1GAZETA ZYRTARE E REPUBLIKS S KOSOVS / Nr. 22 / 14 QERSHOR 2013, PRISHTINLIGJI NR. 04/L-161PR SIGURIN DHE SHNDETIN N PUNKuvendi i Republiks s Kosovs;N baz t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs,MiratonLIGJ PR SIGURIN DHE SHNDETIN N PUNKREU IDISPOZITAT E PRGJITHSHMENeni 1Qllimi1. Qllimi i ktij ligji sht prcaktimi i masave pr prmirsimin e shkalls s siguris dht t punsuarve n pun.2. Ky ligj prmban parimet e prgjithshme pr parandalimin e rreziqeve profesionale, eliminimin efaktorve t rrezikut dhe aksidentev, informimit, konsultimit,pjesmarrjes s balancuarnprmirsimin e nivelit t siguris dhe shndetit n pun, trajnimit t t punsuarve, prfaqtyre dhe udhzimeve t prgjithshme pr zbatimin e ktyre parimeve.Neni 2Fushveprimi1. Dispozitat e ktij ligji zbatohen n sektorin publik, privat, publiko-privat dhesektorin e administratsshtetrore t nivelit qendror dhe lokal.2. Dispozitat e ktij ligji zbatohen pr: praktikantt, nxnsit dhe studentt n pun praktigjatshkollimit, personat n vuajtje t dnimit t angazhuar n pun, vizitort, bashkpuntort ashfrytzuesit e shrbimeve dhe personat n aftsim ose riaftsim profesional te pundhnsi.3. Dispozitat e ktij ligji nuk zbatohen n sektort, veprimtaria e t cilve rregullohetme ligje tveanta, si: Forcat e Siguris s Kosovs, policia, shrbimi i zjarrfiksve dhe shrbimet prrojtjedhe shptimNeni 3Prkufizimet1. Shprehjet e prdorura n kt ligj kan kt kuptim:1.1. Pundhnsi personi fizik apo juridik i cili siguron pun pr nj ose m shum tpunsuar, i paguan pagn t punsuarit/ve pr punn ose shrbimet e kryera dhe shtprgjegjs pr subjektin punues;1.2. I punsuari - personi fizik i cili kryen pun ose shrbime me pages pr pundhnsindhe ka marrdhnie punsimi me pundhnsin;1.3. Siguria dhe shndeti n pun pjes prbrse e organizimit t procesit t puns,duke ndrmarr masat parandaluese, q kan synim prmirsimin e kushteve t puns,mbrojtjen e shndetit t puntorve, prmirsimin e ambientit t puns, mbrojtjen fizike dhepsikike t punsuarve dhe t tjerve q marrin pjes n procesin e puns;21.4. Rrezik mundsia q t punsuarit ti shkaktohet plag, smundje ose problemeshndetsor t menjhershme apo t mvonshme, si rezultat i ekspozimit n ambientin epuns ku paraqiten elemente t dmshme kimike, fizike dhe biologjike, mjeteve t puns dhemakinerive pa pajisje mbrojtse dhe t pasigurta pr prdorim, mnyrs s gabuar tprdorimit t mjeteve t puns dhe makinerive si dhe mnyrs s gabuar t organizimit tpuns;1.5. Rrezik i mundshm dhe serioz - veprimtari e identifikueshme, q paraqet rrezik,dhe ecila n nj periudh t shkurtr kohore mund t shkaktoj dme materiale ose n njerz;1.6. Smundje profesionale - do smundje e shkaktuar nga ekspozimi n elementet edmshme dhe t rrezikshme kimike, fizike dhe biologjike n ambientin e puns gjatushtrimit t veprimtaris s puns;1.7. Masat parandaluese - t gjitha veprimet e ndrmarra dhe t planifikuara n t gjithaproceset e puns n subjektin punues pr t evituar dhe minimizuar rreziqeve q shkaktohennga ushtrimi i veprimtaris s puns;1.8. Vendet e puns - prfshijn t gjitha vendet dhe hapsirat nn mbikqyrjen direkte dheindirekte nga pundhnsit ku t punsuarit duhet t kryejn aktivitete pune dhe t qndrojngjat procesit t puns;1.9. Dokument i vlersimit t rrezikut - dokumenti ku prshkruhen karakteristikat e procesitt puns, identifikimi i burimit t rrezikut, prcaktimi kush mund t rrezikohet, nga farrrezikohet dhe si, vlersimi i rrezikut pr sigurin dhe shndetin n pun dhe prcakton masae nevojshme dhe t domosdoshme, q duhet t ndrmerren pr ti prparuar kto masa npajtim me rivlersimet q do t bhen koh pas koh;1.10. Personi i ngarkuar pr sigurin dhe shndetin n pun - profesionist i cili sht ipunsuar te pundhnsi dhe sht i caktuar pr t kryer detyra q lidhen me sigurin dheshndetin n pun;1.11. Persona ose shrbime t specializuara personat fizik ose juridik, jashtsubjekteve punuese t kualifikuar dhe t licencuar, pr t kryer veprimtarin nga siguriadheshndeti n pun n pajtim me kt ligj;1.12. Aksident n pun ose pr shkak t puns - do ngjarje t papritur gjat