lorezaintza hiztegia › contenidos › informacion › ...lurzoruak baino errazago lantzen dira. es...
TRANSCRIPT
-
Barra-kodea
Lorezaintza
Hiztegia
Lore
zain
tza
Hiztegia
DEPARTAMENTO DE CULTURAY POLÍTICA LINGÜÍSTICA
KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILA
-
Lorezaintza
Hiztegia
Vitoria-Gasteiz, 2019
KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILA
DEPARTAMENTO DE CULTURAY POLÍTICA LINGÜÍSTICA
-
Argitaraldia: 1.a, 2019ko abendua
Ale-kopurua: 1.500 ale
© argitaraldi honena: Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra
Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz
Internet: www.euskadi.eus/euskalterm
Azala: Concetta Probanza
Inprimaketa: C.G. Ganboa, S.L.
ISBN: 978-84-457-3481-0
Lege gordailua: SS 1291-2019
Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Bibliotekak sarearen katalogoan aurki daiteke:
http://www.bibliotekak.euskadi.eus/WebOpac
-
5
HITZAURREA
Beste edozein hizkuntza bezalaxe, euskara ere berritzen eta modernizatzen doa egunetik egunera, bizirik dagoen seinale. Bide horretan ezinbestekoa da euskararen aberastasun lexikoa elikatzea, zaintzea eta sustatzea, bai hizkuntza bera normalizatzeko, bai erabiltzaileen premietara egokitzeko. Hain zuzen ere, helburu horiek bete nahian ikusi du argia eskuartean duzun hiztegi honek, orrialde hauetan jorratzen den eremuko erabiltzaile eta hiztunek lanabes erabilgarria izan dezaten beren egunerokoan.
Hiztegi honetan aurkituko duzun terminologia Euskararen Aholku Batzordearen Terminologia Batzordeak gomendatutakoa da. Batzordeari dagokio, besteak beste, terminologia-alorrean dauden lehentasunak finkatzea, lan-proposamenak egitea, terminologia-lanerako irizpideak ezartzea, ponderazio-markak finkatuta termino lehiakideen arteko lehentasunak jartzea eta terminoen erabilera onestea eta gomendatzea.
Terminologia Batzordeak onartutako gainerako hiztegiak bezala, hiztegi hau ere EUSKALTERM Euskal Terminologia Banku Publikoan www.euskadi.eus/euskalterm dago integratuta.
Banku hau etengabe elikatzen eta zabaltzen ari gara Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzatik IVAPekin lankidetzan, Eusko
http://www.euskadi.eus/euskalterm
-
6
Jaurlaritzak bideratu eta sustatu nahi duen terminologiaren produkzioaren, kudeaketaren eta hedapenaren muina izan dadin. EUSKALTERM metodologia eta irizpide jakin batzuen arabera eguneratu eta elikatzen da, betiere Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planei jarraituz.
Hiztegi hau erabiltzaileen oinarrizko premiak asetzeko baliagarri izatea nahi genuke, hemen jorratzen den terminologiaren erabilera normalizatzeko eta gure hizkuntzaren eguneratzearen bidean urrats garrantzitsua izan dadin. Hiztegi hau eta honekin batera argitaratzen ditugun guztiak eguneroko jardunean erabiltzera animatzen zaituztegu, euskaldunok gero eta hizkuntza aberatsagoa izan dezagun.
Vitoria-Gasteiz, 2019ko abenduaren 20a
Miren DoBaran UrrUtiaHizkuntza Politikarako sailburuordea
-
7
Hiztegiari BUrUzKo argiBiDeaK
Hiztegi hau UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak egin du EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskadi.eus/euskalterm) eguneratzeko eta elikatzeko entitate horrek Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarekin (HPS) izenpetutako kontratuaren barruan. Kontratua HPSk eta IVAPek finantzatu dute, bi erakunde horiek sinatutako hitzarmenaren bidez.
EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa da Terminologia Batzordeak1 finkatutako terminologia-lana zabaltzeko ardatza. Aldi berean esan behar da Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planen barruan ezarritako lehentasunen arabera eguneratzen dela Terminologia Banku Publikoa. Euskararen Aholku Batzordeko Terminologia-batzorde atal bereziak euskarazko terminologia-lanerako finkatu zuen metodologiari jarraituta, hiztegi hau, lehenengoz, hizkuntzalariez eta eremuko adituez osatutako batzorde teknikoak aztertu eta landu zuen, Terminologia Batzordeari behin betiko proposamena luzatzeko. Normalizazio-prozesuaren azken urratsa Terminologia Batzordeak onartzea izan da. Beraz, hemen duzue eremu honetako terminologiaren erabiltzaileei Terminologia Batzordeak gomendatzen dien terminologia.
1 176/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, Euskararen Aholku Batzordeari buruzkoa
http://www.euskadi.eus/euskaltermhttp://www.euskadi.eus/euskalterm
-
8
Hiztegian erabilitako ponderazio-markak:
(4) Termino normalizatua/gomendatua(3) Termino onartua (baina ez lehenetsia, beste bat gomendatzen delako)
Hiztegian erabilitako laburtzapenak:
eu euskaraes españolfr françaisen English
Sin. sinonimoaIk. ikus
-
9
norMalizazioa
Batzorde teknikoa
Arkaitz Rezola (Lorezaintzako irakaslea, Fraisoro Nekazaritza Eskola)Karla Jon Dravasa (Erlezaina, Eltsoko Erlezaintza Museoa)Begoña Arrate (UZEI)Koordinatzailea: Nerea Laskibar (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza)
terminologia Batzordea
Miren Dobaran Urrutia, Hizkuntza Politikarako sailburuordea, batzorde-ataleko lehendakariaGarbiñe Doval Garcia, IVAPeko Euskara zuzendariordea, batzorde-ataleko lehendakariordeaJosune Zabala Alberdi, EABko eta batzorde-ataleko idazkariaAraceli Díaz de Lezana Fernández de Gamarra, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako ordezkariaIbon Olaziregi Salaberria, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Euskara Zerbitzuaren ordezkariaXabier Alberdi Larizgoitia, Euskal Herriko Unibertsitateko Euskara Institutuko ordezkariaGotzon Lobera Revilla, Euskaltzaindiaren ordezkariaMaite Imaz Leunda, IVAPeko ordezkariaIker Etxebeste Zubizarreta, Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxeko (UZEIko) ordezkariaAsier Larrinaga Larrazabal, adituaAlberto Atxabal Rada, adituaNaroa Gorostiaga Barriola, adituaMertxe Olaizola Maiz, adituaAlfontso Mujika Etxeberria, adituaPascual Rekalde Irigoien, aditua
-
10
uzei-ren lankide izan diren adituak
Iñigo Segurola. “Lur paisajistak” enpresako zuzendariaJakoba Errekondo. Lorezaintzan aditua, Zerain FundazioaMendikoi Fraisoro. Nekazaritza Eskolako irakasleak. (Arduraduna: Mari Jose Maiz)
-
11
ereMU-zUHaitza
1 Lurra: motak eta ezaugarriak
2 Lurreko lanak
3 Lorezaintzako produktuak eta elementuak
4 Lan egiteko tresnak
-
12
aUrKiBiDea
Bokabularioa sailka
1. LURRA: MOTAK ETA EZAUGARRIAK . . . . 14
2. LURREKO LANAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
3. LOREZAINTZAKO PRODUKTUAK ETA ELEMENTUAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
4. LAN EGITEKO TRESNAK . . . . . . . . . . . . . . . 51
Euskarazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Gaztelaniazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Frantsesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Ingelesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Erreferentzia bibliografikoak. . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
-
BoKaBUlarioa sailKa
-
14
Lorezaintza
ainar-lurIk. txilar-lur
ainubeIk. laiotz
1aireztapen (4)Sin. aireztatze (4)Lurrean 5 eta 15 bat zentimetro bitarteko zuloak egitea, airea, ura eta nutrienteak sartzeko eta lurra trinkotzen ez uzteko.es aireación; aireadofr aérationen aeration
aireztatzeIk. aireztapen
2alde (4)Gune topografiko batek puntu kardinalekiko eta klima-faktoreen eraginarekiko duen orientazioa. Intsolazioa, haizea, euria eta tenperatura dira klima-faktoreak.es exposiciónfr expositionen exposure
3alfer-lur (4)Sin. etze (4)Landu gabe uzten den lurra.es baldío; erialfr terrain en fricheen uncultivated land
4alkalinotasun (4)Ingurune urtsu batek hidrogeno ioiekin erreakzionatzeko duen gaitasuna. Azidotasunaren aurkakoa da. Lurzoru alkalinoek 7tik gorako pH-a izaten dute.es alcalinidadfr alcalinitéen alkalinity
5arroka ama (4)es roca madrefr roche mèreen parent rock; bedrock
6arroka-ile (4)Sin. arroka-zuntz (4)Jatorri naturaleko arroka igneoekin eginda egon ohi den ile minerala (adibidez, basaltoarekin edo diabasarekin). Laborantza hidroponikoan erabiltzen da batez ere, sustraiak hazteko euskarri egokia baita, eta ura zein elikagaiak uniformeki banatzeko gaitasuna baitu.es lana de rocafr laine de rocheen rock wool
arroka-zuntzIk. arroka-ile
7azidofilo (izond.) (4)Lurzoru azidoan hazten dena.es acidófilofr acidophileen acidophilous
1. LURRA: MOTAK ETA EZAUGARRIAK
-
15
Lorezaintza
8azidotasun (4)Ingurune urtsu batek hidrogeno ioiak emateko duen gaitasuna. Alkalinotasunaren aurkakoa da. Lurzoru azidoek 7tik beherako pH-a izaten dute.es acidezfr aciditéen acidity
9basofilo (izond.) (4)Lurzoru basikoan hazten dena.es basófilofr basophileen basophilous
basoko lur beltzIk. basoko lurrustel
10basoko lurrustel (4)Sin. basoko lur beltz (4)es mantillo de bosquefr mull forestier; terreau de boisen forest mull
11buztin hedatu (4)es arcilla expandidafr argile expanséeen expanded clay
12buztin-lur (4)Sin. lurzoru buztintsu (4)Buztin-eduki handiko lurzorua. Oso iragazgaitza, lanerako astuna eta aireztatzen zaila izaten da; ondorioz, erraz istiltzen da.es suelo arcillosofr sol argileuxen clay soil
13egutera (4)Sin. leku egutera (4); eguzki-begi (4)es solana; terreno soleadofr terrain ensoleilléen sunny area; suntrap
eguzki-begiIk. egutera
etzeIk. alfer-lur
ginarra-lurIk. txilar-lur
gisu-lurIk. kare-lur
gisu-lurzoruIk. kare-lur
harea-lurIk. hondar-lur
14harri bolkaniko (4)Sin. sumendi-harri (4)es piedra volcánicafr pierre volcaniqueen lava stone
15hondar-lur (4)Sin. lurzoru hondartsu (4); harea-lur (4); lur hareatsu (4)Lurzoru solte, harro eta lehorra. Hondarra % 60-tik gorako proportzioan izaten duenez, urari eta elikagaiei eusteko gaitasun txikia izaten du, eta, ondorioz, ura erraz drainatzen du.es suelo arenosofr sol sableuxen sandy soil
hostozko lur beltzIk. hostozko lurrustel
-
16
Lorezaintza
16hostozko lurrustel (4)Sin. hostozko lur beltz (4)es mantillo de hojasfr terreau de feuillesen leaf compost
17humifikazio (4)Gai organikoak humus bihurtzea.es humificaciónfr humificationen humification
18humus (4)Lurraren azaleko landare- eta animalia-hondakinak deskonposatu ondoren geratzen den hondakin organikoen multzoa, lurzoruaren goialdean egoten dena eta kolore iluna izan ohi duena. Mantenugai-eduki handia izan ohi duenez, preziatua izaten da lorezaintzan eta nekazaritzan.es humusfr humusen humus
19iragazkortasun (4)Lurrak ura pasatzen uzteko duen propietatea, iragazketa-abiaduraren arabera neurtzen dena.es permeabilidadfr perméabilitéen permeability
