libro ejercicios latin diego praves: 2º trimestre

92

Upload: diego-de-praves

Post on 22-Oct-2014

2.706 views

Category:

Documents


16 download

DESCRIPTION

LIBRO DE EJERCICIOS DE LATIN (2º TRIMESTRE) DE 1º Y 2º DE BACHILLERATO ELABORADO POR CARLOS VILORIA PARA EL ALUMNADO DEL I.E.S. DIEGO DE PRAVES (VALLADOLID).

TRANSCRIPT

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

DATOS PERSONALES

PÁG.1

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

DATOS PERSONALES

PÁG.2

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TERCERA DECLINACION

REFUERZO UNIDAD 6

FABULISTAS Y FÁBULAS

EJERCICIOS:

1. Di de qué modelo de la Tercera declinación es cada una de estas palabras y cuál

es su tema y su género:

VULPES, VULPIS

Zorra

VESTIS, VESTIS

Vestido

ANIMAL, ANIMALIS

Animal

ARBOR, ARBORIS

Árbol

PÁG.3

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TERCERA DECLINACION

REFUERZO UNIDAD 6

HOMO, HOMINIS

Hombre

PAVO, PAVONIS

Pavo real

PASTOR, PASTORIS

Pastor

CANIS, CANIS

Perro

PISCIS, PISCIS

Pez

MUS, MURIS

Ratón

PÁG.4

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TERCERA DECLINACION

REFUERZO UNIDAD 6

2. Declina en singular y plural 8 sustantivos de la tercera declinación que aparezcan

en el ejercicio anterior (4 de tema en consonante y 4 de tema en –i):

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.5

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TERCERA DECLINACION

REFUERZO UNIDAD 6

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.6

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TERCERA DECLINACION

REFUERZO UNIDAD 6

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.7

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

ADJETIVOS TERCERA DECL.

REFUERZO UNIDAD 6

ADJETIVOS DE LA TERCERA DECLINACIÓN

EJERCICIOS:

1. Indica de cuántas terminaciones y de qué tema es cada uno de estos adjetivos:

TERMINACIONES TEMA

Absens, absentis

Brevis, -e

Capax, capacis

Celeber, celebris, celebre

Difficilis, -e

Facilis, -e

Fatalis, -e

Hostilis, -e

Inmortalis, -e

Insolens, insolentis

Levis, -e

Mortalis, -e

Pauper, pauperis

Prudens, prudentis

Similis, -e

Tenax, tenacis

Velox, velocis

Vetus, veteris

PÁG.8

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

ADJETIVOS TERCERA DECL.

REFUERZO UNIDAD 6

2. Busca el tema de estos adjetivos y declínalos en singular y plural:

CELEBER, CELEBRIS, CELEBRE Célebre

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.9

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

ADJETIVOS TERCERA DECL.

REFUERZO UNIDAD 6

BREVIS, BREVE Breve

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.10

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

ADJETIVOS TERCERA DECL.

REFUERZO UNIDAD 6

VETUS, VETERIS Viejo, -a

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.11

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

ADJETIVOS TERCERA DECL.

REFUERZO UNIDAD 6

VELOX, VELOCIS Veloz

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.12

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

LOS RAZONAMIENTOS DE FORTUNATO

Fortunato:

Claudus1 non sum: possum ambulare2. Caecus3 non sum: possum videre.

Possum audire4: surdus5 non sum. Possum arma capere: iuvenis6 sum. Uxorem

ducere7 possum: foedus8 non sum.

Amigos:

O Fortunate, Fortunate! omnia potes facere. Fortunatissimus es.

NOTA: Para entender la traducción de OMNIA, ten en cuenta que los adjetivos sustantivados en neutro plural pueden

traducirse acompañados de la palabra “cosas”.

1 Claudus, -a, -um: Cojo, -a.

2 Ambulo, -as, ambulare, ambulavi, ambulatum: Caminar.

3 Caecus, -a, -um: Ciego, -a.

4 Audio, -is, audire, audivi, auditum: Oír.

5 Surdus, -a, -um: Sordo, -a.

6 Iuvenis, -is: Joven.

7 Uxorem ducere: Casarse.

8 Foedus, -a, -um: Feo, -a.

PÁG.13

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

EJERCICIOS:

1. Puedes ver fácilmente que POSSUM y POTES son un compuesto del verbo ........

Separa con un guión los componentes de las formas anteriores: .........-........., .........-.........