procesit tpuns, q shkakton dmtimin t menjhershm trupor t t punsuarit/ve, dmtim q sjellpaaftsi t prkohshme, paaftsi t prhershme ose q sjell vdekje, si dhe do dmtim tjetrt shndetit q lidhet drejtprdrejt me ushtrimin e veprimtaris s puns;1.13. Inspektorati i Puns trup ekzekutiv i MPMS q mbikqyr zbatimin e legjislacionit tpuns, prfshir edhe kt ligj.1.14. Ministria - Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale.Neni 4Kshilli Nacional pr siguri dhe shndet n pun1. Qeveria e Republiks se Kosovs, n baz t propozimit t Ministrit t puns dhe mirqeniesociale, themelon Kshillin Nacional pr Siguri dhe Shndet n Pun, i cili propozon, rekomandondhe harton politika pr prmirsimin e nivelit t siguris dhe shndetit n pun dhe prcjellvazhdimsi gjendjen e siguris dhe shndetit n pun t t punsuarve.2. Kshilli, prbhet nga njmbdhjet (11) antar: tre (3) prfaqsues t Qeveris, dy (2)prfaqsues t pundhnsve, dy (2) prfaqsues t t punsuarve, dy (2) ekspert nga lmi isiguris dhe shndetit n pun, nj (1) ekspert i mjeksis s puns dhe nj (1) ekspert ad hvarsisht nga natyra e shtjes.3. Mandati i antareve te Kshillit, sht tre (3) vjear.34. Rregullat dhe procedurat e puns s Kshillit, prcaktohen me akt t veant t ciln e nxQeveria.KREU IIDETYRIMET E PUNDHNSITNeni 5Parimet e prgjithshme pr pundhnsin1. Pundhnsi sht prgjegjs pr t krijuar kushtet e puns t sigurta dhe t shndetshmegjitha aspektet e puns.2. Pundhnsi sht i detyruar q t mbuloj t gjitha shpenzimet pr kurimin e t punsuaripsuar lndim n pun apo smundje profesionale, nse nuk i ka siguruar n ndonj kompani tsigurimeve t t punsuarit n pikpamje shndetsore.3. Pundhnsi sht i detyruar t bj vlersimin e hollsishm mbi rreziqet pr seciln venpuns.4. Pundhnsi sht i detyruar t udhhiqet nga parimi i trajtimit t barabart n marrjen et siguris dhe shndetit n pun pr t gjith t punsuarit.Neni 6Detyrimet e prgjithshme t pundhnsit1. N kuadr t prgjegjsive t tij, pundhnsi detyrohet t ndrmarr masat pr siguri dhen pun, prfshir masat pr parandalimin e rreziqeve profesionale, sigurimin e informatave,trajnimeve t t punsuarve pr pun t sigurt, udhzimet e duhura pr prdorimin dhe mirmbe makinerive, instrumenteve, pajisjeve dhe veglave t puns, masat pr organizimin dhembarvajtjene procesit t puns.2. Pundhnsi duhet t veproj n vazhdimsi n prmirsimin e kushteve t puns pr t ngrinivelin e siguris dhe shndetit n pun, duke i ndryshuar dhe plotsuar masat e ndrmarram parvarsisht prej rrethanave t cilat krijohen me ndryshimet e proceseve teknike teknologjike.3. Pundhnsi i prgjigjet t punsuarit pr dmet e shkaktuara nga lndimi n pun, smundjprofesionale ose smundjet e lidhura me punn, sipas parimit t prgjegjsis objektive t sejtss detyrimeve.Neni 7Masat parandaluese1. Pundhnsi detyrohet t zbatoj masat parandaluese, bazuar n parimet e prgjithshme tparandalimit, si:1.1. shmangien e rreziqeve;1.2. vlersimin e rreziqeve t pashmangshme;1.3. luftimin e rrezikut prej fillimit ose burimit1.4. tejkalimin e shkaqeve t rrezikut;1.5. adaptimin e puns ndaj individit, vemas n lidhje me karakteristikat e vendit t punsdhe ambientit t puns;1.6. zgjedhjen e pajisjeve, metodave t puns dhe t procesit t puns, pr t lehtsuarpunn e njtrajtshme- monotone dhe pr ti reduktuar efektet e saj n shndet;41.7. prshtatjen me progresin teknik;1.8. zvendsimin e kushteve t rrezikshme, me kushte t pa rrezikshme ose m pak trrezikshme;1.9. zhvillimin e nj politike parandaluese gjithprfshirse q ka t bj me teknologjin,organizimin e puns, kushtet e puns, marrdhniet shoqrore dhe ndikimin e faktorve qlidhen me mjedisin e puns;1.10. hnien e prparsis s siguris kolektive n raport me sigurin individuale;1.11. sigurimin e udhzimeve t prshtatshme pr pun t sigurt dhe t shndetshme, pr tpunsuarin dhe vendosjen e tyre n vendet e dukshme dhe n gjuhn q e kupton ai/ajo.2. Pundhnsi, duke marr parasysh natyrn e aktiviteteve t subjektit punues, bn vlersimirrezikshmris t vendeve t puns, substancave ose preparateve kimike q prdoren.3. Pundhnsi, pas vlersimit t br nga paragrafi 2. i ktij