20istiltzearekiko tolerantzia (4)es tolerancia al encharcamientofr tolérance à l’engorgementen waterlogging tolerance
istingaIk. zingira
21kaltzifugo (izond.) (4)Kaltzio-gatzen eduki txikia duten lurzoruetan (lurzoru azidoetan) hazten dena.es calcífugofr calcifugeen calcifuge
22kaltzikola (izond.) (4)Kaltzio gatzen eduki handia duten lurzoruetan (lurzoru alkalinoetan) hazten dena.es calcícolafr calcicoleen calcicolous; calcicole
23kare-lur (4)Sin. lurzoru karetsu (4); gisu-lur (3); gisu-lurzoru (3)es suelo calcáreo; tierra calcáreafr sol calcaireen calcareous soil
24katioiak trukatzeko gaitasun (4)Lurzoruak xurga ditzakeen katioi aldagarrien kantitatea.es capacidad de intercambio
catiónicofr capacité d’échange cationiqueen cation exchange capacity
25koko-zuntz (4)es fibra de cocofr fibre de cocoen coco fibre
26laiotz (4)Sin. ospel (4); ainube (3)es terreno sombríofr terrain ombréen shady area; shady garden area
-
17
Lorezaintza
27landare-lur (4)Sin. lur begetal (4)Materia organiko ugari duen lurra, lurzoruaren azalean egoten dena eta kolore iluna izaten duena.es tierra vegetalfr terre végétaleen vegetable soil
leku eguteraIk. egutera
28lohi (4)Buztinaren eta harearen arteko pikor-tamaina duten lurzoruko partikula mineralen multzoa. Lorezaintzan eta nekazaritzan lohitan aberatsak diren lurzoruak emankorrak dira, eta, harea ugari dutenak baino astunagoak badira ere, buztinetan aberatsak diren lurzoruak baino errazago lantzen dira.es limofr limon; boueen mud
29lorategi-lur (4)Lorategiko landare gehienak hazteko egokiak diren ezaugarriak dituen lurra.es tierra de jardínfr terre à jardinen garden soil
30lur alkalino (4)Sin. lurzoru alkalino (4)pH-a 7,0-tik gorakoa duen lurzorua.es suelo alcalinofr sol alcalinen alkaline soil
31lur arin (4)Sin. lurzoru arin (4)Kolore nabarreko lurzoru hareatsua, kohesio eskasa eta iragazkortasun handia izaten dituena. Mantenugai gutxi izaten ditu.es suelo ligerofr sol légeren light soil
32lur astun (4)Sin. lurzoru astun (4); lur koska (3)Elementu fin asko eta, batez ere, buztin-eduki handiko lurzorua. Trakzio-esfortzu handia eskatzen duenez, lantzeko zaila izaten da.es suelo pesadofr sol lourden heavy soil
33lur azido (4)Sin. lurzoru azido (4)pH-a 7,0-tik beherakoa duen lurzorua.es suelo ácidofr sol acideen acid soil
lur begetalIk. landare-lur
lur beltzIk. lurrustel
34lur emankor (4)Sin. lurzoru emankor (4)es suelo fértilfr sol fertileen rich soil; fertile soil
-
18
Lorezaintza
35lur franko (4)Sin. lurzoru franko (4)Osagai guztien arteko proportzio orekatua duen lurzorua, laborantzarako oso egokia izaten dena.es suelo francofr terre francheen medium textured land
lur hareatsuIk. hondar-lur
lur koskaIk. lur astun
36lur neutro (4)Sin. lurzoru neutro (4)7,0-ko pH-a duen lurzorua.es suelo neutrofr sol neutreen neutral soil
37lur trinko (4)Sin. lurzoru trinko (4)Buztin ugari duen pikor fineko lurzorua. Ura xurgatzen du, eta lehortzen denean pitzatu egiten da eta azal iragazgaitza sortzen zaio.es suelo compactofr sol compacten tight soil; compact soil
38lur-giro (4)Sin. lurraren trenpu (3)Lurzoruak lanerako baldintzarik egokienetan dagoenean duen hezetasun-maila.es temperofr terre meuble; terre ameublieen soil tilth; mellowness
lurpeIk. zorupe
39lurra istiltze (4)Sin. lurzorua istiltze (4)Lurzoruko pikorren arteko aire guztia galtzea, eta hutsuneak urez beteta geratzea.es encharcamiento del suelofr engorgement du solen waterlogging of soil
40lurraren drainatze-gaitasun (4)Sin. lurzoruaren drainatze-gaitasun (4)es capacidad drenante del suelofr capacité de drainage du solen soil drainage capacity
41lurraren egitura (4)Sin. lurzoruaren egitura (4)es estructura del terrenofr structure du solen soil structure
42lurraren emankortasun (4)Sin. lurzoruaren emankortasun (4)Lurzoruak landareen hazkundea errazteko duen gaitasuna, zenbait mantenugairen kantitateekin eta baliagarritasunarekin erlazionatua egoten dena.es fertilidad del suelofr fertilité du solen soil fertility
43lurraren pH (4)Sin. lurzoruaren pH (4)Lurzoruaren azidotasun- edo alkalinotasun- maila, pH eskalako unitateetan 0tik 14ra arteko balioa izan dezakeena.es pH del suelofr pH du solen soil pH
-
19
Lorezaintza
44lurraren porositate (4)Sin. lurzoruaren porositate (4)es porosidad del terrenofr porosité du solen soil porosity
45lurraren testura (4)Sin. lurzoruaren ehundura (4)Lurzorua osatzen duten harea-, lohi- eta buztin-partikulen arteko proportzioa.es textura del suelofr texture du solen soil texture
lurraren trenpuIk. lur-giro
46lurrustel (4)Sin. lur beltz (4)Lurzoruaren gaineko geruza, deskonposatzen ari den gai organiko ugari edukitzen duena.es mantillofr terreauen vegetable mould
lurzoru alkalinoIk. lur alkalino
lurzoru arinIk. lur arin
lurzoru astunIk. lur astun
lurzoru azidoIk. lur azido
lurzoru buztintsuIk. buztin-lur
lurzoru emankorIk. lur emankor
lurzoru frankoIk. lur franko
lurzoru hondartsuIk. hondar-lur
lurzoru karetsuIk. kare-lur
lurzoru neutroIk. lur neutro
lurzoru trinkoIk. lur trinko
lurzorua istiltzeIk. lurra istiltze
lurzoruaren drainatze-gaitasunIk. lurraren drainatze-gaitasun
lurzoruaren egituraIk. lurraren egitura
lurzoruaren ehunduraIk. lurraren testura
lurzoruaren emankortasunIk. lurraren emankortasun
lurzoruaren pHIk. lurraren pH
lurzoruaren porositateIk. lurraren porositate
47materia organiko (4)es materia orgánicafr matière organiqueen organic matter
48orbel-lur (4)Materia organiko ugari duen lurra, hosto erdiustelez osatua egoten dena eta lurzorua medeatzeko edo substratu gisa erabiltzen dena.es tierra de hojasfr terre de feuillesen leaf mould
orotarako substratuIk. substratu unibertsal
-
20
Lorezaintza
ospelIk. laiotz
49paisaia (4)Gizakiak eraldatua izan den eta ikuspegi estetikotik balioa duen lurralde-zatia. Flora, fauna, erliebea, ur-lasterrak, eraikinak, laborantza-sailak eta abar dira paisaia osatzen eta egituratzen duten elementuak.es paisajefr paysageen landscape
50substratu unibertsal (4)Sin. orotarako substratu (3)es sustrato universalfr substrat universelen universal substrate; universal
substratum
sumendi-harriIk. harri bolkaniko
51terraza (4)Lur aldapatsu batean laborantzarako prestatzen den lursail horizontala.es terrazafr terrasseen terrace; bench
52txilar-lur (4)Sin. ginarra-lur (3); ainar-lur (3)Lurrustel azidoa, landare kaltzifugoak hazteko sarritan erabiltzen dena.es tierra de brezofr terre de bruyèreen heath earth; heath soil
ura atxikitzeko gaitasunIk. urari eusteko gaitasun
53urari eusteko gaitasun (4)Sin. ura atxikitzeko gaitasun (4)es capacidad de retención hídricafr capacité de rétention en eauen water-holding capacity
54zingira (4)Sin. istinga (4)es área pantanosa; terreno
pantanosofr terrain marécageuxen boggy ground
55zokor (4)Lur zati gogorra eta zakarra, lurra sasoi txarrean landu ondoren sortzen dena.es terrón; glebafr motteen clod
56zorupe (4)Sin. lurpe (4)Lurraren eta arroka amaren arteko geruza. Landareen sustraiak bertara irits daitezke. Sakonera handia izan dezakeenez, hura lantzeko bertaraino irits daitezkeen nekazaritza-makinak erabili behar izaten dira zenbaitetan.es subsuelofr sous-solen bottom soil
-
21
Lorezaintza
adaburu-altxatzeko inausketaIk. gerri-adarren inausketa
ahurtaraka ereiteIk. ahurtarakako ereintza
57ahurtarakako ereintza (4)Sin. ahurtaraka ereite (4); purrakako ereintza (4); purraka ereite (4)Nekazariak, lorezainak edo ereiteko makina batek haziak ausaz botaz egiten den ereintza.es siembra a voleofr semis à la voléeen broadcast sowing
58aireko belaunketa (4)Sin. aireko probenatze (4)Landare batetik ugalketa asexual bidez beste landare bat sortzeko haren aireko zati batean egiten den belaunketa-mota. Landareari ebaki bat egiten zaio, eta, estimulatzaile bat aplikatuz eta bilgarri iragazkor eta heze batekin bilduz, sustraiak botarazten zaizkio. Ondoren, sustraiak dituen landare-zatia landaretik moztu egiten da.es acodo aéreofr marcottage aérienen air layering
aireko probenatzeIk. aireko belaunketa
59aitzurtu (4)Lurra aitzurrarekin, hondeaitzurrarekin edo antzeko beste tresna batekin 30 bat zentimetroko sakoneraraino lantzea. Helburua lurra lantzea, aireztatzea, drainatzea edo ongarritzea izaten da.es cavarfr creuseren dig
alboko mentaketaIk. alboko txertaketa
60alboko txertaketa (4)Sin. alboko mentaketa (4)es injerto lateral de púa; injerto de
costadofr greffe de côtéen side graft
aldatuIk. landatu
aldaxka belarkaraIk. aldaxka berde
61aldaxka berde (4)Sin. aldaxka belarkara (4)es esqueje blando; esqueje verde;
esqueje herbáceofr bouture herbacéeen softwood cutting; summerwood
cutting
aldaxka zurtuIk. zurezko aldaxka
aldaxka-landatzeIk. aldaxkatze
2. LURREKO LANAK
-
22
Lorezaintza
62aldaxkatze (4)Sin. aldaxka-landatze (4)Landare batetik beste landare batzuk ugalketa asexual bidez lortzeko haren aldaxkak erabiltzen dituen prozedura. Landarearen zati bati estimulatzaile bat aplika dakioke, eta ondoren lurrean sartzen da zuzenean, sustraiak bota ditzan.es esquejado; estaquilladofr bouturageen propagation by cuttings; cutting
propagation
63aratze (4)es gradeofr hersageen harrowing; drag-in
arrastelu-lanIk. eskuaretze
64aspertsiozko ureztapen (4)Ura aspertsore bidez euria balitz bezala botaz egiten den ureztapena.es riego por aspersiónfr irrigation par aspersion; arrosage
par aspersionen sprinkler irrigation; spray
irrigation
65azaleko ongarritze (4)es abonado de coberterafr épandage en surface; fumure de
couvertureen top dressing
azpiak egiteIk. lur-estaltze
66bakanketa (4)Sin. mehazketa (4)Mendian tartekatutako zuhaitz-ale batzuk moztea, edo ereintza batean oso elkarren ondoan jaiotako landareen arteko tartea handitzea, landare batzuk ateraz.es aclareo; aclarado; entresacafr éclaircissageen thinning
67begi-txertaketa (4)Sin. begizko mentaketa (4)es injerto de yemafr écussonnage; greffe en écusson;
greffage d’yeuxen chip budding
begizko mentaketaIk. begi-txertaketa
68belar txar (4)es mala hierbafr mauvaise herbeen weed
belar-sastrakak garbitzeIk. sasi-garbitze
69belaunketa (4)Sin. probenatze (4)Landare bat modu asexualean ugaltzeko prozedura, haren zati bati sustraiak gararaztean datzana.es acodofr marcottageen layering
-
23
Lorezaintza
70belaunketa bakun (4)Sin. probenatze bakun (4)es acodo sencillofr marcottage par couchage simpleen simple layering
71berraldatze (4)Landare jaioberriak sortu diren lekutik ateraz, prestatuz, banatuz eta mintegiko beste leku batera edo ontzietara berraldatuz egiten den birlandaketa-mota.es repicadofr repiquageen pricking out