Fíjate cómo ante -S el primer componente es POS-, y ante -E, POT-. Sabiendo

esto ya puedes construir el:

PRESENTE INDICATIVO

POSSUM (PODER)

PRETÉRITO IMPERFECTO INDICATIVO

POSSUM (PODER)

FUTURO IMPERFECTO INDICATIVO

POSSUM (PODER)

PÁG.14

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

2. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

3. Enunciado del verbo POSSUM: Possum, potes, posse, potui (poder).

4. Por la forma POTUIT, que corresponde al tiempo .................., ves que el tema de

perfecto de este verbo es .................. Teniendo esto en cuenta, puedes construir

cualquiera de sus tiempos de perfecto, que se comportan de modo regular. Escribe:

PRETÉRITO PERFECTO INDICATIVO

POSSUM (PODER)

PÁG.15

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO INDICATIVO

POSSUM (PODER)

PÁG.16

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

PATRICIOS Y PLEBEYOS

Consules patricii esse solebant, praeesse comitiis debebant. Cives comitiis

abesse non solebant. Plebi non deerat tribunorum auxilium.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.17

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Aquí descubrimos que el infinitivo de Sum es: .............

3. Fíjate en estas formas: Praeesse, abesse, deerat; la 2ª es el .................................

del verbo ABSUM; separa sus componentes ................, ................ Construye su

presente y su pretérito imperfecto de indicativo:

PRESENTE INDICATIVO

ABSUM (ESTAR AUSENTE, FALTAR)

PRETÉRITO IMPERFECTO INDICATIVO

ABSUM (ESTAR AUSENTE, FALTAR)

PÁG.18

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

4. Deerat es la 3º persona del singular del pretérito imperfecto de Indicativo del

verbo DESUM; separa sus componentes. Construye su presente y pretérito

imperfecto de Indicativo:

PRESENTE INDICATIVO

DESUM (FALTAR)

PRETÉRITO IMPERFECTO INDICATIVO

DESUM (FALTAR)

PÁG.19

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

EL MERCADO

Ubi1 ad forum adveniunt, multi viri et feminae iam adsunt; per totum forum

tabernae sunt. Coloni clamant et merces suas laudant. Alii2 uvas vendunt,

alii lanam, alii ficos. Caius Iuliam ad locum vacuum ducit atque tabernam

erigunt et merces exponunt.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Ubi: Cuando (conjunción subordinada temporal).

2 Alii… alii: Unos… otros.

PÁG.20

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

FORUM, FORI

2. Aquí descubrimos que el verbo adsunt es un verbo …..........

3. Fíjate en estas formas: Adsum, ades, adesse, adfui (affui); la 4ª es el

…...................................................................... del verbo ABSUM; separa sus

componentes …............., …............. Construye su Pretérito Perfecto y su Pretérito

Pluscuamperfecto de Indicativo:

PRETÉRITO PERFECTO INDICATIVO

ADSUM (ESTAR PRESENTE, ESTAR)

PÁG.21

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO INDICATIVO

ADSUM (ESTAR PRESENTE, ESTAR)

TABERNA, TABERNAE

PÁG.22

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE SUM

REFUERZO UNIDAD 6

EN CLASE

Magister nec Quintum nec Sextum videt et clamat: “Cur1 non adsunt Quintus

et Sextus? Cur sero veniunt?”. Tandem pueri intrant et magistrum salutant.

Diu pueri puellaeque sedent et magistrum audiunt. Postea litteras in tabulis

scribunt. Magister tabulas spectat et litteras corrigit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Cur: ¿Por qué? (adverbio interrogativo).

PÁG.23

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

ADJETIVOS EN GRADO SUPERLATIVO

EJERCICIOS:

1. Forma el superlativo de los siguientes adjetivos:

SUPERLATIVO TRADUCCIÓN

Absens, absentis Ausente:

Asper, aspera, asperum Áspero, -a:

Brevis, -e Breve:

Capax, capacis Capaz:

Celeber, celebris, celebre Célebre:

Difficilis, -e Difícil:

Dignus, -a, -um Digno, -a:

Facilis, -e Fácil:

Fatalis, -e Fatal:

Hostilis, -e Hostil:

Inmortalis, -e Inmortal

Insolens, insolentis Extraordinario,-a:

Levis, -e Ligero, -a:

Miser, misera, miserum Desgraciado, -a:

Mortalis, -e Mortal:

Pauper, pauperis Pobre:

Prudens, prudentis Prudente:

Similis, -e Semejante:

Tenax, tenacis Tenaz:

Velox, velocis Veloz:

Vetus, veteris Viejo, -a:

Gratus, -a, -um Agradecido, -a:

Pulcher, pulchra, pulchrum Hermoso, -a:

Saevus, -a, -um Cruel:

Clarus, -a, -um Famoso, -a:

Magnus, -a, -um Grande:

Parvus, -a, -um Pequeño, -a:

Bonus, -a, -um Bueno, -a:

Malus, -a, -um Malo, -a:

PÁG.24

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

2. Traduce los superlativos anteriores al castellano.

3. Declina en singular y plural los siguientes superlativos:

NOBILISSIMUS, NOBILISSIMA, NOBILISSIMUM Muy noble

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.25

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

DIFFICILLIMUS, DIFFICILLIMA, DIFFICILLIMUM Muy difícil

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.26

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

PULCHERRIMUS, PULCHERRIMA, PULCHERRIMUM Muy hermoso, -a

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.27

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

PRACTICAMOS CON EL SUPERLATIVO

Apud Helvetios longe1 nobilissimus fuit Orgetorix.

