lhnnf ljsf; of]hgf - ddc...
TRANSCRIPT
ljifo ;"rL != k[i7e"ldM
@= ;dLIff a}7ssf] p2]Zo
#= ;dLIff a}7s ljlw M $= ;dLIffsf] ljifoj:t' M %= ;dLIff uf]i7L pb\3f6g tyf ;dfkg sfo{qmd
s_ k"jf[{wf/ ljsf; ;ldltM v_ cfly{s ljsf; ;ldltM u_ jgf tyf jftfj/0f ljsf; ;ldltM 3_ ;fdflhs ljsf; ;ldltM ª_ u}/ ;/sf/L ;+:yfM
^= ;dLIffsf] ;jn kIfx?M
&= ;d:of÷r'gf}tLx?M *= ;'emfjx?M (= a}7ssf] lg0f{ox?M !)= cg';"lrM
s_ ljifout ;ldlt cg';f/sf k|ult k|ltj]bgx? v_ pkl:ylt u_ sfo{qmdsf emnsx?
!= k[i7e"ldM
lhNnf ljsf; ;ldlt hgk|ltlglwd"ns ;+:yf xf] / o;nfO{ :yfgLo ;/sf/ ?kdf klg lnO{G5
. :yfgLo ljsf;sf nflu o;n] ;xof]u Pj+ ;dGjofTds e"ldsf lgjf{x ub{5 . lhNnf ljsf; ;ldltn]
lhNnfsf] ;du| If]qsf] ;dfg'kflts ljsf;sf nflu ;xefuLtfTds cjwf/0ff cg'?k gLlt tyf sfo{qmd
th'{df ug]{ / th'{df ePsf gLlt tyf sfo{qmdx? sfof{Gjog ug]{ / of]hgf tyf sfo{qmd ;+rfngsf] cj:yf
af/] cg'udg tyf ;dLIff ug]{ / ;'\emfj lbg] lgsfosf] ?kdf /x]sf] 5 . ;du| lhNnfsf] ;Gt'lnt ljsf;sf]
nflu ;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfox?;+u ;dGjo / ;DaGw :yfkgf u/L sfdsf] bf]xf]/f]kgf x'g glbO{ sfo{
jftfj/0f agfpg] lhDd]jf/L klg lhNnf ljsf; ;ldltsf] xf] .
:yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% sf] bkmf @!! / tyf lgodfjnL, @)%^ sf] lgod @)@ cg';f/
lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; of]hgfsf] ;dLIff / d"Nof+sg ug'{ kg]{ Joj:yf u/]sf] 5 . o;/L ;dLIff
ubf{ rf}dfl;s ?kn] / cfly{s aif{ ;dfKt eP kl5 aflif{s ?kn] lhNnf ljsf; of]hgfsf] ;dLIff ug'{ kb{5 .
hgtfnfO{ zf;g k|s[ofdf clwsflws dfqfdf ;lDdlnt x'g] cj;/ h'6fO{ k|hftGqsf nfex? pkef]u
ug]{ Joj:yfsf] nflu ul7t :yfgLo txsf] hgk|ltlglwd"ns ;+:yfsf] ?kdf /x]sf] o; lhNnf ljsf; ;ldltn]
;'zf;g :yflkt ug{sf] nflu hgtf k|ltsf] lhDd]jf/L / kf/blz{tf sfod /fVg ;]jf k|bfos ;+:yfx?4f/f
Pp6f lglZrt ;do ;Dd ;Dkfbg u/]sf sfo{qmdx?sf] l:yltsfaf/] /fhgLlts bn, gful/s ;dfh /
;/f]sf/jfnfx?nfO{ hfgsf/L lbg] jftfj/0f agfpb} cfPsf] 5 . lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnfdf ;/sf/L tyf
u};/sf/L ;+:yfx? dfkm{t ;+rfnlt ;j} lsl;dsf of]hgf÷sfo{qmdx?sf] sfof{Gjosf] nflu ;dGjo ug]{,
;+rflnt sfo{qmdx?sf] cg'udg, d"Nof+sg tyf ;dLIff ub}{ hfg] / ;f] sf] k|ult k|ltj]bg ;fj{hlgs ug]{
lhDd]jf/L lhNnf ljsf; ;ldltsf] xf] .
lhNnfsf] ljsf; sfo{df ;+nUg ljifout sfof{nox?, :yfgLo lgsfo, u}/ ;/sf/L ;+:yf / lghL
If]qx?4f/f Pp6f lglZrt cjlwdf ;+rflnt of]hgf tyf sfo{qmdx?sf] ;fd'lxs ?kdf ;jn / ;'wf/ ug'{ kg]{
kIfx?aLr ;fd'lxs 5nkmn ug]{ kl/kfl6n] of]hgf th'{df tyf sfof{Gjogsf nflu gof+ ;f]r lbg ;Sb5 .
aflif{s ;dLIff uf]i7Ldf lhNnfsf] ;du| ljsf; l:ylt af/] hfgsf/L kfpg ;lsG5 . ;+rflnt of]hgf tyf
sfo{qmdx?sf] ef}lts tyf ljlQo k|ultsf af/]df /fhgLlts bn, kqsf/ gful/s ;dfh ;dIf ;fd'lxs ?kdf
;'gfO{G5 . o; lsl;dsf] sfo{n] ;'zf;g :yfkgf ug{ ;xof]u k'/\ofpb5 .
lhNnf ljsf; ;ldlt, dsjfgk'/sf] cfof]hgfdf cfly{s aif{ @)^(÷&) df o; lhNnfnfO{ s]Gb| ljGb'
agfO{ ljsf;sf sfo{qmdx? ;+rfng ug]{ lhNnfl:yt ;/sf/L sfof{no, ;+3 ;+:Yfx? tyf u}/;/sf/L
;+:yfx?af6 eP u/]sf ljsf;sf ultljlwx?sf] olx efb| !& / !* ut] @ lbg lhNnf l:yt /fhgLlts bn,
gful/s ;dfh / ;]jfk|bfos ;+:yfx?sf] pkl:yltdf aflif{s ;dLIff cfof]hgf ul/Psf] lyof] .
cfly{s aif{ @)^(÷&) sf] lhNnf ljsf; of]hgfsf] aflif{s ;dLIff uf]i7L @)&) olx efb| !& / !*
ut] @ lbg ;Dd If]qLo k|zf;s >L >L/~hg nfsf}nHo"sf] k|d'v cfltYotfdf lhlj; ;efsIfdf ;DkGg ePsf] lyof] . :yfgLo ljsf; clwsf/L >L uf]s0f{ k|;fb zdf{Ho"sf] cWoIftfdf ;DkGg pQm a}7sdf lhNnf l:yt /fhgLlts bn, ljifout sfof{nosf k|d'vx?, u}/;/sf/L ;+:yfsf k|ltlgwx? / kqsf/x?sf] pkl:ylt /x]sf] lyof] . uf]i7Ldf lhNnfl:yt /fhgLlts bnsf k|d'v Pj+ k|ltlglwx?,+ k|d'v lhNnf clwsf/L, ljifout sfof{nosf k|d'v÷k|ltlglwx?, u}/;/sf/L ;+:yfsf k|ltlglwx?, gful/s ;dfh Pj+ kqsf/x?sf] pkl:ylt lyof] .
;dLIff uf]i7Ldf lhNnf ljsf; ;ldlt, x]6f}+8f gu/kflnsf nfuot @( ljifout sfof{no / @% u};;x?n u/L %$ j6f sfof{nox?n] k|ult k|:t't u/]sf lyP . ut aif{ lhNnf ljsf; ;ldlt, ljifout sfof{no / u};;x?sf] ef}lts tyf ljQLo k|ult lgDgfg';f/ /x]sf] 5 .
l;=g+= ;ldlt cGtu{tsf sfo{qmd ef}lts
k|ult
ljlgof]lht
ah]6
k|zf;lgs
jh]6 sfo{qmd jh]6 s"n hDdf jh]6 k|ltzt
1 ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{qmd 97.14 712967.56 399234.26 257790.19 657024.45 92.15
2 cfly{s ljsf; sfoqmd 163.91 645692.80 52741.29 479656.28 532397.57 82.45
3 jg tyf jftfj/0f ljsf; sfo{qmd 99.40 22803.54 2878.45 19586.08 22464.53 98.51
4 ;fdflhs ljsf; sfo{qmd 99.25 873288.58 4262.00 857864.30 862126.30 98.72
6 u}/ ;/sf/L ;+:yf sfo{qmd 84.86 137931.54 7315.77 132047.93 139363.70 101.04
s"n hDdf 108.91 2392684.02 466431.77 1746944.78 2213376.54 92.51
cfly{s aif{ @)^(÷&) df lhNnfsf] ljsf;sf] nflu b'O{ c/j #( s/f]8 #& nfv ** xhf/ ?k}of ljlgof]hg ul/Psf]df b'O{ c/j @! s/f]8 $) nfv &@ xhf/ ?k}of vr{ ePsf] b]lv]G5 . ut aif{ (@=%!% k|ltzt ljlQo / !)*=(!% k|ltzt ef}lts k|ult b]lvG5 .
@= ;dLIff a}7ssf] p2]Zo
;dLIff a}7ssf] p2]Zo ;+rfng eO/x]sf of]hgf÷sfo{qmdx? sfo{qmdsf] lglb{i6 p2]Zo cg'?k nIo
k|fKtLsf] lbzfdf >f]t ;fwgsf] kl/rfng eP÷gePsf], of]hgf sfof{Gjog tflnsf / ;+emf}tf jdf]lhd
eP÷gePsf] To:sf] u'0f:t/, nfut / k|s[of Pj+ kl/0ffdsf af/]df ;/f]sf/ kIfx?sf] pkl:yltdf ;dLIff ug'{
o; sfo{qmdsf] d'n p2]Zo /x]sf] 5 .
;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf lghL If]qx?n] aif{ e/L ;+rfng u/]sf] ljljw lsl;dsf sfo{qmdx?sf] ljlQo
tyf ef}lts k|ult af/] 5nkmn ug'{sf ;fy} sfd ug]{ qmddf cfO{k/]sf ;d:of, ;dfwfgsf pkfo / l;sfO{x?
cflb af/] cfk;L 5nkmn tyf cg'ej cfbg k|bfg u/L eflj lbgdf cem ;xh 9+uaf6 bf]xf]/f] kg gx'g]u/L
sfd ug{ jftfj/0f >[hgf ug{ ;xof]u k'¥ofpg' klg o; sfo{qmdsf] csf]{ p2]Zo xf] .
sfo{qmd ;+rfng ug]{ lgsfox?aLr Pp6} 7fpdf a;L cg'ej cfbg k|bfg, ;dGjo / ;xsfo{sf]
jftfj/0f ljsf; u/L bf]xf]/f]kgf Go"lgs/0f ub}{ ljkGg / b'/ b/fhsf ;d'bfo ;Dd ;]jf k|efj ug'{ o;
sfo{qmdsf] p2]Zo xf] .
;dLIff a}7saf6 lgDg p2]Zox? k|fKt ug{ ;xof]u k'Ug hfg] b]lvG5 .
1_ of]hgf÷sfo{qmdn] kl/nlIft nIo Pj+ p2]Zo lglb{i6 ;dodf xfl;n ug{ ;xof]u k'Ug]
2_ ;xeflutfd"ns ;dLIff sfo{qmdaf6 ;+rflnt of]hgfsf af/]df kf/blz{tf sfod x'g u} cgfaZos
ljjfb Go"lgs/0f ug{ ;xof]u k'Ug]
3_ >f]t ;fwgsf] bf]xf]/f]kgf x6g] .
4_ ;/sf/L sfof{nox?, ;+3 ;+:yfg / u}/;/sf/L ;+:yfx? ljr ;dGjo / ;xsfo{sf] efjgfsf] ljsf;
x'g] .
5_ l56f] 5l/tf] 9+uaf6 of]hgf÷sfo{qmdx? ;DkGg x'g hfg]
6_ cfufdL sfo{qmd ;+rfng ug{sf] nflu k[i7kf]if0f k|fKt x'g]
7_ :yfgLo lgsfo, pkef]Qmf ;d"x / sfof{Gjog ug]{ ;+:yf ljr ;dGjo / ;dembf/L a9\g]
8_ k|d'v ;d:ofx?sf] klxrfg x'g] / ;dfwfgsf ;fd'lxs k|of;x? x'g] .
9_ hjfkm b]lxtf, pQ/bfloTj clea[l4 x'g hfg] .
#= ;dLIff uf]i7L ljlwM
;dLIff uf]i7L :yfgLo ljsf; clwsf/L uf]s0f{ k|;fb zdf{Ho"sf] cWoIftfdf a;]sf] lyof] . :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% tyf lgodfjnL, @)%^ df Joj:yf eP adf]lhd uf]i7Lsf ;xeflux?n] lhlj;n] pknJw u/fPsf] ;dLIff k|ult kmf/fdsf] 9f+rf cg';f/ ah]6 lgsf;f, vr{ tyf ef}lts tyf ljlQ k|ult k|:t't u/]sf lyP . pgLx?n] sfof{Gjogsf] qmddf b]vf k/]sf ;d:ofx? / pNn]Vo pknJwLx? ;d]t k|:t't u/]sf lyP . rf/j6f ljifout ;ldlt cg';f/ kfn} kfnf] k|ult ;dLIff k|:t't ul/Psf] lyof] . k|:t'tL kl5 /fhgLlts bn, kqsf/ Pj+ cGo ;/f]sf/ kIfaf6 ljleGg lsl;dsf lh1f;fx? p7fPsf lyP .
;xefuLx? w]/} hf;f]n] LCD Projector sf] dfWodaf6 ljifo j:t' k|:t'lt u/]sf lyP eg] s]lxn] lnlvt k|ltj]bg k|:t't u/]sf lyP . sfof{no k|d'vx?n] cf cfkm\gf] sfof{nosf] ah]6 lgsf;f, clVtof/L, sfof{Gjog / ;dGjo cflbsf af/]df ljljw hfgsf/L u/fPsf lyP .
$= ;dLIffsf] ljifoj:t' M
;dLIff a}7ssf] d'Vo ljifoj:t' eg]sf] cfj @)^(÷&) df ljifout sfof{nox?, u}/;/sf/L ;+:yf / lghL If]qx?af6 lhNnfdf ;+rflnt ljleGg sfo{qmdx?sf] ;fd'lxs 5nkmn ug'{ g} xf] . o;qmddf d'Vo d'Vo sfo{qmdx?sf] ef}lts Pj+ ljQLo k|ult k|:t't ul/Psf] lyof] . cg';"lrdf pNn]lvt ljifout sfof{nox? / u}/;/sf/L ;+:yfx?n] ut aif{ ;DkGg u/]sf d'Vo d'Vo ultljlwx?, To;sf cj:yf, pknJwL, ;d:of, ;dGjo / pNn]Vo sfo{x?sf ljifodf 5nkmn ePsf] lyof] .
a}7sdf 5nkmn ePsf ljifoj:t'x?M
:yfgLo lgsfox?åf/f ;+rflnt ljsf; of]hgfx?x?sf] ljlQo / ef}lts k|ult lgIf]lkt sfof{nox?af6 ;+rflnt sfo{qmdx?sf] ljlQo / ef}lts k|ult ljifout sfof{nox? dfkm{t ;+rflnt ljsf; sfo{x?sf] ljlQo / ef}lts k|ult u}/;/sf/L ;+:yfx? dfkm{t ;+rfng ePsf ljsf; sfo{x?sf] ljlQo / ef}lts k|ult ;dGjo, ;xsfo{ / bf]xf]/f]kgf
;d:of ;dfwfgsf pkfox? / r'gf}tL pNn]Vo tyf cg';/0fLo sfo{x?
%=;dLIff uf]i7L pb\3f6g tyf ;dfkg sfo{qmd M
dWo]df+rn ljsf; If]qsf] If]lqo k|zf;s >L/~hg nfsf}nsf] k|d'v cfltYo Pj+ dsjfgk'/ lhNnfsf]
k|d'v lhNnf clwsf/L Ps gf/fof0f cof{nsf] cltYodf ;DkGg ptm sfo{qmd :yfgLo ljsf; clwsf/L >L
uf]s0f{ k|;fb zdf{sf] cWoIftfdf ;DkGg ePsf] lyof] . j}7sdf lhNnf l:yt /fhg}lts bnsf k|ltlglwx?,
pk]lIft plTkl8t blnt ju{ pTyfg lhNnf ;dGjo ;ldltsf] lgjt{dfg pkfWoIf lnnf/fh ;'gf/ lhNnf l:yt
ljleGg ;/sf/L sfof{nosf] k|d'vx?, u}/;/sf/L ;+:yfsf k|ltlglw Pj+ kqsf/x?sf] pkl:ytL /x]sf] lyof] .
sfo{qmdsf] ;+rfng Pj+ ;xlhs/0f lh=lj=;=sf] ;fdflhs ljsf; clws[t /fds[i0f yfkfn] ug'{ ePsf] lyof] .
sfo{qmdsf k|d'v cltly Pj+ If]lqo k|zf;s >L/~hg nfsf}nn] ljutdf ;ldIff j}7sx? k/Dk/fut
tj/jf6 x'b} cfPsf]df lhNnfdf ;+rflnt ljsf; lgdf{0f sfo{{sf] sfof{Gjog Pj+ v/Lb k|s[ofx? kf/bzL{ x'g'
kg]{ s'/fnfO{ hf]8 lbg' eof] . o; ;ldIff j}7s jf6 k|fKt x'g] lgrf]8n] rfn' cf=j=sf] sfo{qmdnfO{ k|efjsf/L
9+ujf6 sfof{Gjog ug{ dfu{bz{g x'g] s'/f jtfpg' eof] . o;} u/L ljz]if cltlysf] cf;gjf6 jf]Ng' x'b} k|d'v
lhNnf clwsf/L Ps gf/fof0f cof{non] ljsf; lgdf{0f sfo{ Out put df xf]O{g Out come df cfwf/Lt
x'g' kg]{ s'/f jtfpg' eof] . ;]jf-Service_ vf]Hb} hgtf cfpg' kg]{ k/Dk/fut dfGotfnfO{ tf]8b} ;]jfu|fxL
vf]Hb} /fi6|;]jsx? hgtfsf] 3/ b}ndf] hfg' kg]{ ;+:sf/sf] ljsf; x'g' kg]{ s'/fdf hf]f8 lbg' eof] . lhNnfdf
/fhg}lgs ;+:sf/ cToGt /fd|f] ePsf]n] ljsf; lgdf{0f sfo{ ;+rfngdf vf;} ;d:of gePsf] s'/f jtfpg' eof]
. o;} u/L u}/;/sf/L ;+:yf Pj+ cGt/fli6|o u}/ ;/sf/L ;+:yfx? ;/sf/sf] Policy eGbf jflx/ uP/ sfo{qmd
sfof{Gjog ug{ gx'g] eGb} :yfgLo cfjZotmfsf] cfwf/df of]hgf tyf sfo{qmd 5gf}6 u/L sfof{Gjog ug{
lgb]{zg lbg' eof] . o;} u/L ljifout sfof{nosf] k|d'vx?nfO{ ufhf v]lt x'g] If]qdf ;f] sf] ljsNkdf cGo
k|efjsf/L sfo{qmd sfof{Gjog ug{ lgb]{zg lbg' eof] .
uf]i7L ;dfkgdf /fhg}lts kfl6{sf] tkm{jf6 j'Wb 3nfgn] ;Dk'0f{ ljifout sfof{nox?sf] ;o'tm k|of;n]
ljsf; lgdf{0f sfo{ k|efjsf/L sfof{Gjog ug{ ;xof]u k'Ug] s'/fdf hf]8 lbg' eof] . cGtdf uf]i7Lsf] cWoIftf
u/L/xg' ePsf] :yfgLo ljsf; clwsf/L uf]s0f{ k|;fb zdf{n] sfo{qmddf bf]xf]/f]kgf x'g gx'g] s'/fdf hf]8 lbb}
lhNnfsf] ljifout sfof{nox?nf] cfcfkmgf] ljifout If]qdf g]t[Tjbflo e'ldsf v]Ng' kg]{ s'/fdf hf]8 lbg' eof]
. ;fdflhs ljsf; geO{ sg s'g} klg If]qdf lbuf] ljsf; gx'g] eGb} ;fdflhs ;dfj]lzs/0fdf hf]8 lbg'
eof] .
ut cfly{s aif{df lhNnf ljsf; of]hgfdf ljifout sfof{no tkm{ #& j6f sfof{nox? / u};; tkm{ #* j6f u/L s"n ^% j6f lgsfox?n] cfkm\gf sfo{qmdx? lhNnf kl/ifb\af6 kfl/t u/]sf lyP eg]
aflif{s ;dLIff uf]i7Ldf @# j6f sfof{nox? cg'kl:yt /x]sf lyP . aflif{s ;dLIff uf]i7Ldf cg'kl:yt cf7 j6f sfof{nox?df ejg k|ljlw cg';Gwfg tyf tflnd s]Gb|, g]kfn ljB't k|flws/0f x]6f}+8f ljt/0f s]Gb|, kfn'+u, afv|f ljsf; kmf/fd, lztf]i0f jfujfgL s]Gb|, dsjfgk'/ pBf]u afl0fHo ;+3, s[lif ;fdu|L sDkgL nL, a'x p2]oLo k|fljlws lzIffno / lhNnf b'Uw ;xsf/L ;+3 /x]sf lyP . To;} u/L #* u};; / ;xsf/Lx? dWo] !# u};;x? cg'kl:yt ePsf lyP . cg'kl:yt u};; tyf ;xsf/Lx?df vfg]kfgL pkef]Qmf dxf;+3, lhNnf b'Uw ;xsf/L, lhNnf hl8a'6L ;xsf/L ;+:yf, lxdjGtL, O:t/ a]GhfldG; :d[lt, lbuf] ljsf;, dlxnf afnaflnsf tyf jftfj/0f ;'wf/ s]Gb|, ;]n8{, d]/L :6\|f]K;, z]o/ P08 s]o/, Pdcf/ ;L g]kfn, hg/n j]nkm]o/ k|lti7fg, dsjfgk'/ dlxnf ;+3 /x]sf lyP .
sfof{nout k|ult ljj/0f M
l;=g+= ljifo If]q / cfof]hgf ljlQo
k|ltzt
ljlgof]lht
/sd
jh]6 -?= xhf/df_
k|zf;lgs sfo{qmd hDdf vr{
k|ltzt
1 ef}lts k"jf{wf/ ljsf;
1.1 lhNnf ljsf; ;ldlt, dsjfgk'/ 92 586162.56 389256.26 143561.19 532817.5 90.90
1.2 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ l8lehg sfof{no 98.82 54944 5865 46926 52791 96.08
1.4 x]6f}+8f gu/kflnsf 92 0
1.5 g]kfn 6]lnsd, x]6f}+8f 100 0
1.6 ;8s l8lehg sfof{no 100 57500 57500 57500 100.00
1.7 dWodf~rn l;+rfO{ ljsf; ;j
l8lehg g+= @ 100 14361
4113 9803 13916
96.90
ef}lts k"jf{wf/ ljsf; s"n hDdf 97.14 712967.6 399234.26 257790.19 657024.5 92.15
2 cfly{s ljsf; ;ldlt
2.1 lhNnf s[lif ljsf; sfof{no 100 20220 20113.5 20113.5 99.47
2.2 If]qLo vfB k|ljlw tyf u'0f lgoGq0f
sfof{no,x]6f}+8f 100 6953
6947 6947
99.91
2.3 If]qLo jLpljhg k|of]uzfnf 99.5 880 370 500 870 98.86
2.4 dT:o ljsf; sfof{no 93.91 11078 7600.393 2309.275 9909.668 89.45
2.5 lhNnf kz' ;]jf sfof{no 98.7 15263 13687.33 1076.99 14764.32 96.73
l;=g+= ljifo If]q / cfof]hgf ljlQo
k|ltzt
ljlgof]lht
/sd
jh]6 -?= xhf/df_
k|zf;lgs sfo{qmd hDdf vr{
k|ltzt
2.6 l8lehg ;xsf/L sfof{no,dsjfgk'/ 100.5 1913 1913 1913 100.00
2.7 3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfof{no 96 7606.5 2448.5 5158 7606.5 100.00
2.8 Jofj;flos k|lzIf0f tyf ;Lk ljsf;
tflnd s]Gb|,sdfg] 97.9 9569.5
9155.065 390 9545.065
99.74
2.9 s[lif ljsf; a}+s 146 0
2.10 x]6f}+8f b'Uw ljsf; ;+:+yfg 181.37 565197 15833 437892 453725 80.28
2.11 If]qLo df6f] kl/If0f k|of]uzfnf, x]6f}+8f 100 5322 3647 1648 5295 99.49
2.12 kl/jt{g g]kfn 97.38 1690.8 1708.512 1708.512 101.05
cfly{s ljsf; s'n hDdf 163.91 645692.8 52741.288
479656.27
7 532397.6 82.45
3 jg tyf jftfj/0f
3.1 lhNnf jg sfof{no 97 7928.1 7617.96 7617.96 96.09
3.2 ;fd'bflos jg pkef]Qmf dxf;+3 1141 1141 1141 100
3.3 lhNnf jg:klt sfof{no 100 1561 1557.73 1557.73 99.79
3.4 g]kfn hl8j'6L Pj+u}xsfi7 jg k}bfjf/
;+hfn 114
114 114
100
3.5 lhNnf ag ;dGjo ;ldlt 100 1594.44 678.45 915.99 1594.44 100
3.7 lhNnf e"–;+/If0f sfof{no 100 8711 2200 6485.4 8685.4 99.71
3.8 hn pTkGg k|sf]k lgoGq0f sfof{no 100 1754 1754 1754 100
jg tyf jftfj/0f s"n hDdf 99.4 22803.54 2878.45 19586.08 22464.53 98.51
4 ;fdflhs ljsf;
4.1 lhNnf lzIff sfof{no 100 850584.83 841841.65 841841.6 98.97
4.2 lhNnf :jf:Yo sfof{no 97 3380 3355 3355 99.26
4.3 gf/fo0fL c~rn cfo'{j]b cf}ifwfno 100 3167 2821 344.78159 3165.782 99.96
4.4 dlxnf tyf afnaflnsf sfof{no 100 16156.75 1441 12322.875 13763.88 85.19
;fdflhs ljsf; s"n hDdf 99.25 873288.6 4262 857864.31 862126.3 98.72
5 u}/;/sf/L ;+3;+:yfx?
5.1 Knfg g]kfn 97 69593 69593 69593 100
5.2 afn sNof0f ;dfh dsjfgk'/ 100 7537 7537 75.35
5.3 dfO{tL g]kfn 96.67 1500 1500 1500 100.00
5.4 l;ljg 90 2357 2357 2357 100.00
5.5 lxdjGtL g]kfn 100 1169.5 1169.5 1169.5 100.00
5.6 gf/L l;k >[hgf s]Gb| 97.36 5721.25 5675.45 5675.45 99.20
5.7 u|fdL0f dlxnf ;]jf s]Gb| 99 3371 2999 2999 88.96
5.8 lxdfnog x\o'dg/fO{6\; dlg6;{
-lxd/fO{6\;_ 94 11091.765
11091.765 11091.77
100.00
5.9 blnt dlxnf ;+3 100 324.626 324.626 324.626 100.00
5.10 u|fdL0f dlxnf :jfjnDjg ;+:yf
(RWIO) 90 2148
92 2056 2148
100.00
5.11 zlqm ;d"x 94 1188 76 1112 1188 100.00
5.12 dgx/L ljsf; ;+:yf -MDI Nepal_ 53 9694 427 5394 5821 60.05
5.13 ETSC Nepal 69.87 2862 416 2446 2862 100.00
5.14 nju|Lg hfkfg–nju|Lg g]kfn 86.71 2552 2338 2338 91.61
5.15 sfg"g cGj]if0f tyf >f]t ljsf; s]Gb| -
;]n8{_ 97 3872
1152 2396.319 3548.319
91.64
5.16 ;fd'bflos ;xof]u ;+u7g g]kfn -sf];fg_ 95 2160 2160 2160 100.00
5.17 g]kfn kl/jf/ lgof]hg ;+3 100 7257.1 575.77 5841.41 6417.18 88.43
5.18 ljBfyL{ hfu/0f d~r 95 2888.847 2744.405 2744.405 95.00
5.19 ;fd'bflos phf{ tyf kof{j/0f ljsfz
d~r 99.26 2230 2028 2028 90.94
5.20 o'jf ;]jf ;dfh 100 1284.45 1284.45 1284.45 100.00
5.23 ld/f dsjfgk'/ dft[ gj lzz' :ofxf/ 98 4667 4577 4577 98.07
u};; s"n hDdf 84.86
137931.5 7315.77 132047.92
5
139363.7
101.04
l;=g+= ljifo If]q / cfof]hgf ljlQo
k|ltzt
ljlgof]lht
/sd
jh]6 -?= xhf/df_
k|zf;lgs sfo{qmd hDdf vr{
k|ltzt
s"n hDdf 108.91 2392684 466431.77
1746944.7
77 2213376.5 92.51
ljlQmo k|ult k|ltzt 92.51
ef}lts k|ult k|ltzt 108.91
s_ ef}lts k"jf[{wf/ ljsf; ;ldltM
ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;ldlt cGt/utsf * j6f sfof{no dWo] $ sfof{nosf] pkl:ylt lyof] . ejg k|ljlw cg';Gwfg tyf tflnd s]Gb|, g]kfn ljB't k|flws/0f, x]6f}+8f, kfn'+u, vfg]kfgL pkef]Qmf dxf;+3, pQm ;dLIff a}7sdf cg'kl:ylt /x]sf lyP . cg';"lr ===== .
ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;ldlt tkm{sf sfof{nox?sf] (&=!$% ef}lts / (@=!%% ljlQo k|ult ePsf] b]lvG5 .
v_ cfly{s ljsf; ;ldltM
s[lif ;ldlt cGt/ut !* j6f sfof{no /x]sf dWo] !@ j6f sfof{nx?n] dfq k|ult k|:t't u/]sf lyP eg] ̂ j6f sfof{nox? cg'kl:yt lyP . o; ljsf; ;ldlt tkm{sf sfof{nox?sf] !^#=(!% ef}lts / *@=$%% ljlQo k|ult ePsf] b]lvG5 .
u_ jg tyf jftfj/0f ;ldltM
o; ;ldlt cGt/ut & j6f sfof{no ;j] sfof{nox?sf] pkl:ylt eO{ k|ult k|:t't u/]sf lyP . cg';"lr === . o; ljsf; ;ldlt tkm{sf sfof{nox?sf] ((=$)% ef}lts / (*=%!% ljlQo k|ult ePsf] b]lvG5 .
3_ ;fdflhs ljsf; ;ldltM
o; ;ldlt cGt/ut ljifout sfof{nox? $ j6f sfof{no kb{5g\ . a}7sdf ;j} sfof{nosf] pkl:ylt lyof] . cg';"lr == . o; ljsf; ;ldlt tkm{sf sfof{nox?sf] ((=@%% ef}lts / (*=&@% ljlQo k|ult ePsf] b]lvG5 .
ª_ u}/ ;/sf/L ;+:yfM
lhNnf ljsf; of]hgfdf #* j6f u}/;/sf/L ;+:yfx?n] sfo{qmd k]z u/]sf] dWo] ;dLIff a}7sdf @% j6fn] k|ult k]z u/]/ uPsf] / !# u};;x? cg'kl:yt lyP . cg';"lr . u};;x? tkm{ *$=*^ ef}lts / !))=&$ ljlQo k|ult ePsf] b]lvG5 .
^=;dLIffsf] ;jn kIfx?M
@@ cf}+ lhNnf kl/ifb\n] cfly{s aif{ @)^(÷&) df @ c/j () s/f]8 )$ nfv $^ xhf/ ?k}ofsf] lhNnf
ljsf; of]hgf kfl/t u/]sf] lyof] h;dWo] jflif{s ;dLIffdf k|:t't ul/Psf] b'O{ c/j #( s/f]8 #& nfv ** xhf/ ?k}of ljlgof]hg ul/Psf]df b'O{ c/j @! s/f]8 $) nfv &@ xhf/ ?k}of vr{ ePsf] b]lv]G5 . ut aif{ (@=$( k|ltzt ljlQo / !)*=(!% k|ltzt ef}lts k|ult b]lvG5 .
lhNnfsf ;j} ljifout tyf u}/;/sf/L ;+3;+:yfx?, /fhgLlts bn, kqsf/, gful/s ;dfh cflbsf] ;lqmo ;xeflutfdf ;dLIff a}7s ;DkGg .
b]zdf /fhgLlts cl:y/tf, :yfgLo lgsfodf lgjf{lrt k|ltlglwx?sf] cefj x'bf x'+b} klg ljlQo tkm{ (@=%! k|ltzt ljlQo / !)*=(! k|ltzt k|ult ug{ ;kmn .
lhNnfsf] ljsf;sf nflu sfd ug]{ ;j} ;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lghL If]qx?sf] ;jn kIfx? / b'j{n kIfx?sf ljifodf Ps} :yfgdf a;L ljsf; ultljlwx?sf] ;xeflutfTds ?kdf n]vfhf]vf ePsf] .
a}7sdf ljQLo / ef}lts k|ultsf ;fy} k|d'v pknJwL, ;d:of, r'gf}tL cflbsf ljifox?df 5nkmn u/L ;femf cjwf/0ffsf] ljsf; .
>f]t;fwgsf] ;d'lrt k|of]usf] nflu ;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfox? ljr ;dGjo / ;xsfo{ u/L bf]xf]/f]kgf Go"gLs/0f ;DaGwL 5nkmn / ;dfwfgsf] ljsNk tof/ .
;dLIffdf b]lvPsf sdLsdhf]/Lx?nfO{ u|x0f u/L efjL lbgdf ;'wf/ ug]{ k|ltj4tf . ;dLIff a}7ssf] dfWodn] :yfgLo ljsf; sfo{df ;+nUg ;j} ;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lghL If]qx?
aLr Ps cfk;df ;'dw'/ ;DaGwsf] ljsf;, cg'efj cfbfg k|bfg, ;dGjo / ;xsfo{sf] nflu jftfj/0f ljsf; ePsf] .
lhNnfsf] cfjlws of]hgf tyf If]qut of]hgfx?sf ;DaGwdf 5nkmn u/L aflif{s of]hgfx?n] tL bL3{sflng of]hgfdf k'¥ofPsf] of]ubfgsf] ljifodf 5nkmn .
&= ;d:of/r'gf}tLx?M
;dLIff a}7sdf sfof{no k|d'vsf] pkl:ylt v6\lsPsf] / cfkm\gf] sfo{qmd k|:t't ul/ ;s]kl5 lx8\g] sfo{n] ;dLIff sfo{df cem Jofks 5nkmn u/L ;d:ofsf] ulx/fO{df k'lu ;dfwfgsf] ljsNk vf]Hg] sfo{ lkmtnf] .
k|ult k|ltj]bgdf sfof{nosf] ;du| k|ult emlNsg], dfkgof]Uo eGbf klg u'0ffTds, efjfgfTds / ljZn]if0ffTds k|ult k|:t'ltn] ubf{ lhNnfsf] jf:tljs ef}lts k|ult olsg ug{ sl7gfO{ .
k|ultdf v08Ls[t tYof+sx? h:t} blnt, cflbjf;L, dlxnf, afnaflnsf, ckf+u, PrcfO{eL, P8\; h:tf If]q ePsf sfo{x? k|i6 cfpg g;s]sf]
lhlj;n] pknJw u/fPsf] kmf/fdsf] 9f+rf adf]lhd k|ult k|ltj]bg cfpg g;s]sf]
;dLIff a}7snfO{ ;'zf;g k|a4{g ug]{ Pp6f OsfO, sfof{nox?n] ;Dkfbg u/]sf] ultljlwx? ;fj{hlgs ug]{ cfkm\gf] lhDd]jf/L / bfloTjnfO{ sd dxTj lbPsf] / ;+rflnt sfo{x?sf] k[i7kf]if0f lnO{ hgtfsf efjgfx? ;d]l6 gof+kg, gof+9+uaf6 sfd ug]{ Pp6f ;femf d~rsf] ?kdf cfTd;ft x'g g;s]sf]
;dLIff a}7sdf cf}NofOPsf] sdL sdhf]/Lx? ;'wf/ ug{ cg'udg ug]{ ;+oGqsf] sdL /x]sf]
k|ult ;dLIffdf pTs[i7 7xl/g] sfof{no tyf ;+:yfnfO{ k'/:s[t ug]{ k/Dk/fsf] cefj
lhNnfsf] u|fdL0f If]qdf ;]jf, ;'ljwfsf] kof{Kt k|jfx gePsf],
cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] :ynut cg'udgdf sdL b]lvPsf],
k|jflxt ;]jf;'ljwf k"0f{tof ljZj;lgo, e/kbf]{ / ;j{;'ne x'g g;s]sf],
;d"x u7g tyf s|fo{s|d sfof{Gjogdf bf]xf]/f]kgf b]lvPsf]
u|fdL0f If]qsf :jf:Yo ;+:yfdf hgzlQmsf] sdL /x]sf]
u|fdL0f ljB'tLs/0fsf] sfo{ ck]lIft ?kdf Jojl:yt x'g g;s]sf]
vx/]sf/0f Go"gls/0f ug{ >f]t ;fwgsf] cko{fKttf
u|fdL0f If]qdf sd{rf/Lx?sf] pkl:ylt Go"g /xg] u/]sf] .
*= ;'emfjx?M
k|ult ;dLIff k|:t't ubf{ ;j} sfof{nox?n] Pp6} 9f+rfdf k|:t't ug'{ kg]{ . sfof{nosf] ;du| ljlQo / ef}lts k|ult b]lvg' kg]{ .
k|ultx? dfkg of]Uo x'g' kg]{ .
;dLIff a}7sdf sfo{no k|d'v g} clgafo{ a:g' kg]{ / ;j}sf] k|ult ;'lg ;fd'lxs 5nkmn u/L ;fd'lxs lgZsif{ lgsfNg' kg]{
lhNnf leq ;+rflnt Ps cfly{s aif{sf] sfo{qmdsf] :ki6 ljj/0f /fvL ;j} ;/sf/L lgsfo, u}/ ;/sf/L ;+:yf Pj+ cGo ;+3 ;+:yfx?n] clgafo{ k|:t't ug'{ kg]{ .