72berrereintza (4)Labore edo soropil baten hutsuneak betetzeko egiten den ereintza.es resiembrafr réensemencementen reseeding
73betelan (4)Lurzoru bateko kota-aldeak kendu eta lurzorua berdintzeko eragiketa. Lurra ekarriz eta lurzorua aldapa pixka batekin utziz egiten da.es terraplenadofr remblaiementen filling up
74birlandaketa (4)Landare bat erroak bota dituen lekutik ateratzea eta beste leku batean landatzea.es trasplantefr transplantationen transplantation
75edukiontzizko landaketa (4)es plantación en contenedorfr plantation en conteneuren container planting
76eraberritzeko inausketa (4)Zurezko landareen adar zaharrak moztuz landarea gaztetzeko eta muskil berriei indar gehiago emateko egiten den inausketa.es poda de renovación; poda de
rejuvenecimiento; poda de restauración
fr taille de rajeunissement; taille de restauration; taille de régénération; taille de renouvellement
en renewal pruning; rejuvenation pruning
77eraketako inausketa (4)Sin. formazio-inausketa (4)Landareari nahi den egitura eta forma harrarazteko egiten zaion inausketa. Inausketa-mota horren helburuak hauek izan daitezke, besteak beste: landareak fruitua lehenago ematea, fruitu hobeak edo/eta fruitu gehiago lortzea, zuhaitzaren adarrak ondoren baliatuko den forma jakinarekin haztea eta landarea apaintzea.es poda de formación; poda
formativafr taille de formationen formation pruning; early training
erauzketaIk. landare-ateratze
-
24
Lorezaintza
78ereintza (4)Haziak ernatzea nahi den lekuan jartzea.es siembrafr semaillesen sowing
79ereintza-sakonera (4)es profundidad de siembrafr profondeur de semisen depth of sowing
80erro-inausketa (4)Sin. sustrai-inausketa (4)es poda de raízfr taille des racinesen root pruning
81erro-lurrezko landaketa (4)Sin. sustrai-lurrezko landaketa (4)Erro-lurra daukan landare baten landaketa.es plantación en cepellónfr plantation en motteen ball planting
82errotze (4)Sin. sustraitze (4)Landatutako landareak, belaundutako adarrak edo aldaxkak lurrean sustrai berriak botatzea.es enraizamiento; enraizadofr enracinementen root development
83eskarifikatze (4)Landare-hondakinek lurraren gainean osatutako geruza lurra urratuz kentzea. Gehienetan, soropiletan egiten da.es escarificadofr scarifiageen scarification
84eskuaretze (4)Sin. arrastelu-lan (4)es rastrilladofr râtelageen raking
ezkutu-txertaketaIk. T-formako txertaketa
ezpal-mentaketaIk. ezpal-txertaketa
85ezpal-txertaketa (4)Sin. ezpal-mentaketa (4)Mihi-formako ebaki baten eta goitik beherako beste ebaki baten bidez sortutako txertakaren zaurian egiten den txerto-begi baten txertaketa.es injerto de astilla; injerto de chipfr greffe en chip buddingen chip grafting
86fertirrigazio (4)Sin. ureztapen ongarridun (4)Ongarria ureztatzeko urarekin batera emanez egiten den ongarritze-teknika.es fertirrigaciónfr fertigation; fertirrigationen fertirrigation
formazio-inausketaIk. eraketako inausketa
87fruktifikazio-inausketa (4)es poda de fructificaciónfr taille de fructificationen regular pruning
gainmentaketaIk. gaintxertaketa
-
25
Lorezaintza
88gaintxertaketa (4)Sin. gainmentaketa (4)Lehendik txertatua dagoen landare baten gainean egindako bigarren txertaketa.es sobreinjertofr surgreffageen top grafting
89gerri-adarren inausketa (4)Sin. adaburu-altxatzeko inausketa (3)Beheko adarrak moztuz zuhaitzaren adaburua pixkanaka igotzen joateko egiten den inausketa.es refaldado; elevación de la copa;
poda de refaldadofr élagageen crown lifting
gurutzetara landatuIk. hiruzuloka landatu
harea-ekarpenIk. hondar-ekarpen
hesola-jartzeIk. zurkaitza jartze
90hiruzuloka landatu (4)Sin. gurutzetara landatu (4)Elkarren alboko errenkadetan kokatuko diren landareak landatzeko modua, landare bakoitzaren parean ondoko errenkadako hutsunea egokitzea dakarrena.es plantación al tresbolillo;
plantación en triángulofr plantation en quinconceen triangular planting
91hondar-ekarpen (4)Sin. harea-ekarpen (4)es aporte de arenafr apport de sableen sand addition
92hondoko ongarritze (4)Landareak landatu aurretik lurrean sakon egiten den ongarriketa.es abonado de fondofr fumure de fonden basal dressing
93hosto-aldaxka (4)Landare batetik beste landare batzuk ugalketa asexual bidez lortzeko prozedura: landarearen hosto-zati bati estimulatzaile bat aplikatzen zaio, eta, ondoren, hosto-zati hori lurrean sartzen da.es esqueje de hojafr bouture de feuilleen leaf cutting
hosto-ongarritzeIk. ongarritze foliar
hurbilduzko mentaketaIk. hurbilduzko txertaketa
94hurbilduzko txertaketa (4)Sin. hurbilduzko mentaketa (4)Txertakaren adar bati eta txertoaren adar bati zauri bana eginez eta biak elkarri lotuz egiten den txertaketa. Itsatsi ondoren, moztu egiten dira txertaketa egin den puntutik gorako txertakaren adar-zatia eta puntu horretatik beherako txerto-zatia.es injerto de aproximaciónfr greffe par approcheen approach graft
-
26
Lorezaintza
95ildo (4)Lurzoruan aitzurrarekin, goldearekin edo beste tresnaren batekin egiten den zulo luzanga.es surcofr sillonen furrow
96ildo bidezko ureztapen (4)Laborantza-ilaren arteko ildoetatik ura zabalduz egiten den ureztapena.es riego por surcosfr irrigation par rigoles; irrigation
par sillonsen furrow irrigation
97inausketa (4)Landareari egiten zaizkion mozketen multzoa. Hari forma ematea, loreak zein fruituak emanaraztea edo landarea saneatzea, gaztetzea zein apaingarriago jartzea du helburu.es podafr tailleen pruning
98ipindoi (4)Sin. landare-zulo (4)es hoyo de plantación; hoyafr trou de plantationen planting hole
99izurri (4)Animalia-organismo parasitoek edo landare-harrapakariek sortutako infestazioa.es plagafr pesteen pest
100jorraketa (4)Lursail batean belar txarrak kentzea.es escardafr échardonnageen thistle weeding
101karezko medeagarri (4)Lur buztintsu eta azidoen pH-a igoarazteko, haien trinkotasuna murrizteko eta aire-edukia handitzeko erabiltzen den substantzia, kaltzioz edo/eta magnesioz osatua egoten dena.es enmienda calizafr amendement calcaire;
amendement calciqueen liming material
102kimatze (4)Sin. mozkintze (3)Landareari kimu berriak (gehienetan, muturrekoak) moztea eta kentzea.es cortar los brotes nuevosfr couper les nouvelles poussesen new shoot pruning
103kimuzko belaunketa (4)Sin. kimuzko probenatze (4)Landare batetik beste landare batzuk ugalketa asexual bidez lortzeko prozedura, bi modutan egin daitekeena: landarea behetik moztuz eta ernetzen diren kimuak lurrez estaliz (erro berriak bota ditzaten), edo ezer moztu gabe, landareari oinetik sortzen zaizkion kimuak landare berriak lortzeko erabiliz.es retoñadofr marcottage en cépée; marcottage
par buttage; marcottage en butteen mound-layering; stool-layering
-
27
Lorezaintza
kimuzko probenatzeIk. kimuzko belaunketa
konpost-egiteIk. konpostatze
104konpostatze (4)Sin. konpost-egite (4)Nekazaritzako edo hirietako hondakin xehatuak mikroorganismoen eta hartzidura aerobikoaren bidez deskonposatzea. Helburua da konpostatu behar diren gaietan dauden mantenugaiak eta mineralak berreskuratzea, eta ongarri gisa erabiltzeko moduan uztea.es compostajefr compostageen composting
105kontrol fitosanitario (4)Landareei kalte egiten dieten organismoak kontrolpean mantentzeko egiten diren eragiketen multzoa.es control fitosanitariofr contrôle phytosanitaireen phytosanitary control; plant
quarantine
koroako mentaketaIk. koroako txertaketa
106koroako txertaketa (4)Sin. koroako mentaketa (4)Txertakaren adar bat zeharka moztuz, haren azala bananduz eta txerto-zotz bati (edo gehiagori) punta atera ondoren hura (edo haiek) txertakaren azalaren eta egurraren artean sartuz egiten den txertaketa-mota.es injerto de coronafr greffe en couronneen crown grafting
107laborantza (4)Lurra edo landareak lantzea eta zaintzea.es cultivofr cultureen cultivation; culture
108labore (4)Gizakiarentzat eta abereentzat baliagarria izateagatik hazten den landare-espeziea.es cultivofr cultureen crop
109landare-ateratze (4)Sin. erauzketa (3)Landare sortu berriak lurretik ateratzea. Normalean mintegian egiten den lana da.es arranquefr arrachageen lifting
landare-zuloIk. ipindoi
110landareberritze (4)Hildako edo hondatutako landareak ordeztea.es reposiciónfr renouvellement des plantesen replacement of plants
111landatu (4)Sin. aldatu (4)es plantarfr planteren plant
-
28
Lorezaintza
112lepaketa (4)Zuhaitz bati, adar berriak botarazteko, adaburua moztea. Teknika hori ikazkintzan, ontzioletarako adar eratuak sortzeko edo abereei kimuak jaten emateko erabili izan da batez ere.es tala de la copa; trasmochofr étêtage; écimageen topping; pollarding
113loraketako inausketa (4)Landareari loreak emanarazteko egiten den inausketa-mota.es poda de floraciónfr taille de floraisonen flowering pruning
114luberritze (4)Alfer-lurrak labore-lur bihurtzeko lehenengo aldiz egiten den goldatze- edo lantze-lana.es roturaciónfr défrichementen land clearing
115lur gaineko drainatze (4)es drenaje superficial; sistema de
drenaje abiertofr drainage superficielen surface drainage
116lur-ekarpen (4)es aporte de tierrafr apport de terreen land contribution
117lur-estalki (4)Sail landatuetan eta, bereziki, landareen oinarrian jartzen den gai organikozko edo inertezko estalkia. Lurrunketaren ondorioz gertatzen den hezetasun-galera murrizten du, eguzki-erradiazioak sor ditzakeen tenperatura-aldaketak moteltzen ditu, belar gaiztoak haztea galarazten du eta lurraren bereizgarri estrukturalak mantentzen laguntzen du.es capa de acolchado; acolchadofr paillisen mulch
118lur-estaltze (4)Sin. azpiak egite (4)Landutako landareen oinetan lurra material babesgarri batekin estaltzea.es acolchadofr paillageen mulching
119lur-iraulketa (4)Lursail bateko lurra sakon-sakonetik azpikoz goratzea. Azaleko landare-hondakinak, ongarriak eta gehitu nahi diren medeagarri guztiak lurperatzeko eta lurraren berezko trinkotzea epe baterako saihesteko balio du.es desfondefr défoncementen ripping up
lurpe-lanketaIk. zorupe-lanketa
lurpeko drainatzeIk. zorupeko drainatze
lurpeko ureztapenIk. zorupeko ureztapen
-
29
Lorezaintza
120lurra berdintze (4)Lurraren azaleko gorabeherak deseginez hura lautzea. Lur-mugimendu handienak egin ondoren azken lanak eskuare bidez egiten dira. Lursail handietan laser bidezko lanabesak ere erabil daitezke.es nivelación del terrenofr nivellement du terrain; nivelage
du terrainen ground grading
121lurra harrotu (4)Lurra harro-harro uzteko mugitu.es mullir la tierrafr ameublir la terreen loosen soil