Concordia maxima (erat), minima avaritia erat.

Eloquentia res difficillima ex omnibus est.

Summum ius (est) summa iniuria.

1 Longe: Con diferencia (adverbio de modo).

PÁG.28

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

Omnium Gallorum fortissimi sunt Belgae1.

Croesus2 inter reges opulentissimus3 fuit.

Augustus eloquentissimus orator4 senatorum erat.

Pavo5 est pulcherrimus ex omnibus avibus6.

1 Belgae, Belgarum: Belgas (pueblo que habitaba el norte de la Galia). 2 Croesus, -i: Creso (rey famoso por su riqueza). 3 Opulentus, -a, -um: Opulento, -a. 4 Orator, oratoris: Orador. 5 Pavo, pavonis: Pavo real. 6 Avis, -is: Ave.

PÁG.29

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

EL CUERVO Y LA ZORRA

Fabula nos docet ut1 homo vecors verba vana audire solet.

Corvus caseum rapuerat et in altissima arbore sederat. Corvus caseum in ore

tenebat. Tum vulpes, callidissima omnium animalium, caseum vidit et corvo dixit:

“Corve, tu es fortunatissima avis, nam es pulchrior quam pavo, nigrior pice2. Si3

habes vocem dulciorem quam lusciniae vocem4, tum avium rex eris”.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Ut: Que (conjunción subordinada completiva). 2 Pulchrior quam pavo, nigrior pice: Más hermosa que el pavo real, más negra que la pez.

3 Si: Si (conjunción subordinada condicional).

4 Dulciorem quam lusciniae vocem: Más dulce que la voz del ruiseñor.

PÁG.30

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

Corvus, beatissimus et laetissimus, orem aperuit et caseum ex ore cadit. Vulpes

caseum cepit et dixit: “Corve, tu es stultissima inter omnes aves”.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.31

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Declina en singular y plural los sustantivos:

OS, ORIS (N)

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PIX, PICIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

CASEUS, CASEI

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.32

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

LUSCINIA, LUSCINIAE

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

VOX, VOCIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

3. Declina en singular y plural los siguientes adjetivos:

VECORS, VECORDIS Insensato, -a

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.33

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

DULCIS, DULCE Dulce

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.34

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

4. Conjuga en latín y en castellano el Presente, Pretérito Imperfecto y Futuro

Imperfecto de Indicativo del verbo:

Aperio, -is, aperire, aperui, apertum “Abrir”

PRESENTE

PRETÉRITO IMPERFECTO

FUTURO IMPERFECTO

PÁG.35

AD

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL SUPERLATIVO

REFUERZO UNIDAD 6

5. Conjuga en latín y en castellano el Pretérito Perfecto y Pretérito

Pluscuamperfecto de Indicativo del verbo:

Video, -es, videre, vidi, visum “Ver”

PRETÉRITO PERFECTO

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

6. Forma el Participio de Perfecto de los siguientes verbos y tradúcelo:

PARTICIPIO TRADUCCIÓN

Aperio, -is, aperire, aperui, apertum (abrir)

Cado, -is, cadere, cecidi, casum (caer)

Capio, -is, capere, cepi, casum (coger)

Dico, -is, dicere, dixi, dictum (decir)

Doceo, -es, docere, docui, doctum (enseñar)

Habeo, -es, habere, habui, habitum (tener)

Rapio, -is, rapere, rapui, raptum (robar)

Video, -es, videre, vidi, visum (ver)

PÁG.36

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

LA SERPIENTE Y EL LEÓN

Vulpes serpentem immotum spectabat. Serpens multas horas in arboris umbra

iacebat. Serpens non requiescebat sed leonem spectabat. Serpens dicebat:

“leonem dentibus venenatis occidam atque sic meam magnam vim animalibus

ostendam”. Sed vulpes risit, nam ubi leo appropinquavit, serpens in herba latuit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.37

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Declina en singular y plural los sustantivos:

LEO, LEONIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

VULPES, VULPIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

DENS, DENTIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.38

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

3. Declina en singular y plural los siguientes adjetivos:

VENENATUS, VENENATA, VENENATUM Venenoso, -a

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

4. Conjuga en latín y en castellano los siguientes tiempos verbales de Indicativo:

Occido, -is, occidere, occisi, occisum “Matar”

PRESENTE

PÁG.39

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

FUTURO IMPERFECTO

Dico, -is, dicere, dixi, dictum “Decir”

PRETÉRITO IMPERFECTO

Lateo, -es, latere, latui “Esconderse”

PRETÉRITO IMPERFECTO

5. Busca todos los adjetivos posesivos que haya en el texto y enúncialos en latín.

Escribe también su significado.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

PÁG.40

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

ORFEO Y EURÍDICE

Orpheus poeta erat et cantu suo feras domabat, quoque magna saxa lyrae

suavitate movebat. Orpheus beatus erat, nam Eurydicam1 amabat. Sed vipera

Eurydicam in prato momordit suoque veneno necavit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Eurydica, Eurydicae: Eurídice.