;dLIff a}7sdf cf}NofOPsf] sdL sdhf]/Lx? ;'wf/ u/]÷gu/]sf] cg'udg ug]{ ;+oGqsf] ljsf; x'g' kg]{ / k|ult ;dLIffdf pTs[i7 7xl/g] sfof{no tyf ;+:yfnfO{ k'/:s[t ug]{ k/Dk/fsf] ljsf; ug'{ kg]{ .
u}/ ;/sf/L ;+:yfx?, dlxnf ljsf; sfo{fno, s[lif, kz', jg, e";+/If0f, hnpTkGg k|sf]k / :yfgLo lgsfox? jLr ;d"x u7g, sfo{If]q lgwf{/0f, k|fs[lts ;|f]tsf] ;+/If0f / sfof{Gjog ;d]tdf ;dGjo x'g' kg]{ .
ahf/df :j:Yo vfBj:t' pknJw u/fpgsf] nflu vfB k|of]uzfnf, gu/kflnsf, lhNnf kz' tyf s[lif ljsf;, pBf]u jfl0fHo ;+3, lhNnf k|zf;g sfof{no / pkef]Qmf d~r ;d]tsf] ;dGjofTds k|of; x'g' kg]{ .
lbuf]?kn] ;~rfng x'g] k|s[ltsf of]hgfsf] nflu dfq bft[ ;+:yfx?sf] ;xof]u lng' kg]{ .
ljsf; ljt/0fd'vL eGbf cfjZostf Pj+ clwsf/df cfwfl/t / kl/0fdd'lv x'g' kg]{ .
(= uf]i7Lsf] lg0f{ox?M
ldlt @)&) efb| !& / !* ut] lhlj;df cfof]lht ;dLIff uf]i7Ln] lgDdfgg';f/sf] lg0f{o u/]sf] 5 .
s_ ;dLIff a}7sdf sfof{no k|d'v g} pkl:yt e} k|ult k|ltlj]bg k|:t't ug'{ kg]{ .
v_ k|ult k|ltj]bgx? lhNnf ljsf; ;ldltn] k7fPsf] gd"gf kmf/fd cg';f/ g} k|:t't ug'{ kg]{ .
u_ ;dLIff a}7sdf cg'kl:yt sfof{no÷u};;nfO{ cg'kl:yltsf af/]df kqfrf/ u/L k|ult dfu ug]{
3_ lhNnfdf ;+rfng x'g] of]hgf tyf sfo{qmdx?sf] lbuf] ?kdf sfof{Gjogsf] nflu ljifout sfof{nox?n] g]t[Tj ug]{ .
ª_ ;dLIff a}7sdf k|d'v cltly, cltly Pj+ ;xeflux?sf tkm{af6 k|fKt ;'emfjx?nfO{ cfufdL aif{sf] ah]6 tyf sfo{qmdx? th'{df tyf sfof{Gjog ubf{ dfubz{gsf] ?kdf u|x0f ug]{ .
5_ lhNnfdf ;+rflnt of]hgf tyf sfo{qmdx?sf] u'0f:t/Lotf sfod ug{ k|efjsf/L cg'udgsf] Joj:yf ug]{ .
k|ltj]bs
/fds[i0f yfkf
;fdflhs ljsf; clws[t
vfg]kfgL tyf ;/;kmfO l8lehg sfof{no, dsjfgk'/
ah]6 ljj/0f
jflif{s ljlgof]lht ah]6 ?
Xhf/df 54944
jflif{s vr{ ah]6 ?
Xhf/df 52791
s'n rfn' vr{ ? Xhf/df 5865
s'n k'hLut vr{ ? Xhf/df 46926
qm=;+= d'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
jflif{s ef}lts k|ult jflif{s ljlQo k|ult nfeflGjt hg;+Vof
sfo{If]q÷uf=lj=;= nIo Ü k|ult Ü ah]6 vr{ vr{ Ü
! vfg]kfgL cfof]hgfx? -!* j6f cfof]hgf_ #$&*)@–$
100 99.02 39448 37901 96.08 1741 tl;{sf]6 ;DkGg, Ps ;fnj;fnL, !^ qmdfut\
@ jiff{tsf] kfgL ;+sng cfof]hgf #$&!&%–$
100 85.81 700 524 74.86 75 lw+ofn, OkfkGrsGof qmdfut\
# vfg]kfgL u'0f:t/ ;'wf/ cfof]hgf #$&!&!–$
100 97.21 3220 3065 95.19 dsjfgk'/u9L, kbdkf]v/L qmdfut\ , WSP-3
$ vfg]kfgL k'g:yfkgf cfof]hgf #$&!^*–$
100 100.00 1465 1406 95.97 ^ j6f d/Ddt
% /fli6|o ;'rgf Joj:yfkg cg'udg cfof]hgf #$&!^&–#
100 100.00 36 36 100 ;fnj;fnL
^
jftfj/0fLo ;/;kmfO{ cfof]hgf -k"0f{ ;/;kmfO{ sfo{qmd_ #$&!^^–$
100 100.00 4100 3994 97.41 * j6f uf=lj=;=x? ODF ePsf]
& rfn' vr{ #$&*)@–# 5975 5865
hDdf 100 98.82 54944 52791 95.83
l8lehg ;8s sfo{fno, x]6f}+8f
of]hgf zLif{s ah]6 -?=xhf/df_ s}lkmot
s]lGb|o :t/sf ljleGg qmdfut÷cfly{s tyf b'O{ lhNnf hf]8\g] ;8sx? 4800
If]qLo :t/sf ;8sx? 6800
zx/L ;8s 1000
ko{6g ;8sx? 1900
k'n lgdf{0f sfo{ 8000
l;d]G6 ;8s 35000
hDdf 57500
;+lIfKt k|ult k|ltj]bg
s|=
;= d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult lalQo k|ult s}lkmot
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
s]lGb|o:t/sf ljleGg qmdfut÷cfly{s tyf
b'O{ lhNnf hf]8\g] ;8sx?_
1 s'n]vfgL ledk]mbL] ;8s
sfnf] kq] ug{] sfo{ ls=ld= 0.10 0.10 100 700 685 97.86
2 kfn'ª – dfv{' ;8s
sfnf] kq] ug{] sfo{ ls=ld= 0.10 0.10 100 700 615 87.86
3 v}/fª+ bfdg 8f8faf; b'lD;vs{
6«ofs vf]Ng] sfo{ ls=ld= 0.40 0.40 100 700 634 90.57
cfly{s s]Gb| hf]8\g] ;8s
1 sf]u6] eLdk]mbL
6]jf kvf{n
s_ Uoflag ld= 10 10
100 900 864 96
v_ d];g/L ld= 13 13
s_ slRr gfnL ld=
v_ lkmlnË ls=ld= 0.03 0.03
2 sf]/fª yKnf6f/ lkKnf sfs8f v}/fª ;8s
df^f]sf] sfd
s_ s6Lª ls=ld= 0.40 0.4 100 900 849 94.33
3 b]pv]n sfe|fª5fk /ftdf6] dxfb]j j];L ;8s
s_ s6Lª ls=ld= 0.5 0.5 100 900 851 94.56
If]lqo :t/sf ;8sx? -v}/fª bfdg 8f8fjf;
b"lD;vs{ ;8s, dsjfgk'/ _
1 v}/fª bfdg 8f8fjf; b"lD;vs{ ;8s,
dsjfgk'/
df6f]sf] sfd
50 3000 1684 56.13
s_ lkmlnË / sl6Ë ls=ld= 2 0.90
6]jf kvf{n
s_ Uoflag /=ld= 18 18
v_ d];g/L /=ld= 40
s_ Xo'd kfO{k sNe{6 ;+ 4 2
2 lsDbª dGynL tfn9'uf+ ;8s, dsjfgk'/
df6f]sf] sfd
65.65 3800 1733 45.61
6«ofs vf]Ng] sfo{
gofF sl6Ë ls=ld= 2.000 2
lgdf{0f ;j]{ ls=ld= 5
If]lqo :t/sf ;8sx? -v}/fª bfdg 8f8fjf;
b"lD;vs{ ;8s, dsjfgk'/ _
1 v}/fª bfdg 8f8fjf; b"lD;vs{ ;8s,
dsjfgk'/
df^f]sf] sfd
50 3000 1684 56.13
s_ lkmlnË / sl6Ë ls=ld= 2 0.90
6]jf kvf{n
s_ Uoflag /=ld= 18 18
v_ d];g/L /=ld= 40
s_ Xo'd kfO{k sNe{^ ;+ 4 2
2 lsDbª dGynL tfn9'uf+ ;8s, dsjfgk'/
df6f]sf] sfd
65.65 3800 1733 45.61
6«ofs vf]Ng] sfo{
gofF sl6Ë ls=ld= 2.000 2
lgdf{0f ;j]{ ls=ld= 5
zx/L ;8s
1 x]6f}8f g= kf= zx/L ;8s sfnf]kq]
s|=
;= d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult lalQo k|ult s}lkmot
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
s+lqm6 ld= 100 25 80 1000 897 89.7
lk|ldS; sfk]{l6ª ls=ld= 0.20 0.2
1
ko{6g ;8s -lkKn] ds/fgr'nL
dsjfgk'/u9L, dsjfgk'/_
gfnL 100 1900 848 44.63
s_ klSs gfnL ld= 350 350
1 l;d]G6 pBf]u ;8s -xl6of–h?jfufp+, lhtk'/–rfkls_
88.49 35000 28606 81.73
xl6of–
sfls{
vf]nf,
sfls{
vf]nf –
h?jf
vf]nf,
lhtk'/
eHofË –
rfkls
;jj]z ls=dL= 1 1
8«]g]h :6«Sr/
sHj] ;+= 1 1
x\o'dkfO{k sNe6{ ;+= 3 3
k'n k'n];f dd{t ;Def/
e}+;] ledkm]bL ;8ssf] :6Ln 6«; k'nx? -lga'jf6f/, tfg;Lg\ / lr;fkfgL_ sf] dd{t sfo{
1 l:6n kftf tyf g6 af]N6 km]g]{ tyf dd{t
sfo{ /+u/f]ug ;d]t k|=z= 100 100 100 3000 2687 100
dWodf~rn l;+rfO{ ljsf; ;jl*lehg g+ 2, x]^f}+*f
1= ah]^ ljj/)fM
jflif{s ljlgof]lht ah]^ -?=xhf/df_ M 14361
aflif{s ah]^ vr{ -?=xhf/df_ M 13916
s’’"n rfn" vr{ -?=xhf/df_ M 4113
s"n k"hLut vr{ -?=xhf/df_M 9803
s"n ljlQo k|ult -k|ltztdf_ M 96=899%
s"n ef}lts k|ult -k|ltztdf_ M 95=75%
2= k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg -/sd ?= xhf/df_ qm=;+= d’"Vo d’"Vo of]hgf÷sfo{qmd ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d"bfo
sfo{ If]q
-uflj;_
OsfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
-xhf/df_
vr{
/sd
vr{
k|ltzt -
xhf/df_
1 demf}nf l;+=of]= tkm{
s_ a/f}nL cr{n] l;+=of]= xgf{df*L−5 1 1 1 100 2220 2220 100 :yflgo
pkef]Qm
xgf{df*L
v_ xfQL("+uf l;+=of]= /fO{ufp+−3 1 1 1 100 1603 1602 100 '' /fO{ufp
u_ a"$ l;dft l;+=of]= %ltjg 1 1 − 0 100 00 00 '' %ltjg
#_ /flS;/fé l;+=of]=, /flS;/fé −8 1 1 − 0 100 00 00 '' /flS;/fé
2 gof+ k|ljlw tkm{ ''
S_ d}gf^f/ l;+=of]= %ltjg −4 1 1 1 100 700 700 100 '' %ltjg
v_ ltgtn] l;+=of]=, xf+*Lvf]nf−4 1 1 1 100 670 670 100 '' xf+*Lvf]nf
u_ u(fvf]Nrf l;+=of]=, l;:g]/L−4 1 1 1 100 495 495 100 '' l;:g]/L
3 CMIASP ''
s_ df]ltk"/ l;+=of]= kmfk/jf/L−5 1 1 1 100 1650 1650 100 '' kmfk/jf/L
v_ lbofnL^f]n l;+=of]= xf+*Lvf]nf−7 1 1 1 100 375 375 100 '' xf+*Lvf]nf
u_ Hof]lt l;+=of]=, %ltjg−7 1 1 1 100 1350 1324 98 '' %ltjg
x]6f}+8f gu/kflnsfsf] sfof{no,x]6f}+8f
;fj{hlgs lgdf{)f zfvf
cfly{s jif{ 2069¿2070 ldlt 2069 >fj)f b]vL 2070 ciff( d;fGt ;Dd ;+rflnt of]hgfx?sf] ;+VofTds cfly{s tyf ef}lQs
k|ult ljj/)f
qm=
;+= of]hgfsf] gfd
of]hgf
;+Vof
;+rflnt
of]hgfsf]
k|ult k|ltzt
g=kf= sf]
jf:tljs vr{
hDdf /sd
e'StfgL /sd / k|ltzt e'StfgL hfg jf+sL
/sd / k|ltzt
nfeflGjt
hg;+Vof
>dbfg
/sd
pkef]Qmfsf]
nfut
;xeflutf
rfn' ;DkGg /sd k|ltzt /sd k|ltzt
1 sfnf]kq] ;*s
lgdf{)f tyf
dd{t -Kofr
js{_tkm{ ld^/
6502 dL=
19 3 16 27,075.26 21,922.69 80.97 5,157.98 19.03 3925 1,096.28 2,642.14
2 s+ls|^ ;*s
lgdf{)f tkm{
ld^/ 4244 dL=
39 9 30 18,572.64 13,876.09 74.71 4,458.70 25.29 11283 1,780.95 4,550.97
3 ;*s dd{t tkm{ 7 4 3 2,660.43 1,291.27 48.54 1,361.57 51.46 14596 215.04 58.27
4 u|]eln· ,('·f lj%fpg] tyf
slRr ;*s tkm{
48 2 46 800.06 675.28 84.40 124.78 15.60 10795
5 e"–Ifo t^jGwg
tyf vx/]
lgoGq)f
4 3 1 480.99 358.18 74.47 120.00 25.53 1810 42.48
6 ljBfno tkm{ 9 6 3 1,725.00 944.70 54.77 775.00 45.23 3750 254.54 0.00
7 ;/;kmfO{ tkm{ 2 2 2,246.32 2,138.26 95.19 4.81 1100 0.00
8 vfg]kfgL tkm{
4122 ld^/
nfO{g lj:tf/
14 7 7 1,650.43 648.69 39.30 978.52 60.70 5425 529.81 107.21
9 l;+rfO{ tkm{
1 1 0 200.00 0.00 0.00 200.00
100.0
0 500 37.00
10 (n tyf gfnL
lgdf{)f tkm{ 361
ld^/
5 3 2 4,507.86 1,561.83 34.65 2,938.89 65.35 830 127.00 241.37
11 sn{e^ lgdf{)f
tkm{
3 1 2 1,916.43 1,423.85 74.30 440.16 25.70 1290 229.30 246.70
12 ljljw lgdf{)f
tkm{
25 9 16 8,667.81 4,008.44 46.25 4,552.16 53.75 25711 381.57 47.48
hDdf
176 48 128 70,503.24 48,849.29 21,107.77 0.00 81015 4,693.96 7,894.15
ut ljut
cf=j=df ;+rflnt
e"StfgL hfg
jf+sL s|dfut
of]hgf >dbfg
jfx]s sf] Psd'i^
/sd
s'n hDdf M– 176 48 128 70,503.24 48,849.29 0.00 21,107.77 0.00 81015 4,693.96 7,894.15
g]kfn 6]lnsd, b"/;~rf/ sfof{no, x]6f}+8f .
@= ah]6 ljj/0fM-
aflif{s ljlgof]lht ah]6 -?= xhf/df_M ^$*!^
aflif{s vr{ ah]6 -?= xhf/df_M
o s"n rfn" vr{ -?= xhf/df_ M @$#^(
o s"n k"lhut vr{ -?= xhf/df_
s"n ljlQo k|ult -k|ltzt_M
s"n ef}lts k|ult -k|ltzt_M
#= k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg
qm=;+=
d'Vo÷d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q uf=la=;= O{sfO{ Ifdtf
h8fg÷k|ult
-cf=a= @)^*÷^(_
h8fg÷k|ult
-cf=a= @)^(÷&)_
ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
!= ;fwf/0f 6]lnkmf]gM
x]6f}+8f ;+Vof *))) ^^#% ^&((
rf}38f ;+Vof %!@ $)( $$&
kfn'Ë ;+Vof @%) ) %@
ledkm]bL ;+Vof !)) ) #)
@= CDMA ;]jfM
kf]i6 k]8 ;+Vof !!)) !!))
lk| k]8 ;+Vof @^** @&@)
SKY ;]jfM
kf]i6 k]8 ;+Vof $@( $#$
lk| k]8 ;+Vof !^(*( !*@$^
#= GSM ;]jfM
kf]i6 k]8 ;+Vof #)!! #(@^
lk| k]8 ;+Vof !)($#) !#!@$#
$= ADSL ;]jfM ;+Vof !!!) !#@^
lhNnf s[lif ljsf; sfof{no
ljlgof]lht ah]6 tyf vr{sf] ljj/0f-/sd ?= xhf/df_
aflif{s ljlgof]lht ah]6 ?= 20220.000
rfn' vr{ ?= 16522.000
k"Flhut vr{ ?= 3698.000
aflif{s lgsf;f tyf vr{ ?= 20113.500
rfn' vr{ ?= 16440.690
k"Flhut vr{ ?= 3672.810
aflif{s ljlQo k|ult k|ltzt 99.47
rfn' vr{ k|ltzt 99.51
k"Flhut vr{ k|ltzt 99.32
qm=;+= cfof]hgfsf] gfd
jflif{s ah]6 ljj/)f
ljlgof]lht ah]6 jflif{s
lgsf;f jflif{s vr{
1 s[lif k|;f/ sfo{qmd -#!@*)@#_ 14231.00 14149.68 14149.68
2 ;xsf/L v]tL tyf ;fgf l;+rfO{ laz]if sfo{qmd -#!@!@)–#/$_ 3201.00 3175.82 3175.82
3 ;d"bfo Jojl:yt l;+lrt s[lif If]q cfof]hgf -CMIASP_ -#!@!!&–#_
662.00 662.00 662.00
4 cleofgd'vL t]nxgjfnL pTkfbg cfof]hgf -#!@!!$–#/$_
86.00 86.00 86.00
5 jLp cfn' cfTd lge{/ sfo{qmd #!@!)*–#/$ 393.00 393.00 393.00
6 sfutL ld;g sfo{qmd -312107_ 169.00 169.00 169.00
7 s[lif Joj;fo k|j4{g tyf ahf/ ljsf; sfo{qmd 1478.00 1478.0 1478.0
hDdf 20220.00 20113.50 20113.50
xfnsf] pTkfbgsf] cfwf/df sf/f]jf/ ljj/0f
jfnLsf] gfd pTkfbg d]=6g 3/fo;L vkt ahf/of]Uo art
d]=6g
laqmL d"No k|lt
s]=hL= s"n sf/f]jf/ /sd ?=
cfn' -lxp+b]_ 47200 15Ü 40120 13 52,15,60,000 cfn' -jif]{_ 24000 15Ü 20400 15 30,60,00,000 t/sf/L lxpFb] 29085 10Ü 26176 15 30,26,40,000 t/sf/L jif]{ 17531 10Ü 15778 20 31,55,60,000 ;'Gtnfhft 798 5Ü 758 40 3,03,20,000 lxp+b] kmnk"mn 1243 10Ü 1119 20 2,23,80,000 jif]{ kmnk"mn 2412 5Ü 2291 35 8,01,85,000 cb'jf 7416 15Ü 6303 50 31,51,50,000 df5f 42 2Ü 41 150 61,50,000
s'n hDdf ?= 1,89,99,45,000
If]qLo aLp ljhg k|of]uzfnf x]6f}+8f
aflif{s k|ult k|ltzt
!= ef}lts k|ult k|lt;t – ((=%)
@= efl/t k|ult k|lt;t –((=@&
#= lalQo k|ult k|lt;t – ((=(@
sfo{qmd ljj/0f O{sfO aflif{s
nIo o; lhNnfsf] k|ult
k|ult
k|ltzt vr{ /sd s}lkmot
aLp k/LIf0f ;+Vof !*%) %* If]qLo :t/sf]
sfof{no
ePsfn] !(
lhNnfdf
sfo{qmd
;+rfng x'g]
x'bf lhNnf ut
nIo gePsf]
aLp ahf/ gd"gf ;+sng -vl/b_ k/LIf0f tyf
k|ltj]bg tof/ k6s @!) !!!
aLp afnL lg/LIf0f x]S6/ !()) ^#=!)
aLp k|dfl0fs/0f d]=6g *%% %=$*)
aLp pTkfbg tyf u'0f:t/ lgoGq0f ;DjlGw
tflnd k6s ! # hgf
aLp ljhg u'0f:t/ ;DjlGw :ynut 3'lDt
lzlj/ k6s ! ! !)) #%)))
u'0f:t/o'Qm aLp k|of]u ;DjlGw cfd ;+rf/af6
k|rf/ k|;f/ k6s @ Pkm=Pd=af6 k|rf/
k|;f/ !)) !@)))
aLp afnL hflto k/LIf0f k6s ! ! !)) @))))
aLp k|dfl0fs/0f
afnL d]=6g= s}lkmot
wfg )=%^)
ux' “ @=)*)
ds} @=*$)
hDdf %=$*)
aLp afnL v]t lg/LIf0f
afnL nufPsf] If]qkmn lg/LIf0f If]qkmn
l;kmfl/; If]qkmn lgisfl;t If]qkmn sf/0f s}lkmot
wfg !*=*) !*=*) $=() )=!% a]hft a9L ePsf]
ds} $$=#) $$=#) $#=#) !=) af]6 sdhf]/
hDdf ^#=!) ^#=!) $*=@) !=!%
If]lqo df6f] ljj/0f k|of]uzfnf,dsjfgk'/
!= ah]6 ljj/0f
= lalgof]lht ah]6-? xhf/df M %#@@,=)))
=aflif{s vr{ ah]6 -? xhf/df_ M %@(%=$^*
o = s"n rfn' vr{ ? { M #^$^=((#
o s"n k"lh+ut vr{ ? M !^$*=$&%
;du| ef}lts k|ult k|ltzt M !)) /fh:j M !!)=$$%
k+"lhut sfo{qmdsf] k|ult ljj/0f
qm=;+
= d'Vo d'Vo sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlto k|ult nfeflGjt
;d'bfo sfo{ If]q OsfO{ nIf k|ult k|ltzt ljlgof]lh
t /sd
vr{ /sd vr{
k|ltzt
1 pks/0f v/Lb -Ans
8fOh]i6/–!,Jofn]G; ! _ ;+Vof 100 100 100 1050 1049.77 99.99
!( lhNNfsf
s[ifxx? !( lhNNf
2 dmOfndf lu|n /fVg] k|ltzt 100 100 100 50 50 100 !( lhNNfsf
s[ifxx !( lhNNf
3 df6f] ;'sfpg] ejgsf]
kmfpG8]zg lgdf{0f k|ltzt 100 100 100 550 548.905 99.90
!( lhNNfsf
s[ifxx !( lhNNf
rfn' sfo{qmdx?sf] k|ult ljj/0f
qm=;+= d'Vo d'Vo sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlto k|ult
nfeflGjt ;d'bfo sfo{ If]q OsfO{ nIf k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
1 df6f] gd'gf ljZn]if0f ;+Vof 450 621 100 148 148 99.3 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff 2 df6f] k/LIf0f lzlj/ ;FVof 12 15 100 284 284 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff 3 /f;fogLs dnsf] u'0f:t/
ljZn]if0f
;+Vof 100 126 100 90 90 99.6 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
4 df6f] / lj?jfsf] gd'gf ;+sng
tyf ;'Id tTj ljZn]if0f
;+Vof 20 68 100 41 41 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
5 lhNnfx?df ;FrfnLt df6f] ;]jf
sfo{qmdsf] cg'udg
k6s 3 3 100 24 24 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
6 Plss[t vfB tTj Aoj:yfkg
s[ifs kf7zfnf
;+Vof 1 1 100 45 45 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
7 la?jfsf] vfBtTj ;d:of
cWoog
k6s 1 1 100 15 15 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
8 k|fËfl/a v]tL k|j4{gsf] nflu
lbuf] df6f] Joj:yfkg k|ljlw
k|bz{g
;+Vof 11 11 100 54 54 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
9 jflif{s k|ult tyf cWoog
k|ltj]bg k|sfzg
k6s 1 1 100 30 30 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
10 If]lqo :Q/ th'{df uf]li7df
efulng]
k6s 3 3 100 24 24 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
11 df6f]sf] pj{/f zlQmsf] gS;f
pkef]u cGt/s[of uf]]li6
lhNnf 1 1 100 50 50 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
12 k|ljlwsx?sf] e|d0f uf]li7÷
tflnddf ;xeflu k7fpg]
hjfg 2 2 100 16 16 100 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
13 OG6/g]6 h8fg k6s 1 1 100 20 19 95 !( lhNNfsf s[ifxx? !( lhNNff
s[lif ljsf; a}+s ln=, dsjfgk'/
jh]6sf] ljj/0f M
ljlgof]lht jh]6 / -?= xhf/df_ M !@)))) lgsf;f -?=xhf/df_
s"n jh]6 vr{ ?=xhf/df M !&%@*) k|ltzt !$^Ü ;du| ef}lts k|ult k|ltzt M !$^Ü
@)&)÷)# d;fGtdf nufgLdf /lx/x]sf] shf{, #&%@*) xhf/,
@)&)÷)# d;fGtdf lgIf]k ;+sng !)*)^! xhf/,
qm=;+= d'Vo d'Vo of]hgf /
sfo{qmd ef}lts k|ult
cf=j=)^(÷&) df gofF shf{ nufgL sfo{If]q
O{sfO nIo k|ult k|ltzt
! s[lif Joj;fo #&@)) #(!&% !)%Ü ! gu/kflnsf ;lxt ##
uf=lj=;= x? .
@ pTkfbg ;DjlGw !!@%) %(&% %#Ü
# lgdf{0f ;DjlGw !*&) @!@% !!$Ü
$ yf]s tyf ljqm]tf ##&)) &^)&% @@^Ü
% pkef]Uo shf{ !%))) @%@@% !^*Ü
^ ;]jf pBf]ux? @)(*) @^&)% !@&Ü
hDdf !@)))) !&%@*) !$^Ü
lhNnf kz' ;]jf sfof{no,dsjfgk'/ 1. ah]6 ljj/0f aflif{s ljlgof]lht ah]6 ? xhf/df 15263.0 aflif{s vr{ ? xhf/df 14764.32 s'n rfn'ut vr{ ? xhf/df 13687.33 s'n k"lhut vr{ ? xhf/df 1076.99 s'n ljlQo k|ult k|ltzt 96.73 s'n ef}lts k|ult k|ltzt 98.70
@= k|ult ;lIfKt k|ltj]bg -? xhf/df _
l;=
g= sfo{qmd ÷cfof]hgfsf] gfd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
sfo{ If]q nIf k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
1 kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd -rfn'ut vr{ 100 100 100 11162.0 11029 98.8 lhNnf el/
kz' ;]jf k|;f/ sfo{qmd - k'lhut vr{ 100 100 100 200.0 186.99 93.5 lhNnf el/
2 sj'lnolt jg tyf kz' ljsf; sfo{qmd
-rfn'ut vr{ _ 100 92.86 92.86 821.0 747 90.99
sj'lnolt jg ;d'x ePsf
uf=lj=;= sf+s8f ,kmfk/jf/L,
lgj'jf6f/ ,/flS;/f8=
l;=
g= sfo{qmd ÷cfof]hgfsf] gfd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
sfo{ If]q nIf k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
3
kz' ;]jf ljsf; sfo{qmd
a[xQ/ kz' ljsf; sfo{qmd - afv|f
_,/f=c=kz' gZn ;'wf/
-rfn'ut vr{ _
100 100 100 974.0 867.66 89.08
lgj'jf6f/ /
xgf{df8L,r'l/ofdfO{,xfl8vf]nf,
kbkf]v/L, gfd6f/,e};],
lgj'jf6f/,ledkm]bL,a'l9rf}/,
l;:g]/L ;fy} [pNn]lvt
uf=lj=;=sf cf;kf;sf
uf=lj=;=x? ;d]tdf
kz' ;]jf ljsf; sfo{qmd a[xQ/
kz' ljsf; sfo{qmd - afv|f _, /f=c=
kz' gZn ;'wf/ -k'lhut vr_
100 100 100 400.0 400 100
4 vfB ;'/Iff k|a¢{g cfof]hgf
-rfn'ut vr{ _ 100 94.12 94.12 830.0 714.98 86.14 lgj'jf6f/,gfd6f/,e};]
5
;xsf/L v]tL sfo{qmd -;xsf/Ldf j+u'/
kfng _ -rfn'ut vr{ _ 100 100 100 165.0 118.14 71.6 dgx/L # , xl6of ^
;xsf/L v]tL sfo{qmd -;xsf/Ldf j+u'/
kfng _ -k'lhut vr{ _ 100 100 100 300.0 300 100 dgx/L # , xl6of ^
6 PlePg OHkm'PGhf lgoGq0f cfof]hfgf
-rfn'ut vr{ _ 100 100 100 211.0 211.0 100 lhNnf el/
7 kz'klIf+ jhf/ k|j4{g sfo{qmd
-k'lhut vr{_ 100 100 100 200.0 190.0 95 x]=g=kf=^,x]=g=kf=%,a;fdf8L
hDdf 100 98.70 98.70 15263.0 14764.32 96.73
#= nfeflGjt ;d'bfo
ljj/0f hDdf s[ifs s'n hDdf
dlxnf 14719 44216
k'?if 29497
blnt 2374
44226 cflbjfl; ÷hghflt 15058
cGo 26794
dT:o ljsf; s]Gb| x]6f}8f,dsjfgk'/
jh]6 ljj/0f
• jflif{s ljlgof]]lht jh]6M ? !,!),&*,))).))
• Jfflif{s vr{ jh]6M ? (()(^^(.)@
• s'n rfn' vr{M ? &^))#(#.@^
• s'n k'lhut vr{M ? @#)(@&%.&^
• s'n ljlQo k|ultM *(=$%Ü
• s'n ef}lts k|ultM (#=(! Ü
s|=;+
= sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
c k'lhut vr{ cGtu{tsf sfo{s|dx?
! kmlg{r/ vl/b yfg # # !)) @% @% !))
@ d]l;g/Lcf}h/-NofK6k / dN6Ld]l8of vl/b_ yfg @ @ !)) !@% !@% !))
# kf]v/L ;'b'[l9s/0f -lj #, cf/ !,$ / % ofkm @ ljlk # lk
@ , lk %
;+Vof ( ( !)) !))) !))) !))
s|=;+
= sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
$ cf]e/x]8 6of+s ;'wf/ P+j Xofr/Ldf UofeLª tf/ hfnL
nufpg]
;+Vof ! ! !)) #)) #)) !))
% 36] vf]nfjf6 NofO{Psf] vfg] kfgL kfO{k / 6}s ;'b[l9s/0f ;+Vof ! ! !)) $)) $)) !))
^ sfof{no ejg dfyL 6|; lgdf{0f ;'wf/ ;+Vof ! ! !)) $)) $)) !))
& Nofj Pj+ pks/0f ;'b[l9s/0f ;+Vof ! ! !)) !%) !%) !))
cf= rfn' vr{ cGtu{tsf sfo{s|dx?
Joj;foLs s[lif hGo sfo{s|d
! dT:o ljh pTkfbg ljt/0f cfof]hgf
!+=! Xofrlnª uf]6f ^))
))
$@!%) &)=@% !))( !))( !))
!=@ k|mfO{ uf]6f !&)
)
!&#$=%
%
!)) $#( $#( !))
!=# lkm+u/lnª uf]6f *)) %&@=* &!=^) %*( %*( !))
@ cleofgd'lv dT:o pTkfbg cfof]hgf
@=! 3'DtL:ynut ! lbg] tflnd k6s ^ ^ !)) #) #) !))
@=@ cleofgd'lv sfo{s|d cg'udg tyf k|ltj]bg k6s $ $ !)) $% $% !))
vfB ;'/Iff tyf kf]if0f sfo{s|d
# dT:o pTkfbg cfof]hgf
#=! vfg] df5f pTkfbg d]=6g= * *=!*@ !)) $@@ $@@ !))
$ k|ljlw kl/dfh{g P+j k|;f/ cfof]hgf
$=! :yflgo hftsf df5f ;+sng ul/ kfng k|ljlw cWofog ;+Vof ! ! !)) *& *& !))
%= hgr]tgf clej[l4 Pj+ Ifdtf ljsf;
%+=! Joj;flos dT:okfng s[ifs tflnd-! xKt] k6s @)
hgf_
k6s ! ! !)) !$$ !$$ !))
%=@ 3'DtL :ynut tflnd ! lbg]-k|lt k6s !% hgf_ k6s !% !% !)) !!@ !!@ !))
^= ;dGjfoTds,;]jf d'ns Pj+ tYof+s
^=! k|fljlws jftf{nfk k6s # # !)) @% @% !))
^=@ k|efjIf]qsf lhNnfx?sf] dT:o ks]6 If]q Pj+ dT:o
Xofr/L ÷g;{/L / dT:o ;+/If0f If]qsf] cg'udg tyf
k|fljlws ;]jf 6]jf
k6s !% !% !)) !!$ !!$ !))
^=# tflnd uf]i7L tyf ;]ldgf/df efu lng hfg] k6s % % !)) *! *! !))
^=$ jflif{s÷k|fljlws k':tLsf k|sfzg yfg %) %) !)) #) #) !))
^=% ;fj{hlgs ;'g'jfO{ tyf n]vf kl/If0f k6s @ @ !)) #) #) !))
^=^ dT:o /f]u lgbfg ;]jf tyf lgoldt ;e]{n]G; l/kf]l6{ª k6s !@ !@ !)) @@ @@ !))
s|=;+
= sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
^=& s]ldsn÷Nofj O{SjLkd]G6 Joj:yfkg ul/ kmfd{sf] u'0f:t/
hf+r Pj+ k|ltj]bg
k6s !@ !@ !)) @) @) !))
s[lif h}ljs ljljwtfsf] ;+/If0f / pkof]u sfo{s|dM
&= dT:o h}ljs ljljwtf ;+/If0f cfof]hgf
&=! xf]l8ª jf]8{ ;+Vof @ @ !)) #^ #^ !))
&=@ ;d'x u7g÷k'gu{7g ;+Vof @ @ !)) $ $ !))
If]qLo vfB k|ljlw tyf u'0f lgoGq0f sfof{no, x]6f}+8f
aflif{s k|ult cf=j= @)^(÷)&)
aflif{s ljlgof]lht ah]6 -?= xhf/df_ M– 7103
s"n k"+hLut vr{ -?= xhf/df_ M– 146
s"n rfn' vr{ -?= xhf/df_ M– 6947
s"n ljlQo k|ult -k|ltzt_ M– 100
s"n ef}lts k|ult -k|ltzt_ M– 100
l;=g+ sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q -
uf=lj=;_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
c k"+hLut vr{ cGt/utsf sfo{qmdx?M pks/0f d]l;g/L cf}hf/ v/Lb -OGe6{/ !, sDDKo"6/ !, cGo !_ ;+Vof 3 4 100 150 146 98
cfrfn' vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx? M
1 vfB :jR5tf tyf u'0f lgoGq0f sfo{qmd
s_ hf]lvdo'Qm vfB j:t'x?sf] ljqmL ljt/0f÷ahf/ lg/LIf0f,
cg'udg -z+sf:kb gd"gf ;+sng_ ;+Vof 750 723 97
1000 1000 100
hgsk'/ /
gf/fo0fL
cGrnsf (
lhNnfx?
v_ vfB pBf]u lg/LIf0f ;+Vof 150 274 100
u_ xf]6n /]i6'/]06 tyf ld7fO{ k;nx?sf] lg/LIf0f ;+Vof 150 411 100
3_ pBF]u cg'1fkq gljsf/0f÷ hf/L tyf l;kmfl/; ;+Vof 100 413 100
ª_ /fhdfu{ ;8s j/k/sf ;fgf xf]6n, /]i6'/]06, ef]hgfno,
k;nx?sf] vfB :jR5tf lg/LIf0f÷cg'udg k6s 12 12 100
r_ bfgf pBf]u lg/lIf0f, gd"gf ;+sng !) k6s 10 16 100
5_ cfsl:ds gd"gf ;+sng, d]nf, e]nf, k|bz{g k6s 4 4 100
h_ ljBfno:t/df vfB :jR5tf lzIff sfo{qmd -# lhNnf, k|lt
lhNnf # ljBfno # j6f sIff_ k|f=lj=:t/÷df=lj=:t/÷pRr
df=lj=
k6s 1 1 100
2 ;'zf;g sfo{of]hgf cGt/utsf] sfo{qmd
s_ ;+o'Qm sfo{bn -clgjfo{ :yflgo k|zf;g÷gu/kflnsf /
pkef]Qmf ;+3, ;+:yf_ ;lxtsf]
Rapid response team sf] modality df cfsl:ds ahf/
lg/LIf0f cg'udg ug]{ .
k6s 48 48 100
v_ pkef]Qmf ;';"lrt sfof{qmd cGtu{t ;"rgf ;Gb]z tyf
k|rf/ k|;f/ -:yflgo Pkm=Pd=_ k6s 180 180 100
3 ljZn]if0f ;]jf lgoldt tyf cfsl:ds ;+Vof 3000 2849 95
4 vfB k|ljlw ljsf;÷kl/sf/ ljsf; af/] 6«fon k/LIf0f tyf
k/fdfz{ ;]jf ;+Vof 5 5 100
5 sfo{qmd lg/LIf0f cg'udg k6s 3 3 100
6 OG6/g]6 ;]jf gljs/0f k6s 1 1 100
7 k|ult ;dLIff÷k|]; ld6 ;dLIff sfo{qmd k6s 1 1 100
8 aflif{s k|ult k|ltj]bg k|sfzg k6s 1 1 100
sfo{qmd ah]6 hDdf 1000 1000 100 k|zf;lgs vr{ 5953 5947 100 s"n hDdf 7103 7093
3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfof{no, dsjfgk'/
s_ pBf]u tyf jfl0fHo k|;fzg ;DaGwLM–
s|=;= sfo{s|d÷ls|ofsnfkx? pBf]u k|zf;gtkm{ jfl0fHo k|zf;gtkm{ s}lkmot
!_ kmd{ bt{f $!# %**
@_ kmd{ gljs/0f !^@ #!%
#_ kmd{ ;+zf]wg !)% !&)
$_ nuts§f !% ^@
%_ k"FhL nufgL ?=-)))_ @#^$#!
^_ /f]huf/L !())
&_ /fh:j c;'nL ?=-)))_ !^@& !&*#
pBf]usf] ju{ cg';f/ btf{ sfod /x]sf pBf]ux?sf] ca:yfM–
ls|ofsnfkx? pTkfbgd'ns
pBf]u
s[lif tyf
jghGo pBf]u
ko{6g
pBf]u
;]jfd'ns
pBf]u
vlghhGo
pBf]u
hDdf kF"hL
nufgL
s}lkmo
t
cf=a=@)^(÷)&) ^* &^ @^( $!# @#^$#!
xfn ;Ddsf] s"n !)!# !&* !^*& @*&*
v_ 3/]n' tyf ;fgf pBf]u ljsf; sfo{s|dM–
l;=g+= ls|ofsnfk÷sfo{s|d aflif{s
jh]6÷nIo
aflif{s k|ult s}lkmot
dlxnf k'?if hDdf
!
