 Li6n td'

    Ngoai c6c Li6n ld chidn ddu nQi thirnh, sic Ban cdng ric cbn c6mor b0 ph$n r"j trang du kich d ngogi thirnh phdi hgp i6c chidn .rr:inhau iri-;,. t6n lh LItN 'fAC CfftdN O.{U Q{.IA}-I. Li,On t6c cnidn dduquan ,lugc vo trang bhng cac 'd khi diri nhu : trung 1i6n tF.}t.. }''IAS...),;i6u ii6n nhu Slen, carbine, Thompson. sring trudng dii cd'c loai ciraPhrip, Mi, NhUt... cring lgu dan ','a vu khi trdng (arrne blanche) nhu

    V,: kli t,rang bi cho Li6n t6e chidn dau quAn h'Au het d'6u do czrcBan cdng t5c cioqt dr.roc cira gi{c cung cdp. Cung c6 erQt sO- rait it docdc Chi dQi "t{ng1' ho{c trao ddi.

    Ban chi huy Li6n tdc ehidn ddu quAn do HQi nghi i,i6n tlch daicii6n cua cric Ban c6ng t5c cri ra vi d6 nghi l6n B0 T1r llnh khu x6tchuAn y.

    Li6n ndc chidn ddu quAn c6 4 trung doi. Sd chidn si. cira cdc trungddi theo dring bi6n che Vg quoc dohn ltic bay g1d. Li0n t6c chidn dduquAn lirm nhidrn vq grtl gin trat tr{ an ninh khu v{c d5ng quAn ngo4ithhnh cia c5c Ban cdng tdc, chdng edc cuQc can qu6t khring bd criadfch, ,vgm trQ ahring vq ph6 hoai ldn cua cdc Li6n td (khi c6 yeu clu),clQt d'6n b6t gitc d6ng 6 uing 'meo' (iroi gi6p ranh gitla ving du kichvi vring tam chidm). Cfng c6 kh6 nhibu tnldng hqp, Li6h tdc chidnddu quan phdi hop vdi oic chi doi vQ qudc dohn 6 vr)ng ven ha dbnb6t gi{c hay chdng cirn.

    Thdnh phhn Lion rac chidn ddu quan gbm so c5n b6 vi chidn sicria c5c Ban c6ng t6c bi l0 m4t kh6ng c6 di6u i

  • t;s:!iaIiII

    b6 vi c6e hgc vi6n tn dng quAn ehinh Khu ? kh6a IA Chi Minh'cudi1945, vir kh6a V6 Nguyn Gi6p, cudi thdng 3 nAm 1946, ering hgc vi6nnhring kh6a tidp theo, duqc dibu vE ThAnh Sirigbn xay dgng cd sd chinhtri v1i trang. Doi irrgng phhn d6ng li thanh n6n, hgc sinh, tidu thudng,dAn nghbo thhnh th! cring c6ng nhAn lao dQng.

    Theo quydt dinh cria d/c Nguy6n Binh, Tq u Thhnh duoc thirnhlap dAu thdng 3/1946 vi drrQc td chrtc thanh L5 Khu vir Ddi Tg v0.

    Mdi Khu phs tr6ch mQt vring nhdt dinh. Cbn DOi thi c6 thd phqtr5.ch mOt sd vung quan trgng, trong d6 c6 eic xi nghiQp ldn.

    Ban chi huy Khu hay DQi gbm :- Tg vQ trudng.- TrI ,0 ph5 (1 horc 2 ngudi).- Chinh trf vi6n.TrI

    "Q trtlong trgc tidp chi huy chi6n ddu vi c6ng t6c : tnr gian,diQt cl5nh ph6 kho ting vi hau chn dich, ctng nhrfng c6ng t6c i

  • 'r1'.I{ru-'rTA* Hb' htiat dong'virng"chg g6;"i .'DOi 'PHAM NG|.U LAO" ho4t dQng vung Dakao, SA thd do Ba Den

    (86) ltlm TrI vC t",ri.rg. (Ba Den li ngudi'chi huy trqn d6nh vlo TdaDai sti My Tdt Mau Thdn 1968)....

    DOi 'TRAN QU6C TUAN" do Dohn Cdt lirm ttl.v tru8ngNgohi ra cdn mQt sd Khu vi DQi nhtr khu V6 Nhai v.v.-VO qudn sd etia mQt Khu hay Q$i tudng dudng vdi mQt trungdQi bdn

    wr1 trang 6 vring tranh chdp hic Myrgta. M6i'Khu hay DQi d'6u chia ra c6c"phdn ddi' c6I dQi vi6n. Nhibu .ph+n dQi' hqp thdnh li6n dQi.

    :

    Cric Khu hay DQi ctia Tg vd:jlhhnh dUgc phdn chia dia bin hoatd6ng rQng kh6p mgi ndi trong Thhnh phd vi ei vring ven d6.

    Ban chi huy Tq v6 Thhnh c6 t6n gqi lb Thnnh bg tq v6; iric dAugbm Nguy6n XuAn Dieu (tttc NgryO-n Thanh Chuong; Hi6u tnrong trt dngQuAn chinh Khu ?) lirm chi huy trudng, Nguyen Manh Li6n (trlc VriKi6n Chinh, cdn bd Nam Tidn, hudn luyQn vi6n quAn sg Trudng QuAn.:hinh Khu 7) lam chi huy ph6, r:ung Nguydn Van Trr (tttc Trinh VanHa, hay Trr Hir

    - Ky su canh n6ng tt.r.t. nghiQp d Ph6p, thanr gia kh6ng

    ehidn ngay tu dAu. dugc giao phg tr:ich cdng t6c vdn dQng trf thrlc,gQi tiSt la tri v{n cria M4t tran ViQt lv1inh Thirnh Snigbn).

    Khoang cuoi th6ng 3 dbu thring 4 n5m 1946,.hai dbng chi chi.huy ph6 cfia Tg v6 Thirnh ii Nguyau Manh Li6n vir T4nh ven'Hildau ti bdt. Th6ng 10-1946, dbng chi Hh NgBc Tidu (tcn that lh Nguv5nvan Hoin) bi dich b6t, drrgc tra- tg do, theo di6u khoin trnng Th6ahiQp udc 14-$-1946 \i d Fontainebleau, duqc crl lem chi..!q)' ph6.

    Viro cudi 1946, Tq vQ Thanh c6 6 vtng:'ven g'6m-2 trungtloi u[trang tqp trung, trong d6- c6 mQt trung doi mAnh, dtrgc trang bi tiduli6n Brenn, Thompson, carbine (do--chi dQi 10 cria dbng chi Hui,nh v6nNghc chi vien), Hai trung dQi niy-do dbng chi Tran 86 Hho chi huydugc hudn luyQn 3 can ctl Bhu Gb., v'O edch d6nh d d'6ag bhng vh t6cchiSn nh6. QuAn sd dtrgc bd sung Ehrg lr:c lrrqng nit ttl trong Thlnh -l4-grri dtro t4o d Trrrdng QuAn chinh,khu.7. Vfl khi cring nit.trl nqithlnh ra-

    *

    **

  • 1'lII

    ii

    IIII -:,I

    SauHiQpdlnhso.b0.py6-3-194'6,Hqinghitru'biViQt-Ph6p'&Del,ar t,l iz.+ ddn'11.8 fia"*

    "o kdt qui vi hai b6n c6 quan didm bdt {bng

    v'e tat ci vdn db chinh td, quAn st{, kinh td, vAn h6a' ngoqi giao'

    Tai chidn trrrdng Nam BQ, dd tra ldi etich d6ng dibu kien v'E "{*ub6n do d'Argeniieu dua ra li'QuAn kh6ng chien phii hA v0 khi', 1(hu tlrongl{guyOn Binh ddy mgnh c6c hoat dQng quAn su tr6n khdp cac r,ting'

    Th6ng 6 nArh 1946, BQ chi huy Ki:u ? mo HQi nghi thdng nhdtchi huy c6c lgc ltrgng vu trang trong toln khu, tidp tqc td chrlc oieChi doi d Tinh, thdng nhdt td chtlc chi huy c6c lge luqng vfi trangnqi thhnh.

    vdi thdi gian, vi vdi tht|c ti6n chidn ddu eria c6c don vi Yu trangnQi thirnh, drrgc phong trlro d6 thi siigbn tidp stfc, nhrlng f kidn khricUiet ahn dhn quy v'6 mgc dich chung lh lbng you nudc : "Cdu nrJdehic niry lir nhiem vq cao ci tr6n hdt''

    Ngay14th6ng?nimlg46,chidnsiThhnhsirigdntreocdd6sao virng vd anh chri tich Ih chi Minh 6 phi Tohn quy'6n' Nhi'6u khduhieu vh truy'6n don chdng Ph6p xudt hiQn kh6p noi, khidn Ph6p phiira lgnh gidi nghi6m.

    C6 nhi6u noi, dbng biro Sirigbn bdi chq, bdi c6ng dd phAn ddi CaoUy Phrip d'Argenlieu triQu t6p HQi nghi Li6n bang D6ng Duong tAi DeLat th6ng 7ltg46. Khdu hiQu 'Thdng nhdt td qudc', 'Phin ddi chinhphri tr1 tfl" xu{t hiQn c6ng khai tr6n nhi6u td b6o 6 Saigon'

    NhAnt

  • ilghi trn bi Viet-Phdp hbi thdng 41L946 6 De Lat lqi tidp tqc 6 itAy.Trudc tinh hinh ngiry cirng xdu di, th{m chi c5 thd d0i ben cit attquan hQ, Chri tich llb Chi Minh trf Th6a hiep udc (Modus vivendi)ngiy 14-S1946 vdi BQ trudng Ph6p qu6'c hii ngogi Marius Moutet..

    Tuy nhi0n, thttc dAn phin ttQng PhSp 6 D6ng Duong vdn nrt(utoen md r6ng chidn tranh, thdn tfnh toAn Viet Nam blng vu luc.

    Trtrdc tinh hinh d6, Khu tnrdng Nguydn Binh chi trttong chdnchinh llin ntta c6c lgc lrrgng vri trang nQi thinh vd phAn chia lai diabin hoat d6ng cho cdc don v!.

    Ngiy 18-12-i946, trudc nguy cd md rQng chir{n tranh ctia dich,Thudng vg Trung uong DAng hqp md rpng tai lirng Van Phric (HirD6ng), drrdi sg chri tga cfia IS Chri tich, nhfln dinh : thdi ki' hba hoandE qu4 khi n5ng hba binh kh6ng cbn nrfa. Chring ta de nhAn nhuqngdd girf hda binh, nhung cing nhAn nhugng thi kA dich eang ian tdi.NhAn dAn ta kh6ng thd trd lai cuQc ddi nd le. CuQc kh6ng chi6in s6ldu dai vh. gian khd nhung nhdt dinh thdng lqi. HOi nghi quydt dinhtidn hinh kh6ng chien trong ca nrldc. Trua ngdy 19 th6ng 12, Trungudng gr?i diQn cho cdc m{t tr4n cing cdc chidn khu : "Tat ci hay s6nsing chidn ddu'. Chibu 19 th6ng 12, theo chi thi cria Bric FS, BO_trrrdng Quoc phbng - Tong chi huy, gril toin thd qudc dAn, nhAn dAnt{ v B{c, Trung, Nam mQnh lQn\ ghidn ddu.

    :::20 gid ngby 19 th6ng 12, quAn ddn Thu d6 He NQi dbng loat nd

    sring md dhu cuQe kh6ng chidn toin qu6'c ..-

    ,

    Chdp hinh chi thi ctia Tmng'trong vb nhiQm: vu: ctia: Nam 86, Xrlriy N.B tridn khai. td chfc xAy dgng ba thd qu6n : ehi lgc, b0 ctgi

  • 1.. Tidu doin HoAng Vau Thu do Trtn 86. Hio lbnl tidu doirntrua"S, tidu doan phO LeLng (trlc iiau-Van HO,'chinh tri vion PhamTh6i Chu.

    ' 2. Tidu doan NgO Gia Tg do Nguy6n Minh Dtle lim tidu dointrrr6ng, Phtng Minh Ky (Biy Ro) nm tidu doin ph6, chinh tri vi6nI. T{n ich.

    (Cuo'i 47, Mfih Dtfc hy sinh trong mot tran d6nh a h0 1? ChqLbn, Minh Kf l6n thay lhm tidu doirn tnrdng).

    3. Tidu dohn Kf Con do Nguy6n Van Thu{n linrr tidu doAn trudng,tidu dohn ph6 Hoirng Giai Nhi, chinh tri vi6n Khrru Tdn Lgi'

    Tidu ttoin Hohng VIn Thg gbm 1 phbn cria Tq ve Thinh, tidudohn Ng6 Gia TU cria Li6n hiQp NghiQp doin Siigdn vir tidu dohn KfCon crfa c6c'Ban cdng t6c ThAnh.