PÁG.41

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Declina en singular y plural los sustantivos:

CANTUS, CANTUS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

SUAVITAS, SUAVITATIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

SAXUM, SAXI

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.42

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

VIPERA, VIPERAE

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

3. Declina en singular y plural los siguientes adjetivos:

BEATUS, BEATA, BEATUM Feliz

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.43

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

4. Conjuga en latín y en castellano los siguientes tiempos verbales de Indicativo:

Neco, -as, necare, necavi, necatum “Matar”

PRETÉRITO IMPERFECTO

PRETÉRITO PERFECTO

Mordeo, -es, mordere, momordi, morsum “Morder”

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

5. Busca todos los adjetivos posesivos que haya en el texto y enúncialos en latín.

Escribe también su significado.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

PÁG.44

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

ORFEO DESCIENDE AL INFRAMUNDO

Orpheus in Inferos venit atque inter mortuorum umbras Eurydicam quaesivit.

Postremo domum Plutonis venit atque Proserpinam, Inferorum deam, suis pulchris

cantis movit. Proserpina dea Eurydicam Orpheo reddidit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.45

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

JORNADA DE UN CIUDADANO ROMANO

Prima hora et secunda clientes in salutationibus consumunt; tertia hora

raucos causidicos exercet. Roma varios labores extendit in quintam horam. Sexta

hora quietem corporibus lassis dat; septima finis quietis erit. Ab octava usque in1

nonam tempus Romanorum in palaestra fugit. In nona hora onus corporum lectos

frangit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Usque: Hasta (adverbio de tiempo que suele acompañar a la preposición in).

PÁG.46

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Declina en singular y plural los sustantivos:

QUIES, QUIETIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

CORPUS, CORPORIS (N)

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

FINIS, FINIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

3. Busca todos los adjetivos numerales que haya en el texto y escribe su significado.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

PÁG.47

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

4. Declina en singular y plural los siguientes adjetivos:

VARIABILIS, -E Variable

Singular

CASOS MASCULINO-FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO-FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.48

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

5. Conjuga en latín y en castellano los siguientes tiempos verbales de Indicativo:

Consumo, -is, consumere, consumpsi, consumptum “Agotar”

PRESENTE

PRETÉRITO PERFECTO

Exerceo, -es, exercere, exercui, exercitum “No dejar descansar”

FUTURO IMPERFECTO

6. Busca todos los adjetivos que haya en el texto y enúncialos en latín. Escribe

también su significado.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

PÁG.49

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 7

PÁG.50

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE EO

REFUERZO UNIDAD 7

QUINTO Y SEXTO

QUINTO: Sexte1, quo2 is?

SEXTO: Ego ad theatrum, quod3 est in foro Iulii4, eo.

QUINTO: De foro redeo: Syrus5, histrio, aegrotat. Histriones nihil6 ibi

ludunt.

SEXTO: Quo imus?

QUINTO: Ego natare cupio.

1 Sextus, -i: Sexto (nombre propio).

2 Quo: Dónde (adverbio interrogativo).

3 Quod: Que (prononbre relativo, nominativo singular, funciona como sujeto).

4 Iulus, -i: Julio (Julio César mandó construir en Roma una plaza pública que llevaba su nombre).

5 Syrus, -i: Siro (nombre propio).

6 Nihil: Nada (pronombre indefinido, género neutro, acusativo singular).

PÁG.51

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE EO

REFUERZO UNIDAD 7

Pueri in Tiberim1 eunt. Paulo2 post pueri e flumine domum redeunt. Anus

domo exit et nepotes quaerit. Pueri via transeunt.

EJERCICIOS:

1. Localiza todas las formas del verbo EO que aparezcan en los textos anteriores.

Simples: ______________________________________________________________________

Compuestas: __________________________________________________________________________

2. Escribe el enunciado del verbo EO y busca su tema de Presente, Perfecto y Supino.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

3. Sabiendo ya los temas puedes conjugar el:

PRESENTE INDICATIVO

EO (IR)

1 Tiber, Tiberis: Tíber (río que atraviesa Roma).

2 Paulo: Poco (adverbio de cantidad que se utiliza acompañando a un adverbio de tiempo).

PÁG.52

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE EO

REFUERZO UNIDAD 7

PRETÉRITO IMPERFECTO INDICATIVO

EO (IR)

FUTURO IMPERFECTO INDICATIVO

EO (IR)

PRETÉRITO PERFECTO INDICATIVO

EO (IR)

4. Localiza los pronombres que hay en el texto y di de qué tipo son.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.53

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE EO

REFUERZO UNIDAD 7

ANCIANA: Quo ivistis? Unde1 reditis?

NIETOS: Ad theatrum ivimus. Syrus mimum ludebat.