neni, nse sht e domosdoshmduhet t:3.1. siguroj nj nivel m t mir t siguris dhe shndetit n pun pr t punsuarit dukeeliminuar faktort e rrezikut, zvogluar ndikimin e substancave t dmshme kimike,prmirsuar pajisjet e puns dhe duke larguar shprehit e kqija n veprim gjat procesit tpuns;3.2. integroj dhe zbatoj masat parandaluese q dalin prej vlersimit t rrezikut n t gjitaaktivitetet e subjektit punues dhe n t gjitha nivelet e hierarkis.4. Pundhnsi, kur ia beson detyrat e puns nj t punsuari, detyrohet t marr parasysh aftij/saj pr kryerjen e atyre detyrave t puns.5. Pundhnsi detyrohet ti informoj dhe trajnoj t punsuarit pr pun t sigurt, me raszvendsimit t teknologjis ekzistuese me teknologji t reja.6. Pundhnsi detyrohet q t ndrmarr masat e duhura pr sigurin dhe shndetin n pun, dsiguruar udhzime t prshtatshme pr pun, pr t punsuarit n vende t puns me rrezikshmlart dhe n kto vende t puns mund ti angazhoj vetm t punsuarit e trajnuar dhe t kuapr ato vende prkatse.Neni 8Bashkpunimi i pundhnsve n zbatimin e masave t siguris dhe shndetit n pun1. Pundhnsit t cilt shfrytzojn t njjtn zon (hapsir, lokale, rrug, etj.) t pundetyruar q t bashkpunojn n zbatimin e masave q lidhen me sigurin dhe shndetin n punduke marr parasysh natyrn e aktiviteteve t subjekteve punuese.2. Pundhnsit duhet t koordinojn aktivitetet e tyre pr t krijuar kushte t sigurta dheshndetshme n pun, dhe ti informojn t punsuarit ose prfaqsuesit e tyre pr rreziqet n3. Masat e siguris dhe shndeti n pun, nn asnj rrethan, nuk mund t bien n ngarkesfinanciare t t punsuarve.4. Pundhnsi n cilsin e investitorit, do t lidh marrveshje kontraktuale n form t sme personat t cilt kryejn veprimtari pune pr t, prkatsisht me kontraktuesit dhennkontraktuesit, n t ciln marrveshje prcaktohet prgjegjsia pr sigurin dhe shndetinpun.5. Nse nuk arrihet marrveshje kontraktuale n pajtim me paragrafin 4. t ktij neni, prgjegjsia prsigurin dhe shndetin n pun, sipas ktij ligji, bie mbi investitorin.5Neni 9Shrbimet pr mbrojtjen dhe parandalimin1. do pundhns sht i detyruar t ngarkoj nj ose m shum t punsuar, pr t kryer aktnga siguria dhe shndeti n pun, nse nuk sht prcaktuar ndryshe me kt ligj.2. I punsuari i ngarkuar sipas paragrafit 1. t ktij neni, nuk mund t cenohet pr shkaktaktiviteteve t tij n lidhje me mbrojtjen dhe parandalimin e rreziqeve n pun, as ngapundhnsi,as nga t punsuarit e tjer.3. Pr t punsuarin e ngarkuar, i cili ushtron aktivitetet nga siguria dhe shndeti n pun,pundhnsi duhet t siguroj trajnime dhe mjete t nevojshme pr pun.4. Pundhnsi, n munges t personelit t kualifikuar pr t udhhequr me sigurin dhe shnn pun, brenda subjektit t tij do t angazhoj persona ose institucione pr shrbime profesonale tjashtme.5. Ministria, me akt nnligjor, varsisht prej llojit t veprimtaris, prcakton kushtet dhe kriteret, prcertifikimin dhe licencimin e personave dhe institucioneve pr shrbime nga paragrafi 4. i ktij neni.6. Personat e jashtm apo institucionet pr t ushtruar aktivitetet nga fusha e siguris dhe shndetitn pun duhet t jen t pajisura me mjetet dhe pajisjet e duhura profesionale t puns si dhaparaturat matse adekuate.7. N rastet kur pundhnsi angazhon persona apo institucion pr shrbimeeshndeti n pun, sht i detyruar ti informoj dhe njoftoj ata me procesinemundshme, me rrethanat t cilat ndikojn ose mund t ndikojn n sigurin dhepunsuarve dhe me masat parandaluese q i ka ndrmarr pr t krijuar kushteshndetshme t puns pr t punsuarit.nga siguria dhe puns, me rreshndetin e tt sigurta dheNeni 10T punsuarit e ngarkuar pr siguri dhe shndet n pun1. Pundhnsi i cili punson deri n pesdhjet (50) t punsuar, nse sht i aft/kompetent marr vet prgjegjsin pr zbatimin e masave t prcaktuara n paragrafin 1. t nenit 9ligji, me kusht q ti plotsoj kushtet dhe kriteret sipas paragrafit 5. t nenit 9 t ktijligji.2. Pundhnsi i cili punson mbi pesdhjet (50) e m pak se dyqindepesdhjet (250) t punsht i detyruar t caktoj nj ekspert, pr kryerjen e detyrave nga siguria dhe shndeti n3. Pundhnsi i cili punson m shum