Lotukerfið 3. kafli

• Efni raða sér eftir vaxandi frumeindamassa og við það birtast svipaðir eiginleikar lotubundið.

• Fyrstur til að setja þessa eiginleika fram í kerfi var Rússinn Mendeleev.

• Lotukerfið sýnir fram á skildleika efna.

• Í kerfi Mendeleevs voru nokkrar eyður fyrir frumefni sem enn voru ófundin. pá fyrir um ýmsa eiginleika efnanna sem síðar kom á daginn að stemmdu vel.

Lotukerfið 3. kafli

• Í lotukerfinu kallast láréttu línurnar lotur og eru mismörg efni í hverri lotu.

• Frumefnin eru táknuð með bókstöfum, talan fyrir ofan er sætistala en neðan er frum-eindamassa efnisins.

• Lóðréttu raðirnar kallast flokkar og hafa efni í sama flokki svipaða eiginleika.

Lotukerfið 3. kafli

• Flokkarnir í lotukerfinu hafa sérstök heiti.

• 1. flokkur utan vetnis kallast alkalímálmar.

• 2. flokkur nefnist jarðalkalímálmar.

• 7. flokkur heita halogenar.

• 8. flokkur eðallofttegundir.

• Aðrir flokkar taka nafn sitt af efsta frumefni í flokknum s.s. Í 3. flokki er frumefnið B (bór) og nefnist flokkurinn bórflokkurinn.

Lotukerfið 3. kafli

• Skipta má lotukerfinu í þrennt.

• Málma og málmleysingja en þar á milli eru hálfmálmar.

• Málmar hafa ýmis einkenni s.s. Þeir eru flestir fastir við stofuhita, hafa flestir gljáandi áferð, eru yfirleitt sveigjanlegir og leiða flestir vel rafmagn.

• Málmleysingjar eru margir lofttegundir við stofuhita, hafa lítinn eða engan gljáa, eru yfirleitt stökkir og leiða illa nema C.

Lotukerfið 3. kafli

• Hvarfgirni efnis er sá eiginleiki þess til að ganga í samband við önnur efni.

• Sum frumefni eru hvarfgjarnari en önnur.

• Ef natrín er sett í vatn eyðist það von bráðar, efnið er hvarfgjarnt.

• Hvarfgirni á við um alkalímálma og jarðmálma.

• Þessi efni hvarfast við vatn og súrefni andrúmsloftsins.

Picture 011.mpg

Lotukerfið 3. kafli

• Frumefnin um miðbik lotukerfisins s.k. hliðarmálmar eru tiltölulega óhvarfgjarnir, þá sérstaklega eðalmálmarnir.

• Málmleysingjarnir eru misjafnlega hvarfgjarnir.

• Eðallofttegundir er jafnvel afar erfitt að fá til að tengjast öðrum efnum.

• Halógenar í 7 efnaflokki eru hvarfgjörn efni.

Lotukerfið 3. kafli

• Gervifrumefni hafa verið framleidd til ýmissa nota.

• Gerfiefni hafa sætistöluna 43, 61,93 og þar yfir.

• Þau eru yfirleitt geislavirk og hafa því helmingunartíma.

• Hreinir málmar hafa ekki nægilega hörku og slitþol sem þarf. Hægt er að ná fram æskilegum eiginleikum með því að bræða saman málmana við önnur efni í ákveðnum hlutföllum s.k. málmblöndur.

Named in honor of Albert.

Lotukerfið 3. kafli

• Frumefni hafa mismunandi tengigetu.

• Með því er átt við hve mörgum frumeindum frumeindin getur tengst að hámarki.

• Kolefni hefur tengigetuna 4 og er það eflaust skýringin á því að efnið er helsta frumefnið í lífríkinu.

• Lífræn gerfiefni eru efni sem búin hafa verið til. Þau eru allsstaðar að finna.

• Sum þessara efna brotna hægt niður í náttúrunni og eru því sögð þrávirk.

Eðallofttegundir