lich su giao duc the gioi 7619

5/15/2018 Lich Su Giao Duc the Gioi 7619 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/lich-su-giao-duc-the-gioi-7619 1/25

L CH S GIÁO D C TH GI IỊ Ử Ụ Ế Ớ

Ch ng 1: Giáo d c th gi i c trung đ iươ ụ ế ớ ổ ạ

1.1. Giáo d c th gi i c đ iụ ế ớ ổ ạ

1.1.1. Hoàn c nh xã h iả ộ Xã h i c ng s n nguyên th yộ ộ ả ủ

Công c lao đ ng thô sụ ộ ơ

Năng su t lao đ ng th pấ ộ ấ

T ch c xã h i là công xã th t cổ ứ ộ ị ộ

Quan h xã h i theo ch đ m u hệ ộ ế ộ ẫ ệ

Phát hi n ra l aệ ử Xã h i chi m h u nô l :ộ ế ữ ệ

S n xu t phát tri n làm phá v công xã th t cả ấ ể ỡ ị ộ

T o nên gia đìnhạ

Xã h i có giai c p đ u tiên c a loài ng iộ ấ ầ ủ ườ

Nhà n c ra đ i, có quân đ i b o v , có tòa án xét xướ ờ ộ ả ệ ử

Mâu thu n giai c p gi a ch nô và nô lẫ ấ ữ ủ ệCâu h i th o lu nỏ ả ậ

Hi n t ng giáo d c xu t hi n nh th nào?ệ ượ ụ ấ ệ ư ế

Khi nghiên c u m t n n giáo d c, m t giai đo n phát tri n giáo d cứ ộ ề ụ ộ ạ ể ụ

c a m t qu c gia, dân t c c n quan tâm đ n nh ng tính ch t và ch củ ộ ố ộ ầ ế ữ ấ ứ

năng nào c a giáo d c?ủ ụ

Nh ng đi m khác nhau c b n gi a giáo d c ch đ c ng s nữ ể ơ ả ữ ụ ở ế ộ ộ ả nguyên th y và chi m h u nô l là gì?ủ ế ữ ệ

Tính ch t:ấ

Tính xã h i – l ch sộ ị ử

Tính giai c pấ

Ch c năng:ứ

Ch c năng kinh t s n xu tứ ế ả ấ

Ch c năng chính tr - xã h iứ ị ộ



Ch c năng t t ng – văn hóaứ ư ưở

1.1.2. Đ c đi m giáo d cặ ể ụ

Giáo d c xã h i c ng s n nguyên th y: Giáo d c t nhiênụ ở ộ ộ ả ủ ụ ự

Giáo d c là m t hi n t ng xã h i, là ph ng th c đ t n t i và phátụ ộ ệ ượ ộ ươ ứ ể ồ ạ

tri n c a xã h i loài ng iể ủ ộ ườ

Không có giáo d c, tr em sinh ra ch l n lên v th xác, còn v tínhụ ẻ ỉ ớ ề ể ề

ng i thì không bao gi cóườ ờ

Giáo d c là s truy n đ t kinh nghi mụ ự ề ạ ệ

Giáo d c mang tính ch t chính đáng và r t t nhiênụ ấ ấ ự

Giáo d c là bình đ ngụ ẳ Giáo d c là m t hi n t ng ph bi n và vĩnh h ngụ ộ ệ ượ ổ ế ằ

Ph bi n: có con ng i đúng nghĩa là có giáo d c, không ph thu c vàoổ ế ườ ụ ụ ộ

màu da, đ a v xã h i ho c trình đ phát tri n c a dân t c yị ị ộ ặ ộ ể ủ ộ ấ

Vĩnh h ng: t n t i mãi v i xã h i loài ng iằ ồ ạ ớ ộ ườ

N i dung giáo d c: là nh ng gì c n thi t đ s ng, t n t i và phát tri nộ ụ ữ ầ ế ể ố ồ ạ ể

Hình th c giáo d c: giáo d c thông qua lao đ ng và sinh ho t “cu c đ iứ ụ ụ ộ ạ ộ ờ là tr ng h c r ng m và th c ti n là ng i th y vĩ đ i nh t”ườ ọ ộ ở ự ễ ườ ầ ạ ấ

Ph ng pháp giáo d c: dùng l i nói, tr c quan và th c ti nươ ụ ờ ự ự ễ

N i dung giáo d c: là nh ng gì c n thi t đ s ng, t n t i và phát tri nộ ụ ữ ầ ế ể ố ồ ạ ể

Hình th c giáo d c: giáo d c thông qua lao đ ng và sinh ho t “cu c đ iứ ụ ụ ộ ạ ộ ờ

là tr ng h c r ng m và th c ti n là ng i th y vĩ đ i nh t”ườ ọ ộ ở ự ễ ườ ầ ạ ấ

Ph ng pháp giáo d c: dùng l i nói, tr c quan và th c ti nươ ụ ờ ự ự ễ Giáo d c d i ch đ chi m h u nô l :ụ ướ ế ộ ế ữ ệ

Giáo d c là đ c quy n, đ c l i c a t ng l p ch nôụ ặ ề ặ ợ ủ ầ ớ ủ

Nô l không đ c giáo d cệ ượ ụ

Giáo d c là công c đ b o v quy n th ng tr c a ch nôụ ụ ể ả ệ ề ố ị ủ ủ

Tr ng h c chuyên bi t ra đ i và ngh th y giáo xu t hi nườ ọ ệ ờ ề ầ ấ ệ

N i dung giáo d c là nh ng gì c n thi t và có l i cho ch nô: rèn luy nộ ụ ữ ầ ế ợ ủ ệ

th ch t, s d ng v khí, k thu t tác chi n…ể ấ ử ụ ụ ỹ ậ ế



H c đi đôi v i hành đ rèn luy n kĩ năng c n thi tọ ớ ể ệ ầ ế

H c sinh ph i có đ c ý th c ng i công dân: đúng, sai, t t x uọ ả ượ ứ ườ ố ấ

Các môn h c đa d ng nh s h c, hình h c, ti ng Latinh, âm nh c, h iọ ạ ư ố ọ ọ ế ạ ộ

h a, kinh thánh…ọ

Giáo d c mang tính giai c p và l ch sụ ấ ị ử

1.1. Nh n xét chung v giáo d c th gi i c đ iậ ề ụ ế ớ ổ ạ

2. Giáo d c là m t hi n t ng xã h i, xu t hi n cùng v i s xu t hi n c aụ ộ ệ ượ ộ ấ ệ ớ ự ấ ệ ủ

loài ng iườ

3. Giáo d c là nhu c u chính đáng và t nhiên c a con ng iụ ầ ự ủ ườ

4. Giáo d c mang tính giai c p và l ch sụ ấ ị ử 5. Xu t hi n nhi u nhà giáo d c v i nh ng t t ng ti n bấ ệ ề ụ ớ ữ ư ưở ế ộ

6. Nhà tr ng chuyên bi t xu t hi nườ ệ ấ ệ

7. Giáo d c ch a đ n đ c v i t t c m i ng iụ ư ế ượ ớ ấ ả ọ ườ

1.2. Giáo d c th gi i trung đ i (476 TCN – 1640)ụ ế ớ ạ

A. Kh ng Tổ ử

Kh ng T đánh giá cao vai trò c a giáo d cổ ử ủ ụ M t dân t c mu n t n t i và phát tri n ph i có ba thành t : th (dânộ ộ ố ồ ạ ể ả ố ứ

t c y ph i đông dân), phú (dân t c y ph i giàu có), giáo (dân t c yộ ấ ả ộ ấ ả ộ ấ

ph i đ c giáo d c)ả ượ ụ

Đ i v i m t dân t c, theo ông giáo d c là nhân t không th thi uố ớ ộ ộ ụ ố ể ế

đ c, m t dân t c d t không th m nh đ c.ượ ộ ộ ố ể ạ ượ

Kh ng T đã nh n ra r ng: “Giáo d c, phát tri n trí đ c là chìa khóaổ ử ậ ằ ụ ể ứ đ phát tri n kinh t , đ ng th i phát tri n kinh t là c s cho phátể ể ế ồ ờ ể ế ơ ở

tri n giáo d c và dân trí”ể ụ

Kh ng T cũng cho r ng giáo d c có nh h ng tr c ti p đ n vi cổ ử ằ ụ ả ưở ự ế ế ệ

th c thi l công b ng, đ n tôn ti tr t t , đ n thái đ c a m i ng i đ iự ẽ ằ ế ậ ự ế ộ ủ ỗ ườ ố

v i cu c s ng c ng đ ng.ớ ộ ố ộ ồ

Giáo d c không ch có vai trò quan tr ng trong vi c hình thành nhânụ ỉ ọ ệ

cách c a m i cá nhân “Ng c b t trác b t thành khí, nhân b t h c b t triủ ỗ ọ ấ ấ ấ ọ ấ