se dyqind e pesdhjet (250) t punsuar duhet tangazhoj nj (1) ose m shum ekspert pr kryerjen e detyrave nga siguria dhe shndeti n pNeni 11Ndihma e par, fikja e zjarreve, evakuimi i t punsuarve, rreziqet serioze dhe t mundshme1. Pundhnsi sht i detyruar t ndrmarr masat e nevojshme pr ndihmn e par, fikjen e zdhe evakuimin e t punsuarve, t prshtatura sipas natyrs s aktiviteteve dhe madhsis ssubjekteve punuese.2. Pundhnsi sht i detyruar t organizoj dhe ti ofroj ndihmn e par t punsuarve nlndimit n pun ose smundjeve t papritura dhe t siguroj prcjelljen e tyre pr trajtim m.3. Pundhnsi trajnon personat, q do t kryejn evakuimin, shptimin, fikjen e zjarrit dhehnien endihms s par.4. Pundhnsi prmes personave t trajnuar, kryen evakuimin, shptimin, fikjen e zjarrit dhedhnien e ndihms s par, pr t punsuarit n subjektin punues.65. Pundhnsi harton nj plan pr evakuimin dhe shptimin n situata emergjente, t cilin iatditur t gjith t punsuarve, si dhe kryen ushtrime praktike, t paktn nj her n dy (2) vnprputhje me kt plan.6. Pundhnsi sht i detyruar t mbaj kontakte t nevojshme me shrbime t jashtme, sidomolidhur me ndihmn e par, kujdesin emergjent mjeksor, shrbime shptimi dhe shrbimin ezjarrfiksve.7. Pundhnsi, n rast t rrezikut t mundshm dhe serioz pr jetn dhe shndetin e t punsduhet q:7.1. sa m shpejt t jet e mundur, ti informoj t gjith t punsuarit t cilt jan, apot jen t ekspozuar n rreziqe serioze dhe t mundshme, n mnyr q t parandaloj osezvogloj rrezikun pr jetn dhe shndetin;7.2. t marr masa dhe t jap udhzime pr tiu mundsuar t punsuarve, q n rast trreziqeve serioze dhe t mundshme n vendin e puns ta ndrpresin punn dhe menjherta braktisin at vend t puns dhe t vendosen n nj vend t sigurt;7.3. t prmbahet nga krkesa drejtuar t punsuarve q t vazhdojn punn n situat kurende ka rrezik serioz dhe t mundshm;7.4. t angazhoj n pun pr evitimin e rrezikut dhe normalizimin e procesit t puns, vetmt punsuarit e kualifikuar, t specializuar dhe t trajnuar pr kryerjen e punve n kushteveanta dhe me rrezikshmri t lart;7.5. t organizoj vazhdimin e procesit t puns vetm pas kalimit t rrezikut, prve nrastet e jashtzakonshme dhe objektivisht t justifikuara kur ndrprerja e procesit t punsshkakton dme m t mdha n njerz.8. T punsuarit n rastet kur jan t rrezikuar seriozisht dhe t cilt nuk mund t kontaktmenjher me eprorin prgjegjs do t veprojn sipas aftsive t tyre t fituara me trajnimepajisjeve teknike q kan n dispozicion, pr t shmangur pasojat e nj rreziku t till.9. T punsuarit t cilt veprojn n prputhje me paragrafit 8. t ktij neni, nuk do t kenprgjegjsi pr pasojat e mundshme, prve n rastet kur ata veprojn qllimisht n kundrshtudhzimet pr veprim ose nuk veprojn fare duke neglizhuar rrezikun.Neni 12Detyrimet e pundhnsit pr caktimin e masave pr parandalimin e aksidenteve n pun dhet smundjeve profesionale1. Pundhnsi, pr caktimin e masave pr t parandaluar aksidentet n pun dhe smundjetprofesionale, sht i detyruar q t:1.1. miratoj fazn e krkimit, t projektimit dhe hartimit t planit pr prdorimin e pajisjve tpuns, n prputhje me dispozitat e ktij ligji dhe ligjeve tjera t aplikueshme, q ojn nzvoglimin dhe shmangien e rreziqeve, aksidenteve n pun dhe smundjeve profesionale;1.2. prpiloj nj dokument vlersimi dhe parandalimi t rrezikut q prmban masat mekarakter teknik, organizativ, higjieniko-sanitar, t cilat do t zbatohen sipas kushteve specifiket vendeve t puns pr veprimtarin prkatse;1.3. prcaktoj cilsit dhe prgjegjsit e t punsuarit n fushn e siguris dhe tshndetit n pun, n prshkrimet e puns, sipas pozicionit prkats t puns.7Neni 13Detyrimet e pundhnsit pr zbatimin e masave pr parandalimin e aksidenteve n pun dhet smundjeve profesionale1. Pr garantimin e zbatimit t masave pr t parandaluar aksidentet n pun dhe smundjetprofesionale, pundhnsi sht i detyruar q t:1.1. mbikqyr punn dhe cilsin e kryerjes s shrbimeve t personave ose t shrbimevet jashtme t kontraktuara prej tij pr sigurin dhe shndetin n pun;1.2. ndrmarr masat pr t siguruar materialet e nevojshme