llun :
DESCRIPTION
Trafferth mewn Tafarn Dafydd ap Gwilym. Llun : http://www.flickr.com/photos/hembo/372543451/. Amcanion Erbyn diwedd y wers hon byddwch yn gallu : Dadansoddi cynnwys Trafferth mewn Tafarn - Dechrau trafod cefndir Dafydd ap Gwilym a Trafferth mewn Tafarn - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Llun: http://www.flickr.com/photos/hembo/372543451/
Trafferth mewn Tafarn
Dafydd ap Gwilym
Amcanion
Erbyn diwedd y wers hon byddwch yn gallu:
- Dadansoddi cynnwys Trafferth mewn Tafarn
- Dechrau trafod cefndir Dafydd ap Gwilym a Trafferth mewn Tafarn
(I gyd yn gywir a heb gymorth)
Arholiad CY5
Y Chwedlau, Yr Hengerdd a’r Cywyddau – Arholiad ysgrifenedig, 1.5 awr
Culhwch ac Olwen
Branwen ferch Llŷr
Yr Hengerdd Y Cywyddau•Trafferth mewn Tafarn – Dafydd ap Gwilym•Mis Mai a Mis Tachwedd – Dafydd ap Gwilym•Yr Wylan – Dafydd ap Gwilym
•Marwnad Siôn y Glyn – Lewis Glyn Cothi
Y Cywyddau
Y Chwedlau, Yr Hengerdd a’r Cywyddau – Arholiad ysgrifenedig, 1.5 awr
Cefndir y gerdd a’r bardd Arddull y gerdd
traethawd traethawd
¾ awr
Amcanion
Erbyn diwedd y wers hon byddwch yn gallu:
- Dadansoddi cynnwys Trafferth mewn Tafarn
- Dechrau trafod cefndir Dafydd ap Gwilym a Trafferth mewn Tafarn
(I gyd yn gywir a heb gymorth)
Llun: http://www.flickr.com/photos/hembo/372543451/
Cynnwys Trafferth mewn Tafarn
NIWBWRCH
‘Deuthum i ddinas dethol ...’
Llun: http://www.flickr.com/photos/hembo/372543451/
‘cymryd, balch o febyd fûm,
llety, urddedig ddigawn,
cyffredin, a gwin a gawn’
Llun: http://www.flickr.com/photos/drmystro/412785532/
“Canfod rhiain addfeindeg Yn y tŷ, f'un enaid teg. Bwrw yn llwyr, liw haul dwyrain, Fy mryd ar wyn fy myd main”
Llun: http://www.flickr.com/photos/helmutoelkers/1778572565/
“Prynu rhost, nid er bostiaw,
A gwin drud, mi a gwen draw.”
“Ceisiais yn hyfedr fedru Ar wely'r ferch, alar fu.”
‘Briwais, ni neidiais yn iach, Y grimog, a gwae'r omach, Wrth ystlys, ar waith ostler, Ystôl groch ffôl, goruwch ffêr.’
‘Trewais, ..., Fy nhalcen wrth ben y bwrdd,’
“nid oedd gampau
da”
“Lleidr yw ef”
‘Dihengais i, da yng saint, I Dduw'r archaf faddeuaint.’
Amcanion
Erbyn diwedd y wers hon byddwch yn gallu:
- Dadansoddi cynnwys Trafferth mewn Tafarn
- Dechrau trafod cefndir Dafydd ap Gwilym a Trafferth mewn Tafarn
(I gyd yn gywir a heb gymorth)
Llun: http://www.flickr.com/photos/hembo/372543451/
Cefndir Trafferth mewn Tafarn
Dafydd ap Gwilym
Cefndir Dafydd ap GwilymBarddoni rhwng
1340-1370
UchelwrCymeriad lliwgar
Geni: Brogynin, Llanbadarn Fawr
Bardd natur a serch
Teulu dylanwadol yn y Deheubarth.
Prif noddwr – Ifor Hael o Went
32 copi mewn llawysgrifau e.e. Caerdydd 7
Cywydd yn y person cyntaf – Dafydd yw’r carwr dioddefus
Lleoliad – Rhosyr yn Niwbwrch, Ynys Môn
Cywydd tro trwstan
Merch di-enw
Morfudd?
Morfudd =
•Un o brif gariadon Dafydd• Gwraig briod• Llysenw ei gŵr oedd ‘Y Bwa Bach’. • Byw ger Aberystwyth• Dod o deulu da• Gwallt golau ac aeliau tywyll ganddi• 80 o gerddi iddi
Y System Nawdd
Tasg:
Mewn grŵp o ddau, parwch y cardiau sydd ag ysgrifen tywyll arnynt â’r cardiau eraill.
Yna, trefnwch y cardiau hyn yn ôl trefn amser.
Beirdd y Tywysogion
Bardd yn canu i un person mewn un lleoliad.
1282
Diwedd cyfnod y tywysogion a diwedd y system nawdd bresennol.
Beirdd yr Uchelwyr
Bardd yn canu i nifer o bobl wahanol ac yn crwydo o le i le yng Nghymru.Y dosbarth newydd yma o noddwyr yn dechrau barddoni eu hunain hefyd.