ANCIANA: Et cum2 existis pluebat3?

NIETOS: Multum4 pluebat, avia.

ANCIANA: Sed capilli humidi sunt, vestis sicca est; id5 non intellego.

NIETOS: Ah, tempora mutant, avia!

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Unde: De dónde (adverbio interrogativo).

2 Cum: Cuando (conjunción subordinada temporal).

3 Pluit, pluere: Llover (verbo impersonal).

4 Multum. Mucho (adverbio de cantidad).

5 Id: Esto (pronombre anafórico, género neutro, acusativo singular).

PÁG.54

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE EO

REFUERZO UNIDAD 7

EN LA ESCUELA

Marcus ad ludum lente ambulat et saepe consistit, sed Cornelia celeriter

procedit. Marcus Corneliaque ad ludum adveniunt et pueris puellasque

salutant. Magister e ianua exit et eos1 intrare et sedere iubet.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Eos: A éstos (pronombre anafórico, ac. plural).

PÁG.55

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE EO

REFUERZO UNIDAD 7

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Aquí descubrimos que el verbo exit es un verbo …..........

3. Fíjate en estas formas: Exeo, exis, exire, exivi (exii), exitum; la 2ª es el

…...................................................................... del verbo EXEO; separa sus componentes

…............., …............. Construye su Presente y su Pretérito Imperfecto de

Indicativo:

PRESENTE INDICATIVO

EXEO (SALIR)

PRETÉRITO IMPERFECTO INDICATIVO

EXEO (SALIR)

PÁG.56

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

COMPUESTOS DE EO

REFUERZO UNIDAD 7

4. Describe de forma sucesiva las escenas que puedes ver en este sarcófago y

asócialas a las siguientes frases latinas señalando las imágenes que representan:

La vida de un niño romano a través de un sarcófago

* Mater infantem lactat praesente patre.

* Pater puerulum bracchio tenet.

* Puer ludit cum curru.

* Puer in schola ante magistrum declamat.

5. - ¿Qué instrumentos de escritura ilustran estos dibujos? Elígelos de esta lista:

papiro, cálamos, tintero, tablilla de cera, stilus o punzón, caja para papiros (capsa).

Materiales de escritura en la escuela romana

PÁG.57

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 8

VIDA DE LOS NIÑOS ROMANOS

More maiorum1, ancilla infantem patri ostendit. Pater infantem manibus suis

suscipit atque ita infantem pro filio agnoscit. Pater puero praenomen, nomen et

cognomen imponit atque collo infantis auream bullam suspendit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Según la costumbre de los antepasados.

PÁG.58

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 8

INFANCIA DE LOS NIÑOS ROMANOS

Puer tunicam et togam praetextam1 induit atque auream bullam portat. Cum

paedagogo2 in ludum cotidie venit. Cum pueris saepe in palaestra pugnat. Cursu

cum pueris aequalibus contendit. Pila in molli gramine ludit. Armis se exercet, nam

fortis miles mox erit et pro patria fortiter in acie3 pugnabit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Toga praetexta: Toga pretexta (toga blanca con una tira de púrpura usada por los niños romanos hasta los 16

años). 2 Paedagogus, -i: Pedagogo (esclavo que acompañaba al niño a la escuela).

3 Acies, aciei: Ejército, batalla (palabra de la 5ª declinación; ablativo singular).

PÁG.59

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 8

PASO A LA EDAD ADULTA

Puer in Larium1 ara bullam auream, quam in collo semper habuerat, suspendit;

deinde praetextam togam deponit atque togam virilem sumit.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Lares, Larium: Los Lares (dioses del hogar). Se declina en plural.

PÁG.60

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL VERBO VOLO

REFUERZO UNIDAD 9

TODOS QUEREMOS LO MISMO

Ego dives esse volo. Tu uxorem divitem ducere1 vis. Ille2 hereditatem3 accipere

vult. Nos thesaurum invenire4 volumus. Vos divitias cumulare5 vultis. Et omnes

argentum habere volunt.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Ducere uxorem: Casarse; desposar; contraer matrimonio.

2 Ille: Aquel (Pronombre demostrativo, género masculino, nominativo singular).

3 Hereditas, hereditatis: Herencia.

4 Invenio, -is, invenire, inveni, inventum: Encontrar.

5 Cumulo, -as, cumulare, cumulavi, cumulatum: Acumular, amontonar.

PÁG.61

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL VERBO VOLO

REFUERZO UNIDAD 9

EJERCICIOS:

1. En este texto encuentras reunidas todas las formas del Presente de Indicativo

del verbo VOLO. Escríbelas.

PRESENTE INDICATIVO

VOLO, VIS, VELLE, VOLUI (QUERER)

Claramente ves que se trata de un verbo irregular, pues no tiene un tema fijo.