pr informimin dhe trajnimin etpunsuarve dhe t vendos shenja adekuate pr siguri, postera, fletushka, filma, filmimetlidhura me sigurin dhe shndetin n pun;1.3. siguroj informimin e do t punsuari prpara fillimit t puns pr rreziqet ndaj t ciai mund t ekspozohet n vendin e tij/saj t puns, si dhe pr masat e nevojshmeparandaluese dhe mbrojtse;1.4. siguroj q t punsuarit t jen t pajisur me kualifikimet prkatse profesionale;1.5. siguroj funksionimin e vazhdueshm dhe t duhur t sistemeve dhe mjeteve mbrojtse,mjeteve t matjes dhe t kontrollit, si dhe t pajisjeve t diktimit, mbajtjes nn kontroll dheneutralizimit t substancave t rrezikshme q lirohen gjat zhvillimit t proceseveteknologjike;1.6. marr n pun t punsuarin n baz t ekzaminimit mjeksor t tij, n varsi t venditt puns;1.7. lejoj prfaqsuesin e t punsuarve, me krkesn e ktij t fundit, t marr pjes gjatvizits s inspektimit, si dhe n rastet e hetimit t ngjarjeve;1.8. lejoj t punsuarin t marr pjes n inspektimin dhe hetimin e ngjarjeve, me krkesne inspektorit t puns;1.9. ruaj t gjitha provat n vendngjarje ku ka ndodh aksidenti me pasoj vdekjeje, qoft kydhe kolektiv, me prjashtim t rasteve kur ruajtja e atyre provave n vendngjarje mundtshkaktoj nj tjetr aksident;1.10. siguroj numr t mjaftueshm t aparateve pr fikjen e zjarrit dhe t njjtat t jenmbushje adekuate sipas llojit t shkaktarit t zjarrit;1.11. mbaj n gjendje t rregullt dhe ti rimbush n afate t caktuara t cilat shnohen ntiketn e vendosur n aparat;1.12. vendos n vende t prshtatshme aparatet pr fikjen e zjarrit;1.13. instaloj hidrant n subjektet punuese ku ka rrezik t shtuar pr shprthimin e zjarritdhe ku konsiderohet q aparatet pr fikjen e zjarrit nuk jan t mjaftueshme;1.14. vendos hidrantet n vende t dukshme, t prshtatshme dhe duhet t jen n gjendjet rregullt pr prdorim n do koh;1.15. t shnoj qart ndalimin e pirjes s duhanit n vendet e puns dhe n vende publike;1.16. pajis t punsuarit, n mnyr t detyrueshme, me pajisje mbrojtse individuale, tsiguroj mirmbajtjen e tyre dhe t respektoj afatet e skadimit t prdorimit t tyre.8Neni 14Prdorimi i mjeteve t puns dhe pajisjeve mbrojtse individuale gjat procesit tpuns1. Pundhnsi sht i obliguar q mjetet e puns t i mbaj n gjendje t rregullt, ta kontrorregullsin dhe sigurin e tyre me kontrolla t herpashershme n afate t prcaktuara me aktn q emiraton ai, prkatsisht me udhzimin e prodhuesit, dispozitat dhe standardet teknike.2. Nse me udhzimin e prodhuesit nuk jan parashikuar afate t tjera, pundhnsi sht i obrq mjetet e puns t i kontrolloj, provoj dhe testoj:2.1. para prdorimit t par,2.2. pas rekonstruktimit, pas avaris dhe2.3. pas zhvendosjes nga njri vend n vendin tjetr.3. Pundhnsi duhet t siguroj q mjetet e puns dhe pajisjet individuale mbrojtse, t jengjendje t mir dhe t rregullt n do koh.4. Pundhnsi nuk mund t prdor apo t vr n pun, mjetet dhe pajisjet pr mbrojtje indin qoft se ato nuk i prgjigjen standardeve teknike n prputhje me rregullat e siguris dhe shndetitn pun.Neni 15Objektet/ndrtesat1. Pr do objekt / ndrtes, t destinuar pr pun, pundhnsi duhet t siguroj:1.1. secila ndrtes ti ket daljet emergjente;1.2. planin pr evakuim n mnyr q t punsuarit t evakuohen nga objekti/ndrtesa, nrastin e ngjarjeve t papritura, prej t cilave rrezikohet jeta dhe shndeti i tyre;1.3. q rrugt dhe daljet emergjente t jen t shnuara qart me shenja adekuate, t cilatdo t vendosen n vende t dukshme dhe n prputhje me rregullat;1.4. q rrugt dhe daljet emergjente t jen t lira, pa pengesa dhe t cilat t drgojn dirjasht zons s rrezikshme apo n nj zon t sigurt;1.5. hapsirn pr dhnien e ndihms s par dhe pajisjet e nevojshme;1.6. hapsirn e nevojshme pr pushim;1.7. hapsirat ndihmse (dhoma pr ushqim, dhoma e veshjeve/garderoba, banjo, tualetetndaras pr femra dhe meshkuj);1.8. objektet pr pastrimin dhe dezinfektimin e rrobave t puns dhe pajisjet mbrojtse.Neni 16Vlersimi i rrezikshmris n vendet e puns1. Pundhnsi sht i detyruar t bj vlersimin e rrezikshmris n vendet e puns, me qlparandalimit t rrezikut, prfshir