lurra prestatzeIk. lurraren prestaketa
122lurraren prestaketa (4)Sin. lurra prestatze (4)Lurra landaketarako prest uztea.es preparación del terrenofr préparation du terrainen soil preparation
123lursaila garbitze (4)Lursail bat prestatzeko edo lorategia ezartzeko lanetan hasi aurretik kendu behar diren harriak, motzondo ihartuak eta bestelako zabor eta oztopo guztiak lursailetik ezabatzea.es limpieza del terrenofr nettoyage du terrainen clearing of site
124medeagarri organiko (4)Landareen edo/eta animalien hondakin organikoak hartzituz ekoizten den produktua, materia organikoaren eduki txikia duten lurzoruen ezaugarri fisikoak eta jarduera biologikoa hobetzeko erabiltzen dena.es enmienda orgánicafr amendement organiqueen organic soil conditioner
mehazketaIk. bakanketa
mentagaiIk. txertaka
mentaketaIk. txertaketa
mentaketa ingelesIk. txertaketa ingeles
mentu-oinIk. txertaka
mentu-zotzIk. txerto-zotz
mozkintzeIk. kimatze
125ondoztatze (4)Landareen zurtoinaren edo zuhaitzen enborraren inguruan lurra biltzea eta pilatzea. Landareari eusteko zein sustraiak sendotzeko balio du, eta baita argia kentzeko eta landarea zuritzeko ere.es recalce; aporcadofr buttageen ridging
ongarriketaIk. ongarritze
-
30
Lorezaintza
126ongarritze (4)Sin. ongarriketa (4)es fertilización; abonadofr fumureen fertilizing
127ongarritze foliar (4)Sin. hosto-ongarritze (4)Ongarria uretan disolbatuz eta hostoen gainean zipriztinduz egiten den ongarriketa.es abonado foliarfr fumure foliaireen foliar manuring
128paisaia leheneratze (4)es restauración del paisajefr restauration du paysageen landscape restoration
probenatzeIk. belaunketa
probenatze anizkunIk. serpentina-belaunketa
probenatze bakunIk. belaunketa bakun
purraka ereiteIk. ahurtarakako ereintza
purrakako ereintzaIk. ahurtarakako ereintza
129sasi-garbitze (4)Sin. belar-sastrakak garbitze (4)es desbroce del terrenofr débroussaillage du terrainen bush clearing
130serpentina-belaunketa (4)Sin. probenatze anizkun (4)Landare batetik ugalketa asexual bidez beste landare batzuk lortzeko erabiltzen den belaunketa-mota, kimu gazte bat serpentina baten gisara lurperatuz egiten dena. Kimuari ebakiak egiten zaizkio begien artean; ondoren, serpentina-forma emanez zauriak lurrean sartzen dira, eta begiak kanpoan uzten dira, airearekin kontaktuan. Horrela, zaurietatik sustrai berriak eta begietatik kimu berriak sortzen dira, eta haiek landaretxo berriak lortzeko erabiltzen dira.es acodo serpentina; acodo múltiplefr marcottage en serpenteauen serpentine-layering
sustrai-inausketaIk. erro-inausketa
sustrai-lurrezko landaketaIk. erro-lurrezko landaketa
sustraitzeIk. errotze
131T-formako txertaketa (4)Sin. ezkutu-txertaketa (4)T-formako ebaki bat eginez txertakan sortutako zaurian egiten den txerto-begi baten txertaketa.es injerto de yema en T; injerto de
escudetefr greffe en écussonen T budding; shield-grafting;
shield-budding
-
31
Lorezaintza
132tantakako ureztapen (4)Hodi zulodunak erabiltzen dituen ureztatze-sistema, ura lurraren azalean oso presio txikiarekin botatzen duena.es riego por goteofr arrosage goutte à goutte;
irrigation goutte à goutteen drip irrigation; trickle irrigation
133tratamendu fitosanitario (4)es tratamiento fitosanitariofr traitement phytosanitaireen phytosanitary treatment
txapa-mentaketaIk. txapa-txertaketa
134txapa-txertaketa (4)Sin. txapa-mentaketa (4)Txapa-formako txerto bat txertakaren azalean egindako lauki-formako hutsune batean txertatzea.es injerto de chapafr greffe en placageen plate grafting
135txertaka (4)Sin. mentagai (4); txerto-oin (3); mentu-oin (3)Txertoa hartu duen edo hartu behar duen landarea.es patrón; portainjertofr porte-greffeen root stock
136txertaketa (4)Sin. mentaketa (4)Lorezaintzan landareak asexualki ugaltzeko erabiltzen den metodoa, ugaldu nahi den landarearen ehun-zati bat (txertoa, gutxienez begi bat izan behar duena) landare sustraidun baten (txertakaren) kimuan ezartzean datzana. Biek bat egiten dute, eta elkarrekin hazten dira aurrerantzean.es injertofr greffeen grafting
137txertaketa ingeles (4)Sin. mentaketa ingeles (4)Txertaka eta txertoa alakatu ondoren biei mihi bana sortuz eta bi adarrak puzzle baten moduan elkarrekin lotuz egiten den txertaketa.es injerto inglésfr greffe à l’anglaiseen whip grafting
txerto-oinIk. txertaka
138txerto-zotz (4)Sin. mentu-zotz (4)Txertaka baten gainean txertatuko den beste landare baten kimu-zatia, begi bat edo gehiago izan ditzakeena.es púa de injerto; estaquilla de
injertofr greffonen scion; graft
txirula-mentaketaIk. txirula-txertaketa
-
32
Lorezaintza
139txirula-txertaketa (4)Sin. txirula-mentaketa (4)Txertakaren adar-bira guztian azala kenduz eta horrela sortutako hutsunean zabalera bereko txerto bat ezarriz egiten den txertaketa.es injerto de canutillo; injerto de
flautafr greffe en flûteen annular graft
140udako kimaketa (4)Landarearen hazkunde begetatiboaren garaian (hau da, landarea hostotan dagoenean) egiten den inausketa-mota. Beste adarrei edo fruituei hobeto garatzen laguntzeko egiten da. Adarren muturreko begia kenduz egin daiteke, edo adar xurgatzaileak kenduz, besteak beste.es poda en verdefr taille en verten summer pruning
141uholde bidezko ureztapen (4)Laborantza-ilaren arteko erretenak edo sail guztia urez estaliz egiten den ureztapena.es riego por inundación; riego a
mantafr irrigation par inondationen wild flooding
ureztapen ongarridunIk. fertirrigazio
142zanga (4)Lurzoruan egiten den ebaki-moduko indusketa luze eta estua, urak eramateko, ureztatze- zein drainatze-sistemen hodiak lurperatzeko, zimenduak egiteko, ereintzak babesteko eta abarrerako izaten dena.es zanjafr tranchéeen trench
143zorupe-lanketa (4)Sin. lurpe-lanketa (4)Sakoneran profil homogeneorik ez duten eta, beraz, sakoneko geruzak kanpora atera gabe utzi nahi diren lurzoruetan erabiltzen den sakoneko lur-lanketa. Lurzorua irauli gabe harrotzeko, zartatzeko eta mugitzeko balio du.es subsoladofr sous-solageen subsoiling
144zorupeko drainatze (4)Sin. lurpeko drainatze (4)Landareen sustraien inguruko lurrean sobera dagoen ura kentzea; lurpean elkarri lotuak dauden lerro-formako zuloen edo hodien bidez egiten da.es drenaje subterráneofr drainage souterrainen underground drainage
145zorupeko ureztapen (4)Sin. lurpeko ureztapen (4)Lurpean landareen erroen sakoneran ezarritako hodien bidez egiten den ureztapena.es riego subterráneofr irrigation souterraineen subirrigation
-
33
Lorezaintza
zotz-mentaketaIk. zotz-txertaketa
146zotz-txertaketa (4)Sin. zotz-mentaketa (4)Txertakaren adarra edo txerto-zotza moztuz, erditik luzetara ebakiz eta txerto-zotzari punta atera ondoren txertakarekin lotuz egiten den txertaketa-mota.es injerto de hendidurafr greffage en fente; greffe en fenteen cleft grafting
zubi-mentaketaIk. zubi-txertaketa
147zubi-txertaketa (4)Sin. zubi-mentaketa (4)Landare baten enbor zauritua berreskuratzeko egiten den txertaketa-mota. Zauriaren gainean eta azpian ebaki batzuk eginez eta bertan landare beretik hartutako adar bat txertatuz egiten da.es injerto puentefr greffe en ponten bridge graft
148zurezko aldaxka (4)Sin. aldaxka zurtu (4)Landare batetik ugalketa asexual bidez beste landare bat sortzeko hartatik mozten den adar-zati gogortua. Estimulatzaile bat aplika dakioke, eta lurrean sartzen da, bertatik landare berri bat haz dadin.es esqueje leñoso; esqueje de
maderafr bouture ligneuseen ripe cutting
149zurkaitza jartze (4)Sin. zurkaizte (4); hesola-jartze (3)es entutorado; estacadofr tuteurageen propping
zurkaizteIk. zurkaitza jartze
150zuzeneko ereintza (4)Aurrez lurra landu gabe egiten den ereintza. Hezetasun eskasa eta lurzorua higatzeko arriskua dituzten lurretan egitea aholkatzen da.es siembra directafr ensemencement direct; semis
directen direct seeding; direct sowing;
sowing in situ
-
34
Lorezaintza
3. LOREZAINTZAKO PRODUKTUAK ETA ELEMENTUAK
154arrokaia (4)Harrizko egiturak eta naturako bestelako elementuak imitatzen dituen dekorazio-elementua.es rocallafr rocailleen rocaille
155arrokaia-lorategi (4)Landareak legar eta harri artean kokatuz eratzen den lorategia. Landareak mendian berez haziko liratekeen bezala jartzen dira.es jardín de rocallafr jardin de rocailleen rocaille garden
arte topiarioIk. topiaria
156barruko landare (4)es planta de interiorfr plante d’intérieuren indoor plant
157barruko lorategi (4)Sin. barruko lore-baratze (4)es jardín interior; jardín de interiorfr jardin fleuri intérieuren indoor flower garden
barruko lore-baratzeIk. barruko lorategi
151adar xurgatzaile (4)Ezohiko hazkundea duen adarra, begi guztiak begetatiboak dituena.es chupónfr gourmanden sucker
152aihen (4)Landare igokarien urteko adar berri malgua, beste landare baten gainean edo hazkundea gidatzeko jarri zaion arban zehar biraka hazten dena. Landare batzuek hazteko eta hedatzeko duten kimu nagusia izaten da.es tallo trepadorfr tige grimpanteen climbing stem
153aldaxka (4)Landare bati moztutako adar-, hosto- edo sustrai-zatia, landare berri bat sortzeko lurrean sartzen dena.es esquejefr boutureen cutting
altsumaIk. kimu
arbaIk. zurkaitz
arbola-landareIk. zuhaitz-landare
-
35
Lorezaintza
158begi (4)Kimu-hasikina, normalean adar-puntan edo hosto-galtzarbean egoten dena.es yemafr bourgeonen bud
159begi begetatibo (4)Hosto zein kimu berriak emango dituen landare-begia.es yema vegetativafr bourgeon végétatifen vegetative bud
160begi misto (4)Hostoak zein loreak emango dituen landare-begia.es yema mixtafr bourgeon mixteen mixed bud
161belarki (4)Sin. landare belarkara (4)es planta herbáceafr plante herbacéeen herbaceous plant
162biurteko landare (4)es planta bianualfr plante biannuelleen biannual plant
163burdin hesi (4)Ate, leiho edo, bereziki, hesi gisa jartzen den burdinazko itxitura.es verjafr grilleen railing
164edukiontzi (4)Landareak eramateko erabiltzen den ontzi garraiagarria.es contenedorfr conteneuren container
ehun geotestilIk. geotestil
eite fastigiatuIk. zutabe-eite
165eite koniko (4)es porte cónicofr port coniqueen conical habit
166eite negarti (4)es porte llorónfr port pleureuren weeping shape
167eite zabaldu (4)es porte extendidofr port étaléen horizontal branching habit
eragin moteleko ongailuIk. eragin moteleko ongarri
168eragin moteleko ongarri (4)Sin. eragin moteleko ongailu (4)es abono de liberación lentafr engrais à action lenteen slow-acting fertilizer
-
36
Lorezaintza
169erraboil (4)Zenbait landarek lurpean izaten duten zurtoin eraldatu mamitsua, erreserba-funtzioa betetzen duena eta barnean begi bat izaten duena.es bulbofr bulbeen bulb
