LIB E ·LU

TELU

£etabato Mane ho

L I B E L U

Telu

P R I M E R

THREE

Cotabato Manobo

Summer Institute of Linguistics Philippines

Translators Publishers 1966

Published

in cooperation with Bureau of Public Schools

and Institute of National Language

of the Department of Education

Manila, Philippines

·03. ].0-466-153 6-012

PREFACE

This primer, the third in a series of four, has been prepared to teach the Cotabato Manobo people to read first in the vernacular, for literacy is a skill best gained in one's mother-tongue. This method of instruction, introduces four consonants from a total of twenty-one letters of the Manobo alphabet. It contains a story with words utilizing the introduced syllables.

The symbolization of the alphabet is as follows: ~' ~' b, k, d, e, g, h, i, 1, ~' ~' !!.9.' £, £, ~' t, ~' ~' ~· Glottal stop ? is symbolized as . in syllable final position. It is symbolized as - in syllable initial position when the preceeding sylla­ble ends with a consonant. Glottal stop is not symbolized but occurs between any two adjacent vowels. The symbol e is pronounced somewhat as the 'e' in Pangasinan, e as the vowel sound in the English 'let', and£ as the bilabial English 'f'. All the other letters are pronounced as their National language equivalents.

These materials were prepared by Mr. and Mrs. E. Clay Johnston, members of the Summer Institute of Linguistics.

William Atherton, Chairman Literacy Committee Smmner Institute of Linguistics ~asuli, Malaybalay Bukidnon, Philippines

