İller bankasi anonİm Şİrketİ elektronİk İhale sİstemİ … · 2020. 3. 25. · bankasında...

İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKETİ

ELEKTRONİK İHALE SİSTEMİ VE İLLER BANKASINDA

UYGULANABİLİRLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çağatay AKŞEN

UZMANLIK TEZİ

NİSAN 2017

İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKETİ

ELEKTRONİK İHALE SİSTEMİ VE İLLER BANKASINDA

UYGULANABİLİRLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çağatay AKŞEN

UZMANLIK TEZİ

Tez Danışmanı (Kurum)

Cengiz DİNÇER

Tez Danışmanı (Üniversite)

Doç. Dr. Mehmet BAŞ

ii

ETİK BEYAN

“İLLER BANKASI ANONİM ŞİRKETİ Uzmanlık Tezi Yazım Kurallarına uygun

olarak hazırladığım bu tez çalışmasında; tez içinde sunduğum verileri, bilgileri ve

dokümanları akademik ve etik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, tüm bilgi, belge,

değerlendirme ve sonuçları bilimsel etik ve ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, tez

çalışmasında yararlandığım eserlerin tümüne uygun atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi,

kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, bu tezde sunduğum çalışmanın

özgün olduğunu, bildirir, aksi bir durumda aleyhime doğabilecek tüm hak kayıplarını

kabullendiğimi beyan ederim.

Çağatay AKŞEN

03 Nisan 2017

iii

Elektronik İhale Sistemi ve İller Bankasında Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi

(Uzmanlık Tezi)

Çağatay AKŞEN

İLBANK A.Ş.

Nisan 2017

ÖZET

Ekonomide çok önemli yeri olan ve kamu harcamalarının büyük bir kısmını oluşturan

kamu alımlarında, şeffaflık, hesap verilebilirlik ve rekabet sağlanarak kaynakların verimli

kullanabilmesi için yeni bir kamu alım sisteminin ortaya çıkması, teknolojik gelişimler ve

küreselleşme ile mümkün olmuştur. Elektronik ihale adı verilen bu sistem klasik ihale

sistemine göre zaman, kaynak ve insan gücü tasarrufları sağlayarak kamu alımları ve ihale

sürecine çok büyük yenilikler getirmiştir. Elektronik ihale sisteminin getirdiği yeniliklerin

İller Bankası gibi ihalelerin yoğun olarak gerçekleştirildiği, Türkiye’de özellikle teknik

konularda öncü bir Kurumda kullanılarak sistemin sağladığı getirilerden faydalanılması

hem Kuruma hem ülkeye yarar sağlayacaktır. Bu çalışmada elektronik ihalenin getirdiği

yenilikler ile Elektronik Kamu Alımları Platformu ve İller Bankası Bilgi Sistemi

yazılımları hakkında bilgiler verilerek e-ihalenin İller Bankası’nda uygulanması için

öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Kamu alımları, E-ihale, EKAP, İL-BİS.

Sayfa Adedi : 79

Tez Danışmanı : Cengiz DİNÇER (Kurum)

Doç. Dr. Mehmet BAŞ (Üniversite)

iv

Electronic Procurement System and Evaluation of its Applicability at ILBANK

(Expertise Thesis)

Cagatay AKSEN

İLBANK A.Ş.

April 2017

ABSTRACT

Technological developments and globalization have made it possible for a new

public procurement system to emerge in order to ensure efficient use of resources by

ensuring transparency, accountability and competitiveness in public procurement, which

has a significant place in the economy and constitutes a large part of public expenditures.

This system, which is named as electronic procurement or e-tender, has brought great

innovations to public procurement and procurement process by providing time and

resource and labor savings according to the classical procurement system. Utilizing the

benefits provided by the electronic procurement system using the innovations brought by

the system, especially in a pioneer institution in technical issues in Turkey like Iller

Bankasi where the tenders are done intensively, will benefit both the institution and the

country. In this study, information about the innovations brought by the electronic

procurement and the Electronic Public Procurement Platform and Iller Bankasi Information

System softwares were given and proposals were made to implement the e-tender in Iller

Bankasi.

Key Words : Public procurement, e-tender, EKAP, İL-BİS.

Page Number : 79

Supervisor : Cengiz DİNÇER (Corporate)

Assoc. Prof. Mehmet BAŞ (University)

v

TEŞEKKÜR

Bu tez çalışmasının yazımı aşamasında hiçbir desteğini esirgemeyen, her konuda

tavsiye, katkı yardımlarıyla yanımda olan danışmanım Cengiz DİNÇER’e; fikirlerin

oluşması aşamasında bana yardımcı olarak manevi desteğini hiçbir zaman esirgemeyen

çalışma arkadaşlarım Tuğçe YAKUT, Sultan TOMBAK ve Ecehan TÜRKYILMAZ

ÇELİKTEN’e; tezin oluşturulması ve kaleme alınması aşamasında yardımlarını

esirgemeyen Daire Başkanım Enver Baki HELVACI’ya; her zaman ve her şekilde

yanımda hissettiğim kardeşim Koray AKŞEN’e; beni yetiştiren ve her konuda destekleyen

sevgili babam Hüseyin AKŞEN ile biricik annem Ayfer AKŞEN’e teşekkür ederim.

iv

İÇİNDEKİLER

Sayfa

ÖZET .............................................................................................................................. iii ABSTRACT .................................................................................................................... iv TEŞEKKÜR .................................................................................................................... v İÇİNDEKİLER ............................................................................................................... iv ÇİZELGELERİN LİSTESİ ............................................................................................. vi ŞEKİLLERİN LİSTESİ .................................................................................................. vii RESİMLERİN LİSTESİ ................................................................................................. viii KISALTMALAR ............................................................................................................ ix

GİRİŞ ........................................................................................................... 1

1. İHALE SÜRECİ VE ELEKTRONİK İHALE ........................................ 3 İhale Kavramı ...................................................................................................... 3 1.1. İhale Süreci .......................................................................................................... 3 1.2.

İhtiyacın ortaya çıkması ............................................................................ 3 1.2.1.

Teknik şartnamenin hazırlanması ............................................................. 4 1.2.2. Yaklaşık maliyet belirlenmesi .................................................................. 5 1.2.3. Uygulanacak ihale usulünün tespiti .......................................................... 6 1.2.4.

İhale ve ön yeterlik dokümanları .............................................................. 12 1.2.5. İhale onayının alınması ............................................................................. 13 1.2.6.

İhale komisyonun kurulması .................................................................... 13 1.2.7. İhale ilan süreleri ...................................................................................... 14 1.2.8. İhale ve ön yeterlik dokümanlarının verilmesi, değişiklik ve açıklama 1.2.9.

yapılması ................................................................................................... 16

Tekliflerin ve başvuruların sunulması .................................................... 17 1.2.10. Tekliflerin değerlendirilmesi .................................................................. 20 1.2.11. İhalenin karara bağlanması ve onaylanması ........................................... 22 1.2.12. Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmeye davet ............. 23 1.2.13.

İhalenin sözleşmeye bağlanması ve sonuç bildirimi .............................. 24 1.2.14. Elektronik İhale ................................................................................................... 24 1.3.

Elektronik ihalenin yararları ..................................................................... 26 1.3.1. Elektronik ihalenin sakıncaları ................................................................. 27 1.3.2. Yasal düzenlemeler ................................................................................... 27 1.3.3.

2. ELEKTRONİK KAMU ALIMLARI PLATFORMU ............................ 33 Elektronik Kamu Alımları Platformu Gelişimi ................................................... 34 2.1. EKAP İstatistikleri .............................................................................................. 38 2.2.

EKAP Uygulamaları ........................................................................................... 39 2.3. İdarelere yönelik uygulamalar .................................................................. 39 2.3.1.

İsteklilere yönelik uygulamalar ................................................................ 45 2.3.2. Vatandaşlara yönelik uygulamalar ........................................................... 48 2.3.3.

EKAP Altyapısı ................................................................................................... 54 2.4. EKAP Kalite Standartları .................................................................................... 55 2.5.

v

3. İLLER BANKASI BİLGİ SİSTEMİ (İL-BİS) ....................................... 57 İL-BİS’in Gelişimi .............................................................................................. 57 3.1. İL-BİS Uygulamaları ........................................................................................... 58 3.2.

Bankacılık modülü .................................................................................... 58 3.2.1.

Muhasebe modülü ..................................................................................... 59 3.2.2. Yetkilendirme modülü .............................................................................. 60 3.2.3. Satınalma modülü ..................................................................................... 61 3.2.4. İnsan kaynakları (Personel) modülü ......................................................... 61 3.2.5. İhale modülü ............................................................................................. 62 3.2.6.