dhe ekspozimin e t punsuarve nga elementet e dmshme dhe trrezikshme pr shndetin dhe sigurin n pun gjat procesit t puns.2. Vlersimi i rrezikshmris n vendet e puns bhet nga profesionist t fushave prkatsesubjektit punues t caktuar nga pundhnsi, prkatsisht nga shrbimet e jashtme ose personaekontraktuar nga pundhnsi.93. Pundhnsi, pas procesit t vlersimit t rrezikshmris, sht i detyruar t hartoj dokvlersimit t rrezikut dhe t ndrmarr masat mbrojtse t domosdoshme pr sigurin dhe shndn pun t t punsuarve.4. Mnyra e prgatitjes s dokumentit pr vlersimin rrezikut, prmbajtja e tij si dhe t dhmbi tcilat duhet t bazohet vlersimi i rrezikut, rregullohen me akt nnligjor, t nxjerr ngaMinistria, npajtim me ministrin kompetente pr shtjet e shndetsis.5. Pundhnsi sht i detyruar t mbaj evidencn pr lndime n pun, smundjet profesionaldhe t pajis t lnduarin me fletlndim n vend t puns.6. Pundhnsi sht i detyruar q n bashkpunim me autoritetet prgjegjse pr siguri dheshndet n pun, t hartoj raporte mbi aksidentet dhe smundjet profesionale n subjektin eijpunues.Neni 17Punt me kushte t veanta1. Pun me kushte t veanta sipas dispozitave t ktij ligji, jan punt q mund t kryhen vat punsuarit t cilt prve kushteve t prgjithshme pr themelimin e marrdhnies s punst prmbushin edhe kushtet dhe kriteret e veanta t moshs, gjinis, aftsis profesionale,shndetsore, fizike, gjendjes mendore, psiko-fizike dhe psikologjike.2. Pundhnsi nuk duhet t caktoj t punsuarin n pun me kushte t veanta, n qoft separaprakisht, n mnyr t shkruar, nuk sht prcaktuar q i punsuari i plotson kushtet dhkriteret e nevojshme nga paragrafi 1. i ktij neni.3. Pundhnsi sht i detyruar q para s ta caktoj t punsuarin n vend t puns me kushtveanta, ta drgoj at n kontroll mjeksor, q t konstatoj aftsit e tij shndetsore, fpsikike, pr kryerjen e punve n at vend t puns.4. Pundhnsi sht i detyruar t ofroj dshmi me shkrim n prshkrimin e punve dhe detyrapuns pr t punsuarin n vend t puns me kushte t veanta, se ai i plotson kushtet dhetpr pun n vend t puns me kushte t veanta n pajtim me paragrafin 1. t ktij neni.5. Pundhnsi t punsuarin i cili punon n vend t puns me kushte t veanta t puns, sdetyruar ta drgoj n kontrollim mjeksor s paku nj her n vit dhe sa her t paraqitetvarsisht prej gjendjes shndetsore t tij.Neni 18Informimi i t punsuarve1. Pundhnsi merr masa adekuate q t punsuarit apo prfaqsuesit e tyre t marrin t gjitinformatat e nevojshme lidhur me:1.1. do rrezik q mund t paraqitet n vendet e puns, masat mbrojtse dhe parandaluese sidhe aktivitetet q i ndrmerr nga ana e tij pr eliminimin e ktyre rreziqeve;1.2. informimin e t punsuarve dhe prfaqsuesve t tyre pr ndihmn e par, masat n rastzjarri, evakuimin, si dhe prgjegjsit e veanta t secilit pr marrjen e ktyre masave;1.3. vlersimin e rrezikut, si dhe masat e ndrmarra pr t siguruar shndetin dhe mbrojtjenn pun pr t punsuarit, fmijt, t rinjt, grat shtatzna, grat me fmij n gji dhepersonat me aftsi t kufizuara.2. Pundhnsi do t ndrmarr masa adekuate pr informimin e pundhnsit t kontraktuar, tangazhuar me pun n subjektin e tij ekonomik lidhur me nn-paragraft 1.1., 1.2. dhe 1.3. tparagrafit 1. t ktij neni.3. Pundhnsi v n dispozicion t t punsuarve udhzimet e hollsishme, n zbatimin e10dokumentit t vlersimit dhe parandalimit t rrezikut, pr do vend pune, i dokumentuar nprjet njprocesverbali.Neni 19Konsultimet dhe pjesmarrja e t punsuarve1. Pundhnsi duhet t konsultohet me t punsuarit dhe prfaqsuesit e tyre duke iu mundatyre t marrin pjes n diskutime lidhur me shtjet e siguris dhe shndetit n pun q pr1.1. masat q duhen ndrmarr, t cilat mund t ken ndikim t konsiderueshm n rritjen enivelit t siguris dhe shndetit n pun;1.2. informacionin pr vlersimin e rreziqeve, masat mbrojtse dhe parandaluese, regjistrindhe raportet e aksidenteve n pun, si dhe raportet nga inspektorati;1.3. listn e personave ose t shrbimeve t jashtme q kontraktohen pr t kryer shrbimesipas nenit 9 t ktij ligji;1.4. planin dhe organizimin e trajnimeve t puntorve nga siguria dhe