2. Escribe el enunciado del verbo VOLO y busca su tema de Presente, Perfecto y

Supino.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

3. Observa, lee y analiza morfosintácticamente la siguiente frase:

VULPES UVAS VOLEBAT SED CAPERE NON POTERAT

Por la forma VOLEBAT puedes deducir que el pretérito imperfecto de Indicativo de

VOLO es regular, formado con el tema ............., el morfema temporal ............... y las

desinencias. Escríbelo:

PRETÉRITO IMPERFECTO INDICATIVO

VOLO (QUERER)

PÁG.62

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL VERBO VOLO

REFUERZO UNIDAD 9

4. El Futuro Imperfecto de Indicativo del verbo VOLO también es regular. Escríbelo:

FUTURO IMPERFECTO INDICATIVO

VOLO (QUERER)

El verbo VOLO tiene en general, en el tema de presente, la alternancia

VEL-/VOL- (esta última puede convertirse, por razones fonéticas,en VUL-)

5. Observa, lee y analiza morfosintácticamente la siguiente frase:

ITA DII VELINT: así lo quieran los dioses

¿En qué tiempo está VELINT? ....................................................

El Presente de Subjuntivo se forma con el tema VEL- más el morfema temporal -i-, más

las desinencias generales. Escríbelo:

PRESENTE SUBJUNTIVO

VOLO (QUERER)

6. Observa, lee y analiza morfosintácticamente la siguiente frase:

UTINAM DII VELLENT: ¡ojalá lo quisieran los dioses!

PÁG.63

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL VERBO VOLO

REFUERZO UNIDAD 9

¿En qué tiempo está VELLENT? ..................... El pretérito imperfecto de Subjuntivo

se forma con el tema .......................... más el morfema temporal -LE- , más las

desinencias generales. Escríbelo:

PRETÉRITO IMPERFECTO SUBJUNTIVO

VOLO (QUERER)

7. Observa, lee y analiza morfosintácticamente la siguiente frase:

DIIS VELLE EST POSSE: para los dioses querer es poder

¿En qué forma está VELLE? ............................ El infinitivo presente se forma

también con el tema ......................................, más el morfema -LE-.

8. Observa, lee y analiza morfosintácticamente la siguiente frase:

VULPES UVAS VOLUIT SED CAPERE NON POTUIT

¿En qué tiempo está VOLUIT? ......................................................

El tema de Perfecto de VOLO es ..................... Sabiendo esto, conjuga los siguientes

tiempos:

PRETÉRITO PERFECTO INDICATIVO

VOLO (QUERER)

PÁG.64

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

EL VERBO VOLO

REFUERZO UNIDAD 9

PRETÉRITO PERFECTO SUBJUNTIVO

VOLO (QUERER)

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO INDICATIVO

VOLO (QUERER)

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO SUBJUNTIVO

VOLO (QUERER)

PÁG.65

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

EL DIOS VULCANO

Volcanus, Iunonis et Iovis filius, taeter et deformis erat. Nam pater eum e

caelo in terram proiecit. Sed terrarum incolae acceperunt Volcanum. Volcanus, in

speluncis montis Aetnae cum Cyclopibus laborabat, nam erat faber peritissimus

omnium inmortalium.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.66

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Declina en singular y plural los sustantivos:

CYCLOPS, CYCLOPIS

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

SPELUNCA, SPELUNCAE

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

FABER, FABRI

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.67

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

3. Declina en singular y plural los siguientes adjetivos:

TAETER, TAETRA, TAETRUM Horrible

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

DEFORMIS, DEFORME Deforme

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.68

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

4. Declina en singular y plural el pronombre anafórico:

IS, EA, ID Este, esta, esto / Él, ella, ello

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.69

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

5. Conjuga en latín y en castellano los siguientes tiempos verbales de Indicativo:

Proicio, -is, proicere, proieci, proiectum “Arrojar”

PRESENTE

PRETÉRITO IMPERFECTO

Laboro, -as, laborare, laboravi, laboratum “Trabajar”

FUTURO IMPERFECTO

PÁG.70

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

Sum, -es, esse, fui “Ser”

PRETÉRITO PERFECTO

PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO

6. Busca todos los adjetivos que haya en el texto y enúncialos en latín. Escribe

también su significado.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

PÁG.71

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

OBRAS DEL DIOS VULCANO

Achilli galeam, loricam et scutum fecit. Achilles his armis Hectorem,

maximum ducem Troianum, vicit et necavit. Praecipuum opus eius hoc fuit: aqua et

argilla mulierem pulcherrimam fecit. Dei ipsi hanc feminam honorabant, multa dona

ei praebuerunt et vocaverunt illam Pandoram.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.72

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

EJERCICIOS:

1. Analiza morfosintácticamente el texto y tradúcelo.

2. Declina en singular y plural los siguientes pronombres:

HIC, HAEC, HOC Éste, ésta, esto

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

ILLE, ILLA, ILLUD Aquél, aquélla, aquello

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.73

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

IPSE, IPSA, IPSUM Él mismo, ella misma, ello mismo/ Mismo, -a

Singular

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.74

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

3. Busca todos los adjetivos superlativos que haya en el texto y enúncialos en latín.

Escribe también su significado.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