İL-BİS Altyapısı .................................................................................................. 67 3.3.

SONUÇ VE ÖNERİLER ............................................................................ 69

KAYNAKLAR ............................................................................................................... 75 ÖZGEÇMİŞ .................................................................................................................... 79

vi

ÇİZELGELERİN LİSTESİ

Çizelge Sayfa

Çizelge 2.1. EKAP’a getirilen yenilikler ............................................................................ 34

Çizelge 2.2. Rakamlarla EKAP ......................................................................................... 38

Çizelge 2.3. EKAP uygulamaları ...................................................................................... 51

Çizelge 3.1. İL-BİS modülleri ............................................................................................... 58

Çizelge 3.2. Bankacılık modülü alt menüleri ................................................................... 59

Çizelge 3.3. Muhasebe modülü alt menüleri .................................................................... 60

Çizelge 3.4. Yetkilendirme modülü alt menüleri ................................................................ 60

Çizelge 3.5. Satınalma modülü alt menüleri .................................................................... 61

Çizelge 3.6. İnsan kaynakları modülü alt menüleri ......................................................... 61

Çizelge 3.7. İhale işlemleri alt menüsü 1. kırım menüleri ............................................... 62

vii

ŞEKİLLERİN LİSTESİ

Şekil Sayfa

Şekil 1.1. Temel ilkeler .................................................................................................... 4

Şekil 1.2. İhale öncesi işlemler ........................................................................................ 7

Şekil 1.3. İhale usulleri .................................................................................................... 10

Şekil 2.1. EKAP istatistikleri ........................................................................................... 38

Şekil 3.1. İL-BİS mimarisi ............................................................................................... 68

viii

RESİMLERİN LİSTESİ

Resim Sayfa

Resim 2.1. EKAP ana sayfa .................................................................................................. 33

Resim 2.2. EKAP ihale kayıt ekranı .................................................................................... 39

Resim 2.3. EKAP ihtiyaç raporu oluşturma ekranı ............................................................ 40

Resim 2.4. EKAP teknik şartname yükleme ekranı ........................................................... 41

Resim 2.5. EKAP doğrudan temin kayıt ekranı .................................................................. 42

Resim 2.6. EKAP ihale komisyonu işlemleri ekranı .......................................................... 44

Resim 2.7. EKAP sözleşme fesih ekranı ............................................................................. 44

Resim 2.8. M-EKAP vatandaş işlemleri ve ihale arama ekranı ......................................... 46

Resim 2.9. M-EKAP yasaklılık sorgulama ve kamu ihale bülteni ekranı ....................... 47

Resim 2.10. EKAP ihale arama ekranı ................................................................................ 48

Resim 2.11. EKAP kamu ihale bülteni indirme ekranı .................................................... 49

Resim 2.12. EKAP yardım portalı ekranı ........................................................................ 50

Resim 3.1. İL-BİS ihale kayıt ekranı ................................................................................... 63

Resim 3.2. İL-BİS ihale ilanı yayımlama ekranı ................................................................ 64

Resim 3.3. İL-BİS ihale komisyonu ekranı ......................................................................... 64

Resim 3.4. İL-BİS doküman alanlar ekranı ........................................................................ 65

Resim 3.5. İL-BİS teklifler ekranı ....................................................................................... 65

Resim 3.6. İL-BİS ihale karar bilgileri ekranı .................................................................... 66

Resim 3.7. İL-BİS yüklenici ile sözleşme ekranı ............................................................... 67

ix

KISALTMALAR

Bu çalışmada kullanılmış olan kısaltmalar, açıklamaları ile birlikte aşağıda sunulmuştur.

Kısaltmalar Açıklamalar

AB Avrupa Birliği

ABD Amerika Birleşik Devletleri

B2B Business to Business (Firmadan Firmaya)

DPT Devlet Planlama Teşkilatı

E-devlet Elektronik Devlet

E-dönüşüm Elektronik Dönüşüm

E-ihale Elektronik İhale

E-imza Elektronik İmza

EKAP Elektronik Kamu Alımları Platformu

E-posta Elektronik Posta

E-teklif Elektronik Teklif

GB Gigabayt

GİTES Girdi Tedarik Stratejisi

İKN İhale Kayıt Numarası

İL-BİS İller Bankası Bilgi Sistemi

J2EE Java 2 Enterprise Edition

KDV Katma Değer Vergisi

KİK Kamu İhale Kurumu

KSP Kamu Satınalma Platformu

MB Megabayt

MBit Mega bit

M-EKAP Mobil Elektronik Kamu Alımları Platformu

M-imza Mobil İmza

MPLSVPN Multi Protocol Label Switching–Virtual Protocol Network

OKAS Ortak Kamu Alımları Sözlüğü

ÖDÖP Öncelikli Dönüşüm Programı Eylem Planı

SUKAP Su Kanalizasyon ve Altyapı Projeleri

1

GİRİŞ

Doksanlı yıllarda ve 2000’li yılların başlarında yaşanan teknolojik gelişmeler insan

yaşantısını tüm yönleriyle yeniden şekillendirmiş ve bütün akademik disiplinleri

etkilemiştir. Bilişim ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi sadece klasik anlamdaki devlet

anlayışını değil aynı zamanda devletin bürokrasi ve işleyiş tarzını da etkilemiş ve

değiştirmiştir (Oğurlu, 2014: 17-18). Bilişim ve iletişim teknolojilerinin sağladığı yeni

imkânlar, kamu yönetimi anlayışında yeni oluşumları beraberinde getirmiştir. Bilişim

teknolojileri sayesinde devlet ve vatandaş arasında yeni iletişim şekilleri ortaya çıkmıştır.

Bu sayede, bürokrasinin azaltılarak iş ve işlemlerin hızlandırılması, verimliliğin

yükseltilmesi ve karar alma süreçlerinde etkinliğin artırılması, şeffaflığın, hesap

verilebilirliğin sağlanması ve maliyetlerin azaltılması mümkün olmaktadır (Devlet

Planlama Teşkilatı [DPT], 2006a: 32-33).

Bilişim ve iletişim teknolojilerinin ilerlemesi ışığında yeni devlet anlayışının en

büyük parçası olarak e-devlet çalışmalarının büyük bir hızla gerçekleştirildiği ülkemizde

kamu ihalelerinin şeffaflaşması, hesap verilebilirliğinin sağlanması, hızlanması ve

maliyetlerin azalması amacıyla ihalelerin dijitalleşmesi ihtiyacı doğmuş, bu kapsamda ise

2010 yılında Elektronik Kamu Alımları Platformu faaliyete geçirilmiştir. Bu platform ile

birlikte ihale işlemleri çok daha kolay bir hal almış ve çok büyük tasarruf sağlanmıştır.

Bu çalışmanın amacı, yeni bir sistem olan elektronik ihale sisteminin İller

Bankasında uygulanabilirliğini değerlendirmek; İller Bankası Bilgi Sistemi İL-BİS ile

EKAP arasında entegrasyonun sağlanabilirliğini inceleyerek elektronik ihale sisteminin

İller Bankasında uygulanması aşamasında öneriler getirmektir.

Bu çalışmada temel olarak kamu ihale süreci ele alınarak elektronik ihale sistemi ile

İller Bankasında uygulanabilirliği incelenmektedir. Birinci bölümde kamu ihale süreci

ayrıntılı olarak incelenerek elektronik ihalenin tanımı yapılmış, faydaları ve sakıncaları ele

alınmış ve yasal düzenlemeler hakkında ayrıntılı bilgi sunulmuştur.

İkinci bölümde Türkiye’deki kamu alımlarının gerçekleştirildiği platform olan

Elektronik Kamu Alımları Platformu mercek altına alınmış platformun süreç içinde

gelişimi ile hâlihazırda sunduğu hizmetler incelenerek altyapısı hakkında bilgiler ile

istatistiki bilgiler sunulmuştur.

2

Üçüncü bölümde ise İller Bankası Bilgi Sistemi olan İL-BİS incelenmiş, İL-BİS in

gelişimi ve uygulamaları ele alınmıştır. Sonuç ve Öneriler kısmında ise bu iki sistemin

entegrasyonu incelenerek İller Bankası için elektronik ihale sürecine ilişkin öneriler

getirilmektedir.

3

1. İHALE SÜRECİ VE ELEKTRONİK İHALE

İhale Kavramı 1.1.