shndeti n pun.2. Prfaqsuesit e t punsuarve dhe antart e Kshillit pr Siguri dhe Shndet n pun kandrejt t krkojn nga pundhnsi q t ndrmarr masa adekuate dhe t dorzojn propozime tai me qllim t zvoglimit t rreziqeve pr t punsuarit ose t largoj burimet e rrezikut.3. T punsuarit ose prfaqsuesit e tyre kan t drejt ankese n prputhje me ligjet, tek itori ipuns, nse ata konsiderojn q masat e ndrmarra nga pundhnsi nuk jan adekuate dhe tmjaftueshme pr sigurin dhe shndetin n pun.4. Prfaqsuesve t t punsuarve duhet tu jepet rasti q t paraqesin vrejtjet e tyre tekktori ipuns pr mangsit q kan ndikim n sigurin dhe shndetin n pun.Neni 20Trajnimi i t punsuarve1. Pundhnsi prkujdeset q secili i punsuar t trajnohet nga siguria dhe shndeti n punvendin e tij t puns si:1.1. para ose pas themelimit t marrdhnies s puns;1.2. n rast t transferimit apo ndrrimit t vendit t puns;1.3. n rast t paraqitjes s pajisjeve t reja apo ndrrimit t pajisjeve t puns;1.4. n rast t prdorimit t teknologjis s re;1.5. koh pas kohe nse sht e domosdoshme.2. Pundhnsi prkujdeset q t punsuarit e subjektit t kontraktuar t marrin udhzimet adpr sigurin dhe shndetin n pun gjat aktivitetit t tyre n subjektin e tij.3. Prfaqsuesit e puntorve me rol specifik pr sigurin dhe shndetin n pun do t ken tt vijojn trajnime adekuate.4. Trajnimi i referuar n paragrafin 1. t ktij neni organizohet gjat orarit t puns.11KREU IIIDETYRIMET E T PUNSUARVENeni 21Detyrimet e t punsuarit1. do i punsuar ka prgjegjsi t prkujdeset pr sigurin dhe shndetin e vet dhe t persotjer n pun, n prputhje me trajnimin dhe udhzimet q i jan dhn nga pundhnsi.2. N prputhje me trajnimin, udhzimet e dhna nga pundhnsi, doracakt, udhzimet dherregulloret teknike, i punsuari sht i detyruar t:2.1. prdor me korrektsi makinerit, aparaturat, veglat, pajisjet e transportit mjetettjera prpun dhe t veproj me kujdes me substancat e rrezikshme;2.2. prdor me korrektsi pajisjet mbrojtse individuale t vna n dispozicion t tyre dhepas prdorimit ti rikthej ato n vendin q sht planifikuar pr ruajtjen e tyre t sigurt;2.3. mos nxjerr jasht shrbimit, t ndryshoj ose t zhvendos arbitrarisht mekanizmat esiguris t montuara n makineri, aparatura, vegla, impiante, ndrtesa dhe ti prdor si duhtkta mekanizma;2.4. njoftoj menjher pundhnsin, personin e ngarkuar pr shtjet e siguris dheshndetit n pun dhe prfaqsuesit e t punsuarve, pr do situat pune, pr t ciln kannj motiv t arsyeshm pr ta vlersuar si rast q paraqet nj rrezik t rnd dhe tmenjhershm pr sigurin dhe shndetin n pun;2.5. respektoj t gjitha detyrimet e prcaktuara prej pundhnsit nga fusha e siguris dheshndetit n pun, n t kundrtn do t jet prgjegjs pr dmin ose aksidentin eshkaktuar.3. I punsuari do ta lajmroj inspektorin e puns, nse pundhnsi nuk i ka ndrmarr masatprkatse pr mnjanimin, evitimin dhe eliminimin e rrezikut t bazuar nga nn-paragrafi 2.4. iparagrafit 2. t ktij neni.4. I punsuari mund t refuzoj urdhresn pr pun, nse e ka lajmruar pundhnsin, personpr shtje t siguris dhe shndetit n pun dhe prfaqsuesin e t punsuarve pr rrezikunkanoset atij/asaj nse punon n ato kushte t puns, derisa nuk evitohet rreziku dhe nukkrijohenkushtet normale pr pun.KREU IVKONTROLLIMET MJEKSORE T T PUNSUARVENeni 22Kontrollimet mjeksore1. Pundhnsi sht i detyruar tiu siguroj t punsuarve kontrollime mjeksore n institucshndetsore t licencuara pr shrbime nga mjeksia e puns n pajtim me paragrafin 5. t ne7t ktij ligji.2. Pundhnsi sht i detyruar ti drgoj n kontrollim mjeksor t gjith t punsuarit sher n tre (3) vite.12KREU VNJOFTIMI PR AKSIDENTET N PUNNeni 23Njoftimi pr aksidentet n pun1. N rastet kur ka ndodhur aksidenti me pasoj lndimin apo vdekjen e t punsuarit, pundhisht i detyruar ta lajmroj menjher inspektorin e puns.2. Pr aksidentet n pun, inspektori i puns detyrohet t bj procesverbal me shkrim me tinkonstaton gjendjen faktike n kohn kur ka ndodhur aksidenti.3. Inspektori i puns do ti marr masat adekuate n pajtim me ligjin pr shkeljet e konstatuara nrastin kur ka ndodhur aksidenti.4. Inspektori