@
k"lhut sfo{qmd M
!=!_ pBdL ljsf; sfo{qmdsf nflu d]l;g cf}hf/
v/Lb / x:tfGt/0f
!=@_ d]l;g/L cf}hf/
!=#_ k"+lhut ;'wf/
!=$_ ;jf/L ;fwg
pBdL ljsf; sfo{s|dM–
@=!_ e6df;sf] tf]km" agfpg] tflnd
@=@_ xft] xf]lhof/L] tflnd
@=#_ 8Nnf] ;fj'g agfpg] tflnd
@=$_ l;nfO d]l;g dd{t
@=%_ af+;sf] d'8f agfpg] tflnd
@=^_ bfndf]7 e'lhof tflnd
!))
%)
!))
@))
^#(÷*#
((
@%
!%
!*
!$
!#
!$
%
!
–
!
–
#
–
!))
%)
!))
!&$())
!)$
@^
!%
!(
!$
!^
!$
x]=g=kf=% / *
lrQnfª
lzv/k'/
dgx/L
5ltjg
x]=g=kf= @
# pBf]u k|j4{g sfo{s|dM–
#=!_ l;nfO P8efG; tflnd
#=@_ af+;sf] x:tsnf tflnd
#=#_ cfn' lrK; tflnd
@)*÷%*
%)
@%
(
!^
(
!
*
–
%(
@^
!&
!^
kmfk/jf/L, v}/fª
x]6f}8f ^
bfdg $
$
cf}Bf]lus jftfj/0fd}qL k|j4{g tyf k|lzIffyL{
/f]huf/ Joj:yfkg M–
$=!_ af}l4s ;DklQ k/fdz{ tyf ;r]tgf pBf]u tyf
jfl0fHo k|zf;g
$=#_ ahf/ la:tf/ ,pBdL cGt/ls|of, cf}Bf]lus
j:t' tyf k|lalw k|bz{gL
$=$_ sfo{s|d ;ldIff tyf of]hgf th{'df uf]i7L
!%÷!
$(
%$÷#
!&÷!
;DkGg
;DkGg
;DkGg
;DkGg
x]6f}8f cf}Bf]lus If]q
lhNnf
x]6f}8f,dfv'{,bfdg
lhNnf
sfo{s|d / k"FhLut vr{ !$#@
pkef]u tyf sfof{no ;~rfng vr{ @$$*=%
s"n hDdf M #**)=% #%^$=^
u_ ul/aL lgjf/0fsf nflu n3' pBd ljsf; sfo{s|d-MED-PA_ tkm{ M–
l;=g+= ls|ofsnfk÷sfo{s|d OsfO aflif{s
nIo
aflif{s
ah]6
-)))_
aflif{s k|ult aflif{s
vr{
-)))_
s}lkmot
dlxnf k'?if hDdf
s_ rfn' vr{ cGt/utsf sfo{s|dx?M– @))$ !(*%
! ahf/ ;|f]t tyf ;DefJotf cWoog uf=lj=;
=
^
^ kmfk/jf/L,d=u9L,
dgx/L,lrQnfª,
kbdkf]v/L,
xf8Lvf]nf
@ goFf n3' pBdL ;[hgf ug]{ hgf !$$ !## !^ !$(
@=! ;xeflutfd"ns u|fld0f n]vfhf]vfsf] sfo{
ug]{
uf=lj=; ^ ^
@=@ 3/ w'/L ;e]{If0f sfo{ ug]{ uf=lj=; ^ ^
@=# ;d'x lgdf{0f, Ifdtf clej[l4sf] sfo{ ug]{ uf=lj=; ^ ^
@=$ pBdlzntf ljsf; tflnd ;+rfng ug]{ hgf !^) !^%
@=% ;Lk ljsf; tflnd ;~rfng ug]{ hgf !$$ !$(
@=%=!
nfdf] cjlwsf] tflnd -!–# dlxgfleq_
l;nfO{ s6fO{ tflnd
hgf $)
$)
– $)
d=u9L, kmfk/jf/L
@=%=@ 5f]6f] cjlwsf] tflnd -! dlxgfleq_
s_ bfndf]7 e"lhof tflnd
v_ e6df;sf] tf]km" agfpg] tflnd
u_ Rofpv]tL tflnd
3_ l;:g'sf] kfp8/
ª_ l;d]G6 Jns agfpg] tflnd
r_ s]/fsf] lrK; agfpg] tflnd
hgf !)$
$#
&
!(
&
^
!!
$
!
@
#
#
#
!)(
$&
*
@!
!)
(
!$
dgx/L,kbdkf]v/L,
lrQnfª,kmfk/jf/L
,dgx/L xf8Lvf]nf,
kbdkf]v/L
lrQnfª
dsjfgk'/ u9L
xfl8vf]nf
@=^ n3' shf{df kx'+rsf nflu ;dGjo ug]{ k6s= ! !
@=& u|fdL0f pko'Qm k|ljlw ljsf;sf nfuL
;xof]u
uf=lj=; ^ ^ !! ;d'x
@=* ahfl/s/0f ;+hfn lj:tf/ ug]{ k6s ! !
@=( Joj;flos k/fdz{ ;]jf k|bfg ug]{ uf=lj=; ^ Ol8km÷Ol8cf]
#
#=!
#=@
#=#
#=$
pBdL tyf pTkfbgsf] ljsf; tyf k|j4g
ug]{
af+;sf] 8fOlgª ;]6
bfndf]7 e'lhof, s]/f lrK;, bfndf]7 d]l;g
kmnkm"n lj?jf sf65f6 Pjd /f]u ls/f
lgoGq0futjif{sf] k|ljlw kx'r
lhNnf
%
!)
@
–
@
%
!)
r'l/ofdfO{
,,
l6i6'ª
;l/v]t, /flS;/fª
$ sfof{no ;+rfng sf] nflu -;:yfut Ifdtf
tyf cg"udg_
lhNnf ;DkGg Ol8km÷Ol8cf] /
sfof{no
3= 4Gblk8Lt dlxnf tyf jflnsfx?sf] Ifdtf clej[l4 dfkm{t /f]huf/L Joj;fo ljsf; sfo{qmd M
l;=g+= ls|ofsnfk÷sfo{s|d OsfO aflif{s aflif{s aflif{s k|ult aflif{s s}lkmot
nIo ah]6
-)))_
dlxn
f
k'?if hDdf vr{
-)))_
! pBdl;ntf ljsf; tflnd ;+Vof ^) %*=% ^) ^) %*=%
@ # dlxg] l;nfO{ s6fO{ tflnd ;+Vof !) $$%=&% !) !) #*&=%
# sDKo"6/ dd{t ;+Vof !) #@%=&% !) !) @(&=(%
$ crf/ agfpg] ;+Vof @) #)@=@% @) @) @)(
% pmgL emf]nf agfpg] ;+Vof @) %()+ @) @) $#&=&%
hDdf M ^) !&@@=@% ^) ^) !#()=&##
Jofj;flos tyf ;Lk ljsf; tflnd s]Gb|, x]6f}+8f
ah]6 ljj/0fM
jflif{s ljlgof]lht jh]6 -? xhf/df_M 9569.5
s'n rfn' vr{ -?= xhf/df_M 9155.065
s'n k"+hLut vr{ -?+.xhf/df_M 390
s'n vr{ -k|ltzt_M 99.74
;du| ef}lts k|ult -k|ltzt_M 97.90
qm=;+= d"Vo d"Vo of]hgf÷sfo{qmd OsfO{
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{ k|ltzt
1 hg/n d]sflgsn hjfg 20 15 75 56 56 100
2 ljB't h8fg hjfg 40 40 100 112 112 100
3 KnlDaª hjfg 30 22 73 84 84 100
4 dlxnf s]z >[+uf/ hjfg 60 68 113 168 168 100
5 l;nfO{s6fO{-tof/L kf]zfs_ hjfg 40 41 103 112 112 100
6 O{n]S6«f]lgS; dd{t hjfg 40 32 80 112 112 100
7 df]6/ ;fO{sfOn dd{t hjfg 20 6 30 56 41.565 74.2
8 sDKo'6/ hjfg 60 58 97 138 138 100
9 a]tjf; hjfg 40 42 105 112 112 100
10 s]z >[+uf/ cku|]8 hjfg 20 24 120 56 56 100
11 l;nfO{ s6fO{ cku|]8 hjfg 20 17 85 56 56 100
12 ljB"t h8fg cku|]8 hjfg 20 20 100 56 56 100
13 cfjf;Lo dlxnf ;lk ljsf;
tflnd hjfg 40 37 93 1360 1360 100
14 j}b]lzs Pj+ o"jf :j/f]huf/
;DalGw ljz]if ;Lk hjfg 600 606 101 1620 1620 100
sfo{qmd vr{ _ _ _ 4228 4213.565 99.65
k|zf;lgs vr{ _ _ _ 4941.50 4941.50 100
s'n hDdf 1050 1028 9169.5 9155.065
k|lzIffly{x?sf] ;d'bfout ljj/0f
l;=g+= dlxnf k'?if hDdf
blnt 39 9 48
cflbjf;Lhghflt 242 118 360
ckfË 1 0 1
cGo -dw]zL ;d]t_ 407 212 619
hDdf 689 339 1028
l8lehg ;xsf/L sfof{no, dsjfgk'/
ef}lts tyf ljlQo k|ult ljj/0f
• ljlQo k|ult (*=*) %
• Ef}lts k|ult !)) %
sfo{qmd sfo{qmd
O{sfO{ ljlgof]lht
ah]6 oyfy{ lgsfzf oyfy{ vr{ vr{ k|ltzt
rfn" kF"hLut rfn" kF"hLut
;xsf/L ;+3÷;+:yfsf] tYof+s cWofjlws /
;"rgf k|sfzg 1 50 50 0 50 0 100
ul/jL klxrfgsf] nflu Sn:6/ ;e{] 1 50 50 0 50 0 100
;xsf/L s/0f sfo{qmd-ul/jsf] ;xsf/L _ 40 600 600 600 100
nlIft ;xsf/L ljpkF"hL cg'bfg 20 600 0 600 0 600 100
;xsf/L lzlj/ ;+rfng 1 20 20 0 20 0 100
;xsf/L v]lt tyf ;xsf/L k|j4g sfo{qmd 1 15 15 0 15 0 100
;xsf/L ;'zf;g / ;dGjosf nflu
;xsf/LsdL{ ljr cGt/lqmof
1 30 30 0 30 0 100
;xsf/L ;'zf;g / kf/blz{tfsf nflu
n]vfkl/Ifs ljr cGt/lqmof
1 30 30 0 30 0 100
:yflgo lgsf; / nfOGg Ph]lG; ljr
;xsf/L ljifos cGt/lqmof
1 30 30 0 30 0 100
:yflgo :t/sf kqklqsfjf6 ;xsf/L
;DjlGw ;"rgf k|;f/0f
1 30 30 0 7 0 23.33
Hfu/0f ;fdfu|L k|sfzg tyf Pkm=Pkm
k|;f/0f
1 45 45 0 45 0 100
lg:s[o ;xsf/L btf{ vf/]hL lnSjL8];g /
Plss/0f
6 31 31 0 31 0 100
/fli6«o ;xsf/L lbj; 1 20 20 0 20 0 100
;xsf/L ;+:yfx?sf] ;3g cg'ugd e|d0f
lgl/If0f
150 65 65 0 65 0 100
;xefuLtfTds n]vf tflnd 3 90 90 0 90 0 100
cGt/lhNnf ;xefuLtfTds cWoog
cjnf]sg e|d0f
1 50 50 0 50 0 100
;xsf/L ;r]tgf tflnd 5 110 110 0 110 0 100
cGt/fli6«o ;xsf/L jif{ sfo{qmd 1 30 30 0 30 0 100
;xsf/L sfof{no / ;xsf/L ;+3 ;+:yfsf]
jflif{s k|ult ;ldIff
1 20 20 0 20 0 100
x]6f}+8f b'Uw ljt/0f cfof]hgf
k|ult ljj/0f
jflif{s ljlgof]lht ah]6 -?=xhf/df _ =========== $,#&,#^$
jflif{s vr{ ah]6 -?=xhf/df _
s'n rfn' vr{ -?=xhf/df _ =========== $,@@,&))
s'n k"FhLut vr{ -?=xhf/df _ ========== !(%%
ef}lts k|ult
s|=;+= d'Vo pTkfbgx? ef}lts k|ult
OsfO nIo k|ult k|ltzt
!= b'w ;+sng ln= &^))))) *$*#*#% !!!=^#
@= b'w pTkfbg ln= #^^)))) @&&)))) &%=^*
#= bxL pTkfbg ln= #(@))) #(@))) &(=$!
$= £o' pTkfbg ln= *^))) %($!^ ^(=)(
%= kgL/ pTkfbg s]hL ##))) ##*^! !)@=^!
^= k|m]z ldNs pTkfbg af]tn !%)%)) !##)^! **=$!
&= nfndf]xg,k]8f pTkfbg a§f ^%))) %^))) *^=!%
*= cGt/ cfof]hgf b'w laqmL ln= @%@%))) $%&(^)^ !*!=#&
ljlQo k|ult
lalgof]lht /sd vr{ /sd vr{ k|ltzt
sfo{qmd ah]6 hDdf ?=-xhf/df_ %$(**$ $#&*(@ &(=^#
k|zf;lgs ah]6 hDdf ?=-xhf/df_ !%#!# !%*## !)#=)$
s'n hDdf %^%!(& $%#&@% *)=@*
lhNnf jg sfof{no dsjfgk'/
k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg-/sd ?= xhf/df_
l;=g+= cfof]hgf÷sfo{qmdsf]
gfd
ef}lts
k|ult
k|ltzt
ljlto k|ult nfeflGj
t
hg;+Vof sfo{ If]q
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
1 ;fd'bflos jg ljsfz
sfo{qmd 97.57 1437 1405.68 97.56 9550
kfn'Ë, e};], x]6f}8f, dgx/L, a;fdf8L,
xgf{df8L /]~hkf]i6 cGt/utsf kfn'Ë, e};],
x]6f}8f, dgx/L, a;fdf8L, xgf{df8L
uf=lj=;=x?df
2 /fi6«klt r'/] ;+/If0f
sfo{qmd 100 2023 2016.15 99.72 3500
5ltjg, xgf{df8L /]~hkf]i6 cGt/utsf
5ltjg / xgf{df8L uf=lj=;=x?df
3 sa'lnotL jg tyf kz'
ljsfz sfo{qmd 97.04 2888.10 2647.67 97.02 5175
dgx/L, /flS;/fª, ;l/v]t, e};] /]~hkf]i6
cGt/utsf sf+s8f, /flS;/fª, ;l/v]t,
lgj'jf6f/ uf=lj=;=x?df
4
t/fO{ tyf lzjflnssf]
nflu h}ljs ljljwtf If]q
jg sfo{qmd
100 540 540 100 1300
dgx/L, /flS;/fª, ;l/v]t, e};] /]~hkf]i6
cGt/utsf dgx/L, /flS;/fª, sflnsf6f/,
lgj'jf6f/ uf=lj=;=x?df
5 /fli6«o jg ljsf; tyf
Joj:yfkg sfo{qmd 100 570 569.22 99.85 1245
a;fdf8L, xgf{df8L, e};], /]~hkf]i6
cGt/utsf a;fdf8L, xgf{df8L, e};]
uf=lj=;=x?df
6
jGohGt' ;+/If0fsf] nflu
If]qLo ;xof]u k|aw{g
cfof]hgf
93.63 470 439.22 93.45 150 dgx/L /]~hkf]i6 nufot lhNnfsf ljleGg
uf=lj=;=x?
hDdf 7928.10 7617.96 20870
lhNnfdf e"–pkof]usf] l:ylt
l;g+ e'–pkof]usf] lsl;d If]qkmn -x]_ e'–pkof]lutf k|ltzt ! jg If]q 1,33,987.18 54.81
@ lgs'~h If]q -dWojtL{ ;d]t_ 25,695.82 10.51
# s[lif If]q 61,489 25.2
$ emf8L a'6\ofg / r/0f If]q 4,968 2.03
% glbgfnf / tfn 16,583 6.70
^ afn'jf,au/ 127 0.10
& cf}wf]lus If]q 1,607 0.7
hDdf 2,44,667.5 100
cf=j=@)^(÷)&) ;Dd x:tfGtl/t ;f=j=, s=j=, wfld{s jg ;DalGw ljj/0f
-s_ ;d'bflos jg
hDdf ;+Vof–#*! j6f
x:tfgtl/t If]qkmn–^^)#!=$%! x]
nfefGjLt 3/w'/L ;+Vof –^!*(*x]= -
-v_ sj'lnolt jg
sj'lnot jg ;+Vof M—$)!
If]qkmn M– !(!(=% x]S6/
nfefGjLt 3/w'/L ;+Vof – @&*%
-s_ hghflt–@%#)
-v_ blnt–&#
-u_ cGo–!*$
nfefGjLt hg;+Vof –!*,^^# hgf
-u_ =wfld{s jg
hDdf ;+Vof–% j6f
x:tfgtl/t If]qkmn–@&=## x]
-3_ lghL jg
ghL jg ;+Vof M @!* uf]6f
lghL jgsf] If]qkmnM !#!=@&(
lhNnf jg If]q ;dGjo ;ldtL dsjfgk'/
cfyL{s jif{ @)^(÷&) sf] jh]6 tyf k|utL ljj/0f
l;=g+= ljj/0f k/Ldf0f
! jflif{s ljlgof]hLt /sd ? xhf/df_ !%($=$$ -xhf/df_
@ ;+rfng vr{ - ? xhf/df_ ^&*=$%
# sfo{s|d vr{ -? xhf/df_ (!%=((
$ ljQLo k|utL - Ü _ !)) Ü
% ef}tLs k|utL - k|ltztdf _ !)) Ü
;+lIfKt k||ult k|ltj]bg
l;=g+= sfo{qmd
ef}lts k|ult ljQLo k|ult nfeflGjt 3/w'/L
sfo{ If]q OsfO{ nIf k|ult k|ltzt
lgsf;L
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt blnt hghflt cGo
c_ k"lhut sfo{qmd
1 jflif{s k|ult tyf cg'udg k|ltj]bg
k|sf;g k|lt 200 200 100 40 40.00 100
2 k'/fgf h}ljs ljljwtf Snj tyf O{sf]
SnjnfO{ ;xof]u :s'n 8 8 100 40 40.00 100
uf]6f dfWolds
ljBfnox?
3 ljZj jftfj/0f lbj; tyf h}ljs
ljljwtf lbj; ;df/f]x k^s 1 1 100 10 10.00 100 5ltjg -rl/r/g_
4
klxrfg ul/Psf ul/j tyf k5f8L
kfl/Psf ;d"xsf nflu ljz]if -Kofs]h_
sfo{qmd
;d"x 9 9 100 270 270 100 13 113 14 xl6of, r'l/ofdfO{
5
u7g ePsf cfocfh{g s[ofsnfkdf
;+nUg ;d"xx?sf nflu ;xof]u tyf
kmnf]ck
;d"x 10 10 100 100 100.00 100 15 90 70
/fS;L/fª=,
r'l/ofdfO{, xl6of,
x]=g=kf=
6 jfof]Uof; :yfkgf ;fdfu|L -rlk{ h8fg
;lxt_ uf]6f 11 11 100 55 55 100 4 79 17 Uff]ug]
7 ;'wfl/Psf] r'Nxf] h9fg ;xof]u / e';]
r'Nxf] vl/b tyf ljt/0f
uf]6f 50 50 100 25 25.00 100 xl6of uf=lj=;=
8 jgdf cfwfl/t :yflkt pBd nfO{
kmnf]ck ;xof]u
uf]6f 2 2 100 110 110 100 0 28 19
bfdg -lzv/sf]6_,
x]6f}8f
9 Pnf]e]/f v]lt ug]{ ls;fgx?nfO{ ;xof]u uf]6f
1 1 100 50 50.00 100 1 2 4 xl6of, xf8Lvf]nf,
x]6f}8f
s_ k"hLut hDdf 700 700 100
cf_ rfn' sfo{qmd
1 lhNnf jg ;dGjo ;ldlt -
lh=j=;=;=j}7s_
uf]6f 3 3 100 70 70 100 x]6f}8f
2 lhNnfsf nfO{g Ph]G;Lx?sf] j}7s uf]6f
3 3 100 15 15 100 x]6f}8f
3 cGo ;dGjo j}7s tyf cg'udg
pk;ldltsf] j}7s
uf]6f 6 6 100 24 24 100 x]6f}8f
4 :yflgo klqsfdf k|ult tyf
;r]tgfd'ns n]v /rgf k|sfzg k6s 6 6 100 12 12 100
5 Pkm=Pd= j|f]8sfl:6ª O{lk= 1 1 100 5 5 100
6
;fd'bflos, sj'lnolt tyf cGo jg
;d"xsf] nflu ;'zf;g, ;fdflhs
kl/rfng tyf ;+:yfut ljsf; tflnd
k6s 1 1 100 35 35 100 1 24 6
7 ;/f]sf/jfnfx?sf] cGt/s[of uf]i7L k6s
1 1 100 25 25 100 1 8 26
8
;fd'bflos jgdf hnjfo' kl/jt{g
cg's"ng tflnd tyf sfo{of]hgfdf
;xof]u
1 1 100 20 29.99
v_ rfn' sfo{qmd hDdf 216 215.99
lhNnf jg:klt sfof{no, dsjfgk'/
s_ jg:klt cWoog tyf cg';Gwfg sfo{qmd
qm=;+= sfo{qmd / lqmofsnfk OsfO{ afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
lalQo k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
-c_ k"""""""+hLut vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?M
! d]l;g/L cf}hf/ pks/0f vl/b
!=! ngdf]/ ! kfgL kDk ! vl/b 2 1=0 95 94=924 99=92
#=! Kff]nL kfOk vl/b &)) dL=, jfol/ª dd{t - sfof{no
bfdg,l6i6'Ë / j[Gbfjg _ 2 1=9 180 180
100
-s_ k"+hLut vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?sf] hDdf 275 274=924
-cf_ rfn" vr{ cGt/utsf sfo{qmdx? M
! k|ljlw lj:tf/ tyf ;fd'bflos sfo{qmd
!=% ;fgf ls;fg hl8a'6L v]tL sfo{qmd s[ifs 1 0=6 55 55 100
!=^ ;fj{hlgs hUuf÷s=jg df ljkGg ju{sf] nflu hl8a'6L v]tL ;d"x 0=9 82 82 100
!=& lghL hUufdf hl8a'6L v]tL lj:tf/ s[ifs 1 0=4 42 42 100
!=( hl8a'6L v]tL k|j4{g sfo{qmd lhNnf 1 0=7 70 70 100
!=!) hl8a'6L j]gf{ pTkfbg xhf/ 70 3=2 300 300 100
!=!! lg;f]wsf] ;+/If0f v]tL k|ljlw ljsf; k|hflt k|hflt 1 1=7 165 165 100
@ Joj:yfkg tyf ;'b[l9s/0f sfo{qmd
@=! 8f]d]li6s]zg tyf hd{KnfHd ;+/If0f Aoj:yfkg k|hflt 5 1=7 160 160 100
@=@ 8]df] Kn6 :yfg 1 1=4 130 130 100
# cWoog tyf cg';Gwfg
#=!* ;'ulGwt t]n klxrfg, t]nsf] kfOn6KnfG6 :t/df k|zf]wg k|hflt 1 0=5 50 50 100
% ;xof]uL sfo{qmd
%=@
jg:klt lbj;, h}ljs, jftfj/0f, l;d;f/, cGt/f{li6«o kj{tLo
lbj; cfbL lhNnf 4 0=3 32 32 100
&= sfo{qmd cg'udg e|d0f÷sfo{qmd e|d0f lhNnf 4 0=8 80 80 100
v_ rfn" vr{ qm[ofsnfksf] hDdf 1166 1166
u_ sfo{qmd vr{ tkm{sf] hDdf -s+v_ 1441 1440=924
#_ pkef]u vr{
ª_ sfof{no ;+rfng vr{ 120 116=806 97
r_ s"n hDdf vr{ - u+#+ª _ 1561 1557=73
ljlQo k|ult M 99=80 k|ltzt ef}lts k|ult M 100 k|ltzt
v_ jg:klt ;+/If0f tyf pBfg ljsf; sfo{qmd
qm=;+= sfo{s|d / lqmofsnfk OsfO{ afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
c k'+hLut vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?
! d]lzg/L cf}hf/ pks/0f vl/b
!=@ sDKo"6/ !, -lk|G6/ ;lxt_ km\ofS; ! 2 0=4 55 55 100
!=# k|of]uzfnf ;+rfng tyf Joj:yfkg 1 0=3 40 40 100
@ kmlg{r/ vl/b -knª !, vf6 @, 6]jn !, ;f]kmf;]6 ! _ 5 0=4 47 47 100
qm=;+= sfo{s|d / lqmofsnfk OsfO{ afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
# ;fj{hlgs lgdf{0f
#=! u]i6 xfp;,;"rgf u[x, :6f]/,cGo cfjf;Lo 3/, l8li6n]zg
KnfG6 5fgf,kfgL 6\of+sL dd{t÷ ;'wf/, kf]ln6\oflË vl/b ;+Vof 4 3=3 422 422 100
s= k'+hLut vr{ sfo{qmdsf] hDdf 4=4 564 564
cf= rfn" vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?M
!
jg:klt gfdfs/0f, cWoog tyf cg';Gwfg sfo{qmd÷v]tL
k|ljlw
!=&
h}ljs ;|f]t tyf jfg:klts k/Dk/fut pkof]usf] 1fgsf]
clen]lvs/0f :yfg÷ k|ltj]bg 1 0=4 50 50 100
@ ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{s|d
@=* Joj;flos dxTjsf ;'gfv/Lsf] cWoog :yfg 1 0=7 95 95 100
@=!@
t/fO{ tyf lzjflns If]qdf kfOg] jg:kltx?sf] cjf]{/]6d
:yfkgf k|hflt 20 0=5 60 60 100
@=!# k|fljlws tyf ljljw ;]jf Joj:yfkg hjfg 3 0=8 100 100 100
#=!# ;lhjg j[If/f]k0f x]= 1 0=2 30 30 100
#=!% ;'ulGwt lj?jfsf] t]n k|ltzt kl/If0f k|hflt 20 0=3 40 40 100
#=!* v]tL k|ljlw cg';Gwfg u/L ;f] ;DjlGw k'l:tsf tof/ kfg]{ k|hflt÷k|ltj]bg 1 0=4 50 50 100
% k|sfzg
%=^ k|sfzg k|rf/ k|;f/ - j|f];/, lnkmn]6, kDkn]6, jflif{s k|ult
k|ltj]bg cflb _ lhNnf 1 0=2 32 32 100
^= sfo{qmd ;~rfng tyf cg'udg e|d0f k^s cf=c= 0=5 70 70 100
v= rfn" vr{ qm[ofsnfksf] hDdf 527 527
u= sfo{qmd vr{ tkm{sf] hDdf -s±v_ 1091 1091
#= pkef]u vr{
*= sfof{no ;+rfng vr{ 67 66=358 96
r= s"n hDdf vr{ -u±#±ª_ 1158 1157=358
u_ jg:klt ;+/If0f tyf pBfg ljsf; sfo{qmd
qm=;+= sfo{s|d / lqmofsnfk OsfO{ afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
c= k'++hLut vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?
# ;fj{hlgs lgdf{0f
#=!=! kfgL kf]v/L tyf kf]nL xfp; dd{t
;+Vof 2 1=1 100 100 100
#=!=@ g;{/L tyf lj?jf Joj:yfkg
;+Vof÷k|hflt 40000÷6 2=2 200 200 100
-s_ k'+hLut vr{ sfo{qmdsf] hDdf 300 300
cf= rfn" vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?
ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{qmd
!=! Nof08:s]k hflt ljz]if pBfg
;+/rgf 3 2=5 228 228 100
!=@ ;'/Iff tyf kfnf] kx/f
;+/rgf 2 2=1 190 190 100
!=% b'ne{ nf]kf]gd'v jg:klt k|hfltsf] ;+sng tyf ;+/If0f
k|hflt 7 0=5 42 42 100
qm=;+= sfo{s|d / lqmofsnfk OsfO{ afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
@= cWoog tyf cg';Gwfg sfo{qmd
@=! :jb]zL zf]egLo k"mn lj?jf cWoog cg';Gwfg k|hflt 1 1=1 12 11=685 97=38
sfo{s|d ;+rfng e|d0f÷cg'ud0f e|d0f k^s cf=c= 0=4 35 35 100 v_ rfn" vr{ qm[ofsnfksf] hDdf 507 506=685
u_ sfo{qmd vr{ tkm{sf] hDdf -s+v_ 807 806=685
#_ pkef]u vr{
*=_ sfof{no ;+rfng vr{ 97 97 100 r_ s'n hDdf vr{ -u+#+ª_ 904 903=685
3_ h8La'6L ljsf; sfo{qmd
qm=;+= sfo{s|d / lqmofsnfk O{sfO afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
c= k'+hLut vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?
@ ;fj{hlgs lgdf{0f
@=! u]i6 xfp; dd{t- l6i6'Ë_, cw'/f] u|Lgxfp; lgdf{0f ;+Vof
#= hl8a'6L v]tL ljsf; tyf v]tL lj:tf/sf nflu g;{/L / lj?jf
pTkfbg sfo{qmd
#=! ks]6 If]qdf hl8a'6L g;{/L :yfkgf, dd{t / ;+rfng lhNnf÷ j6f 1 1=4 150 150 100
#=@ hl8a'6L tyf u}x| sfi7 k|hfltsf] lj?jf pTkfbg
#=@=! hl8a'6L lj?jf pTkfbg - kmf]sn l6dn] 5fg]sf] k|hflt _ xhf/ 20 0=9 100 100 100
#=@=@
ljif]z If]q k|hflt ljz]if hl8a'6L lj?jf pTkfbg - l6d'/, t]hkft,
cdnf, l3p s'df/L cflb ;d]t_ xhf/ 25 1=4 150 150 100
#=@=#
u}x| sfi7 lj?jf- nK;L, cf]v/, ?b|If, l/¶f, nf]7;Nnf, h}t'g cflb
;d]t _ pTkfbg / vl/b xhf/ 15 0=3 35 35 100
$=
hl8a'6L k|hfltsf jf;:yfg ;+/If0f, Joj:yfkg, clen]lvs/0f /
of]hgf lgdf{0f sfo{qmd
$=! ;+/If0f tyf Joj:yfkg
$=!=!
;+s6fk"0f{ cj:yfdf k'u]sf hl8a'6L k|hftLsf] jf;:yfg ;+/If0f -
in-situ conservation _ lhNnf 1 0=7 70 70 100
$=@ hl8a'6L gd'gf Kn6 :yfkgf tyf dd{t
$=@=! hl8a'6L gd'gf Kn6 :yfkgf j^f 1 0=4 40 40 100
$=# hl8a'6L ljsf;sf] of]hgf tyf >f]t clen]lvs/0f
$=#=!
ks]6 If]qdf hl8a'6Lx?sf] ljsf;sf nflu Plss[t of]hgf tof/L /
:jLs[t lhNnf 1 0=2 26 26 100
$=$ hl8a'6L ;"rgf s]Gb| ljsf; sfo{qmd - hl8a'6L gd"gf ;+sng tyf
k|bz{g _ j^f 1 0=3 35 35 100
s= k"lhut vr{ qm[ofsnfksf] hDdf 5=6 606 606
cf= rfn" vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?M
1
;fd'bflos ljBfnox?df hl8a"6Lx?sf] z}lIfs jfl6sf :yfkgf tyf
Joj:yfkg ;fem]bf/Ldf -s]Gb| tyf lhNnf _
ljBfno 3 0=8 90 90 100
6
k|ylds pkrf/sf] nflu dlxnfx?sf] ;+nUgtfdf xf]]d xj{n uf8]{g -
k|ltj[bg_
;d"x 3 0=9 100 100 100
qm=;+= sfo{s|d / lqmofsnfk O{sfO afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
17 hl8a"6L ;DjGwL k|rf/ k|;f/ ;fdfu|L pTkfbg tyf ljt/0f lsl;d÷ ;+Vof 1000 0=4 40 40 100
v_ rfn" sfo{qmdsf] hDdf
s
jg ljsf;df ;+nUg dfGotf k|fKt ;+w ;+:yf tyf JolQmnfO ;z{t
k"lhut cg"bfg pknAw u/fO{ ;+rfng ul/g] sfo{qmdx? -26423_,
18 hl8a"6L tyf u}x| sfi7 lj?jf /f]k0f÷k"gM /f]k0f ;xof]u
18=1
;fdbflos tyf ;fj{hlgs hUufdf ;+3 ;+:yf tyf JoqmL
;d'bfonfO{ 9"jfgL, j[If/f]k0f tyf Joj:yfkg ;xof]u cg"bfg
lhNnf 1 0=3 30 30 100
18=2
lghL s[ifs tyf pBdLnfO{ k|lt lj?jf ? 3 sf b/n] 9"jfgL tyf
j{Iff/f]k0f ;xof]u cg"bfg
xhf/ 20 0=6 60 60 100
18=3
lghL hUufdf /f]k0fsf nflu ul/j tyf ljkGg ju{nfO{ k|lt lj?jf
? % sf b/n] 9"jfgL tyf j{Iff/f]k0f ;xof]u cg"bfg
xhf/ 10 0=5 50 50 50
v rfn' vr{ cGt/ut lhNnfaf6 ;~rfng x"g] sfo{qmdx?
22
ks]6 If]q klxrfg, ;d'x u7g, If]q ;Demf}tf / ;+hfn lgdf{0f - Ps
ufFp Ps ptkfbg ;+u ;DjGwLt_
22=1
ks]^ If]q 5gf}6, k|fljlws ;xof]u k|bfg, Contract Faming /
ks]6 If]q ;"b[9Ls/0f
lhNnf 1 0=1 120 120 100
22=2 hl8a"6L v]tL stf{ ;d"x u7g / /f]k0f If]qsf] ;Demf}tf lhNnf 1 0=6 60 60 100
22=3 Ps ufFp Ps pTkfbgsf] nflu u'0f:t/Lo lj?jf oTkfbg / ljt/0f lhNnf 1 0=5 50 50 100
23 tflnd÷uf]i7L÷sf]lr8=÷j}7s
20=1 Ifdtf ljsf; ;DjlGw tflnd
23=1=1 kmf]sn l6dsf] j}7s k^s 2 0=5 56 56 100
23=1=2
hl8a"6L v]tL lj:tf/ tyf Joj:yfkg ;DjlGw lkmN8 :t/Lo
sf]lr8=
uf]^f 2 0=6 60 60 100
23=1=3
hl8a"6L ;+sngstf{, dWo:ystf{ tyf Jofkf/L ljr
cGt/lqmof÷uf]i7L
k^s 1 0=3 32 32 100
23=1=4
hl8a"6Lsf] lbuf] ;+/If0f tyf ;+sng ;DjGwL lkmN8 :t/df ;+sng
stf{x?nfO{ sf]lr8=
k^s 1 0=3 28 28 100
23=1=5 cfod"ns hl8a"6L v]tL ;DjGwL tflnd hjfg÷lbg 20÷7 0=9 100 100 100
@$=!=!
:yflgo /]l8of]af6 hl8a'6Lsf] ;+/If0f lbuf] ;+sng, Joj:yfkg,
v]tL lj:tf/ tyf :yflgo jhf/sf] d"No ;DjlGw r]tgfd'ns
sfo{qmd k|zf/0f
lhNnf 1 0=5 50 50 100
@$=@
ks]6 If]qdf ;fd'bflos, ;fj{hlgs, s[lif{ jg ;d'xsf hl8a'6L
pBdL ;xsf/L ;b:o / ;DjGwLt ;/f]sf/jfnfx?nfO{ hl8a'6L tyf
cfod'ns v]tL / jg pBd ;DjlGw cjnf]sg e|d0f -lhNnf
leq÷l5d]sL lhNnf _
lhNnf 1 0=7 70 70 100
@$=#=!
lhNnfdf kfOg] Jokf/Ls dxTjsf hl8a'6L k|hfltsf] g;{/L k|ljlw
/f]k0f tyf Joj:yfkg k|ljlw >f]t pknAwtf / lbuf] ;+sng
;DjlGw ;xof]u k'l:tsf k|sfzg
lhNnf 1 0=1 15 15 100
26 sfo{s|d cg"udg vr{ lhNnf 5 0=8 85 85 100
rfn" vr{ sfo{qmd sf] hDdf 8=9 1096 1096
rfn" / k"+lhut sfo{qmdsf] hDdf 14=5 1702 1702
27 sfo{fno ;+rfng vr{ 46 46
qm=;+= sfo{s|d / lqmofsnfk O{sfO afl{if{s nIo
k|lta]bg calw ;Ddsf]
k|ult
kl/df0f ef/ ah]6 s'n vr{ /sd k|ltzt
s"n hDdf vr{ 1748 1748
>L hnpTkGg k|sf]k lgoGq0f l8lehg sfof{no g+= #, k/jfgLk'/, af/f
j:tL÷6f/ jhf/ ;+/If0f sfo{
dsjfgk'/
! jflif{s ljlghof]lht ah] ?=
!&%$
o jflif{s vr{ ?=
!&%$
o s'n rfn' vr{ ?=
o s'n k"lhu+t vr{ ?= !&%$
o s'n ljlQo k|ult !))
k|ltzt
o s'n ef}lts k|ult !))
k|ltzt
@ k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg /sd
?=
qm=;+=
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo
sfo{If]q -
uf=lj=;=_ d'Vo k|d'v of]hgf sfo{qmd O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd ?=
vr{ /sd
?=
vr{
k|ltzt
c k'lh+ut vr{ cGtu{tsf
sfo{x?
dsjfgk'/ lhNnf
! ledkm]bL ;+/If0f sfo{,
sf/fuf/ tyf k|x/L rf}sL
;+/If0f sfo{ ;d]t
k|=z= !)) !)) !)) *&*.)) *&*.)) !))
ledkm]bL
sf/fuf/, k|x/L
rf}sL tyf pQm
If]qsf
;d'bfox? ledkm]bL
@ v';f{gLjf/L jhf/ ;+/If0f sfo{
k|=z= !)) !)) !)) $#*.)) $#*.)) !))
ljBfno, jhf/
tyf pQm If]qsf
;d'bfox? xf+l8vf]nf
# kmfk/jf/L @ ef]n{]gL jhf/
;+/If0f sfo{
k|=z= !)) !)) !)) $#*.)) $#*.)) !))
ef]dn]{gL jhf/
If]qsf
;d'bfox?
kmfk/jf/L
@
jflif{s hDdf jh]6 M !&%$.)) !&%$.))
k|zf;lgs jh]6M
s'n hDdfM
lhNnf e" ;+/If0f sfof{no, dsjfgk'/
s_ lhNnf e" ;/+If0f sfo{qmd
! ah]6 ljj/0fM
jflif{s ljlgoflht jh]6 -?= xhf/df_M *&!!=))
jflif{s vr{ jh]6 -?= xhf/df_M *^*%=#(
s"n ljlQo k|ult -k|ltzt_M ((=&!
s"n rfn' vr{ -?= xhf/df_M @&)(=*%
s"n ef}lts k|ult -k|ltzt_M !))
s"n k"+lhut vr{ -?= xhf/df_M %(&%=%$
@= k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg -/sd ?= xhf/df_
s|=;+= d'Vo d'Vo sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt ;d'bfo sfo{If]q -uflj;_
OsfO{ nI
o k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
s_ k'l+hut vr{ cGtu{tsf
sfo{s|dx?