İhale, kökeni itibariyle Arapça bir kelime olup, Türk Dil Kurumu sözlüğünde “İş,

mal ve benzerini birçok istekli arasından en uygun şartlarla kabul edene verme, eksiltme

veya artırma” şeklinde tanımlanmaktadır (İhale, 2016). 2015 yılı Kamu Alımları raporunda

ise ihale tanımı şu şekilde yer almaktadır: “İhale: Kamu İhale Kanununda yazılı usul ve

şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi

üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin

imzalanması ile tamamlanan işlemlerdir ” (Kamu İhale Kurumu, 2016: IV).

İhale Süreci 1.2.

Bir ihtiyacın ortaya çıkmasıyla başlayan ve devamında kanun koyucu tarafından

belirlenen kriterlere devam ederek sonunda idarenin ihtiyacını özel sektör firmalarından

karşılaması ile sonuçlanan süreç ihale süreci olarak adlandırılır.

İhtiyacın ortaya çıkması 1.2.1.

Kamudaki tüm satın alma süreci belirli bir ihtiyacın ortaya çıkması ile başlar. Kamu

İhale Kanunu hükümlerine göre idareler, diğer temel ilkelerin yanı sıra ihtiyaçların uygun

şartlarla ve zamanlarda karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla da

yükümlüdürler. Bu nedenle, ihale sürecinin ilk adımı olarak ihtiyacın doğru tespit

edilmesi büyük önem arz etmektedir. İdarece tespit edilen ihtiyacın giderilebilmesi için

yeterli ödeneğe sahip olunması zorunludur. 4734 sayılı Kanun’da ödeneği bulunmayan

hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacağı hükme bağlanmıştır. Diğer taraftan idarelerin

süreklilik arz eden ihtiyaçlarının giderilebilmesi için, ertesi mali yıl bütçesi yürürlüğe

girmeden önce ihalenin başlaması ve sonuçlandırılması mümkün bulunmaktadır. İhale ile

satın almalarda ilgili kamu kuruluşu, hizmeti kendi personeli tarafından yürütmek yerine,

özel sektöre yaptırabilmektedir. Kamu alımları sürecinde idarelerce tespit edilen ihtiyacın

karşılanması, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin bütçesinde yeterli ödeneğe sahip

olunması ile mümkündür. İstisnalar hariç ödeneği bulunmayan hiçbir iş için idareler ihale

yapamazlar (Kamu İhale Kanunu, 2002).

4

Kamu alımlarının gerçekleştirilebilmesi için, devletin kalkınma planı ve yıllık

programlarını uygulamaya koyması ve bütçede belirtilen koşullar çerçevesinde hareket

edilmesi gerekir. Belirlenmiş plan ve programların uygulanması, mali kaynakların

programda gösterilen amaçlara tahsis edilmesiyle mümkündür. Mali kaynakların elde

edilmesi ve programların amaçlarına tahsisi bütçe ile olmakta plan, program ve bütçe

arasındaki hukuki bağlantı da kurulmuş olmaktadır. 2002 yılında halen yürürlükte olan

Devlet İhale Kanunu’nun yanında Kamu İhale Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunun amacı

“kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan ya da kaynağı kullanan

kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve yöntemleri

belirlemek” tir (Gözübüyük, 2010; Kamu İhale Kanunu, 2002).

Şekil 1.1. Temel ilkeler

Teknik şartnamenin hazırlanması 1.2.2.

İhtiyacın tespitinden sonra alınacak mal hizmet ya da yapım işlerinin özelliklerinin

belirlenmesi amacıyla idarelerin ilgili birimlerince bir teknik şartname hazırlanır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununda teknik şartnamenin hazırlanması 12 inci

maddede detaylı şekilde açıklanmıştır. İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım

işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması

esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce

İhalelerde Temel İlkeler

Saydamlık

Rekabet

Eşitlik

Güvenilirlik Gizlilik

Kamuoyu denetimi

İhtiyaçların uygun şartlar ve zamanda karşılanması

Kaynakların verimli

kullanımı

5

hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla,

teknik şartnameler 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun hükümlerine göre hazırlattırılabilir

(Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 12).

Ayrıca Kamu İhale Kanununun 12. maddesinde; İhale konusu mal veya hizmet

alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik

şartnamelerde yer verileceği, belirlenecek teknik kriterler verimliliği ve fonksiyonelliği

sağlamaya yönelik olacağı, rekabeti engelleyici hususlar içermeyeceği ve bütün istekliler

için fırsat eşitliği sağlayacağı ile teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası

teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler ile yapılacağı, bu

şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verileceği belli bir marka, model,

patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemeyeceği ve belirli bir marka veya modele

yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyeceği, ancak, ulusal ve/veya uluslararası

teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün

olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model

belirtilebileceği hükme bağlanmıştır (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 12).

Yaklaşık maliyet belirlenmesi 1.2.3.

Teknik şartnamenin hazırlanması aşamasından sonra alınması mal, hizmet veya

yapım işi için bir fiyat araştırması yapılarak söz konusu alımın olası fiyatı, kanunda geçen

ismi ile yaklaşık maliyeti belirlenir.

Yaklaşık maliyet, 30.07.2003 tarihinde yayımlanan değişikle birlikte Kamu İhale

Kanunun 9 uncu maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır: “Mal veya hizmet alımları ile

yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak KDV

hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap

cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez,

isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz” (T.C.

Resmi Gazete, 2003a).

Yaklaşık maliyetin belirlenmesi sırasında mevzuatta bulunan ilkelere göre hareket

edilmesi gerekmektedir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa dayanılarak çıkarılan uygulama

yönetmeliklerinde bulunan yaklaşık maliyet ilkeleri bulunmaktadır. Aşağıda Hizmet Alımı

İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde bulunan ilkeler belirtilmiştir:

6

1) “İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle

ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir

hesap cetvelinde gösterilir.

2) Ön ilan yayımlanmadan önce tahmini alım miktarı esas alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet, ihale ve ön yeterlik ilanı öncesi alım miktarı ve diğer hususlar göz önünde

bulundurularak yeniden hesaplanabilir.

3) İhale konusu işin bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.

4) İhale konusu işte kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli

hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine

konulur.

5) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte

açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.

6) Yaklaşık maliyetlerin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık

hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı

danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir” (T.C. Resmi Gazete, 2009a).

Uygulanacak ihale usulünün tespiti 1.2.4.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu üç ihale yöntemi öngörmüştür, bunlar Kanunda

belirtilen sırasıyla; açık ihale usulü, belli istekliler arasında ihale usulü ve pazarlık

usulüdür. Bahsi geçen usullerden ilki olan açık ihale usulü bütün isteklilerin teklif

verebildiği ihale yöntemi olup, Kamu İhale Kanunun 5. maddesinde belirtilen temel ihale

usullülerinden ilkidir. Belli istekliler arasında ihale usulü de temel ihale usullerinden birisi

olmakla beraber açık ihale usulünden farkı, teklif verebilmenin ön şartı olarak istekliler

arasında bir ön yeterlik değerlendirmesi yapılması ve bu değerlendirmeyi başarıyla

geçebilen isteklilerin teklif verebilmesi olarak açıklanabilir. Bu ihale türünde ihaleye davet

edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az

olması halinde ihale iptal edilir. Pazarlık usulü ise temel bir ihale yöntemi olmayıp ancak;

diğer iki usulün uygulanmasına rağmen ihalenin sonuçlanamaması, idarenin öngöremediği

durumlar, kanunda belirtilen acil durumlar ve özel şartlar altında uygulanabilecek bir

yöntemdir. Pazarlık usulünün diğer usullerden farkı ihale sürecinin daha kısa sürmesi ve

kimi hallerde idarenin ilana çıkmaksızın kendi belirlediği üç istekliye teklif

götürebilmesidir. Yukarıda bahsi geçen usuller dışında, bir ihale yöntemi olmayan ve

karşılanacak ihtiyacın her yıl güncellenen belli bir tutarı aşmaması, tekel niteliğinde

olması, taşınmaz alımı veya kiralanması gibi durumlarda idarelerin ihale komisyonu

kurmaksızın ihtiyaçlarını doğrudan piyasa araştırması yaparak temin edebilmelerine olanak

7

sağlayan doğrudan temin yöntemi de bulunmaktadır. Sonuç itibariyle, bir ihale yöntemi

olmayan doğrudan temin dışında, diğer tüm yöntemlerde, en az üç istekli olmak üzere,

mümkün olduğunca çok isteklinin katılımının sağlanması amaçlanmıştır (İlhan,2013:8).

Şekil 1.2. İhale öncesi işlemler

Açık ihale usulü

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 19 uncu maddesinde Açık İhale usulü; “bütün

isteklilerin teklif verebildiği usul” olarak tanımlanmıştır. Kanunun 5. maddesinde

belirtilen iki temel ihale usulünden biridir (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 19).