    Ban chi huy trung doin c6 Hujmh Ven Virng tnrdng C6ng anThanh Sdigbn lhm chi huy tnrdng, Nguy6n VIn HAm (Sriu Ham), daidiQn 6 Ban c6ng tric lirm chi huy ph6; Hi Ngq" Tidu tl+i diQn TU v0Thenh lim chinh td vi6n.

    Tidu dohn $oing VAn ThU gbm c6 lqc lrrgng cria TU v$ Thirnh(mOt trung dQi), cria C6ng an xung phong (hai' tnrng d0i) vn qia ChidQi 10 Bi6n Hba (mQt trung clQi); drrgc sip xdp thinh hai dai dOi b0!inh--vi mQt dai clQi h6a ltle vdi trang b! qar h6n 1,47mm, mortier 81cring bom, min, bazooka, thriy 16i... q-udn sd. tr6n 300 ngudi.

    Tidu doirn Ng6 Gia TU g6m lgc lrrgng v6.trang ctia Li6n hiQpNgiriQp doirn Thiurh ph6' vdi Z ernh quAn,: mQt cria anh Trigu Cei AGb Vdp vi m6t crla anh Nguyn,V5:r Qud} (T6m Qudn)-& Chq Thidc,kdt hgp- vdi lgc lugng vii trang cria Ban e6ng t6c sd 4, ban dbu c6Lon in$r kung dQi vdi trn 20 tay Sting: Sau ti6u doln nby ph6t tridnthAth hai dai doi bO binh vh mot rlai tloi h6a lrrc vdi trang bi nhtrtidu ttodri l{o}ung VEn Thq. :'

    Tidu ttodn Kf Con gbm ltlc lrrgng cria oo*n Ban c6ng tdc sd 1, 2,3,- 5 vi mQt ddn vi tidp phbng qqen tt Quing Ngdi viro gbm, 3, trgngdQi drrgc trang bi ddiy dri. Sau

  • ',' Sqiitug{y 1-L1948, ttrd qiiyel dinh cfia Khu ? vi Ban chi huy{uAn s{ Thirnh' phd, Trung doAn:Phqm FfOng' Th6i qua hinh thfc tdchrlc mdi vdi vic sr{p nh4p hai Trung doin Pham FfOng Th6i vd Trungdoin 306 thinh m6t trung 9e". Trung dodn Ph4n Ffong Th6i cri duocdbn lai thirnh mQt Tidu doirrf'mang phi6n hiu 918.Nguy6n Ven Tonhm trong trlng doin 30&PHT gbm tat ci 3 tidu doin c5 phi6n- hiQu916, 9i7 vir 918. : ::,

    Tidu doln 918 gbm Tnnn 86. Hiro,.Tidu dohn trudn& Ld Tdn ichchinh tri vi6n vb Khtru Tdn Lgi Tidu doln ph6; cbn cdc c5n b0 chihuy eriaTrung doarr- Pham t{bt g Thrii vit chi huy c6c tidu dodn cri d'6uchuydn e6ng t6c, nh4n nhiQm vg mdi hay di hoc.

    Tidu do).n 918 gom l(c lrrgng eria 3 tidu doin cf Hoing Vdn Ths,NgO Gia Tg vii K;i Con, nay drloc sdp xdp lai thinh 3 d+i ddi bd binh,mqt dai doi h6a lgc vi mot dai doi trinh s6t Thinh

    Hai dbng chi Hho vir ich phg tr6ch c:ic dai dQi bq binh vh h6algc, dbng chi Lgi ngoii nhiQm vu chung cria Tieu doln phd, trye tidpchi huy

  • doin phdi-hqp vdi nOi thnnh l}rm ttlng.dqt,raLrorn,ra. Nhu..dqt.thring51L947 Tnmg doin Ph4m lf6og Thrni vb 6m sdt Thnnh phd; cring lgclugng trinh sdt nOi thinh vi cdc don d vri trang dbng loat tien c6ngdich. song song vdi hoat dQng lry niQm eic dgt trong nQi thinh, ti6"ngsring vbng ngoii phii nd m4nh hon, tgp trung h6a luc tdn q6ng vioedc dbn : Phri Lam, Ph4m Xu6n Tung (chq Ldn), cay Mai, Be Hom,Bi Dilm, Trung dohn Phqm Flbrrg Th6i de kin cudng chidn ddu chdngtri cdc tr{n cin-ldn cua dich nhu tr4n chdng chn Biu cb

    - Lring Le

    ngay 1L4-1948, chi qich trung tam siigon hon 10knr (tai liQu vb tr4nniy sdp drrqc xudt bin), cring nhu cric tran ch6'ng cin ngiy 20

    - 2E

    th6ng 3 ndm 1949, vh ngiry 24-2b thring 4 n6m 1949 d vudn Thom-

    Kinh Xirg. Dich dA i6p trung lgc trrong hring m4nh, gbm ci m6ybay, xe tdng, thidt gi6p, tfnh xoa sd can cti nay, nhtrng t*r6c st1 chdngtri mdnh liQt cria trung doi,n ph4m tftrrg ttrai. ctning de phii nit lui.VO phia ta cring hy sinh nhi'6u, nhtrng bio vQ dudc cen cd.

    Trung doin Pham rr6rg Thdi cbn ddnir qic dodn eonvoi c6 xethidt girip (ha]f track) hQ tdng tren qu6'i lQ 4 (nay lh qudc l0 1), khuwc Tan Ki6n, cring nhu edc doin hQ t6ng xe hia shigbn

    - Mf Tho.

    gay kh6 khdn cho dich v'6 giao th6ngTrong nhi6m vu bio v6 dudng li6n lqc cria ta trr can ctt vb n6i

    thlnh vi' .nguQc lai, cring nhrr m6

    -duqlg cho ta vugt qua qude lQ 4sang hQ 16, 17 (qu4n 8 hign nay) qua cb,n Giu.oc,t'Gn 6udc tpt a r.r"*sAigon), Trung doin Ph4m Efong Thei gop pliE"'tiih"cttc dim.b6o mqchmrut khd.ng chidn lnt th6ng an toan-.-..- :

    Tt ngiy dugc thinh rfp trdn fhi "h'yd, qua don vi mdi trong thdigian trl 19-L1947 ddn girra nam rg4g, Trung dohn phqm Ff6r,g t * aa

    hoiir thinh tot nhiQm vr"r hd trq vir"ddy mqnh phong trlro ddu tranh 3 ngithirnh cring nhu d vting ven; hoin thinh xudt sic,nhipm vu bio vQ dtrdngli6n lac, dim bio lu6n lu6n th6ng sudt kh6ng bi ngrlng frc, chi trong: rraitidng dbng hb, vdi phuong ti6n th6 sd nhr-( xe d4p hay xe thd m0, cac chithi cria cdp trOn, ctng cdc bdo cdo cria co s6. d'6u dugc ddn noi an.toln, tr}nOi thdnh ra cdn ctl hay nquqc lai, hoin thenh vb eo bin nhiQm ru na" revd xAy dqng cdn crJ chri ydu cua Thanh pho : Bhu cb

    - L6ng Le

    - vuon

    Thom Kinh X6ng (theo ti,i liQu vb'Trung doim ph4m rf6rrg Thrii do Dait6Trhn Bd Hdo cung cdp).

    T.

    **

    39

  • .

    sau. khi Trung doirn pham tr'6rrg Thdi duoc thanh lap, lgc ltrong Banc6ng tric Thdnh c6 th6m m6t don vi rh Ban c6ng i,ric sd 14, tt mot bqphan cua Ban trinh sdt sd 2 r.,i b6o vQ quoc Khu ? hqp lqi. sau. vii th6nghoar :i6ng co hidu qua. Khu rruong Nguydn Binh cdng nhan Ban c6ng t6cso 14 vi drt t6n m6i lli Ban cdng t6c so ?, do anh Ltrong van cinh (Bi:rcinh) iam Tr-r-rong ban, kidm sodt vi6n tir Doan llorrg M6n. gbm thg may,tho thdu, thg gby, bbi. bdp... Dia bin hoat dQng cria Ban ii vung Rach c6t.cau chrr Y. mdt phhn khu v{c Birn cd cring m6t sd nh}r m6y xay d chgLdn...vdi qudn so- khoing 40 ngudi.

    Ydo thdng 1011947, theo su chi dqo eria trdn, l.Iy ban khring chidnHhnh chdnh sligdn

    - chq L,Jn quydt dinh ,j6i i6n ejc Ban c6ng t6c

    Thanh 'rh sdp:

  • ii

    lac tt Trrrdng QuAn chinh" Tq v ThAnh, bu6n gilnh b6n bung d chqTAn Dinh vi mQi sd dAn nghbo tt Tht Deu MQt (SAng 86).

    Xhdi dhu c6 anh Ba Tic (Ba C6c), nguy6n th hgc sinh nghbo, chain. *" Vi6t, dodn vi6n eria Doirn Hring SET trudng P6tnrs Kf. AnhBa Tdc iham

    _=a ho4t dQng tr} nhrlng. n6m 44-.15,Sau khdi

    "*t* anh gia nhqp Su doirn 1 CQng hda V0 binh.Khi CQng hba VQ binh nit vb mibn TAy, ddn Tri Tdn, thi Ba Tic

    cung 5 anh em tro lai chien ddu 6 mibn D6ng. VO tdi Binh NhAm, '"atc6 d'6u b! dich b6t vi gram t4i Thu Ddc. Chibu 29 Tdt (dbu nlm i946),anh ctng c6c b4n duoc tri tg do. Anh tro lar +a ,Jinh. tinr crich tiSp'"uc chien ddu tai Thinh phd.

    Lric dhu khoing 20 anh em, gbm c6 : Sring, Minh, Thtlc, chriNam. Nget, NgE, Phdn, chi Nem Den, N5m rAu k6m, Biy rAu chi,Thdnh, ch! BAy HuQ, Hai Du, chi NAm ich... ;u d6ng iap hqp thinhmQt d6i cing anh Ba T6c, dga vdo Nhi thd Cr; Phan Chu Trinh oDakao lirm trqm li6n lac. chuy'6n nhau ph6t hAnh nhrlng bin tin vig5c b:io ttl chidn khu An Phri D6ng vh Cho D6m drra vb.

    Mgt ihn anh Ba T6c bi bdt cring vdi Ong Nguyen Ddng HQi, con rd cgPhan Chu Trinh, Ong Nguydn Chrrong }Iorrg {mdt nhh ttr san y6u ntrdc),6ng Quf ...vi ndt sd ngrrdi kh6c. Sau khi eh.rgc tha. anh Ba Tdc bdt li6n iacvdi anh Tu Ha, chir hiQu sach M4ch Sdng 6 dtrdng Albert 1"" (Dinh TiCnHodng) vi qua d6 g{p d6ng chi XuAn Di$u, HiQu trrrdng trudng Qudn chinhKhu 7, cing 6 trong Ban chi huy quAn s{ Thhnh.

    Ngiy 2l-+1946, cuQc hgp gitla hai anh Xudn DiQu vi Ba T6c t4iso 17 d dudng Pierre Flandrin (nay ld Bir HuyQn Thanh Quan), thdngnhdt quyet dinh thirnh lAp Ban cdng t5c d6c bi6t. cirng hoat d6ng vdiTq ve Thirnh vd odc Ban c6ng tdc Thdnh.

    DAy li moc lich sri ddi vdi anh ehi em. id d6 nhrlng hoat dQngy6u nudc cria don vI niy drrgc d{t dtrdi su iSnh dao rrqc tid? cfra Dingvh c6 mQt dudng htrdng rd ring. Anh chi em sung sudng dtroc *5p xdpphAn cdng lai, ddi drrgc cring cd. Anh Hai Dtr, thg siia xe dqp 6 gocdtrdng Paul Bert vi Albert 1"" (hay lh Trhn Quang Khai - Einh Ti6nHoAng) dAc tr6ch v'6 c6ng tdc tU v6, nem lrJu dan, Lrtr gian: hai anhNAm rAu k6m vi BAy r6u chi cung L6 Hoirng Trlong iludc diOu di tdchrlc tr4m li6n iac tAi Ap 8 Vinh L6c; anh Ba TAc, anh S6u, anh Minhbdt lien lac vdi c6c anh Tudn, T6m (nhrtng doAn vi6n Dohn Hnng SET,mQt td chrJc hoc sinh y6u nudc crfa trtrdng P6trus Ky), vi sau d6 qua

    ,

    a:tI

    -11

  • hai anh 'niy li6n l4c vdi c5e,eirff" Nem'Thenhi, Hing 13, Ut 14 (gorcBdn Tre), Trr Hba Hio {; ichin PhQ, Mrrdi'S6c, Mtrdi Thq, Chin Thio,chi Htrdng, tap hsp thenh mot ba phan dac trdch vb c6ng *ic th6ngtin, b6o chi (didm b6o), tin trlc quAn sg, binh v{,n, vi hudn luyQn, diotao cho don d.