đ o” mà còn quy t đ nh đ n v n m nh và t ng lai c a c m t dânạ ế ị ế ậ ệ ươ ủ ả ộ

t c, vì v y Kh ng T đã ch tr ng đ cao giáo d c đào t o conộ ậ ổ ử ủ ươ ề ụ ạ

ng i.ườ

H u giáo vô lo i (m i ng i đi u đ c giáo d c)ữ ạ ọ ườ ề ượ ụ

M c đích giáo d c: Kh ng T cũng đã b c l rõ m c đích giáo d c làụ ụ ổ ử ộ ộ ụ ụ

đào t o ra l p ng i quân t có đ ph m ch t và năng l c đ nh nạ ớ ườ ử ủ ẩ ấ ự ể ậ

ch c c a tri u đình, trung thành ph c v ch đ và làm l c l ng nòngứ ủ ề ụ ụ ế ộ ự ượ

c t đ n đ nh và c i bi n xã h i, h ng t i xây d ng xã h i lý t ngố ể ổ ị ả ế ộ ướ ớ ự ộ ưở

Cao th ng nh tượ ấ

Tin vào m nh tr iệ ờ Nói và làm theo l giáoễ

Đ ng trên l p tr ng c a giai c p th ng tr Kh ng T cho r ng: “chứ ậ ườ ủ ấ ố ị ổ ử ằ ỉ

nh ng ng i th ng trí và nh ng k h ngu là không đ i n t c a mình -ữ ườ ượ ữ ẻ ạ ổ ế ủ

duy th ng trí d h ngu b t di”, th ng trí là nh ng ng i không c nượ ữ ạ ấ ượ ữ ườ ầ

h c cũng bi t, còn h ngu là nh ng k không bi t và có h c cũng khôngọ ế ạ ữ ẻ ế ọ

bi t.ế N i dung giáo d c: ch Nhân và ch Lộ ụ ữ ữ ễ

Nhân: Nhân ái

L : gi gìn k c ng tr t t c a lu t gia, phép n cễ ữ ỹ ươ ậ ự ủ ậ ướ

Nh m rèn luy n con ng i theo đ o Nho đ “t gia, tr qu c, bìnhằ ệ ườ ạ ể ề ị ố

thiên h ”ạ

Ph ng pháp và nguyên t c giáo d c:ươ ắ ụ Nguyên t c phát huy tính tích c c c a ng i h c:ắ ự ủ ườ ọ

Nguyên t c t tu d ng b n thân và luôn h c th y, h c b n và h cắ ự ưỡ ả ọ ầ ọ ạ ọ

trong cu c s ngộ ố

Châm ngôn “ta có bi t gì không? Ta không bi t gì c . Cái gì bi t thì choế ế ả ế

là bi t, cái gì không bi t thì nh n là không bi t, th m i là bi t”.ế ế ậ ế ế ớ ế

H c không bi t chán, d y không bi t m iọ ế ạ ế ỏ

H c ph i đi đôi v i hành, cũng c tri th c đã h cọ ả ớ ố ứ ọ



• H c ph i chuyên tâm trí, không đ c h i h tọ ả ượ ờ ợ

H c ph i thành tâm và luôn hi u h cọ ả ế ọ

Ph i có ý chí, kiên đ nh, hăng say đ n m c vui mà h cả ị ế ứ ọ

“T tu thân, ph i hi u h c, không gi u d t, ph i tìm th y mà h c”ự ả ế ọ ấ ố ả ầ ọ

“Không gi n vì mu n bi t thì không g i m cho, không b c vì không rõậ ố ế ợ ở ự

đ c thì không bày v cho, v t có 4 góc, b o cho bi t m t góc màượ ẽ ậ ả ế ộ

không suy ra đ c 3 góc kia thì không d y n a”ượ ạ ữ

Nguyên t c sát đ i t ng, xu t phát t đ c đi m c a ng i h c đ đắ ố ượ ấ ừ ặ ể ủ ườ ọ ể ề

ra yêu c u và n i dung giáo d c v a s cầ ộ ụ ừ ứ

Nguyên t c liên h v i th c ti n: luôn so sánh, ví von v i c cây, hoaắ ệ ớ ự ễ ớ ỏ lá, sinh ho t xã h i và đ c đi m t nhiên đ làm sáng t v n đạ ộ ặ ể ự ể ỏ ấ ề

Ph ng pháp giáo d c:ươ ụ

Ph ng pháp đ i tho i g i m : là ph ng pháp gi ng d y b ng cáchươ ố ạ ợ ở ươ ả ạ ằ

trao đ i gi a th y và trò, gi a ng i d y và ng i h c nh m phát huyổ ữ ầ ữ ườ ạ ườ ọ ằ

tính năng đ ng, sáng t o và khoa h c, kh năng t duy c a ng i h cộ ạ ọ ả ư ủ ườ ọ

Ph ng pháp k t h p h c đi đôi v i hành, l i nói k t h p v i vi c làm,ươ ế ợ ọ ớ ờ ế ợ ớ ệ là th c hành đi u đã h c và đem tri th c c a mình v n d ng vào trongự ề ọ ứ ủ ậ ụ

cu c s ng.ộ ố

Ph ng pháp “ôn cũ bi t m i”, th ng xuyên rèn luy n, tu d ng vàươ ế ớ ườ ệ ưỡ

h c t p. Ông th ng nh c r ng: “Ng i nào ôn l i nh ng đi u đã h c,ọ ậ ườ ắ ằ ườ ạ ữ ề ọ

do n i đó mà bi t thêm nh ng đi u m i, ng i đó có th làm th yơ ế ữ ề ớ ườ ể ầ

thiên h đó - Ôn c nhi tri tân, kh dĩ vi s h ”ạ ố ả ư ỹ Ng i h c nh t đ nh ph i có thái đ khách quan trong h c t p, khôngườ ọ ấ ị ả ộ ọ ậ

đ c v k t d c, võ đoán, c ch p, t ph ch quanượ ị ỷ ư ụ ố ấ ự ụ ủ

Đi m tích c c:ể ự

Đánh giá r t cao vai trò c a giáo d cấ ủ ụ

Coi tr ng giáo d c đ o đ c nhân cách c a ng i h c, trong đó chúọ ụ ạ ứ ủ ườ ọ

tr ng giáo d c lòng nhân ái, s ng có trên có d i, trung th c, chungọ ụ ố ướ ự

th y, k c ngủ ỷ ươ



Coi tr ng vi c trao d i đ o đ c c a ng i Th yọ ệ ồ ạ ứ ủ ườ ầ

Đ a ra nhi u nguyên t c giáo d c có giá trư ề ắ ụ ị

Đi m h n ch :ể ạ ế

Chia xã h i thành hai h ng ng iộ ạ ườ

Giáo d c ch dành cho ng i quân tụ ỉ ườ ử

Lo i ph n và ng i lao đ ng ra kh i n n giáo d cạ ụ ữ ườ ộ ỏ ề ụ

M c đích giáo d c ch ph c v cho l i ích c a t ng l p trênụ ụ ỉ ụ ụ ợ ủ ầ ớ

Nh ng v n đ c n quan tâm khi ng d ng t t ng giáo d c Kh ng Tữ ấ ề ầ ứ ụ ư ưở ụ ổ ử

cho vi c phát tri n giáo d c hi n nayệ ể ụ ệ

T t ng đ cao vai trò c a giáo d c trong vi c đào t o ngu n nhânư ưở ề ủ ụ ệ ạ ồ l c ch t l ng cao, ph c v phát tri n kinh t xã h iự ấ ượ ụ ụ ể ế ộ

Chú tr ng đ n mô hình nhân cách con ng i trong th i đ i m iọ ế ườ ờ ạ ớ

Gi i quy t t t m i quan h gi a các m c tiêu nâng cao dân trí, đào t oả ế ố ố ệ ữ ụ ạ

nhân l c và b i d ng nhân tàiự ồ ưỡ

V n đ giáo d c đ o đ c cho h c sinh, sinh viên; gi i quy t t t m iấ ề ụ ạ ứ ọ ả ế ố ố

quan h gi a đ c và tài, gi a “tiên h c l h u h c văn”ệ ữ ứ ữ ọ ễ ậ ọ Ph ng pháp và hình th c giáo d c ph i phát huy đ c tính tích c c,ươ ứ ụ ả ượ ự

ch đ ng và sáng t o c a ng i h củ ộ ạ ủ ườ ọ

Vai trò c a đ i ngũ giáo viên, cán b qu n lý giáo d c c n đ c phátủ ộ ộ ả ụ ầ ượ

huy h n n a và công tác đào t o b i d ng đ nâng cao trình đơ ữ ạ ồ ưỡ ể ộ

chuyên môn nghi p v cho h c n đ c quan tâm, đ u t thõa đángệ ụ ọ ầ ượ ầ ư

2.3.1.John Amos Komenski (1592 – 1670) Sinh 28.3.1592 t i th tr n Vhersky Brod thu c x Môrava, mi n trungạ ị ấ ộ ứ ề

C ng hòa Séc.ộ

Năm 12 tu i b m l n l t qua đ iổ ố ẹ ầ ượ ờ

Năm 16 tu i, Komensky h c chuyên ti ng La tinh t i tr ng trung h cổ ọ ế ạ ườ ọ

thành ph Psêrop (prerov)ố

Komensky đ c “H i anh em nh ng ng i Ti p kh c” g i sang Đ cượ ộ ữ ườ ệ ắ ử ứ

h c Đ i h c và t t nghi p khoa Th n h c t i Đ i h c Herborn.ọ ạ ọ ố ệ ầ ọ ạ ạ ọ



Năm 1614 Komensky tr v n c.ở ề ư ớ

Năm 1628, Komenski r i t qu c sang Ba Lanờ ổ ố

Cu c đ i Komensky đ y gian truân và bi th m. Nh ng ch ng l i sộ ờ ầ ả ư ố ạ ố

ph n là m t t m g ng v ngh l c làm vi c và lòng dũng c m phiậ ộ ấ ươ ề ị ự ệ ả

th ng.ườ

B t ch p nh ng khó khăn luôn theo đu i và rình r p ông, Komensky đãấ ấ ữ ổ ậ

mang h t tâm trí và tài năng c ng hi n cho s nghi p giáo d c, m tế ố ế ự ệ ụ ộ

lĩnh v c mà ông g i là “x ng rèn luy n nhân cách”.ự ọ ưở ệ

Đi đ n đâu ông cũng d y h c, vi t sách giáo khoa, so n th o các côngế ạ ọ ế ạ ả

trình truy n bá ki n th c cho tr em và ph bi n kinh nghi m d y h cề ế ứ ẻ ổ ế ệ ạ ọ cho các nhà giáo.