Çerçeve antlaşmalar

2008 yılında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa eklenen çerçeve antlaşmalar bahsi

geçen kanunda, “bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla istekli arasında, belirli

bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve mümkün olan hallerde

öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen anlaşmayı ifade eder” şeklinde

İhtiyacın Belirlenmesi

Teknik Şartnamenin Hazırlanması

Yaklaşık Maliyetin Hesaplanması

Uygulanacak İhale Usulünün Tespiti

8

tanımlanmaktadır (T.C. Resmi Gazete, 2008). Çerçeve antlaşmaların kullanım şekli yine

aynı kanunun ek 2 inci maddesinde açıklanmıştır.

“(Ek: 1/6/2007-5680/2 md.; Değişik: 20/11/2008-5812/27 md.) İdareler ihtiyaç duydukları mal

ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak açık ihale veya belli istekliler arasında ihale

usulünü uygulamak kaydıyla çerçeve anlaşmalar yapabilir. Çerçeve anlaşmalar rekabeti engelleyici,

sınırlayıcı veya bozucu şekilde kullanılamaz.

“Çerçeve anlaşma kapsamında temin edilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işleri Kanunun 13

üncü maddesine göre ilan edilir. Çerçeve anlaşma kapsamında karşılanması planlanan tahmini

ihtiyaç miktarları ilanda gösterilir.

Teminat alınmasına ilişkin hükümler hariç olmak üzere, ihalelerin sözleşmeye bağlanması

hakkında bu Kanunda yer alan hükümler çerçevesinde, süresi kırk sekiz ayı geçmemek üzere

çerçeve anlaşma imzalanır ve sonuçlar Kamu İhale Bülteninde ilan edilir.

Çerçeve anlaşmalar, koşulların tamamının baştan belirlendiği hallerde, bir istekli ile de

yapılabilir. Birden fazla istekli ile yapılacak çerçeve anlaşmalarda istenilen şartları karşılayan yeterli

sayıda teklif sunulması kaydıyla çerçeve anlaşmaya taraf olacak istekli sayısı üçten az olmamak

üzere ihale dokümanında belirtilir. Çerçeve anlaşmaların bir istekli ile yapıldığı haller hariç, yapılan

değerlendirme sonucunda teklifleri geçerli kabul edilen istekliler, ekonomik açıdan en avantajlı

tekliften başlanmak suretiyle sıralanarak listeye alınır. Çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli sayısının

üçün altına inmesi halinde, mevcut çerçeve anlaşmanın sona erdiği taraflara bildirilir.

Koşulların tamamının baştan belirlendiği çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımlarda

isteklilerden ilk tekliflerini aşmamak kaydıyla yeniden teklif alınabilir. Koşulların tamamının baştan

belirlenmediği hallerde ise çerçeve anlaşma koşullarında esaslı değişiklik yapılmaması kaydıyla

isteklilerden yeniden teklif alınır.

İsteklilere ihale konusu işin karmaşıklığı ve özgünlüğü gibi hususlar dikkate alınarak tekliflerini

sunmaları için yeterli süre tanınır.

İstekliler yeterliklerinin devam ettiğini on iki ayda bir belgelendirir. Yeterliği devam etmeyenler

ile teklif vermeye davet edildiği halde iki kez geçerli teklif vermeyen isteklilerin çerçeve anlaşmaları

feshedilir.

Münferit sözleşmeye davet edildiği halde ihale dokümanında belirtilen süre içerisinde sözleşme

imzalamayan istekliyle yapılan çerçeve anlaşma feshedilir ve istekli hakkında 58 inci madde

hükümleri uygulanır.

Münferit sözleşme aşamasına ilişkin olarak bu Kanunun 6, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 54, 55

ve 56 ncı maddeleri uygulanmaz. Bu maddelerde belirtilen hususlar dahil çerçeve anlaşma

kapsamında yapılacak alımların usul ve esasları ile nitelik ve kapsamını belirlemeye ve sınırlar

koymaya, sözleşme düzenlenmesine gerek görülen durumlarda sözleşmelerin şeklini ve kapsamını

belirlemeye Kurum yetkilidir.

Çerçeve anlaşma yapılmış olması, idareye alım yapma yükümlülüğü getirmez. İdare, çerçeve

anlaşma kapsamındaki ihtiyaçlarını bu Kanunda yer alan diğer usulleri kullanmak suretiyle de temin

edebilir” (T.C. Resmi Gazete, 2008).

9

Dinamik alım sistemi

Dinamik alım sistemi, çerçeve anlaşma gibi ihale mevzuatına 2008 yılında dahil

olmuş yeni bir alım yöntemidir. Kanundaki tanıma göre, dinamik ihale sistemi, “ihale

dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini

sağlayan bütün isteklilerin sisteme kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların

tedarikine yönelik tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini ifade eder.”

Kamu İhale Kanununun ek 4 üncü maddesi dinamik alım sisteminin kullanımını

anlatmaktadır.

“Dinamik alım sistemi, piyasada mamul olarak bulunan malların elektronik ortamda alımında

kullanılabilir. Sistemin kurulmasında açık ihale usulü uygulanır. Dinamik alım sistemi rekabeti

engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde işletilemez.

Sistemin tesis edileceği hususu Kamu İhale Bülteninde ilan edilmek suretiyle duyurulur. İhale

dokümanında; planlanan alımın niteliği, türü ve miktarının yanı sıra satın alma sistemine, bu

sistemin işletilmesinde kullanılacak elektronik ekipmana, sisteme teknik olarak bağlanabilmek için

gerekli düzenlemelere, sistemin işleyişini düzenleyen kurallara ve diğer hususlara ilişkin bilgilere

yer verilir.

Yeterlik kriterlerini sağlayan ve ihale dokümanında yer alan şartlara uygun ön teklif veren bütün

isteklilere sisteme dahil olma imkânı verilir. Ön teklifler ihale dokümanında yer alan şartlara uygun

olduğu sürece sürekli olarak geliştirilebilir.

Ön tekliflerin değerlendirilmesi, verildikleri tarihten itibaren on beş gün içinde tamamlanır.

Teklif vermeye davetin henüz yapılmamış olması halinde değerlendirme süresi on beş güne kadar

bir defa uzatılabilir.

Dinamik alım sisteminin tesis edildiği veya sistemin kurulmasından vazgeçildiği ile ön tekliflerin

sisteme kabul veya reddedildikleri hususu isteklilere karar alındıktan sonra en geç üç gün içinde

bildirilir.

Her bir alım için sisteme kabul edilmiş istekliler teklif vermeye davet edilir. Yapılacak alımlar bu

davetten en az on beş gün önce basitleştirilmiş ilan yoluyla duyurulur. Sisteme kabul edilen bütün

istekliler, tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınmak suretiyle teklif vermeye davet edilir.

Teklifler, ihale dokümanında belirtilen esaslara göre değerlendirilmek suretiyle alım

sonuçlandırılır ve sözleşmeye bağlanır.

Dinamik alım sisteminin süresi kırk sekiz aydan fazla olamaz.

Dinamik alım sisteminde yapılacak ihalelerde Elektronik Kamu Alımları Platformu kullanılır.

Sisteme kabul edilmeye ve sistemin yürütülmesine ilişkin olarak herhangi bir ücret talep edilmez.

Dinamik alım sistemi dahilinde yapılacak alımlara ilişkin sözleşme düzenlenmesi gerekli haller

ile bu sözleşmelerin şeklini ve kapsamını belirlemeye Kurum yetkilidir” (T.C. Resmi Gazete, 2008)

10

Belli istekliler arasında ihale usulü

4734 sayılı Kamu İhale kanununun 20 inci maddesinde belli istekliler arasında ihale

usulü; “yapılacak ön yeterlik değerlendirilmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin

teklif verebildiği usul” olarak tanımlanmış olup (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 20),

aynı maddede; “Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık

ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin

ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihalelerinin bu usule göre

yaptırılabileceği” hükme bağlanmıştır (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 20).

Şekil 1.3. İhale usulleri

Pazarlık usulü

Pazarlık usulü, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21. Maddesinde, aynı maddede

bulunan ve aşağıda da belirtilen hallerde kullanılabilen, “ihale sürecinin iki aşamalı olarak

gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme

yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usul" olarak tanımlanmıştır


4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21.maddesinde bulunan ve aşağıda da belirtilen

hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir.