a

ka ka

ba ba

' pa pa

ha ha

• ka ka ba pa pa ha ha

1

ka

kak

kab

kap

kah

ba

bak

bab

bap

bah

2

pa

pak

pab

pap

pah

ha

hak

hab

hap

hah

ak ab

a

ak

ab

ap

ah

3

ap ah

ka

' pa

pa

ba

hak

kah

kap

hap

ab

ha

ap

ba

haa ko sa tinibah di

haa ko sa nanas di

haa ko sa dana di

4

bak

kak

kab

hah

ka

kam

kas

kal

ba

bam

bas

bal

5

pa

pam

pas

pal

ha

ham

has

hal

ma

mak

mab

map

mah

sa

sak

sab

sap

sah

6

la

lak

lab

lap

lah

ka ba pa ha

kan ban pan han

kad bad pad had

kag bag pag hag

kat bat pat hat

7

na

nak

nab

nap

nah

da

dak

dab

dap

dah

8

ga

gak

gab

gap

gah

ta

tak

tab

tap

tah

ti ni bah t. . ; ' 1 nL~?~l

ba ta bata

kag da kagda

eg ha ted eghated

ta ka taka

eg-e tap eg-etap

eg ba ba egbaba

pan tas pantas

eg ke ma ha egkemaha

e pat epat

9

ka ka ba

ki ki bi

i

ki

bi

pl

hi

ba

bi

pa

pl

10

ki

bi

.. pl

hi

' pa ha ha .. pl hi hi

ki bi pi hi

kik bik pik hik

kib bib pib hib

kip bip pip hip

kih bih pih hi~,

11

ak

ik

ab

ib

1

ik

ib

1p

ih

12

ap

ip

ah

ih

ki

ki

hi

hi

hik

pih

pip

hip

ib

pi

ik

bi

haa ko sa pantas di

haa ko sa bata di

haa ko kagda

13

bik

bib

bih

hih

ki bi pl hi

kim bim pim him

kis bis pis his

kil bil pil hil

14

mi 51 li

mik sik lik

mib sib lib

mip sip lip

mih sih lih

15

ki bi pi hi

kin bin pin hin

kid bid pid hid

kig big pig hig

kit bit pit hit

16

ni di gi ti

nik dik gik tik

nib dib gib tib

nip dip gip tip

nih dih gih tih

17

ki lat kilat

pl lak pilak

eg-e lik eg-elik

eg te bi len egtebilen

eg-i bid eg-ibid

eg bi ti len egbitilen

ke la pil kilapil

eg hi bat eghibat

hi ne mu la hinemula

si sip sisip

18

0

ko ko

bo bo

' po po

ho ho

ka ka ba ba pa ' pa ha ha

ki ki bi bi pi .. pl hi hi

ko ko bo bo po ' po ho ho

19

ko

kok

kob

kop

koh

bo

bok

bob

bop

boh

20

po

pok

pob

pop

poh

ho

hok

hob

hop

hoh

ak

ik

ok

ab

ib

ob

0

ok

ob

op

21

ap

ip

op

ah

ih

oh

ko

ko

ho

ho

'

hok

poh

pop

hop

ob

po

ok

bo

haa ko sa pilak di

haa ko sa hinemula di

haa ko sa egtebilen di

22

bok

bob

boh

hoh

•

ko

kom

kos

kol

bo

born

bos

bol

23

po

porn

pos

pol

ho

horn

hos

hol

mo

mok

mob

mop

moh

so

sok

sob

sop

soh

24

lo

lok

lob

lop

loh

•

•

ko

kon

kod

kog

kot

bo

bon

bod

bog

bot

25

po

pon

pod

pog

pot

ho

hon

hod

hog

hot

no

nok

nob

nop

noh

do

dok

dob

dop

doh

26

go

gok

gob

gop

goh

to

tok

tob

top

toh

ko poh kopoh

eg po lot egpolot

bo hok bohok

le ' le po po

0 bol obol

eg lo hot eglohot

po tok potok

le kok lekok

ko ko koko

e bos ebos

27

u

ku ku

bu bu

' pu pu

hu hu

ka ka ba ba ' ha ha pa pa

ki ki bi bi pi .. hi hi pl

ko ko bo bo ' ho ho po po

ku ku bu bu ' hu hu pu pu

28

ku

kuk

kub

kup

kuh

bu

buk

bub

bup

buh

29

pu

puk

pub

pup

puh

hu

huk

hub

hup

huh

ak

ik

ok

uk

ab

ib

ob

ub

u

uk

ub

up

uh

30

ap

lp

op

up

ah

ih

oh

uh

ku

ku

hu

hu

huk

puh

pup

hup

ub

pu

uk

bu

haa ko sa lepo di

haa ko sa bohok di

haa ko sa ebos di

31

buk

bub

bup

huh

ku

kum

kus

kul

bu

bum

bus

bul

32

pu

pum

pus

pul

hu

hum

hus

hul

'