    .;

    Tuy v6n Ii "[n com nhir, chay viQl ngoAi dtrdng', ho4c d ehidnkhu 6n cdm vdi rau luoc chdm ntrdc mim, nhtrng tit cit anh chi emd'6u h6ng sa1, kh6'1e bidt sO dich, khdng 1ui1 hidm nguv'

    Doi tu vd d5 md rtb.u blng nhdng ".rq" d9

    thSm tinh hinh, lieng lt{udan vdo dich xem chidu b5ng tai c:ic r4p casino, Asam tr6n dudng Albert1"", Dakao vi linh Phdp An uong d Nhe hirng Th6ophile (g6c Dinh Ti6nIIohng vi Di6n Bi6n Phri), c6c em thidu ni6n Hung, Tdm (em ch! NamNam), Nha, IIai, Ba xao su, ut, Trr db, Mrrdi sra, vi oic chi s6u Thao, NamNam, chi BAy, c6 Li6n A, ehi Ba (v6 Thi Ba), chi Hai *canh b'du", chi Tu,xung-phong,,, chi N6m ncanh chua", r6n rip s6ng chibu ldn xuong chidnkhu, mang tin tfc, b5o chi, tiri li6u v'6 een cd'

    Tai Saigbn, I uy ngay girla lbng dich, nhtrng s6ng sing anh chi emvdi bb ngo;ri hop ph6p, m5i ngnldi ra di m6t hr-rdng, chi'6u chi6u tro vbsum hgp, sinh ho4t, hin b4c.

    .. Ban dAu, khi cdn it ngudi,. cd sa d4t ngay tqi nhh anh Ba T6c'

    trorrg x6m d6ng ^Irguai .{n D0 mir phhn ldn nudi bb, dO v6t stfa" trltdc-it1an Urin Caf Q,rao,. Bh Chidu. Khi anh em d6ng, tr'4m. dugc ddi'viro trong; gpn chr)a Qirang T6m, c6 nhi'6u nga vio ra' i'

    O chidn khu hay trong Thhnh phd, m6i tram d'6u c6 ho chdn gidutii lieu,'vu. khf d xa nhi; buoi s6ng drrqc moi i6n phan phoi chuydndi. khi- tdi ch6 mdi cring dtroc cdt giau can thqn'

    Sau khoang nria nAm, nt4ng lrrd'i md rQng, cai ngrrdi viro cdc dAngph6i\ theo dich, chia 16 B6c Nam nhtr ',Mat trdn binh dan Nam Ky",;et orrg trlo binh dan Nam Ki," cria L0 vnn Hoach (llm thu trrdng bunhin sau khi Nguyan Van Thinh tU tt} mAng lrrdi cfing td chfc drrgctrong c6c cd quan cira dlch ''6' an srt, c6ng an, cinh s6t... ben drgt

    r f : -I-

    sAn bay vh c6i td ehdc t6n gi6o phin d6ng, lhm tay sai cho'diqh. *Trong hoat dong, Ban c6ng t5c d4c biet li6n h0 ch4t ch vdi trudng

    QuAn chinh Khu ? ve Tq v6 Thinh. Nhrlng tin trlc cung cdp v'6 hoqtdQng quan sr{ crla dich duqc dua, vb can crl qua tnrng gian'cria Banchi huy quan stf Thhnh phd (dbng chi Xudn Di6u, Hd Ngqc Tidil, 'r'.hnHlru Drlc).. ' , :: ::'1" ::AT

    j*j*t'i

  • ' Lric d'du khi tin tdc cdn it, thi drr{c viSt birng mat md ri6ng dbanh em "s6ng tdc" ra, ket hgp girta c6ch viet cua cdc lo4i chtl Hirakana,Katakana cda NhAt, chri Hrin vi chrt Phdp. Khi tai Ueu da nhi',u. thidrroc chuyfin tnlc tiSp vb BO tU lQnh khu ?, trd tin ttic quan trongv'6 tinh hinh thi lAm bin brio cdo ri6ng.

    Tuy suO-t ngqy chay quanh khdp phd phrrdng, ho4c di bQ l6n xuongchi6'n khu, dtrdi tbm theo doi cria dich, anh chi em, kh6ng kC! idn nh6g6i trai, d'6u kh6ng quin m6t nhgc, gian khd, hidm nguy... Vui

    .v6 nhatlh khi g{p nhau trudc nhrlng qudn nudc d birrg binh Chg Siigdn haydgc theo bd s6ng Saigbn (Bdn Chuong Duong), hay tai nhrtng tram.

    Tgi tram Qud.ng Tdrn, tuy anh chi ern d6ng dric lui tdi thtrdngxuy6n, nhung bd con dia phrrong, kd ci ngrrdi An ,ra nggdi Vigt; kh6ngai to ra Io so, vi thd.mn bi dich khting bo; ngUgc lai ai nay cung dbngtinh vdi lbng y6u nttdc vi hinh ddng hy sinh crla anh chi em. Khi*"rong x6m c6 ngudi ldn hay trd em bi dau dm bdt ngd, chay ddn goi,anh chi em y t6 mang thudc ddn eh6m soc. Cring rAit xric clQng khianh em sinh hoat ldn tidng, libn c6 ngudi ddn k6u nhSc nhd anh em,hay tim cach b6o dQng khi dich vio xom.

    Tram o Vinh LQc bi dich khring M ludn, tt Ap 8 phia D6ng lQDrtc Hb4 de phii ddi v'6 Ap 4, phia b6n iria lQ, dtra iung vdo bungning rQng idn nri'6n TAy. Nhtrng vi nhm trong khu vuc dich c6 kehcach ndi rQng vbng vdy Thinh phd, khoing th6ng 10 n6m 1946, Banth6ng tin cring tnrdng QuAn chinh T{ ,C Thdnh ddi cAn cf v'6 KinhBh V,l; Vudn Thom, Luong Hba Cho Ldn. Lhn nhy,- cd quan kh6ngd6ng chung trong khu dAn d, mI lim nhi ri6ng tr6n Kinh, I blng cdymri u vi lqp bhng !6 mia.

    Khdng chidn 6 Nam BQ m,& r6ng. Th6ng 11i1946 Ban chi huyquAn st[ ThAnh quydt dinh ddi Ban CTDB thhnh Ban th6ng tin Sirigdn-

    Chg Ldn. Td chrlc c0a don vi ldn manh mau ch6ng. M6i chuyenli6n lac cria chi em vb chidn khu, &u c6 dua ngudi ra khdng chien,kd ci c6ng chdc vi binh si rdi b6 hAng ngri dich, hoc sinh, trf thrlc,c5 ngudi ra d lAi vdi Bah Th6ng tin, nhung phhn ldn duoc chuyOn v'6khu 7 vi cdc nghnh kh6c.

    Trong dot vdn d6ng cdng nhAn vi6n chtlc roi b6 hang ngu'dichra vtng khring chien theo chi thi 4[\n/ c'ia Uy Ban HAnh chrinh kh6ngchidn Nam BQ, trong sd 3 lai khdng chiSn ven Sligbn c6 hon g0 trithrfc, vi6n chtlc, hgc sinh e6c trrrdng trung hgc Chasseloup Laubat,

    AD't rJ

  • Taberd, P6tnrs Ki, Le 86 Cang, Hulnh Khrrong Ninh''Dbng Nai; trongsd d6 Ban th6ng tin bd sung duqc cho minh han 40 enh chi, vt{n lirhgc sinh tri thtlc, vi6n ch'.lc trong cd sd ho4t dQng 6 Thhnh phd' Nhdd6, chi trong mQt thdi gian ng5n, cd quan dugc cting cd theo quy m0mdi. Khu tru8ng NguyOn Binh d5 tr{c tidp g{p anh Ba T6c vir dbngchi XuAn Dieu tai Jn c.t BO TtI lQnh Khu ? vir khi ""1 B".l6c-vbThinh phd, dbng chi vqch ra nhfng phuong hrrdng hoqt dQng cho Banth6ng tin theo yi,, o, mdi. VO td chrlc bQ m6y' cd edu thay. ddi theomQt ddn v! quAn st! v6i nhrlng n6t d4c tht chuy6n m6n' Tdt ci canb0 chidn si cri cria don vi dou phii qua mQt ldp hudn luyQn cria tnldngQuAnchinhhodctrgctidpquamQtl6pdhot4ocriaBanhuAnluyQncria don vi, vi theo nguydn t'dc lri luat bi mdt chung : kh6ng drrqctidt lO tan that, nhi cri4 qu6 trinh quan hQ cdng t6c. Ngudi tidp xricniim lf lich le d'6ng chi phg tr6eh vb nhAn sq. Ngudi gill h'6 so li mQtdbng chi kh6c. c6 lbn Ph6p bao vay khu vgc vrrdn Thom, dbng chinAy vdi tinh thbn tr6ch nhiem cao d6 tron trong wdn mia dd tranhdich, vir sdng chi bbng nrrdc mia rbng rd 11 ngay' Khi nghe ng6ng'thay dich d5 rit, anh m6i chui ra, tro vb cd quan; trong khi d6, anhem di sgc tim khdp noi, tudng rbng dbng chi Ay de bi dich eidt' sfipsria lirm 16 truy diQu trr6ng nhd anh !

    QuAnkhu?bdsungdbngchiTranHtruDfc'mQtc6nbQding-- vi6n ihuQc Ban chi huy qudn sg Thanh phd lhm Ph6 ban thong tin,

    phq traeh mgi mf,t c6ng t6c-td chtfg .hhnh chinh, noi b0, chinh trl'Anh T6m, Ph6 ban, chuy"6n vb,ho4t dQng chinh tri. cbn anh Ba T6c"td nay tldi tan thenh Ba C6c (vi c6 3 mgc coc nof 'chAn). C6c anhthuQc CTDB tn 6c kia nhu crSc anh Ntrm Thhnh, Hring; ut, chin Phc,S6u, Mrrdi SEe, Nam B6c s[, Tudn, ong Brip, Trr Rang; cdc anh dU ldpv6 bi sd 5 Khu 7..,b8 v'6 nhrr Ba Nggc, Lrlong, Dinh, s6u chi.., vd c6canh mdi ra.sau ndy nhrr Mudi Tho, Ba Thao, chin Thio, chin dia i6i,Tam DAn, Nam thi6n l6i, Ba gir md, Ba Hba, Ba bh 8r4 Ba Bing''Nenr. Nam, Serr. Hda, Khoa (tri thfc) dbu li nhrlng dbu mdi cria tdchtfc ho4b {QrS ve H *aV a chidn khu'

    -

    E4c bigt, hQ thdng li6n 14c, ngoii viQc ehuydn drrdng day ttl Phd 1LAm, Gb C6t... vb Tan Ki6n, TAn Briu, Gb Een, An Lac, kinh L;i Ve'nMqnh, kinh Bh VU... gbm mot luc lrrgng hon 20 thidu ni6n vh thidunrl d5 hgc qua ldp "tidu quy" tnldng Quan chinh, vh gpn 30 chi nhttNam Nam, S6u Tlrio, c0 LiQn, Ba Hud, Hai canh bhu, N{m canh chua'Mf, Ttr xung ghong, tam ltai, Biy Son, Ba tr6ng, **.O:.-*t.Bt-"""em nhrl Vr1 Ba,'Nh6, Nghia, Mudi gia, Hrrng, tam (gai), Ut, Bai Bon'

    .;*4

  • Hia (g6i):.. ngiy d6m lAn lOi tr6n-dudng, cat giau tai tigu trong mintqvrrot qua mdt dich, def lim nhiQnr vr.r.

    Ngoai ra, don vi dugc trang bi hC thong li6n lqc bing v6 tuydndiQn dd quan hQ tntc tidp vdi cdp tr6n; don vi cr[ng c6 h thdng vAnchuydn li6n lac thrrdng xuydn vdi Bq Trr lQnh, Phbng chinh tri, phbngQu6n nhu v.v... cria khu ?. M6i ngudi o chidn khu &u c6 mQt nhi6mvu thtrdng xuy6ngm6i crin b6, chidn si d thlnh phd lh mQt ngubn tintfc vi chan rdt tfch cgc cho hoat dQng thu thap tai li0u. cac anh chiem li6n lae vdi nhau chi biing biQt hiQu, t6n sd dd dAm bio nguyOniljc bio mat. Trong qua trinh hbat dQng kh6ng dd so hd, trd tnrdnghgp chi Nem ich bi hy sinh trong euQc vAy r6p cria dich o L6ng I*,vi em Nam Lien bi dich bdt tr6n dudng cdng tdc; phbn ldn anh chiem vh co sd d'6u duoc bio toin m6c dri mang ltrdi mat th6m cria dichdAy rlac, cung nhrr hd thong tram gic, tubn tra cGa chring hoat d6ngci ngiy l6n d6m.