Açık ihale usulü

Belli istekliler arasında ihale usulü

Pazarlık usulü ile ihale

Çerçeve Antlaşmalar

Dinamik Alım Sistemi

Elektronik Eksiltme

11

a) “Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması.

b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin

ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

d) İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması.

e) İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi.

f) Ek: 30/7/2003-4964/14 md.) İdarelerin yaklaşık maliyeti ellimilyar Türk Lirasına (Yüzyetmişyedibin beşyüzellialtı Türk Lirasına)

1 kadar olan mamul mal, malzeme veya

hizmet alımları” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 21).

Elektronik eksiltme

Elektronik eksiltme kanunda şu şekilde tanımlanmıştır: “Tekliflerin

değerlendirilmesinin ardından elektronik ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların

veya belirli teklif unsurlarına ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle

otomatik değerlendirme metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve

sıralandırılması şeklinde tekrar eden işlemleri ifade eder” (T.C Resmi Gazete, 2008). 4734

sayılı Kamu İhale Kanununun ek 5 inci maddesinde elektronik eksiltme yönteminin

kullanım şekli belirtilmektedir.

“İlan ve ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, açık ihale, belli istekliler arasında ihale ve 21

inci maddenin (a), (d) ve (e) bentleri uyarınca yapılan pazarlık usulü ihalede tekliflerin

değerlendirilmesi aşamasının tamamlanmasından sonra elektronik eksiltme yapılabilir. Dinamik

alım sistemi ve çerçeve anlaşma kapsamında yapılan ihalelerde de elektronik eksiltme uygulanabilir.

48 inci madde uyarınca yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise elektronik eksiltme

uygulanmaz.

Elektronik eksiltme ancak ihale konusu alımın bütün teknik özelliklerinin net olarak belirlendiği

hallerde kullanılabilir.

Elektronik eksiltmeye başlamadan önce ihale dokümanında belirlenen şartlara göre tekliflerin ilk

değerlendirmesi yapılır.

Yeterli kabul edilen istekliler elektronik ortamda yeniden teklif vermeye aynı anda davet edilir.

Davette, eksiltmenin başlama tarihi ve saati ile kullanılmakta olan elektronik araca isteklinin

bağlantı kurabilmesi için gerekli bütün bilgilere yer verilir. Elektronik eksiltmenin her aşamasını

gösteren bir zaman çizelgesi davet ile birlikte iletilir. Birbirini izleyen birden fazla aşamada

1 Kamu İhale Kurumu’nun 01.02.2016 – 31.01.2017 dönemini kapsayan 2016/1 sayılı Tebliği ile

29/01/2016 tarihli ve 29608 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

12

elektronik eksiltme yapılabilir. Davetin gönderildiği tarihten iki iş günü geçmeden eksiltmeye

başlanamaz.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği hallerde,

yapılan ilk değerlendirme sonucu ile eksiltmede verilen yeni tekliflere göre sıralamayı düzenleyen

matematiksel formül de davette bildirilir. Bu formül, ihale ilanında veya ihale dokümanında

belirtildiği şekilde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin tespitinde kullanılan bütün unsurların varsa

nispi ağırlıklarını da içerir.

Elektronik eksiltmenin her aşamasında, o andaki sıralamalarını öğrenebilmeleri için gerekli

bilgiler anında isteklilere ulaştırılır. İhale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, diğer isteklilerin

teklifleri hakkında bilgiler ve eksiltmenin herhangi bir aşamasındaki istekli sayısı da duyurulabilir.

Ancak elektronik eksiltme süresince isteklilerin kimlikleri açıklanamaz.

Elektronik eksiltme aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçının gerçekleşmesi halinde sona

erdirilir:

a) Eksiltmeye katılım için yapılan davette eksiltmenin tamamlanacağı belirtilen tarih ve saatin dolması.

b) Yeni tekliflerin verilebilmesine ilişkin olarak davette bildirilen bekleme süresi içinde asgari fark aralığını sağlayan tekliflerin alınamaması.

c) Davette bildirilen tur sayısının tamamlanması” (T.C Resmi Gazete, 2008).

İhale ve ön yeterlik dokümanları 1.2.5.

İhale ve ön yeterlik dokümanın içeriği ve idari şartnamelerde yer alması ile ilgili

hususlar, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 27. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir:

“İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin

projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler

bulunur. Ön yeterlik dokümanında ise adaylarda aranılan şartlara, ön yeterlik kriterlerine ve gerekli

diğer belge ve bilgilere yer verilir.

İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

a) İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı.

b) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası.

c) İhale usulü, ihale tarih ve saati ile tekliflerin nereye verileceği.

d) İsteklilere talimatlar.

e) İsteklilerde aranılan şartlar, belgeler ve yeterlik kriterleri.

f) İhale dokümanında açıklama isteme ve yapılma yöntemleri.

g) Tekliflerin geçerlilik süresi.

h) (Değişik: 30/7/2003-4964/18 md.) İhaleye konsorsiyumların teklif verip veremeyeceği, ihale

konusu işin tamamına veya bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olup olmadığı, mal alımı

ihalelerinde alternatif teklif verilip verilemeyeceği, verilebilecekse alternatif tekliflerin nasıl

değerlendirileceği.

i) Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin teklif fiyatına dahil olacağı.

13

j) Tekliflerin alınması, açılması ve değerlendirilmesinde uygulanması gereken ve bu Kanunda

belirtilen usul ve esaslar.

k) İhale kararının alınmasından sözleşmenin imzalanmasına kadar uygulanması gereken ve bu

Kanunda belirtilen usul ve esaslar.

l) İhalenin sadece yerli isteklilere açık olup olmadığı ve yerli istekliler lehine fiyat avantajı

uygulanıp uygulanmayacağı.

m) Teklif ve sözleşme türü.

n) Geçici ve kesin teminat oranları ile teminatlara ait şartlar.

o) (Değişik: 30/7/2003-4964/18 md.) İhale saatinden önce ihalenin iptal edilmesinde idarenin

serbest olduğu.

p) Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesinde idarenin serbest olduğu.

r) İhale konusu işin başlama ve bitirme tarihi, yapılma yeri, teslim şartları ve gecikme halinde

alınacak cezalar.

s) Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı ile

sözleşme konusu işler için eğer ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği.

t) (Değişik: 30/7/2003-4964/18 md.) Süre uzatımı verilebilecek haller ve şartları ile sözleşme

kapsamında yaptırılabilecek iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler.

u) Vergi, resim ve harçlar ile sözleşme ile ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği.

v) Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin

şartlar.

y) Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar.

z) Anlaşmazlıkların çözümü” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 27).

İhale onayının alınması 1.2.6.

Yaklaşık maliyet hesaplandıktan ve uygulanacak ihale usulü belirlendikten sonra

ilgili yaklaşık maliyet dokümanları ihale yetkilisi onayına sunularak ihale onay belgesi

düzenlenir. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 7 inci maddesinde ihale işlem dosyası

başlığı adı altında, ihale onayının alınması ile ilgili şu ifadeye yer verilmiştir: “İhalesi

yapılacak her iş için bir işlem dosyası düzenlenir. Bu dosyada ihale yetkilisinden alınan

onay belgesi ve eki yaklaşık maliyete ilişkin hesap cetveli, ihale dokümanı, ilân metinleri,

adaylar veya istekliler tarafından sunulan başvurular veya teklifler ve diğer belgeler, ihale

komisyonu tutanak ve kararları gibi ihale süreci ile ilgili bütün belgeler bulunur” (Kamu

İhale Kanunu, 2002: Madde 7).

İhale komisyonun kurulması 1.2.7.

İhale onayının alınmasının ardından ihale komisyonu, ihale yetkilisi tarafından bir

başkan, ikisi işin uzmanı ve biri de muhasip üye olmak şartıyla en az beş ve tek sayıda

kişiden oluşturulur. Bahsi geçen komisyon için aynı şartlarla yedek üyeler de belirlenir.

14

4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 6 ıncı maddesinde ihale komisyonu kurulması ile ilgili

olarak şu şekilde hüküm bulunmaktadır:

“İhale yetkilisi, biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı olması şartıyla, ilgili

idare personelinden en az 4 (dört) kişinin ve muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personelin

katılımıyla kurulacak en az 5 (beş) ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu, yedek üyeler de

dahil olmak üzere görevlendirir.

İhaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, bu Kanun

kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 6).

İhale ilan süreleri 1.2.8.