erro-lurIk. sustrai-lur
170erro-lurdun landare (4)Sin. sustrai-lurdun landare (4)Erro-lurrarekin batera mintegitik ateratzen den landarea, sustrai ugari izaten dituenez berriz landatzen denean ondo errotuko dela bermatzen duena.es planta con cepellónfr plante en motteen balled plant
171ertz-muga (4)Lorategiko bide- edo parterre-ertzetan jartzen den hormigoizko, harrizko, zurezko edo beste edozein materialezko elementu mugatzailea.es bordura; bordillo; ribetefr bordure; borduretteen border; edging
172ertzeko landare (4)es planta de margenfr plante de bordureen border plant
173Europako pasaporte fitosanitario (4)es pasaporte fitosanitario europeo;
PFEfr passeport phytosanitaire; PPEen European phytosanitary passport
174ezponda (4)Malda handiko lurzorua, berez hala dagoena edo plataforma horizontal baten alboko mailaketa egiteko sortu dena.es taludfr talusen side slope
175floema (4)Sin. liber (4)Landare baskularretako ehun eroalea, elementu biziez osaturik dagoena, hostoetan eratutako izerdia landarearen organo guztietara banatzen duena.es floema; liberfr phloème; liberen phloem; liber
176fungizida (4)Onddoak hiltzeko, haien hazkundea geldiarazteko edo haien presentzia ekiditeko erabiltzen den pestizida.es fungicidafr fongicideen fungicide
177geotestil (4)Sin. ehun geotestil (4)es geotextil; malla geotextil; tela
geotextilfr géotextile; toile géotextileen geotextile; geotextile membrane
178glorieta (4)Lorategiko pabiloia, maiz biribila eta zurezkoa edo metalezkoa izaten dena. Saretaz edo landare igokariz jantzia egoten da.es cenador; glorietafr glorietteen gazebo
-
37
Lorezaintza
179gorrina (4)Sin. mildiu (4)es mildiufr mildiouen mildew
180haizetik babesteko heskai (4)Sin. haizetik babesteko palaxu (4)Laborantza-sailak haizearen kontra babesteko jartzen den hesia.es cortavientos; seto cortavientosfr haie brise-venten wind-break hedge
haizetik babesteko palaxuIk. haizetik babesteko heskai
181hazi (4)Landare loredunen fruituaren zatia, espezie bereko landare berri bat sor dezakeena.es semilla; simientefr graineen seed
182hazi ziurtatu (4)Lege bidez arautua dagoen ekoizpenetik lortzen den hazia.es semilla certificada; semilla
comercialfr semence homologuée; semence
certifiéeen certified seed
183hazitegi (4)Aurrerago berraldatuak izango diren landareak sortuko dituzten haziak ereiteko erabiltzen den tokia edo kaxa.es semillerofr pépinièreen seed bed; nursery bed
184hazkunde-erregulatzaile (4)Landareen garapen edo/eta hazkundea hobetzen, inhibitzen edo aldatzen duen substantzia, maiz landare-hormona bat (landareetatik erauzia edo sintetikoa) izaten dena.es regulador de crecimientofr substance de croissance;
régulateur de croissanceen plant growth regulator
185herbizida (4)Landareak hiltzeko, haien hazkundea geldiarazteko edo haien presentzia ekiditeko erabiltzen den substantzia.es herbicidafr herbicideen herbicide
186herbizida orokor (4)Tratatutako lursailean dagoen landaredi guztia suntsitzeko balio duen herbizida.es herbicida totalfr herbicide total; herbicide non
sélectifen total herbicide; non-selective
herbicide
187herbizida selektibo (4)Dosi eta baldintza jakinetan erabilita landare batzuen kontra aktiboa izan arren, beste zenbait landaretan inolako eraginik ez duen herbizida.es herbicida selectivofr herbicide sélectifen selective herbicide
-
38
Lorezaintza
188herbizida sistemiko (4)Erroetatik edo hostoetatik sartu ondoren izerdiarekin batera landare osora hedatzen den herbizida.es herbicida sistémicofr herbicide systémique; herbicide
systématiqueen systemic herbicide
189herdoil (4)es royafr rouilleen rust
190hesi (4)Lurrean sartutako hesolez edo elkarri lotutako oholez eratzen den lerroa edo itxitura-muga, leku jakin bat ixteko edo seinalatzeko erabiltzen dena.es vallafr clôtureen fence
191heskai (4)Sin. palaxu (4)Landareek osatutako itxitura, haiek maiz moztuz mantentzen dena.es setofr haieen hedge
192heskai-zuhaixka (4)Sin. palaxu-zuhaixka (4)es arbusto para setofr arbuste pour haiesen hedge shrub
193hidrojardinera (4)Sin. ur-erreserbadun loreontzi (4)es hidrojardinera; maceta de
autorriego; maceta con reserva de agua
fr hydro-jardinière; jardinière avec réserve d’eau
en self watering flower pot
194hosto-landare (4)es especie de hoja; planta de hojafr plant à feuilleen leaf plant; leaf species
195idoi (4)Sin. putzu (4)es charcafr mareen pool
inaurkinIk. ongarri begetal
inausketa apaingarriIk. topiaria
196ingurumen-inpaktuaren azterketa (4)Obra batek paisaian sor ditzakeen ondorioak (fisikoak, biologikoak, sozialak eta kulturalak) identifikatzeko, deskribatzeko, antolatzeko, neurtzeko eta, hala badagokio, moteltzeko egiten den azterketa.es estudio de impacto ambientalfr étude d’impact sur
l’environnementen environmental impact
assessment; impact study
-
39
Lorezaintza
197intsektizida (4)Intsektuak hiltzeko, haien hazkundea geldiarazteko edo haien presentzia ekiditeko erabiltzen den pestizida.es insecticidafr insecticideen insecticide
198intsektizida sistemiko (4)es insecticida sistémicofr insecticide systémiqueen systemic insecticide
199iturri (4)es fuentefr fontaineen fountain
200itzaltegi (4)Sarez eta antzeko beste material batzuez estalitako metalezko edo zurezko instalazioa, airea pasatzen utziz landareak eguzkiaren argitik babesteko edo mintegitik atera berriak diren landareak zailtzen laguntzeko erabiltzen dena.es umbráculo; zona de sombreofr ombrièreen shade house
201izerdi gordin (4)Landareak sustraien bidez lurretik hartzen dituen uraren eta gatz mineralen nahastea. Xilemaren bitartez hostoetara iristen da, eta han landareak ondu egiten du fotosintesi bidez.es savia brutafr sève bruteen raw sap
202izerdi ondu (4)Landareak izerdi gordina hostoetan fotosintesi bidez landu ondoren sortzen duen izerdia, landarea elikatzen duena. Izerdi ondua floemaren bidez jaisten da erroetara. Sobera geratzen den izerdi ondua erreserba gisa gordetzen du landareak.es savia elaboradafr sève élaboréeen elaborated sab
jardineraIk. lore-aska
203jauzi-iturri (4)Ura presioan aterarazten duen iturri-mota, ur-zutabe bertikal edo zeharkakoa sortzen duena.es surtidorfr jet d’eauen water jet fountain
204kanpoko landare (4)es planta de exteriorfr plante d’extérieuren outdoor plant
205kimu (4)Sin. altsuma (4); muskil (4); puja (3)Landare bati ateratzen zaion abartxo berria.es brote; renuevo; vástago; retoñofr pousseen shoot
-
40
Lorezaintza
206klon (4)Landare baten zati batetik ugalketa asexual bidez lortzen den landare berria. Ugalketa asexual bidez sortzen denez, landare amaren berdina da genetikoki.es clonfr cloneen clone
207konpost (4)Lurrustelaren antzeko materiala, nekazaritzako hondakin edo hiri-hondakin xehatuak mikroorganismoek baldintza aerobioetan degradatzen dituztenean sortua, lorezaintzan ongarri gisa erabiltzen dena.es compostfr composten compost
208korapilo-lorategi (4)Hesi oso baxuak elkarren artean gurutzatuz forma bereziak sortzen dituen lorategia.es jardín de nudofr jardin de noeuden knot garden
209kotiledoi (4)Landare hazidunen (espermatofitoen) enbrioian sortzen den lehen hosto-itxurako egitura, hazia ernetzen denerako erreserba-organo gisa jokatzen duena. Enbrioiaren kotiledoi-kopuruari begiratuz egiten da angiospermoen sailkapen nagusia: kotiledoibakarrak eta kotiledoibikoak. Gimnospermoetan, berriz, kotiledoi-kopurua oso aldakorra da.es cotiledónfr cotylédonen cotyledon
210laborantza-fitxa (4)es ficha de cultivofr fiche de cultureen culture sheet
211laborantza-mahai (4)es mesa de cultivofr table de cultureen greenhouse bench
landare amaIk. sorburuko landare
212landare apaingarri (4)es planta ornamentalfr plante ornementaleen ornamental plant
213landare aromatiko (4)es planta aromáticafr plante aromatiqueen savoury herb
landare belarkaraIk. belarki
214landare bizikor (4)Bi urte baino gehiago bizi den landare belarkara; hazkunde-sasoia amaitu ondoren aireko aparatua ihartzen zaion arren, lurpeko aparatua bizirik mantentzen du, eta, ondorioz, kimu berria emateko gai da.es planta vivazfr plante vivaceen herbaceous perennial plant
215landare erraboildun (4)es planta bulbosafr plante bulbeuseen bulbous plant
-
41
Lorezaintza
landare esekiIk. landare zintzilikari
216landare herrestari (4)Zurtoin etzanak dituen eta, tarteka-tarteka sustrai txikiak botaz, horizontalki edo beste landareen gainetik hazten den landarea.es planta rastrerafr plante rampanteen creeper; creeping plant
217landare hostoerorkor (4)Hazkunde-sasoia igaro ondoren hostoak galtzen dituen landarea, baldintzak hobetzen direnean berriz hostoak sor ditzakeena.es planta de hoja caduca; planta
deciduafr plante à feuilles caduquesen deciduous plant
218landare hostoiraunkor (4)Bai hazkunde-sasoian, baita neguan ere hostoak mantentzen dituen landarea.es planta de hoja perennefr plante à feuilles persistantesen evergreen plant
219landare igokari (4)Aldameneko landareak edo elementuak euskarritzat hartuz behetik gora bertikalean hazten den landarea.es planta trepadora; enredaderafr plante grimpanteen climbing plant
220landare inbaditzaile (4)Sin. landare kolonizatzaile (4)Espezie exotikoa, lurralde batean bertakotu ondoren tokiko ekosistema naturalen edo erdinaturalen osaera, egitura eta funtzionamendua aldatzen dituena.es planta invasora; planta
colonizantefr plante envahissante; plante
invasiveen invasive plant
221landare iraunkor (4)Bi urte baino gehiago bizi den landarea, hazkunde-sasoia amaitu ondoren zurtoina mantentzen duena.es planta perennefr plante pérenneen perennial plant
landare kolonizatzaileIk. landare inbaditzaile
222landare tente (4)es planta de tallo erguido; planta
erguidafr plante dresséeen upright plant
223landare zaildu (4)Ingurune-mota desberdinetan irauteko gaitasuna duen landarea.es planta rústicafr plante rustiqueen hardy plant
224landare zintzilikari (4)Sin. landare eseki (4)es planta colgantefr plante suspendueen hanging plant; weeping plant;
pendulous plant
-
42
Lorezaintza
225landare zukutsu (4)Hostoetan edo zurtoinetan ur-kantitate handia gordetzen duen landare mamitsu eta lodikotea.es planta crasa; planta suculentafr plante molle; plante succulenteen succulent plant
226landare-pantaila (4)Landarez eratutako oztopoa, haren beste aldean dagoena ikustea galarazteko eta haizea mugatzeko erabil daitekeena, besteak beste.es pantalla vegetalfr écran végétalen plant screen