    Thdng li n5m 1947, Ban quAn st{ Nam b6, duqc thAnh lAp do dbngchi Thanh son llm trudng ban, dbng chi dd quydt dinh srit nhqp Ban th6ngtin Sirigdn vio Phdng Mat vq Nam BQ. Tidp sau d6, dbng chi Ba Cdc dtrocphdn e6ng lirm nhiQm vU d4c biet d An EQ, cbn Ban th6ng tin dugc phAnra thAnh mQt b0 phAn cria Phbng M4t vu Nanr 86.

    VO sau, anh Ba C6c chuy-dn qua c6ng ilic khdc.(l)*

    **

    Trong khdng khf Cdch mang s6i suc cria nhrtng ngdy khoi nghiathring 8, tidp theo li Nam BQ kh6ng chidn, c6c c6n bO ehi6'n si ciiaBan th6ng tin trong d6 t6 nhrtng hoc sinh, tri thtlc bidt tidng ph6p,vi tidng Anh, c6 phdm chA't, hoat dQng hang say, c6 n'er, ndp, kh6ngbn ho, vd bidt girl bf m{t tuyQt tldi. Ri6ng anh Ba C6c, tuy xuait thengia dinh t6ng ldp nghbo, nu6i b6 srla, nhung cung dtroc qua trung hoc,c6 nang lrrc td chrlc vh dibu hhnh ho4t d6ng, cdch song siin di vi nhi6ttinh vdi c6ng t6c (nhrin x6t cd nhAn cua dbng chi Hh Ngqc Tidu).

    Tuy thdi glan hoat dQng cria Ban th6ng tin chi c6 hon 1 nAm 7thdng (tr} thring 411946 ddn thring 1111947), nhrrng (t ngudi c6 thd ngd

    (1) chu thich: (') Ri6ng anh Ba coc, sau chuydn c6ng tac & An eo tg48-1950, tr& v6 chiSntruong cao Mi6n. cudindm 1.953, anh bi-qich odt um t0 binh. Sau trao 116, tAp *5t raBdc, ldm chiSn si crla D't4, E55, r6itiSp tuc c6ng t6c cho d6n l0c nghi hutr ndm 1989

    it

    riiItrII

    45

  • rhng ttl mQt nh6m thu thap bin tin, rAi truybn don, liQng lgu d4n'Ban CtDB da trd thirnh mot doi ngri c6 td chttc; c6 trinh dQ chuyonnron dd hodn thhnh nhiQm vq drrgc giao, vh linr co so cho c6c to chrlcctia Phbng Mat w Nam BQ, D.631 crja Ban QuAn b6o Nam BQ trongnhrlng nAm 4&50 v'6 sau.

    Nhdc ddn Ban CTDB vi Ban th6ng tin, ta nhd l4i nhibu ddn c6cb6o c6o thudng xuy6n vb cdc hoat dQng cria dich vir ViQt gian nhrrGVL (Garde Volontaire de Lib6rationl,

    "6" Am, muu cria dich':vb chia

    16 Biic Nam, cdc hoat dQng cria bqn tay sai Nguy6n ven Thinh, DinhVen R5t, c6c kd hoach tidn c6ng mibn B*e md rfng chidn tranh cudinam 1946, ke hoach cria dich lap chidn khu qudc gia d Binh Qudi Tay,kd hoqch cria Ilevers Mas dich drra trl Paris qua kd hoach v'e thenhl{p quAn dQi Cao Dai, nhtlng hoqt tlQng l6i k6o quAn Binh Xuy0n BdyVi6n. Am muu cria dich d51h rip Bg Tu lQnh quAn'khu 7 vi c5c cdquan cua ra o QuAn khu D6ng Thanh..., de kip thdi drrqc ph6t hiQnctng bdo c5o l6n 89 Tu lQnh Khu 7 vi cdp tr6n'

    Mot s6' ldn anh em d6 hy sinh trong nht?ng nam 194&1950. Nhrlngngudi cdn lai v6n tidp tuc chidn dau. Ndi bat c6 nhring em nhrl Nha,vu Ba- Bon, Nghia, sau niry tro thhnh nhrlng c6n b0 g6p phhn tichcuc trong cuQc kh6ng chidn chdng Mf'

    (Theo b6o c6o cua anh Ba C6c ,lat t y niQm l'An 45 ngay thlnhl4p Rarr th6ng tin Siigbn - Chg Ldn, c6 stl x6c nhAn ngiry 01-01-1991cua dbng ehi Trung tudng Hh Ngqc Tidu v'6 td ehtlc vi hoat dQng eriaBan nly).

    BAN CoNC rlc t+sBan c6ng t.ric 145 d5 hoat tlong th{c chdt v',6 Tinh 86o ngay nhrlng

    ngiry dhu khSng chien; rrii alc NGIIyEN BiNH, Ttr linh giii phongquan Nam BO dat chAn tdi mi'6n D6ng d5 giao nhiem vu cho anh vuCOng

    -?i"_n, trong. cuQc ti6-p'xric tai An Phti Xi ngay 2t1&1945'

    Don v! do anh Dinh tii chrlc -clhu ti6n lay t6n lh Khoa Tinh 869 -

    BTL Nam B.Q sau tldi tan lh Khoa Tinh brio n_fl rcrir^?' G:n] :u ' 'anh Vu C6ng Dinh Chi huy trrrdng, anh Nguy6n Ven Quf ph6 (arrhQuf ll Can sU C6ng ch6nh), anh Trhn Ddng Hba, Uy vi6n; khoingth6ng 711946 hic anh Dinh drrqc d4c ph6i vao nQi thinh hoqt dQng thianh Quf thay .anh Dlnh lhn Truong Khoa-.r,.,.', .1', ;

    NhiQln vg eria Kho,a dtrgc hudng ddn'nhtr, o'.,,

    46

  • -T

    Khdn c6psu, trang bi vd

    Ebng thdi

    tim hidu thgc lgc c6c don vi v,[ trang cria ta vb quAnnhdt v'6 xu hudng chinh tr! cria cdp chi huy.

    :

    - Td chdc xam nhap cdc td chrtc phin dQng trong Shigdn -

    cho Ldndd tim hidu Am mrru cia thrrc dAn ph6p.vi tay sai.

    - ?im hidu 'b luc lugng quan sg ph6p, cdc dbn b6t - su ho4tdQng cria bon c0ng an, c6nh sdt,.mft vu v.v...

    - !?n dqng quhn chring ddu tranh vdi dich. Tim cdc so hd criadich dSnh ph:i.Tinh hinh mibn Nam hic d6 r{t phuc tap. c6c don vi vri irang

    hoat ddng tttng dia phuong ridng 16, kh6ng c6 sg thdng nhdt chi huyld0 bi phen h6a vi bi dich ti6u di6t. vo ehinh rri, chua dn dinh. t*rrghoin cinh nhu vay, Khoa Trnh b6o K.? de mau ch6ng bdo cdo vb 86Tu linh, thrrc ehat nhrlng don vi ndi cgm nhrit.- !*6 ndi b0 ta c6 4 str doln dan quan tr/ vQ dtroc thinh rqp ngay

    nhrlng ngiy dbu giii ph6ng. Nhin chung cdc su dodn niry clang tr6ndi tan ra. c6 d6 tam su doin tudng d6'i c6 qu6n so' ldn (gan 10 ngdn)d5ng trr Bdn c6, phu Hba D6ng, k6o diri xu6'ng Tan phri Trung.Su doin tnrdng lirPh6

    Nguydn Hba HiQpPham Hrlu Dttc

    Tham muu trudng Nguy.n ven Thanh vi trong BQ chi huy cbuc6 cdc anh Nguydn vdn vinh, Nguy6n Thanh Giang, Nguydn van Thu6c.Noi H chting kh6ng thdng nhdt

    - HiQp lb nh6n si y6u nrrdc nhungdhu 6c hgp hbi, chia r B6e Nam; kh6ng chiu su chi huy cria anhBinh. cbn cie anh Dtrc, Thu6c,c6 cim.,tinh vdi c6ch mang, mudn theoVi6t Minh

    - vo Binh Xuy6n, anh Dinh quen anh Ba Hanh mQt tay anh chiBinh xuy6n, Ding trudng d6ng Hulnh Iong m6t td chdc than Nhar.ilIhd Ba Hanh cho bidt noi bo Binh Xuy6n, nga.v hic d6 ta biet drrocbon Thi, sang, Mauriee Ttii6n ra ngudi cua phdng Nhi (2e B) phep.

    Thu th{p duoc kh6 nhi6u ttr riQu ctia cdc ddn vi, (mQt phhn doKhoa cung cdp), B9 Tu linh

  • " - VC. hoat dQng n$i thbnh SAig0n::':Chg Ldn, Khoa g{p nhibu kh6

    khan. Phai tim mgi cr{ch

  • Dec 'Di6t vd cdng tdcngUdi vio :

    'diQp brio, phin gi6n, Ban c6ng t6c 145 de cai

    '- Td chrlc Thanli ni6n rii qu6'c doin cua Bric si D6 Dtr Anh ianhThanh Quang).

    + To chdc Li6n hi6p qudc gia Vli Tam Anh (anh Ca Van ngldiVi6t, iai Anr.

    -r- Td chric Ddn xA Nguy6n Vln SAm vi nhr{t lh Nh6m giSo srrL5 VAn Hudn, ern ru6t L6 V[n Hoach Thu tudng Nam Ky quoc.

    Nhd d5. Ban cdng tric 145 dd thu thap cirrqc mQt so tii lieu chuyenra Bd Tu linh Khu 7 vA dugc Tr-r linh Nguydn Binh d6nh gi6 cao nhrr:Chuong trinh cua Cousseau nhhm thuydt phgc vi i6i k6o Bio D4i rheoPh6p; nhrlng hinh inh Bio Dai choi boi tqi Hong K6ng, hinh anh criaNguy6n Fiii Au. Nguyen Trrdng Tam, l,Iguy6n Van S6m chr;p chungvdi BAo Dqi, chr.rong trinh chdng cQng cua Vu Kim Thhnh gdi Bio D4i,Thinh tt1 nh4n iI dai diQn nh6m quoc gia luu vong; tai liQu hb so toinbQ vt to chfc MEt trAn Binh DAn Nam Ky, chrrong trinh chuAn bithlurh lap Chdnh phri qudc gia cta bgn Phrip nhhm thay the Nam k!qu6'c dd phd sin vdi srr tu tri cria Nguy6n Ven Thinh.

    Nhrlng tai ii6u lay dugc cia cdc td chttc nhy dtrgc chuy6n ra khu.duoc Khu tnrdng Nguydn Binh d6nh 916 cao.

    Ban c6ng tirc 145 cbn vfn dQng mQt so' anh em di linh chc PhAp(O.N.S) ttl Ph6p vi Bdc Phi v'0. Sd anh enr nly nhu Nguy6n Hii Au,Nguy6n Tdt Thuc, L6 C6ng Quydn, LG C6ng Minh, de gifp cho Bancdng tic 145 nhi'6u tai liQu v'e cdc td chrle quAn stt Phap.

    Di! c6 dtrdng dAy ndm eic hoqt d6ng cua Ph5p vA c6c chinh khrichphAn dQng ViQt gian, Ban c6ng tac 145 de td chrJc nhi'6u anh em iimnghb bbi bdp d c6c Khdch s4n ldn : Majestic (anh Nguy6n Trring Son);Saigon Palace (anh DoAn Ven Tich tr"r NguyOn B6ch); M6tropole (NguyOnVan Tich vi Nguy6n Ven Den); Hotel du Thedtre, (Pham Yan ThAnh,Trbn Van Tdn); vta thu drrgc tin vta doqt vri khf.\ft dich vrr : Ban c6ng tdc L45 de l6i k6o duoc mQt linh M{t tranBinh DAn dem vb 1 Mi-sten.

    1 bbi phdng dem v'6 1 Rouleau.I linh Ddc dem vb I sting trudng Anh,

    49iit*tJri

  • --

    D{c biQt thu dugc 2 bQ m6y thOng tin gbm ci m6y thu va ph:it higuMtr'K iI cia Mi c6 tirm hogt rrgng 2.b00km : 01 b6 da gai Bo r,r linhNam 86, b0 thd 2 dd tang phdng M{t vq Nam 86.

    N6i chung, nhrr phan d6ng cric ban c6ng t6c khdc. Ban c6ng tdci45 do hodn cdnh kho khAn chung, di sdm cd y thrlc :- Bidt diro i4o c6n bQ, cring cd td chric.- BiSt di sau *,ao torrg dich dd v6n dQng, tranh thri dbng bio vddich van. c6 f thdc v"e tranh thri va vqn d6ng gidi tri thfc, trong khi

    chr,ra dii srfc, bidt phdi hqp vdi cdc don vi ban d6 vrla chidn ddu vhrit ldnh nghi6m.