İhale komisyonu oluşturulduktan sonra idare kısa adı EKAP olan Elektronik Kamu

Alım Platformu üzerinden ihale ilanı oluşturur. Bu ilanın yayında kalma süreleri daha önce

belirlenen ihale usulü ile işe ait yaklaşık maliyetin kanunda belirlenen eşik değerlerin

altında ya da üstünde olmasına göre değişmektedir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 13 üncü maddesinde ihale ve ön yeterlik

ilanları ile ilgili olarak şu hükümler bulunmaktadır:

“Bütün isteklilere tekliflerini hazırlayabilmeleri için yeterli süre tanımak suretiyle;

a)Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan

ihalelerden;

1)Açık ihale usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az kırk gün önce,

2)Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak olanların ön yeterlik ilânları, son

başvuru tarihinden en az ondurt gün önce,

3)Pazarlık usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az yirmi beş gün önce,

Kamu İhale Bülteninde en az bir defa yayımlanmak suretiyle yapılır.

Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan belli istekliler arasında yapılacak

ihalelerde ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterliği belirlenen adaylara ihale gününden en az

kırk gün önce davet mektubu gönderilmesi zorunludur.

b) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlerin altında kalan ihalelerden;

1)Yaklaşık maliyeti otuz milyar Türk Lirasına (Yüzaltıbin beşyüzotuzbir Türk Lirasına)1

kadar olan mal veya hizmet alımları ile altmışmilyar Türk Lirasına (İkiyüzonüçbin

1 Kamu İhale Kurumu’nun 01.02.2016 – 31.01.2017 dönemini kapsayan 2016/1 sayılı Tebliği ile 29/01/2016

tarihli ve 29608 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

15

yetmiş iki Türk Lirasına)1 kadar olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yedi

gün önce ihalenin ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin en az ikisinde,

2)Yaklaşık maliyeti otuz milyar (Yüzaltıbin beşyüzotuzbir Türk Lirası)2 ile altmışmilyar

Türk Lirası (İkiyüzonüçbin yetmiş iki Türk Lirası) 3

arasında olan mal veya hizmet

alımları ile altmışmilyar (İkiyüzonüçbin yetmiş iki Türk Lirası)4 ile beşyüzmilyar Türk

Lirası (Birmilyon yediyüzyetmişbeşbin altıyüzseksenaltı Türk Lirası)5 arasında olan

yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az ondurt gün önce Kamu İhale Bülteninde ve

işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde, 3) Yaklaşık maliyeti altmışmilyar Türk Lirasının (İkiyüzonüçbin yetmiş iki Türk Lirasının)6

üzerinde ve eşik değerin altında olan mal veya hizmet alımları ile beşyüzmilyar Türk

Lirasının (Birmilyon yediyüzyetmişbeşbin altıyüzseksenaltı Türk Lirasının)7 üzerinde ve

eşik değerin altında olan yapım işlerinin ihalesi, ihale tarihinden en az yirmibir gün önce

Kamu İhale Bülteninde ve işin yapılacağı yerde çıkan gazetelerin birinde,

En az birer defa yayımlanmak suretiyle ilân edilerek duyurulur.

Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlerin altında kalan belli istekliler arasında

yapılacak ihalelerde ön yeterlik ilânlarının son başvuru tarihinden en az yedi gün önce (b)

bendindeki süre hariç diğer usullere göre yapılması ve ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda

yeterliği belirlenen adaylara ihale gününden önce (b) bendindeki sürelere göre davet mektubu

gönderilmesi zorunludur.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) İlanların, elektronik araçlar ile hazırlanması ve gönderilmesi

halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi yedi gün kısaltılabilir.

İlan ile ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan

erişimin temin edilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi

ile belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak ihalelerde ön yeterliği belirlenen adaylara

yapılacak kırk günlük davet süresi beş gün kısaltılabilir.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) İdareler, yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik

değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihaleler için Kamu İhale Bülteninde ön ilan yapabilirler.

Uluslararası ilan yapılan haller dahil ön ilan yapılması halinde kırk günlük ilan ve davet süresi

yirmidört güne kadar indirilebilir.















16

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilanda aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

a) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresi. b) İhalenin adı, niteliği, türü ile mal ve hizmet alımlarında kalemler ve tahmini miktarlar,

yapım işlerinde ise işin yapılacağı yer, yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin

edilen fiziki miktarı veya kapsamı.

c) Çerçeve anlaşma yapılıp yapılmayacağı. d) İhalenin yapılacağı yer. e) İhale ilanının yılın hangi çeyreğinde yayımlanacağı.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilan yapılan hallerde, dördüncü fıkrada belirtilen süre

indiriminden faydalanılabilmesi için ihale ilanının ön ilan tarihinden itibaren en az kırk gün sonra

yayımlanması gerekir. Ön ilan yapılmış olması idareye ihale yapma yükümlülüğü getirmez.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilan yapılan hallerde ihalenin açık ihale veya belli

istekliler arasında ihale usullerinden biriyle gerçekleştirilmesi zorunludur.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/5 md.) Ön ilanlar Kamu İhale Bülteninde ücretsiz yayımlanır.

İlân edilecek ihalelerden hangilerinin, ayrıca Basın İlân Kurumu aracılığıyla Türkiye çapında

dağıtımı olan gazetelerin birinde ilân edileceğini belirlemeye Kurum yetkilidir.

İhalenin yapılacağı yerde gazete çıkmaması halinde ilân, aynı süreler içinde ilgili idare ile

hükümet ve belediye binalarının ilân tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile

yapılır. Bu işlemler bir tutanakla belgelenir.

İdareler, yukarıda belirtilen zorunlu ilânların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleleri,

uluslararası ilân veya yurt içinde çıkan başka gazeteler veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya

elektronik haberleşme (internet) yolu ile de ayrıca ilân edebilir. Ancak, uluslararası ilân yapılması

halinde yukarıda belirtilen asgarî ilân sürelerine on iki gün eklenir” (Kamu İhale Kanunu, 2002:

Madde 13).

İhale ve ön yeterlik dokümanlarının verilmesi, değişiklik ve açıklama yapılması 1.2.9.

İhale ilanı yayımlandıktan sonra ihaleye katılmak isteyen istekliler ihale dokumanı

satın almak zorundadırlar. İhale dokumanı EKAP üzerinden indirilebilir ya da idareden

satın alınabilir. Ayrıca dokümanları incelemek isteyen herkes ücretsiz olarak idarede bu

dokümanları inceleyebilir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 28. Maddesinde ihale ve ön yeterlik

dokümanlarının verilmesi, 29. Maddesinde ise ihale dokümanlarında değişiklik ve

açıklama yapılması ile ilgili aşağıdaki hükümler bulunmaktadır.

“İhale ve ön yeterlik dokümanı idarede bedelsiz görülebilir. Ancak, ön yeterlik veya ihaleye

katılmak isteyen isteklilerin bu dokümanı satın almaları zorunludur. (Ek cümle: 4/7/2012-6353/28

md.) İlan yapılmayan ihalelerde, ihale dokümanı sadece idare tarafından davet edilenlere satılır.

Doküman bedeli, basım maliyetini aşmayacak ve rekabeti engellemeyecek şekilde idarelerce tespit

edilir” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 28).

17

“İlân yapıldıktan sonra ihale dokümanında değişiklik yapılmaması esastır. Değişiklik yapılması

zorunlu olursa, bunu gerektiren sebep ve zorunluluklar bir tutanakla tespit edilerek önceki ilânlar

geçersiz sayılır ve iş yeniden aynı şekilde ilân olunur.

Ancak, ilân yapıldıktan sonra, tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini

etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya isteklilerce

yazılı olarak bildirilmesi halinde, ihale dokümanında değişiklikler yapılabilir. Yapılan bu

değişikliklere ilişkin ihale dokümanının bağlayıcı bir parçası olan zeyilname, son teklif verme

gününden en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde

ihale dokümanı alanların tamamına gönderilir. Zeyilname ile yapılan değişiklikler nedeniyle

tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması halinde, ihale tarihi bir defaya mahsus

olmak üzere en fazla yirmi gün zeyilname ile ertelenebilir. Zeyilname düzenlenmesi halinde,

teklifini bu düzenlemeden önce vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek, yeniden teklif verme

imkânı sağlanır.

Ayrıca, istekliler tekliflerini hazırlarken ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan

hususlarla ilgili olarak son teklif verme gününden yirmi gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama

talep edebilir. Bu talebin idarece uygun görülmesi halinde yapılacak açıklama, bu tarihe kadar ihale

dokümanı alan bütün isteklilere son teklif verme gününden on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını

temin edecek şekilde ve açıklama talebinde bulunan istekli belirtilmeksizin yazılı olarak gönderilir”


Tekliflerin ve başvuruların sunulması 1.2.10.