227larreko landare (4)Belardian ageri ohi den landare-espeziea.es planta de praderafr plante de prairieen glassland plant
liberIk. floema
228lorategi (4)Sin. lore-baratze (4)Loreak eta landareak apaingarri edo atsegingarri modura landatzen diren lurzatia.es jardínfr jardin fleuri; jardin décoratif;
jardin d’agrémenten garden; flower garden
229lorategiko altzari (4)es mobiliario de jardínfr mobilier de jardinen garden furniture
230lore-aska (4)Sin. jardinera (4)Landare apaingarriak zuzenean lurrean edo loreontzien barruan landatzeko balio duen altzari edo instalazio finkoa.es jardinerafr jardinièreen flower container
lore-baratzeIk. lorategi
231lore-begi (4)Loreak soilik emango dituen landare-begia.es yema de florfr bourgeon floral; bourgeon à
fleursen floral bud; flower bud
232lore-landare (4)es especie de flor; planta de florfr plante à fleursen flowering plant
233lore-txatal (4)Lorategietako eta patioetako hormen kontra utzi ohi den sail estu eta luzea, landare apaingarriak hazteko erabiltzen dena.es arriatefr plate-bandeen flower bed
234loreontzi (4)Azpian zulo bat izan ohi duen ontzia, lurrez betetzeko eta landareak hazteko erabiltzen dena.es maceta; tiestofr pot; pot de fleursen pot; flower pot
-
43
Lorezaintza
235lorezaintza (4)Lorategiak lantzeko eta zaintzeko artea eta jarduna.es jardineríafr jardinage de fleursen flower gardening
236lur-medeagarri (4)Lurrari egitura hobetzeko egiten zaion ekarpena.es enmiendafr amendementen amendment
237lurzati (4)es parcelafr parcelleen plot
makatzIk. txertaka franko
238mazizo (4)Lorategietan altueraren, siluetaren edo koloreen arabera antolatuta jartzen diren landareek eta apaingarriek osatutako multzoa.es macizofr massifen grouping; clump
mentuIk. txerto
mentu-begiIk. txerto-begi
mildiuIk. gorrina
239minda (4)Abereen gernuaz, gorotzaz, azpien eta janariaren hondakinez eta urez osatutako nahaste likidoa.es purín; estiércol líquidofr lisier; purinen liquid manure; slurry
240mintegi (4)Sin. txirpi (3)Berraldatuak izango diren landare gazteak sortzeko erabiltzen den lekua.es vivero de plantasfr pépinièreen nursery
241mintegi-landare (4)Sin. txirpi-landare (3)Mintegi batean, berraldatu gabe, hazia ereindako leku berean hazi den plantula ongi garatua.es plantelfr plant de pépinièreen seedling
242motzondo (4)Enborra moztu ondoren, lurrari atxikia gelditzen den zuhaitz zatia.es tocónfr soucheen stump
muskilIk. kimu
243oholesi (4)Zurez egindako hesia.es empalizadafr palissadeen palisade
-
44
Lorezaintza
244oidio (4)Sin. zurin (4)es oidiofr oïdiumen oidium
ongailuIk. ongarri
ongailu begetalIk. ongarri begetal
ongailu berdeIk. ongarri berde
ongailu inorganikoIk. ongarri mineral
ongailu likidoIk. ongarri likido
ongailu mineralIk. ongarri mineral
ongailu organikoIk. ongarri organiko
245ongarri (4)Sin. ongailu (4)Lurrak emankorrago bihurtzeko erabiltzen den gaia.es abono; fertilizantefr engraisen fertilizer
246ongarri begetal (4)Sin. ongailu begetal (4); inaurkin (4)es abono vegetalfr engrais végétalen vegetable manure
247ongarri berde (4)Sin. ongailu berde (4)Lurraren emankortasuna hobetzeko erabiltzen den landarea, lur azpian sar daitekeena azala ongarritzeko, edo lur-estalki bezala erabil daitekeena.es abono verdefr engrais verten green manure
ongarri inorganikoIk. ongarri mineral
248ongarri likido (4)Sin. ongailu likido (4)es abono líquido; fertilizante
líquidofr engrais liquideen liquid fertilizer
249ongarri mineral (4)Sin. ongarri inorganiko (4); ongailu mineral (4); ongailu inorganiko (4)es abono inorgánico; fertilizante
mineral; fertilizante inorgánicofr engrais inorganique; fumure
minéraleen inorganic fertilizer
250ongarri organiko (4)Sin. ongailu organiko (4)es abono orgánico; fertilizante
orgánicofr engrais organique; engrais
biologiqueen organic fertilizer; biological
fertilizer
ongarri-aleIk. ongarri-pikor
-
45
Lorezaintza
251ongarri-pikor (4)Sin. ongarri-ale (4)es gránulo fertilizantefr engrais granuléen granular fertilizer
orbaintzaileIk. produktu orbaintzaile
252paisajismo (4)Paisaia eta paisaiaren elementu espezifikoak lantzeko artea eta teknika.es paisajismofr paysagismeen landscaping
palaxuIk. heskai
palaxu-zuhaixkaIk. heskai-zuhaixka
paldoIk. zurkaitz
parraIk. zurkaitz
253parral (4)Zurezko edo metalezko armazoi baten gainetik igoz estalki bat eratzen duen mahatsondoa.es emparradofr treilleen vine arbour
254parterre (4)Lorategi, parke, plaza edo etorbide bateko espazio mugatua, urte-sasoiko landareekin betetzen dena nagusiki.es parterrefr parterreen flowerbed
255parterre brodatu (4)Heskai oso baxuen bidez forma bereziak landuak dituen parterrea.es parterre bordadofr parterre de broderieen embroidered parterre
256pergola (4)Helburua itzala ematea duen estalki-eraikuntza, zutabeek eta bilbadurazko sabai batek osatua egoten dena. Landare igokariz apaindua egon ohi da.es pérgolafr pergole; pergolaen pergola
257pestizida (4)Landareei kalte egiten dieten izaki bizidunak hiltzeko, haien hazkundea geldiarazteko edo haien presentzia ekiditeko erabiltzen den substantzia.es pesticida; plaguicidafr pesticideen pesticide
pikor ur-atxikitzaileIk. urari eusteko pikor
258pinu-azal (4)es corteza de pinofr écorce de pinen pine bark
259plantula (4)Hazitik erne berria den landaretxoa, edo errotutako aldaxka berria.es plántulafr plantuleen plantlet; plantling
-
46
Lorezaintza
260produktu orbaintzaile (4)Sin. orbaintzaile (4)Landareen zaurietan edo inausketako ebakietan agente patogenoak sartzen ez uzteko eta orbaintzen laguntzeko ematen den substantzia. Urarentzat iragazgaitza eta gasentzat iragazkorra izaten da, eta fungizidak edo sustantzia hormonalak izaten ditu.es producto cicatrizante;
cicatrizantefr cicatrisant; mastic cicatrisanten grafting seal
pujaIk. kimu
putzuIk. idoi
saski esekiIk. saski zintzilikari
261saski zintzilikari (4)Sin. saski eseki (4)es cesta colgantefr corbeille suspendueen hanging basket
satsIk. simaur
262sendabelar (4)Sendatzeko propietateak dituen substantzia aktiboren bat duen landarea. Landareak edozein partetan izan dezake substantzia aktiboa (hostoetan, zurtoinean, loreetan, hazietan, fruituan, sustraietan, azalean, egurrean edo izerdian).es planta oficinal; planta medicinalfr plante médicinaleen medicinal plant
silize-hareaIk. silize-hondar
263silize-hondar (4)Sin. silize-harea (4)Meategietatik ateratzen den harea-mota, kirol-soropiletan zein soropil apaingarrietan erabiltzen dena.es arena de sílicefr sable de siliceen silicate sand
264simaur (4)Sin. sats (4)Lurra ongarritzeko erabiltzen den animalia-gorozkia.es abono animal; estiércolfr engrais animal; fumieren animal manure
265sorburuko landare (4)Sin. landare ama (4)Ugalketa asexual bitartez landare berriak lortzeko erabiltzen den jatorrizko landarea. Landare horretatik hartutako zatietatik sortzen dira landare berriak.es planta madrefr plante mèreen parent plant
266soropil (4)es céspedfr gazon; pelouseen lawn; turf; grass
-
47
Lorezaintza
267substratu (4)Landareak sostengatzen dituen eta haien sustraiei babesa eta garatzeko aukera ematen dien material solidoa. Naturala edo sintetikoa izan daiteke, eta landareentzako elikagaiak eduki ditzake edo ez.es sustratofr substraten substratum
268sustrai hutseko landare (4)Botatako sustraiak askatuta eta erro arteko lur guztia kenduta atera den landarea.es planta a raíz desnudafr plant à racines nuesen bare-rooted plant
269sustrai hutsezko landaketa (4)Hosto erorkorreko zuhaitz eta zuhaixkekin geldialdi begetatiboko sasoian egiten den landaketa, sustraien inguruko lur guztia kenduz berraldatzeko prestatu ondoren egiten dena.es plantación a raíz desnudafr plantation à racines nues;
plantation de plants à racines nues
en bare-rooted planting; bare-root planting; naked-root planting; open-rooted planting
270sustrai-lur (4)Sin. erro-lur (4)Landare bat birlandatzen denean haren sustraiei lotuta mantentzen den lurra.es cepellónfr motte; pelote racinaireen ball of earth; root ball
sustrai-lurdun landareIk. erro-lurdun landare
271tapiz-landare (4)Garaiera txikia hartzen duen landarea, lurzorua erabat estaltzeko gai dena.es planta tapizantefr plante tapissanteen ground cover plant; carpeting
plant
272topiaria (4)Sin. arte topiario (4); inausketa apaingarri (4)Landareei inausketaren bidez forma artifizialak eta artistikoak emateko artea.es arte topiario; topiaria; poda
ornamentalfr topiaire; art topiaire; taille
d’ornementen topiary; topiary art; ornamental
pruning
273tuberkulu (4)es tubérculofr tuberculeen tuber
274turba (4)Sin. zohikatz (4)Materia harro eta arola, kolore arre ilunekoa, lurra ontzeko edo substratu bezala erabiltzen dena. Goroldioen edo lur urasetuetan hazten diren bestelako landareen hondar erdiustelek osatzen dute.es turbafr tourbeen peat
-
48
Lorezaintza
275txertaka franko (4)Sin. makatz (4)Landare baten hazi batetik sortutako txertaka.es patrón franco; pie francofr égrin; aigrinen seedling of free rootstock
276txerto (4)Sin. mentu (4)Txertakari txertatzen zaion begia edo adarra.es injertofr greffonen scion; graft
277txerto-begi (4)Sin. mentu-begi (4)es yema de injertofr oeil du greffonen graft bud; scion bud
txirpiIk. mintegi
txirpi-landareIk. mintegi-landare
278ukipenezko herbizida (4)Eragin azkarreko herbizida, landare baten aireko zatietan aplikatzen dena eta ehunak zeharkatuz landarean sartzen dena.es herbicida de contactofr herbicide de contacten contact herbicide
ur-erreserbadun loreontziIk. hidrojardinera
279ur-jauzi (4)Labar edo mendi-pareta baten kontra goitik behera bertikalean eta, batzuetan, maila batetik bestera saltoka eroriz jaisten den ur-lasterra.es cascadafr cascadeen waterfall
280ur-joko (4)es juego de aguafr jeu d’eauen water features; fountain
ur-landareIk. uretako landare
281urari eusteko pikor (4)Sin. pikor ur-atxikitzaile (4)es gránulo retenedor de agua;
retenedor de aguafr granulé rétenteur d’eau; granulés
hydro-rétenteurs; rétenteur d’eauen water retention granule; water
retention crystal
282uretako landare (4)Sin. ur-landare (4)es planta acuáticafr plante aquatiqueen aquatic plant; water plant
283ureztatze-sare (4)Landareek behar duten ura banatzeko erabiltzen diren pieza, osagai eta tresna guztien multzoa.es red de riegofr réseau d’irrigation; système
d’irrigationen irrigation system
-
49
Lorezaintza
284urmael (4)es estanquefr bassinen basin
285urte-sasoiko landare (4)Lorezaintzan urtebete baino epe laburragoan erabiltzen den landarea, zenbait hilabetetako bizi-zikloa izan ohi duena.es planta de temporadafr plante de saisonen seasonal plant
