linux101 temel komutlar-dizin yapısı

LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL KOMUTLARLİNUX DOSYA DİZİN YAPISI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİSİBER GÜVENLİK LABORATUVARI

NAİME YALÇIN

LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL KOMUTLAR

SDÜ-CYBERLAB (Linux)

pwd (bulunduğumuz dizin ismini verir)Help(alttaki parametrelerle kullanılır)

-h(bilgi(hangi komut hakkında isteniyorsa))-help(komutla ilgili kısa bilgi)

man (kullanımı hakkında detaylı bilgi)

cd (dizin içine girme )~(home)..(bir üst dizin)-(bir önceki dizin)

Ls (Bulunduğun dizinin içeriğini gösterir)-l(Uzun Listeleme-izin-tarih)-a(gizli dosyaları)-la(her ikisini)-h/-lh (listenen dosyaların büyüklüğünü (mb/kb/gb)halinde kıslatmış haliyle verir)



date(gün/saat genel bilgi verir )

whoami(kullanıcının adı)

time(çalıştırılan işlemin ne kadar sürede yapıldığı)

who(makineye bağlı kullanıcılar)

free(bellek kullanımı)

Df -h(sabit disk bölümlerinin doluluğu)

Last(sisteme en son giriş)

Ps(süreç listelemesi)

Top(ne kadar bellek/işlemci)



mkdir (dizin oluşturur)

rm(dosya siler)

rmdir(dizin siler)

rm -r(dizin siler)

mv(taşımak)

touch(boş dosya oluşturmada)

cp(dosya kopyalama)

Echo(ekrana çıktı)

chown(dosyanın yetkilisini değiştirir)



lsmod(yüklenmiş bütün modüller hakkında bilgi verir)

cat(dosyayı sayfa sayfa gösterir)

head(baştan satır)

find(bulunmak istenilen dosya varsa)

locate(yapılan düzenlemeler)

xinit(yöneticisiz x oturumu)

Startx(yöneticili oturum)

Reboot/shutdown -r

Shutdown -h now/halt



history(komut geçmişi)

finger(sistemdeki kullanıcları)

less(çıktıyı monitörde sayfa halinde göstrir)

firefox(tanımlı web tarayıcısını(firefox için) açar)

mount(bir altı bağla)

ps(çalışan işlemler)

Sudo(yetkilendirme)

update(güncelleme)



Upgrade(sistem güncelleme)

reset

passwd(yeni parola)

sleep(bekletmeye alır)

Users(kullanıcılar)

su(başka nir kullanıcıya geçmek için)

LİNUX DOSYA DİZİN YAPISI


Disk üzerindeki dosyaların düzenlenmesini ve bir işletim sisteminde dosyaların izlerinin bulunmasını sağlayan yapıya dosya sistemi (File System) denir.

Linux dosya sisteminde en çok kullanılan dosya sistemleri:

Ext2Ext3Ext4Swap

LİNUX DOSYA DİZİN YAPISI


Linux işletim sistemi temel dizin yapısı aşağıda görünmektedir.Tüm dizinler kök dizinin altında bulunur.

Kök Dizin (/)


Microsoft işletim sistemlerindeki dizin yapısında birbirinden bağımsız kök dizinler (root) bulunur.

Ancak Linux işletim sisteminde hiyerarşik bir klasör yapısı vardır. Bu hiyerarşik yapıda en üst dizin kök dizini (root)olarak bilinir ve „/‟ile gösterilir.

Sistemin çalışabilmesi için gerekli olan dosyalar bu dizinin altında bulunur.

Kök dizini önyükleme esnasında hafızaya ilk yüklenen bölümdür.

/bin Dizini


İşletim sisteminin çalışması için gerekli olan programların bulunduğu yerdir

Kabuk programları (ör: sh), dosya düzenleme programları(ör: cat, echo, ls, cp) ve işlem programları(ör: kill) bu dizinin altında bulunur.

/sbin Dizini


Linux‟ta normal kullanıcının kullanacağı komutlarla,sistem yöneticisinin kullanabileceği komutlar ayrılmıştır.

Sistem yöneticilerinin kullanabileceği komutların tutulduğu dizin /sbin dizinidir.

/lib Dizini


Programlar tarafından paylaşılan kütüphane dosyalarının (library files) ve sistem başlatılırken kullanılan kernel modüllerinin saklandığı yerdir.

Linux‟ta kütüphane dosyalarının uzantısı .so'dur. Bu dosyalar Windows‟ta ise .dll uzantısına sahiptir.

/usr Dizini


Bütün komutların, kütüphanelerin, kullanma kılavuzlarının, oyunların ve sistemin normal işleyişi için gerekli olan dosyaların bulunduğu dizindir.

Linux sisteminde bir uygulama yüklenecekse, genelde, ön tanımlı olarak buraya yüklenir.