•

mu

muk

mub

mup

muh

SU

suk

sub

sup

suh

33

lu

luk

lub

lup

luh

• ku bu pu hu

kun bun pun hun

kud bud pud hud

kug bug pug hug

kut but put hut

34 •

•

nu du gu tu

nuk duk guk tuk

nub dub gub tub

nup dup gup tup

nuh duh guh tuh

35

u bus ubus

kub kub kubkub

eg ke e puk egkeepuk

ku da kuda

se puk sepuk

bu ha bu ha

a buh abuh

eg to luh egtoluh

' ' pu pu pupu

eg hu na sen eghunasen

36

ka ka

ki ki

ko kd

ku ku

ke

ba ba

bi bi

bo bo

bu bu

be

e

ke

be

pe

he

37

pa ' pa ha ha

.. hi hi pl pl

' ho ho po po

' hu hu pu pu

pe he

ke

kek

keb

kep

keh

be

bek

beb

bep

beh

38

pe

pek

peb

pep

peh

he

he,k

heb

hep

heh

ak ab

ik ib

ok ob

uk ub

ek eb

e

ek

eb

ep

eh

39

ap

ip

op

up

ep

ah

lh

oh

uh

eh

ke

be

pe

he

hek

bep

kep

hek

eb

ek

ep

eh

haa ko sa kuda di

haa ko sa pupu di

haa ko sa eghunasen di

40

bek

heb

keb

heh

ke

kem

kes

kel

be

bem

bes

bel

41

pe

pem

pes

pel

he

hem

hes

hel

me

mek

meb

mep

meh

se

sek

seb

sep

seh

42

le

lek

leb

lep

leh

ke be pe he

ken ben per:i hen

ked be,d ped hed

I Keg beg peg heg

ket bet pet het

43

ne

nek

neb

nep

neh

de

dek

deb

dep

deh

44

ge

gek

geb

gep

geh

te

tek

teb

tep

teh

da kel dakel

a tep atep

eg ket ket egketket

eg pe ' pl on egpepion

eg ! De kah egbekah

eg he mu ed eghemued

ta kep takep

be leg be leg

eg-i leb eg-ileb

sem pek sempek

45

kam

pol

med

lit

do

te

bi

hu

tih

bus

han

bog

eb

ih

up

ak

haa ko sa sempek di

haa ko sa atep di

haa ko sa takep di

46

tul

lab

boh

hed

tinibah kilat kopoh

bata pilak egpolot

kagda eg-elik bohok

eghated egtebilen lepd

taka eg-ibi~ obol

eg-etap egbitilen eglohot

egbaba kelapil potok

pant as eghibat lekok

egkemaha hinemula kdkd

epat sisip ebos

47

ubus dakel

kubkub atep

egkeepuk egketket

kuda egpepion

sepuk egbekah

bu ha eghemued

abuh takep

egtoluh be leg

' eg-ileb pupu

eghunasen sempek

48

Si Milu

Telu

egkuda si milu

egkuda ma sa ema di

egkuda ma sa ' di mo mo

he egkuda da de

50

eglagbas si milu dutu dakel batu do

eglagbas ma sa ema di

eglagbas ma sa momo di

he eglagbas da de dutu dakel batu do

51

eglagbas s.i milu dutu mepion dalesan do

eglagbas ma sa ema di

eglagbas ma sa momd di

he eglagbas da de du~u mepion

dalesan do

52

amuk mahapun eg-ugpa si milu

amuk mahapun eg-ugpa sa. ema di

amuk mahapun eg-ugpa sa momo di

he amuk mahapun eg-ugpa da d~

53

sigep_ de egtudug si milu

sigep de egtudug ma sa ema di

sigep de egtudug ma sa momo di

he sigep de egtudug da d~

54

'~

f J ' ·~

I .

enda pa egsimag di egdinegen i milu

sa metaled kutel limuken

enda pa egsimag di egdinegen ma sa ema di

enda pa egsimag di egdinegen ma

sa momo di

he enda pa egsimag di egdinegen da de

sa metaled kutel limuken

55

egkelimedangan si milu dana sa metaled

kutel limuken

egkeiimedangan ma sa ema di

egkelimedangan ma sa momo di

he egkelimedangan da de dana

~a metaled kutel limuken

56

' '-:./ I/·// ·' .~, ·. / • . i ,;,,., // ur. 1 ·-· ·.j '~ ,.. I I'

,;•

egliku si milu egkuda dana sa nemedangan di

egliku ma sa ema di

egliku ma sa momo di

he egliku da de egkuda dana sa nemedangan da

57

eglagbas dema si milu dutu mepion dalesan do

egoh di egliku

eglagbas dema sa ema di egoh di egliku

eglagbas dema sa momo di egoh di egliku

he eglagbas da de dutu mepion dalesan do

egoh da egliku

58

eglagbas dema si milu dutu dakel batu do

eglagbas ma sa ema di

eglagbas ma sa momo di

he eglagbas da dema dutu dakel batu do

59

;'~! 1 • '

