los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) c) grupo humano...

13
Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. _______________________________________________________________________________ Una visión desde la concepción de la montaña: El ejemplo de Andorra Antonio Gómez Ortiz Servei de Gestió i Evolució del Paisatge Curs d´actualització en fonaments de Paisatge i territori

Upload: others

Post on 05-Jan-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma.

_______________________________________________________________________________

Una visión desde la concepción de la montaña: El ej emplo de Andorra

Antonio Gómez OrtizServei de Gestió i Evolució del Paisatge

Curs d´actualització en fonaments de Paisatge i territo ri

Page 2: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

Guión general______________________________________________________________________________________________________________________________________________

1. Conceptos básicos e ideas clave2. Singularidad del paisaje de montaña. El caso

de Andorra3. El paisaje de montaña es frágil y tiene limitada

capacidad de acogida

BibliografíaBernard, L. (1987). Recerques geomorfològiques sobre els plans del sud d´Andorra. Institut d´Estudis Andorrans. Perpinyà.Gómez Ortiz, A. (1992). La muntanya com a unitat biofísica. Geografia General dels Països Catalans. V.1. Enciclopedia

Catalana. Barcelona, pp. 214-227.Gómez Ortiz, A. (2001). Andorra, un mosaic de paisatges que cal preservar. Andorra. Anuari socioeconòmic, 2001. Banca

Privada d´Andorra, pp. 126-134.

Page 3: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

Conceptos básicos e ideas clave

1

Page 4: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

Los paisajes tienden a ser identificados por el tipo de dominancia de sus elementos constitutivos y por las energías que en ellos intervienen

Page 5: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

La Ciencia del paisaje es una ciencia emergente, de estructura pluridisciplinar, en la que la aportación de la Geografía resulta fundamental por la posición que ésta ocupa entre las Ciencias Naturales y las Ciencias Sociales.

La Ciencia del Paisaje capta globalmente el espacio geográfico a partir del análisis de los diferentes elementos que lo definen y de las interdependencias que entre ellos se operan.

Page 6: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

El concepto paisaje resulta ser polisémico. Puede d efinirse como un sistema integrado por subsistemas o conjuntos de elementos interactuantes entre sí, que evolucionan en bloque y que coinciden en una determinada porción de la supe rficie terrestre y en un tiempo dado.

La característica que define al paisaje como sistem a es, ante todo, la interdependencia de los elementos que lo singularizan, lo que le asi gna dinamismo y evolución a lo largo del tiempo .

Transformación del congosto de Montcada a partir de 1970 Transformación recien te del núcleo de población de Ordino(Área Metropolitana de Barcelona) (Andorra)

Parte del territorio, tal como la percibe las personas, cuyo origen reside en la interacción de factores naturales y/o humanos (Convenio Europeo del Paisaje, 2000)

Page 7: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

La concepción de paisaje como sistema supone contemplar tres subsistemas entrelazados :

A) Soporte físico o inerte (Subsistema abiótico/geoma)forma topográfica (morfología)agua (hidrología)aire (atmósfera-clima)

B) Seres vivos instalados en el soporte físico (Subsistema biótico/bioma)suelo (complejo organo-mineral)planta (flora)animal (fauna)

C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma)Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

A+B= Medio biofísicoC= Medio social (capaz de introducir cambios en el Medio biofísico)

Page 8: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

C

BA

Síntesis del concepto de paisaje

Paisaje: Integración de subsistemas(geoma, bioma, antropoma)

Los paisajes están sometidos a continua evolución, lo que les dota dinamismo

subsistema abiótico (geoma)

subsistema biótico (bioma)

subsistema antrópico (antropoma)

A

B

C

Page 9: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

Evolución (dinamismo) del paisaje

El paisaje no es estático sino que evoluciona en el tiempo. Esta evolución (dinamismo) se debe a intercambios de energía y materia en el sistema cuya procedencia es de aquellas otras energías y materias que también se generan en los diferentes subsistemas .

Energías de orden natural: externa (cósmica/clima), endógena, gravitacionalEnergías de orden antrópico: manual, mecánica, económica, …

Transferencias de diferentes tipos de energías y ma terias

Page 10: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

Los paisajes se estructuran en unidades territorial es de magnitud variable que pueden clasificarse ate ndiendo a la predominancia de sus elementos constitutivos y de l as energías que los dinamizan.

Clasificación de paisajes

Page 11: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

A

Af

Af

Bfa

BfBf

F

AfBf

Diferentes tipos de paisajes

1. Predominancia de bioma y geoma2. Predominancia de antropoma y fuerte

presencia de bioma3. Predominancia de geoma y presencia de

bioma y antropoma

1

2

3

Page 12: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)

Los mapas de las unidades de paisaje permiten la interpretación global de las características y dominancias de los elementos y usos del territorio convirtiéndose en documentos útiles en la protección, gestión y planificación del paisaje

El paisaje tiene un valor (social, cultural, biofís ico … patrimonial)

Mapa de las unidades de paisaje del Alt Pirineu y Arà n

Page 13: Los subsistemas del paisaje: geoma, bioma y antropoma. · animal (fauna) C) Grupo humano (Subsistema antrópico/antropoma) Sociedad (actúa a partir de unos patrones culturales/económico)