Nh ng hi u bi t uyên thâm và t duy m i c a ông trong lĩnh v c giáoữ ể ế ư ớ ủ ự

d c đã khi n ông ch ng bao lâu tr thành m t nhân v t n i ti ng kh pụ ế ẳ ở ộ ậ ổ ế ắ

Châu Âu.

Th t ng Th y Đi n đã m i ông sang so n sách giáo khoa d y ti ngủ ướ ụ ể ờ ạ ạ ế

La tinh cho các tr ng ph thông.ườ ổ Hoàng gia Anh đã m i ông sang Luân Đôn làm c v n trong vi c c iờ ố ấ ệ ả

cách giáo d c.ụ

R i gi i nhà th Hungari cũng đã đãi ng v i ông nh m t chuyên giaồ ớ ờ ộ ớ ư ộ

l i l c trong ngh so n th o sách v các ph ng pháp d y h c…ỗ ạ ề ạ ả ề ươ ạ ọ

Ông đã xu t b n ít nh t 135 n ph m các lo i vi t b ng ti ng La tinhấ ả ấ ấ ẩ ạ ế ằ ế

và ti ng Séc bao g m sách giáo khoa, sách v ph ng pháp d y h c, tế ồ ề ươ ạ ọ ừ đi n, sách văn h c, tri t h c và c b n đ n c Ti pể ọ ế ọ ả ả ồ ướ ệ

Komensky qua đ i ngày 15/11/1670, t i Hà Lan, th 78 tu iờ ạ ọ ổ

Quan đi m giáo d c c a Komenskiể ụ ủ

Đánh giá cao vai trò c a giáo d c, không nh n đ c s giáo d c sủ ụ ậ ượ ự ụ ẽ

không thành ng iườ

“Con ng i sinh ra mà không đ c h c, không đ c s giáo d c c aườ ượ ọ ượ ự ụ ủ

nhà tr ng và xã h i thì l n lên ch ng khác nào nh ng cây m c hoangườ ộ ớ ẳ ữ ọ



d i, s không có kh năng hành đ ng theo đúng m c tiêu c a l s ng, sạ ẽ ả ộ ụ ủ ẽ ố ẽ

không nhìn rõ cái thi n và d sa vào cái ác, cái t i l i…”ệ ễ ộ ỗ

Cho dù con ng i là m t sinh v t khôn ngoan nh t trong th gi i t oườ ộ ậ ấ ế ớ ạ

v t, nh ng n u không đ c h c hành s không có ánh sáng trí tu soiậ ư ế ượ ọ ẽ ệ

đ ng - cái mà t o hóa đã ban cho con ng i.ườ ạ ườ

Con l n béo vì ăn cám, con l a đau kh bu c ph i t i n ng, con v tợ ị ừ ổ ộ ả ả ặ ẹ

có b lông hào nhoángộ

“Phàm con ng i đ u ph i h c, không phân bi t đ ng c p xã h i, namườ ề ả ọ ệ ẳ ấ ộ

n , dân t c, tu i tác …”ữ ộ ổ

Komensky c m dân t c đ c t do, con ng i đ c gi i phóngướ ơ ộ ượ ự ườ ượ ả kh i n i th ng kh và c nh b t công xã h i, nh ng con đ ng ti n t iỏ ỗ ố ổ ả ấ ộ ư ườ ế ớ

m c tiêu đó c n thi t ph i có vai trò c a vi c m mang dân trí, đ conụ ầ ế ả ủ ệ ở ể

ng i d n thoát kh i tình tr ng t duy mù quáng, s ng không theo quyườ ầ ỏ ạ ư ố

lu t t o hòa, hành đ ng không theo lý tríậ ạ ộ

Ông đ c bi t quan tâm đ n quy n h c t p c a ph n và cho r ng hặ ệ ế ề ọ ậ ủ ụ ữ ằ ọ

có đ y đ kh năng nh nam gi i và không có lý gì l i ch b ng lòngầ ủ ả ư ớ ạ ỉ ằ cho h h c đ n a, b, c mà thôi.ọ ọ ế

Ông cũng t ng nói “Ví ph ng có ng i h i tôi :n u th thuy n, nôngừ ỏ ườ ỏ ế ợ ề

dân, ng i khuân vác và c đ n đàn bà n a cũng h c t p, chúng ta sườ ả ế ữ ọ ậ ẽ

t i đâu? Tôi s tr l i: chúng ta s đ n k t qu là s giáo d ng vàớ ẽ ả ờ ẽ ế ế ả ự ưỡ

giáo d c chung y, ti n hành v i nh ng ph ng pháp t t, s khi n choụ ấ ế ớ ữ ươ ố ẽ ế

m i ng i đi u đ đi u ki n đ có t t ng và hành đ ng đúng”.ỗ ườ ề ủ ề ệ ể ư ưở ộ Giáo d c ph i phù h p v i t nhiên:ụ ả ợ ớ ự

Con ng i là m t th c th t nhiên, t nhiên di n ra theo quy lu tườ ộ ự ể ự ự ễ ậ

So sánh vi c giáo d c nhà tr ng v i sinh ho t c a t nhiên và cu cệ ụ ườ ớ ạ ủ ự ộ

s ngố

“Con chim không sinh n vào mùa thu tàn l i, mùa đông băng giá, mùaở ụ

hè nóng b c mà v mùa xuân – khi ánh sáng s i m trái đ t, đem l iứ ề ưở ấ ấ ạ



s c s ng cho muôn loài. V y giáo d c con ng i cũng ph i b t đ u tứ ố ậ ụ ườ ả ắ ầ ừ

tu i tr và gi h c t t là bu i sáng"ổ ẻ ờ ọ ố ổ

Ph i t o ra môi tr ng giáo d c phù h pả ạ ườ ụ ợ

Giáo d c b ng nêu g ng nh m đ t nh ng d u n ban đ u t t đ p lênụ ằ ươ ằ ặ ữ ấ ấ ầ ố ẹ

tr emẻ

Giáo d c ph i căn c vào s phát tri n c a trụ ả ứ ự ể ủ ẻ

T 0 đ n 6 tu i: coi tr ng vi c phát tri n th ch t và ti p xúc v i thừ ế ổ ọ ệ ể ể ấ ế ớ ế

gi iớ

Tr ng h c lòng m và giáo d c theo ph ng th c ng i m , giáoườ ọ ẹ ụ ươ ứ ườ ẹ

d c b ng tình c m, b ng cái đ pụ ằ ả ằ ẹ T 6 đ n 12 tu i: phát tri n trí nh , c n h c ch , hình h c, đ a lýừ ế ổ ể ớ ầ ọ ữ ọ ị

T 12 đ n 18 tu i: phát tri n t duy, đ cao các môn t nhiên và xã h iừ ế ổ ể ư ề ự ộ

T 18 đ n 24 tu i: phát tri n v m t ý chíừ ế ổ ể ề ặ

Đ c vào h c trong tr ng h cượ ọ ườ ọ

Hoàn thi n con ng i cho xã h iệ ườ ộ

N i dung, ph ng pháp và hình th c giáo d c, lo i hình nhà tr ngộ ươ ứ ụ ạ ườ ph i phù h p v i trình đ phát tri n c a ng i h cả ợ ớ ộ ể ủ ườ ọ

H l p - bài c a Komenskiệ ớ ủ

L p: chia tr em thành nhi u l pớ ẻ ề ớ

T ng đ ng v tâm lý, sinh lý và trình đ phát tri n trí tuươ ồ ề ộ ể ệ

Bài: h c sinh m i l p h c theo m t ch ng trình đ c quy đ nh c thọ ỗ ớ ọ ộ ươ ượ ị ụ ể

M i ch ng trình g m nhi u môn h cỗ ươ ồ ề ọ M i môn đ c th c hi n m t s bàiỗ ượ ự ệ ộ ố

Bài là đ n v tri th c cho các môn h cơ ị ứ ọ

H c xong có thi đánh giá k t qu h c t pọ ế ả ọ ậ

Có ngh ng i gi a h c kì và cu i nămỉ ơ ữ ọ ố

Nhà tr ng s cho ra đ i nh ng l p ng i t ng đ ng v trình đườ ẽ ờ ữ ớ ườ ươ ồ ề ộ

Ý nghĩa:

Lý lu n: giáo d c ph i phù h p v i trình đ phát tri n t nhiên c a trậ ụ ả ợ ớ ộ ể ự ủ ẻ



Th ng nh t trong bài h c các ch c năng giáo d c và giáo d ng;ố ấ ọ ứ ụ ưỡ Kích

thích tính tích c c nh n th c c a h c sinhự ậ ứ ủ ọ

M i bài h c liên h ch t ch v i các bài h c tr c và sau theo m tỗ ọ ệ ặ ẽ ớ ọ ướ ộ

m c đích th ng nh t.ụ ố ấ

Th c ti n: cung c p cho xã h i nhi u ng i lao đ ng có trình đ và kự ễ ấ ộ ề ườ ộ ộ ỹ

năng c n thi tầ ế

Ph ng pháp giáo d cươ ụ

Ph ng pháp tr c quanươ ự

Ph ng pháp tu n t h th ngươ ầ ự ệ ố

Ph ng pháp sát đ i t ngươ ố ượ Ph ng pháp cũng c tri th cươ ố ứ

Ph ng pháp tích c c hóa vai trò c a ng i h cươ ự ủ ườ ọ

Ph ng pháp áp d ng k lu t trong nhà tr ngươ ụ ỷ ậ ườ

Các nguyên t c d y h c c a Komenski: Nguyên t c tr c quan làắ ạ ọ ủ ắ ự

nguyên t c quan tr ng nh t (nguyên t c vàng ng c):ắ ọ ấ ắ ọ

Th gi i khách quan là ngu n g c c a ý th c, ý th c c a tr ph n ánhế ớ ồ ố ủ ứ ứ ủ ẻ ả cái t n t i c a th gi i khách quanồ ạ ủ ế ớ

Cho tr c m nh n th gi i b ng các giác quanẻ ả ậ ế ớ ằ

Cho tr s d ng t t c các giác quan vào vi c tri giác tài li uẻ ử ụ ấ ả ệ ệ

Ti m c n v i t t ng “d y h c l y ng i h c làm trung tâm”ệ ậ ớ ư ưở ạ ọ ấ ườ ọ

Tôn tr ng th i gian thích h pọ ờ ợ

Vi c giáo d c con ng i ph i đ c b t đ u vào tu i xuân xanh, nghĩaệ ụ ườ ả ượ ắ ầ ổ là tu i thi u niên.ổ ế

Các gi bu i sáng là các gi thích h p nh t cho vi c h c.ờ ổ ờ ợ ấ ệ ọ

T t c các môn c n h c ph i đ c s p x p sao cho h p v i l a tu iấ ả ầ ọ ả ượ ắ ế ợ ớ ứ ổ

c a h c sinh, đ không b t chúng ph i h c đi u gì v t quá t m hi uủ ọ ể ắ ả ọ ề ượ ầ ể

bi t c a chúng.ế ủ

Chu n b ch t li u tr c khi b t đ u t o hình th cẩ ị ấ ệ ướ ắ ầ ạ ứ

Có s n sàng các sách và tài li u c n thi t đ gi ng d y.ẵ ệ ầ ế ể ả ạ



D y hi u bi t v các s v t tr c, d y cách di n t b ng ngôn ngạ ể ế ề ự ậ ướ ạ ễ ả ằ ữ

sau.

D y hi u bi t v các s v t tr c khi d y cách ph i h p gi a chúng.ạ ể ế ề ự ậ ướ ạ ố ợ ữ

Các ví d ph i d n tr c các qui lu t.ụ ả ẫ ướ ậ

Ch n ch th thích h p, tác đ ng m t cách tích h p đ n ch th đọ ủ ể ợ ộ ộ ợ ế ủ ể ể

bi n đ i ch thế ổ ủ ể

M i h c sinh đ n tr ng ph i kiên trì trong vi c h c t p.ọ ọ ế ườ ả ệ ọ ậ

Tr c khi d y b t c môn h c chuyên môn nào, ph i chu n b trí khônướ ạ ấ ứ ọ ả ẩ ị

h c sinh đ d ti p thu môn h c y.ọ ể ễ ế ọ ấ

M i ch ng ng i v t ph i đ c g ra kh i ‘con đ ng tr ng h c’.ọ ướ ạ ậ ả ượ ỡ ỏ ườ ườ ọĐi t ng b c theo m t trình t h p lý, có tính k th a gi a các n iừ ướ ộ ự ợ ế ừ ữ ộ

dung h c t pọ ậ

D y t d đ n khó.ạ ừ ễ ế

S p x p trình t các môn h c cách h p lý.ắ ế ự ọ ợ

M i th i đi m ch h c m t môn.ỗ ờ ể ỉ ọ ộ

S phát tri n ph i di n ra t bên trongự ể ả ễ ừ D y theo trình t : hi u – ghi nh /nh l i – trình bày b ng ngôn ng .ạ ự ể ớ ớ ạ ằ ữ

Giáo viên ph i v a gi i v ph ng pháp khoa h c v a gi i v th cả ừ ỏ ề ươ ọ ừ ỏ ề ự

hành.

Đi t ph quát (cái chung) đ n đ c thù (cái riêng)ừ ổ ế ặ

B t đ u m i môn h c v i các y u t đ n gi n nh t c a nó, đ h cắ ầ ỗ ọ ớ ế ố ơ ả ấ ủ ể ọ

sinh có đ c ý t ng t ng quát v nó.ượ ưở ổ ề Ti p đ n, phát tri n s hi u bi t c a h c sinh xa h n b ng cách trìnhế ế ể ự ể ế ủ ọ ơ ằ

bày các qui lu t và các ví d .ậ ụ

Sau đó nâng lên m c hi u bi t m t cách h th ng v môn h c kèmứ ể ế ộ ệ ố ề ọ

theo các lu t tr (ngo i l ) và các hình th c b t qui t cậ ừ ạ ệ ứ ấ ắ

Sau cùng, d y v các bình lu n, đánh giá nh ng ch khi tuy t đ i c nạ ề ậ ư ỉ ệ ố ầ

thi t.ế

Không nh y v t, nh ng ti n t ng b c v ng ch cả ọ ư ế ừ ướ ữ ắ



M i môn h c ph i đ c c n th n t ch c theo t ng m c đ thích h pọ ọ ả ượ ẩ ậ ổ ứ ừ ứ ộ ợ

trong m i l p h c. Các môn h c tr c có th chu n b và soi sáng choọ ớ ọ ọ ướ ể ẩ ị

các môn h c ti p theo.ọ ế

Th i gian ph i đ c phân chia k l ng, sao cho m i năm, m i tháng,ờ ả ượ ỹ ưỡ ỗ ỗ

m i ngày và m i gi đ c xác đ nh m t nhi m v rõ ràng.ỗ ỗ ờ ượ ị ộ ệ ụ

Vi c phân chia th i gian và môn h c ph i đ c h t s c trung thànhệ ờ ọ ả ượ ế ứ

tuân gi , đ không sai sót m t đi u gì.ữ ể ộ ề

Không b gi a ch ngỏ ữ ừ

Ai đ c g i đ n tr ng thì ph i đ c gi l i tr ng cho t i khi đ tượ ử ế ườ ả ượ ữ ạ ở ườ ớ ạ

đ s hi u bi t, đ c h nh và tôn giáo.ủ ự ể ế ứ ạ Tr ng h c ph i đ c đ t m t n i yên tĩnh, cách xa ch n n ào đôườ ọ ả ượ ặ ở ộ ơ ố ồ

h i.ộ

B t c đi u gì ph i làm theo ch ng trình h c thì ph i đ c làm đ nấ ứ ề ả ươ ọ ả ượ ế

n i đ n ch n, không n a v i.ơ ế ố ử ờ

Không vì b t c lý do gì mà cho phép h c sinh ngh h c hay tr n h c.ấ ứ ọ ỉ ọ ố ọ

Lo i tr các tr ng i và nguy h iạ ừ ở ạ ạ

H c sinh ch nh n nh ng sách v thích h p v i l p c a các em.ọ ỉ ậ ữ ở ợ ớ ớ ủ

Sách v ph i đ t đ c các chu n m c v tri th c, đ o đ c và tâm linh.ở ả ạ ượ ẩ ự ề ứ ạ ứ

Tr ng h c cách xa khu v c x u, h c sinh không có d p chung đ ngườ ọ ự ấ ọ ị ụ

v i b n bè x u.ớ ạ ấ

Quan đi m giáo d c c a Komenskiể ụ ủ Là ng i vi t sách giáo khoa đ u tiên trên th gi iườ ế ầ ế ớ

Ngôn ng nh p môn – 1631: sách v lòng dùng cho tr em b t đ u h cữ ậ ỡ ẻ ắ ầ ọ

ch nhà tr ngữ ở ườ

Th gi i tranh nh – 1658: sách giáo khoa b ng tranh cho tr emế ớ ả ằ ẻ

Jean- Jacques Rousseau (1712 – 1778)