! e" pkof]u lasf;
!=! pkhnfwf/ of]hgf th{'df uf]6f 1 1 100 100 99.88 99.88 xf+8Lvf]nf
@ kfgL÷ ;]l8d]G6 Joj:yfkg
@=! k|fs[lts k|sf]k /f]syfd
@=!=!
uN5L÷ klx/f] pkrf/ uf]6f 2 2 100 400 399.25 99.81 kl/jf/ ;+Vof !)$
hghftL (( blnt
% cGo
uf]ug] %, cfu|f ^
@=!=@
jfof]OlGh= vf]nf÷vx/]
lsgf/f ;+/If0f
ls=ld= 6 6 100 1300 1288.26 99.10 kl/jf/ ;+Vof #&^
hghftL @$(
blnt $$ cGo *#
kmfk/jf/L !, xl6of
#, xf+8Lvf]nf &,
x]gkf * kbdkf]v/L
!, ;l/v]t @,
5ltjg *
@=@ kfgL >f]t ;+/If0f
@=@=!
kfgL d'xfg ;+/If0f uf]6f 4 4 100 400 395.11 98.78 kl/jf/ ;+Vof $@!
hghftL @)^
blnt @$ cGo
!(!
a;fdf8L @, cfu|f
^ xf+8Lvf]nf &,
x]gkf *
@=@=@
;+/If0f kf]v/L÷ ;lj{If]q÷
tfntn}of ;+/If0f sfo{qmd
:yfg 2 2 100 250 250.00 100 kl/jf/ ;+Vof #(#
hghftL !()
blnt #% cGo !^*
ah|jf/fxL ^, kfn"'u
@, dfv{' $
# e'ld pTkfbsTj ;+/If0f
#=! s[lif÷ jg d}qL v]tjf/L
;+/If0f
x]S6/ 10 10 100 150 150.00 100 kl/jf/ ;+Vof !)#
hghftL (@ blnt
!! cGo
kmfk/jf/L !,
xf+8Lvf]nf &
#=@ Ifltu|:t e'ld k"g?Tyfg x]S6/ 5 5 100 100 100.00 100 kl/jf/ ;+Vof @%
hghftL ( blnt
cGo !^
5ltjg ^
#=# glbpsf; hUuf ;+/If0f
Pj+ ;b'kof]u sfo{qmd
;d"x 3 3 100 450 444.00 98.67 kl/jf/ ;+Vof !#%
hghftL %& blnt
!* cGo ^)
cfde+Hof+u#,
5ltjg*,
xf+8Lvf]nf&
#=$ kmnkm'n÷3f+;÷hl8a'"l6
lj?jf ljt/0f
;d"x 15 15 100 150 150.00 100 kl/jf/ ;+Vof @^&
hghftL !&@ blnt
!& cGo &*
xl6of&,
xf+8Lvf]nf&,
5ltjg(,
kbdkf]v/L!, #, $,
x]gkf !!,
dsjfgk'/u9L&,
cfde+Hof+u!, #,
r'l/ofdfO{$, cfu|f^
#=% lj?jf pTkfbg -xhf/df_ uf]6f 50 50 100 250 249.92 99.97 kl/jf/ ;+Vof ^!)
hghftL #@! blnt
$& cGo @$@
x]gkf @
$ ljsf;sf k"jf{wf/ ;+/If0f
s|=;+= d'Vo d'Vo sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt ;d'bfo sfo{If]q -uflj;_
OsfO{ nI
o k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
$=! jfof]OlGh= ;8s kfvf]
;+/If0f
ls=ld= 2 2 100 400 399.44 99.86 kl/jf/ ;+Vof ##(
hghftL @#*
blnt $^ cGo %%
jh|jf/fxL &, (,
5ltjg *
$=@ l;+rfO{ s"nf] ;+/If0f ls=ld= 2 2 100 400 399.94 99.99 kl/jf/ ;+Vof &$
hghftL ^@ blnt
^ cGo ^
r'l/ofdfO{ *,
xf+8Lvf]nf &
% ;fd"bflos e' ;+/If0f
%=! ;fem]bf/L e' ;+/If0f
sfo{qmd
:yfg 6 6 100 750 749.10 99.88 kl/jf/ ;+Vof @#$
hghftL !^% blnt
!( cGo %)
xl6of%, xl6of%,
kmfk/jf/L!, cfu|f^
kbdkf]v/L@, x]gkf
%
%=@ ;fgf hnfwf/ ;+/If0f
k|bz{g
uf]6f 1 1 100 250 249.71 99.88 kl/jf/ ;+Vof !)&
hghftL (# blnt
!$ cGo
jh|jf/fxL ^
%=# ljkGg ju{sf nflu
cfodns ;+/If0f sfo{qmd
3/w'/L 40 40 100 160 160.00 100 kl/jf/ ;+Vof &)
hghftL ^* blnt
! cGo !
xf+8Lvf]nf &,
kbdkf]v/L !
^ kmlg{r/ vl/b uf]6f 5 5 100 10 10.00 100
& dd{t ;'wf/
&=! ;+/If0f sfo{sf]
Aoj:yfkg÷ /]vb]v
:yfg 6 6 100 266 266.00 100 x]gkf, bfdg,
l6i6'+u, dfv{'
* jiff{df cfwfl/t v]tL
k|0ffnL ljsf;
x]S6/ 7 7 100 215 214.93 99.97 kl/jf/ ;+Vof @*^
hghftL @^)
blnt ^ cGo ^)
xl6of #, r'l/ofdfO{
*, /fS;L/f+u *
s_ k"l+hut vr{ cGtu{tsf]
hDdf
6001 5975.54 99.58
v_ rfn" vr{ cGtu{tsf
sfo{s|dx?
! ;d'x kl/rfng tyf
;zlQms/0f
!=! ;+/If0f lzIff cleofg ;+:yf 3 3 100 15 15.00 100 k|ult pdflj x]gkf
*, zf/bf pdflj
cfde+Hof+u #,
dx]Gb| pdflj
kbdkf]v/L
!=@ cfod"ns sd vlr{nf] e"
;+= k|ljlw tflnd
JolQm 12 12 100 35 35.00 100 kl/jf/ ;+Vof !@
hghftL & blnt !
cGo $
x]gkf *
!=# ;+/If0f dlxnf tflnd JolQm 12 12 100 35 35.00 100 kl/jf/ ;+Vof !@
hghftL * blnt #
cGo !
r'l/ofdfO{ %
!=$ ;+/If0f lbj; ;df/f]x k6s 2 2 100 15 14.99 99.93 e" ;+/If0f lbj; -
xl6of $_,
jftfj/0f lbj; -
x]gkf, If]= k|zf;g
sf=_
@ ;+/If0f kfZj{lrq k|sfzg k6s 1 1 100 40 40.00 100 x]gkf @
# ;|/If0f k|rf/ k|;f/
;fdfu|L k|lt
10
00
1000 100 20 20.00 100 lhNnfe/L
$ ejg dd{t÷ sDkfp08
jfn dd{t uf]6f
1 1 100 150 149.86 99.91 x]gkf @
s|=;+= d'Vo d'Vo sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt ;d'bfo sfo{If]q -uflj;_
OsfO{ nI
o k|ult k|ltzt
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
% sfo{qmd ;DalGw e|d0f
vr{ k6s
70 70 100 200 200.00 100
v_ rfn' vr{ sfo{s|dsf]
hDdf
510 509.85 99.97
u_ sfo{s|d jh]6 hDdf -s /
v_
6511 6485.4 99.61
3_ k|zf;lgs jh]6 2200 2200 100
s"n hDdf 8711 8685.39 99.71
v_ /fi6|\klt r'/] ;/+If0f sfo{qmd
!= ah]6 ljj/0fM
jflif{s ljlgoflht jh]6 -?= xhf/df_M #)@%
jflif{s vr{ jh]6 -?= xhf/df_M #)@$=@&
s"n rfn' vr{ -?= xhf/df_M @^% s"n ljlQo k|ult -k|ltzt_M ((=(*
s"n k"+lhut vr{ -?= xhf/df_M @&%(=@& s"n ef}lts k|ult -k|ltzt_M !))
@= k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg -/sd ?= xhf/df_M
s|=;+= d'Vo d'Vo sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt
;d'bfo sfo{If]q -uflj;_
OsfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
s_ k'l+hut vr{ cGtu{tsf
sfo{s|dx?
! e" pkof]u lasf;
!=! glb psf; hUuf ;+/If0f
Pj+ ;b'kof]u
x]S6/ 20 20 100 1200 1199.53 99.96 kl/jf/ ;+Vof @!&
hghftL !$)
blnt @% cGo %@
5ltjg $, du/6f]n,
a:g]t6f]n, le/sf]6
!=@ uN5L÷ klx/f] pkrf/ uf]6f 3 3 100 750 749.87 99.98 kl/jf/ ;+Vof !^(
hghftL !$%
blnt % cGo !(
5ltjg $,
lz/vf]N5L, tNnf]
sfnLbdf/, :s"n6f]n,
xfQLvf]nf
!=# ;lj{If]q ;'wf/ ;+/If0f
kf]v/L sfo{qmd
uf]6f 2 2 100 400 399.99 100 kl/jf/ ;+Vof !$)
hghftL *) blnt
% cGo %%
5ltjg $, xfQLvf]nf,
xl6of (, ltxf/Ldf8L
!=$ ;fem]bf/L e" ;+/If0f
sfo{qmd
:yfg 1 1 100 150 150.00 100 kl/jf/ ;+Vof @!
hghftL !@ blnt
cGo (
5ltjg $, xflQvf]nf
!=% ljkGg ju{sf nflu
cfod'ns ;+/If0f
sfo{qmd
3/w'/L 70 70 100 210 209.90 99.95 kl/jf/ ;+Vof ()
hghftL *@ blnt
@ cGo ^
5ltjg $ sfnLbdf/,
:s"n6f]n, du/6f]n,
sfGb|f+u, nfdf6f]n,
xl6of *, (,
ltxf/Ldf8L
!=^ /fi6|\klt r'/] ;+= sfo{s|d
kfZj{lrq tof/L
uf]6f 1 1 100 50 49.98 99.96 x]gkf @
s_ k"l+hut vr{ cGtu{tsf
sfo{s|dsf] hDdf
2760 2759.27 99.97
v_ rfn' vr{ cGtu{tsf
sfo{s|dx?
!=! r'/] ;+/If0f kl/rofTds
uf]li7
k6s 1 1 100 30 30.00 100 kl/jf/ ;+Vof %)
hghftL @( blnt
* cGo !#
5ltjg $
!=@ r'/] ;+/If0f cjwf/0ff
tflnd
JolQm 20 20 100 50 50.00 100 kl/jf/ ;+Vof @)
hghftL !) blnt
@ cGo *
5ltjg $
s|=;+= d'Vo d'Vo sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt
;d'bfo sfo{If]q -uflj;_
OsfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
!=# r'/] ;+/If0f ;d'x u7g /
;zlQms/0f
k6s 10 10 100 50 50.00 100 5ltjg $, kmfk/jf/L !,
dgx/L, kbdkf]v/L !,
xgf{df8L #, r'l/ofdfO{
*
!=$ sfo{qmd ;DalGw e|d0f
vr{
k6s 25 25 100 65 65.00 100
v_ rfn' vr{ sfo{s|dsf]
hDdf
195 195 100
u_ sfo{s|d jh]6 hDdf -s
/ v_
2955 2954.27 99.98
k|zf;lgs jh]6 70 70.00 100
s"n hDdf 3025 3024.27 99.98
;fdflhs ljsf; ;ldlt
lhNnf lzIff sfof{no,dsjfgk'/
! ah]6 ljj/0f M
ljlgof]lht ah]6 ¿ clVtof/L -?=xhf/df_ M 850584=831
lgsf;f -?=xhf/df_ M 841841.648
s'n ah]6 vr{ -?= xhf/df_ M 841841.648
;du| ef}lts k|ult k|ltztdf M 100.00
ljlQo k|ult k|ltztdfM 98.97
@ nlIft k|ult k|ltj]bg M
qm=;=
d'Vo d'Vo of]hgf¿sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult -/sd ?=xhf/df_ nfeflGj
t sfo{ If]q
O{sfO nIo k|ult k|ltzt nlIft /sd vr{ /sd vr{ k|ltzt
lhNnfsf ;j}
ljBfnx?
lhNnf
1
;fwf/)f vr{-lh=lz=sf=_ lhNnf 1 1 100
7492277.00 7320679.20
97.7097
2
kl/Iff lgoGq)f sfof{no lhNnf 1 1 100
3148922.00 3148922.00 100
3
df=lj=.lg=df=lj=cg'bfg lzIfs 756 756 100
172446565.00
172446565.00 100
4
ljb\ofno lzIfs lstfjvfgf hgf 32 32 100
15508252.00
15508252.00 100
5 pRr df=lj=cg'bfg lzIfs 32 32 100 8012160.0
0 8012160.00 100
6 cgf}krfl/s lzIff hgf 15500
13038 84.1
8232520.00 8229927.00
99.9685
7
bf]>f] pRr lzIff kl/of]hgf
ljb\ofno 4 4 100
2110040.00 2110040.00 100
8
bf]>f] pRr lzIff kl/of]hgf-k"lhut_
ljb\ofno 1 1 100 80000.00 80000.00 100
9
ljb\ofno If]q ;'wf/ -rfn'_
ljb\ofno 1 1 100
233995262.00
227084632.00
97.0467
10
ljb\ofno If]q ;'wf/ -k"lhut_
ljb\ofno 2 2 100 250000.00 250000.00 100
11
;fd'bflos ljb\ofno Ifdtf ;'wf/
ljb\ofno 1 1 100
2117810.00 2117810.00 100
12 k|f=lj=cg'bfg lzIfs 188
7 1887 100 39719102
3.00 395532660.
83 99.582
5
hDdf 85058483
1.00 841841648.
03 98.972
1
lhNnf :jf:Yo sfof{no
ah]6 laa/0f
M aflif{s lalgof]lht ah]6 -?-
xhf/df_
aflif{s vr{ ah]6 -
?=xhf/df_
qm=;= sfo{qmd÷lqmofsnfkx? ef}lts k|ult lalQo k|ult
OsfO{ nIo k|ult k|ltz
t lalgof]lht
/sd vr{
/sd k|ltzt
s. P=lh=Aoa:yfkg sfo{qmd
1 gof lgdf{0f ePsf ;fy} cGo :jf:Yo ;+:yfx?sf] nfuL kmlg{r/ vl/b hgf 1 1 100 200 200 100
2 x]6f}8f c:ktfnsf] sDkfp08jfn lgdf{0f uf]6f 1 1 100 950 950 100
3 hg:jf:Yo tyf k|f=:jf=s], :jf=rf}= dd{t ;'wf/ uf]6f 1 1 100 500 500 100
4 If]lqo d]l8sn :6f]/sf] km\nf]/ (nfg ;DkGg uf]6f 1 1 100 300 300 100
5 Knfl;G6f lk6 lgdf{0f hgf 2 2 100 120 120 100
6 c:ktfnsf] kmf]x/d}nf Aoa:Yffkg tyf ;/;kmfO{ nfuL k/fdz{ ;]jf4f/f sd{rf/L
/fVg] uf]6f 1 1 100 87 87 100
7 Plss[t ;'kl/e}If0f uf]6f 60 60 100 298 298 100
8 lhNnf :tl/o of]hgf cg'udg ;ldIff M-s_ ut cf=a=sf] aflif{s -v_ k|yd
rf}dfl;s cjlw / -u_bf];|f] rf}dfl;s cjlw k6s 2 2 100 366 366 100
9 lhNnf cGtu{t 8f6f e]l/lkms];g, Eoflnl86];g ;fy} Onfsf txdf l/Eo" / l/kf]l6ª k6s 2 2 100 245 245 100
10
l8;Pu|Lu]8 8f6f -;fdflhs ;dfa]lzs/0f tyf lk5l8Psf au{_ sf] Aoa:yfkg
tyf l/kf]l6{ª ;lxtsf] lhNnf :tl/o :jf:Yo k|fZjlrq ;lxtsf] aflif{sk|lta]bg
tof/ tyf 5kfO{
k6s 1 1 100 25 25 100
11 sDKo'6/ ;DaGw hgzlQm s/f/df lng] -k/fdz{ ;]jf_ hgf 1 1 100 120 120 100
12 x]Ny hL=cfO[=P;= cBfjlws sfo{ k6s 1 0 0 25 0 0
13 lhNnf hg:jf:Yo sfof{nodf g]6jls{ª / OG6/g]6 ;]jf k6s 1 1 100 26 26 100
14 sfof{no ;DaGwL vr{ 26 26 100
15 OGwg 29 29 100
16 lalaw 13 13 100
17 lghL tyf u}/;/sf/L :jf:Yo ;+:yfx? ;+u /]sl8ª÷l/kf]l6ª ;DaGwL cGt/lqmof
sfo{qmd k6s 1 1 100 50 50 100
s'n hDdf 100 3380 3355 99.2604
v hg;+Vof sfo{qmd c= rfn' vr{ cGu{tsf sfo{qmdx?
1 c:ktfndf Ps4f/ ;+s6 Aoa:yfkg s]Gb| ;+rfng uf]6f 1 1 100 571 571 100
2 AolQmut 36gf btf[ ;'b[l0fs/0f sfo{qmd uf]6f 1 1 100 400 400 100
3 lhNnf hg;+Vof ;dGjo ;ldtLsf kbflwsf/Lx?nfO{ cled'lvs/0f sfo{qmd uf]6f 1 1 100 73 73 100
4 lhNnf hg;+Vof ;DaGwL k|lzIfs k|lzIf0f sfo{qmd uf]6f 1 1 100 100 100 100
5 :yflgo :t/df /]l8of] Pkm=Pd=af6 hg;+Vof ;DaGwL ;Gb]z k|zf/0f uf]6f 1 1 100 25 25 100
6 a}b]lzs /f]huf/df hfg] o"afo'atL tyf ;/f]sf/jfnf sfof{nox? lar cGt/lqmof
sfo{qmd uf]6f 1 1 100 25 25 100
7 laZj hg;+Vof lba; uf]6f 1 1 100 25 25 100
8 lhNnf hg;+VoLs k|f]kmfOn tof/L tyf k|sflzt uf]6f 1 1 100 60 60 100
9 h][i7 gful/s ;r]tgf sfo{qmd uf]6f 1 1 100 60 60 100
10 lhNNff hg;+Vof ;ldtLsf] lgoldt a}7s tyf ;ldIFf uf]6f 2 2 100 40 40 100
11 lhNnf hg;+Vof ;'rgf s]Gb« cBfjlws uf]6f 1 1 100 75 75 100
o"af tyf lszf]/ lszf]/L
qm=;= sfo{qmd÷lqmofsnfkx? ef}lts k|ult lalQo k|ult
OsfO{ nIo k|ult k|ltz
t lalgof]lht
/sd vr{
/sd k|ltzt
12 a]b]lzs /f]huf/df hfg] o"afo"atLx?nfO{ ;r]tgfd'ns sfo{qmd uf]6f 1 1 100 50 50 100
13 ljBfno s]Gb|Lt ;fyL lzIffsf nfuL k|lzIfs k|lzIf0f uf]6f 1 1 100 160 160 100
14 laBfno :t/df lszf]/ lszf]/L nLIft ;fyL lzIff sfo{qmd uf]6f 1 1 100 133 133 100
15 o'af tyf lszf]/ lszf]/Lx?sf nfuL laBfnodf cfwfl/t cGtlqmof sfo{qmd uf]6f 1 1 100 50 50 100
s'n hDdf vr{ -xhf/df_ 100 1847 1847 100
u hg;+Vof===== sfo{qmd
1 8]+u' tyf lrsg u'gof /f]u /f]syfdaf/] ;"rgf ;Gb]z k|;f/0f tyf k|sfzg k6s 1 1 100 8 8 100
2 8]+u' tyf lrsg u'gof /f]u lgoGq0f ug{ nfdv6]sf] af; :yfg vf]hL u/L nfef{
gi6 ug{ tyf ;le{n]G; cleofg ;+rfng ug]{ k6s 2 2 100 50 50 100
3 8]+u' tyf lrsg u'gof /f]u lgoGq0f af/] :jf:YosdL{, d=:jf=;]= tyf cGo
;/f]sf/jfnfO{ cled'lvs/0f cGtlqmof k6s 1 1 100 15 15 100
4 dxfdf/L tyf lakb k"a{tof/L sfo{ of]hgf tyf Aoa:yfkg uf]i7L k6s 1 1 100 13 13 100
5 dxfdf/L tyf /f]u lgoGq0f sfo{qmd ;'kl/e]If0f tyf cg'udg k6s 1 1 100 16 16 100
6 dxfdf/L tyf k|sf]k Aoa:yfkg ug{ ¥oflk8 /]:kf]G; l6d kl/rfng ug]{ k6s 6 1 17 50 50 100
cf}nf] lgoGq0f
8 cf}nf] lgaf/0f ;DaGwL laleGg :t/df laleGg tflndx? ;+rfng ug]{ k6s 150 34 23 542 140.3 26
9 cf}nf] lgoGq0fsf nfuL laz]if1 ;]jf s/f/df lng] k6s 1 1 100 177.8 177.8 100
cf}nf] /f]u u|l;t If]qx?df z+sf:kb cf}nf] /f]uL kQf nufO{ /St gd'gf ;+sng uf]6f 3000 3000 100 90 90 100
10 cf}nf] lgoGq0f sfo{qmdsf] ;'k/Le]If0f, cg'udg Pad\ d'Nof+sg k6s 3 3 100 82 123 150
11 s]Gb|af6 k|fKt cf}ifwL tyf laleGg ;fdfu|Lx? kmLN8 OsfO{ ;Dd k'¥ofpg] k6s 2 3 150 32 64 200
Microstratification k6s 1 1 100 32.4 32.4 100
Malaria day celebration k6s 1 1 100 70.9 70.9 100
18 sfo{no ;DaGwL vr{ 33 15.5 47
s'n ah]6 3170 3050 96 1212 865.9 71
3 cfk"lt{ Aoa:yfkg sfo{qmd
1 cf}iflw, cf}hf/ pks/0f, EofS;Lg tyf cGo ;fdfu|L Plss[t 9'jfgL ug]{ sfo{ uf]6f 2 2 100 517 517 100
2 cf}iflw cf}hf/ / pks/0f l/Koflsª ug]{ ;KnfO{ ug]{ / cGo ;]jf ;DaGwL sfo{ . uf]6f 2 2 100 70 70 100
3 cfk"lt{ Joj:yfkg sfo{qmdsf] ;'kl/a]If0f uf]6f 4 4 100 40 40 100
s'n hDdf vr{ -xhf/df_ 627 627.00
ª k'g{hfu/0f sfo{qmd
s=k'lhut vr{ -d=:jf=:j]=;]=_ 1 zx/L dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljsfx?sf] nfuL sf]if :yfkgf cg'bfg gv'Ng] 1 1 100 16 16 100
v= rfn' vr{
2 lgMz'Ns :jf:Yo ;]jf tyf zx/L :jf:Yo sfo{qmdsf] nfuL dfga ;+;fwg k/fdz{
;]jf hgf 6 6 100 200 200 100
3 lhNnf c:ktfn÷lhNnf :jf:Yo÷hg:jf:Yo dftxtsf ;+:yfx?nfO{ cf}iflw vl/b uf]6f 2 2 100 3000 3000 100
4 nlIft ;d"xsf la/fdLx?nfO{ k|]if0f sfo{qmd gv'Ng] 2 2 100 90 90 100
5 dxfzfvf4f/f ;+rflnt laleGg sfo{qmdx? ;DaGwL 5kfO{ uf]^f 1 1 100 45 45 100
qm=;= sfo{qmd÷lqmofsnfkx? ef}lts k|ult lalQo k|ult
OsfO{ nIo k|ult k|ltz
t lalgof]lht
/sd vr{
/sd k|ltzt
6 lhNnfsf c:ktfn, k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, pk:jf:Yo rf}sLdf la/fdL btf{ z'Ns
afkt cg'bfg gv'Ng] 1 1 100 798 798 100
7 zx/L dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]las lba; uf]6f 1 1 100 38 38 100
8 zx/L dlxnf :jf:Yo :jo+ ;]ljs kf]zfs eQf hgf 1 1 100 132 132 100
9 :yfkgf ePsf gu/ :jf:Yo s]Gb|x?sf] nfuL ;]jf ;+rfng cg'bfg k6s 4 4 100 622 622 100
hDdf ah]6 -xhf/df_ 100 4941 4941 100
r k|hgg :jf:Yo tyf dlxnf :jf:Yo
c k"hLut vr{ cGt/utsf sfo{qmdx? 1 ODKnfG6 ls6 vl/b ;]6 10 10 100 30 30 100 2 cf=o"=l8 ls6 vl/b ;]6 10 10 100 30 30 100 3 BEOC tyf Birthing Centre :yfkgf / la:tf/ ug{ pks/0f vl/b uflj; 39 39 100 750 750 100 rfn' vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx? 4 Kf7]3/ v:g] /f]uLsf] :qmLlgª nufpg] tyf ck/];g ug{sf] nfULL ln:6Lª ug]{ hgf 15 15 100 125 125 100 5 k|hgg :jf:Yo ;dGjo ;ldtLsf] rf}dfl;s a}7s k6s 1 1 100 2 2 100
6 cfdf ;'/Iff, kl/jf/ lgof]hg, hg;+Vof nufot cGo kl/jf/ :jf:Yo sfo{qmd
;'k/La]If0f cg'udg k6s
20 20 100 102 102 100 ;'/lIft dft[Tj sfo{qmd
7 :jf=rf}=, k|f=:jf=s]=df @$ a]8 k|z'lt;]jf ;~rfng ug{ s/f/df :6fkm g;{ lgo"lQm hgf 1 1 100 171 171 100
8 u}/;/sf/L ;+:yf jf ;]jf k|bos l6d s/f/ u/L @$ a]8 l;Ocf];L ;]jf ;+rfng Uf]6f 1 1 100 1000 1000 100
9 :jf=rf}=, k|f=:jf=s]=df @$ a]8 k|z'lt;]jf ;~rfng ug{ s/f/df c=g=dL= lgo"lQm uf]6f 20 20 100 2160 2160 100
10 cfdf ;'/Iff sfo{qmd ;]jf k|bfg zf]wegf{ tyf oftfoft vr{ hgf 2870 2870 100 6060 6060 100
11 ue{jlt tyf ;'Ts]/L pTk]|/0ff ;]jf hgf 1200 1200 100 480 480 100
kl/jf/ lgof]hg sfo{qmd
12 k=lg=:yfoL aGWofs/0f hgf 397 124 31.3 13 k=lg=c:yfoL ;fwg cfO=o'+=8L=;]jf hgf 300 300 100 30 30 100 14 k=lg=c:yfoL ;fwg ODKnfG6 ;]jf hgf 700 700 100 50 50 100 15 aGWofs/0f to/L a}7s k6s 1 1 100 4 4 100
16 S.B.A. / c=g=dL= x?nfO{ IUD ;]jfsfsf k'g{tfhuL sf]lrË k6s 1 1 100 5 5 100 17 nfdf] cjlwsf] hGdfGt/sf] nflu :of6fnfO6 ;]jf k6s 1 1 100 14 14 100 k|fylds :jf:Yo ufp3/ lSnlgs sfo{qmd
22 k+|f=:jf=s]=df lSnlgssf] nfuL sL6 vl/b uflj; 5 5 100 75 75 100
dlxnf :jf:Yo :Jfod ;]ljsf sfo{qmd
18 dlxnf :jf:Yo :jod ;]ljsf lba; uflj; 43 43 100 165 165 100
19 d=:jf=:j=;]= cw{aflif{s ;ldIff uf]i^L hgf 400 400 100 572 572 100
20 Lb3{sflng ;]jfsf] nflu d=:jf=:j=;]=nfO{ ;Ddfg hgf 5 5 100 50 50 100
21 dlxnf :jf:Yo :j=;]= nfO{ kf];fs hgf 400 400 100 1600 1600 100
hDdf 13872 13599 98.032
k|zf;lgs vr{ 80 80
s'n hDdf 13952 13679
qm=;= sfo{qmd÷lqmofsnfkx? ef}lts k|ult lalQo k|ult
OsfO{ nIo k|ult k|ltz
t lalgof]lht
/sd vr{
/sd k|ltzt
5 s'i6 /f]u lgoGq0f sfo{qmd
s rfn' vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx? 1 lj/fdL tyf l5d]sLsf] kfl/jf/Ls kl/If0f hgf 240 240 100 16 16 100
2 lgoldt pkrf/ k'/f ug]{ lj/fdLsf] nflu oftfoft vr{ -k|lt lj/fdL ? 1000÷_ hgf 18 18 100 18 18 100
3 kmn]S; af]8{ uf]6f 2 2 100 1 1 100
4 laBfno :jf:Yo lzIff hgf 6 6 100 3 3 100
5 laZj s'i6/f]u lba;sf] sfo{qmd uf]6f 1 1 100 7 7 100
6 sfo{qmd ;'kl/e]If0f, /]vb]v tyf cg'udg uf]6f 12 12 100 36 36 100
hDdf 279 81 81 100
h /fi6«Lo Ifo/f]u sfo{qmd k'lhut vr{ 1 pkrf/ s]Gb|sf] nfuL :6Ln b/fh, lkmN6/ cflb vl/b hgf 3 3 100 21.00 21.00 100
rfn' vr{
2 z+sf:kb la/fdLsf] vsf/ kl/If0f :nfO8 1890 2513 100
3 gof vsf/ kl/If0f :nfO8 Hfgf 5670 5670 100
4 Înf]ck vsf/ kl/If0f hgf 843 843 100
5 gof vsf/ kl/If0f kf]h]l6e hgf 189 189 100
6 gof vsf/ kl/If0f g]u]l6e hgf 114 114 100
7 PS:6«f kNdf]g/L hgf 76 76 100
8 k'gMpkrf/ ul/g] la/fdL ;+Vof hgf 28 28 100
9 :s'n laBfyL{4f/f l6=la=sf] ;Gb]z k|zf/0f k6s 4 4 100 60.00 60.00 100
10 d=:jf=:j=;]= tyf cfdf ;d"xx?df Ifo/f]u ;DaGwL r]tgf clea[lb k6s 6 6 100 60.00 60.00 100
11 dlxnf ;d"x tyf cfdf ;d'xx?df 6L=la=;DaGwL r]tgfd'ns sfo{qmdx? k6s 2 2 100 72.00 72.00 100
12 blnt hghftL cfbLx?sf] nfuL laz]if sfo{qmd k6s 3 3 100 38.00 38.00 100
13 laBfno :jf:Yo sfo{qmd k6s 2 2 100 1.00 1.00 100
14 lhNnfdf OG6/g]6 h8fg 1 1 100 11.00 11.00 100
15 :jf:Yo ;+:yf Aoa:yfkg ;ldtLnfO{ 6LaL ;DaGwL k'g{tfhuL hgf 20 20 100 100.00 100.00 100
16 :jf:YosdL{x?nfO{ cjnf]sg e|d0f hgf 1 1 100 42.00 42.00 100
17 k|To]s P8\; ;]G6/sf] rf}dfl;s P8\; uf]i6L hgf 18 18 100 638.00 638.00 100
18
lhNnfaf6 Pd8Lcf/, 6LaL PrcfO{eL pkrf/ s]Gb| / pks]Gb|df lgoldt cg'udg
tyf d'Nof+sg k6s 3 3 100 123.00 123.00 100
19 lhNnf b]lv pkrf/ s]Gb| pks]Gb| ;Dd ;kl/e]If0f ! k6s 17 17 100 58.00 58.00 100
20 lhNnf b]lv pkrf/ s]Gb| pks]Gb| ;Dd ;kl/e]If0f ! k6s 18 18 100 62.00 62.00 100
21 sd s]z kmfOG8]Oª ePsf :yfgdf d=:jf=:j=;]=af6 OG6]lG;a s]z kmfOG8Lª k6s 120 120 100 45.00 45.00 100
22 laZj Ifo/f]u lba; k6s 1 1 100 20.00 20.00 100
23
tf]lsPsf] lhNnfx?df l6=la= ;DaGwL ;'rgfsf] ;xL ;+rf/sf] nfuL
d=:jf=:j]=;]=x?sf] Ifdtf clea[l4 ug]{ k6s 1 1 100 12.00 12.00 100
24
Ifo/f]u aNemLO{ k'g{ pkrf/df cfPsf / ctL u/La Ifo/f]uLx?sf] nfuL pkrf/
cjwL e/ kf]if0f vr{ k6s 1 1 100 140.00 140.00 100
qm=;= sfo{qmd÷lqmofsnfkx? ef}lts k|ult lalQo k|ult
OsfO{ nIo k|ult k|ltz
t lalgof]lht
/sd vr{
/sd k|ltzt
s'n hDdf 0 0 0 1503. 1503. 100
em P=lh=:jf=-afn :jf:Yo tyf kf]if0f_ sfo{qmd
1 sf]N8r]g pks/0f dd{t ;Def/ uf]6f 2 0 0 22 0 0 cf= rfn' vr{ cGtu{tsf sfo{qmd?
2 vf]k sfo{qmd ;'b[0fLs/0fsf] nfuL vf]k dlxgf ;+rfng uf]6f 1 1 100 100 100 100
3 vf]k tyf vf]k hGo ;fdfu|Lsf] cfk'lt{ uf]6f 3 3 100 490 412 84
4 laZj lgdf]lgof lba; uf]6f 1 1 100 10 10 100
5 Plss[t ;'kl/a]If0f tyf cg'udg uf]6f 3 3 100 343 343 100
vf]k
6 ;]jf s/f/ cx]j, cgld vf]k sfo{qmd ;+rfng uf]6f 18 18 100 864 864 100
7 bfb'/f ?a]nf vf]k cleofg ;+rfng vr{ -^) lhNnf, $ lasf; If]q / $ d]l8sn
:6f]/_ uf]6f 1 1 100 2100 1962 93
8 EoflS;gsf] tfkqmd sfod ug{ cfjZos kg]{ Ogwg vr{ k6s 3 0 0 295 0 0
9 vf]ksf] ;'Id of]hgf k6s 1 1 100 150 150 100
10 kf]lnof] vf]k cleofg k6s 1 0 0 1573 0 0
kf]if0f
11 le6fldg P= cfd lat/0f ug]{ sfo{sf] nfuL rflxg] ;fdfu|L -s}rL, /lh:6/ /
k]G;Ln_ vl/b tyf 9'jfgL_ uf]6f 1 1 100 56 56 100
12 :tgkfg ;+/If0f tyf ;Daw{g ;Ktfx sfo{qmd -cu:6 ! b]lv &_ uf]6f 2 1 50 90 60 67
13 le^fldg P / h'sfsf] cf}iflw lat/0f ug]{ sfo{sf] nfuL d=:jf=:j=;= kl/rfng vr{
@ k6s uf]6f 1 2 200 202 202 100
14 cfof]l8g sldsf] /f]syfd ;DaGwL ;r]tgf / k}/jL -cfof]l8g dlxgf km]a|'c/L_ uf]6f 1 1 100 60 60 100
15 le6fldg P sfo{qmdsf] ;'kl/e]If0f uf]6f 2 2 100 86 86 100
16 kf]if0f sfo{qmdsf] Plss[t ;'kl/e}If0f uf]6f 3 3 100 112 112 100
17 5'6 ePsf tyf gof egf{ ePsf d=:jf=:j=;]=nfO{ l;=la=cfO=Pd=;L= tflnd k6s 1 1 100 100 100 100
18 h'sfsf] cf}iflw lat/0f tyf k|fylds pkrf/ ls6sf] k|of]u tflnd k6s 1 1 100 1084 1084 100
19 laBfno :jf:Yo tyf kf]if0f ;Ktfx k6s 1 1 100 60 60 100
s'n hDdf 47 41 87 7797 5661 73
` P=lh=:jf=-:jf:Yo ;'rgf tyf ;+rf/_ sfo{qmd
rfn' vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx?
1 dxfdf/L /f]uyfd tyf lgoGq0fsf] nflu ;r]tgf sfo{qmd ;~rfng k6s 1 100 50 50 100
2 :jf:Yo lzIff ;dfu|Lx? :jf:Yo ;+:yfx?df ljt/0f k6s 2 2 100 20 20 100
3 kl/af/ lgof]hgsf] aGWofs/0f ;DaGwL ;Gb]z /]l8of]af6 k|zf/0f k6s 550 550 100 55 55 100
4 :jf:Yo Pkm=Pd, /]l8of] pTkfbg, k|zf/0f j6f 6 6 100 18 18 100
5 :jf:Yo Pkm=Pd sfo{qmd k|zf/0f k6s 300 300 100 30 30 100
6 :jf:Yo Pkm=Pd sfo{qmd k|zf/0f k6s 800 800 100 80 80 100
7 5fkf ;+rf/ dfWoddf :Jff:Yo ;Gb]z k|sfzg k6s 65 65 100 65 65 100
8 ;d'bfodf :jf:Yo ;]jf k|j4g cGt{lqmof sfo{qmd k6s 10 10 100 130 130 100
9 k|To]s :jf:Yo ;+:Yffdf :jf:Yo lzIff ;|f]t s]Gb|÷sg{/ ;~rfng lbg 1 1 100 5 5 100
qm=;= sfo{qmd÷lqmofsnfkx? ef}lts k|ult lalQo k|ult
OsfO{ nIo k|ult k|ltz
t lalgof]lht
/sd vr{
/sd k|ltzt
10 w'd|kfg tyf g;g]{ /f]u /f]syfd ;DaGwL :jf:Yo lzIff ;'rgf tyf ;~rf/
sfo{qmd k6s 3 3 100 39 39 100
11 laZj :jf:Yo lba; laZj xft w'g] lba; / ;/;kmfO{ ;DaGwL k|aw{g sfo{qmd k6s 3 3 100 108 108 100
12 :jf:Yo lZfIff sfo{qmdsf] ;'kl/e]If0f tyf cg'udg k6s 5 5 100 25 25 100
hDdf 625 625 100
6 :jf:Yo s/sf]ifaf6 ;~rflnt sfo{qmdx?