Tekliflerin hazırlanması ve sunulması

İhale dokümanlarında belirtilerek istenilen tüm belgeler bir zarfa konularak zarf

kapatılır firma yetkilisince kaşelenir ve imzalanır. Kanunda belirtilen şekilde zarfın üzerine

firmanın ticari unvanı adresi teklifin hangi ihale için olduğu ve ihaleyi düzenleyen

kurumun adresi yazılır. Ancak ihale ile ilgili ihale kayıt numarasının yazılması da yeterli

görülmektedir. Daha sonra zarf ihale saatinden önce ilgili idareye teslim edilir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 30. maddesinde tekliflerin hazırlanması ve

sunulması ile ilgili şu hükümler bulunmaktadır:

“Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen

bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata

esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın

yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının

tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine

uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif

mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması

zorunludur. Mal alımı ihalelerinde, ihale dokümanında alternatif teklif verilebileceğine dair hüküm

bulunması halinde, alternatif tekliflerde aynı şekilde hazırlanarak sunulur.

18

Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar sıra numaralı alındılar karşılığında

idareye verilir. Bu saatten sonra verilen teklifler kabul edilmez ve açılmaksızın iade edilir. Teklifler

iadeli taahhütlü olarak da gönderilebilir. Posta ile gönderilecek tekliflerin ihale dokümanında

belirtilen ihale saatine kadar idareye ulaşması şarttır. Postadaki gecikme nedeniyle işleme

konulmayacak olan tekliflerin alınış zamanı bir tutanakla tespit edilir.

Verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hali hariç, herhangi bir sebeple geri alınamaz ve

değiştirilemez” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 30).

Başvuru belgelerinin sunulması

Ön yeterlik şartı bulunan ihalelerde 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 31 inci

maddesinde bulunan “Ön yeterliğe katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler 30 uncu

maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen esas ve usullere uygun olarak idareye

sunulur” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 31) hükmü uygulanır.

Tekliflerin geçerlilik süresi

İsteklilerce ihaleye verilen tekliflerin ne kadar süre ile geçerli olduğu idari

şartnamede belirtilir ve ancak bir defa yine şartnamede “Tekliflerin geçerlilik süresi ihale

dokümanında belirtilir. İdarece ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme

koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla, en fazla ihale dokümanında

belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 32).

Geçici teminat

Teklif zarfında bulunması gereken geçici teminatlara ilişkin 4734 sayılı Kamu İhale

Kanununun 33. maddesinde “İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere,

istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır. İhale dokümanında belirtilmesi

şartıyla, danışmanlık hizmeti ihalelerinde geçici teminat alınması zorunlu değildir” (Kamu

İhale Kanunu, 2002: Madde 33) hükmü bulunmaktadır.

Teminat olarak kabul edilecek değerler

Kamu ihalelerinde teminat olarak kabul edilen değerler Kanunun 34. maddesinde

sıralanmıştır. Buna göre:

“Teminat olarak kabul edilecek değerler aşağıda gösterilmiştir:

a) Tedavüldeki Türk Parası.

19

b) (Değişik: 30/7/2003-4964/21 md.) Bankalar ve özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektupları.

c) Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler.

İlgili mevzuatına göre Türkiye’de faaliyette bulunmasına izin verilen yabancı bankaların

düzenleyecekleri teminat mektupları ile Türkiye dışında faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi

kuruluşlarının kontrgarantisi üzerine Türkiye’de faaliyette bulunan bankaların veya özel finans

kurumlarının düzenleyecekleri teminat mektupları da teminat olarak kabul edilir.

(c) bendinde belirtilen senetler ve bu senetler yerine düzenlenen belgelerden nominal değere faiz

dahil edilerek ihraç edilenler, anaparaya tekabül eden satış değeri üzerinden teminat olarak kabul

edilir.

Teminat mektupları dışındaki teminatlar ihale komisyonlarınca teslim alınamaz. Bunların

saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine yatırılması zorunludur.

İhale üzerinde kalan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye ait

teminat mektupları ihaleden sonra saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine teslim edilir. Diğer

isteklilere ait teminatlar ise hemen iade edilir. İhale üzerinde kalan istekli ile sözleşme imzalanması

halinde, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibine ait teminat sözleşme imzalandıktan

hemen sonra iade edilir.

Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir.

Her ne suretle olursa olsun, idarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir

konulamaz” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 34).

Teminat mektupları

İsteklilerin ihalelere teklif verirken yasayla izin verilen kuruluşlardan aldıkları

teminat mektupları hakkında Kamu İhale Kanununun 35. maddesinde şu şekilde hüküm

bulunmaktadır:

“Bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale

Kurumu yetkilidir.

32 nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak

kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde,

geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale

konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir.

İlgili mevzuatına aykırı olarak düzenlenmiş teminat mektupları kabul edilmez” (Kamu İhale

Kanunu, 2002: Madde 35).

20

Tekliflerin değerlendirilmesi 1.2.11.

İhale saatinde ihale komisyonu ihale zarflarını kaç teklifin olduğunu tutanakla tespit

ederek teslim alır ve hazır bulunanlara duyurur. Böylece ihaleye başlanır.

Komisyon zarfları Kanunun 30. maddesine inceler ve uygun bulunan zarflar teklif

verme sırasıyla açılır. Uygun bulunmayan zarflar açılmaz, ihale işlem dosyasına eklenmek

üzere ön ve arka yüzlerinin fotokopileri alınır, ihale sonuçlanıncaya kadar isteklilere teslim

edilmek üzere muhafaza edilir ve bu durum tutanak altına alınır.

Açılan zarflarda isteklilerin ihale dokümanlarında istenilen belgelerinin eksik olup

olmadığı, geçici teminatlarının ve teklif mektuplarının usulüne uygun olarak verilip

verilmediği kontrol edilerek tutanak altına alınır. Hazır bulunanlara teklif miktarları ve

yaklaşık maliyet açıklanarak değerlendirme yapılmak üzere oturum kapatılır.

İhale komisyonu oturumu kapattıktan sonra ihale tekliflerinin detaylı incelemesine

başlar. Bu aşamada komisyon inceleme ve değerlendirmede yaralanmak üzere net olmayan

hususlarda isteklilerden açıklama isteyebilir. Ancak bu açıklama belgelerin tamamlatılması

ya da tekliflerin değiştirilmesi şeklinde olamaz.

Detaylı incelemede, komisyon teklif mektubu ve teminatları uygun olan isteklilerin

tekliflerini yeterlik kriterlerine ve ihale dokümanlarında belirtilen şartlara uygunluğuna

göre değerlendirir ve birim fiyat teklif cetvellerinde matematiksel bir hata olup olmadığını

kontrol eder.

Tekliflerin alınması, açılması ve değerlendirmesi ile ilgili 4734 sayılı Kamu İhale

Kanunun 36 ve 37. maddelerinde şu hükümler bulunmaktadır:

“(Değişik birinci cümle: 30/7/2003-4964/23 md.) Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale

saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif

verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır.

İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına

uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle

birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne

uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne

uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı

açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir

teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve

21

tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır


“İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması

ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak

tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik

yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi

amacıyla istenilmez ve yapılmaz.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/11 md.) Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle

belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı

maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına

karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi

eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması

yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır

ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz

ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı

değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini

belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup

olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun

olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan

teklifler değerlendirme dışı bırakılır” (Kamu İhale Kanunu, 2002: madde 37).

Aşırı düşük teklifler

İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmede yaklaşık maliyete göre

teklifleri aşırı düşük olanları tespit eder ve Kanunun 38. maddesine göre işlem tahsis eder.

Bahsi geçen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 38. maddesinde aşağıdaki hükümler

bulunmaktadır.

“İhale komisyonu verilen teklifleri (Değişik: 6/2/2014-6518/47 md.) değerlendirdikten sonra,

diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları

tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli

olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin

yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

(Değişik: 6/2/2014-6518/47 md.) gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı

düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya

yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/12 md.; Değişik fıkra: 6/2/2014-6518/47 md.) Kurum, ihale konusu

işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti,

değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve

sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin

sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına

22

kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu

maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya

yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri

esas alır” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 38).

İhalenin karara bağlanması ve onaylanması 1.2.12.

Detaylı inceleme sonucunda teklifleri geçerli olanlar arasında yapılan

değerlendirmede ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren firma ihale konusu işi

yapmaya hak kazanır. İhale komisyonu ayrıntılı ve gerekçeli bir karar hazırlayarak bu

kararı ihale yetkilisi onayına sunar. İhale yetkilisi bu kararı beş gün içinde onaylar ya da

ihaleyi iptal eder ve iptal kararının gerekçelerini belirtir.