4. Declina en singular y plural los sustantivos:

OPUS, OPERIS (N)

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

SCUTUM, SCUTI

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

LORICA, LORICAE

Singular Plural

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.75

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

5. Enuncia todos los verbos que haya en el texto y forma su Participio de Perfecto

en latín. Escribe también su significado.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

6. Conjuga en latín y en castellano los siguientes tiempos verbales de Indicativo:

Honoro, -as, honorare, honoravi, honoratum “Embellecer”

PRETÉRITO IMPERFECTO

Praebeo, -es, praebere, praebui, praebitum “Ofrecer”

PRETÉRITO PERFECTO

PÁG.76

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

PATRICIOS Y PLEBEYOS

Fortuna fuit propitia Romanis et Roma floruit inter finitima oppida. Inter

incolas Romae, praeter servos, Romani et advenae erant1. Romani advenas

"plebeios" vocabant, se ipsos2 "patricios" vocabant.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Erant: Había.

2 Se ipsos: A sí mismos (acusativo plural).

PÁG.77

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

OFENSAS DE LOS PATRICIOS A LOS PLEBEYOS

Patricii multas iniurias plebeiis faciebant neque plebeiis licebat1 contra iniurias se

defendere. Quamquam2 multi plebeii propter commercium magnas divitias

habebant, feminis plebeiis non licebat viris patriciis nubere3.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Licebat: Era lícito, era posible.

2 Quamquam: Aunque (conjunción subordinada concesiva). 3 Nubo, -is, nubere, nupsi, nuptum: Casarse con (rige dativo).

PÁG.78

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 9

LOS PLEBEYOS ABANDONAN ROMA

Tandem plebeii Romam deserunt et ad locum proximum Romae, Montem Sacrum

vocatum, migrant. Patricii desperant, quia desunt operarii agris suis et officinis

Romae. Legatos plebeiis mittunt. Plebeii respondent: "Volumus tribunos, ut1 nos

deffendant". Patricii tribunos plebeiis dant et plebeii intra muros reveniunt.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Ut: "Para que" (conjunción subordinada final).

PÁG.79

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

FORMACIÓN DEL PARTICIPIO

EJERCICIOS:

Forma el Participio de Presente de cada uno de estos verbos y tradúcelo:

Enunciado Significado Traducción

navigo, -as, navigare, navigavi, navigatum

navegar

venio, -is, venire, veni, ventum

venir

impello, -is, impellere, impuli, impulsum

empujar

cesso, -as, cessare

tardar, ser

lento

quiesco, -is, quiescere, quievi, quietum

descansar

accipio, -is, accipere, accepi, acceptum

recibir

clamo, -as, clamare, clamavi, clamatum

gritar

debeo, -es, debere, debui, debitum

deber

facio, facis, facere, feci, factum

hacer

interpono, -is, interponere, interposui, interpositum

interponer

maculo, -as, maculare, maculavi, maculatum

manchar,

ensuciar

moveo, -es, movere, movi, motum

mover

oro, -as, orare, oravi, oratum

suplicar,

rogar

paco, -as, pacare, pacavi, pacatum

someter,

pacificar

sileo, -es, silere, silui callarse,

guardar

silencio

verto, -is, vertere, verti, versum

hacer girar,

volver

PÁG.80

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

FORMACIÓN DEL PARTICIPIO

EJERCICIOS:

Forma el Participio de Presente de cada uno de estos verbos y tradúcelo:

Enunciado Significado Conjugación

vivo, -is, vivere, vixi, victum

Vivir

pingo, -is, pingere, pinxi, pictum

Pintar

habeo, -es, habere, habui, habitum

Tener

cognosco, -is, cognoscere, cognovi, cognitum

Conocer

caedo, -is, caedere, cecidi, caesum

Cortar

consulo, -is, consulere, consului, consultum

Deliberar

persuadeo, -es, persuadere, persuasi, persuasum

Persuadir

constituo, -is, constituere, constitui, constitutum

Decidir

diligo, -is, diligere, dilexi, dilectum

Amar

perturbo, -as, perturbare, perturbavi, perturbatum

Perturbar

quiesco, -is, quiescere, quievi, quietum

Descansar

instituo, -is, instituere, institui, institutum

Organizar

urgeo, -es, urgere, ursi

Acosar

ploro, -as, plorare, ploravi, ploratum

Llorar

placo, -as, placare, placavi, placatum

Apaciguar

removeo, -es, removere, removi, remotum

Llevar

PÁG.81

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

IDENTIFICACIÓN DEL PARTICIPIO

EJERCICIOS:

1. Localiza el participio o participios que hay en cada frase.

2. Indica de qué tipo es cada participio.

3. Analiza morfo-sintácticamente y traduce las siguientes oraciones:

a) Caesar, videns milites in oppido, signum dedit.