1 lgl/Ifs -;xfos k|d'v lhNnf clwsf/L_ ;+u ;dGjo u/L lhNnf :jf:Yo
hg:jf:Yo sfof{non] ;+rfng ug]{ sfo{qmdx? k6s 3 3 100 25 25 100
2 ;'lt{hGo kbfy{ lgoGq0f / lgudg ug]{ P]g, @)^* adf]lhdsf ;fa{hlgs
:ynx?sf] ;xfos k|d'v lhNnf clwsf/Laf6 cg'udg tyf lgl/If0f sfo{ k6s 2 2 100 6 6 100
3 ;'lt{hGo kbfy{ lgoGq0f / lgodg ug]{ sfg'g sfof{Gjog af/] ;xfos k|d'v lhNnf
clwsf/Lsf] ;+of]hsTjdf lhNnf :tl/o lgl/If0f /0flglt ;DaGwL a}7s k6s 2 2 100 20 20 100
4
k|d'v lhNnf clwsf/L jf ;xfos k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] k|d'v cfltYo /
;dGjodf lhNnf :yLt ;fa{hlgs :ynsf Aoa:yfksx? ;xefuL x'g] cGtl/lqmof
sfo{qmd
k6s 4 4 100 56 56 100
5 g;{g] /f]u /f]uyfd tyf ;'lt{hGo kbfy{ lgoGq0f / lgodg ug]{ sfg'g sfof{Gjog
af/] r]tgf clea[l4 ug{ ;d'bfo :t/df cGt/lqmof sfo{qmd k6s 2 2 100 2 2 100
6 k|zf;lgs vr{ 2 2 100 2 2 100
hDdf 15 15 100 111 111 100
7 P=lh=:jf=-Pr=cfO{=le=P8\;÷P;=l^=cfO{=lgoGq0f_sfo{qmd
1 Pr=cfO{=eL= sfo{qmdsf] lhNnfaf6 ;'kl/e]If0f k6s 12 12 100 49 49 100
2= Pr=cfO{=le= sfo{qmd zzQm agfpg 8\\ofs / 86\; ;ldtL ;alns/0f sfo{qmd k6s 4 0 0 25 0 0
3 86\; / lel;6L k|]if0f k|0ffnL ;alns/0f sfo{qmd k6s 4 0 0 25 0 0
4= P=cf/=6L= ;fO6sf] vr{ k6s 12 12 100 50 50 100
5= P=cf/=6L= ;fO6sf] c:ktfn P8\; Aoa:yfkg ;ldtLsf] 4|dfl;s a}7s :6]zg/L, oftfoft, clkm; ;KnfO{
k6s 6 4 67 26 16 62
6= P=cf/=6L= ;fO6df le=Pr=la=;L= dlxg ;/f]sf/jfnfx?sf] rf]dfl;s a}7s ;+rfng k6s 3 3 100 20 20 100
7= P=cf/=6L= sfpG;n/ kfl/>lds k6s 13 13 100 189 137 72
8 VCT ;+rfng vr{ k6s 12 12 100 51 51 100
9= VCT df 4}}dfl;s ;dLIff a}7s k6s 6 6 100 27 27 100
10= 8\ofsdf ;+rf/ ;fdu|L lasf; / k|sfzg k6s 1 1 100 1 1 100
11 oftfoft ;+rf/ vr{ k6s 12 12 100 38 38 100
12 8\ofsdf lba; dgfpg] vr{ k6s 1 1 100 44 44 100
13 8\ofsaf6 ;xof]uL ;'k/lehg k6s 3 3 100 12 12 100
14 8\ofssf] q}dfl;s ;ldIff a}7s k6s 4 2 50 31 16 52
15 8\\ofssf] sfof{no ;+rfng vr{ k6s 12 12 100 91 91 100
16 lhNnf P8\; k|f]kmfOn tof/L tyf k|of]u k6s 1 1 100 45 45 100
17 8\ofssf] of]hgf tyf k|zf;gsf] 4}dfl;s a}7s vr{ k6s 6 3 50 50 25 50
18 8\ofs sf]l8{g]6/sf] kfl/>flds k6s 13 13 100 322 322 100
qm=;= sfo{qmd÷lqmofsnfkx? ef}lts k|ult lalQo k|ult
OsfO{ nIo k|ult k|ltz
t lalgof]lht
/sd vr{
/sd k|ltzt
19 lk=P[d=l6=l;=6L= ;fO{6 ;+rfng vr{ k6s 12 12 100 14 14 100
20 lk=P[d=l6=l;=6L= 4}dfl;s ;ldIff a}7s k6s 6 2 33 20 20 100
21 :yflgo :t/df Pr=cfO{=eL= tyf P8\; ;DaGwL :jf:Yo lzIff ;fdu|L lasfz ug]{ k6s 1 1 100 20 20 100
hDdf 144 125 87 1150 998 87
gf/fo0fL c~rn cfo'j]{b cf}ifwfno
x]6f}+8f dsjfgk'/ ! jh]6 ljj/0f M–
jflif{s ljlgof]lht jh]6 M–
3167000.00 jfl{if{s vr{ jh]6 M–
s"n rfn' vr{ M–
2821000.00
s"n k'hLut vr{ M–
344781/59 s'n ljlQo k|ult M–
99.96% s'n ef}lts k|ult M–
100% @ k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg-/sd ?=
xhf/df_
qm=
;+= d'Vo d'Vo of]hgf÷ sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt ;d'bfo sfo{ If]q-
uflj;_ OsfO nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
!
cu'jf s[ifsx?nfO{
Joj;flos h8Lj'6L ;DjGwL
sfo{qmd
hgf 10 10 100 10 10 100 h8Lj'6L cu'jf
s[ifsx?
g=kf=÷
uf=lj=;=x?
@ ljBfno cfo'j]{b lzIff
sfo{qmd hgf 310 310 100 15 15 100
sIff ( / !) sf
ljBfyL{x?
g=kf=sf @
j6f
ljBfnox?
#
h]i7 gfu/LsnfO{ lgMz'Ns
:jf:Yo ;+/If0ffTds k~rsd{
/;fog of]u ;]jf
hgf 135 135 100 50 50 100 x]=g=kf= nufot
ljleGg uflj;x?
$ lgMz'Ns :jf:Yo lzlj/
;+rfng hgf 500 503 100.6 130 130 100
dfv{',/ftf]df6],
x]=g=kf= / cf;kf;
%
:tgkfoL cfdfx?sfnflu
b'UwjWb{s cfo'j]{b cf}iflw
ljt/0f-5 dlxgfsf]] nflu_
hgf 107 107 100 31 31 100 x]=g=kf=
^ cf=cf}=x?sfnflu cTofjZos
cfo'j]{b cf}ifwL v/Lb 100 65 65 100 lhNnfe/
& lh=cf=:jf= s]=÷cf}ifwfnosf
nflu cf}ifwL v/Lb j6f 100 105 105 100 lhNnfe/
* :yfgLo h8Lj'6L /f]k0f tyf
nut ;+sng uf]6f 100 100 100 10 10 100
r'0f{ cf}ifwL lgdf{0f 100 46 46 100
(
cfo'j]{lbs dlxnf :jf:Yo
:jo+;]ljsf 5gf}6 tyf
hgr]tgf sfo{qmd
hgf 11 11 100 10 10 100 x]=g=kf=
!) sDkfp08 jfn lgdf{0f 1 1 100 300 300 100
sfo{qmd jh]6 hDdf M– 963000.00
k|zf;lgs jh]6 hDdf M– 2204000.00
s"n jh]6 hDdf M– 3167000.00
dlxnf tyf afnaflnsf sfof{no, dsjfgk'/
ef}lts k|ult !)) Ü
ljlQo k|ult (&=)& Ü
Knfg g]kfn dsjfgk'/
aflif{s k|utL k|lta]bg @)^( / @)&)
qm ; of]hgfsf] gfd Afflif{s lgsf;f ? Afflif{s vr{ ? sfo{qmd ut ah]6 vr{
k|ltzt
1 :jf:Yo 6,508,999 6,508,999 9.35
2 vfg]kfgL, ;/;kmfO{ tyf :jR5tf 19,451,685 19,451,685 27.95
3 cfwf/e"t lzIff 8,366,662 8,366,662 12.02
4 3/w'/L cfly{s ;'/Iff 16,436,930 16,436,930 23.62
5 afn ;'/Iff 12,418,209 12,418,209 17.85
6 afn s]Gb|Lt k|sf]k Aoa:yfkg 6,410,979 6,410,979 9.21
hDdf 69,593,464 69,593,464 100
l;=g+= of]hgfsf] gfd OsfO{ nIo k|utL k|lt;t
lalQo k|utL
sfo{If]q lalgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
%
nfef GjLt
:jf:Yo
1
;'/lIft dft[Tj Pj+
gj hft lz;'
:jf:Yo ;DaGwL
;r]tgf
ue{jtL
dlxnf
;d'x
171 171 100 2,379,942 2,379,942 100 5,509 dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
2 lhDd]jf/ cleefjs
aGgsf nfuL lzIff tflnd 80 80 100 538,865 538,865 100 2,289
dsjfgk'/ lhNnfsf]
Knfg sfo{/t @( uf
la ;
3 a/lyª ;]G6/
l/gf]e];g :jf ;:yf 2 2 100 1,158,542 1,158,542 100 l7ª\ug, ;'sf}/f
4
a/lyª ;]G6/ sf
nfuL cfjZos
;fdfu|L ;xof]u
:jf ;:yf 11 11 100 411,120 411,120 100
r'l/ofdfO{, dfv"{,
lrTnf8, a'9Lrf}/,
dgx/L, u9L,
cfeGHofª, gfd6f/,
l7ª\ug, ;'sf}/f
5
:jf:Yo ;+:yf
Aoa:yfkg ;ldlt
nfO{ tflnd /
;ldltn] u/]sf
:jf ;:yf 8 8 100 200,484 200,484 100 139
xf8Lvf]nf,u9L,
;l/v]t, cfu|f,
ah|af/fxL,
l;=g+= of]hgfsf] gfd OsfO{ nIo k|utL k|lt;t
lalQo k|utL
sfo{If]q lalgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
%
nfef GjLt
sfdsf] ;ldIfdf
;xof]u
/fsl;/f8, lga'jf6f/,
kmfv]n
6 cf}ifwL pkrf/
;xof]u la/fdL 91 91 100 1,357,946 1,357,946 100 91 dsjfgk'/
7
ckfËutf k'g:yfkgf
s]Gb| ;Grfng Pj+
uf la ; :tl/o
ckfËutf ;dGjo
;ldltnfO{ ckfËutf
clwsf/ ;DaGwL
cled"lvs/0f
;xof]u
s]Gb| 9 9 100 427,100 427,100 100 116
gfd6f/, dgx/L,
a'9Lrf}/, ledkm]bL,
lga'jf6f/,
kmfv]n,a;fdf8L
8
ckfËtf
ePsfx?nfO{ ;xfos
;fdfu|L ;xof]u
hgf 5 5 100 35,000 35,000 100 5 dgx/L / gfd6f/
hDdf ? 6,508,999 6,508,999 100
vfg]kfgL, ;/;kmfO{ tyf :R5tf
1
ljBfno vfg]kfgL
tyf ;/;kmfO{{
sfo{qmd
ljBfno 5 5 100 298,093 298,093 100 727 dfv{', d u9L, e}+;],
dgx/L, kbdkf]v/L,
2
vfg]kfgL of]hgf
lgdf{0f / k|flalws
kl/rfng
l:sd 7 7 100
14,085,053 14,085,05
3 100
2,530
bfdg %, gfd6f/ #,
;'sf/f (, /fO{ufp $
-r'g9'+uff / ;fvf6f/_
3
aiff{tsf] kfgL
;Fsngsf nfuL 3}F6f
lgdf{0f
3}F6f 108 108 100 603
dgx/L @ -eftkfª,
bf}lb8f8f_, s'b]vfgL
$, kfb'ª $
4 vfg]kfgL Aoa:yfkg
;DaGwL tfnLd ;xefuL 220 220 100 299,515 299,515 100 220
bfdg %, dgx/L @,
gfd6f/ #, kfn'8 $,
s'n]vfgL $, /fO{ufpF
$ -r'g9'+uff /
;fvf6f/_
5 vfg]kfgL u'0f:t/
cg'udg of]hgf 8 8 100 174,629 174,629 100 50
cfu|f, ledkm]bL, e}+;],
s'n]vfgL, lga'jf6f/,
;l/v]t $ / ^ /
l;:g]/L
6
jftfj/0fLo
;/;kmfO{ / :jR5tf
clea[4Ldf ;xof]u
uf la ; 13 13 100 2,809,395 2,809,395 100 270
s'n]vfgL, l;:g]/L,
kmfv]n, lrTnfË,
cfu|f, uf]ug], bfdg,
kfn'ª=, cfdeGHofª=,
a;fdf8L, dfv'{,
l6:6'ª= / /fOufpF
7
dsjfgk'/ lhNnf
v'Nnf lbzf d'St
If]q 3f]if0fdf ;xof]u
lhNnf 1 1 100 1,785,000 1,785,000 100 dsjfgk'/
hDDff ? 19,451,685 19,451,685 100
cfwf/e't lzIff
1
;fd'bflos lzIff
;r]tgf-k|f/DeLs
afn lasf;_
;d'bfo 20 20 100 148,023 148,023 100 630
kmfv]n, l;:g]/L,
lga'jf6f/, a'9Lrf}/,
Okf, e}+;], lyª\ug,
l;=g+= of]hgfsf] gfd OsfO{ nIo k|utL k|lt;t
lalQo k|utL
sfo{If]q lalgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
%
nfef GjLt
;'sf}/f, dsjfgk'/
u9L, r'l/ofdfO,
kbdkf]v/L, cfu|f,
uf]ug], kfn'ª, bfdg,
gfd6f/, xf8Lvf]nf,
;l/v]t, /fsl;/fª,
dgx/L,
2 lhNnf :tl/o
sfo{qmd ;ldIff sfo{qmd 5 5 100 401,342 401,342 100 dsjfgk'/ lhNnf
3 k|f af la ;ldltnfO
tflnd tflnd 20 20 100 144,777 144,777 100 591
kmfv]n, l;:g]/L,
lga'jf6f/, a'9Lrf}/,
Okf, e}+;], lyª\ug,
;'sf}/f, dsjfgk'/
u9L, r'l/ofdfO,
kbdkf]v/L, gfd6f/,
dfv,'{ l6:6'ª,
s'n]vfgL, s]fu6],
cfdeGHofª,
ah|af/fxL, lrTnfª
4
ECED ;DaGwL
uf la ; :tl/o
cGt/lqmof sfo{qmd uf la ; 10 10 100 94,525 94,525 100 353
kfn'ª, kmfv]n,
l;:g]/L, kbdkf]v/L,
cfu|f, uf]ug],
xf8Lvf]nf,
/fsl;/fª, dgx/L /
lrTnfª
5
k||f= af= la= lgl/If0f
;'k/efOh/
kl/rfng
hgf 12 12 100 1,871,441 1,871,441 100 5,292 dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
6 k||f= af= la= z}lIfs
;fdfu|L s]Gb| 370 370 100 1,128,204 1,128,204 100 5,292
dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
7
>lds Pj+ laif]z
cj:yf ePsf afn
aflnsfnfO{ 5fqa[tL
;xof]u
laBfyL{ 286 286 100 524,978 524,978 100 286 x]6f}8f gu/kflnsf,
8
cfly{s cj:yf
sdhf]/ ePsf
laBfyL{nfO{ 5fqa[tL
;xof]u
laBfyL{ 903 903 100 447,901 447,901 100 903 dfv'{, kmfv]n, bfdg
/ Okf
9
laBfno z}lIfs
;fdfu|L / kmlg{r/
;xof]u
laBfno 4 4 100 55,008 55,008 100 105
r'l/ofdfO{, bfdg,
dgx/L /
cfdeGHofª
10 afn d}qL lzIf0f
lawL ;DaGwL tflnd lzIfs 80 80 100 250,000 250,000 100 80 dsjfgk'/ lhNnf
11
laBfno ef}lts
;'wf/ of]hgf
;Grfngdf k|flalws
;xof]u
k|flalws 6 6 100 1,849,950 1,849,950 100 100 dsjfgk'/ lhNnf
12 la Ao ; sf]
laBfno lgdf{0f hgf 830 830 100 168,020 168,020 100 830 dsjfgk'/ lhNnf
l;=g+= of]hgfsf] gfd OsfO{ nIo k|utL k|lt;t
lalQo k|utL
sfo{If]q lalgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
%
nfef GjLt
k|lqmofdf Ifdtf
clea[4L ;DaGwL
lqmofsnfkx?
13
a}slNks lzIff
>lds
afnaflnsfx?nfO{
sIff 7 7 100 827,977 827,977 100 177 x]6f}8f gu/kflnsfdf
14 eo /lxt lzIff laBfno 5 5 100 454,516 454,516 100 445
afn af]wgL df la
dfv{', a+z uf]kfn lg
df la d u9L, lai0f'
k|f la e}+;], o"jf aif{
u+uf lg df la
dgx/L, o"u r]tgf
k|f la kbdkf]v/L
hDdf ? 8,366,662 8,366,662 100
3/w'/L cfly{s ;'/Iff
1 /];d v]tL -k|flalws
;xof]u_ uf la ; 1 1 100 206,000 206,000 100 51
;l/v]t, sf]u6] /
a'9Lrf}/
2 jx' pb]Zo g;{/L
k'gtfhuL tflnd hgf 14 14 100 62,685 62,685 100 14
s'n]vfgL, dfv'{,
cfu|f, uf]ug]
ah|af/fxL, ;l/v]t,
kfn'8=, gfd6f/ @,
sfu6]] @, lrTnfª,
bfdg / /fsl;/fª
3 ls;fgx?nfO{ s[lif
;DaGwL tflnd hgf
60
8 608 100 1,134,485 1,134,485 100 608
Knfg sfo{/t @( uf
la ;
4 ls;fgx?nfO{ lap
lahg ;xof]u hgf 310 310 100 1,118,467 1,118,467 100 310
a'9Lrf}/, Okf,
lyª\ug, ;'sf}/f,
kfn'ª, /fsl;/fª,
dgx/L, , sf]u6],,
kmfk/af/L, a]ltgL /
/fO{ufpF
5 lz+rfO{sfnfuL s'nf]
dd{t ;xof]u ;+Vof 4 4 100 449,998 449,998 100 147
kfn'ª, kmfk/af/L /
gfd6f/,
6
u|fld0f kz' :jf:Yo
sfo{stf{nfO{ % lbg]
k'g tfhuL tflnd,
hgf 16 16 100 72,794 72,794 100 16
lga'jf6f/, bfdg,
gfd6f/, ;l/v]t /
/fsl;/fª,
cfdeGHofª, lrTnfª,
sf]u6], cfu|f,
ledkm]bL, ;'sf}/f,
kbdkf]v/L, dgx/L,
l6:6'ª, xf8Lvf]nf,
uf]ug, l7ªug, e};],
7 ;fgf kz" kfng
;xof]u kz'
34
8 348 100 1,522,868 1,522,868 100 120
uf]ug], bfdg, dgx/L,
kfn'ª, gfd6f/,
8 kz' :jf:Yo ;]jf kz' 34
8 348 100 164,310 164,310 100 120
9 >lds
afnaflnsfx?sf] ;+:yf 1 1 100 243,896 243,896 100 686 x]6f}8f gu/kflndf
l;=g+= of]hgfsf] gfd OsfO{ nIo k|utL k|lt;t
lalQo k|utL
sfo{If]q lalgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
%
nfef GjLt
art sfo{qmd
;xlhs/0f
10
s[lif lasf;
;ldltsf] +u7g Pj+
Ifdtf clea[4L
tflnd
uf la ; 33 33 100 395,668 395,668 100 169 Knfg sfo{/t #@ uf
la ;
11
dlxnf ;xsf/L
k|a4{gsf nfuL
;xof]u
;xsf/L 34 34 100 3,822,680 3,822,680 100 28,05
4
Knfg sfo{/t uf la
;x?
12
cfly{s cj:yf
sdhf]/ ePsf /
laz]if kl/l:yltdf
ePsf dlxnf Pj+
k'?ifx?nfO
AofazfoLs tflnd
hgf 10
4 104 100 1,867,177 1,867,177 100 104
Knfg sfo{/t #@ uf
la ; x?
13 Aoazfo yfngL /
k|4{g ;DaGwL tflnd hgf
1,0
81
1,08
1 100 1,277,575 1,277,575 100 1,081
Knfg sfo{/t #@ uf
la ; x?
14 Aoazfo yfngL sf
nfuL ;xof]u hgf 326 326 100 3,868,327 3,868,327 100 326
Knfg sfo{/t #@ uf
la ; x?
15 ahf/Ls/0f lasf;
df ;xof]u ;xof]u 1 1 100 230,000 230,000 100 180 kfn'ª
hDdf ? 16,436,930 16,436,930 100
afn;'/Iff tyf ;xeflutf
1
o'jf tyf
afnSnax?sf]
;+yfut lasf;df
;xof]u
Snax? 224 224 100 2,718,871 2,718,871 100 2,283 dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
2
kfl/jfl/s ;r]tgf
tyf ;'gf}nf]
eljiosf] 5gf]6
sfo{qmd
;];g 56 56 100 2,239,214 2,239,214 100 1,040
/fO{ufpF, kmfk/af/L,
a]tLgL, cfu|f, uf]ug],
bfdg, kfn'ª,
ah|af/fxL, lrTnfª, ,
dgx/L, ;/Lv]t,
/fsl;/fª, a;fdf8L,
xf8Lvf]nf, x]6f}+8f
3 afn klqsf k|sfzg k|sfzg 17 17 100 111,247 111,247 100 1,556 dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
4 n}+lus ;r]tgf kl/of]hgf 386 386 100 2,268,097 2,268,097 100 5,799 dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
5
afn aflnsf,
cleefjs /
;d'bfosf
dflg;x?df afn
clwsf/ ;DaGwL
;r]tgf
hgf 3,0
88
3,08
8 100 1,057,824 1,057,824 100 1,775
dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
6
/fi6Lo / cGt/fli6o
k|fjwfgx?df
clwsf/afxs /
st{AokfnsnfO
kl/of]hgf 136 136 100 1,842,022 1,842,022 100 3,252 dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
l;=g+= of]hgfsf] gfd OsfO{ nIo k|utL k|lt;t
lalQo k|utL
sfo{If]q lalgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
%
nfef GjLt
hfgsf/L Pj+
;r]tgf clea[4L
7
sl7g kl/l:ytLdf
/x]sf afn
aflnsfx?nfO{
;xof]u
kl/of]hgf 30 30 100 900,147 900,147 100 140 r'l/ofdfO{, kfn'ª,
dgx/L / x]6f}8f
8 zfGtL lzIff cleofg 1 1 100 20,000 20,000 100
9 hGd btf{ afn
aflnsf 324 324 100 73,222 73,222 100 252
s'n]vfgL, l;:g]/L,
gfd6f/, kmfv]n,
uf]ug], ;l/v]t /
kfn'ª
10 d aflnsf ePsLn]
cleofg kl/of]hgf 7 7 100 100,000 100,000 100
dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
11 afn cltl/St
lqmofsnfk k6s 29 29 100 1,087,565 1,087,565 100 2,175
dsjfgk'/ lhNnf
Knfg sfo{If]q
hDdf ? 12,418,209 11,340,644 100
afn s]Gb|Lt hf]lvd Aoa:yfkg
1
jfn s]Gb|Lt k|sf]k
hf]lvd Go"lgs/0f
;DaGwL ;d'bfodf
Ifdtf clea[4L
uf la ;/ g kf /
laBfnox?
10/ 11
10 / 11
100 6,295,967 6,295,967 100 1,169
;l/v]t, dgx/L,
xfl8vf]nf,
a;fdf8L,cfde~Hof+
u, e};], ledkm]bL,
gfd6f/, kfn'ª /
cfu|f uflj; tyf
x]6f}8f gu/kflnsf
2
lakb k"a{tof/L tyf
k|ltsfo{ of]hgf
lgdf{0fdf ;xlhs/0f
of]hgf 1 1 100 115,012 115,012 100 84
dsjfgk'/ lhNnf
b}jL k|sf]k p4f/
;ldltsf
kbflwsf/Lx?, lhNnf
k|zf;g sfof{no,
lhlj;, gLlh If]q
tyf u}/ ;/sf/L
If]qsf k|ltlglwx?
hDdf ? 6,410,979 6,410,979 100
s'n hDdf 69,593,464 69,593,464
afn sNof0f ;dfh, dsjfgk'/
ah]6 ljj/0f
aflif{s ljlgof]lht ah]6 -?=xhf/df_ M &%=#&
sfo{s|d vr{ -?=xhf/df_ M &%=#&
s'n ljlQo k|ult -?=xhf/df_ M !))
k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg -/sd ?=xhf/df_
s|=;+= Df'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
Eff}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo sfo{ If]q-uflj;_
O{sfO{ nIo Kf|ult Kf|ltzt ljlgof]lht
/sd Vfr{
/sd Vfr{
k|ltzt != Aoaxf/ kl/at{gsf]
nflu ;~rf/ sfo{qmd -
dlxnf ;d"xdf
kmf]N8/sf] ;xfotfn]
afn clwsf/ tyf
dlxnf xs clwsf/ jf/]
;r]tgf hfu[t ug]{ _
s]Gb| *$ *$ !)) dgxl/,a;fdfl8,
xfl8vf]nf,;l/v]t
/flS;/fª,
/fO{ufp,kmfk/afl/,
a]ltlg ul/ *
uf=la=;= Knfg
dsjfgk‘/sf]
;xof]udf . @= ;'gf}nf] eljiosf] 5gf}6
sfo{qmd !! – !(
jif{sf lszf]/ lszf]/Ldf
nlIft sfo{qmd_
%lszf]/,%)lszf]l/ / !
ldl>t
s]Gb| %^| %^| !)) *^%
lszf]/ &%
lszf]l/ &()
cfu|f,uf]ug],lrTnfª,ah|
af/flx,dgxl/,a;fdfl8
,xfl8vf]nf,;l/v]t
/flS;/fª, bfdg,
kfn'ª,/fO{ufp,kmfk/afl
/,a]ltlg ul/
!$uf=la=;= Knfg
dsjfgk‘/sf]
;xof]udf $ ;z:q kmf}h cyjf
;z:q ;d'x ;“u
cfa4 Pj+ ;z:q 4Gb
af6 k|efljt
afnaflnsfx?sf]
k'gMPlss/0f sfo{s|d
$=! 4G4df cfa4 , k|efljt,
hf]lvd tyf
alx{udgaf6
cfPsfx?nfO{
afnaflnsfx?nfO{
Kf'g{ Plss/0fsf nflu
;xof]u sfo{qmd-
cf}krfl/s lzIff .
hgf %& Hfgf
nfO{
lzIff
;xof]u
%& hgf
afnaflnsf
nfeflGjt
!)) $)$ . $)$ . !))
$=@ Nf}lus ;xof]u hgf # hgf # hgf !)) #). #). !))
$=# cfod ‘ns sfo{qmd hgf !) hgf !) hgf !)) !) . !). !))
$=$ 4G4df cfa4 , k|efljt,
hf]lvd tyf alx{udg
jfnjflnsfsf] cg ‘udg
tyf kmnf]ck
hgf %& hgf !)) %!=&. %!=&. !))
s|=;+= Df'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
Eff}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo sfo{ If]q-uflj;_
O{sfO{ nIo Kf|ult Kf|ltzt ljlgof]lht
/sd Vfr{
/sd Vfr{
k|ltzt $=% Dfgf];fdflhs ;xof]u !)) !!(. !!(. !))
$=^ l;kmfl/; ;+oGq !)) @). @). !))
$=& zflGt lgdf{0f !)) !!). !!). !))
% lgs[i6 afn>d
Go"GfLs/0f -HOPE_ kl/of]hgf
%=! afnSna u7g Pj+
afnclwsf/ ;DalGw
cled"vLs/0f sfo{qmd
tyf :6]zg/L ;fdfu|L
;xof]u, cltl/St
qm[ofsnfk ;+rfngfy{
k'/:sf/ ;xof]u, a'n]6Lg
k|sfzg
j6f @^ @^ !)) >lds
afnaflnsf,
/f]huf/bftf
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=@ >lds afnaflnsfx?sf]
>f]ts]Gb| ;fdfu|L
;xof]u -;fO{sn,
k':ts, sfk]{6, sDKo'6/
/ ;]lg6/L ;fdfu|Lx?_
s]Gb| # # !)) >lds
afnaflnsf
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=# >lds afnaflnsfx?sf]
>f]ts]Gb| :yfkgf -
lah'nL, kfgL, kmlg{r/,
:6]zg/L_
s]Gb| # # !)) >lds
afnaflnsf
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=$ dfl;s a}7s vr{ k6s !@ !@ !)) HOPE sd{rf/L
tyf
sfo{;ldtL
%=% BLOP s]Gb| ;+rfng vr{ s]Gb| @ @ !)) >lds lszf]/,
lszf]/L
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=^ /f]huf/bftfx?nfO{
lhNnf :t/Lo
afnclwsf/ ;DalGw
cledvLs/0f sfo{qmd
j6f $ $ !)) /f]huf/bftf,
cleefjs,
;/sf/L tyf
u}/;/sf/L
;+:yf, >lds
afnaflnsf
cflb
;/f]sf/jfnfx?
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=& afnaflnsfx?nfO{
Joj;fo 5gf}6 tyf
ahf/ Joj:yfkg
;DjlGw % lbg] tfnLd
r/0f @ @ !)) >lds
afnaflnsf
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=* >lds afnaflsfsf
k/Ljf/nfO{ cfod'ns
sfo{df ;xof]u
k|lt !* !* !)) >lds
afnaflnsf
s|=;+= Df'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
Eff}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo sfo{ If]q-uflj;_
O{sfO{ nIo Kf|ult Kf|ltzt ljlgof]lht
/sd Vfr{
/sd Vfr{
k|ltzt tyf ;DalGwt
k/Ljf/
%=( 5fqj[tL ;xof]u hgf @!) @!) !)) >lds
afnaflnsf
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=!) :j/f]huf/ l;k d'ns
tflnd
hgf !! !! !)) >lds
afnaflnsf
x]6f}+8f gu/kflnsf
%=& 6\o";g ;xof]u ;Vof+ () () !)) >lds
afnaflnsfx?
x]6f}+df gu/kflnsf
%=* p4f/ ul/Psf
jfnjflnsf
hgf # # !)) ;d'bfo,
afnaflnsf,
/f]huf/bftf
x]6f}+df gu/kflnsf
%=( a}slNks lzIff TOT
l/km\];/ tflnd
k6s ) ) ;xhstf{x?
xf]k k/Lof]hgf
%=!) j}slNks lzIff sIff
:yfkgf
s]Gb| @ @ !)) >lds
afnaflnsfx?
x]6f}+df gu/kflnsf
%=!! :ynut cjnf]sg e|d0f k6s $ $ !)) ;d'bfo,
afnaflnsf,
/f]huf/bftf
x]6f}+df gu/kflnsf
%=!@ cf}krfl/s lzIff
5fqj[lQ ;xof]u
hgf @!) @!) !)) >lds
afnaflnsfx?
x]6f}+df gu/kflnsf
%=!# l;kd"ns tflnd
;xof]u
hgf !@ !@ !)) >lds
afnaflnsfx?
x]6f}+df gu/kflnsf
%=!$ afnaflnsfx?nfO{ art
tyf n]vf Joj:yfkg
;DalGw @ lbg] tflnd
Pj+ 5kfO{ vr{
k6s & & !)) afnSnadf
cfaWb >lds
afnaflnsf
x]6f}+8f gu/kflnsf
ljwfyL{ hfu/0f d~r -ljhfd_, dsjfgk'/
ah]6 ljj/0f M—
Afflif{s ljlgof]lht ah]6 -?= xhf/df_ M— @****$&.))
sfo{s|d ah]6{ -?= xhf/df_ M— @****$&.))
lgsf;f -?= xhf/df_ M— @****$&.))
sfo{s|d vr{ -?= xhf/df_ M— @&$$$.)%
ljlqo k|ult -?= xhf/df_ M— (%
k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg M—
qm=;+ d'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult-/sd ? xhf/df_ nfeflGjt ;d'bfo
sfo{ If]q Osf
O nYo
k|ul
t
K|ltz
t
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|lt
zt
;+s|
ldt
K|fef
ljt
Hff]lvd
;d"x cGo hDdf
1 Comprehensive Package of Services For IDUS
@@@@.** @@)!#^ &^
1.1 Client enrolment
hgf 80 98 123 94 ($ x]=g=kf= /
To;sf]
cf;kf;df
/x]sf]
uf=lj=;
x?
1.2 Staff Meeting Jf6f 12 12 100 !!( !!(
School Orientation
Jf6f * * !)) @)@ @)@
Target Group Meeting
Jf6f $ $ !)) $% $%
Peer Educator Meeting
Jf6f !@ !@ !)) !@) !@)
Community and Family Orientation
Jf6f $ $ !)) !! !@ @* %!
Police Orientation
Jf6f # # !)) (^ (^
DIC Management Meeting
Jf6f # # !)) #^
Capacity Enhance to staff
Jf6f ! ! !)) !) !)
DACC/Stakeholder Meeting
Jf6f @ @ !)) * # @# #$
Day celebration
Jf6f $ $ !))
Syringe Out Jf6f #*)
))
$#(
^&
!!^ @%)
)
@%))
Syringe In Jf6f #*)
))
$!#
@(
($
Condom Distribution
Jf6f !))
))
!&)
#(
!&)
IEC Material Distribution
Jf6f @%)
)
@(^
$
!!*
@ Condom Promotion
Jf6f # # ^& $!.!!% $).#$ ^& ^& ^&
qm=;+ d'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult-/sd ? xhf/df_ nfeflGjt ;d'bfo
sfo{ If]q Osf
O nYo
k|ul
t
K|ltz
t
ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|lt
zt
;+s|
ldt
K|fef
ljt
Hff]lvd
;d"x cGo hDdf
# Testing &Counseling
hgf ^) &$ !@# !@) !!* %) %%
$ Care &Supporting
hgf $(*.*%% $(#.&* *)
New Enrollment
!#% !^) !!& !%* !%*
Local Level Stakeholder Meeting
Jf6f # # !)) * !! $ @$ $&
Lively Hood meeting
Jf6f ! ! !)) @ * !)
;fd'bflos ;xof]u ;+u7g g]kfn -sf];fg_
;+lIfKt k|ult k|ltj]bg
qm=
;+ d'Vo of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|utL ljlQo k|ult nfeflGjt ;d'bfo
O{sfO nIo k|utL ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt dlxnf k'?if hDdf
!= ;d'xsf ;b:ox?nfO{ kl/rfng ;d'x !!) !!) ) ) ) @#@! ) @#@!
@= k|hgg\ :jf:Yo / vf]k af/] ) ) ) #&^^ !&*% %%%!
#= Uflj; :tl/o a}7stflnd ;'zf;g_ @$@ @$@ !)) @*% )
$= a}7s a}7s % % @@ @@ !)) #*% !%! %#^
%= ;ft lalzi6 tflnd a}7s #) #) @&% @&% !)) &^! ) &^!
^= dlxnf clwsf/df ;fdflhs hgr]tgf a}7s $) $) ^^ ^^ !)) $%& !*) ^#&
&= lzIfs tflnd tflnd ! ! !!) !!) !)) $# !@ %%
*= k|efsf/L g]t[TjnfO{ tflnd tflnd ! ! @& @& !)) @( ^ #%
(= Pg= lh=cf]=/ l;= lj=cf]=nfO{ tflnd tflnd ! ! @& @& !)) !^ !$ #)
!)= ;d'xsf] pk:lyltdf j8f :tl/o k/fdz{
tflnd
uflj; !( !( ) ) ) @*% ) @*%
!! lhNnf :tl/o ;Dd]ng a}7s ! ! !(* !(* !)) &( @& !)^
!@= /fp08 6]an a}7s ;/f]sf/jfnf;+u 5nkmn a}7s ! ! !$# !$# !)) @% #) %%
!#= ljBfno egf{ cleofg a}7s ! ! !% !% !)) #( #& &^
!$= Affn Snj tflnd Ufflj; @) @) #* #* !)) %)% ##) *#%
!%= lszf]/fj:yfnfO{ k|hgg :jf:Yo ;DalGw
tflnd =Vidio Show. tflnd @ @ !^% !^% !)) ^# ) ^#
!^= o'jfsf] nflu cfo cfh{g ;DalGw tflnd JolQm %* %* @@) @@) !)) %& ! %*
!&= :jf:Yo lzlj/ lzlj/ @ @ (( (( !)) ##& !@@ $%(
!*= hgr]tgf sfo{s|d-Video show=_ @) @) ^)) !%) &%)
!(= ue{jlt dlxnfnfO{ kmnf]ck Nee based
Medicine ANC/PNC Mother and Child.
ue{jlt !$$
)
!$$
)
%% %% !)) !$$% ) !$$%
@)= afnaflnsfnfO{ vf]k afnaflnsf ) ) ) !%)) !%@! #)@!
@!= SEC afnaflnsfnfO{ ;xof]u SEC @) @) @@) @@) !)) @)* @$! $$(
@@= Legal aid ;xof]u JolQm !^ ** ** !)) !! ) !!
@#= hDdf @)!) @)!) !)) !&,^*@
@$ ckf·afnjfnLsf ;xof]u sfo{qmd AffnafnLsf !%) !%) !)) @^ !( $%
hDdf @!^) @!^) !)) !&&@&
l;ljg g]kfn, dsjfgk'/
qm=
;+=
cfof]hgf÷sfo{qmdsf] gfd sfof{Gjog
:yn
PsfO{ kl/0ffd /sd ?=
xhf/df
s}lkmot
! lgz'Nam 6]lnkmf]g g=_
!)(* -bz –gf} –cf7_
dsjfgk'/ ! $(($ j6f
kmf]g cfPsf]
h;dWo] afns
#(@ / aflnsf
#)* u/L hDdf
&)) hgfn]
cfk}m kmf]g
u/]sf
!% @)^^ c;f/ @% - * h'nfO, @))(_ ut] b]lv
lgz'Ns kmf]g g+= !)(* sf] z'?jft, of] gDj/
g]kfn ;/sf/ dlxnf tyf ;dfh sNof0f
dGqfno, g]kfn 6]lnsdsf] ;xsfo{df l;ljg
g]kfnn] ;+rfng u/]sf] . x]6f}8f l:yt afn
x]NknfOgdf !@ j6f lhNnf -dsjfgk'/, lrtjg,
af/f, k;f{, /f}tx6, ;nf{xL, l;Gw'nL, dxf]Q/L,
wg'iff, /fd]5fk, bf]nvf, cf]vn9'Íf , gjnk/f;L_
af6 6]lnkmf]g cfpg] ub{5 .