    Do hoin cdnh chidn trudng, dbu nam 1g4g, Ban c6ng tdc 145 :dua bd phqn chia-n dau noi thdnh sang Ban cdng t6c 20 ctng vdi anhlt- ,ni ,.yo l nar:

    + Drra bo phan c6e co sd tidp td theo anh Dohn Thuyet va vinhBa 16n BCH Tidu doAn g50 thirnh l6p Ban euAn nhu;

    + Anh vu Hii son chuydn ve Tidu doan gbO rim Tham mrrut^rdng. cbn m6t tidu doi sring trudng sdt nhap vdi BiQt DQng Thinhd6 hqc v'6 chidn thu$t d5c c6ng.Trdn day lir mQt vii n6t so iugc vb Ban edng u5c 14s. Thinh tich

    --khi6m tdn, nhung an! chi em trung aon ,i rat nhiet tinh, vi cingcdc don vi ban da gop phhn viro cuQc ddu tranh gian khd cria chidilrudng Sirigdn

    - Chg Ldn.

    (Theo tai liQu cia Vri Hii Son vi V6 Thei)*

    *{.B4n dbng hinh cria cric Ban c6ng t6c Thanh, Tq *,e Thinh... ngaytt nhrtng ngay dhu Nam B0 khring chidn lh C6ng An xung phong.

    CONc AN xUNG PHoNGThdi kj, khdng ehidn ch6'ng xem lrroc phdp, nginh c6ng an Thdnh .

    siigdn -

    chg Ldn (sau td chric rai la cdng an dac khu si.igdn -

    chg.Ld'n) c6 nhibu to chtlc vri trang trtrc thu6c cap Thanh vd c6ng anxung phong cap Quqn, trong phqm vi o ddy, chi n6u khia canh congan xung phong (CAXP) trrrc thu6c C6ng an (CA) cl4c khu Siigbn _Chq Ldn (S/C).

    50

  • Don vi cAxP dac khu s/c gbnr hai bo phan : bQ phan vri irangsrlng ldn ig'dm sring trudng, tidu li6n. tmng li6n...) hoat dQng d vringtrt do vd ven d6 bao quanh $aigbn

    - chg L6n, lam nhiQm vq phoi hop

    vdi cdc don vi vri trang quan d6i o dia phuong cring d6ng quan chdngci'n, bao v0 cd quan thdnh, bio v6 sdn bQ di c6ng t6c ra vdo nQi thinh,vi c6 iric thoc sau vao vr)ng elich, tam chiam dd h6 trg m6t c6ng tdcnao d6. rbi rit ra can cd ngay; bQ phfin vu trang sring ngdn (gbmnhibu lo?i nhu Browning, Mauser, Herstai, H,emington, cort, Roureau,c5 c6 cay scA do c6ng an xudng Nam BQ s6n xudt) nbm hin rrongnQi thdnh, s5n sing lim c6ng tac tnl gian. thi hinh linh cta cdp tr6n,ctia Tba dn crich mang, h6 tro cdc cd quan kinh td tiri chinh nhrr thuthud trong nQi thinh.

    Qud trinh hinh thinh vi td chfc CA)(PDo tinh hinh thuc td vi so sdnh luc luqng girla ta vd dich hic

    bdy gid, td chrtc cAxP qua nhibu ibn thay hinh doi dang, iric ggi t6nniy, iric g9i r6n kia nhung tuu trung van th don vi vo trang ciia c6ngan Thinh phd, vdi nhiQm vg chfc n6ng kh6ng thay dcii.

    Khoing sau thdng 9/1946 (sau khi }rd chu tich kli HiQp dinh sd b66-3) vi rh6a hiQp rin 14-9, dbng chi Nguydn Thugng vu (trtc Nguydn vanKinh), Thudng vq xd riy Nam BQ chi clinh rhanh riy mdi do d/c Mudi cticlar, Bi thu, Thudng fiy vi6n c6

    ".ic d/c Biy chidnr, Ba vang. cung trongihdi gian nay thinh l4p Ty c6ng an Thirnh sirigdn -

    chq Ldn do cao Drngchidnr lirm truong Hulnh van vdng vir Hujmh Dinh Hai (Hai rau) lamph6; ttr day eic td chtfc c6ng an H6, c6ng an Khu cung b6t dhu hinh thdnhchinh rhttc. Td cAxp dhu ti6n duoc td chfc do Nguy6n van Thidu (NamThidu) lirm trudng, Nguyon Hrru ich lim ph6; d6ng tnJ sE d vtng phri TheHba (nay lh ran Phri) chi lhm nhrrng viQc nhrr : rai truybn don, gi6ng khduhiQu vd phdt b6o cdnr h2, ch6ng x6nt, ldng cho dbng bio nQi thdnh xem.

    sau mQt thdi gian ho4t d6ng, td cAxp bi lo, cric td vi6n nit rad6ng 6 Gb C6t rbi ren Ki6n (thuQc Binh ch6nh). Ddn th6ng 311947,chi6u mQ th6m dQi vi6n vi thinh lap Trung doi cAxp do Nguydn vanKeo (Biy Keo) vi Hb van Th6nh (Tdm Thinh) chi huy. Khoing- th6ng7lr94i, Nam Thieu dugc di'6u qua lhnr Truong rram x rthuoc Ty congan si.igdn

    - chg Ldn) lrm nhi6m vq tidp

    ^lde edn bQ trong n6i rhlnhra c6ng t6c vi nhdt li tidp ruoc cong chfc bdi c6ng, thr.rc hifn uhithi 4/In/ crja Ban NQi n1 Nam 86 Sau ich ,luoc chuvOn qua L'y ban

    51

  • hogt dQng 6 v0ng t{ do, lam nhiQm vg bao v6 cd quan Thirnh; b0 ph4nnOi thAnh duqc td chttc lim T DOi g0* ,

    D/,i All do Nguy6n V6n Dinh vA Tdng VIn Di0u phrl tr6ch, c6nhi6m vu trinh sdt; chi Nguy6n Thi Hug (B6y Hu0) lirm nhiQm vq li6nl4c tt{e biQt.

    DOi 412 do Vo ?hd Lung, TrAn Ngpc ph6 vA Nguy6n Ven Chinh,phq trach, c6* nhi6m n1 hgu c6n.

    DOi A13 do Bui Quary Th,nh, Dotur Ngqc Huy phq tr6ch, c6nhiQm ru trinh s6t vi hinh rlQng.

    D/li A14 do Nguy6n Vtrn Tdc phu tnich, c6 nhigm ,rs hinh dQngehidn d{u; khoing cudi nam 19s1

  • Khoing girla n[nr 1950, D{c khu riy chri truong thAnh l{p lai Uyban kh6ng chidn hinh ehinh Eic khu S/C, thi Ty Cdng an duoc ddit6n goi li Phbng COng an D4c khu S/C, vi Phbng CAXP ddi t6n ggilb Ban CA,XP D+c khu S/C. Nhrrng don

    "i cap phbng kh5,c cring ddit6n ggi lb Ban. LAnh dao Phdng COng an DAc khu SiC, thdi gian niiyc6 Brii Van E4ng, tnrdng phbng Trdn Van Tri, ph6 phbng Pham TdnKibm, ph6 phdng. (Ddn cudi nim 1951, Bii Van D4ng (Trr Bi) hy sinhtrong cuQc gi{c rubng bd, Trbn Ven Tf l6n thay, liun Trudng phbng).

    Ngay L2-7-L950, t6n Chinh, mQt crin b0 trong DQi A12 phin bQidhu hing dich, lirm chi didm; td chrlc CAIG nQi thinh bi M, mQt s6d6ng anh chi em bi gr6c bdt; sd thodt dugc, nit vb chidn khu, cd sotrong ndi thanh tam l6ng, che gidu, di vio ering co.

    Cuoi th:lng 7/1950, Ban ehi huy Cdng an D4c khu S/C chi thictng cd iai td chtic, M nhiQm I4i Ban chi huy CAXP gpm c6 : HbVan Thanh, Trtrdng ban ki6m Dai dQi trudng Dar tlQi NguyCn VanLtrdng, TrAn Vnn Nga ph6 ban, phg tr6ch qic DQi trong n6i thinh; vdD6 Van Tri ph6 ban, phg tnich hAu chn d vtng trr do (khoang cudi1951, d/c Tri bi hy sinh trong tnJdng hqp bi nd lgu dan gai).

    Td chrJc CAXP trong nQi thirnh vb sau cung phrin ra 7 DQi ho4tdQng ri6ng 16, dQc l4p (that can thidt mdi c6 phoi hgp hnnh dQng gbmco 2 DQi trinh sdt, 4 DQi hirnh dQng vi 1 D6i ii6n lqc, hau chn.

    tfraog 7llg52, dich ddnh phri quydt liQt, cdc don vi 6 vung tU dovir ci trong nQi thbnh d6u g{p nhi'6u kh6 khtrn. Trong tinh hinh nhuvqy c6 2 t6n T6m NgQ vi T6m Cau {thugc Ban diQp b:lo) phin bgi,dbu hing gi5c, lAn: chri didm cho dich b6t nhi'Cu can bQ C6ng an D4ckhu SIC ho4t dQng nOi thdnh. Ban CA.\P, Ban diQp b5o vi mQt vaidon vi kh6c bi thiQt hai, mqt so anh em l5nh dugc, trd vb chidn khu.

    Nem 1953, anh em CAXP nit vb chidn khu D, vi sau d5 chuydnvb Vhm C6 Tey (lhn thtt 2) khi Dac khu riy gom lai thi Pirdng C6ngan D{c khu cring phi6n chd lai t"6 chdc : m6t so anh em chuydn quac6c don vi quAn d6i; mdt sd drroc bo tri vio n6i thirnh di'6u i6ng;.vimQt so tep hqp vho tS chdc mdi iay t6n lir Ban Suu t4p 1, do d/c T6m'Khdc chr huy, cho ddn ngiry thi hlnh HiQp dinh Genbve 1954.

    Hoat ddng trong lbng SiC tam bi chidm, girla m6t mang ltrdi dlchgbm ghn 30.000 canh sdt, rnAt tlianr

    - linh kin, m{t vg, gidn riiQp d}y

    d{c, c6 thd n6i li khdng cdn sdc, cdn thieu nhi'6u phuong ti6n, t}.ich6nh eo hgp, co sd .rAt chdt coi nhtr khdng c6 gr d6ng kd, c6c chidn

    54

  • sI CAXP ehi c6 du thrla lbng d0ng cim, g chl chidn ddu, khong se hysinh, mQt lbng mQt dg trung ki6n vdi cdch mang ldp trudc ng6 xudng,ldp sau tidn l6n, girr rnlng nggn cd trcng hoin crinh E{c khu s/c lricd6 cdn c6 nhi'6u kh6 kh6n.

    C6 mQt s6' ngudi hic dAu thnm lia kh6ng chidn, nhung vb saukhdng chiu ndi 4* kh4 d6 dhu hhng rtich, e6 t6n quay l4r ch6.ng ph6C6ch mqng, #y cho td chrlc ta mQt sd thiCt h4i.

    cudi cting dich khdng thu tttrgc k6t qui nhrr f d6 cta chring,kh6ng thqc hiQn dugc Am muu tieu diQt kh6ng chidn, vi tuyQt dai dasd dbng bho, dbng chi tq tuy c6 nhibu kh6 kh6n, vdn b6m try, len l6itim qich hoqt dQng, gpp phhn xrfng df,ng viro c6ng cuQc gianh dQc l{p,ttl do cho ddt nudc.

    (Theo tai liQu "Nhd lai qud trinh hinh thinh td chttc vir ho4t dQngcria don vi cdng an Xung phong D4c khu saigdn

    - chg Idn' cria dbng

    chi Trr Nga (Tran Van Nga) nguyn Ph6 ban CAXP S/C 2LS-1992).o0r euAx Nr/

    Trong lgc luqng cria c6c Ban c6ng t6e Thdnh, Ttf ,,C thinh, chiem gidi ntl d6ng m6t vai tro rdt'quan trgng vdi khi nrng d4c biQtcria minh hoat d6ng trong virng dieh.

    Da s6' chi em tudi ddi ein tr6, nhung dim tnich nhrrng c6ng tdctl{e biQt kh6 khrn, brq thfi ddc lgc cho eric Ban c6ng t6c Thinh viTq l,,0 Thanh...

    Nhibu chi em nh,n cdng tdr giao lion, chuydn vsn tin trrc, b6ochi, truybn don, tij liQu, cting vii khf, s(ng dan, chdt nd.... ttr khu vbThanh (hay nguoc lar), trudc nhrtng c{p m{t cri vg rinh mb cia dich,trong mang lrrdi ching chit dbn canh bot g:ic cting Ig thdng m4t vg,chi didm... cdch nghi trang cria chi em that thi tinh kh6o l5o, mu6nhinh mu6n v6, khidn dich dri tim tbi, lgc lgi, kh6m x6t lrf luong v6nkh6ng tim ra nhrlng v4t liQu cat gidu.

    r

    cdng viQc nay kh6ng tlon gifln d6 dang, dbi hoi phii nghidn c.fucdn than, chudn bi mqi tinh hudng c6 thd x6y ra vh phuong kd ttngxrl, ddi h6i binh tlnh cao dQ, tinh t6o, muu tn, vi hoing hdt hay ddlQ v6 gi kh6ng binh thudng, thidu ttr'nhiOn li tg minh td cao minh...