Sinh năm 1712 t i Geneva – Th y s trong m t gia đình làm ngh thạ ụ ỹ ộ ề ủ

công



M côi cha m t nhồ ẹ ừ ỏ

Trúng th ng cu c thi “s ti n b c a khoa h c và ngh thu t s làmưở ộ ự ế ộ ủ ọ ệ ậ ẽ

cho đ o đ c nh th nào?”ạ ứ ư ế

Th i bu i khoa h c và ngh thu t phát tri n nh ng đ o đ c suy đ i,ờ ổ ọ ệ ậ ể ư ạ ứ ồ

xã h i nh v y không nên có lý do t n t iộ ư ậ ồ ạ

Kh c xã h i – 1753: bác b đ i t h u, thay vào đó là ti u t h u – ế ướ ộ ỏ ạ ư ữ ể ư ữ

t h u c a ti u th ng, ti u ch , t h u c a đ ng c p 3. Mu n cóư ữ ủ ể ươ ể ủ ư ữ ủ ẳ ấ ố

n n kinh t nh thì m i ng i ph i lao đ ng và có quy n tham giaề ế ỏ ọ ườ ả ộ ề

qu n lý xã h i “Dù giàu, dù nghèo, dù m nh, dù y u, ng i công dânả ộ ạ ế ườ

nào không lao đ ng đi u là k l a b p”ộ ề ẻ ừ ị Năm 1762 ông vi t “Êmin hay v n đ giáo d c” là s hoà quy n gi aế ấ ề ụ ự ệ ữ

văn ch ng và tri t lý. Nh tiêu đ c a nó đã ch ra, đó là m t chuyênươ ế ư ề ủ ỉ ộ

lu n v giáo d c, hay đúng h n là m t chuyên lu n v "ngh thu tậ ề ụ ơ ộ ậ ề ệ ậ

hình thành con ng i". Tuy nhiên, cũng có th coi đó là m t ti u thuy tườ ể ộ ể ế

xã h i - s ph m v i nhân v t h c u là c u bé Émileộ ư ạ ớ ậ ư ấ ậ

T t ng giáo d c c a Jean- Jacques Rousseauư ưở ụ ủ M t tri t gia n i ti ng c a dòng tri t h c khai sáng Pháp th k XVIIIộ ế ổ ế ủ ế ọ ế ỷ

M t đ i bi u xu t s c c a t ng l p ti u t s n Phápộ ạ ể ấ ắ ủ ầ ớ ể ư ả

M t văn s n i ti ng c a văn h c Pháp th k XVIIIộ ỉ ổ ế ủ ọ ế ỷ

M t nhà giáo d c l n c a Pháp và th gi iộ ụ ớ ủ ế ớ

Giáo d c t nhiên và t doụ ự ự

Con ng i là m t th c th t nhiên, t nhiên di n ra theo quy lu t doườ ộ ự ể ự ự ễ ậ đó giáo d c con ng i theo quy lu t c a t nhiênụ ườ ậ ủ ự

T do là quy n thiêng liêng nh t c a con ng i do đó giáo d c t nhiênự ề ấ ủ ườ ụ ự

cũng có nghĩa là ph i ti n hành giáo d c t doả ế ụ ự

Ông ph n n v i xã h i phong ki n vì n n giáo d c phong ki n, làmẫ ộ ớ ộ ế ề ụ ế

tr thành “bác sĩ non, tr con già”ẻ ẻ

Thiên nhiên mong mu n tr em ph i là tr em tr c khi tr thànhố ẻ ả ẻ ướ ở

ng i l nườ ớ



Vi c giáo d c Émile ch nh m m t m c đích: “đào t o m t con ng iệ ụ ỉ ằ ộ ụ ạ ộ ườ

t do, có kh năng t b o v ch ng m i s gò ép khiên c ng; màự ả ự ả ệ ố ọ ự ưỡ

mu n đào t o m t con ng i t do thì ch có m t cách duy nh t là đ iố ạ ộ ườ ự ỉ ộ ấ ố

x v i h nh m t sinh th t do, tôn tr ng t do c a đ a tr ”ử ớ ọ ư ộ ể ự ọ ự ủ ứ ẻ

Bách khoa toàn th Vi t Nam có vi t: “Cùng v i nh ng v n đư ệ ế ớ ữ ấ ề

v giáo d c đ c đ t ra, Rousseau phê phán n n giáo d c đ ng th iề ụ ượ ặ ề ụ ươ ờ

đàn áp nhân cách c a tr , k c dùng nh c hình. Ông cho r ng b n tínhủ ẻ ể ả ụ ằ ả

con ng i v n là thi n, nh ng đã b xã h i b t bình đ ng hu ho i, nênườ ố ệ ư ị ộ ấ ẳ ỷ ạ

c n xây d ng m t n n giáo d c m i, phù h p v i thiên nhiên và b nầ ự ộ ề ụ ớ ợ ớ ả

tính v n có c a con ng i. …ố ủ ườ Nhân v t chính là Émile - ng i đ c h ng s giáo d c toàn di n,ậ ườ ượ ưở ự ụ ệ

trong đó th y tôn tr ng nhân ph m trò, giáo d c trò b ng s thuy tầ ọ ẩ ụ ằ ự ế

ph c. Tác ph m th hi n lòng yêu tr tha thi t, tinh th n dân ch vàụ ẩ ể ệ ẻ ế ầ ủ

ch nghĩa nhân văn, tôn tr ng t do và nhân ph m con ng i.” Tủ ọ ự ẩ ườ ư

t ng này đ c ph n ánh trong các đ án c i cách giáo d c qu c dânưở ượ ả ề ả ụ ố

c a Pháp th i Cách m ng 1789 và có nh h ng đ n nhi u nhà tủ ờ ạ ả ưở ế ề ư t ng - s ph m, nh J. H. Pestalozzi, A. S. Makarenko, J. Dewey v.vưở ư ạ ư

Rousseau chia tr em thành 4 th i kì l a tu i:ẻ ờ ứ ổ

0-2 tu i: tu i u thổ ổ ấ ơ

3-12 tu i: tu i thi u niên “lí trí ngũ”ổ ổ ế

13-15 tu i: tu i trí d cổ ổ ụ

16 tu i tr lên: tu i đ c d cổ ở ổ ứ ụ ng v i m i l a tu i có n i dung và ph ng pháp giáo d c thích h pỨ ớ ỗ ứ ổ ộ ươ ụ ợ

Giai đo n t 0 – 2 tu i:ạ ừ ổ

Phát tri n m nh v th ch tể ạ ề ể ấ

Giáo d c th ch t là nhi m v chínhụ ể ấ ệ ụ

Không nâng đ , can thi p vào quá trình phát tri n ngôn ng c a trỡ ệ ể ữ ủ ẻ

Th hi n t t ng, khát v ng t do c a Rousseauể ệ ư ưở ọ ự ủ

T 3 – 12 tu i:ừ ổ



Phát tri n các giác quanể

Ch a ph i là giai đo n h c chư ả ạ ọ ữ

Ph ng pháp giáo d c ch y u là ho t đ ng th c ti nươ ụ ủ ế ạ ộ ự ễ

Ng i l n ch t o đi u ki n cho tr ch i, không đ c áp đ tườ ớ ỉ ạ ề ệ ẻ ơ ượ ặ

Dùng “h u qu t nhiên” đ giáo d c trậ ả ự ể ụ ẻ

T 13 đ n 15 tu i: th i kì trí d cừ ế ổ ờ ụ

B t đ u h c đ c, vi t, tính toánắ ầ ọ ọ ế

Giáo d c tri th c v khoa h c t nhiênụ ứ ề ọ ự

Ph ng pháp giáo d c tr c quan, coi tr ng thí nghi m th c hànhươ ụ ự ọ ệ ự

D y cho tr ngh th công nh t đ nhạ ẻ ề ủ ấ ị T 16 tu i tr lên đ n đ tr ng thành:ừ ổ ở ế ộ ưở

Phát tri n v m t ý chíể ề ặ

B t đ u th i kì đ c d cắ ầ ờ ứ ụ

Ng i tr ng thành ph i phát tri n nhi u m t: trái tim, kh i óc, đôiườ ưở ả ể ề ặ ố

bàn tay

Gia đình lý t ng= Êmin + Sophieưở H n ch :ạ ế

Bi t l p các giai đo n phát tri n c a m t đ i ng iệ ậ ạ ể ủ ộ ờ ườ

Quá đ cao m t t do c a tr emề ặ ự ủ ẻ

H th p vai trò c a nhà giáo d cạ ấ ủ ụ

Tích c c:ự

Không đ c áp đ t giáo d cượ ặ ụ Ph i làm cho tr t do phát tri n m i m t c a nhân cáchả ẻ ự ể ọ ặ ủ