@ x/fPsf / km]nf k/]sf
afnaflnsf ;DalGw ;]jf
dsjfgk'/ #@ hgf afns
/ !@ hgf
aflnsf u/L
hDdf $$ hgf
!@) x/fPsf afnaflnsfx?sf] vf]hL ug]{ /
e]l6Psfx?nfO{ ;+/If0f u/L k'g{:yfkgf ug]{ .
# p4f/ uf8L dsjfgk'/ ! j6f #& hgf afns / !% hgf aflnsf u/L hDdf %@ hgf
!)) ljz]if ul/ afnaflnsfsf] :jf:Yo pkrf/, p4f/, kfl/jfl/s k'g{:yfkgf, afnclwsf/ cg'udg tyf :yfgfGt/0fsf] nfuL k|of]u x'g]
$ cfktsflng af; x]6f}8f gu/kflnsf
! %^ hgf afns / @! Hfgf aflnsf u/L hDdf && hgf
@#@ Affnaflnsfx? cfktljktdf k/]sf, km]nf k/]sf, k/fdz{ lbO /fVg k/]df, tTsfnsf] nflu af;sf] h?/L ePsf hf]lvdk'0f{ ca:yfaf6 arfpg' kg]{ ePdf of] ;]jf lbOG5 .
% K|ffylds pkrf/ tyf :jf:Yo ;]jf
dsjfgk'/ !# hgf afns / ^ hgf aflnsf u/L hDdf !(
hgf
#) hgf %) ljz]if ul/ clt ljkGg k/Ljf/sf afnaflnsfx?nfO{ ;xof]u x'g]
^ sfg'gL ;xof]u tyf dWo:ytf
dsjfgk'/ * hgf afns / & hgf aflnsf u/L hDdf !%
hgf
!) ljleGg ;+3;:yf tyf ;/sf/L lgsfox?;“u ;dGjo kZrft ;xof]u ul/g] .
& cfktsflng /fxt dsjfgk'/ % hgf afns / ^ hgf aflnsf u/L hDdf !!
hgf
%) cfjZostf cg';f/ nQf sk8f, vfBfGg, cfsl:ds :jf:Yo pkrf/ tTsfn p4f/ Pj+ z}lIfs ;xof]u o; cGtu{t ;xof]u ul/G5 .
* Affnclwsf/ cg'udg Pj+ :ynut e|d0f
#) Affnlx+;f,oftgf,k|x/L lx/f;t cg'udg, h]ndf /x]sf afnaflnsfx?, afnlaHofO cflb;Fu ;DalGwt 36gfx? .
( afnclwsf/ ;DalGw ;r]tgf Pj+ !)(* sf] hfgsf/L
$) !@)) hgf
%) ljleGg afn Snj, o'jf Nsj, tyf ljwfyL{ cGo ;d'xx?nfO{ hfgsf/L u/fOg] .
!) ;z:q, kmf}h cyjf ;z:q ;d"x;Fu cfa4 afnaflnsfsf] nflu sfo{qmd -CAAFAG)
dsjfgk'/ $) hgf $)) z}lIfs ;xof]u , cfocfh{g, ;Lk ;DalGw ;xof]u
!! z}lIfs ;xof]u sfo{qmd dsjfgk'/ !@@ hgf !&@ clt hf]lvd kl/l:yltdf k/]sf, afn>d ug{ afWo, zf]if0fdf k/]sf, kl/jf/n] jf:tf gug]{ Pj+ kl/ToQm
qm=
;+=
cfof]hgf÷sfo{qmdsf] gfd sfof{Gjog
:yn
PsfO{ kl/0ffd /sd ?=
xhf/df
s}lkmot
- aflnsf tyf lszf]/Lsfo{qmd cGt{ut_
clt ljkGg kl/jf/sf afns, aflnsf tyf lszf]/Lx?sf] nflu -& hgf lszf]/LnfO{ !! / !@ sIffdf , !!^ hgfnfO{ dflj tx;Dd ;xof]u _
!@ s= Affnljsf; s]Gb|sf ;xhstf{x?sf] nflu tflnd v=Affnljsf; s]Gb| Joj:yfkgsf nfuL ef}lts ;xof]u ,,
xl6of / xgf{df8L xl6of / xgf{df8L
! !! j6f s]Gb|
@@ $) !)(
xl6of / xgf{dfl8sf ;j} afn ljsf; s]Gb|sf ;xhstf{x?nfO{ # lbg] afn ljsf; ;DaGWfL tflnd xl6of uflj;sf ( j6f / @ j6f xgf{df8L Affnljsf; s]Gbx?nfO{ sIff sf]7f Joj:yfkgsf] nflu sfk]{6, e‘O{ vf6 dd{t Hofnf , ls8 aS;, tyf tLg j6f s]Gb|nfO{ sg{/ Joj:yfkgsf] nflu ¥ofs ;xof]u . xl6ofsf ^ j6f Ol;l8 s]Gb|df ^ l;sfO{sf s'gfsf ;fdu|L ;DalGw lrqx?sf] leQ]n]vg, JolQmut :jf:Yo tyf ;/;kmfO{ k|j4{gsf nflu JolQmut ;/;kmfO{sf ;fdu|Lx? ;xof]u .
!# 6\o";g sfo{qmd ,,
xl6of, xgf{df8L, /
x]6f}+8f
!! j6f ;]G6/ @@) hgf #%@ ljz]if u/L of] sfo{qmd afflnsf tyf lszf]/Lx?nfO{ lzIffdf kx'“r clej[l4 ug]{ p2]Zo /x]sf] . !! hgf ±@ cWoog/t lszf]/Lx?nfO{ 6\o';g ;xhstf{sf] ?kdf /f]huf/ / #)) hgf k|f= lj= df cWoog/t ljBfyL{x?df nlIft .
!$ lszf]/L clwsf/ ;DalGw ;r]tgf sfo{qmd ,,
,, #) k6s ()) hgf #)) lszf]/ lszf]/L ;d'xsf ;b:o,;/sf/L ,u}/;/sf/L,lszf]/L ;d'x,o'jfNsj,gful/s ;dfhsf k|ltlgwLx?,cleefjs tyf ;/f]sf/jfnfx?sf] nflu, leQ] n]vg ;fy} /]l8of] sfo{qmd lszf]/L cfjfh klg ;+rfng .
!% kf]i6/, kDKn]6, :6Ls/, Sofn]G8/ tyf afnaflnsf;“u ;DalGwt k':tsx? ljt/0f
@) dsjfgk'/ lhNNffsf clwsf+z ljBfno tyf ;+3;:yf Nsjdf k'¥ofOg] .
!^ lzIfssf] nflu afnclwsf/ / lszf]/L clwsf/ ;DaGwL @ lbg] tflnd .
! k6s #) $) xl6of / xgf{df8L uflj;sf ;Dk"0f{ ;fd'bflos / ;+:yfut ljBfnosf lzIfsx?sf] nflu .
!& o'jf / l;h{gfTds 4G4 ?kfGt/0f ;DalGw o'jf nlIft ;r]tgf sfo{qmd
$ k6s !#( k|lzIfs k|lzIf0f tflnd, o'jf / l;h{gfTds 4G4 ?kfGt/0f ;DalGw tflnd, lel8of] 8s'd]lG6«, ;8s gf6s –sfo{qmd o'jf o'lkm8 dsjfgk'/n] ;+rfng ul//x]sf], of] kl/of]hgf l;ljg g]kfnn] ;xof]u u/]sf] .
!* afnaflnsfsf] cfktsflng /fxt, k/fdz{, cfjf; tyf k'g:yf{kgf
%) hgf !%) x]6f}8f gu/kflnsf4f/f ;xof]usf] nflu k|:tfljt
hDdf @#%&
blnt dlxnf ;+3, lhNnf zfvf dsjfgk'/
jh]6 ljj/0f—
jflif{s ljlgof]lht jh]6 -?= xhf/df_ %^$
;~rfng vr{-?= xhf/df_ @$)
sfo{qmd vr{ -?= xhf/df_ #@$
ljlQo k|utL -?= xhf/df_ ==========
k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg -/sd ?= xhf/df_
qm=
;+=
sfo{qmd
k|utL ljQLo k|utL nfeflGjt
;d'bfos
sfo{ If]q÷ uflj; j8f
g+= OsfO{ nIo k|utL k|ltzt ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
! ;fdflhs tyf
/fhlglts kl/rfng
,dfgj clwsf/ tyf
zflGt lgdf{0f k|s[of
ljifos @ lbjl;o
tflnd
j6f # # !)) !&)))) !&)))).– zt
k|ltzt
blnt
;d'bfo
!& j6f uflj; /
gu/kflnsf .
@ cGt/fli6«o >dLs
dlxnf lbjz ljleGg
sfo{qmd u/]/ ;DkGg
k6s ! ! !)) !!(**.– !!(**.– ztk|ltzt dlxnfx? kbdkf]v/L uflj;
$ Afrt ;d"x u7g j6f $ $ !)) *!&).– *!&).– ztk|ltzt blnt
dlxnf /
k'?if
x]6f}8f !!, gfd6f/ #/
%, lgj'jf6f/# /
^,cfde~HofË # / $
% Afrt ;d'x kl/rfng j6f ## ## !)) — ========= ztk|ltzt blnt
dlxnf
kmfk/jf/L %, 5ltjg
* xgf{df8L #,xl6of
#,%,& ,*,(,^ ,rl/ofdfO
@{ ,kbdkf]v/L !,%,
dgx/L # ,a;fdf8L %
e};] # / ,&,
ledkm]bL,@.,#,$,%
lrTnfË %,^ x]6f}8f #,
$,*,^,!) / !!
xfFl8vf]nf %
cfde~HofË #,$
lgj'jf6f/ #,^ gfd6f/
#,% / x]6f}8f !! u9L $
^ dlxnf lx+;f, n}lus
tyf hflto lje]b
lj?4 k}/jL
j6f – * !)) ============ ============== ztk|ltzt blnt
tyf u}/
blnt
dlxnf
dsjfgk'/
!))
* ;fIf/f]Q/ sIff
;~rfng
j6f @ !)) !^))).– !^))).– ztk|ltzt blnt /
u}/ blnt
dlxnf
xl6of % / j;fdf8L %
( blnt dlxnfsf nflu
cfocfh{g sfo{qmd
j6f # !)) ^)))).– ^)))).– ztk|ltzt blnt
;d'bfo
x]6f}8f *, ;l/v]t
uflj; / xfFl8vf]nf %
!) bjfj ;d'x kl/rfng j6f # # !)) @)%%).– @)%%).– ztk|ltzt blnt u}/
blnt
;d'bfo
x]6f}8f, kbdkf]v/L /
xl6of uflj;
qm=
;+=
sfo{qmd
k|utL ljQLo k|utL nfeflGjt
;d'bfos
sfo{ If]q÷ uflj; j8f
g+= OsfO{ nIo k|utL k|ltzt ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
!@ :yflgo >f]t ;fwg
tyf lgsfodf blnt
dlxnfsf] kx'Fr /
;xeflutf ljifos
cGt/s[of sfo{qmd .
k6s ! ! !)) !%(*#.– !%(*#.– ztk|ltzt blnt
;d'bfo
X]6f}8f
!# nljË lelh6 j6f ^ ^ !)) @!(#%.– blnt
tyf u}/
blnt
dlxnf /
k'?ifx?
!$ ;dGjo !# !)) blnt
dlxnfx?
_ – 6k/L lgdf{0f tflnd
– xft] xflhof/L tflnd
– zf}rfno lgdf0f tyf
;/;kmfO{ ;DaGwL
;r]tgf
– l;nfO{ s6fO{ tflnd
pknAw
–5fqj[lQsf] tyf
lgz'Ns lzIffsf] nflu
kxn .
– ^ hgf blnt
jfnjflnsfnfO{ lgz'Ns
pkrf/sf] Joj:yf
!)) –lhNnfjg sfof{no;+u ;dGjo u/]/
– 3/]n' tyf ;fgf ]pBf]u sfof{no;+u
;dGjo u/]/
– dfOtL g]kfn, l;kljsf; tflnd
s]Gb|, /fli6«o blnt cfof]u;+u;dGjo
u/]/ .
– /fli6«o blnt cfof]u / pRr
dfBlds lzIff kl/ifb tyf ljleGg
ljBfno;+u ;dGjo;+u ;dGjo u/]/ .
– l;ljg x]NknfO{g;+u ;dGjo u/]/ .
–
blnt
dlxnf,
k'?if tyf
jfnjfln
sfx? .
dsjfgk'/
!^ /\ofnL k6s Blnt
dlxnf
tyf
k'?ifx?
ljleGg uflj;x?
!( ;xsf/L u7g – ! blnt
dlxnfx?
x]6f}8f
hDdf /sd ? #@$^@^.–cIf]/]kL ltg nfv rf}lj; xhf/ 5 ;o
5lJj; ?k}Fof dfq .
>L lzIff tfnLd tyf ;fd'bflos ;]jf-g]kfn -Ol6P;;L-g]kfn_
! ah]6 ljj/0f
M
jflif{s ljlgof]lht ah]6 -?= xhf/df_ M ###
jflif{s vr{ /sdM -?=xhf/df _ M 28,62
s'n ljQLo k|ult -k|ltzt_ M 62.21
s'n rfn' vr{ -?= xhf/df_ M 4,16
s'n ef}lts k|ult -k|ltzt_ M 69.87
s'n k"+lhut vr{ -?= xhf/df_ M 24,46 @ ;+lIfKt k|ult k|ltj]bg M
qm=;+= d"Vo d'Vo of]hgf / sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult -ah]6 ?=xhf/df_ nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult % ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd vr{ %
1 ;Ldfkfl/ Pr=cfO{=eL= P8\;
sfo{qmd -k|yd efu_
1.1 Pr=cfO{=eL= hgr]tgf M
ck|jf;L, j}b]lzs /f]huf/,
dfWolds tx ljwfyL{
hgf
800 1003 125.38 65 63 96.92 1003
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
1.2 Pr=cfO{=eL ;+qmldt tyf
k|efljtnfO{ x]/rfx tyf
;xfotf
hgf
200 230 115.00 15 16
106.67 230
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
1.3 Pr=cfO{=eL= ;+qmldtx?sf]
;d"x ;alns/0f
;d"x 3 3
100.00
23
14
60.87 20
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
1.4 ;+qmldtnfO{ hLljsf]kfh{g
;xfotf
hgf 15 20
133.33
18
19
105.56 20
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
1.5 ;+qmldt afnaflnsfnfO{
z}lIfs ;xof]u
hgf 2 2
100.00
8
8
100 2
x]6f}+8f
1.6 8\ofs,uf=lj=;=,lh=lj=;=tyf
cGo ;+u ;dGjo
a}7s 5 10
200.00
2
1
50 10
x]6f}+8f
1.7 lhNnf ;djGostf{ hgf 1 1 100.00 196 196 100 1 x]6f}+8f
1.8 ;xhstf{ hgf 2 2 100.00 154 154 100 2 x]6f}+8f, kbdkf]v/L
1.9 ljQLo ;xfos hgf 1 1 100.00 70 70 100 1 kbdkf]v/L
1.10 k|zf;lgs vr{ M 110 109 99.09
s'n M 1029 1272 123.62 661 650 98.34 1289 2 ;Ldfkfl/ Pr=cfO{=eL= P8\;
sfo{qmd -bf]>f] efu_
2.1 Pr=cfO{=eL= hgr]tgf M
dfWolds tx ljwfyL{
hgf 800 328 41 16 3 18.75 328
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.2 ck|jf;L sfdbf/ tyf
kl/jf/df hgr]tgf j[l4
sfo{qmd
hgf
800 54 7 55 2 3.64 54
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.3 le=;L=6L=sf] nflu l;kmfl/z
clej[l4
hgf 15 5 33 7 2 28.57 5
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.4 le=;L=6L=sf] nflu tfs]tf k6s 4 1 25 2 1 50.00 1 kbdkf]v/L, x]6f}+8f
2.5 ;d'bfodf 3/b}nf] :ofxf/ tyf
k/fdz{ ;xfotf
hgf 10 24 240 2 - - 24
x]6f}+8f
qm=;+= d"Vo d'Vo of]hgf / sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult -ah]6 ?=xhf/df_ nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult % ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd vr{ %
2.6 ;+qmldtnfO{ hLljsf]kfh{g
;xfotf lg/Gt/tf
hgf 30 - 30 - - 0
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.7 ;+qmldt cfdfaf6 aRrfnfO{
arfpg] ;xfotf
hgf 5 1 20 3 1 33.33 1
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.8 uflj; :Q/df ;+s|dLtx?nfO{
k}/jL lzIff
;d"x 4 4 100 30 3 10.00 4
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.9 ;+qmldtx?sf] ;xfotf
;d"xaLr ;+hfn
;d"x 5 - 10 1 10.00 0
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.10
8\ofs, uflj;, lhlj; tyf
cGo ;/f]sf/jfnf;+u ;dGjo
a}7s 4 3 75 7 - - 3
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.11 cfwf/e"t ;e]{If0f M Sofk
;e]{If0f
uflj; 4 - 7 - - 0
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.12 ;+qmldtx?;+u ;xef]h
sfo{qmd
a}7s 1 - 30
- - 0
dgx/L,a;fdf8L,
e}}+;], x6f}+8f
2.13 lhNnf ;djGostf{ hgf 1 1 100 195 45 23.08 1 x]6f}+8f
2.14 ;xhstf{ hgf 2 2 100 143 33 23.08 2 kbdkf]v/L, x]6f}+8f
2.15 ljQLo ;xfos hgf 1 1 100 71 17 23.94 1 kbdkf]v/L, x]6f}+8f
2.16 k|zf;lgs vr{ M 107 30 28.04 0 x]6f}+8f
s'n M 1686 424 25 715 138 19.30 424
3 Joj:yfksLo cu'jfkg tfnLd hgf 22 16 72.73 668 671 100.45 16 x]6f}+8f
4 ;fd'bflos kl/rfng tfnLd hgf 250 147 58.80 450
179 39.78 147
x]6f}+8f,a'6an,
df]/8
5 3'DtL cu'jfkg tfnLd lhNnf 10 3 30 274 335 122.26 180
g'jfsf]6,/;'jf,
dsjfgk'/
6 zflGt lgdf{0fsf] lglDt o'jfsf]
e"ldsf
;d"bfo 2 2 100 50 50 100.00 60
r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L
7 ;fIf/tf sfo{qmd4f/f
agsl/of= :t/f]lGQ sfo{qmd
;d'bfo 1 1 100
265
188 70.94 12
xfl8vf]nf
8 cg'udg ;fIf/tf sfo{qmd4f/f
agsl/of= :t/f]lGQ sfo{qmd
;d'bfo 1 1 100 265 136 51.32 12
xfl8vf]nf
9 r]kf9 ;d'bfosf]= ;fIf/tf
sfo{qmd -efu !_
;d'bfo 6 6 100 502 193 38.45 120
dgx/L,/flS;/f8=
;l/v]t
10 r]kf9 ;d'bfosf]= ;fIf/tf
sfo{qmd -efu @_
;d'bfo 6 5 83.33 463 271 58.53 100
dgx/L,/flS;/f8=
;l/v]t
11 cflbjf;L/hghflt dlxnfO{
cfoj[l4 sfo{qmd
;d'bfo 1 1 100
50
51 102.00 30
dsjfgk'/u9L
s'n /sd M 299 182 61 2,987 2,074 69 677
g]kfn kl/jf/ lgof]hg ;+3, dsjfgk'/ zfvf
!= jh]6 ljj/0f M
• jfflif{s ljlgof]lht jh]6 -? xhf/df _ M &@%&=!)
• s'n rfn' vr{ - k|zf;lgs vr{ _ -? xhf/df _ M %&%=&&
• s'n k"lhut vr{ - sfo{s|d vr{ _ -? xhf/df _ M %*$!=$!
• s'n ljlQo k|ult -k|ltzt _ M *(
@ ;+lIfKt k|ult k|ltj]bg M
S|m=;= d'Vo d'Vo of]hgf ⁄ sfo{S|md
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'x
;xeflu
;+Vof
sfo{ If]q
uf=lj=;= O{sfO{ nIo k|ult % ljlg= /sd vr{ /sd vr{ %
! o"jf tyf lszf]/ lszf/Lsf] k|hgg\ :jf:Yo sfo{S|md cGt/ut tflnd, cled'vLs/0f tyf ;r]tgf sfo{s|d
k6s $! $! !)) !^$%&@ !@*#^& &*% !!&$ !% uf=lj=;= /
g=kf=
@ Pr=cfO{=le= ⁄ P8\; ⁄ kl/jf/ lgof]hg tyf k|hgg\ :jf:Yo sfo{S|md cGt/ut tflnd, cled 'vLs/0f tyf ;r]tgf sfo{s|d
k6s !# !# !)) !@(!%^& !@^%)$^ (*% !@)@ !# uf=lj=;= /
g=kf=
kl/jf/ lgof]hg ;]jf hgf &%)) ^#(# *% ^#(# !% uf=lj=;= /
g=kf=
k|hgg\ :jf:Yo k/fkz{ ;]jf hgf ((%(& ((%(& !% uf=lj=;= /
g=kf=
Dft[ lzz' :jf:Yo Pjd\ of}g tyf k|hgg\ :jf:Yo ;]jf
hgf *))) *$@) !)) *$@) !% uf=lj=;= /
g=kf=
Nofj kl/If0f hgf !@)) !@!^ !)) !@!^ !% uf=lj=;= /
g=kf=
lel;l6 !%! !%! !% uf=lj=;= /
g=kf=
# ;'/lIft ue{ktg cGt{ut ;r]tgf
sfo{s|d k6s ^ ^ !)) %#%)) %!@$# (^% !*% !% uf=lj=;= /
g=kf=
$ k|hgg\ :jf:Yo ;]jfsf] kx'r a[l4
sfo{S|md cGt/ut tflnd,
cled'vLs/0f tyf ;r]tgf sfo{s|d
k6s # # !)) !*@%) !^&*) (@% $@ !% uf=lj=;= /
g=kf=
% k|hgg\ :jf:Yo tyf clwsf/sf nflu
hgjsfnt sfo{S|md
k6s ^ ^ !)) !%))) !$%)) (&% $!!^ !% uf=lj=;= /
g=kf=
^ Hf]lvddf k/]sf dlxnfx?sf] k|hgg\
:jf:Yo ;'wf/ kl/of]hgf cGt/ut
tflnd, cled'vLs/0f tyf ;r]tgf
sfo{s|d
k6s #! #! !)) @@)@*^
(
!*%!*!) *$% @$@@ !% uf=lj=;= /
g=kf=
& Aus Aid kl/of]hgf cGt/ut k|hgg\
:jf:Yo tflnd, cled'vLs/0f tyf
;r]tgf sfo{s|d
k6s @# !$ !)) #$&&%&
@
@%!%^^# *$% &%) !% uf=lj=;= /
g=kf=
* IUCD Implant lzjL/ k6s $) $) !)) ^^* !% uf=lj=;= /
g=kf=
( ;+:yfut ljsfz cGt/ut tflnd,
j}7s, cled'vLs/0f tyf ;r]tgf
sfo{s|d
k6s $ $ !)) ##&^( #@@%! (^% !(( !% uf=lj=;= /
g=kf=
u|fdL0f dlxnf ;]jf s]Gb|
!= ah]6 ljj/0f M–
Afflif{s ljlgof]lht ah]6 -?= xhf/df_ M– $%$)
Afflif{s vr{ ah]6 -?= xhf/df_ M– #%(&
s|=
;+= d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
OsfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt uf=lj=;=
1 RWSC ;ldltaf6 ;xsf/Lsf]
d'NofÍg k6s 2 2 100 13 13 100 dlxnf O{kf / l7+ug
2 ;xsf/LnfO{ ;km\6j]o/ ;xof]u dlxgf 12 12 100 265 264 100
O{kf,l7+ug,a'l9rf}/,cfu|f
ah|af/fxL,xf8Lvf]nf,;'sf}/f
lrTnfÍ,a;fdf8L,xf8Lvf]nf
dgx/L,;/Lv]t,sf]u6]+
3 s]lGb|o :t/sf] ;km\6j]o/ tflnd k6s 3 3 100 35 35 100 dlxnf
O{kf,a'l9rf}/,cfu|f,ah|af/fxL
xf8Lvf]nf,;'sf}/f,lrTnfÍ,
a;fdf8L,xf8Lvf]nf,dgx/L
;/Lv]t,sf]u6]+
4 q}dfl;s sd{rf/L a}7s k6s 4 4 100 39 40 103
5 k'/fgf] ;xsf/Lx?sf] ;ldlt /
sd{rf/L;+u cGts[of k6s 3 3 100 38 39 103 O{kf,l7+ug,uf]ug]
6 ;xsf/LnfO{ ;]kmaS; ;xof]u j6f 3 3 100 179 177 99 /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
7 ;d'x Joj:yfkg tyf n]vf tflnd -#
lbg_ k6s 9 9 100 197 197 100 dlxnf /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
8 ;d'x Joj:yfkg tyf n]vf tflnd -#
lbg_ k6s 6 6 100 72 72 100 dlxnf /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
9 ;d'x Joj:yfkg tyf n]vf k'gtf{huL
tflnd -@ lbg_ k6s 9 9 100 119 119 100 dlxnf /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
10 cg'udg ;d'x Joj:yfkg tyf n]vf
tflnd k6s 3 3 100 10 10 100 dlxnf /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
11 ;xsf/L Joj:yfkg k'gtf{huL tflnd
-@ lbg_ k6s 3 3 100 34 34 100 dlxnf /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
12 RWSC sd{rf/L / ;ldltaf6
;xsf/L e|d0f k6s 1 1 100 10 11 110
13 Joj;flos of]hgf tflnd k6s 3 3 100 22 22 100 /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
14 ;xsf/Lsf] lglt k'g{lgdf{0f k6s 3 3 100 4 4 100 /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
15 kN;{ d'NofÍg k6s 1 1 100 35 35 100 kmfk/af/L
16 ;xsf/Lsf] ;ldltnfO{ ldl6Í ;xof]u j6f 10 10 100 30 27 90
/fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
uf]ug],/flS;/f,xf8Lvf]nf
gfd6f/,O{kf
17 ;xsf/L lzIff lzlj/ k6s 6 6 100 34 34 100 dlxnf /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
18 ;xsf/L lzIff lzlj/ k6s 9 9 100 9 11 122 dlxnf /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
19 ;xsf/L e|d0f sfo{s|d k6s 1 1 100 114 113 99 /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
20 SIYB tflnd k6s 36 35 97 966 969 100 dlxnf
dgx/L,a;fdf8L,xf8Lvf]nf
lrTnfÍ,ah|af/fxL,/fO{ufp
kmfk/af/L,a]ltgL,gfd6f/
21 SIYB TOT tflnd k6s 1 1 100 157 157 100 dlxnf
22 SIYB tflnd cg'udg k6s 15 15 100 23 20 87 /fO{ufp,kmfk/af/L,a]ltgL
a;fdf8L,lrTnfÍ,ah|af/fxL
sfo{s|d ah]6 hDdf 2405 2403 100
k|zf;lgs ah]6 dlxgf 12 12 2134 2105 99
s'n hDdf 4539 4508 99
lxd/fO{6\; dsjfgk'/
ah]6 ljj/0fM
aflif{s ljlgof]lht ah]6 ?=M !!)(!&^%=))
k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg
qm=;= d'Vo sfo{qmdx? nIo nfeflGjt ;d'bfo sfo{ If]q
-uflj;_
/sd
! afn a]rljvg lj?4,
afn ;r]t cGtl;{df
l;df lgif]w sfo{qmd
Dfsjfgk'/ lhNnf af6 l;df kf/ x'g]
afna]rljvg nfO{ Go'lgs/0f ug]{ .
@(uflj;sf k5fl8kfl/Psf
;d'bfox?
@( uflj; -Knfg
cGtu{tsf]_
^@()*^&=))
@ ;LdfGtLs[t ;d"xsf
o'jfx?sf clwsf/sf
nflu dfgj clwsf/,
;dfj]zL nf]stGq /
;zQmLs/0f sfo{qmd
dsjfgk'/ sf ;LdfGtLs[t, pk]lIft,
hf]lvddf k/]sf bdgdf k/]sf ;d"xsf
o'jfo'jtLx? aLr :yfgLob]lv /fli6«o
tx;Ddsf sfg'gL tyf cGo gLlt lgdf{0f
k|lqmofsf] af/]df ;r]tgf clej[l4 ug]{ .
ltg aif{ leqdf #) uflj;sf
& xhf/ eGbf al9 o'jfx?
!) uflj; df sfo{qmd
;'? e}/x]sf]
-xl6of, r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L, xf8Lvf]nf,
x]gkf=*, bfdg, kfn'ª,
l6:6'ª, ah|af/fxL /
lrTnfª_
$$&)*(*=))
# k|hgg :jf:Yo ;DaGwL
:yflgo:t/sf]
hgjsntL sfo{qmd
dlxnfx?sf] k|hgg :jf:Yo clwsf/ nfO{
;'lglZrt ug]{ .
!) uflj;sf %)) dlxnfx?n]
k|hgg :jf:Yo clwsf/
cGt/ut ;'/lIft ue{ktg,
c;'/lIft ue{ktg ;DalGw
hfgsf/L / kf7]3/ v:g]
;d:of ;DalGw cled'vLs/0f
df ;xefuL e} ;r]t x'g]5g\ .
kbdkf]v/L, x6Lof,
xgf{df8L, cfdeGHofË,
5ltjg
bfdg, kfn'ª,
;'sf}/f,ledkm]lb, gfd6f/
##))))=))
hDdf /sd !!)(!&^%=))
dfO{lt g]kfn, dsjfgk'/
ah]6sf] ljj/0f
jflif{s ljlgof]lht ah]6 M !%)).—-?= xhf/df_
jflif{s vr{ ah]6M !%)).— -?= xhf/df_
s"n rfn' vr{M !$%).—-?= xhf/df_
s"n k'Flhut vr{{M -?= xhf/df_
s"n ljlQo k|ult M (& -k|ltzt_
s"n ef}lts k|ult M (^=^& -k|ltzt_
k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg
qm=
; d'Vo d'Vo of]hgf
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
nfeflGjt ;d'bfo sfo{ If]q -uflj;_
OsfO{ nI
o k|ul
t k|ltzt
ljlgof]lht
/sd vr{
/sd vr{
k|ltzt
!= cfjlzo lzkd'ns
tflnd
@ k6s $) $) !)) $!@* a]rljvgsf] hf]lvdf kg{
;Sg] lszf/L tyf dlxnf
x]6f}+8f gu/kflnsf,$# j6}
uflj; cGo lhNNffx? ;d]t
@= lbjlzo sfo{qmd $ k6s $ $ !)) x]gkf
#= cfktsflng ;+/If0f /
k'g/ldng
%*
$= hgr]tgfd'ns
sfo{qmd
@ Kf6s @ @ !)) dgx/L / xf8Lvf]nf uflj;
%= p4f/ tyf k'g{:yfkgf $ hgf x]gkf,ndh'ª / ;'sf}/f
ld/f dsjfgk'/, dft[ tyf gjlzz'' :ofxf/ sfo{s|d, x]6f}8f, dsjfgk'/
!= ah]6 ljj/0fM
aflif{s ljlgof]lht ah]6 -? xhf/df_ $^^&
lgsfzf -? xhf/df_ $^^&
s"n ljlQo k|ult -k|ltztdf_
vr{ k|ult -? xhf/df_ ? $%&& k|ltztdf (*
@= ;+lIfKt k|ult k|ltj]bg -/sd ? xhf/df_
s|=;
=
d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ljlQo k|utL
nfeflGjt ;d'bfo sfo{ If]q -uf=lj=;=_ lgsf;L
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
! dlxnf ;;StLs/0f cWoog !)) !)) !)) % uf=lj=;=
@ :jf:Yo cfdf ;d'xsf] /0flglt sfof{Gjog ug{
;xof]u
%)& %)& !)) cfdf tyf aRrfx? O{G6/e]G;g uf=lj=;=
-@!_
# ;]ljsf / ;d'x ;b:ox?sf] nflu Ifdtf
clej[l4
!@^ !@^ !)) ;]ljsf / ;d'x
;b:o
@! Uff=lj=;=
$ :jf:Yo Joj:yfkg ;ldtLsf] cg'udg /
;xof]u / k'g/fjnf]sg a}7s
#!% #!% !)) ;ldtL, :jf=;=
;d'bfo
O{G6/e]G;g uf=lj=;=
-@!_
% :jf:Yosld{x?nfO{ tflnd *) ) )
^ Knf;]G6f lk6 lgdf{0f tyf cTofjZos
;fdfgdf ;xof]u
!)) () ()
& dlxnfdf ePsf] ckf+utf ;DjGwL cWoog -
u'0ffTds / ;+VofTds_
#!&( #!&( !)) ckf+utf
ePsf dlxnfx?
#) uf=lj=;=
* ckf++utf ;DjlGw cg'lzIf0f @^) @^) !)) #) uf=lj=;=
s"n hDdf $^^& $%&& (*
O{G6/e]G;g uf=lj=;=x? @! j6f 5g hxf :jf:Yo cfdf ;d'xx? / :jf:Yo ;+:yf Joj:yfkg ;ldtL kl/rfng ul/Psf 5g / lt
uf=lj=;= s|d;M /fO{ufFp, dGynL, O{kf, 5ltjg, xgf{df8L, ;'sf}/f, cfdeGHofª, sf]u6], l;:g]/L, ledkm]bL, e};], s'n]vfgL, dfv'{,
lrTnfª, ah|jf/fxL, a;fdf8L, xfF8Lvf]nf, sfFs8f, v}/fª, 8fF8fvs{, sflnsf6f/
@@ sG6«f]n uf=lj=;=x? eGgfn] @! O{G6/e]G;g jfx]ssf ;a} uf=lj=;=x? eGg] hgfp5
gf/L ;Lk ;[hgf s]Gb|, dsjfgk'/
!= ah]6 ljj/0f
aflif{s :jLs[t ah]6 -? xhf/df_ M=%&@!.@%=======================================================
lgsf;f -? xhf/df_ M=%&@!.@%=========================================================
vr{ k|utL -? xhf/df_ M%^&%.$%======================================================== k|ltzt=((.@^
ef}lts k|utL M k|ltzt M==================================================
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
bf;Tj tyf dfgja]rljvg
lj?4 dlxnf ;zlQms/0f
sfo{qmd,
! dfga a]rlavg la?4sf]
lhNnf;ldtL,kqsf/,6]«8o'lgo
g,sfg'g Aoa;foL /
nlIftau{x? ;+usf]
;dGjofTds a}7s
Jf6f ! ! !)) !!.&% !@.&% @& WOSCC
@ l/k\mn]S6 ;xhstf{x?sf]
a}7s
Kf6s $ $ !)) @$ &.# ^& woscc
# Jffnjflnsfx?nfO ljBfno
egf{ tyf :6];g/L ;xof]u
hgf !(@ !(@ !)) !() !&% !(@ laWofno,xl6
of,r'l/ofdfO{,
a;fdf8L,xf8
Lvf]nf,dgx/L
/ x]6f}8f
$ lbalzo sfo{qmdx?—dfga
a]rlavg la?4sf]
lbaz,¥ofnL,;Ddfg,cGt{lqmof
Jf6f ! ! !)) % % !^& d=p=af=;+3
sf] xn
% lgu/flg ;ldtLsf] afifL{s
;ldIff uf]li7
Kf6s ! ! !)) !$ !$ $) woscc
^ dfga a]rlavgsf] ca:yf
tyf k|eflatx?sf] clwsf/
laifos cGt{lqmof sfo{qmd
Kf6s ! ! !)) !^.&% !^.&% !)) @* woscc
& k|eflatx?sf] lhNnf:t/Lo
e]nf
Kf6s @ @ !)) !!.&% !$ $$ woscc
cfocfh{g ug]{x?sf] e]nf k6s, @ @ !)) @! @@ &$ woscc * ;lrax? ;+usf] ;dGjo
a}7s
Kf6s ! ! !!.&% @.% !) woscc
( lhNnf:t/sf] ;/f]sf/jfnfx?