    Nhr?ng chi HXng 16, V.H. Th[m, Minh thQ may, Hanh -

    Thdm, Hoan[Th6ng Tu Sg (Ma Thi Nhen), D.T. CAn, CAn, VAn, Mti, Lan_ Hanh, Lan

    l=Ur,

  • - ?hin, Ctic, Mai (Ngpc), H6og Lai, BA Vi' Nghia' Trr Quf (Thanh Quy)'

    L6 Thi Nghi6m. tvludi Thuan. NguyQt, cam, Nguyon Thi Tam {e6 t+n thTu xung phong, goc Hud), L6 Thi Thio (gdc Thanh Hoa)... cua c6c don vt,da rhanh cong ki, diQu trong'riQc chuydn vgn v'i khi vb cdc td tic chidnthuat kip thoi cring nhrl dua ngUci ra vao Thenh pho mau ig' an toin' nhaiih c:ic chi em ho4t dQng o ven d6.

    c6ng t6c giao li6n. chti ydu do edc chi dan'r nhan that stl lb nhrlngtd bd.o ndi tibn cdc m.ach rndu hhdng chidn'

    V6i kha neng d5 ding, thurin tiQn tidp can dich nhi'ou hcln so vdi nan'tgidi. cac chi em rat kion tri, chiu kho trong c6ng tdc trinh rot tii6u lra cricmqc ti6u, n{m tinh hinh ,lieh, quy iu4t di drlng gld gdc canh gdc, kd cith6i quen cua vai t6n chi huy. Ri6ng c6c chi em lim hjoi bep tai nhtlng :roiC6ng quAn cd tir.i ldy sring dan dich th$t tuyQt vdi'

    c6ng tac binh, d[ch udn cung drrgc chi em tid'n hanh c6 higu quri.C6 nhidu si quan binh linh Au-Phi nhrr Drlc; Ph6p, L0 duong cring nht'lbinh linh "qu6'c gia", sau khi arroc vAn d6ng i6 ''heo cdc chi ra khu.rdi sring d4n, vd da gay inh hrrong trong ning ngi dich' ohin doichidn tranh x6m luoc cria ihtlc dan Ph:ip o D6ng DrJong, d'6ng thdi d6cao uy the khdng chien cua airdn dAn ta vi ch6nh :rghia'

    cbn ddi vdi c6c chi em kn6ng may bi gi{c bdt, thi trong eg;c tri, tinhthbn chidn ddu cting khdng h'e giim srit. Chi em tich cqc ;ham gia ddutranh ctng c6c tri nhan nam gidi dbi ii thien chd ,10 lao ru. dudi su linhdao cia Lian dobn tri nhdn, chdng 1ai viec thi henh 6n tt? hiah (nhu hbith6ng l2llg4:),nhtlng cuQc tuyQt th{c k6o diri cira tohn khdm iim cho dichphai d6p. fng nhfng dbi h6i ehinh d6ng cria anh chi ent. Clic chi cbn bidtlqi dqng mqi sd hd cua trai giam, bidt tranh thri.van d6ng bqn gec, dd ileni4.c vdi bn ngoli, hay td chdc tr6n trai. vigc trn 300 ngudi trdn trai ThiDttc d3m 15-?-1950, sau v* trdn trai Bien l{oa, do chi Quan Thi Mni tdchrlc, g6y tidng vang ldn, khi0n bbn dich hoing hdt'

    Ve c6c ba m5. co sE cia khdng chitln nrti tttd,nh; lini:' sim thaibao la, vd ctlng nbng h$u, thriy chung son sdt' C6i: m6 cham 1o'' sansoc, che gi6u, girip dd... sic chidn si Th.inh nhu ddi vdi con ruQt c,'ia'chinh minh; ctn s6,u aghla n{ng dy &4t kh6ng sac kd xio't. Xdc dQngthdm thia nhdt lh nhi'6rr m6 nhrr md Nhhn' mr4 T6m rrtrng Phii l'Am"'l4n loi, tim kidm, thu lugm s'ic x6c cria chidn si ta bi dich gi6-t hai,rlho hd d{p mb, ch6n cdt cdn than. cong t5c th'6m l4n& nhrrng ehtiadung bidt bao tinh cim ruot thit, th$t d6ng tr6n trgng kinh phue.

  • Trcng s6' chi enr chidn ddu trgc tidp vdi dieh. drrqc tti chtic cohQ thdng khdng thei khdng nhdc tdi Trung d|i Minh Khai.

    Ngny i9-i2-194?. lry eeu ?an{NG CHIEN lIANir CAAUE KHUSAIGON

    - CHq LON c6 quydt ,linh thinh l4p Trung d6i Minh Khai.

    )lgay 6*1-i948, Ban chi huy LIEN D.l,I DQI &*i0 i6- chric .0 m mdtcho T:ung d$i tqi chidn i

  • . Tnrng dQi Minh Khaic6 03 Tidu tlsi t6c cbidn, 01 Td tai ch6nh -

    quAnnhu vb 01 Td li6n l4c. Chi Trung dQi tnrdng Drr Thi Lrim trgc tidp ndm03 tidu cIQi tac chidn. Chi chinh tri viOn trung

  • Tru6c tinh hinh rnrng ct0i'Minh Khai thidu ngudi chi huy t41c tidp,vi' hon nrra viQc chgn lua duqc mQt ngudi c6 khi nr.ng vi tinh thiin nhuchi Du Thi ldm dl xdc Trung dQi l6n, qu6 khd khtrn. Thring 9/1949, Banehi huy e6ng t6c s6 18 dd dugc l6nh dao cdp trn cho ph6p chuydns6. chidnsI cdn lar cria T.ung dQi Minh Khai nhrfp v6 2 Li6n td gE6 cria dbng chiPham van Hidn, vi Li6n td g5z cta dbng chi v6 Minh Long tfc Trr t anh.56' chi6p si ctia TnrngjtQi Minh Khai khi dugc chu_vd, q,r;'hrar ;a.*

    ";;2 trung tlQi mdi cring dE tich cge trong mgi c6ng hic dtrgc grao.oOt quAN THrfu NrtrN

    chidn si Thinh sdigpn lu6n lu6n hdnh disn vi cric em thidu ni6n ,Tiduquyn, t6n gqi e6 v6 hoi kj,l* tl6'i vdi ngudi xa 14, nhung cldi vdi ngUdi trongcuQc thi him chrla bao triu m6h than thudng, duqc coi ri mQt 'dQi quan;lgi hei trong nhiQm vg trinh srit, giao ri6n... cung nt,r e6c chi trong "Dgiqudn nd'.

    'Tidu quf' lh nhrrng chidn si thidu ni0n quydt dbi theo cric anh chikhdng chidn tuo'i khoing ls tldn 16, Ie.m nhibu nghb nhtr b6n b6o, b6n d{uphqng rang, d6nh giby v.v..., dm ngiy rubn r6ci kh{p ng6 ngrich rhanhphd dd hoin thinh rat kh6n kh6o va dring c6m c6c nhi6m vu duoc giao.

    c6 rdt nhibu "Tidu quy' rdt cling eim phqc, de hy sinh tr6n dudngcong t6c hay dE bi ke thri b{t girr tra tan d6 man, dua x6t xri vir rinh6n. tri hinh, m{c du cric em cbn d tuo,i vi thinh ni6n.

    DQi quan thidu ni6u thdi chdng phrip cta sligbn -

    chq Ldn dachiSn ddu, kh6ng thua k6m cric chi

    ".ic anh chidn sI quydt tri Thanhvb mrru tri dring c6m vi hy sinh, trong d6 c6 L6 Van Tdm dE di vdoIich sri ddt nudc vdi ,'nggu dudc,, sd.ng ngdi. \

    chidn thdng viQt Bdc thu d6ng 1942 rim thdt b+i chi6n luoc d6nhnhanh, bh{ng nhanh cria quan ph6p, dua cuQc kh6ng chidn ciia nhandAn ta sang mQt 6iai doq.n mdi.

    Trung uong nh4n crinh giai do4n lhbng ngg eua cu6c kh6ng chidndd qu4 vi chuydn sang giai doqn &m cu, dbi h6i ca nrrde nd lgc tidnhinh xAy d{ng ba thrt qu,n : bO dni chri lgc, bO dOi dia phrrong vidAn qudn du kich.

    *

    *x

    59

  • T+i Nam bQ, cudi 194? dhu 1948,'Xtt iy'chi dao tridn khai Nghiquydt niy : bO doi chti l{c vdi cdc don vi tt} Tmng doirn; cac Tinhrhhnh lfp Tinh d6i vdi Dai tloi t$p trung; c6c Huy$n doi c6 Trung dQi,vh c6c XA c6 ddn quAn du kich.

    Tr6n co s6 cria Sjc lgnh chfnhphri ban hnnh ngny 25-1-1948 vb viCcthirnh l{p cac li6n khu trong ci nudc nhbm tqo dibu kiQn thuan lgi cho viQcl6nh dqo, chi dao kip thdi hon d cdc chidn trtrdng, khu Shigbn ra ddi baogbm Thirnh saigon

    - chq lln vd c5c tinh xung quanh Gia Dinh - Chq

    Ldn- Tay Ninh. ctng nsy, 116 Cht tich lrf sdc lenh s6 1lilsL, phongqu6n hAm Trung tudng cho dbng chi Nguydn Binh'

    Trtrdc tinh hinh nrdi, do chua chuydn bidn kip v'o td chrlc. trlttrdng, quan h,$ linh dao vi chi huy ctng hinh thtlc d{u tranh thichhgp, n6n ho4t d0ng cria c6c dai tloi du kich c6 phhn lring tring bi dong,vi hiQu qui giim srit d5ng kd.

    Nhbm chdn chinh c6c ctQi ngu niy, th6ng 3/1948, Trung tudngNguy6n Binh triQu tqp tdt ei c6c can bQ ciri huy ic. D+i doi riu kichtai van phdng Khoa quan b6o khu ? cria d/c Hir Nggc Tidu o

    "P B,kinh Td! thudc QuAn Trung HuyQn, tinh Chq Ldn. Sau khi. nghe b6o*io, vi thio luAn, dbng ehi Nguy6n Binh quyet dinh chuy6'n c6c lqcluong , trtrc thuQc khu ? (sau li khu Siigbnt d6'i t6n gqi c6c "DaidQi du kich, tro .lai t6n cri "c6c Ban'e6ng t6c ThAnh" : ldy tri's6'i ddn 10, vi thi.nh lqp Ban TV 200 cT gbm cdc clbng chi NguydnTrt Phrrong t6ng thrr w, Pham Ngqg T_hio-vn Ph4m Tuan tiy vi6n, lhmdAu moi quin l1i c6c Ban c6ng tdc, chuydn th' Ban chi huy Li6n daidQi 8, 9, 10 thirnh cd quan giriP viQc,

    Ba th6ng sau d6, thdng 6 ntrm 1948 mQt hQi nehi cUnE tqi diaCidnr tren do Trung trldng ttr lenh Nam BQ Nguy6n Binh chti tri, gbmc5 chi huy cdc ban c6ng t6c Thinh vh Nguy6n Trl Phrrong (Phbng nt4t!'u Nam 86 cia ,lbng chi Pham Ngq" Thio phii roi crl vb thttgngngu'6n vhm c6 Tay, n6n dbng chi kh6ng cbn dhu kiQn ctng b6m sritva chi dqo Ban Tv 200 CII ntla), quydt dinh giii thd.Ban T\l 200 CT.vi rhinh lfp Ban chi huy cdc Ban c6ng t6c Thirnh (10 Ban c6ng tdcvb. Ban c6ng tac 145), thay nr4t B0 tt lenh Khu ?, go* , Nguy6n Vanc6ng, trung doirn tnr6ng Li6n ?rung doln 30&312 ki6m chi huy trrJongsic Ban c6ng tac Thlnh, Nguyon Til Phuong, nguyen tdng thu lqi BanTV 200 CT, lirm chinh tri vi6n. Ngohi rz, dbng chi Nguyan Binh cochi dao 10 Ban c6ng t6c Thnnh kdt nghia vdi 10 tnrng dohn vQ qu6'cdoia nhlm t6ng cudng m6'i quen hQ giria c6c trung dohn trong qudn

    60

  • khu vdi c6c Ban c6ng t6c ThAnh saigbn - chq Ldn, cung nhau phoihop chiSn ddu khi cbn thidt. h5 tro nhau v'6 vdt chdt cfing nhtr tinhthhn. Chien cdng cda trung doan "dd dAu" Ba1 edng t6c nho dtrgc xemlA thhnh tich ctia Ban c6ng tAc iiy vi ngUgc idi. Sd nggdi nho trongBan cong t6c Thhnh bi l0 mflt, khdng thd tiep tgc hoat dQng o nQithirnh nrla thi duoc bO sung cho trung doirn "dd ciAu"

    Trung dodn 301 "dd dhu" cho Ban c6ng Lic so 2: truug dodn,306"dd dhu" do Ban c6ng t6c sd 10; trung doan 307 "dd dAu" cho Bancong tdc sd 9; trung dodn 300 "dd dbu" cho Ban e6ng ldc so 8: trungdodn 310 "dd dhu" cho Ban c6r,g t6c so 7"'

    van phong vd ddn vi tnlc rhuQc cria Ban chi huy c5c Ban c6ngt6c gbnr c6 : vAn phbng, ban qudn nh, ti.i chi*h. ban nghi6n cr-fu ithammrlu t6c chien vi chinh tri nOi bg), ban li6n l4c, ban trqc rhuOc (baov6 vi tieu doi vu trang), bQnh xri (ciia 6 ban c6ng t6c Thhnh cu); lrdtbinh c6ng xrrOng chuy6n lhm lt1u d4n, thudc nd vh nh'di dan (recharge)vh stia chrla nhe eac loai sring; mQt tntdng quan chinh; ban sinh san(teng gia sin xudt) gbm nhrlng chlon si bi ky lu{t, vd nhring nguoisau khi duOc dich tri tU cio hay vt1dt ngUc mi cdn chd x6c minh thoigan bi b6t.