Y System Nawdd
Beirdd yr UchelwyrUchelwyr yn noddi’r beirdd ac
yn dechrau barddoni eu hunain Clera
1282 – Cwymp y Tywysogion
Diwedd nawdd Dosbarth newydd o dirfeddianwyr
Beirdd y Tywysogion
2 ganrif lewyrchus Tywysogion yn noddi’r beirdd
Datblygiad y Cywydd
Traethodl Cywydd
Dafydd ap Gwilym yn safoni’r mesur yma drwy osod cynghanedd ym mhob llinell.
Dylanwadau Cymreig
Moeswers
Moeswers = stori bach a ddefnyddir i ddangos peryglon arferion drwg.
Un o’r prif ddylanwadau ar y cywydd hwn.
Beth ydy moeswers?
Llun: http://www.flickr.com/photos/stmarysmemphis/3383062009/
MoeswersPregethwyr yr Oesoedd Canol yn adrodd moeswers yn eu pregethau.
Prif bechod Dafydd oedd balchder a chwant.
Moeswers
Nid yw Trafferth mewn Tafarn yn foeswers ddifrifol.
Parodi ar y foeswers Ganoloesol ydyw.
Cerdd Serch• 4/5 o gerddi Dafydd yn ymwneud â serch a natur.
• Beirdd y Tywysogion:
- Awdlau serch Hywel ab Owain- Enghraifft dda o’r canu goddrychol yma yn llais y carwr dioddefus. - Dafydd yn gyfarwydd â cherddi Hywel ab Owain .
Beirdd y Glêr
• Beirdd y Glêr = beirdd isradd Cymru.
• Canu am serch – thema israddol.
• Canu am eni, caru a marw – profiadau sylfaenol pobl.
Ym mhle gallai Dafydd fod wedi dod ar draws cerddi Beirdd y Glêr?
Dylanwad ei ewythr
• Ewythr – Llywelyn ap Gwilym ab Einion.
• Cwnstabl Castell Newydd Emlyn.
• Llys yn Nyfed – Dafydd wedi aros yno.
• Dafydd yn dysgu barddoni yno.
• Dod i gysylltiad â Saeson a diwylliant Ffrengig.
DylanwadauFfrengig
Fabliaux• Chwedlau Ffrengig.
• Ymwneud â throeon trwstan.
• Mae rhyw, neu’r awydd amdano, yn ganolog i’r fabliaux.
• Hefyd, mae tric cyfrwys yn fodd i gyrraedd y nod fel rheol.
• Naratif trydydd person.
Beth yw’r gwahaniaeth rhwng y fabliaux a Trafferth mewn Tafarn?
Trwbadwriaid a’r Trwferiaid• Beirdd crwydrol o Ffrainc.
• Canu mewn tafarndai.
• Canu cerddi ‘poblogaidd’ yr oes honno.
• Gwneud hwyl am ben pethau parchus e.e. parodïo emynau yn eu cerddi.
• Cerddi erotig.
Yr Alba
• Cerdd serch Ffrengig.
• Y Trwferiaid yn canu’r alba.
•Syniad: Dau gariad yn treulio noson gyda’i gilydd yna’n cael eu gorfodi i wahanu pan ddaw’r wawr.
Camp Dafydd ap Gwilym
Dafydd ap Gwilym = UNIGRYW!!!
Y gallu i osod stamp ei bersonoliaeth ar yr holl ddylanwadau hyn.
Canlyniad = gwaith cwbl newydd a ffres
Camp Dafydd ap Gwilym
Huw Meirion Edwards:
“Pwysicach na phob dylanwad yw dychymyg ac egni creadigol
cynhenid Dafydd, a’i galluogodd i drawsnewid
yr hyn a glywodd ac a ddarllenodd
ym mhair ei weledigaeth ef ei hun.”
Amcanion
Erbyn diwedd y wers hon byddwch yn gallu:
- Dadansoddi cynnwys Trafferth mewn Tafarn
- Dechrau trafod cefndir Dafydd ap Gwilym a Trafferth mewn Tafarn
(I gyd yn gywir a heb gymorth)
Tasg
Yn eich grwpiau, paratowch gyflwyniad am gefndir Dafydd ap Gwilym a’r cywydd Trafferth
mewn Tafarn.
Cyflwynwch eich canfyddiadau i weddill y dosbarth.
Amser: 10 munud.
Tasg
Yn unigol, ysgrifennwch frawddeg agoriadol eich
traethawd ar gefndir Dafydd ap Gwilym a’r cywydd Trafferth mewn Tafarn.
Amcanion
Erbyn diwedd y wers hon byddwch yn gallu:
- Dadansoddi cynnwys Trafferth mewn Tafarn
- Dechrau trafod cefndir Dafydd ap Gwilym a Trafferth mewn Tafarn
(I gyd yn gywir a heb gymorth)
Gwaith Cartref:
Ysgrifennwch draethawd am gefndir Dafydd ap Gwilym a’r cywydd Trafferth mewn Tafarn gan ddefnyddio’r hyn
a wnaethoch yn y dosbarth heddiw fel sylfaen i’r gwaith.
Erbyn wythnos i heddiw.