Ch ng 3: T t ng giáo d c Mác Xítươ ư ưở ụ

3.1. T t ng giáo d c c a Mác và Ăngghen:ư ưở ụ ủ

Marx sinh này 5.5.1818 t i Torevo mi n tây nam n c Đ cạ ề ướ ứ

Gia đình có truy n th ng cách m ng, phong l u và có h c th cề ố ạ ư ọ ứ

Marx h c lu t, s , tri t h c t i đ i h c Bonn va Berlinọ ậ ử ế ọ ạ ạ ọ

Năm 1841 ông trình bày lu n án ti n sĩ v tri t h c Ôpiquyaậ ế ề ế ọ



Marx là đ ng sáng l p và ch bút t báo “Renani” vào tháng 1.1842ồ ậ ủ ờ

Chuy n t ch nghĩa duy tâm sang duy v t, t ch nghĩa dân ch cáchể ừ ủ ậ ừ ủ ủ

m ng sang ch nghĩa c ng s nạ ủ ộ ả

Tháng 9.1844 Marx và Angghen g p nhau Parisặ ở

Tháng 2 -1848 xu t b n “Tuyên ngôn c a Đ ng c ng s n”ấ ả ủ ả ộ ả

Marx qua đ i ngày 14.3.1883, h ng th 65 tu iờ ưở ọ ổ

Ăngghen sinh ngày 28.11.1820 t i Bec1men, Đ cạ ứ

H c tri t h c t i đ i h c Berlinọ ế ọ ạ ạ ọ

Tháng 9.1844 g p Marx t i Parisặ ạ

Cùng v i Marx, Ăngghen là linh h n c a qu c t I và phong trào cáchớ ồ ủ ố ế m ng th k XIXạ ế ỉ

Ng i k t c s nghi p lãnh đ o phong trào vô s n th gi i sau khiườ ế ụ ự ệ ạ ả ế ớ

Marx qua đ iờ

Ăngghen m t ngày 5 tháng 8 năm 1895ấ

H c thuy t giáo d c c a Mác và Ăngghen là m t b ph n c a chọ ế ụ ủ ộ ộ ậ ủ ủ

nghĩa c ng s n khoa h cộ ả ọ Đ c hoàn thi n b ng t t ng c a Lê nin, Krupxcaia, Makarencoượ ệ ằ ư ưở ủ

Có liên quan đ n t t c các v n đ chính tr , xã h i, kinh t , văn hóa,ế ấ ả ấ ề ị ộ ế

khoa h c kĩ thu tọ ậ

Giáo d c là m t hình thái ý th c xã h i đ c tr ng c a xã h i loài ng iụ ộ ứ ộ ặ ư ủ ộ ườ

Có quy lu t phát tri n riêng nh ng b ch c b i quy lu t xã h i vàậ ể ư ị ế ướ ở ậ ộ

c quy lu t t nhiênả ậ ự Đóng góp l n nh t c a Marx v giáo d c là đã phát hi n ra b nớ ấ ủ ề ụ ệ ả

ch t xã h i c a con ng iấ ộ ủ ườ

Đây chính là quy lu t v s phát tri n và giáo d c nhân cách con ng iậ ề ự ể ụ ườ

Là s khác bi t gi a con ng i và con v tự ệ ữ ườ ậ

Các quan đi m tr c ph nh n tính t nhiên, b n ch t sinh v t c a conể ướ ủ ậ ự ả ấ ậ ủ

ng i, b n tính con ng i là không thay đ iườ ả ườ ổ

Marx th a nh n con ng i là m t th c th t nhiênừ ậ ườ ộ ự ể ự



Song b n ch t con ng i là t ng hòa các quan h xã h iả ấ ườ ổ ệ ộ

Y u t xã h i, các quan h xã h i là y u t chi ph i, là nhân t quy tế ố ộ ệ ộ ế ố ố ố ế

đ nh hình thành b n ch t con ng iị ả ấ ườ

Quan h s n xu t là quan h quy t đ nhệ ả ấ ệ ế ị

Hoàn c nh t o ra con ng i trong ch ng m c con ng i t o ra hoànả ạ ườ ừ ự ườ ạ

c nhả

Ho t đ ng th c ti n, ho t đ ng lao đ ng và ho t đ ng xã h i là y u tạ ộ ự ễ ạ ộ ộ ạ ộ ộ ế ố

quy t đ nh quá trình hình thành nhân cáchế ị

Ho t đ ng lao đ ng v a là đi u ki n đ hình thành nhân cách v a làạ ộ ộ ừ ề ệ ể ừ

th c đo đánh giá tính ch th c a m i cá nhânướ ủ ể ủ ỗ Marx v ch ra qui lu t c a quá trình nh n th c th gi i kháchạ ậ ủ ậ ứ ế ớ

quan c a con ng i, t o ra s hoàn thi n khi đánh giá v trí conủ ườ ạ ự ệ ị

ng i trong ti n trình phát tri n c a t nhiên và xã h iườ ế ể ủ ự ộ

Marx cung c p cho khoa h c giáo d c m t ph ng pháp lu n v ngấ ọ ụ ộ ươ ậ ữ

ch c đ xây d ng lý lu n giáo d c XHCNắ ể ự ậ ụ

Xây d ng n n giáo d c XHCN và t ch c th c hi n quá trình giáo d cự ề ụ ổ ứ ự ệ ụ con ng i XHCNườ

Marx v ch ra quy lu t t t y u c a xã h i t ng lai là đào t o,ạ ậ ấ ế ủ ộ ươ ạ

giáo d c nh ng con ng i phát tri n toàn di nụ ữ ườ ể ệ

Con ng i phát tri n toàn di n là c m c a con ng iườ ể ệ ướ ơ ủ ườ

Con ng i phát tri n toàn di n là đi u ki n đ phát tri n xã h i, xâyườ ể ệ ề ệ ể ể ộ

d ng kinh t , văn hóa khoa h c kĩ thu tự ế ọ ậ Con ng i phát tri n toàn di n là ng i phát tri n đ y đ , t i đa năngườ ể ệ ườ ể ầ ủ ố

l c s n có v t t c m i m t đ o đ c, trí tu , th ch t, tình c m,ự ẵ ề ấ ả ọ ặ ạ ứ ệ ể ấ ả

nh n th c, năng l c, óc th m mậ ứ ự ẩ ỹ

Có kh năng c m th đ c t t c hi n t ng t nhiên, xã h iả ả ụ ượ ấ ả ệ ượ ự ộ

Sáng t o cái m i theo kh năng b n thânạ ớ ả ả

Ph i bi t k t h p gi a lao đ ng chân tay và lao đ ng trí óc và tham giaả ế ế ợ ữ ộ ộ

ho t đ ng xã h i khácạ ộ ộ



Bi t sáng t o ra giá tr v t ch t, tinh th n m i, làm phong phú cu cế ạ ị ậ ấ ầ ớ ộ

s ng xã h i và b n thânố ộ ả

Mác và Ăngghen v ch ra nh ng nguyên t c c b n đ đào t o,ạ ữ ắ ơ ả ể ạ

giáo d c nh ng con ng i phát tri n toàn di n c a xã h i t ngụ ữ ườ ể ệ ủ ộ ươ lai

K t h p gi a giáo d c đ o đ c, th d c, trí d c và lao đ ng s n xu tế ợ ữ ụ ạ ứ ể ụ ụ ộ ả ấ

K t h p gi a lao đ ng s n xu t và giáo d c bách khoaế ợ ữ ộ ả ấ ụ

K t h p gi a giáo d c v i lao đ ng s n xu t là ph ng th c có tínhế ợ ữ ụ ớ ộ ả ấ ươ ứ

nguyên t c đ đào t o con ng i phát tri n toàn di nắ ể ạ ườ ể ệ

Giáo d c k thu t t ng h p liên quan m t thi t v i giáo d c lao đ ngụ ỹ ậ ổ ợ ậ ế ớ ụ ộ và t ch c lao đ ng s n xu tổ ứ ộ ả ấ

Quan đi m c a Mác – Ăngghen v n i dung giáo d cể ủ ề ộ ụ

Giáo d c g m ba b ph n: trí d c, th d c và giáo d c bách khoaụ ồ ộ ậ ụ ể ụ ụ

N n giáo d c xã h i t ng lai l y trí d c làm nhi m v ch y uề ụ ộ ươ ấ ụ ệ ụ ủ ế

V trí d c:ề ụ

Trang b cho th h tr nh ng tri th c khoa h c hi n đ i, h th ng, cị ế ệ ẻ ữ ứ ọ ệ ạ ệ ố ơ b nả

V đ c d c:ề ứ ụ

V ch ra tính ch t giai c p c a đ o đ cạ ấ ấ ủ ạ ứ

Đ o đ c vô s n là đ o đ c ti n b nh t c a xã h i loài ng iạ ứ ả ạ ứ ế ộ ấ ủ ộ ườ

Xây d ng trên c s quan h con ng i trong xã h i là bình đ ng, bácự ơ ở ệ ườ ộ ẳ

ái Tiêu chu n là đ u tranh ch ng áp b c, xóa b xã h i ng i bóc l tẩ ấ ố ứ ỏ ộ ườ ộ

ng iườ

Hình thành th h tr chu n m c c a quan h c x nh là đ cở ế ệ ẻ ẩ ự ủ ệ ư ử ư ứ

h nh, t p trung vào l p tr ng, t t ng, ý th c giai c p, nhân sinhạ ậ ậ ườ ư ưở ứ ấ

quan, th gi i quanế ớ

V th d c và quân s :ề ể ụ ự

Coi tr ng giáo d c th ch t và quân sọ ụ ể ấ ự



Thúc đ y hoàn thi n trí tu , tâm h n, giúp con ng i có đ kh năngẩ ệ ệ ồ ườ ủ ả

làm ch b n thân, tham gia vào quá trình lao đ ng s n xu t và ho tủ ả ộ ả ấ ạ

đ ng xã h iộ ộ

Làm con ng i vui t i, h nh phúc, nâng cao hi u xu t, hi u qu laoườ ươ ạ ệ ấ ệ ả

đ ngộ

Ph i ph h p v i đ c đi m tâm sinh lí l a tu iả ủ ợ ớ ặ ể ứ ổ

V mĩ d c:ề ụ

Hình thành quan đi m th m m đúng đ nể ẩ ỹ ắ

Tình c m th m m sâu s cả ẩ ỹ ắ

Có kh năng t o ra cái đ pả ạ ẹ Bi t sáng t o và đánh giá đúng giá tr ngh thu t c a ng i sáng t oế ạ ị ệ ậ ủ ườ ạ