;+usf] afifL{s ;ldIff uf]li7
k6s, ! ! !)) !!.&% !! @^ woscc
!) uf=la=;=:t/sf
;/f]sf/jfnfx? ;+usf] afifL{s
;ldIff uf]li7
Jf6f &
& !)) & % @!) xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
!! l/k\mn]S6 k'g{tfhls tflnd k6s !, ! !)) ^%.% ^% @% woscc !@ lhNnf:t/sf] ;afnut
;/f]sf/jfnfx? ;+usf]
cled'lvs/0f tyf cGtlqmof
sfo{qmd
k6s !, ! !)) !^.&% !^ $& woscc
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
!# cleefas tyf
k|eflatx?nfO{ n3'lalto
tyf lhlasf]kfh{g tflnd
k6s !, ! !)) %* %) @% woscc
!$ k|eflat,lgu/fgL ;ldlt tyf
;fd'bflos lgu/fgL ;ldltsf
;b:ox?nfO{ jsfnt tyf
k}/jL tflnd
k6s, ! ! !)) &) &) $) woscc
!% k|efljtx?sf] nflu g]t[Tj
lasf; tflnd
k6s !, ! !)) &@ &@ #* woscc
dfga a]rlavg la?4sf]
/fli6o sfo{of]hgf—@)^*
laifos cGt{lqmof tyf
cled'lvs/0f sfo{qmd
k6s !, ! !)) $% woscc
!^ lgu/flg ;ldtLsf] a}7s k6s (^ (^ !)) !@$* xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
lh=lz=sf=;u+sf] ;xsfo{df
cfocfh{g sfo{qmd
Jf6f # # !)) @& xl6of,xf8Lvf]
nf /
kbdkf]v/L
laBfno ;r]tgf Jf6f #^ #^ !)) !%&@ laBfno,xl6
of,r'l/ofdfO{,
a;fdf8L,xf8
Lvf]nf,dgx/L
/ x]6f}8f
!& s]zx?df ;xlhs/0f Jf6f @)%
cf]6f
Dfsjfgk'/
lhNnf el/sf]
!* 5nkmssIff ;+rfng Jf6f $) $) !)) !*) !*) @!)! xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
!( :yflgo /]8Lof] sfo{s|d, /
;+rf/sdL{x?nfO{ sfo{If]q
e|d0f
@) @) xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
@) cg'udg – lhljsf]kfh{g,
:s'n, 3/ e]6 , 5nkmn s]Gb|,
;+rfng
(! () ^% xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
@! sfg'lg 3'lDt lzla/ ;+rfng Jf6f # # !)) $%^ a;fdf8L,xl6
of /
r'l/ofdfO
@@ IGA ;xof]u÷;Lkd'ns
tflnd
Jf6f ! ! !)) #) #@ @% xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
gx/L /
x]6f}8f
@# ;fd'bfoLs lgu/flg ;ldtLsf]
a}7s
Jf6f ^* ^* !)) !) ( !)@) xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
@$ 3/b}nf] sfo{qmd Jf6f #$% #$% !)) !&@% xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
@% uf=lj=;=:t/df
cleefjsx?;Fu
cled'lvs/0f sfo{s|d
Jf6f * * !)) !#.% !@ #@@ xl6of,r'l/of
dfO{,a;fdf8L
,xf8Lvf]nf,d
gx/L /
x]6f}8f
dfgj a]rljvg lj?4,;'/lIft
a;fO{;/fO{ ;DalGw cleofg
le8Lof] ;f]
Jf6f % % @&
@^ ;fem]bf/ ;+:yflar q}df;Ls
a}7s
Jf6f $ $ !)) (* (* ^&
@& jflif{s ;ldIff sfo{qmd jf6 ! ! !)) $%
!)$%=@% !))!=*
xl/of] jg sfo{qmd
! Uff= lj= ; :tl/o kl/rofTds
sfo{qmd tyf
k6s, # # !)) !% !%=^% ($ xfFl8vf]=nf,
dgx/L, /
r'l/ofdfO{
uf=lj=;
@ k|fs[lts >f]t Joj:yfkg ;d'
xnfO{ ;'zf;g,h}ljs ljljwtf
;+/If0f / GESI tflnd
k6s ! ! !)) #&=%) #&=$& ((=(@ $@ r'l/ofdfO{
uf=lj=;
# hnjfo' k/Ljt{g ;DalGw
;jfndf ;fem]bf/ ;+:yf /
;/sf/L lgsfonfO{ hnjfo'
kl/jt{g ;DjlGw ;r]tgf
k6s ! ! !)) #&=%) #&=&* !)) #* X]6f}8f
$ :s'nx?df hnjfo' kl/jt{g
;DjlGw hgr]tgfd'ns sIff
;+rfng
k6s ^ ^ !)) !@ !)=(* (!=% #)& k;'klt
dfWoflds
ljBFfno
xfl8vf]nf,
dx]Gb| ls/0f
pRr df lj
dgx/L,
r'l/ofdfO{ df
lj , kfl/hft
df lj
r'l/ofdfO{
;|lds df.lj
x] g kf dx]Gb|
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
pRr df lj
kbd kf]v/L
% H}fljs ljlebtf ;+/If0f /
hnjfo' kl/jt{g ;r]tgf
sfo{wmd
k6s ! ! !)) @@=%) @@=%* !)) #% xfFl8vf]nf
uf=lj=;
^ Uf.lj=; x?df ;d'bfodf
cfwfl/t l;sfO{ s]Gb|
;+Grfng
j6f ^ ^ !)) @)) !*# (!=%) !^% xfFl8vf]=nf,
dgx/L, /
r'l/ofdfO{
uf=lj=;
& ;jfndf cfwf/Lt k}/jL-
gful/stf cleofg_
@# @#=(% !)) !#% xfFl8vf]=nf,
dgx/L, /
r'l/ofdfO{
uf=lj=;
lglt lg0f{otxdf dlxnf ;xeflutf sfo{s|d
! Uff=lj=; :t/Lo ;+hfn a}+7s j6f @ @ !)) ^& ^& !)) !*(hgf
@ g]t[Tj ljsf; tfnLd j6f ^ ^ !)) !@&=%) !@^=@@ (*=(( !^^hgf
# dlxnfsf] ;dfg
;xeflutfsf] nflu jsfnt
j6f @ @ !)) !!^ !)( (# &! hgf
$ kqsf/ ;Dd]ng j6f ! ! !)) !@ !$ !)) @)hgf
% cGtlqm{of sfo{qmd j6f ! !# !)) !@ !$ !)) ()hgf
^ lg0ff{os txdf dlxnf
;xefuLtf u'0ffTds ls
;+VofTds ljifodf
jfbljjfb k|ltof]uLtf
j6f ! ! !)) !@^ !@* !)! ##
& /]l8of] sfo{qmd >[+vnf $*
>[+vnf
&@ &@ !)) !))))
%#@=%) %#)=@@
hLljsf]kfh{g ;'wf/sf nfuL dlxnf ;zlQms/0f æ zlQm sfo{s|d æ
! ;fKtflxs jx; s]Gb|
;Grfng-ljleGg ;jfndf_
tyf Joj:yfkgdf ;xof]u
Jf6f *( *( !)) ^@@ ^@@ !)) !(&$
hgf
xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
@ lhNNff :tl/o ;jfnut
;/f]sf/jfnfx? ;+u
;dGjofTds j}7s
Jf6f @ @ !)) ^& ^% (& !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
# lhNNff tyf uf=lj=; :t/df
dfl;s j}7s
Jf6f &) &) !)) %) %# !)^ !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
$ zlQm sfo{qmd ;ldIff tyf
labfO{ sfo{s|d
Jf6f % % !)) !)) !)$ !)$ !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
% ;fdflhs kl/rfngdf
;xo]fu-:yflgo ;|f]t JolQm
vr{_
Hfgf #( #( !)) $!) $!) !)) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
^ jx; s]Gb|sf ;b:o /
:yflgo ;|f]t JolQmx?nfO{
jrt Joj:yfkg ;DjlGw
tflnd
Jf6f @ @ !)) !#) !@(=%# ((=^# !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
& ;+:yfsf] k~r alif{o sfo{
of]hgf
Hfgf @% @# (@ &) ^*=$$ (&=&& !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
* hLljsf]kfh{g sf]if kl/rfng Hfgf !))% !))
%
!)) !@%)=&) !@%) !)) xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
( lhljsf]kfh{g ;'wf/ of]hgf /
sfof{Gjog ljifos ;ldIFff
sfof{qmd
Jf6f !) !) !)) $) #%=%% !$=@@ #)) hgf xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!) hf]lvd Go'lgs/0f /
cfsl:ds ;xof]u
Jf6f ! ! !)) !@% !@$=($ ((=(% #%
3/w'/L
5lQjg
uf=lj=;=df
!! dgf];fdflhs tflnd Jf6f @) @) !)) !^) !%^ (&=%) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!@ kf/flnun ;ldlt ;+u
q}dffl;s j}7s tyf
;:yfut ljsf;sf] nflu
;xof]u
Jf6f @) @) !)) *) *) !)) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!# s]; ;xhLs/0f /
clen]lvs/0f ;xof]u
Jf6f #) #) !)) *) *) !)) #) xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!$ lhNNff tyf uf=lj=; :t/df
dlxnf ;+hfnsf] q}dfl;s
j}7s tyf Joj:yfkgsf]
nflu ;xof]u
Jf6f @) @) !)) *) *) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!% n}l+ustfdf cfwfl/t lx+;f /
k|hgg :jf:Yo ljifodf
lstfj k|sf;g
Jf6f #)) #)) !)) () (@ !)@ !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
ofn,
/fO{ufFpm
!^ Uff=lj=;=:t/df dlxnf s[lif
;xsf/L btf{
Jf6f % % !)) *) *) !)) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!& Dflxnf s[lif ;xsf/LnfO{
Joj:yfkgsf] nflu ;xof]u
Jf6f % % !)) (( ((=&* !)) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!* ;xsf/Lsf ;+rfng ;ldtLsf
;b:ox?nfO{ cjnf]sg e|d0f
Jf6f ! ! !)) !*) !*^ !)$=$
$
!(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
!( Uff=lj=;=:t/sf Dflxnf
;+hfnsf ;b:ox?nfO{
>f]tsf] k|efj / ;+hfnLs/0f
tflnd
Jf6f ! ! !)) (% (@=$) (&=@^ !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
@) K|fsf]k hf]lvd Joj:yfkg
;ldtL;Fu a}7s
Jf6f % % !)) *) *) !)) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
@! lbj;Lo sfo{s|dx? ;DkGg -
* dfr{ / !^ lbg] cleofg_
Jf6f % % !)) !) !) !)) !(&$ xgf{df8L,
5lQjg,
kmfk/jf/L,lw
ofn,
/fO{ufFpm
hDdf #*(*=&) #*(*=^$
! gful/s ;r]tgf s]Gb| tyf
j8f gful/s dGrnfO{
cled'lvs/0f tflnd
$j6f
j8fs
$ $
!))
) ) @$
@ j8f gful/s dGrsf]
;+of]hsTjdf $ j6} j8fnfO{
v'Nnf lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff
ug{ ;kmn
j6f $ $ !)) ) ) nueu
!)))
# $ j6} j8f gful/s dGr =;Fu
;dGjoj}7s tyf cGt{ls|of
k6s $* $* !)) $.* $.* !)) @&
$ ;fdflhs kl/rfnsx?nfO{ #
lbg] l/km\n]S6 k'g{/ tfhuL
tflnd
j6f $ !)) @) @) !)) $
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
% Joj:yfkg ;ldtLsf] k'g{/
u7g
$j6f
j8f
$ $ !)) ) ) ) !%)
^ gful/s ;r]tgf s]Gb|sf]
5nkmn sIffdf p7]sf
;jfnx? k|fylds/0fsf]
cfwf/df ;DkGg ul/Psf]
s]Gb $ $ !)) ) ) ) @!)
& j8fsf] ;Dk'0f{ a:t' l:ylt
ljj/0f,ljkGg 3/w'/L
gS;f+sg,j:t' l:ylt
ljj/0f,;DkGgtf
:t/Ls/0f,;fdflhs ;|f]t
gS;f+, ;fdflhs
gS;f+sg,;DkGgtf cflb
;DkGg ul/Psf] .
j6f $ $ !)) ^) ^) !)) !)))h
gf
;xeflu
* gful/s ;r]tgf s]Gb|
;+rfng
k6s !(@ !(@ !)) ^) ^) !)) %&^)
;xeflu
( x]=g=kf=& df :jf:Yo s]Gb|
;+rfngg
! j6f ! j6f ) ) )
!) cWoog cjnf]sg e|d0f ! j6f ! j6f ) $) $) !)) @)
!! $ j6} j8fdf ^(÷&) sf]
of]hgf 5gf}6 / k|fyldsLs/0f
ug{ ;kmn
j6f @# j6f $) ) ) ) nueu
#))
!@ gf=;=s]sf ;b:ox?n]
5nkmn sIff kZrft
gful/stf / 36gf btf{
agfpg ;kmn
#)j6f #) j6f ) ) ) ) #)
!# kf7]3/ v:g] ;d:ofsf]
ck/];g u/fpg ;kmn
# hgf # hgf ) ) ) ) #
!$ l/Kfm\n]S6 k'g{tfhuL tflnd k6s @ @ !)) ) ) !@
!% x]=g=kf=& / * sf] j8f
gful/s dGrsf] ;+of]hsTjdf
nfu'kbfy{ b'Jo{;gL lj?b
;r]tgf sfo{qmd ;DkGg
j6f @ @ !)) ) ) ) nueu
$))
s|=; d'Vo d'Vo of]hgf÷sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj=;=_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
!^ Joj:yfkg ;ldtLsf]
cfof]hgfdf dfl;s 6f]n
;/;kmfO{ sfo{qm ;+rfng
k6s ! ! !)) ) ) ) %))
!& ;fdflhs kl/rfnsx? ;+u
dfl;s ?kdf j}7s
k6s !@ !$ !))
eGbf
j9L
) ) )
!* gful/s ;r]tgf s]Gb|sf
;b:ox?nfO{ lhljsf] kfh{g
;+u ;DjlGw tflndsf] dfu
k6s $ $ !)) ) ) ) !@)hgf
!( gful/s ;r]tgf s]Gb|sf
;b:ox?nfO{ cfjZos
;fdfu|Lx? ljt/0f
k6s ! ! !)) @) @) ) !@) hgf
@) gful/s ;r]tgf s]Gb| tyf
j8f gful/s dGrsf] Xf]l8ª
jf]8{ ;DjlGwt :yfgdf /fVg
;kmn
j6f $ $ !)) @) @) )
@! ;DjlGwt laz]if1x? 4f/f
gful/s ;r]tgf s]Gb|df nu]/
5nkmn
k6s @% %& ) @) @) !@)
@$$=* @$$=*
kl/jt{g g]kfn, dsjfgk'/
!= ah]6 ljj/0f M—
lalgof]lht ah]6÷clVtof/L -?=xhf/df_ M !%@(=*
rf}dfl;s lalgof]lht ah]6 -?=xhf/df_ M============ -cw{jflif{s_
rf}dfl;s lgsf;L ah]6 -?=xhf/df_ M============== -cw{jflif{s_
s'n rf}dfl;s vr{ -?=xhf/df_ ================= -cw{jflif{s_ k|ltzt M
s'n ljlQo k|ult -!))=*% k|ltzt_ !))=*%
@= ;+lIfKt k|ult k|ltj]bg -/sd ?= xhf/df_
qm=
;= d'Vo of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
sfo{If]q O{sfO{ nIo k|ult
k|ltz
t
lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
! lap ;'/Iff / ljljwtf %$^(%) 565600 103.41 5ltjg,
lwofn,
kmfk/af/L
/ /fO{ufFp
s jLp pTkfbg tyf ;'wf/
tflnd
;+Vof b'O{ ;DkGg %)-## dlxnf_
nfeflGjt
v 3/3/df jLp ;+/If0f 3/ &% kl/jf/ &% hgfnfO{ jLp /fVg]
efF8f ljt/0f
u jLp ljljwtf a[l4
sfo{qmd
:yfg @! ;d'bfodf k|fo ;a} ;d"xn]
t/sf/L pTkfbg u/L
cfkm"n] vfP/ klg
sf]xL sf]xLn] ljlqm
;d]t u/]sf lyP .
3 ljljwtf If]q k|bz{gL
:yn :yfkgf
b'O{ % :yfgdf ds},
wfg, v';f{gL,
e06f, kmfk/, sf]
ljljwtf kl/If0f
:yn :yfkgf /
cg';Gwfg
wfg @* k|hftL, ds}
!* k|hftL, v';f{gL &
k|hftL, e06f %
k|hftL kl/If0f, / tf]/L
/ kmfk/sf] klg hft
klIf0f .
ª ;xeflutf d'ns hft
5gf}6
:yfg @) :yfgdf wfg ( ds} # tf]/L @
ux'" @ k|hftL
;d'bfodf ljt/0f ul/
ls;fgn] dg k/fPsf]
hftsf] jLp pknAw
u/fO{Psf]
r af]l8sf] hft ;'wf/ :yfg ! :yfgdf !! hgf ls;fgsf]
hldgdf gd'gf kl/If0f
u/LPsf]
5 cu'jf s[ifs tflnd Ps Ps !@÷# dlxnf
@ hnjfo' kl/jt{g Go"lgs/0f tyf cg's'ng %$&@%) 554500 101.31
s df6f] kfgL Joj:yfkg
sfo{qmd
:yfg ! :yfg dflyNnf]
e'jgr'nLdf
ufpFsf] jLraf6 aUg]
;fgf] vf]N;L nfO{
lgoGq0f ug{ ljleGg
yl/sf] jLp lj?jf
tyf cd[;f] /f]Kg] sfo{
tyf % j6f vf]N;Ldf
!@ j6f afF;sf]
;fwf/0f afFw / ;+/If0f
kf]v/L lgdf{0f
qm=
;= d'Vo of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
sfo{If]q O{sfO{ nIo k|ult
k|ltz
t
lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
v k|Ëfl/s dn tyf ljifflb
agfpg] tflnd
:yfg b'O{ 5ltjgsf] xs{6]gL /
kmk/af/Lsf] sfo/df
$(÷@! dlxnf
nfeflGjt eO{ dn
tyf h}ljs ljifflb
agfO{ k|of]u ;d]t
eO{;s]sf] .
u cu'jf s[ifsnfO{ g;{/L
pTkfbg ;xof]u
:yfg kfFr $ hgf df # hgf
Joj;fo ;+rfng
3 k|fËfl/s s[ifs s[lif
kf7zfnf
:f+Vof Ps @^ hgf nfeflGjt
ª afnL ;3gtfdf a[l4 :yfg % :yfg & :yfgdf ux", s]/fp,
d';'/f], tf]/L / rgf
pknAw u/fO{Psf] /
pTkfbg /fd|f] ePsf]
gbL lsgf/ ;+/If0f tyf k|j4{g
s gbL lsgf/sf] h}ljs
ljljwtf ;+/If0f
:yfg ^ j6f vf]nf vx/] ^ j6fdf k"0f[ ?kdf
;+/If0f ;kmn / cGo
^ j6fdf h}ljs
ljljwtf ;+/If0fsf]
nflu rl/r/g
JojZ:yfkg ;+rfng
cleofg
v bfn]3fF; jLp tyf lj?jf
;xof]u
:yfg ^ :yfg (% s]hL jLp /
!#))) lj?jf /f]k0f
u ;fd'bflos k|ltIfno
lgdf{0f
;+Vof Ps kmfk/af/L ahf/df
Ps k|ltIffno lgdf{0f
;DkGg
3 af9L /f]sfj6sf] nfuL
af;sf] esf/L sfo{qmd
:yfg # :yfg afF;sf]
esf/L #$ j6f
agfpg]
lgdf{0f ;DkGg #$
esf/L / @)dL nfdf]
afF;sf] qm]6 agfO{ 9'Ëf
eg]{sfo{ ;DkGg
` vfg] kfgL tyf ;/;kmfO{ ;+Vof @ j6f s'jf dd{t
ug]{
@ j6f s'jf dd{t tyf
lgdf{0f sfo{ ;DkGg
eO{ #%3/w'/L / Ps
ljBfno nfeflGjt
# u|fld0f cfly{s ;'/Iff ls;fg ;';+u7g !&%$)) 158561 90.40
s ;xeflutfTds ;xsf/L
n]vfkfng tflnd
;+Vof Ps ;DkGg @!÷^ dlxnf
v s[lif ;d'x tyf
;xsf/Lx?sf] a}7s
;+Vof $* ;d'x ;xsf/L
a}7s
!^ ;xsf/L tyf
;d'xx?;Fu a}7s
5nkmn tyf tflnd
uf]li7 ;DkGg
u :yfgLo s'v'/f kfng
;xof]u
:yfg @ :yfg -xs{l6gL
/ lwofndf _
! :yfgdf ;d"xsf]
5gf}6 eO{ vf]/ lgdf{0f
sfo{ ;DkGg / !
:yfgdf z'? eO{;s]sf]
$ n}lËs 51800 57933 111.84
s h]08/ cl86 Ps tflnd uf]li7 ;d'bf k|ltlglw /
sd{rf/Lx?sf] nflu
uf]li7 ;DkGg *÷#
dlxnf
qm=
;= d'Vo of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult
sfo{If]q O{sfO{ nIo k|ult
k|ltz
t
lgsf;L
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
v cGt/fli6«o gf/L lbj; :yfg $ uf=lj=;, /fO{ufpF, kmfk/af/L,
5ltjg / lwofndf
gf/L lbj; dgfpg
cfly{s ;xof]u k|bfg
u dlxnf cfocfh{g
sfo{qmd
;+Vof # j6f tlnd 5ltjgsf] ;fgf];'wf,
xflQvf]nf /
rDkfvx/]df d:of}/f
agfpg] tflnd
% s[lif h}ljs kljljwtfdf o'jfx?sf] ;+nUgtf !%$$)) 125156 81.06
s
ljBfno Joj:yfkg
;ldlt, ljBfno /
cleefjs a}7s
;+Vof b'O{ @ j6f a]7s ;DkGg
v ljBfno h}ljs ljljwtf
pBfg :yfkgf
:yfg b'O{ hgtf pRr df=lj=
kmfk/af/Ldf :yfkgf
!* k|hftLsf cfFksf
lj?jf /f]lkPsf] /
dx]Gb| p=df=lj=
5ltjgdf
Joj:yfkgsf] nflu
;xof]u
u ljBfno cltl/Qm
s[ofsnfk ;xof]u
;+Vof b'O{ @ k6s ljBfno xftf
;/;kmfO{, xflh/L
hjfkm k|ltof]lutf
;+rfng
3 ljZj jftfj/0f lbj; ;+Vof Ps kmfk/af/Ldf
h=p=df=lj=sf]cfof]hgf
df ;DkGg
ª ;/f]sf/jfnfx?sf] a}7s ;+Vof rf/ # uf=lj=;=df
uf=lj=;= :yfgLo
/fhg}lts bn /
;+3;+:yf, x?sf] a}7s
;DkGg
^ cGo
s ;fgf vfg]kfgL dd{t tyf ;'wf/ %$))) 55172 102.17
tNnf] e'jgr'nL s'jf
dd{t
Ps ;DkGg eO{ !# 3/w'/L
nfeflGjt eO{/x]sf]
dflyNnf] e'jgr'nL s'jf
dd{t
Ps ;DkGg eO{ Ps
ljBfno ;lxt @!
3/w'/L nfeflGjt
v sfo{qmd lgl/If0f
cg'udg tyf d"NofÍg
!^!)) 191590 119.77
;fd'bfoLs phf{ tyf kof{j/0f ljsfz d~r
ch/ cd/ /f]8, x]6f}+8f, dsjfgk'/
o; cf=a= @)^(÷)&) df Knfg g]kfn dsjfgk'/sf] ;xof]udf ;'/IfLt ljBfno kl/of]hgf ;+rfNfg u/]sf] lyof] .
!= ah]6 ljj/0f M–
sfo{qmd jh]6 -/sd ? xhf/df_ M–@@#)
lgsf;f -/sd ? xhf/df_ M–@@#)
vr{ -/sd ? xhf/df_ M– @)@*
ljlQo k|ult -k|ltztdf_ M–(!=($
ef}lts k|ult -k|ltztdf_ M–((=@^
@= ;+lIfKt k|ult k|ltj]bg
s| ;+ d'Vo sfo{s|d
ef}lts k|ult ljlto k|ult
O{sfO{ nIo k|ult k|ult ljlgof]hLt
ah]6 vr{ /sd
vr{
k|ltzt
! 1fg, wf/0ff / Aojxf/;j]{If0f ! !)) @!@ @!@ !))
@ cfwf/e't ;j]{If0f ! !)) @@$ @@) (*=@!
# :fxhstf{ tfnLd @ !)) ##* ##* !))
$ :fxhstf{sf] ;d'x u7g ! !)) @$ ^=% @^=#(
% Vff]h cg';Gwfg tyf k|fylds pkrf/ tfnLd @ !)) $@( $)( (%=#%
^ :yflgo kf7\os|d ljsfz tfnLd ! !)) *!=% !)% !@(=$$
& E'fsDkLo ;'/Iff lbjz ! !)) @% @% !))
* LDMC / SBDMC j}7s ! !)) ^$ !=$% @=@^
( IEC Advocacy ;fdfu|L ! !)) !@) !@) !))
!) lhNnf :t/Lo ;k/Lj]If0f tyf cg'udg ! !)) $@ #^ *%=&!
!! ;+:yfut vr{ ! !)) $!)=# #()=# (%=!@
!@ :fxhstf{ vr{ # !)) @%(=@ @$& (%=@(
zlQm ;d'x, dsjfgk'/
!= ah]6 ljj/0fM
Afflif{s ah]6 ?= xhf/dfM!!**
Afflif{s vr{ ?= xhf/df M!!!@
o s'n rfn' ah]6 xhf/dfM&^
o s'n k"lhut ah]6 xhf/dfM
s'n ljlQo k|ult -k|ltzt_ (#
s"n ef}lts k|ult -k|ltztdf_
@= k|ult ;+lIfKt k|lta]bg -/sd ? xhf/df_
s|+=
;+=
d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflG
jt
;d'bfo
sfo{If]q÷uf=lj=;
=
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lg
t /sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
! cgf}krfl/s sIff
;DkGg tyf
k|df0fkq ljt/0f
sfo{qmd .
hgf -$
cf]6f
sIff _
*) (! !## !## !)) dlxnf a;fdf8L /
xfF8Lvf]nf
uf=lj=;=
@ art ;d'xsf]
dfl;s a}7s
!@ j6f *) hgf dlxnfx?
art tyf C0f dfl;s
a}7sdf ;xefuL
x'g]5g\ .
!@ dfl;s a}7sdf (!
Hfgf dlxnf x? ;xefuL
eO cfkm} kf;a's / n]h/
eg{ ;Sg] ePsf 5g\ .
@ @ !)) (!
hgf
dlxnf
# Dffga a]rlavg
k|efljt lblb
alxgLx?sf]
dfl;s tyf
4}dfl;s a}7s
!) j6f Dffga a]rlavg af6
k|efljt x?nfO{ ;;Qm
, ;+ul7t / Plss/0f
u/fpg]
.
A]frlavg k|efljt x? sf]
!) j6f dfl;s a}7s
;dfkg ul/Psf] 5 /
cfkm\gf] d'¢fx?Dff cfkm} cu|;/ eP/ af]Ng ;Sg] ePsf5g\ .
@% @% !)) $%
hgf
dlxnf
x]=g=kf=!,
a;fdf8L,
xfF8Lvf]nf,
r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L / e}+;]
$ lszf]/ lsZff]/L
;d'xsf] dfl;s
a}7s
!@ j6f Dffga a]rlavg sf]
pRr hf]lvdaf6 cfkm'
aRg] / c?nfO{ klg
arfpg] cleofg df
;Ifd agfpg] .
+*$ j6f dfl;s a}7s
;~rfng ul/ dfgj
a]rlavg la?¢df
ljleGg ;r]tgfd'ns
sfo{qmd ug{ ;kmn ePsf
5g\ . h;df ( j6f ;8s
gf6s , ^ j6f
xflhl/hjfkm k|ltof]lutf
,# j6f cleefjs ;Fu
cGt/lqmof sfo{qmd ,^
j6f ;/;kmfO{ sfo{qmd ,%
j6f jt[Tjsnf
k|ltof]lutf ,! Jf6f
lrqsnf k|ltof]lutf cflb
.
!@) ($ &*
@^%
afnafl
nsfx?
a;fdf8L,
xfF8Lvf]nf,
r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L / e}+;]
% z}lIfs ;xof]u *! hgf *) hgf dfgj
a]rljvgsf] pRr
hf]lvddf /x]sf
afnaflnsfx?nfO{
z}lIfs ;xof]u ul/
hf]lvdaf6 arfpg
;xof]u ug]{
sf/0fj; Ps aflnsf
hf]lvddf /xg] cj:yf
e]6]kl5 yk Ps u/L hDdf
*! hgfnfO{ o; aif{df
z}lIfs ;xof]u ul/
hf]lvdaf6 arfpg
%) $) *) *!
hgf
afnafl
nsfx?
X]=g=kf= !,
a;fdf8L,
xfF8Lvf]nf,
r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L / e}+;]
s|+=
;+=
d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflG
jt
;d'bfo
sfo{If]q÷uf=lj=;
=
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lg
t /sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
;xof]usf] k|of; ul/Psf]
5 .
^ cfocfh{g ;xof]u !% hgf
dlxnf
Dffgj a]rlavgaf6
k|efljt Pa+ 3/]n'lx+;f
k|efljtx?sf] hLjg:t/
psf:b} hLjgz}nLdf
kl/jt{{g Nofpg] .
Dffgj a]rlavgaf6 k|efljt
Pa+ 3/]n'lx+;f k|efljtx?sf]
hLjg:t/ psf:b}
hLjgz}nLdf kl/jt{{g Nopg
afv|fkfng, e}+l;kfng,
s:d]6Ls k;n tyf r6k6]
k;nsf nflu cfocfh{g
;xof]u ul/ k|efljtx?sf]
xs clwsf/ ;'lgl:r t ug{
k|of; ePsf] .
!$^ !$^ !)) !%
hgf
dlxnfx
?
X]=g=kf= !,
a;fdf8L,
xfF8Lvf]nf,
r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L / e}+;]
& cGt/ lhNnf e|d0f
sfo{qmd
! Dffgj a]rlavg af6
k|efljtx? Pscsf{df
cGt/;+jfb ul/
a]rlavg la?4sf]
cleofg / d'2f s;/L
cufl8 a9fpg ;lsG5
<elg 5nkmn # j6}
lhNnfaf6 u/fpg]
dsjfgk'/ /f / /f}tx6sf
k|efljt lbbLalxgLx?nfO{
;+u} Pscsf{df kl/lrt x'g
/ ;xsfo{sf] efjgf a[l4 ul/
a]rljvgsf] d'2fdf n8\g
;dGjogsf af/]df ;xh
aftfj/0f agfpg ;lxb
:df/sdf e|d0f u/L 5nkmn
ug{ ;kmn ePsf] lyof] .
!) !) !)) ^! hgf
dlxnf
* Gfful/stf agfpg
Pj+ sfuhft
agfpg ;xof]u
ul/ klxrfg
lbnfpg ;xof]u .
% Hff]lvddf kg]{ ;+efljt
afnaflnsfx? Tyf
dlxnfsf] gful/tf
agfpg ;xof]u jf kxn
ug]{ tfls klxrfg ljgf
clwsf/ ljlxg gxf]; .
o; cf= j= @)^(÷)&) df
Ps o'jtLsf] k|df0fkq
;Rofpg / # aflns
o'jfx?nfO{ gful/stf
agfpg ;xof]u ePsf] 5 .
;fy} Ps k|efljtsf]
gful/stf agfpg ;kmn
ePsf] 5
!%cfsl:
ds sf]if
!) ^^ @dlxnf
/ #
k'?if
xfF8Lvf]nf /
kbdkf]v/L
( s]z l/km/ ;d:ofdf k/]sf] /
hf]lvddf /x]sf dlxnf
tyf afnaflnsfx? nfO{
;DaGwLt lgsfodf l/km/
u/L sfg"gL kx'+r;Dd
k'/\ofpg ;xof]u ug]{ /
hf]lvdaf6 arfpg] .
;d:ofdf k/]sf] / hf]lvddf
/x]sf dlxnf tyf
afnaflnsfx? nfO{
;DaGwLt lgsfodf l/km/
u/L sfg"gL kx'+r;Dd
k'/\ofpg ;xof]u ug]{ /
hf]lvdaf6 arfpg k|of;
ePsf] 5 .
# hgf
l;ljg
df
afnLsf
x?
/fOufpF, 5lQjg
/ sflnsf6f/ .
!) sfg"gL ;xof]u
njL tyf k}/aL
sfuhft ljlxg tyf
clwsf/ ljlxg ePsf
dlxnf tyf
afnaflnsfx?nfO{
sfg"gL ?kdf ;xof]u ug{
naL tyf k}/jL ug]{ .
# hgf dlxnfx? 3/
kl/jf/af6 aflxl/Psf
dlxnfx? clwsf/ ljlxg eO
o; sfof{nodf cfP kZrft
lhNnf af/ P;f]l;o;gdf
l/km/ k7fPsf] .
#
dlxnf
xfF8Lvf]nf /
5lQjg
!! lszf]/ lszf]/L
;d'xx?nfO{
v]ns'b ;fdfu|L
ljt/0f sfo{s|d .
lszf]/ ca:yfdf
afnaflnsf x? unt
af6f]df nfUg] ;+efjgf
a9L /xg] x'+bf v]ns'baf6
pgLx?nfO{ dgf]/~hg
tyf Jofofd x'g] ePsf]n]
cltl/Qm lqmofsnfkdf
;xefuL u/fO unt
af6f]df nfUgaf6 arfpg]
.
Dfsjfgk'/ lhNnfdf /x]sf &
j6f lszf]/ lszf]/L ;d'xx?
nfO{ v]ns'bsf ;fdfu|L
ljt/0f ul/of] . h;df k|To]s
;d'xnfO{ km'6an !÷! yfg
,Aof8ldG6g / g]6 !÷!
yfg,elnan ! ÷! Yfg,
ljt/0f ul/of] .
#% #% !)) &
;d'xsf
afnafl
nsf
a;fdf8L,
xfF8Lvf]nf,
r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L / e}+;]
.
!@ lszf]/ lszf]/L
;d'xdf :6]zg/L
;fdfu|L ljt/0f
sfo{qmd
;d'xdf cfjZostfg';f/
;d'x Joj:yfkg u/L
efOalxgLx? cfkm} ;d'x
;~rfng ug{ ;Sg]
agfpg] .
k|To]s ;d'xdf !÷! yfg
Sofns'n]6/, :6fKn/,
dfOGo"6, n]h/ , kf;a's
cflb ljt/0f ul/of] .
@% @% !)) a;fdf8L,
xfF8Lvf]nf,
r'l/ofdfO{,
s|+=
;+=
d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflG
jt
;d'bfo
sfo{If]q÷uf=lj=;
=
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lg
t /sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
kbdkf]v/L / e}+;]
.
!# lszf]/L ;d'xsf]
u7g tyf
kl/rfng
@ cf]6f lszf]/L ;d'x
u7g ul/ ;d'bfodf
/x]sf lj;+ult x6fpg
lszf]/Lx?nfO{
z;lQms/0f ug]{ /
u/fpg] .
@ cf]6f lszf]/L ;d'xsf
lszf]/L %# ;b:ox? ;d'xdf
al; cfkm'n] hf]lvdaf6 aRg]
pkfox? canDag ul/
c?nfO{ klg a'emfpg ;kmn
ePsf 5g\ .
% % !)) %#
aflnsf
a;fdf8L /
xfF8Lvf]nf
!$ lszf]/Lx?nfO{
ljleGg tflndx?
;~rfng
;d'xsf ;Dk"0f{
;b:ox?nfO{ afn
clwsf/, ;fyL lzIfs,
hLjg pkof]uL zLk,
;8s gf6s tflnd
k|bfg ul/ ljleGg
;r]tgf d'ns sfo{qmd
ul/ dfgj a]rljvg
lj?4 cleofg ;~rfng
ul/ hf]lvd Go"lgs/0f
ug'{ .
%# hgf aflnsfx?nfO{
tflnd k|bfg ul/ a]rljvg
lj?4df ;r]t agfpg ;kmn
ePsf] lyof] .
(& (& !)) %#
aflnsf
a;fdf8L /
xfF8Lvf]nf
!% hf]lvddf kg{
nfu]sf @
aflnsfx?nfO{
3/df k'g/ldng
s'g} klg dlxnf tyf
afnaflnsfx?nfO{
hf]lvddf kg{ glbO
kl/jf/;+u k'g/ ldng
u/fpg ljleGg
lgsfo;+u ;dGjo ul/
s]z Joj:yfkgsf nflu
kxn ug]{
5lQjg em'/]em'/]sf !% alif{o
/ !* jlif{o @ lbbLalxgL
sfGtL/fhkydf cNkq k/]sf]
/ :yfgLo AolQmx?sf]
;xof]udf zlQm ;d'xdf
cfPsf] / j8f k|x/L
sfof{nosf] ;xof]udf dfOtL
g]kfndf ! /ft /flv zlQm
;d'xsf] ;xof]udf 3/ ;Dd
k'/\ofPsf] lyof] .
!
cfktsfl
ng sf]if
! @
lszf]/L
5lQjg
!^ c;'/lIft a}b]lzs
/f]huf/Lsf] s]z
l/km/
c;'/lIft a}b]lzs
/f]huf/Lsf sf/0f
hf]lvddf k/]sf
JolQmx?nfO{ ;DaflGwt
lgsfodf l/km/ ul/
;xof]u ul/ p4f/ ug]{
zlQm ;d'x dfkm{t o"lkm6
tyf lk Pg l; l; df
;xof]usf nflu l/km/ ul/
p4f/ ug{ ;Sbf] kxn u/]sf]
.
!
cfktsfl
ng sf]if
! !o'jtL,
!
dlxnf
/ %
k'?if
xfF8Lvf]nf,
a;fdf8L
!& cfktsflng
;xof]u
a]rljvg k|efljt tyf
hf]lvddf /x]sf dlxnf
tyf afnaflnsfx?nfO{
cfktsflng ;xof]u ul/
pkrf/ ug{ cfa:ostf
x]l/ pkrf/ ug]{ .
! hgf jflnsfn] ljif ;]jg
u/]sf]nfO{ pkrf/ ug{ / !
hgf dlxnf l6 aL ePsf] /
>Ldfg klg An8 SofG;/
ePsf]n] pkrf/sf nflu s]lx
;xof]u u/]sf]
@)
cfktsfl
ng sf]if
@) !
dlxnf
/ !
aflnsf
xfF8Lvf]nf,
a;fdf8L
!* /]l8of] sfo{s|d
zlQm cleofg
lszf]/ lszf]/L ;d'xaf6
5gf}6 eO /]l8of] sfo{s||d
k|8';/ ;DaGwL tflnd
lnPsf efOalxgLx?4f/f
@$ clk|l;o6 /]l8of]
dsjfgk'/df zlQm
cleofg sfo{s|d
;~rfng ul/ a]rlavg
lj?4 cleofgdf ;xof]u
k'/\ofpg]5 .
& lszf]/ lszf]/L ;d'xaf6
5gf}6 ePsf
efOalxgLx?4f/f /]l8of]
dsjfgk'/df k|To]s z's|af/
;fFem %M#) ah] ;~rflnt
zlQm cleofg sfo{s|d
hDdf @$ clk|l;o6 k'/f
ePsf[ 5 .
%# %# !)) a;fdf8L,
xfF8Lvf]nf,
r'l/ofdfO{,
kbdkf]v/L / e}+;]
.
!( Hf]lvdaf6 p4f/
ul/ 8]EnKd]G6
g]kfnn] NofPsf]
alxgLnfO{ ;]e
xf]ddf l/km/ .
! dlxnf hf]lvddf k/]sf]
dlxnfnfO{ ;'/Iff,
:jf:Yo, ufF; af; /
skf;sf] clQ cfj:os
k/]sf]n] ;]e xfp;df
/fv]/ cNksflng ;xof]u
ug]{
! dlxnfnfO{ zlQm ;d'x
If]qLo sfof{noaf6 zlQm
;d'xsf] ;]km xf]d xf]:6]ndf
l/km/ ul/ k7fPsf] lyof] .
&
cfktsfl
ng sf]if
& !
dlxnf
lj/u+h
s|+=
;+=
d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflG
jt
;d'bfo
sfo{If]q÷uf=lj=;
=
O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lg
t /sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
@) s]z Joj:yfkg
tyf k|x/Ldf l/km/
@ x/fPsf] elg lga]bg lbg
cfpg] @ afnaflnsf sf]
cfdfnfO{ vf]Hg] qmddf
dlxnf tyf afnaflnsf
;]jf s]Gb|df l/km/ ul/
p4f/ ug]{ tyf s]z
Joj:yfkg ug]{ .