İhalenin karara bağlanması ve onaylanması konusunda 4734 sayılı Kamu İhale

Kanununun 40. Maddesinde şu hükümler bulunmaktadır:

“37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en

avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/13 md.) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat

esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve

teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en

avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale

dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.

Bu Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı

sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en

avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden

fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif

olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle

ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda

isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine

hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya

gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

(Değişik son fıkra: 20/11/2008-5812/13 md.) İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan

önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi

isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale

kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir” (Kamu

İhale Kanunu, 2002: Madde 40).

23

Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmeye davet 1.2.13.

Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi

İhale kararı kesinleştikten sonra 3 gün içerisinde ihaleye teklif veren tüm isteklilere

ihale kararı bildirilir. Bu bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 10 gün geçmeden sözleşme

imzalanamaz, ancak bu süre pazarlık usulü ile 21. maddenin (b) ve (c) bentlerine göre

yapılan ihalelerde 5 gündür.

Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi hakkında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun

41. Maddesi şu şekildedir:

“İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün

içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir.

İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama

gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri

belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.

İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine

göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz”

(Kamu İhale Kanunu, 2002 Madde 41).

Sözleşmeye davet

Kesinleşen ihale kararının bildirilmesinin ardından 41. maddedeki sürelerin bitimini

takiben 3 gün içinde ihale üstünde kalan istekliye 10 gün içeresinde sözleşme imzalamak

için kuruma gerekli belgelerle başvurması konusunda tebligat yapılır.

Sözleşmeye davet hakkında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 42. Maddesinde şu

hükümler bulunmaktadır:

“(Değişik birinci fıkra: 20/11/2008-5812/15 md.) 41 inci maddede belirtilen sürelerin bitimini, ön

mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden

itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin

teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. Yabancı istekliler için bu süreye

on iki gün ilave edilir. Sözleşmenin imzalanacağı tarihte, ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek

suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi

zorunludur.

43 üncü madde hükmü gereğince sözleşmeden önce kesin teminat alınmayan danışmanlık hizmet

ihalelerinde sözleşmeye davet ise, kesin teminat istenilmeksizin birinci fıkra hükümlerine göre

yapılır” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 42).

24

İhalenin sözleşmeye bağlanması ve sonuç bildirimi 1.2.14.

İhale yetkilisince onaylanan ve iptal olmayan her ihale için bir sözleşme yapılır ve

bu sözleşmeler ihale dokümanlarına aykırı hükümler içeremez. Yapılan bu sözleşmeler

kamu ihale bülteninde yayımlanmak üzere 15 gün içerisinde Kamu İhale Kurumuna

bildirilir.

İhalenin sözleşmeye bağlanması ve sonuç bildirimi ile ilgili 4734 sayılı Kamu İhale

Kanununun 46 ve 47. maddelerinde şu hükümler bulunmaktadır:

“(Değişik birinci fıkra: 30/7/2003-4964/28 md.)Yapılan bütün ihaleler bir sözleşmeye bağlanır.

Sözleşmeler idarece hazırlanır ve ihale yetkilisi ile yüklenici tarafından imzalanır. Yüklenicinin

ortak girişim olması halinde, sözleşmeler ortak girişimin bütün ortakları tarafından imzalanır. İhale

dokümanında aksi belirtilmedikçe sözleşmelerin notere tescili ve onaylattırılması zorunlu değildir.

İhale dokümanında belirtilen şartlara aykırı sözleşme düzenlenemez” (Kamu İhale Kanunu,

2002: Madde 46).

“Bu Kanun kapsamında yer alan idarelerin yapım işleri ile mal ve hizmet alımlarının sonuçları,

42 nci maddeye göre gönderilenler hariç, en geç on beş gün içinde Kuruma bildirilir. Bu

sonuçlardan Kanun kapsamındaki ihalelere ilişkin olanlar Kurum tarafından Kamu İhale Bülteninde

yayımlanır. Sonuç bildirimlerinde yer verilecek bilgiler ile savunma, güvenlik ve istihbarat

alanlarında görev yapan idarelerin Kanun kapsamında yaptıkları mal ve hizmet alımları ile yapım

işlerine ilişkin ihale sonuçlarından hangilerinin yayımlanacağı ilgili idarenin görüşü alınarak Kurum

tarafından belirlenir” (Kamu İhale Kanunu, 2002: Madde 47).

Elektronik İhale 1.3.

Teknolojik gelişmeler ve internetin yaygınlaşması ile bilişim teknolojilerinin

hayatın ve ticaretin parçası olduğu günümüzde kamu hizmetlerinin de dijitalleşmesi

önlenemez bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Gayrı safi yurtiçi hasılanın yaklaşık %

20 sini oluşturan kamu alımlarını gerçekleştiren idareler ile özel sektör paydaşlarının iş

yapma alışkanlıklarının da bahsi geçen olguya göre değişmesi gerekliliği ortaya

çıkmaktadır. Bu değişikliğe e-dönüşüm adı verilmektedir. Bu dönüşümün kamu tarafı olan

e-devletin en önemli parçalarından birini e-ihale oluşturmaktadır.

Elektronik ihale, kamuda yapılan alımların elektronik ortam üzerinden

gerçekleştirilmesine verilen addır. Temel amaç, uzun ve karmaşık bir süreç olan ihale

sürecinin kısaltılması ve 4734 sayılı kanunda yer alan esas ve usuller ışığında minimum

maliyet ve iş yükü ile yapılmasıdır.

25

Şenol ve Koçkan (2013) elektronik ihaleyi şöyle tanımlamıştır: “E-ihale geleneksel

sistemden farklı olarak bilgi ve iletişim teknolojileri kullanılarak kamu ihalesinin

başlatılmasını, tekliflerin verilmesini ve ihalenin sanal ortamda tamamlanmasını ifade

eder”(Aktaran: Şener, 2013:7).

Elektronik ihale hakkında internet ansiklopedisi Vikipedide yapılan tanımlama şu

şekildedir:

“E-İhale, elektronik ihale veya online ihale sistemi B2B (şirketler arası ticaret) alanında

kullanılan bir satın alma yöntemidir. Bir alıcı şirketin ve ona mal veya hizmet satmak isteyen birden

çok şirketin olduğu durumlarda kullanılır. Ulaşılmak istenen hedef, satıcı şirketlerin tekliflerinin

değerlemesini en optimum şekilde yapmak ve en uygun teklifi veren tedarikçileri adil ve şeffaf

olarak belirlemektir. Mal veya hizmet satmak isteyen satıcı şirketler tekliflerini elektronik ortamda

sunarlar ve eğer alıcı uygun görürse, tekliflerini sürekli olarak revize edebilecekleri online bir

rekabete girerler” (E-ihale, 2016).

Elektronik ihale süreci kısaca şu şekilde işler; bir e-ihale için, alım yapan şirket ya

da kurum satın almak istediği ürünün veya hizmetin özelliklerine karar vererek kapsamlı

bir şartname hazırlar. Bu şartname ya da şartnameler elektronik ortama aktarılır ve

belirlenen elektronik platformda ihale ilanı hazırlanarak yayımlanır. Daha sonra satın

alınacak ürünün veya hizmetin tedarikçileri, en iyi fiyatla ürün veya hizmeti sağlayabilmek

için birbirleri ile yarışarak bir rekabet ortamına girerler. E-ihale platformu genellikle

sadece alıcının davet ettiği ve girmesini uygun gördüğü ve platforma kayıtlı olan

tedarikçilere açıktır. E-ihale tamamen online ortamda ve gerçek zamanlı olarak

gerçekleştirilir. Katılımcılar alıcı şirket ya da kurumun isteğine bağlı olarak tüm teklifleri,

en düşük teklifi, birim fiyatları veya kendi sıralarını görürler. Ancak katılımcı firmaların

kimlikleri gizlidir ve birbirlerine gösterilmez. Verilen teklifler satın almayı gerçekleştiren

kurum ve ihaleyi kazanan satıcı firma arasında yapılacak olan gerçek sözleşmeye konu

olacak şekilde bağlayıcı niteliktedir (E-ihale, 2016).

İhale sürecinin tamamıyla elektronik ortamda yürütülmesi için yasal düzenlemeler

ile birlikte ihaleyi oluşturan tüm paydaşların da bu dijital dönüşüme ayak uydurmaları

gerekmektedir.

Örneğin Avrupa Birliği Komisyonu, üye ülkelerin kamu alımlarının en az % 30 unu

elektronik alım yoluyla gerçekleştirilmesini hedeflemektedir. AB Komisyonu bu

nedenlerle üye ülkelerin mevzuatındaki engel

İller bankasi anonİm Şİrketİ elektronİk İhale sİstemİ … · 2020. 3. 25. · bankasında...

Documents