i puns urdhron me vendim ndrrmarrjen e masave t menjhershme pr evitiminerrezikut, dhe nse ka fakte t pamohueshme se kushtet e puns paraqesin rrezik seriozpr sigurindhe shndetin e t punsuarve, urdhron ndalimin e prkohshm t procesit t puns n at subpunues, njsi t subjektit punues ose makin punuese.5. Ndalimi i prkohshm i procesit t puns do t zgjas deri n ofrimin e fakteve nga pundhsubjektit punues, se jan ndrmarr masat pr evitimin e rrezikshmris dhe se kushtet aktuale tpuns nuk paraqesin rrezik pr shndetin dhe sigurin e t punsuarve.6. Inspektori i puns me t pranuar faktet nga paragrafi 4. i ktij neni, do t bj inspektim nsubjektin punues. Pas konstatimit se kushtet e puns jan prmirsuar dhe sht evituar rreziku prsigurin dhe shndetin n pun, me vendim lejon vazhdimin e procesit t puns pr t punsuar7. Aksidenti vlersohet se ka ndodhur n pun ose lidhur me punn kur i punsuari lndohet gjat:7.1. kryerjes s puns n subjektin e puns ku sht i punsuar;7.2. kryerjes s nj pune tjetr, pa ose me urdhr t pundhnsit pr arsye madhore ninteres t puns;7.3. kohs s pushimit t prcaktuar nga pundhnsi, vnien n rregull t makinerive,veglave t puns, veshmbathjeve, pastrimit t vendit t puns para ose pas mbarimit tpuns;7.4. kohs s aftsimit dhe trajnimit profesional;7.5. dhnies s ndihms s par lidhur me punn.8. Bazuar n pasojat, aksidentet n pun klasifikohen si m posht:8.1. aksidente t cilat shkaktojn paaftsi t prkohshme pr pun;8.2. aksidente t cilat shkaktojn paaftsi t prhershme n pun;8.3. aksidente me pasoj vdekje n pun.9. Bazuar n numrin e personave t lnduar n pun, aksidentet n pun klasifikohen si m pos9.1. aksidente individuale kur lndim n pun pson vetm nj i punsuar dhe9.2. aksidente masive ku t paktn dy (2) apo m shum t punsuar lndohen n t njjtnkoh dhe pr shkak t arsyeve t njjta.13KREU VIDISPOZITAT PERFUNDIMTARENeni 24MbikqyrjaMbikqyrjen e zbatimit t dispozitave t ktij ligji e bn Inspektorati i Puns.Neni 25Gjobat1. Personi fizik dhe personi juridik, q nuk i zbaton dispozitat e ktij ligji, n procedur ligjore do tdnohet n t holla pr seciln dispozit t shkelur.2. Pr shkelje t dispozitave t nenit 5, 6, 9 dhe 10 t ktij ligji, pundhnsi do t dnohllan shumn prej pesqind (500) deri n dhjetmij (10.000) Euro.3. Pr shkeljet e dispozitave t nenit 7, 11, 12, 13, 15 dhe 17 t ktij ligji, pundhnsi dt dnohetn t holla n shumn prej pesqind (500) deri tridhjetepesmij (35.000) Euro.4. Pr shkeljet e dispozitave t nenit 8 t ktij ligji, investitori, kontraktuesi, osennkontraktuesi do tdnohet n t holla n shumn prej pesmij (5.000) deri tridhjetepesmij (35.000) Euro.5. Pr shkeljet e dispozitave t nenit 14 dhe 16 t ktij ligji, pundhnsi do t dnohet nnshumn prej pesqind (500) deri njzetepesmij (25.000) Euro.6. Pr shkeljet e dispozitave t nenit 18 dhe 19 t ktij ligji, pundhnsi do t dnohet nnshumn prej pesqind (500) deri pesmbdhjetmij (15.000) Euro.7. Pr shkeljet e dispozitave t nenit 20, 22 dhe 23 t ktij ligji, pundhnsi do t dnoheollan shumn prej pesqind (500) deri njzetmij (20 000) Euro.8. Pr shkeljet e dispozitave t nenit 21 t ktij ligji, i punsuari do t dnohet n t holhumnprej njqind (100) deri pesmij (5.000) Euro.Neni 26Nxjerrja e akteve nnligjore1. Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale, nxjerr aktet nnligjore pr zbatimin e drejt dhe t plott ktij ligji, n afat prej gjasht (6) muajsh.2. Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale detyrohet q n vazhdimsi t hartoj akte normatve przbatimin e politikave dhe pr t realizuar prputhshmrin me Acquis n fushn e siguris dheshndetit n pun.Neni 27Shfuqizimi i akteve ligjoreMe hyrjen n fuqi t Ligjit pr Sigurin dhe Shndetin n Pun, shfuqizohet Ligji Nr. 2003/19prSiguri n pun, mbrojtje t shndetit t t punsuarve dhe ambientit t puns dhe aktet nnliNeni 28Hyrja n fuqiKy ligj hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn zyrtare t Republiks sKosovs.14Ligji Nr. 04/L-16116 maj 2013Shpallur me dekretin Nr. DL-026-2013, dat 31.05.2013 nga Presidentja e Republiks sKosovs Atifete Jahjaga