.\ ~

egkuda si milu dutu dalesan di do

egkuda ma sa ema di dutu

egkuda ma sa momd di dutu

he egkuda da de dutu dalesan da do

60

,I

egoh di diatas eglukub si milu dana

di nemedangan

egoh di diatas eglukub ma sa ema di

egoh di, diatas eglukub ma sa momd di

he egoh da diatas eglukub da de dana

da nemedangan

61

•

/

dutu siedo kena da egtudug duen

dagi eggemen sa bata

62

dutu de duen dagi bata taka eggemen

sa metaled kutel limuken dana di

egselapan sa bata dutu siedo mepion dalesan

63

he egkuda da de

he eglagbas da de dutu dakel batu dd

he eglagbas da de dutu mepion dalesan dd

he amuk mahapun eg-ugpa da de

he sigep de egtudug da de

he enda pa egsimag di egdinegen da de

Sp metaled kutel limuken

he egkelimedangan da de dana

sa metaled kutel limuken

he egliku dade egkuda dana sa nemedangan da

64

Cot ab a to Ivianobo

ab uh amuk atep

el:::os eg-elik eg-etap egbaba

egbekah egbitilen egkeepuk

egkelimedangan egkemaha

egketket

egkuda

egdinegen eggemen eghated

eghemued eghibat eghunasen eg-ibid eg-ileb eglagbas egliku eglohot eglukub egoh egpepion

egpolot

GLOSSARY

Pilipino

ab6 kung atep

gumiik : magtahip baba

ikalat magugutom

matatakot magbaha

ngatngatin

magsakay(ng kabayo

makinig tumawa ilipat

kagatin humiga punasan

lumura dumaan bumalik habulin

' I mang1n1g noong gawin ng

mabuti balutin

65

English

ashes if roof

rooster to thresh rice to winnow rice to carry on one's

back to spread to be hungry to become irritated

by smoke, eyes to become afraid to become large and

large and swift, river

to make holes by chewing, rats

to ride a horse

to hear to laugh to carry from one

place to another to bite to lie down to wipe to feign sleep to spit to pass to return to chase to shiver at that time tJo make good

to wrap

Cotabato Manobo egselapan egsimag

egtebilen egtoluh egtudu~ eg-ugpa

' ema end a epa~

bat a batu be leg bohok bu ha

kagda kelapil ken a kilat kb koko

kopoh kubkub

kuda kutel

da dakel dagi dalesan d~a dema de di diatas do

Pilipino English maglaro to play bukang liway- to become day

way magtahi iihaw ma tu log maghinto

, ama hindi a.pat

bata bato igat bu la ub6

sila pamamanhid lugar kul6g ikaw kalaw

gagamba lawaan

kabayo

sila, kanila malaki tun6g bahay kinalabasan mu la

siya, kanya itaas sa

66

to sew to smoke food to sleep to stop, remain in

place father negative, "no", "not" four

child rock eel foam cough

they numbness place thunder you variety of bird,

hornbill spider variety of tree,

lauaan horse call of omen bird

they, their large sound house the result of again stative particle he, she, his, hers up in house marker, location

Cotabato r-L=mobo

du en du tu

haa te hinemula

lekok le po limuken

ma mahapun mepion metaled milu

' mo mo

nan as nemedangan

obol

pa pant as pilak .. pupu

sa sempek

sepuk si siedo sigep sisip

taka takep tinibah

ubus

Pilipino

mayroon sa

tumingin

magtanim

sipon niyog

at hapon mabuti matunog

ti yo

piny a matakot

nagdadalang-tao

pa palapag salapi, mataas ~

bahay ang maikli na

pan talon bagyo si iyon gabi kulisap

palagi bu bu palayan

tapes

67

English

there is to

to see, look particle, 11 1 is ten 11

to plant

mucous coconut omen bird

also afternoon good loud boy's name uncle

pineapple afraid

pregnant

yet story of building money, peso a very high house

a, the short pants

storm personal noun marker that night tiny insects

repeatedly fish trap rice field

complete, finished