    Dhu nAm 1949, nhhm cring co tfi chtic vd tdilg crtOng ti'em ndngchidn ddu, 1L Ban c6ng Lic Thanh drrqc phi6n ch6' lai thhnh 5 Ban :

    Ban cdng t6c so 16Ban e6ng tric sd 17Ban c0ng hflc stI 18Ban cdng t6c sd 19

    hqp lai.Ban c6ng tric sd 20

    do 2 Ban c6ng tdc so 1 vi so 6 hgP lai'do 2 Ban c6ng tdc sd 7 vi s6' t hgP lai.do 2 Ban c6ng t6c so 8 vh' so 10 hqp l4i'

    : do 3 Ban c6ng t6c sd 2, so 3 vir s6- 5

    do 2 Ban c6ng t6c sd 4 vi 145 hgP lai.DG-n th6ng I n[m 1949, nim Ban tron iai drrgc bi6n che thhnh 3

    Ban c6ng tric sd 18, 19 vi 2b, vi mQt so chi huy c5c Ban c6ng t6cbf dich bdt ho4c hy sinh.

    udu DoAN euYdT tr} gsoThdi ky trr cudi nam 1949, qich ra sl1c v6t ngtJdi, v6t cria, "dring

    ngudi ViQt d6nh ngudi vict" 'l6.iy chidn tranh nu6i chidn tranh'. B0 TulQnh Khu Saigbn gbm d/c Trbn Van Trir, ttr lQnh ki6m chfnh riy, d/c

    6t

  • VEn phbng Ban chi huy do Nguy6n Ttl Phrrong (t6n thdt ih VuNhdt 'l'h6ng) lirm chdnh, (sau Tt'A; Qudc Phi6n ttlc Toin ihay)' BanTham r,du do l-trcng Dudng Minh (Trhn Hai Phung) lhru truong; Banchinh tri rio Ld Vln Phlinr llm trrrdng'

    Tt ngay 2L '-idn 25-&i950' HQi nghi can :o..U'*ut' cninh :hdc

    ;hbnh iap DEc l,;.hu Saigon - Chq Ld+' trtfc thuoc Xri i-v r\iam tsq'

    c'oi r.951. Ban chi huy quan s{ D4c khu sirigcn qu-;et dinh grairhd Ban chi huy Tieu doin Quydt-tri 950' chuydn 3 dai 'l6i cua

    tr6u

    john irrinh 3 :ai j6i dQc Isp, v6n mang phi6n hi6u 3?21' 3824 vir:)g27.1igoiri:.a 3on;l ,lai,J6i 3iet aQng 2?63 {thuoc irung dohn 312\,,':ai riQi 2?66 thuoc rrung eoan 306)' dai lQi 'Quye-+' ili irrong VanDr.rong(thuocirung,:oirn300)detdu6isrjlsnhlaocuai)ackhu.j:;.,loat 'J0ng ': '''ung '''en dd Sirigbn'

    *

    '**

    cAc =ter soNG eQI

    cuoi nam lg4g dbu nam 1g49, dd ddy manl ddu rranh vu irang

    : nOi thhnh itl 'rung ven, dbng thdi thidt thgc ho irg ohone trho ddu;ranh ,:hinir lri cda niran dAn Sirigbn - Gia Einh' chu trtlong ctia D{c

    --

    --:iru Shigbn iric d6 ii xAy dgng cac iqc lrrgng biQt dong d vung ven

    iren nhrJng hudng co dia bhn thu6n lqi, dga vao stlc manh cira vring

    ven ndng th6n, tJo thlnh mot thd x6,y dgng vr td.n c6ng li6n hoin'

    - Trung doirn 306 c6 don d bict dQng 2?68, dtrng chdn o vt'rngSi Vdp, hrr6ng ho4t dQng vlo TAn Son Nhdt' Chi Hba" Quan 3 nQithirnh, vh ddn vi biet dQng 2?66 dtlng ch6n E vring An Phri'

    An Khinh

    (Thu Dtfc) htrdng ho4t dQng 'ao Thinh Mi Tny' Thi Nghb' Bh Chidu'

    Phri Nhuan vi QuAn 1'_ Trung doirn 312 e6 don vf biQt dQtg 2747 ddng chdn E vring

    H6c MOn. hudng ho+t dQng vio thi trdn H6c M6n'

    .Trungdoirn300c6donvibiQtilOngdOisd2/300sauddi.tcn.leBiCtdQngdQiQuyettriDrrongVanDr:ong;htrdngho4tdQngttlRtngS6c Nha Bb. Phd XuAn, TAn Thu4n vd Cing'

    SaudAyirrgcghilaimOtsddonvfbiQtdongdqi:.Biotdlnedoi2T66thinhifpih6ngl0nAnr]'949;tinth6n

    ctia don vi niry ia i. ehidn si drrgc tuydn chgn td Doi trinh s6t cua

    64

  • il

    I

    qII

    Tidu doin 917, trung dohn 306,'kdt hgp vdi sic "d { cdch m4ng vdnc6 cua tieu iioAn gfi A nQi thnnh.

    Co quan chi huy (cAp rtai dOi) SOm chi huy trudng Nguy6n Dttclft)ng (Tu Chu), V6 Thanh Nhon (Chin Nhon) chinh

    .td vi6n, NgrTVCnvan Phu6c vi D6 ven Trgc (Ba phong) chi huy ph6; don vi c6 4trung dQi trgc thuQc.

    - Trung d|i 105 do Phqm Ven Vinh tnrdng Hai Tr6ng ph6, AoMinh Quang (Quang Mrg) chinh tri vi6n; ctng cdc Tidu tlQi truEng.rd chidn si nhu V6 Quang Trang, Hdt, Lung, Song, Tuydt, Thq. v.v...

    DAy li don vi cd dQng, dtroc trang bi y6 kh, bO binh, drlng chAntrdn c6c xd An Phri, An Kh6nh, Binh Tn:ng Thanh ttti t qi, huyQnThti DrJc, qua s6ng shigbn, rtQt nh{p nQi thinh, phoi hgp vdi cdc donvi bdn trong d6nh c5c mgc ti6u Phrip vi vi6t gian, phrit dQng quEnchring xdy dgng co sd chinh tri; dbng. thdi ehong cin, b6.o v6 can crlvi chinh quyen cdc xd. dfng chAn cria don vi.

    - Trung d6i 110, do Nguydn ven Nhi vh Nguydn van Hanh chihuy, ho4t dQng khu vr.rc Thri Thi6m, eu+n Nhdt vi euqn Nhi nQithanh, dfng chdn tai xd Phri Hdu, vi xd. Binh rnrng, huyQn Thd Drtc.

    Pham vi hoat ddng ciia Trung dOi i10, c,jng bao gbm ving BdnCing Leng T6.

    - Trung d1i 115, do Thidu son (116 Thiet) vi Mudi xu6c chi huy,hoat dQng vtng Chg Ldn.

    - Trung ddi lZO, do euang (If6ng Kj') vn Tu Thanh chi huy, hoatdQng ving Thi Nghb, Bh Chidu, Dakao.

    Thring 8/1950, D4c khu Saigbn -

    chg Ldn dtroc thanh I{p (trichr'a kh6i Khu 7), don vi 2766 duqc chuydn trgc thuQc Ban chi huy quAnsg D{c khu, v}. sau d6 drrgc quydt dinh chuydn thirnh mQt ddn vi quanddi nQi thinh, mang phidn hiQu Ban quan srr euan s, vdi dia bln hoatdQng tai ch5 lh vring Thi Nghb

    - Ba chidu

    - Dakao

    -

    ph.i Nhuan.i,ic trung clQi c0ng chuydn qua phg trdcii quan su ",ic hQ : hQ 19 rhiNghb do dlc T5m Gilu phs trdch; h0 20 Bh chidu do d/c vinh, vd ho

    21 Phti Nhuan do d/c phuong phg trach.Hoat d6ng trong thdi gian nay cta don v! chri ydu tgp trung vdo

    viQc diQt 6c, trrl gian vi xdy dgng co so .chinh tri - vri trang tgi cric

    hQ dan crr niy; c6 noi d6 t4o thanh l6m chinh tri, vri trang ri6n hoi,fung trrng cum gia dinh cria dbng bho lao d0ng. Ta da trt khri dtroc

  • bon tal-. sai, chi didm cho rJich, kbnr kep vb kidm so6t crja dich bi ph6hii;r, nhat ih 11] chibu tdi ildn sudt d6m. Nhrlng chien si cua don visau khi hoqr dQng, r.hudng o lai i4i ch5. nhO srr tlum boc che giau ctiadbng bio nhtr o virng Thanh Da, IJ Thu, x6m sAn banh Denis Frbres'chrja Str l'trgq d Th! iighb (nay ih Linh Phudc Tq), vring D'6ng Ong CQ,Lb Heo cu Bi Chi6'u, .,'ung bdn tdm ngrla Dakao, vr)ng chua BA DAmPhri Nhuan v.v... Tn d6, vio chi'du toi vd ban d6m lqc lugng ta c6 th6di lAi ddnh du kich xuy6n suot iit khu vtrc An Phri. Thri Ddc qua ng6ba I{Ang Xanh l6'n chri,a ts5 DAm a Phf Nhu{n'

    Lric ,j5. ,ioi "ircng ta Chn iiiet nhdt th bcn canh sat ,lac bi6t mi'6nD6ng P S.n Gia 3inir. !6."- ii mQt bgn ac 6n kh6t iieng gay cdc tQiAc d5. ilan ddi ..'oi Cbng bho va co sd C6ch mAng. Nhiing cudc chamsring rhuong xay ra khoing nam, bAy ngi;r atdt thn rrrin doan dUdngrt ng5. ba lihng Xanh ien Cdu Mdi Ba Chitlu.

    Trong thoi rii6m iiic d6, voi dibu kien chien odu had hep vi 'ruxhi rho so, td chtic dudc mdt cuoc tdn cdng tr6n dudng pho ngiry5-Li-50. da nAng cao trinh dQ t6c chien cua Bigi dQng ddi Thhnh. KinhnghiQm ctia Bi6t 36ng ,lQi Thirnh thdi khang chien chdng Ph6p di dttocnghi,On c'Ju vd rhar hu-v- sau niy trong thdi chong i'{1-'

    (Theo i:ai ke chuyen truybn thong.cia Con vi "Bi6t dong doi 276{c.-th6ng 1211990r

    BIET DQNG DOI 2/3oo(Quydt tt DU{ING vAN DUdNG)

    BiQt dQng doi 2,,300 lir mQt trong ba dQi biQt d6ng, von 1i nhrlngCon vi thudc der Coi dac biet cua phAn khu riuydn hai, dttoc srit nh4pvdo trung dohn 300 Dtrong Vdn Duong.

    SiQt d6ng doi 21300 do dic Tr'dn \ran I{cang tBa Hohngl chi nuy:tnrOng. LAm Hohng Ti1 chinh lri vi6n; hoat dopg ',''i trang c khu vrrcCh6nh Hrrng (nay r,hu6c Quan 8). khu vdc Cang Shigdn' '-{om Chidu'Khdnh i{Qi (Quan 4) vi ving Thti Thi6m (huvQn ?hu Ddc)'

    Trung dcan 300 ir-t,:1g Vtrn Drrong ]i nrr:t irong c6c trung doancua mi6n Dong )iam BQ, ,{uoc th}nh 1ap ngAy 21-2-1948, tqi ap GiaThuQn. xA Lj, Nhon {huy6n Chn Gio). Trung doiti mang i6n "Dr-ldirgVAn DrrOng' dd ghi nhd chidn cdng cua 6ng DrrOng V[n Dtrong, motbb

    .'1.