Alt dizinlerini incelemek gerekirse:bin:Neredeyse tüm komut dosyalarının tutulduğu yerdir.sbin:Linux çekirdeğinin kaynak kodunun tutulduğu yerdir.lib:C/C++ dili için gerekli kütüphanelerin bulunduğu dizindir.share:Birçok uygulamanın yapılandırma ve grafik dosyaları burada bulunur.local:Yerel olarak yüklenen programlar ve dosyalar burada bulunur.

/etc Dizini


Bu dizinde çalıştırılabilir dosyalar yerine, birçok programın ve sistemin yapılandırma dosyaları ve dizinleri saklanır.

Sisteme dair konfigürasyon dosyaları da burada bulunur.

Örneğin DNS problemlerini çözmek için /etc/resolv.confdosyası açılıp içerisine yeni DNS adresleri eklenebilir

/tmp Dizini


Geçici dosyaların saklanması için kullanılan dizindir.Sistem başlatıldıktan sonra bu görevi“/var/tmp” dosyası üstlenir.

Bir program yüklenirken, sadece yükleme süresince kullanılan ve daha sonra lazım olmayacak dosyalar burada saklanır.

Bu dizinin içerisindeki dosyalar genellikle işletim sistemi açılışında silinir.

/var Dizini


Programların değişken sistem dosyalarını tutan bölümdür.

Yazıcıya gönderilen sayfalar (/var/spool), sistemhatalarının ve mesajlarının saklandığı kayıt sayfaları (/var/log)ve çalışan işlemlerle ilgili bilgilerin (/var/run) bulunduğu dosyalar örnek olarak verilebilir.

/home Dizini


Belirli bir kullanıcının kişisel dosyalarının (masaüstü ayarları, program şifreleri, İnternet tarayıcısında sık kullanılan sayfalar) saklandığı yerdir.'~' işareti ile ifade edilir.

Ev dizininin içeriği sadece dizin sahibinin ulaşımına açıktır. Diğer kullanıcılar yönetici olmadıkları sürece buraya erişemezler.

Her kullanıcının kişisel dizini kendi kullanıcı adını taşır. Örneğin, /home/naime veya /home/user.

/dev Dizini


Girdi/çıktı dosyaları (I/O files) ve bilgisayarın donanım aygıtlarıylailetişim kurulabilmesi için gereken tüm dosyalar bu dizinde tutulur.

Linux‟te donanım aygıtları dahil her şey bir dosyadır. USB girişleri, seri ve paralel portlar, diskler, CD-ROM aygıtları dosyalar ile ifade edilir. Tüm aygıtlar /dev klasörü altında tutulan dosyalardan ibarettir.

Linux'taki aygıtlar ikiye ayrılır: karakter aygıtı ve blok aygıtı. Başlıca karakter aygıtları fare, klavye; blok aygıtları ise disket, CD-ROM ve sabit disktir.

/mnt Dizini


Bu dizin, geçici olarak herhangi bir dosya sistemine ulaşmak için oluşturabilecek bağlama noktalarını içeren dizindir.

Üzerinde bir dosya sistemi olan bir disk birimi veya parçası okuma veya yazma amacıyla bilgisayara takıldığında, bu birim için /mount dizini altında dosyalar oluşturulacaktır.

Örneğin flash diskler, CD-ROM ve disketler ön tanımlı olarak /mount dizini altına bağlanmaktadır.

KAYNAKÇA


http://docplayer.biz.tr/2129435-Linux-un-tarihsel-gelisimi.htmlhttp://web.bilecik.edu.tr/vedat-marttin/2011/03/22/113/https://wiki.ubuntu-tr.net/index.php?title=Temel_Linux_komutlar%C4%B1https://tr.wikibooks.org/wiki/Linux_%C4%B0%C5%9Fletim_Sistemi/Linux_Komutlar%C4%B1/Dosya_ve_klas%C3%B6r_komutlar%C4%B1

http://www.belgeler.org/lis/archive-tlkg-lis-5.11.html

http://docplayer.biz.tr/2129435-Linux-un-tarihsel-gelisimi.html

http://web.bilecik.edu.tr/vedat-marttin/2011/03/22/113/

https://wiki.ubuntu-tr.net/index.php?title=Temel_Linux_komutlar%C4%B1

https://tr.wikibooks.org/wiki/Linux_%C4%B0%C5%9Fletim_Sistemi/Linux_Komutlar%C4%B1/Dosya_ve_klas%C3%B6r_komutlar%C4%B1

https://tr.wikibooks.org/wiki/Linux_%C4%B0%C5%9Fletim_Sistemi/Linux_Komutlar%C4%B1/Dosya_ve_klas%C3%B6r_komutlar%C4%B1

http://www.belgeler.org/lis/archive-tlkg-lis-5.11.html

linux101 temel komutlar-dizin yapısı

Education