286urteko landare (4)Bizi-zikloa urtebetean osatzen duen landarea.es planta anualfr plante annuelleen annual plant
287xilema (4)Landare baskularren ehuna, zuntzez eta parenkimaz eratua, ura eta gatz mineralak sustraietatik landare osora barreiatzeaz gain euskarri funtzioa betetzen duena.es xilemafr xylèmeen xylem
zohikatzIk. turba
288zoladura (4)es pavimentofr revêtement de jardinen garden paving
289zotal (4)Soropilez estalitako eta belarren erroekin ondo trabatutako lurzoru-zatia. Soropil berriak osatzeko edo aurrez daudenak era azkarrean konpontzeko erabiltzen da.es tepefr motteen sod; turf
290zuhaitz-landare (4)Sin. arbola-landare (4)Berraldatzeko dagoen arbolatxo edo landare berria.es plantónfr gauleen sapling
291zuhaixka (4)Zurezko landare iraunkorra, oso handia izan ohi ez dena eta, oinetik adarkatzen denez, ondo bereizitako enborrik izaten ez duena.es arbustofr arbrisseauen shrub
292zuhaixka-landare (4)es planta arbustivafr plante arbustiveen shrubby plant
293zurezko landare (4)Zurtoin edo adar lignifikatuak dituen landarea.es planta leñosafr plante ligneuseen woody plant
zurinIk. oidio
-
50
Lorezaintza
295zutabe-eite (4)Sin. eite fastigiatu (4)es porte columnar; porte fastigiadofr port colonnaire; port fastigiéen fastigiate habit; columnar shape
294zurkaitz (4)Sin. parra (3); paldo (3); arba (3)Landare bati zutik eusteko edo landarea zuzentzeko jartzen den makila.es tutor; rodrigónfr tuteuren tree stake
-
51
Lorezaintza
296aihotz (4)Sin. puda (4); inauskai (4)Inausteko eta sasiak mozteko erabiltzen den tresna. Kirtena mailu batenaren antzekoa du, eta ahoa, berriz, alde batetik aizkoraren antzekoa eta, bestetik, labana baten gisakoa.es podón; tajamata; cortamatas
297aireztagailu (4)Barra metaliko bikoitza edo zapata-zola horzduna, lurrean aireari, urari eta ongarriei sustraietaraino errazago sartzen uzteko zuloak egiteko balio duena. Gurpilak dituen berariazko makina motorduna ere erabiltzen da horretarako.es aireadorfr aérateuren aerator
aitzur luzeIk. hondeaitzur
298aitzur txiki (4)Sin. jorrai (4)Tokiz kanpoko belarrak kentzeko zein landare txikiak landatzeko balio duen kirten motzeko aitzurra. Aitzur-xaflaren beste aldean bi edo hiru hortz ere izaten ditu batzuetan.es azadilla; escardillo; azada de
escardar; almocafrefr serfouetteen cultivator hoe
299aitzur-makina (4)Birabarki batek eragindako aitzur-moduko hortz batzuen bidez lur-mokorrak atzera botaz lan egiten duen nekazaritzako makina.es cavadorafr charrue à bêchesen spading machine
aiztur teleskopikoakIk. guraize teleskopikoak
300aldaxka-landagailu (4)Sin. aldaxka-landatzeko (4)es plantador de esquejesfr plantoiren dibber
aldaxka-landatzekoIk. aldaxka-landagailu
301alper (4)Sin. trunko (4)Harrizko zein zurezko zilindro trinkoa, edo plastikozko zein metalezko zilindro huts kirtenduna, urez edo hareaz betetzen dena eta, tiraka edo bultzaka, lurra zapaltzeko erabiltzen dena.es rodillo; rulo apisonadorfr rouleauen roller
artazi teleskopikoakIk. guraize teleskopikoak
302aspertsore (4)es aspersorfr arroseur; asperseuren sprinkler
atomizagailuIk. lainoztagailu
4. LAN EGITEKO TRESNAK
-
52
Lorezaintza
bi eskuko inausketa-aizturrakIk. bi eskuko inausketa-guraizeak
bi eskuko inausketa-artaziakIk. bi eskuko inausketa-guraizeak
303bi eskuko inausketa-guraizeak (4)Sin. bi eskuko inausketa-artaziak (4); bi eskuko inausketa-aizturrak (4)Inausteko garaian adar lodiak mozteko erabiltzen diren guraizeak; burdinazko bi kirten luze dituzte, eta bi eskuekin heltzen zaie.es tijeras de dos manos; tijeras de
podar de dos manos; podónfr ébrancheurs; coupe-branchesen lopping shears; loppers
304birlandatzeko pala (4)es paleta de trasplantar;
trasplantadorfr transplantoiren trowel
305bizkarreko zipriztingailu (4)Bizkarrean eramaten den zipriztingailua, landareei ongarri edo pestizida likidoak botatzeko erabiltzen dena.es mochila de tratamientosfr pulvérisateur à dos; pulvérisateur
à pression entretenueen backpack sprayer; knapsack
sprayer; backpack pump sprayer
306disko-are (4)es grada de discosfr pulvériseur; herse à disquesen disc harrow
307ereiteko makina (4)es sembradorafr semoiren seed drill; sowing machine
308erraboil-landagailu (4)Sin. erraboil-landatzeko (4)es plantador de bulbosfr plantoir à bulbesen bulb planter
erraboil-landatzekoIk. erraboil-landagailu
309ertz-mozteko (4)Soropil-moztekoarekin iristen zailak diren txokoetan (zuhaitz-azpietan, horma-barrenetan eta harri-ertzetan) belarra mozteko erabiltzen den makina.es cortabordesfr coupe-borduresen edger
310eskarifikadore (4)Sin. eskarifikatzeko makina (4)Atzaparrez edo hortzez hornitutako tresna motorduna, lurra aireztatzeko, gaineko uztondo edo belar lehorrak kentzeko eta ura eta mantenugaiak errazago sartzen uzteko balio duena.es escarificadorfr déchaumeuse; scarificateur
motorisé; scarificateuren lawn dethatcher; lawn scarifier;
grass scarifier; scarifier
-
53
Lorezaintza
311eskarifikatzeko eskuare (4)Zulatzeko hortzak izan ordez labana-moduko hortz ebakitzaileak dituen eskuare baten gisako tresna, soropilaren azala 3-4 zentimetroraino ebakiz lehortutako belar-izpiak jasotzeko eta lurra aireztatzeko balio duena.es rastrillo escarificadorfr râteau scarificateuren scarifier rake
eskarifikatzeko makinaIk. eskarifikadore
312esku-motosega (4)Sin. sasi-garbitzeko makina (4)Soinean zintzilik zein bizkar-zorro baten moduan eramaten den makina, ardatz bertikal baten inguruan abiadura handian mugitzen diren elementuez hornitutako buru birakari bat duena eta belarra, sasiak, laharrak eta zuhaixkak mozteko erabiltzen dena.es desbrozadora; motoguadañafr débroussailleuse; coupe-
broussaillesen brush cutter; bush breaker; scrub
clearing machine
313eskuzko eskarifikadore (4)Hiru-lau hortzez hornitua dagoen eta kirten motza duen lorezaintzako erreminta, sardexka baten antza duena; lurra aireztatzeko eta gaineko uztondoak edo belar lehorrak kentzeko balio du, baita urari eta mantenugaiei lurrean errazago sartzen uzteko ere.es escarificador de manofr griffe; griffe á main; sarcleuseen garden claw
314golde belarridun (4)es arado de vertederafr charrue à versoiren moldboard plow
315golde itzulgarri (4)es arado reversiblefr charrue brabant doubleen reversible plough
316guraize teleskopikoak (4)Sin. artazi teleskopikoak (4); aiztur teleskopikoak (4)Zuhaitzen zein zuhaixken adar garaiak lurretik moztu ahal izateko erabiltzen diren haga luzedun guraizeak. Guraize horiekin soka batetik tira eginez mozten dira adarrak.es tijeras telescópicasfr cisailles à haies télescopiques;
cisailles télescopiquesen telescopic hedge shears;
telescopic shears
heskai-artaziakIk. heskai-guraizeak
317heskai-guraizeak (4)Sin. heskai-artaziak (4); palaxu-aizturrak (4)Palaxuak mozteko erabiltzen diren guraizeak; bi orri luze kirtendunek osatuak daude, eta bi eskuekin heltzen zaie.es tijeras cortasetos; tijeras para
setosfr cisailles à haiesen hedge shears; hedge clippers
-
54
Lorezaintza
318heskai-mozteko (4)Sin. palaxu-mozteko (4)es cortasetosfr taille-haieen hedge trimmer; power shears;
garden trimmer
319hezegailu (4)es humidificadorfr humidificateuren humidifier
320hiruhortz (4)Sin. hiruhortzeko (4)Hiru hortz puntadun oker eta kirten bat (luzea edo motza) dituen tresna. Belar txarrak lurretik banatzeko erabiltzen da.es tridentefr tridenten trident
hiruhortzekoIk. hiruhortz
321hondeaitzur (4)Sin. aitzur luze (3)Aitzur arruntarekin alderatuta pala luzexeagoa eta makurtuagoa duen aitzurra. Lur gogorrak aitzurtzeko eta puskatzeko, sustrai meheak mozteko eta antzeko lanetarako erabiltzen da.es azadónfr houe; houe à creuseren grub hoe; grubbing hoe; digging
hoe; eye hoe
322hortz-are (4)Traktoreari erants dakiokeen lanabesa, lurra prestatzeko balio duena. Normalean, lurra goldatu ondoren pasatzen da, berdintzeko eta leuntzeko.es grada de púas; grada de dientesfr herse à dentsen toothed harrow
323hosto-haizagailu (4)Haizea botaz belar-sailak, bide-ertzak eta inguruak hostoz garbitzeko erabiltzen den makina motorduna.es sopladora; soplador de hojasfr aspirateur-souffleur; aspirateur-
souffleur électriqueen electric vacuum-blower
324ihinztagailu (4)Sin. zipriztingailu (4)Landareen zein laboreen gainean ura edo ongarri zein pestizida likidoak ihinztatzeko balio duen gailua.es pulverizadorfr pulvérisateuren sprayer
inauskaiIk. aihotz
inausteko aizturrakIk. inausteko guraizeak
inausteko artaziakIk. inausteko guraizeak
-
55
Lorezaintza
325inausteko guraizeak (4)Sin. inausteko artaziak (4); inausteko aizturrak (4)Adarrak eskuz mozteko guraizeak; bi beso gurutzatu eta artikulatu dituzte, biak orri edo xafla zorrotz moduan bukatuak, eta esku bakar batekin 1-3 zentimetro lodi inguruko adarrak hartzeko eta garbi-garbi mozteko balio dute.es podaderas; tijeras de podarfr sécateuren pruning shears; pruners; hand
pruners
326inausteko zerra (4)Sin. inausteko zerrote (4)Kirten bat eta orri estu eta askotan kurbatua dituen zerra, diametro txikiko adarrak aise eta kontuz mozteko erabiltzen dena.es sierra de podar; serrucho de podafr scie égoïne de jardinier; égoïne
d’arboriculteur; scie d’élagageen pruning saw; gardener’s saw
inausteko zerroteIk. inausteko zerra
327itzal-sare (4)es malla de sombreofr filet d’ombrageen shade net
jorraiIk. aitzur txiki
328konpostagailu (4)es compostador; composterafr composteur; silo à compost; bac
de compostage; bac à composten composter; compost bin;
composting bin; compost container
329kultibadore (4)Traktore batek tiratuta ibiltzen den nekazaritzako makina; forma desberdinetako hortzak izaten ditu, eta lurra lantzeko, hazientzako ohea prestatzeko edo uztondoak jasotzeko balio du.es cultivadorfr cultivateuren cultivator; field cultivator; soil
cultivator; tiller
330lainoztagailu (4)Sin. atomizagailu (4)Langarraren moduko likido-tanta fin-finak sortzen dituen zipriztingailua.es nebulizador; atomizadorfr nébulisateur; atomiseur;
pulvérisateur à jeten mist blower; atomizer
331lorategiko eskuare (4)es rastrillo; rastrillo de jardínfr râteau; râteau à déchaumeren rake
332lurpe-golde (4)Belarririk gabeko goldea, hortz estu bakar bat edo gehiago eta aho fin eta inklinatuak dituena eta lurra sakon-sakonetik puskatzeko baina irauli gabe lantzeko erabiltzen dena.es subsolador; apero subsoladorfr sous-soleuse; charrue sous-
soleuseen subsoiling plough
-
56
Lorezaintza