Giáo d c th m m là giáo d c cái đ p c a con ng i và quan h conụ ẩ ỹ ụ ẹ ủ ườ ệ

ng i trong xã h iườ ộ

Giáo d c th m m thông qua d y h c và ho t đ ng ngh thu tụ ẩ ỹ ạ ọ ạ ộ ệ ậ

H TH NG GIÁO D C C A ANTON SEMIONNOVICỆ Ố Ụ Ủ

MAKARENKO (1888 – 1939) Cu c đ i và s nghi pộ ờ ự ệ

M t nhà văn, nhà giáo d c Xô Vi t l i l cộ ụ ế ỗ ạ

Sinh ngày 13 – 3- 1888 Khaccopở

M t h c trò xu t s cộ ọ ấ ắ

T t nghi p cao đ ng s ph mố ệ ẳ ư ạ

Tr thành th y giáo tr ng ti u h c c a nhà máy xe l aở ầ ở ườ ể ọ ủ ử Năm 1920, đ c c đ n Bôntava ph trách vi c giáo d c tr em ph mượ ử ế ụ ệ ụ ẻ ạ

pháp và không có gia đình

T năm 1920 – 1927 ông thành l p và ph trách tr i Gookiừ ậ ụ ạ

B t đ u s nghi p giáo d c l i v i hai bàn tay tr ngắ ầ ự ệ ụ ạ ớ ắ

T năm 1928 – 1937 ph trách công xã Decdinxkiừ ụ

Năm 1935, đ c b nhi m làm giám đ c ph trách tr i lao đ ng thu cượ ổ ệ ố ụ ạ ộ ộ

B dân y N i v n c c ng hòa Ucrenộ ủ ộ ụ ướ ộ



Tháng1.1937 ông v h n Matxcova đ d n s c cho công vi c t ng k tề ẳ ể ồ ứ ệ ổ ế

kinh nghi m quá trình ho t đ ng giáo d cệ ạ ộ ụ

Năm 1932 vi t “Hành khúc năm 1930” nh m mô t ho t đ ng giáo d cế ằ ả ạ ộ ụ

c a công xã Decdinxkiủ

T 1933 – 1935 xu t b n “Bài ca s ph m”, tác ph m giáo d c n iừ ấ ả ư ạ ẩ ụ ổ

ti ng nh t trong l ch s giáo d c XHCNế ấ ị ử ụ

Năm 1938 – 1939 ra m t ti u thuy t “Danh d ”ắ ể ế ự

B sung hoàn ch nh “Hành khúc năm 1930” thành “Ng n c trên tháp”ổ ỉ ọ ờ

Vi t “ Cu n sách dành cho các b c cha m ”ế ố ậ ẹ

“Nh ng v n đ giáo d c c a nhà tr ng Xô Vi t”ữ ấ ề ụ ủ ườ ế Đ c t ng th ng nhi u huân ch ng cao quý và huân ch ng laoượ ặ ưở ề ươ ươ

đ ngộ

Năm 1951, chính ph Liên Xô thành l p Vi n b o tàng Makarenkoụ ậ ệ ả

H th ng giáo d c Makarenkoệ ố ụ

Tính bi n ch ng c a quá trình giáo d cệ ứ ủ ụ

Ch nghĩa nhân đ o và l c quan xã h i ch nghĩaủ ạ ạ ộ ủ Lý lu n giáo d c t p th và t p th c sậ ụ ậ ể ậ ể ơ ở

Kinh nghi m v k t h p các m t giáo d cệ ề ế ợ ặ ụ

Lý lu n v giáo d c gia đình XHCNậ ề ụ

Quan đi m c a Makarenko v nhà giáo d c và t p th nhà giáo d cể ủ ề ụ ậ ể ụ

Quan đi m v qu n lý giáo d cể ề ả ụ

V n đ ph ng pháp lu n khoa h c giáo d cấ ề ươ ậ ọ ụ Ph ng pháp – ngh thu t s ph m c a Makarenkoươ ệ ậ ư ạ ủ

Nh ng v n đ tâm lý h c trong di s n c a Makarenkoữ ấ ề ọ ả ủ

Tính bi n ch ng c a quá trình giáo d cệ ứ ủ ụ

Đ cao vai trò c a v n đ logic c a ph ng ti n s ph mề ủ ấ ề ủ ươ ệ ư ạ

Bàn v b n ch t c a quá trình s ph m d i ánh sáng c a tri t h cề ả ấ ủ ư ạ ướ ủ ế ọ

Mác - Lênin



Gi i quy t m t cách khoa h c các mâu thu n trong quá trình giáo d cả ế ộ ọ ẫ ụ

con ng i XHCNườ

Quan h gi a cá nhân và t p thệ ữ ậ ể

Gi a ch th và khách thữ ủ ể ể

Gi a ch quan và khách quanữ ủ

Gi a m c tiêu và quá trìnhữ ụ

Gi a m c đích và ph ng ti n giáo d cữ ụ ươ ệ ụ

Gi a lý lu n và th c ti n, gi a quá kh và t ng laiữ ậ ự ễ ữ ứ ươ

Gi a ho t đ ng t ch c giáo d c c a nhà s ph m và t p th h c sinhữ ạ ộ ổ ứ ụ ủ ư ạ ậ ể ọ

Logic s ph m là s gi i quy t h p lý, tr n v n, cân b ng, đ ng bư ạ ự ả ế ợ ọ ẹ ằ ồ ộ các yêu c u phát tri n toàn di n nhân cáchầ ể ệ

Khoa h c giáo d c con ng i mang tính bi n ch ng nh tọ ụ ườ ệ ứ ấ

Tìm ra quy lu t b n ch t h p lý tri t đ nh t đ đem l i hi u qu t iậ ả ấ ợ ệ ể ấ ể ạ ệ ả ố

u c a quá trình phát tri n toàn di n nhân cáchư ủ ể ệ

Logic c a quá trình s ph m ph thu c vào tính m c đích c a quá trìnhủ ư ạ ụ ộ ụ ủ

giáo d cụ Quá trình t ch c h p lý ho t đ ng c a h c sinh tham gia vào cáchổ ứ ợ ạ ộ ủ ọ

m ng xã h i, lao đ ng s n xu t, các ho t đ ng t p thạ ộ ộ ả ấ ạ ộ ậ ể

Ch nghĩa nhân đ o và ni m l c quan XHCN c a Makarenkoủ ạ ề ạ ủ

Ti p thu sáng t o ch nghĩa nhân đ o c a Goockiế ạ ủ ạ ủ

Th y đ c ni m tin l n lao vào con ng i và yêu c u cao đ i v i conấ ượ ề ớ ườ ầ ố ớ

ng iườ Th hi n thái đ tôn tr ng t i đa đ i v i con ng iể ệ ộ ọ ố ố ớ ườ

L c quan và bi t d ki n cái t t đ p trong con ng iạ ế ự ế ố ẹ ườ

Makarenko đ u tranh không m t m i cho con ng i, cho lý t ng giáoấ ộ ỏ ườ ưở

d c XHCNụ

Nhân đ o và l c quan là yêu th ng con ng i vô h n, t t c vì conạ ạ ươ ườ ạ ấ ả

ng iườ



Tình th ng không ph i là s ban n mà ng c l i th ng, yêu, quýươ ả ự ơ ượ ạ ươ

tr ng, hy v ng, tin t ng và ph i t o đi u ki n cho con ng i ho tọ ọ ưở ả ạ ề ệ ườ ạ

đ ng, phát tri nộ ể

Nhìn và đánh giá con ng i trong s phát tri n bi n ch ng gi a conườ ự ể ệ ứ ữ

ng i và hoàn c nh xã h i,ườ ả ộ

Có lòng v tha đ i v i sai l m và t o đi u ki n cho con ng i v nị ố ớ ầ ạ ề ệ ườ ươ

lên trên nh ng l i l mữ ỗ ầ

Th hi n ni m tin con ng i và kh năng ti m n, tin vào ph mể ệ ề ở ườ ả ề ẩ ẩ

ch t t t đ p, tính năng đ ng, hoài bão m c con ng i mu n v nấ ố ẹ ộ ơ ướ ườ ố ươ

t i ngày maiớ Không có khái ni m tr em h h ng, ch có nh ng nhà s ph m t i vàệ ẻ ư ỏ ỉ ữ ư ạ ồ

s d ng ph ng pháp giáo d c ch a đúng mà thôiử ụ ươ ụ ư

H t nhân c a ch nghĩa nhân đ o và l c quan XHCN là ch tôn tr ngạ ủ ủ ạ ạ ở ỗ ọ

và yêu c u cao con ng i, v ch ra ph ng h ng, t o đi u ki n choầ ở ườ ạ ươ ướ ạ ề ệ

con ng i ho t đ ng, rèn luy n đ t kh ng đ nh trong t p th , trongườ ạ ộ ệ ể ự ẳ ị ậ ể

xã h iộ Càng yêu c u cao đ i v i con ng i càng t t, đ ng th i càng tôn tr ngầ ố ớ ườ ố ồ ờ ọ

con ng i càng t tườ ố

Yêu c u cao đ i v i con ng i ph i có m c đ , ph i có h th ng liênầ ố ớ ườ ả ứ ộ ả ệ ố

t cụ

Ph i t o ra nh ng đi u ki n đ ng i đ c yêu c u đ t t i th c hi nả ạ ữ ề ệ ể ườ ượ ầ ạ ớ ự ệ