________________________________________________________________________

b) Pedites in prima acie pugnantes impetus hostium sustinuerunt.

________________________________________________________________________

c) Hostes in silvas fugientes videbamus.

________________________________________________________________________

d) Appelles Alexandrum pinxit fulmen tenentem.

________________________________________________________________________

e) Galli fugerunt corpora suorum in campo relinquentes.

________________________________________________________________________

PÁG.82

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

f) Noster equitatus impetum in hostes castra munientes fecit.

________________________________________________________________________

g) Hostes multitudine telorum propugnantes ex turribus deturbant.

________________________________________________________________________

h) Fugientibus equites occurrunt. Fit magna caedes.

________________________________________________________________________

i) Magnum numerum navium appropinquantium viderunt.

________________________________________________________________________

j) Duci morienti victoria nuntiata est.

________________________________________________________________________

k) Triumphans dux urbem ingressus est.

________________________________________________________________________

PÁG.83

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

l) Legati a Saguntinis Romam misi sunt auxilium orantes.

________________________________________________________________________

m) Hannibal, Italiam relinquens, frendens gemensque navem ascendebat.

________________________________________________________________________

n) Puella vidit Catonem in bibliotheca sedentem, audivit de senectute

disserere.

________________________________________________________________________

o) Tyrannus Dionysius, cultros tonsorios timens, candenti carbone sibi

adurebat capillum.

________________________________________________________________________

p) Hannibal, ex Hispania veniens, per Alpes magnas copias cum elephantorum

grege duxit.

________________________________________________________________________

PÁG.84

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

q) Hostes terga vertunt; milites fugientium magnum numerum occidunt.

________________________________________________________________________

r) Milites perveniebant currentes.

________________________________________________________________________

s) Eum scribentem epistulam inveni.

________________________________________________________________________

PÁG.85

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

DECLINACIÓN DEL PARTICIPIO

EJERCICIOS:

1. Declina en singular y plural los siguientes Participios de Presente:

VIDENS, VIDENTIS Viendo/El que ve, la que ve, lo que ve

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PUGNANS, PUGNANTIS Luchando/El que lucha, la que lucha, lo que lucha

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.86

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

2. Declina en singular y plural los tres Participios de Presente que tú prefieras:

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.87

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

PARTICIPIO PRESENTE

REFUERZO UNIDAD 10

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Singular

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

Plural

CASOS MASCULINO - FEMENINO NEUTRO

Nominativo

Vocativo

Acusativo

Genitivo

Dativo

Ablativo

PÁG.88

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 10

DIVISIÓN DE LA GALIA

Omnis Gallia est divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae1, aliam

(incolunt) Aquitani2, tertiam (incolunt) ei qui ipsorum lingua Celtae3 appellantur4. Hi

omnes lingua, institutis5, legibus inter se differunt6.

César, B.G. I, I, 1-2.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

1 Belgae, Belgarum: Belgas (pueblo que habitaba al norte de la Galia).

2 Aquitani, Aquitanorum: Aquitanos (pueblo que habitaba al sureste de la Galia).

3 Celtae, Celtarum: Celtas (el pueblo más numeroso que habitaba la Galia, los romanos les llamaban Galos).

4 Appellantur: Se llaman (Presente de Indicativo, 3ª plural, voz pasiva).

5 Institutum, -i: Costumbre.

6 Differo, differs, differre, distuli, dilatum: Diferenciarse.

PÁG.89

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

TEXTOS LATINOS

REFUERZO UNIDAD 10

EL DINERO ESCLAVIZA A LOS HUMANOS

Circa pecuniam plurimum vociferationis est: haec fora defatigat, patres liberosque

committit, venena miscet, gladios legionibus tradit; propter hanc uxorum

maritorumque noctes strepunt litibus et tribunalia magistratuum premit turba,

reges saeviunt rapiuntque, civitates evertunt et aurum argentumque in cinere

urbium scrutantur.

Traducción:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PÁG.90

DEPARTAMENTO DE LATÍN – I.E.S. DIEGO DE PRAVES - VALLADOLID

INDICE EJERCICIOS

UNIDAD 6

TERCERA DECLINACIÓN ....................................... REFUERZO

ADJETIVOS TERCERA DECLINACIÓN ........................ REFUERZO

COMPUESTOS DE SUM ........................................ REFUERZO

SUPERLATIVO .................................................. REFUERZO

UNIDAD 7

TEXTOS LATINOS ............................................. REFUERZO

COMPUESTOS DE EO ........................................... REFUERZO

UNIDAD 8

TEXTOS LATINOS ............................................. REFUERZO

UNIDAD 9

VERBO VOLO .................................................... REFUERZO

TEXTOS LATINOS ............................................. REFUERZO

UNIDAD 10

EL PARTICIPIO PRESENTE .................................... REFUERZO

TEXTOS LATINOS ............................................. REFUERZO

PÁG.91