333lurra aitzurtzeko sarde (4)Sarde sendoa, normalean lau hortz luze eta zapal izaten dituena eta lurra iraultzeko, mokorrak puskatzeko edo motzondoak ateratzeko erabiltzen dena.es horcafr fourche à bêcheren digging fork
334lurra zulatzeko makina (4)es ahoyadora; apero ahoyadorfr tarièreen earth drill; post hole auger
mentaketa-labanaIk. txertaketa-labana
motoaitzurIk. rotabatore
335motokultore (4)Hainbat hortz birakariz eta, normalean, bi gurpil eragilez hornitutako makina motorduna, eskulekuetan dituen aginteez (frenoa, abiadura-palanka, azeleragailua) gidatzen dena eta lurra lantzeko erabiltzen dena.es motocultorfr motoculteur; rotoculteuren motocultivator
mozteko palaIk. palar
336nekazaritza-lanabes (4)Nekazaritza-lanetarako erabiltzen den eta traktore edo trakzio-makina bati eransten zaion erreminta.es apero; apero agrícolafr matériel agricole; outil agricoleen agricultural implement; farm
implement
337ongarritzeko makina (4)es abonadora; voleadorafr épandeur; épandeur d’engraisen spreader; fertilizer spreader; awn
spreader
338orbel-erratz (4)Kirten luze bat eta, muturrean, haizemaile-forman zabaldutako metalezko edo plastikozko hagatxo kakotuak dituen tresna, hosto lehorrak edo moztutako belarrak biltzeko erabiltzen dena.es escoba para césped; escoba para
hojasfr balai à gazon; balai à feuilles;
râteau à gazon; râteau à feuillesen lawn rake; leaf rake; fan rake
339pala karratu (4)es pala recta; pala de punta
cuadradafr pelle carréeen square point shovel
pala puntabiribilIk. pala puntadun
340pala puntadun (4)Sin. pala puntabiribil (4)Xafla mutur biribildu baten formarekin bukatua duen pala, lurzoru gogorretan lan egiteko erabiltzen dena.es pala de pico; pala de punta
redondafr pelle ronde; pelle de terrassieren round-point shovel; round shovel
-
57
Lorezaintza
341palar (4)Sin. mozteko pala (4)Lurrean ebaketa zuzen bat egiteko erabiltzen den pala sendoa; parterre baten mugak markatzeko, landare bat ateratzeko, zuloak egiteko edo lurra ebakitzeko erabil daiteke, adibidez.es pala de cortefr bêcheen spade; flat garden spade
palaxu-aizturrakIk. heskai-guraizeak
palaxu-moztekoIk. heskai-moztekopudaIk. aihotz
342rotabatore (4)Sin. motoaitzur (4)Motokultore txiki baten itxurako makina, gurpilik gabea eta ardatz horizontaleko aitzur-moduko bat duena. Aitzur horrek lurraren kontra egiten duen laneko erreakzioari esker mugitzen da aurrerantz.es rotavator; motoazadafr cultivateur rotatif; rotavator;
motohoueen rotary tiller; rototiller; motor
hoe; rotavator; rotary hoe; rotary plow
343sarde (4)Hiru-lau hortz kurbadun eta zilindriko dituen sardea, belarra zein simaurra maneiatzeko erabiltzen dena.es horcafr fourcheen pitchfork
sasi-garbitzeko makinaIk. esku-motosega
344sega-makina (4)es segadorafr faucheuseen mower
345soropil-ebakitzeko (4)Sin. soropil-mozteko (4)es cortacésped; máquina
cortacéspedfr tondeuse; tondeuse à gazonen lawnmower
soropil-moztekoIk. soropil-ebakitzeko
346traktore (4)Ibilgailu autopropultsatua, lurraren gainean ondo ibiltzeko moduko gurpil bereziz edo katez hornitua egoten dena eta goldeak, atoiak eta lurra lantzeko bestelako tresnak herrestan edo tiraka eramateko erabiltzen dena.es tractorfr tracteur; tracteur agricoleen tractor; farm tractor
trunkoIk. alper
347txertaketa-labana (4)Sin. mentaketa-labana (4)Oso labana zorrotza, ebakitzeko orriaz gain irtengune bat duena kirtenean zein ebaki-orrian. Irtengune hori lagungarria izaten da landarearen atalak banatzeko.es navaja de injertarfr greffoiren grafting knife; horticultural
knife; gardener’s knife
-
58
Lorezaintza
348ureztagailu (4)es regaderafr arrosoiren watering can
349ureztapen-programagailu (4)es programador de riegofr programmateur d’arrosageen irrigation timer; watering timer
ureztatzeko hodiIk. ureztatzeko mahuka
350ureztatzeko mahuka (4)Sin. ureztatzeko hodi (4)Diametro txikiko hodi malgu eta luzea, depositu batetik edo kanalizazio batetik hartutako ura muturreko ureztatze-lantzaraino edo ureztatzeko beste gailuren bateraino eramaten duena.es manguera de riegofr tuyau d’arrosageen garden hose; water hose; hose
zipriztingailuIk. ihinztagailu
-
eUsKarazKo aUrKiBiDea
-
60
Lorezaintza
Aadaburu-altxatzeko inausketa, 89adar xurgatzaile, 151ahurtaraka ereite, 57ahurtarakako ereintza, 57aihen, 152aihotz, 296ainar-lur, 52ainube, 26aireko belaunketa, 58aireko probenatze, 58aireztagailu, 297aireztapen, 1aireztatze, 1aitzur luze, 321aitzur txiki, 298aitzur-makina, 299aitzurtu, 59aiztur teleskopikoak, 316alboko mentaketa, 60alboko txertaketa, 60aldatu, 111aldaxka, 153aldaxka belarkara, 61aldaxka berde, 61aldaxka zurtu, 148aldaxka-landagailu, 300aldaxka-landatze, 62aldaxka-landatzeko, 300aldaxkatze, 62alde, 2alfer-lur, 3alkalinotasun, 4alper, 301altsuma, 205aratze, 63arba, 294arbola-landare, 290arrastelu-lan, 84arroka ama, 5arroka-ile, 6arroka-zuntz, 6arrokaia, 154
arrokaia-lorategi, 155artazi teleskopikoak, 316arte topiario, 272aspertsiozko ureztapen, 64aspertsore, 302atomizagailu, 330azaleko ongarritze, 65azidofilo, 7azidotasun, 8azpiak egite, 118
Bbakanketa, 66barruko landare, 156barruko lorategi, 157barruko lore-baratze, 157basofilo, 9basoko lur beltz, 10basoko lurrustel, 10begi, 158begi begetatibo, 159begi misto, 160begi-txertaketa, 67begizko mentaketa, 67belar txar, 68belar-sastrakak garbitze, 129belarki, 161belaunketa, 69belaunketa bakun, 70berraldatze, 71berrereintza, 72betelan, 73bi eskuko inausketa-aizturrak, 303bi eskuko inausketa-artaziak, 303bi eskuko inausketa-guraizeak, 303birlandaketa, 74birlandatzeko pala, 304biurteko landare, 162bizkarreko zipriztingailu, 305burdin hesi, 163
-
61
Lorezaintza
buztin hedatu, 11buztin-lur, 12
Ddisko-are, 306
Eedukiontzi, 164edukiontzizko landaketa, 75egutera, 13eguzki-begi, 13ehun geotestil, 177eite fastigiatu, 295eite koniko, 165eite negarti, 166eite zabaldu, 167eraberritzeko inausketa, 76eragin moteleko ongailu, 168eragin moteleko ongarri, 168eraketako inausketa, 77erauzketa, 109ereintza, 78ereintza-sakonera, 79ereiteko makina, 307erraboil, 169erraboil-landagailu, 308erraboil-landatzeko, 308erro-inausketa, 80erro-lur, 270erro-lurdun landare, 170erro-lurrezko landaketa, 81errotze, 82ertz-mozteko, 309ertz-muga, 171ertzeko landare, 172eskarifikadore, 310
eskarifikatze, 83eskarifikatzeko eskuare, 311eskarifikatzeko makina, 310eskuaretze, 84esku-motosega, 312eskuzko eskarifikadore, 313etze, 3Europako pasaporte fitosanitario, 173ezkutu-txertaketa, 131ezpal-mentaketa, 85ezpal-txertaketa, 85ezponda, 174
Ffertirrigazio, 86floema, 175formazio-inausketa, 77fruktifikazio-inausketa, 87fungizida, 176
Ggainmentaketa, 88gaintxertaketa, 88geotestil, 177gerri-adarren inausketa, 89ginarra-lur, 52gisu-lur, 23gisu-lurzoru, 23glorieta, 178golde belarridun, 314golde itzulgarri, 315gorrina, 179guraize teleskopikoak, 316gurutzetara landatu, 90
-
62
Lorezaintza
Hhaizetik babesteko heskai, 180haizetik babesteko palaxu, 180harea-ekarpen, 91harea-lur, 15harri bolkaniko, 14hazi, 181hazi ziurtatu, 182hazitegi, 183hazkunde-erregulatzaile, 184herbizida, 185herbizida orokor, 186herbizida selektibo, 187herbizida sistemiko, 188herdoil, 189hesi, 190heskai, 191heskai-artaziak, 317heskai-guraizeak, 317heskai-mozteko, 318heskai-zuhaixka, 192hesola-jartze, 149hezegailu, 319hidrojardinera, 193hiruhortz, 320hiruhortzeko, 320hiruzuloka landatu, 90hondar-ekarpen, 91hondar-lur, 15hondeaitzur, 321hondoko ongarritze, 92hortz-are, 322hosto-aldaxka, 93hosto-haizagailu, 323hosto-landare, 194hosto-ongarritze, 127hostozko lur beltz, 16hostozko lurrustel, 16humifikazio, 17humus, 18hurbilduzko mentaketa, 94hurbilduzko txertaketa, 94
Iidoi, 195ihinztagailu, 324ildo, 95ildo bidezko ureztapen, 96inaurkin, 246inauskai, 296inausketa, 97inausketa apaingarri, 272inausteko aizturrak, 325inausteko artaziak, 325inausteko guraizeak, 325inausteko zerra, 326inausteko zerrote, 326ingurumen-inpaktuaren azterketa, 196intsektizida, 197intsektizida sistemiko, 198ipindoi, 98iragazkortasun, 19istiltzearekiko tolerantzia, 20istinga, 54iturri, 199itzal-sare, 327itzaltegi, 200izerdi gordin, 201izerdi ondu, 202izurri, 99
Jjardinera, 230jauzi-iturri, 203jorrai, 298jorraketa, 100
-
63
Lorezaintza
Kkaltzifugo, 21kaltzikola, 22kanpoko landare, 204kare-lur, 23karezko medeagarri, 101katioiak trukatzeko gaitasun, 24kimatze, 102kimu, 205kimuzko belaunketa, 103kimuzko probenatze, 103klon, 206koko-zuntz, 25konpost, 207konpostagailu, 328konpostatze, 104konpost-egite, 104kontrol fitosanitario, 105korapilo-lorategi, 208koroako mentaketa, 106koroako txertaketa, 106kotiledoi, 209kultibadore, 329
Llaborantza, 107laborantza-fitxa, 210laborantza-mahai, 211labore, 108lainoztagailu, 330laiotz, 26landare ama, 265landare apaingarri, 212landare aromatiko, 213landare belarkara, 161landare bizikor, 214landare erraboildun, 215landare eseki, 224
landare herrestari, 216landare hostoerorkor, 217landare hostoiraunkor, 218landare igokari, 219landare inbaditzaile, 220landare iraunkor, 221landare kolonizatzaile, 220landare tente, 222landare zaildu, 223landare zintzilikari, 224landare zukutsu, 225landare-ateratze, 109landare-lur, 27landare-pantaila, 226landare-zulo, 98landareberritze, 110landatu, 111larreko landare, 227leku egutera, 13lepaketa, 112liber, 175lohi, 28loraketako inausketa, 113lorategi, 228lorategiko altzari, 229lorategiko eskuare, 331lorategi-lur, 29lore-aska, 230lore-baratze, 228lore-begi, 231lore-landare, 232lore-txatal, 233loreontzi, 234lorezaintza, 235luberritze, 114lur alkalino, 30lur arin, 31lur astun, 32lur azido, 33lur begetal, 27lur beltz, 46lur emankor, 34lur franko, 35lur gaineko drainatze, 115lur hareatsu, 15
-
64
Lorezaintza
lur koska, 32lur neutro, 36lur trinko, 37lur-ekarpen, 116lur-estalki, 117lur-estaltze, 118lur-giro, 38lur-iraulketa, 119lur-medeagarri, 236lurpe, 56lurpe-golde, 332lurpe-lanketa, 143lurpeko drainatze, 144lurpeko ureztapen, 145lurra aitzurtzeko sarde, 333lurra berdintze, 120lurra harrotu, 121lurra istiltze, 39lurra prestatze, 122lurra zulatzeko makina, 334lurraren drainatze-gaitasun, 40lurraren egitura, 41lurraren emankortasun, 42lurraren pH, 43lurraren porositate, 44lurraren prestaketa, 122lurraren testura, 45lurraren trenpu, 38lurrustel, 46lursaila garbitze, 123lurzati, 237lurzoru alkalino, 30lurzoru arin, 31lurzoru astun, 32lurzoru azido, 33lurzoru buztintsu, 12lurzoru emankor, 34lurzoru franko, 35lurzoru hondartsu, 15lurzoru karetsu, 23lurzoru neutro, 36lurzoru trinko, 37lurzorua istiltze, 39lurzoruaren drainatze-gaitasun, 40lurzoruaren egitura, 41
lurzoruaren ehundura, 45lurzoruaren emankortasun