đ c nh ng yêu c uượ ữ ầ Ch nghĩa nhân đ o còn là tính nghiêm kh c, s không khoan nh ngủ ạ ắ ự ượ

đ i v i khuy t đi m, l i l m c a nh ng hành vi sai tráiố ớ ế ể ỗ ầ ủ ữ

Th hi n ý chí kiên quy t ch ng l i k thù phá ho i con ng i và nhânể ệ ế ố ạ ẻ ạ ườ

cách con ng i , ch ng l i nh ng quan đi m ph n đ ng, sai l m trongườ ố ạ ữ ể ả ộ ầ

s nghi p giáo d c th h trự ệ ụ ế ệ ẻ

Ch nghĩa nhân đ o và l c quan có m i quan h bi n ch ng v i nhau,ủ ạ ạ ố ệ ệ ứ ớ

th hi n sâu s c trong cái logic s ph m gi a tình yêu th ng – tônể ệ ắ ư ạ ữ ươ



tr ng – tin t ng – yêu c u – nghiêm kh c , gi a ho t đ ng c a cáọ ưở ầ ắ ữ ạ ộ ủ

nhân và t p th c a quá trình giáo d c và t giáo d cậ ể ủ ụ ự ụ

Quan đi m c a Makarenko v nhà giáo d c và t p th các nhàể ủ ề ụ ậ ể

giáo d cụ Ph i có nh ng ph m ch t, năng l c làm công tác giáo d cả ữ ẩ ấ ự ụ

Ph i yêu ngh , yêu tr , s ng say s a, vui v , không đ c đem n i uả ề ẻ ố ư ẻ ượ ỗ

bu n, s b c b i cá nhân đ n v i trồ ự ự ộ ế ớ ẻ

M u m c trong m i l i nói, ăn m c c chẫ ự ọ ờ ặ ử ỉ

Có lý t ng, có hoài bão c m , s ng l c quanưở ướ ơ ố ạ

Ph i rèn luy n và h c t p không ch v ph m ch t, t cách mà còn vả ệ ọ ậ ỉ ề ẩ ấ ư ề tri th c, năng l c, ngh thu t giáo d c, d y h cứ ự ệ ậ ụ ạ ọ

Ph i t thái đ phù h p v i tình hu ng giáo d cả ỏ ộ ợ ớ ố ụ

Nhà giáo d c nh là m t di n viên ngh thu t trên sân kh u mà h cụ ư ộ ễ ệ ậ ấ ọ

sinh là khán gi , là nh ng ng i c m th ngh thu t, chính là c m thả ữ ườ ả ụ ệ ậ ả ụ

tác đ ng giáo d c c a nhà giáo d cộ ụ ủ ụ

Ph i làm vi c m t cách có ý th c và tích c c, coi tr ng s nghi pả ệ ộ ứ ự ọ ự ệ Ph i h t s c sáng t o, ph i nh y c m s ph m và ph i m o hi mả ế ứ ạ ả ạ ả ư ạ ả ạ ể

nh ng không ph i là s li u lĩnh, tránh vu t ve ho c khoe khoang đư ả ự ề ố ặ ể

gây s c m tình riêng c a h c trò v i mìnhự ả ủ ọ ớ

Trung th c, công b ng và làm vi c h t lòng vì l i ích chung c a toàn xãự ằ ệ ế ợ ủ

h iộ

T p th các nhà giáo d c ph i có c c u đa d ng v đ tu i, kinhậ ể ụ ả ơ ấ ạ ề ộ ổ nghi m, gi i tínhệ ớ

T p th các nhà giáo d c ph i là m t t p th th ng nh t trong suyậ ể ụ ả ộ ậ ể ố ấ

nghĩ và hành đ ngộ

Makarenko xác đ nh ý nghĩa, vai trò c a t p th nhà giáo d c, tínhị ủ ậ ể ụ

th ng nh t trong ho t đ ng s ph mố ấ ạ ộ ư ạ

Ông là nhà lý lu n và th c ti n xu t s c c a n n giáo d c XHCNậ ự ễ ấ ắ ủ ề ụ

H th ng giáo d c c a Makarenko r t toàn di nệ ố ụ ủ ấ ệ



Kinh nghi m và lý lu n giáo d c c a ông có tính ph bi n, có giá trệ ậ ụ ủ ổ ế ị

th c ti n l n không ch Vi t Nam mà còn nhi u n c trên th gi iự ễ ớ ỉ ở ệ ở ề ướ ế ớ

Coi tr ng giá tr và vai trò c a con ng i trong s phát tri n t nhiên,ọ ị ủ ườ ự ể ự

xã h iộ

Nh n th c ngày càng sâu s c v vai trò c a giáo d cậ ứ ắ ề ủ ụ

Ph i h p, liên k t các l c l ng xã h i là nhân t quy t đ nh quanố ợ ế ự ượ ộ ố ế ị

tr ng trong quá trình giáo d cọ ụ

Con ng i phát tri n toàn di n là quy lu t, là m c tiêu c a xã h i hi nườ ể ệ ậ ụ ủ ộ ệ

đ iạ

Phát tri n toàn di n con ng i là t t ng chi ph i chi n l c phátể ệ ườ ư ưở ố ế ượ tri n giáo d c trong giai đo n hi n nayể ụ ạ ệ

T t ng v vai trò ch đ o c a ng i d y và vai trò ch đ ng tíchư ưở ề ủ ạ ủ ườ ạ ủ ộ

c c c a ng i h c đ c đ cao trong quá trình d y h cự ủ ườ ọ ượ ề ạ ọ

Xu t hi n nhi u t t ng m i v nguyên t c giáo d c nh nhân văn,ấ ệ ề ư ưở ớ ề ắ ụ ư

chu n hóa, th c ti n hóa, đ a ph ng hóa, qu c t hóaẩ ự ễ ị ươ ố ế

Ch ng 4: NH NG T T NG GIÁO D C CÓ TÍNH XU THươ Ữ Ư ƯỞ Ụ Ế TRONG GIAI ĐO N HI N NAYẠ Ệ

Coi tr ng giá tr và vai trò c a con ng i trong s phát tri n t nhiên,ọ ị ủ ườ ự ể ự

xã h iộ

Nh n th c ngày càng sâu s c v vai trò c a giáo d cậ ứ ắ ề ủ ụ

Ph i h p, liên k t các l c l ng xã h i là nhân t quy t đ nh quanố ợ ế ự ượ ộ ố ế ị

tr ng trong quá trình giáo d cọ ụ Con ng i phát tri n toàn di n là quy lu t, là m c tiêu c a xã h i hi nườ ể ệ ậ ụ ủ ộ ệ

đ iạ

Phát tri n toàn di n con ng i là t t ng chi ph i chi n l c phátể ệ ườ ư ưở ố ế ượ

tri n giáo d c trong giai đo n hi n nayể ụ ạ ệ

T t ng v vai trò ch đ o c a ng i d y và vai trò ch đ ng tíchư ưở ề ủ ạ ủ ườ ạ ủ ộ

c c c a ng i h c đ c đ cao trong quá trình d y h cự ủ ườ ọ ượ ề ạ ọ



Xu t hi n nhi u t t ng m i v nguyên t c giáo d c nh nhân văn,ấ ệ ề ư ưở ớ ề ắ ụ ư

chu n hóa, th c ti n hóa, đ a ph ng hóa, qu c t hóaẩ ự ễ ị ươ ố ế

Khai thác đ ng b t ch t, ti m năng c a m i ng i, phát tri n tâmồ ộ ố ấ ề ủ ỗ ườ ể

l c là n i l c c a s phát tri n nhân cáchự ộ ự ủ ự ể

Hi u qu c a ho t đ ng giáo d c ph thu c vào các nhân t và quáệ ả ủ ạ ộ ụ ụ ộ ố

trình giáo d cụ

Câu h i ôn t pỏ ậ

1. Đ c đi m giáo d c ch đ c ng s n nguyên th y và chi m h u nôặ ể ụ ở ế ộ ộ ả ủ ế ữ

lệ

2. T t ng giáo d c Kh ng Tư ưở ụ ổ ử 3. H l p – bài theo quan đi m c a Komenskiệ ớ ể ủ

4. Quan đi m c a Ruxô v giáo d cể ủ ề ụ

5. Nh ng t t ng ch y u c a Karx Marx v giáo d cữ ư ưở ủ ế ủ ề ụ

6. Quan đi m c a Makarenko v ch nghĩa nhân đ o và l c quan xã h iể ủ ề ủ ạ ạ ộ

ch nghĩa; v nhà giáo d củ ề ụ

lich su giao duc the gioi 7619

Documents