  • -thfi' linh sdnr gi6c ngQ C6ch mqng cia lgc ltrqng Binh Xuy6n. 6ng iakhu ph6 Khu ? ttl cuoi 1945,'hy sinh trdn drrdng chuydh-quAn td RrlngS6c vb Bdn Tre nghy 1?-2-1946 (18 thang Gi6ng nlm Binh Tu{t); saudrrgc tnry phong qudn him Thieu ttrdng.

    Sau HQi nghi Nam B0 thSng g ndm 1949, thgc hiQn chri truong phAnbri lai chidn trudngl-khu Sirigbn (bao gbm-Thinh Sligbn vi tinh Chg Ldn,Gia Dinh, TAy Ninh) dtrgc giii thd, trung itoirr 300 Drrong Vdn Drrong vAtrung dohn 39? hgp lqi thirnh li6n trung dohn (1&11-1949); Bi0t dQng tlQi2 tiep tgc hoqt dQng E vung Rrlng S:ic, vir vring D6ng Nam Sligdn.

    Edn th6ng 8/1950; D4c khu Saigdn -

    Chq Ldn dugc thhnh l{p bao gbmThinh Siigbn

    - Chg Ldn vd ving ven. Dbng thdi di'6u dOng, bd tri tai mQt

    sd cdc don v! vo trang. Trong sd nhy c6 BiQt ttQng dQi 2/300.

    D61n thring 211951, BiQt dQng dqi 2 dugc tO chtlc lai; mQt sd c6nbd chidn si dugc chuydn vb Ban quAn sg Quan 6, do d/c Ldm HohngTAn lim chi huy trudng, Nguydn Ven Seu (Sau R6) chi huy ph5, NguydnVan Thdng chfnh tri vi6n.

    Dqi bQ phAn cbn iai dtrqc t6' chfc, b6. sung, bi6n che thirnh 'DQiQuyet tti Drrong Van Duong", dudi str lSnh d4o vi chi huy trgc iidpctia Ban cdn su 2 (Ban ndy c6 nhrlng cd quan tnrc thuQc, trong d6c6 Ban tham chinh 2i.'

    ' Kd thrla Bigt d6ng 2/300, Dgi quy6-t tri Dtrong Van Drrong li motdai. d6-i dQc l4p, c6 nhrlng hoat dQng vu trang vI chfnh.td A khu CAngSirigbn, Khrinh Hdi, Nha Bb, TAn Thu{n, Thu Thi6m; cAn ctl chi huythtrong d6ng o vung Phtrdc Hfu, Phtldc Kh6nh (Long Thhnh); vh nhdtli. o Rdng S6c, BAu B6ng, Ong Kdo, V0ng Gdm. Ving nhy sau ddi_thlnh l

  • phq tnich gom'&10 ngudi c6 trQi li6n rac trong don vi vi giaa ngo4ithinh :rdi noi thirnh, gBm rnQt sd ngudi tro,rg io "u

    ,u vdn. I.IE*; dhiv6 tuyin di.n do d/c Tuydn phg tr6ch; ddi trinh s6t do Nguy6n venKi6n, trung doi vri trang do Trhn Minh Hoing chi huy; d6i c6ng tdcd*c bi*t sau goi-rir 'd{c c6ng thriy" do Nguv6n van euf chi huy, chuy.nd6nh tau dich nhu trdn d6nh tiu Lataken, nhibu td c6ng tuic noi thinh,trong d6 e6 d/c Nguy.n van Minh ra vio saig.n nhibu lhn.NgoAi c6c trung d6i, titlu dQi chien ddu, cbn c6 c6c b0 phan st?achrla vri khf, trong khoai mi. d6nh bdt c:i, vi kinh doanh...Cdng *ic td chrlc vA hoat dQng rrong nQi thenh rd.t gay go. ViQcvAo thirnh vi trd ra, phai ,*dt qua nhibu s6ng, rach. Trong khi d6,dich ludn ludn kidm sodt, tuhn tra; ti.n bao nhrit ii ,,binh d6i drrdugsdng" ho4t dQng phia D6nl Saigbn (Brigade fluviaie de l,Est B.F.E.)ct6ng 6 Thri Thi6mv6 c6ng khai hqp phSp ctia cde chien si biQt dQng dgi-ih lim c6ngnhan khuan vdc. rao d6ng, edng trr chrJc. N;;';" ;ai Khrinh H6i, TanThu{n' Nhe BE, don vi cbn dao m6t s6' hhm bf mat, rdt vrin g5, bit

    "bhng.dbu chai. mQt lo*i keo tr6t xubng cho khoi thanr nudc, vi vtingr,uy ctdt tning, cr-t sau khoing lm ri gap nudc o s6ng rach trin viq,cdc hhm bi mat duqc goi le cKN (chidn khu nudc), ding d6 an nduban ngiy, ban d6m ra kh6i hb,r di ttry6n truybn van dQng td ehrrc,-thu thsp tin trtg ho{c tham gra drinh digh, trt gian vio cdc. nim5G51-52' BiQt dQng 2 vi Quy6'r tri Drrong van Drrong co khoing 10hbm bi m6t 6 Tan Thuan, Nha Bb, Thri Thi6rr, c6 nhrrng ngudi do rihhm lAu, srlc kh6e giim srit, cdn tr6 mi t6c dd bac trdng.Trong nhrrng nam hoat dQng b,-E r-sz, Bi6t d6ng z vi euye t tt? Duongvtrn Duons de hp nhibu thanh u"t ,a chidn cong *rut sdc, tan cdng thdpcanh, dbn b6t,phr{.o kfch v}r d6,h tdu dich, eting nhu trongcOngtric dlchvfn, trtl gian, thu thgp tin tinh bdo, v6n d6ngquhn chrin*, *"o;; ;";;;;.::Nam 1953, trudc nho,g bien dQng ldn tr6n chien t.rdng roinqudc, vi theo yu. chu tqp rrung *,3r iu,.c fu" r*rg Oi,ri"?"i" *Shigbn,cinbQchidnsidQiQuyg''.inuo,,g?."o,l,*",il;.l;;.;#

    chuydn gua ho4t dQng chini, ,ri. Nhrtng hy sinh Srr, []ri ii;; H;.di, vi ,hrrng thinh tfch mdi tiep tuc bidu duongl "'rv *rv'ts .,itrr(?heo tai ligu cria d/c Vr.r Linhr.

    *

    **

    68

  • DAI DOI BIET DONGTt th:ing 8 nrm lg5l ddn thring 3 nam 1gb2, v'6 m4t td chfg D{c

    khu riy quyet dinh giin chinh cdc ban, v6n ph6ng dd phri hgp vdi y6u &ucria chidn tranh du kfch o rlia bhn d6 thi tlich hflu. Sligbn * chg Ldn tr]dhu van li mOt trung tdm quan su dibu hhnh chidn tranh'cfia phdp, mQttrgng didm t{p kdt, phan phdi vu khf, phuong tiQn chidn tranh ra tohn c6iDdng Duong. shigen 6 vdo vi trf dhu m6'i cac dudng giao th6ng chidn lugc,d4c biet cdc san bay, bda cang, kho tang (trong d6 ea da uro bom Tan AnHOi, Gb Vdp, kho bom dan Phd Thg Hba, C6t I ji, bdn tiru Kh6nh HQi wontdi t6n Nha Be).

    Nhrlng ndm 5G51 dich tidp tqc bi dbn d6nh tr6n kh6p chidntn dng tohn quoc, lgc lugng bi cang k6o, buQc phii ra srlc cring cd hQuphuong cria chring 6 mi'6n Narn, d{c biQt D6 thanh saigbn

    - chg Ldn.

    Hirng lo4t chinh s6ch vrla khring bd 6c liQt, vtra hla bip mi dan nhrrtd chtlc cric nghiQp doin vr)ng tam chidn nhhm chia re hing ngri cdngnhAn, ddnh ph6 nio ridt cac ca s6 Ding chinh quybn c6ch mang ctngsic td chdc quhn ehring y6u nudc kh6c.

    Ngry ttl th6ng 10 n6m 1gb0, cd sd cria ta trong *ic hQ, khu phdbi ph6 vd hirng loat. Budc qua nrm 1gb1, mQt vai khu riy vi6n D{ckhu sligbn bi dich b6t, nhibu co s6 cOng doh.n bi vd. phong trio d6thi s{p kh6 khdn. MQt sd trf thrlc yu nude, hgc sinh, nhan si bi diehbdt vA chm ti.

    cudi nam 1981 Dac khu riy siigbn quydt dinh giam bi6n ch, duac.in bg vb nOi thanh tryc tidp hd trq phong trio, dbng thdi td chtlcl4i co quan D6c khu th4t gpn nhg vir co dQng gbm B ban c6n sg, d6ngd 3 can crJ bao quanh Thanh phd.

    Ban crin su 1 do NguySn chanh phg trach d6ng 6 Bhu c6-trelim nhiQm yu drla d6n c6n bQ ra vio ThAnh phd.Ban c6u sq 2, lgp cen cd t?l'xe phrldc Lf trong Rtrng s6c (vuny'

    Rach L6 -

    Ong Keo) dd chi dao phong triro 6 phia Nam Thinh phd,do d/c Nguy6n H0 0,ie dd lA rhudng vrl khu riy, ph6,Ban chi huyquAn sg D4c khu Saigdn _ Chg Ldn) dugc chi dinh lhm Truong ban.Girip viQc cho ban c6n sg 2 c6 Ban tham mrru chinh tri.

    Ban cr{n srl 3 do d/c s6u euing phg tr6ch, cl6ng cdn cd t4i DbngThdp Mrrdi gbm 2 bQ phan : trf vfn do d/c Tud'n phs trdch; den vqndo d/e BAy Khung.

    69

  • Yigc td chtlc c6c dai dQi dQc l{p nhiin tqo khi.- ndng d5nh cdc mgcli6u ldn, quan trong, vrla d6p tlngydu chu s5n snnf phdi hop chidn tnrdngchung, vtla phAn dinh dia b1n itd c6c don d b6m sdi dia phuong.

    TrOn tinh thhn chi d4o d6, d?i dQi 3?21 dim trdch hoat dQng okhu vqc Chq Ldn, tao birn dqp tr} hudng Binh Tri Ddng, Vinh LQc,Binh Hung Hba Gb Dau vdo Chg Thidc, HQ 15,-khu Phri Thg HbaCAy DiQp, Chi Hba, Chg EOi vAo trung tam Shigbn.

    Hai dai d$i 3824 vh 3927 drlqe, bo tri o chidn khu E, @o thd ph6'ihqp tdc chidn linh hoat gitla d6 thi 'dich h{u vir cin cf chidn khu.

    Ngoai ba dai dQi Quyet iti, hlc ltrgng vri trang nQi thhnh cbn cdcDqi biet dQng 2?63 ttl hrrdng Go Vap, TAn Binh do Nguyon 86 Bho(Hai Bno) hoat dOng d khu vqc HQ: |5, 16, 7 8, Dqi biQt d6ng 2766ho+t ddng tt} hu6ng Thi Dttc do Trr- Chu (Nguy,6n Etlc Hing) viro BinhHba, Bir Chidu, Thf Nghb, tdi TAn Dinh. DQi Qu-vdt tri Dudng VEnDtrong do Ba Hoirng dim nhiQm ho4t dQng 6 khu Cing Sirigdn, vringkho Nhir Bb

    - TAn Thuan (chir ydu LAp trung vio khu wc kho xdng

    dhu va phtrong tien chien tranh cfia dich).Trl nAm 1952, SA.igbn

    - Cho Ldn ngiry cirng d6ng vai trd to ldn vb h4u

    dn xung ydu vi quan trong cia dich cho ci D6ng Dtrong. Theo quy m6cuQc chidn, sAn bay TAn Son Nhat dugc mo rQng d6:n bia Quoc l0 I. C6ckho bai chtla bom dan drrqc phdt tridn cd vb quy md ldn khi nang"dg tranhrr sic kho bom TAn An HQi - Gd Vdp, e6ch sAn bay TAn Son'Nhdt Zkm, 'kho bom d4n, nhi6n liQu, xAng dhu Phri Thp Hba..-

    Tong sd quAn Ph6p bd tri 6 Nan B0 l6n ddn ?5.000 quAn, ridngSaigbn vi ving phq can c6 tr6n 40 000 quAn. t.

    Nhhm ddp rlng y6u chu chi6'n tnrdng, sau khi hoAn tA't viQc gi6nchiii:: r'do cud-i ilam 1952, ta drra mgt so c5n b6 v'6 mi'6n TAy, LongChAu IIb tKhu 8).

    TrI th6ng 5 ndm 1952, cde don d Quyet tri, drroc hudn luyQn chidnthu4t mdi dd c6 thd dim nhiQn trsng trdch d6nh phri li6n tqe h{u crtquan trong, xung ydu nhdt cira d!,ch, thuc hi6n nhi6m vq chidn ltrici6m chAn dich, dd ph6'i hgp vdi chien trudng t