! dlxnf x/fPsf]
elgPtfklg ;+sf;kb JolQm
k|x/Lsf] sJhfdf k/]kl5
cfkm} kf]v/faf6 cfPsf] /
pgsf] 3/ kl/jf/df ghfg]
elg dfOtLnfO{ k|x/Ln]
lhDdf nufPsf] tyf !
dlxnfsf] >Ldfgn] sfufhft
ljlxg agfO 5f]8\g nfu]sf]
cj:yfdf sfof{nodf NofO{
b'a}nfO{ ;xdt agfO
sfuhft agfO lbg] zt{df
ldnfkq eO xfn gful/stf
alg ldn]/ a;]sf] 5 .
!
dlxnf
a;fdf8L
@! ;r]tgfd'ns
z}lIfs ;fdfu|L
pTkfbg
dfgj a]rljvg lj?4df
/lx # j6f lhNnfsf
lszf]/ lszf]/L ;d'xaf6
5gf}6 eO cfPsf efO
alxgLx?4f/f lrqsnf
k|ltof]lutf u/fO
pTs[i6nfO kf]i6/sf]
?kdf k|sfzg u/L
;DaGwLt lgsfodf k|rf/
k|;f/ ug]{
dfgj a]rljvg lj?4df /lx
# j6f lhNnfsf lszf]/
lszf]/L ;d'xaf6 5gf}6 eO
cfPsf efO alxgLx?4f/f
lrqsnf k|ltof]lutf u/fO
pTs[i6nfO kf]i6/sf] ?kdf
k|sfzg u/L ;DaGwLt
lgsfodf k|rf/ k|;f/ ul/of]
.
%# %# !)) dsjfgk'/
sfo{qmd ah]6
hDDff
&(*
k|zf;g ah]6 #()
s'n hDdf ah]6 !!**
o'jf ;]jf ;dfh -o';];_ dsjfgk'/
jh]6 ljj/0f M–
s_ nfO{kmJjfo ;fd'bflos :jf:Yo sfo{qmd - ;xof]u M o"lglne/ g]kfn lnld6]8_
aflif{s ljlgof]lht ah]6 ? - xhf/df_ !@*$=$%
s'n ah]6 vr{ ? - xhf/df_ !@*$=$%
s'n ljlQo k|utL -k|ltztdf_ !)) k|ltzt
k|hgg\ :jf:Yo clwsf/ ;DjlGw hgjsfntL sfo{qmd #%^=( (WHRAP) ;xof]u M ljof08 j]OlhË sldl6
;+lIfKt k|ult k|ltj]bg
qm; d'Vo d'Vo
of]hgf.
sfo{qmd
ef}tLs k|utL ljlQo k|utL ? xhf/df nfeflGjt ;d'bfo sfo{If]q
= O{sfO{ nIf k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
vr{
/sd
vr{
k|ltzt
dlxnf k"?if hDDff
;fd'bflos
:jf:Yo
sfo{qmd
s
>fj0f—
cfiff9
O{g8f]/
SnLgLs
!@
dlxgf
@*)) @*^! !))
eGbf
dfyL
!@*$=$% !@*$=
$%
!)) !&%$ !!)& @*^! j;fdf8L
,xf+8Lvf]nf
v 3'DtL :jf:Yo
SnLlgs
@$ !*)) !*@% !@## %(@
hDdf
!*@
%
$^*
^
kbdkf]v/L,
r'l/ofdfO{,
xf+8Lvf]nf,
dgx/L,ledkm]bL
,lgj'jf6f/,e};],
gfd6f/,5ltjg,
kmfk/jf/L,
u9L,cfde~HofË,
;'sf}/f,xgf{df8L,
xl6of,j;fdf8L,
s'n]vfgL,l;:g]/L,
# Women's health and Rights Advocacy Program (WHRAP)
tYofÍ
;+sng
;]jf
k|bfos
;]jfu|fx
L :Grassroots Advocacy Radio Program/ Interview
$
%
$
*
%
$
ljgf jh]6
@)
!++%
@)
!+%
lhNnf
c:ktfn,d]/L
:6f]K;,;'gf}nf]
eljio,g]kfn
kl/jf/ lgof]hg
;+3
:yflgo :t/sf]
jgjsfntL
j;fdf8L,xf+8Lvf]n
f,s'n]vfgL /
lgj'jf6f/
/]l8of] cGt/jftf{
* j6f uflj;
pNn]vlgo pknJwL. k|utLx? M– ;fd'bflos :jf:Yo SnLlgs ;d'bfosf ljkGg ;d'bfon] lgz'Ns cf}ifwL
pkrf/sf] cjz/ k|fKt u/]sf 5g\
sfg'g cGj]if0f tyf ;|f]t ljsf; s]Gb|, ;]n8{
!= ah]6 ljj/0f M–
aflif{s ljlgof]ht ah]6 -?= xhf/df_ M #*&@
jflif{s vr{ ah]6 -?= xhf/df_ M #%$*
s'n lalQo k|utL k|ltzt M (@
s'n ef}lts k|utL k|ltzt M (&
@= ;+lIfKt ljj/0f
qm=;+ d'Vo d'Vo of]hgf
÷ sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uflj;_ O{sfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd vr{ /sd
vr{
k|ltzt
1 k"g{tfhuL tflnd 3 3 3 90750 83775 81 3
2 cjnf]sg e|d0f 1 1 1 135200 135984 35
3 s]Gb| x:tfGt/0f 8 8 8 400000 400000 216 8
4 cg'ej cfbfgk|bfg 31 31 31 267750 253695 1085 13
5 :yfgLo ;+of]hs a}7s 12 12 11 48000 41190 88
6 ;f]l;on dfs]{l6ª 1 1 1 10000 10000 300 3
7 k|]; ld6 2 2 2 30000 29250 30
8 g]6js{ ldl6ª 4 4 4 25200 23640 44
9 cjf8{ l8l:6«Jo'6;{ 3 3 3 15000 15000 3
10 :yfgLo ;+of]hs / k|lzIfs
tnaeQf 871000 756250
11 d]nldnfk s]Gb| ;+rfng vr{ 124000 123007
12 d]nldnfkstf{ oftfoft ef8f 218100 75000
13 pkef]Qmf clwsf/
cled'vLs/0f 32 32 32 96000 92828 1600
14 pkef]Qmf clwsf/ ;xof]uL
tna 64000 64000
15 aGbL sfg'gL ;xfotf sfo{qmd 325000 292700
sfo{qmd ah]6 hDdf 2720000 2396319
k|zf;sLo vr{÷ ah]6 1152000 1152000
s"n hDdf 3872000 3548319
u|fld0f dlxnf :jfjnDag ;+:yf
dsjfgk'/
ah]6 laa/0f
aflif{s ljlgof]lht ah]6 M– @!,$*,)))
aflif{s vr{ ah]6 M–@),%^,)))
s'n rfn' vr{ M– (@,)))
ljlQo k|ult k|ltzt M–(%=&!
s|=;+= Df'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
Eff}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo sfo{ If]q-uflj;_
O{sfO{ nIo Kf|ult Kf|ltzt ljlgof]lht
/sd Vfr{
/sd Vfr{
k|ltzt != ;'/lIft
a;fO{;/fO{
;~hfnsf] nflu
Ifdftf clea[l4
tflnd
j6f !$ !$ !)) $@) $@) !)) dgx/L,/flS/fª,s+s8f,
uf]ug],xl6of,eftf{,gfd6f/,
sflnsf6f/,l6i6'ª,a'l8rf}/,
dsjfgk'/u9L,;'sf}/f,
kmfv]n,dfv{',8f+8fvs{,
5ltjg,a;df8L,xf+8Lvf]nf
,v}/fª,cfdeG~Hofª,
e};],ah|af/xL,lrTnfª, s'n]vfgL @= dfgj a]rlavg
tyf cf];f/k;f/
la?4
;r]tgfd'ns
sfo{qmd
j6f $# $# !)) @!% @!% !)) $# j6} uf=lj=;=
# ;'/lIft a;fO{
;/fO{ ;~hfnsf]
a}7s
k6s !&@
!&@ !)) !&@ !&@ !)) $# uf=lj=;
$ lhNnf :tl/o
;/f]sf/jfnf
lgsfox?;+u
;dGjofTds
a}7s
k6s ! ! !)) #) #) !)) dsjfgk'/ lhNnf
% ;'/lIft a;fO{
;/fO{ ;+hfnsf]
:yflgo :t/df
;dGjoTds
a}7s
k6s !) @ @) !)) @). @) xl6of,a;df8L,
x+f8Lvf]nf,r'l/ofdfO{,l6i6'ª,
sflnsf6f/,lga'jf6f/,
kmfk/af/L,kbdkf]v/L
^ ;|f]t AolQmx?sf]
nflu ;'/lIft
a;fO{;/fO{ P+j
dfgj a]rlavg
la?4 ! lbg]
cled'lvs/0f
tflnd
hgf #)
hgf
#) hgf !)) #) . #). !)) dsjfgk'/ lhNnf
& kl/jfl/s
cfly{s of]hgf
tflnd
hgf $)) $)) !)) #&) #&) !)) r'l/ofdfO{,gfd6f/,
cfdeG~Hofª,ledkm]bL ,lga'jf6f/,
ah|af/xL,;l/v]t ,xf+8Lvf]nf,
kbdkf]v/L ,a;df8L
s|=;+= Df'Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
Eff}lts k|ult ljlQo k|ult nfeflGjt
;d'bfo sfo{ If]q-uflj;_
O{sfO{ nIo Kf|ult Kf|ltzt ljlgof]lht
/sd Vfr{
/sd Vfr{
k|ltzt * cfocfh{g
sfo{qmd
hgf #) #) !)) $)) $)) !)) lszf]/L,Psn
dlxnf,3/]n'
lx+;faf6
lkl8t,ul/a,dfgj
a]rlavg af6
k|eflat AolQmx?
l6i6'ª,gfd6f/,kmfk/af/L,
a;df8L,kbdkf]v/L,
xf+lbvf]nf,r'l/ofdfO{
( dfgj j]rlavg
la?4sf] /fli6«
lbj;
k6s ! ) ) !@ ) ) dsjfgk'/ lhNnf
dfgj :jtGqtf tkm{ pGd'v kl/of]hgf (Human Liberty Initiative Project) ! cfwf/e't
;fIf/tf sIff hgf @%) @%) !)) !@) !@) !)) k|f}9 dlxnfx? kmfk/af/L,/fO{ufpm,
a;df8L,dsjfgk'/u9L,
cfdeG~Hofª @ lzIfs
cleefas
;+3nfO{ ;'/lIft
a;fO{;/fO{
;DalGw
cled'lvs/0f
tflnd
j6f ^ ^ !)) !^* !^* !)) PTA
kbflwsf/Lx? u9L ,cfdeG~Hofª
# AolQmTj k/fdz{ j6f % % !)) @% @% !)) sIff *,(/ !)
sf laBfyL{x? u9Lsf] # ljBfno /
cfdeG~Hofªsf] @ ljBfno $ ;'/lIft
a;fO{;/fO{ P+j
dfgj a]rlavg
la?4 ;8s
nf6s
k6s @ @ !)) @) @) !)) ;d'bfo,
afnaflnsf, dsjfgk'/u9L
% lhljsf] kfh{g
;DalGw
sfo{zfnf
j6f $) $) !)) !@* !@* !)) ;fIf/tf sIffsf
;xefuLx? u9L,cfdeG~Hofª
^ cfocfh{g
sfo{qmd hgf #) #) !)) #) #) !)) ;fIf/tf sIffsf
;xefuLx?
dsjfgk'/ u9L uf=lj=;=$,&,(-
lhNNff lzIff sfo{nosf]
;xof]udf_
& ;fIf/tf sIff hgf $) $) !)) !^ !^ !))
;fIf/tf sIffsf
;xefuLx? cfdeG~HofË M–& -lhNnf lzIff
sfo{nosf] ;xof]udf_
nju|Lg g]kfn
!= ah]6 ljj/0fM
jflif{s ljlgo]lht ah]6 -?= xhf/df_M @%%@
jflif{s vr{M
s"n rfn' vr{M -? xhf/df_ @##*
s"n kF"hLut vr{M
s"n ljlQo k|ult -k|ltzt_ (!=^
s"n ef}lts k|ult -k|ltzt_ *^=&!
@=k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg
qm=;+= d'Vo d'Vo of]hgf tyf
sfo{qmd
ef}lts ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo OsfO{ nIo k|utL k|ltzt ljlgof]lht
ah]6 vr{ vr{ Ü
s= aftfj/0f ;+/If0f
!= a[If g;{/L :yfkgf j6f ! ! !)) !)) %^ !#%
@= a[If/f]k0f
agk}bfjf/,8fn]3fF;
af]6 @%)) #@@^ !)) @&=% %(=^
#= a[If/f]k0f, kmnk"mn af]6 !@%) @@%@ !)) !)) %&=$
$= k"j{ a[If/f]k0f
cg'lzIf0f
j6f ! ! !)) @% #=*
%= la?jf 9'jfgL *=%
^= j[If/f]k0f If]q tf/af/ #^=#
@%@=% @@!=^ *&=*
v= j}slNks phf{
!= zf}rfno hl8t
afof]UofF; KnfG6
lgdf{0f
jf]6f %) $* (^ %)) $*) (^ $*
u= bLuf] s[lifM
!= cfO{=lk=Pd= s[ifs
kf7zfnf
j6f @ @ !)) !@) !*!=* ^$
@= cfwf/e"t t/sf/L
v]tL tflnd
j6f @ ! %) #) (=& @&
#= k|f+ufl/s dn lgdf{0f
tflnd
j6f @ ! %) %) @=^ #@
$= pGgt hftsf]
t/sf/Lsf] ljp ljt/0f
k6s # # !)) %) %*=* #@
%= cfO{=lk=Pd=k|bz{gL
:yn lgdf{0f
:yfg ! ! !)) !)) @!=^ !##
^= k|fljlws ;]jf tyf
k|;f/ sfo{ -lg/Gt/_
!)) !(% @)!=@ %@%
hDdf $*% $&%=* (*
3= bLuf] kz'kfng
!= gZn ;'wf/sfnflu
6«]ljh lgdf{0f
j6f * * !)) #) #) &))
@= uf]7 ;'wf/ j6f @% @@ ** !@% !!) !)$
qm=;+= d'Vo d'Vo of]hgf tyf
sfo{qmd
ef}lts ljlQo k|utL nfeflGjt
;d'bfo OsfO{ nIo k|utL k|ltzt ljlgof]lht
ah]6 vr{ vr{ Ü
#= kz'd'q ;+sngsfnflu
8«d ljt/0f
j6f !)) ^) ^) @% !%=@ ^)
$= pGgt 3fF;sf
:nLk ljt/0f
l:nk @)))) !@!%^ ^! @) !$=( *!
%= kz' Joj:yfkg tflnd j6f @ @ !)) #) @@=* ^!
^= kz' vf]k cleofg k6s ! ! !)) @% @#=( *#
&= uf]7]dn ;'wf/ j6f @% $% !)) #) @& $%
k|fljlws ;]jf tyf
k|;f/ sfo{
#=( $*
hDdf @*% @$&=& *^=()
8= pko'Qm k|lalw
!= Rofkm s6/ ljt/0f j6f @% $ !^ &% !*=$ $
@= Knfli6s 6g]n j6f @% @% !)) ^@=% (#=^ @%
#= Knfli6s kf]v/L lgdf{0f j6f @% @@ ** !@% %%=@ @@
hDdf @^&=% !^&=@ ^@=%)
r= :jf:Yo tyf ;/;kmfO{
!= cfwf/e"t :jf:Yo tyf
;/;kmfO{-pk−:jf:Yo
rf}sLnfO{ vfg]kfgL
Joj:yfkg_
@@ !)$
5= Ifdtf ljsf;M
!= ;d'xsf] lgoldt tyf
cGo a}7s
j6f !@ !# !)) !&=@ @! !@@
h= lkmN8 ;+rfng
;DaGwLt vr{
!= sfo{qmd ;Da¢
;fdfu|L
!@% !!@=(
@= OGwg ;jf/L &) ^@=*
#= b}lgs e|d0f eQf !)) ((=)
hDdf @(% @&% (#
sfo{qmd ah]6 hDdf @,!)@ !(!)
k|zf;lgs ah]6 hDdf $%) $@* (%
s"n hDdf @,%%@ @,##* (!=^
Pdl8cfO{ —g]kfn , dsjfgk'/
ah]6 ljj/0f
Afflif{s lalgof]lht ah]6 -? xhf/df_ 9694
Afflif{s vr{ ah]6 -? xhf/df_ 5821
s'n rfn' vr{ -? xhf/df_ 427
s'n k+'hLut vr{ -? xhf/df_ 5394
s''n lalQo k|utL -k|ltzt_ 63
s''n ef}lts k|utL -k|ltzt_ 53
O{sfO{ nIo k |ult k |ltzt
ljlgof]lht
/sdvr{ /sd
vr{
k |ltzt
1 ul/ lj lgjf/0f sf]i f 87 5023 4021 86
1.1 k]N6«Ls ;]6 j6f 3 3 60 4,815 3,852 80 211 sfFs8f / /flS;/fË
1.2 tflnd tyf cg'udg k6s 4 4 100 25 25 100 14
sfFs8f,eftf{,
sflnsf6f/ / dgx/L
1.3 ;fd'bflos kmnkm'n g;{/L j6f 2 2 100 183 144 79 89 sfFs8f / eftf{
2 ;fgf cg'b fg sfo{qmd 57 1,818 1,077 34
2.1 cled'vLs/0f tyf ;ldIff uf]i7L j6f 2 1 50 195 152 78
2.2 hgr]tgfd'ns sfo{qmdx? j6f 14 7 50 61
2.3 tflnd tyf cjnf]sg e|d0f j6f 6 4 67 210
2.4 gd'gf df5f kf]v/L lgdf{0f j6f 100 73 73 1,000 730 73 73
xfl8vf]nf,dgx/L
/flS;/fË, sflnsf6f/
/ eftf{
2.5 sfk{l;; kf]nLsNr/ cg';Gwfg s]Gb| :yfg 1 1 50 150 78 52 xfl8vf]nf
2.6
Jojl:yt / k'0f{ ?kdf df5fsf] tYof+s ;+sng
ug]{ lalw tof/ ug]{df};d 4 2 50 202 117
dgx/L, /fKtL, nf]y/
/ ;fd/L gbL
3
;fgf cg'b fg sfo{qmd÷r'l/of s[li f
;xsf/ L / l8cf]Pkml; 15 1,723 296 13
3.1 ;f]nf/ xf]d j6f 140 364
3.2 s[lif jg x]S6/ 1000 215 21.5 1,000 136 14 799 xfl8vf]nf,dgx/L,
/flS;/fË, sfFs8f / 3.3 ;'wfl/Psf] r'nf] j6f 350 35
3.4 afof] Uof; j6f 60 40 66.67 240 160 67 40 xfl8vf]nf
3.5 ;fd'bflos kmnkm'n tyf 8fn]3fF; g;{/L j6f 12 60
3.6 h}ljs dn ;+sng :yfg 60 24
53 8,564 5,394 63
1,131 427 38
9,694 5,821 s"n hDdf
sfo{qmd ah]6 hDdf
k |zf;lgs ah]6
ef}lts k |ult ljlQo k |ult
qm=;+= d'Vo d'Vo of]hgf÷ sfo{qmd
nfeflGjt
;d'b fo
-3/w'/ L_
sfo{I f ]q -uflj;__
lxdjGtL g]kfn, lhNnf zfvf, dsjfgk'/
!= ah]6 ljj/0f M–
jflif{s ljgLof]lht ah]6 -?=xhf/dfM–!!^(=%)
jflif{s ah]6 -?=xhf/df_
o s"n rfn' vr{ -?=xhf/df_ M–^%$=%)
o s'n k"ltut vr{ -?=xhf/df_ M–%!%=))
s"n ljlQo k|ult -k|ltzt_ M–!)) %
s"n ef}lts k|ult -k|ltzt_M–!)) %
@=k|ult ;+lIfKt k|ltj]bg -/sd ?=xhf/df_
qm=;+= d'\Vo d'Vo
of]hgf÷sfo{qmd
ef}lts k|ult ljlQo k|ult nfefl\Gjt
;d'bfo
sfo{ If]q
-uf=lj-;_ OsfO{ nIo k|ult k|ltzt ljlgof]lht
/sd
vr{ /sd vr{
k|ltzt
! jg Joj:yfkg tflnd k6s # !)) !)) 100.00 100.00 100 20 /fO{ufp
@ n3' jg pBd tflnd k6s ! !)) !)) 70.00 70.00 100 20 /fO{ufp
# cfocfh{g sfo{qmd-
afv|kfng_
;d'x @) !)) !)) 400.00 400.00 100 20 /fO{ufp
$ hnjfo' kl/jt{g
r]tgd"ns sfo{qmd
k6s !! !)) !)) 261.615 261.615 100 50 kfn'ª, bfdg, gfd6f/,
sflnsf 6f/, xl6of,
x]gkf
% cfocfh{gsf nflu
cd[;f] v]tL
:yfg ! !)) !)) 72.885 72.885 100 20 /fOufp
^ lj?jf vl/b uf]6f cf=
c=
!)) !)) 150.00 150.00 100 20 /fOufp
&= kDk ;]6 uf]6f ! ! !)) 115.00 115.00 100 29 /fO{ufpF %
O {sfO { nIo k|ult k|ltzt
1 ul/lj lgjf/0f sf ]i f 87
1.1 k]N6«Ls ;]6 j6f 3 3 60 sfFs8f / /flS;/fË
1.2 tflnd tyf cg'udg k6s 4 4 100 sfFs8f,eftf{, sflnsf6f/ / dgx/L
1.3 ;fd'bflos kmnkm'n g;{/L j6f 2 2 100 sfFs8f / eftf{
2 ;fgf cg'bfg sfo{qmd 57
2.1 cled'vLs/0f tyf ;ldIff uf]i7L j6f 2 1 50
2.2 hgr]tgfd'ns sfo{qmdx? j6f 14 7 50
2.3 tflnd tyf cjnf]sg e|d0f j6f 6 4 67
2.4 gd'gf df5f kf]v/L lgdf{0f j6f 100 73 73 xfl8vf]nf,dgx/L /flS;/fË, sflnsf6f/
2.5 sfk{l;; kf]nLsNr/ cg';Gwfg s]Gb| :yfg 1 1 50 xfl8vf]nf
2.6Jojl:yt / k'0f{ ?kdf df5fsf] tYof+s
;+sng ug]{ lalw tof/ ug]{
df};d 4 2 50 dgx/L, /fKtL, nf]y/ / ;fd/L gbL
3 ;fgf cg'bfg sfo{qmd (CAC & DOFC) 14
3.1 ;f]nf/ xf]d j6f 140
3.2 s[lif jg x]S6/ 1000 215 21.5 xfl8vf]nf,dgx/L, /flS;/fË, sfFs8f /
3.3 ;'wfl/Psf] r'nf] j6f 350
3.4 afof] Uof; j6f 60 40 66.67 xfl8vf]nf
qm=;+= d 'Vo d 'Vo of ]hgf÷ sfo{qmd
ef }lts k|ult
sfo{If ]q -uflj;__
vfg]kfgL tyf ;/;kmfO l8lehg sfof{no, dsjfgk'/
pknlJwx?
cf=j= )^$/)^% df vfg]kfgL / ;/;kmfO{ If]qut\ /fl6«o tYofÍ ;+sng
lhNnfsf] klxnf] v'Nnf lb;fd'Qm If]q - e};] uflj;—%, kf]v/Luf+p - @)^#÷)@÷@% ;xlhs/0f - Knfg //f8f] g]kfn
lhNnfsf] klxnf] v'Nnf lb;f d'Qm uflj; - eLdkm]bL - @)^*÷)@÷@& ;xlhs/0fM vfg]kfgL tyf ;/;kmfO l8lehg sfof{no, dsjfgk'/
x]6f}8f g=kf= nfO{ @)&) /@ / @@ ut] ljZj jftfj/0f lbj; tyf /fli6«o ;/;kmfO ;Ktfxsf] cj;/df v'Nnf lb;f d'Qm If]q 3f]if0ff
lhNnfsf] $# cf}+ -clGtd_ v'Nnf lb;f d'Qm uflj; - 8fF8fvs{ - @)&)÷)@÷@& ;xlhs/0fM lhNnf ljsf; ;ldlt, dsjfgk'/
lhNnfsf] hDdf w/w'/L ;+VofM &*&%) - D-WASH-CC jf6 cBfjlws _
@)&) h]i7 @& ut] ;Ddsf] k|dfl0fs/0f k|ultM !)) Ü dWo]
kSsL rkL{ *(=#( Ü
sRrL *=!%Ü
;fem]bf/L @=$^ Ü
@)&) c;f9 !) ut] ;Ddsf] cBfjlws k|ultM !)) Ü dWo]
kSsL rkL{ (!=() Ü
sRrL %=(! Ü
;fem]bf/L @=!( Ü
;d:ofx? M
7"nf 7"nf klDkË l:sdx? ;+rfngdf h6Lntf
/fhdfu{ cf;kf;sf] cfof]hgfx?df kfO{kdf Calcium -r"g_hDg] u/]sf]
;/;kmfO{ sfo{qmd ;+rfng ug{ lgltut Joj:yf cg';f/ 3/w'/LnfO{ lbO{g] rqmsf]if k'/isf/ /sd sd ePsf] ;fy} cGo ;+:yfx?n] ;f] sf]
sfof{Gjog gu/]sf] .
;/;kmfO{ sfo{qmdsf] nfuL kof{Kt hgzlQmsf] cefj
l8lehg ;8s sfo{fno, x]6f}+8f
;dGjo / ;xsfo{
lhNnf :t/Lo tyf If]lqo :t/sf ;8sx?df lhNnf lasf; ;ldtL;u+ ;xsfo{
;8s cltqmd0f lgoGq0f ug{ ;j{kIfLo ;xof]u .
;d:of tyf r'gf}tLx?
s_ /fhdfu{x?df ;8s cltqmd0f ug]{ sfo{ al9/x]sf] .
v_ /fhdfu{af6 k|fljlws tl/sf gckgfO :yfgLo ;8s lgdf{0f sfo{ e}/x]sf] .
;'emfj M–
– k|efjsf/L sfof{Gjogsf] nflu pk/f]Qm ;d:ofx? ;dodf g} lg/fs/0f x'g'kg]{
– ;dodf g} jh]6sf] Joj:yf x'g' kg]{
– /fhdfu{nfO{ zflGt If]qsf] ?kdf lng' kg]{
dWodf~rn l;+rfO{ ljsf; ;jl*lehg g+ 2, x]^f}+*f
pNn]vlgo pknJwLx?M
3 j^f of]hgf ;DkGg / cGo of]hgf rfn" cj:yfdf /x]sf] .
d"Vo ;d:ofx? M
of]hgfsf] dfu cToflws ePtf klg clt Go"g ah]^ k|fKt ePsf] / k|fKt ah]^ / sfo{qmd klg ;dodf k|fKt
gePsf]n] sfof{Gjogdf ;d:of /x]sf] .
x]6f}+8f gu/kflnsfsf] sfof{no,x]6f}+8f
pknAwLx?
!_ gu/nfO{ ;g\ 2013 leq v'Nnf lb;f d'Qm gu/ 3f]if0ff ug]{ cfleofgdf 2070 h]i& 22 ut] ljZj jftfj/0f lbj;sf] lbg gu/nfO{ v'NNf lb;f
d'Qm gu/ 3f]if0ff ;DkGg ul/Psf] .
@_ lhNnf hg:jf:Yo sfof{no;+usf] ;xsfo{df /fli^«o cleofgsf vf]k sfo{qmdx? ;+rfng ePsf] .
#_ ;':t dgl:ytL, dfgl;s ;Gt'ng u'dfPsf JolQmx? / ;8s jfnjflnsfx?sf] k'g{:yfkgf sfo{qmd ;+rfngdf /x]sf] 5 .
$_ ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f ug]{ sfo{df ;xhtf Nofpg s[lif ljsf; a}+s dfkm{t ;xh ljt/0fsf] Joj:yf ldnfOPsf] 5 .
5_ zx/L ul/jL Go"gLs/0fsf nflu gu/kflnsf ;fem]bf/L sf]ifsf] lgodfjnL cg';f/ 6f]n ljsf; ;+:yfx?nfO{ Psd'i7 C0f k|0ffnL -Wholesale Landing System_ cg';f/ gu/kflnsf sfof{no / 4 j6f 6f]n ljsf; ;+:yfx?nfO{ C0f k|jfx ul/Psf] 5 .
6_ :yfgLo ljsf;sf nflu ;fdflhs kl/rfng sfo{qmd -LGCDP_ cGtu{t gu/sf j8f g++ 6,7,8 / 11 df gful/s j8f d+r u7g u/L ;r]tgf
s]Gb| :yfkgf u/L sfo{qmd ;+rfngdf /x]]sf] 5 .
7_ gu/If]qdf df;' hf+r P]g cg';f/ lalqm ljt/0f Jojl:yt ug{ / cg'udg ug{ ;j{klIfo ;ldlt sfo{bn u7g u/L df;' hf+r cg'udg Pj+
lgoGq0f sfo{ljwL lgdf{0f sfo{ clGtd r/0fdf /x]sf] 5 .
:jLs[t lgtL cg';f/ ;DkGg ug{ g;lsPsf] sfo{x?
!_ ;d'bfo kl/rfng tyf ljsf;sf nflu u&g ePsf ;xof]uL ;+:yfx? cGtu{t 6f]n ljsf; ;+:yfx?, jftfj/0f ;'wf/ ;dGjo ;ldlt, dlxnf
:jf:Yo :jo+ ;]ljsf, j8f jfn ;+/If0f ;ldlt h:tf ;+hfnx?nfO{ k'0f{t lqmoflzn u/fpg ;lsPsf] 5}g .
@_ ufp+gu/ ljrsf] cfly{s cGt/ ;DaGw ljsf; tyf lj:tf/sf nflu ;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfox?;+usf] ;xsfo{df s[lif pkh ahf/ s]Gb| -
Open Market_ :yfkgf ug{ ;fj{hgLs hUufsf] cefjdf ;+rfngdf Nofpg ;lsPsf] 5}g .
#_ nlIft ju{ cGtu{t cgfy jfnjflnsf, ckfË, ;':t dgl:ytL, dfgl;s ;Gt'ng u'dfPsf jf a[4a[4fx?sf] If]qdf sfo{ ug]{ w]/} ;+:yfx? ePtf klg
jf:tjLs ;+hfnsf] u7g gePsf] sf/0fn] To; ju{;+u ;DaGwLt sfo{qmdx? k|efjsf/L x'g ;s]sf] 5}g .
$_ ;fj{hgLs lghL ;fem]bf/L sfo{qmd cGtu{t ;+rfngdf NofO{Psf] x]=g=kf= 10 sf] ;fj{hgLs zf}rfno, x]=g=kf= 9 zfGtLu]6df s/ ;+sng, pBf]u
afl0fHo ;+3sf] ;xsfo{df ePsf] Joj;fo tyf la1fkg s/ ;+sng / k'iknfn :d[tL k':tsfno ;DaGwL kl/of]hgfx? ;+tf]ifhgs?kdf ;+rfng
ePtf klg k'iknfn kfs{ kf]v/L ;DaGwLt ;fem]bf/ ;+:yfn] k|efjsf/L ?kdf Joj:yfkg ug{ g;s]sf] sf/0fn] lgh ;+u ul/Psf] ;Demf}tf /2 ug]{
k|lqmofdf /x]sf] 5 .
g]kfn 6]lnsd, b"/;~rf/ sfof{no, x]6f}+8f
pNn]vlgo pknAwLx?M
CDMA= h8fgM l;:g]/L, kmfv]n, xf+8Lvf]nf / gfd6f/ .
WI-Max h8fgM b"/;~rf/ sfof{no x]6f}+8f, nfd;'/], bfdg b]p/fnL, dgx/L / dsjfgk'/ u9L .
-;]jf ;~rfng x'g] If]qM x]6f}+8f, dsjfgk'/ u9L, xl6of, xgf{df8L, rf}38f, kbdkf]v/L, gjnk'/, dgx/L, Bf}/fnL, ledkm]bL, ;'ldË, lgj'jf6f/,
s'n]vfgL, bfdg, kfn'Ë, ah|af/fxL _
GSM h8fgM r'l/ofdfO{, nf]y/, zlxb :df/s / xflQ;"+8] l/lk6/ .
GSM g]6js{ ;'wf/ sfo{ -High Gain Antenna h8fg_M dgx/L, xf+8Lvf]nf, r'l/of, kmfk/af/L / l;:g]/L
MSAN Exchange h8fgM kfn'Ë -@%) nfO{g_ / ledkm]bL -!)) nfO{g_ .
GSM 5.2 Million ] sf]/ pks/0f h8fg .
df]afO{ndf O{G6/g]6 ;'wf/ ug{ GPRS af6 EDGE df ck8]6 ul/Psf] . BTS x?df Optical Fiber n] hf]l8+b} uPsf] .
aL/u~h-x]6f}+8f Back Up nfO{ M/W ln+s h8fg ul/Psf] .
nIoM MSAN Exchange h8fgM a;fdf8L %)) nfO{g
cf}Bf]lus If]q !%)) nfO{g
b"/;~rf/ sfof{no x]6f}+8f ^))) nfO{g
gjnk'/ @%) nfO{g
dgx/L @%) nfO{g
rf}38f %)) nfO{g
xl6of @%) nfO{g
kbdkf]v/L %)) nfO{g
;a} GSM BTS x?df gof+ BTS -with ODU + low consumption A Battery with High Coverage Area +_ n]
k|lt:yfkg ug]{ .
Continue to Connect all BTS within Hetauda by Optical fiber. CDMA sf] Data Service sf] nflu EVDO sf] 6fj/ t'?Gt yk ug]{ .
;d:ofM
h8fg eO{ ;~rfngdf /x]sf] ef}lts ;+/rgfx? -la=l6=P;\=, 6fj/, Aof6«L, s]a'n tyf 6fG:km/d/x?_ sf] ;'/Iff . ;DalGwt lgsfox? aLr cfjZos ;dGjosf] sdL .
;'emfjM
clwstd ;'/Iffsf] nflu cfjZos Aoj:yf x'g'kg]{ -h:t}M rf]/ kQf nufpg], ;fdfg laqmL ug{ ;Sg] ;Defljt :yfgx?sf] hf+r ug]{,
lgoldt cg'udg ug]{ cflb ._
/fd|f] ;dGjosf] nflu cfjZos ;~rf/ tyf ;xsfo{ ;dod} ug'kg]{ .
h8fg eO{ ;~rfngdf /x]sf] ef}lts ;+/rgfx? -la=l6=P;\=, 6fj/, Aof6«L, s]a'n tyf 6fG:km/d/x?_ sf] ;'/Iff .
lhNnf s[lif ljsf; sfof{no, dsjfgk'/
pNn]vlgo sfo{qmdx?
qm=;+= sfo{qmd k|ltkmn k|efj
!= ;fgf l;+rfO{ sfo{qmd *& j6f l;+rfO{ of]hgf lgdf{0f/dd{t afnL ;3gtf a[l4
l;+lrt If]q lj:tf/ -^*$=% x]_ pTkfbsTj a[l4
K'f/fgf] l;+rfO{ ;+/rgf-s'nf]_ dd{t ;'wf/ $& s[ifssf] cfo cfh{gdf a[l4
@= uf]7 ;'wf/ sfo{qmd !%( j6f uf]7 ;'wf/ ePsf] k|f+ufl/s kbfy{ k|of]udf ;'wf/
uf]7]dn tof/L / k|of]udf ;'wf/ Kf|fËfl/s v]tL tkm{ pGd'v
kz'd'q ;+sng / k|of]u ul/Psf] gd"gf >f]t s]Gb|sf] ?kdf ljsf;
#= ufp+ s[lif ljsf; ;ldlt
u7g uf=s[=lj=;= lgb]{lzsf @)^( hf/L uf=lj=;=sf] !%Ü /sd s[lif ljsf;df nufgL
$# dWo] #( uf=lj=;= df ;ldlt u7g uf=lj=;= :t/sf] s[lif cfjZostf klxrfg, sfo{qmd
lgdf{0f / sfof{Gjog
$ vfBfGgafnL aLp pTkfbg
sfo{qmd s[ifs :t/df aLp pTkfbg -d]=6g_ wfg $), ds}
^), ux'F @* pTkfbg / pTkfbsTjdf a[l4 aLp k|lt:yfkg b/df a[l4
aLp k|zf]wg d]zLg @ / e08f/0f 3/ # lgdf{0fdf
;xof]u s[ifs ;d"x/;xsf/Lx? aLpdf Joj;foLs/0f tkm{ pGd'v
%= uf]nf ;lxt df}/L 3f/ uf]nf ;lxt 3f/ ;+Vof ^#^ j6f,
dx pTkfbg *=@)) d]=6g
df}/L 3f/ uf]nfsf] dfu a9\bf]
;fgf ls;fgsf] cfocfh{gdf a[l4
afnL pTkfbg a[l4df ;xof]u k'u]sf]
^ Rofp v]tL
!%$)) af]tn Rofp Spawn vkt
Rofp pTkfbg $% d]=6g
Joj;flos kmd{ ;+Vof @%
Joj;flos s[ifssf] ;+Vofdf a[l4
:yfgLo ahf/df Rofp vl/b laqmL a9]sf] .
& Knfli6s 3/leq uf]ne]8f v]tL #)) j6f Knfli6s 3/ lgdf{0f
#)) d]=6g uf]ne]8f pTkfbg
Knfli6s 3/sf] dfu a9\bf]
k|lt Knfli6s 3/af6 @)–#) xhf/ cfDbfgL
* aLp cfn' cfTdlge{/ sfo{qmd
( j6f k|efj If]q la:tf/
@ :yfgdf /li6s :6f]/ lgdf{0f
*) d]=6g lap cfn' ;~ro x'g]
u'0f:t/Lo aLp cfn'sf] k|of]udf a[l4
cfocfh{gdf a[l4
( s[lif r'g ljt/0f %) d]= 6g s[lif r'g k|of]u df6f]sf] u'0f:t/df ;'wf/
!) cb'jf v]tL la:tf/
$!@ x]S6/ If]qkmndf cb'jf v]tL eO{ &$!^
d]=6g pTkfbg
@ :yfgdf cb'jf k|zf]wg d]lzg h8fg
-dsjfgk'/u9L / gfd6f/_
? @^ s/f]8 eGbf a9L lgsf;L -of] jif{_
cb'jf aLp >f]ts]Gb|sf] ?kdf lasl;t x'b} uPsf]
s[ifssf] cfo:t/df a[l4
!! sfult If]q la:tf/ !)) x]S6/df sfutL v]tL la:tf/
# j6f cldnf]hft kmnkm"n g;{/L :yfkgf sfutL v]lt k|lt s[ifsx?sf] a9\bf] cfsif{0f
!@ s[lif Joj;fo k|a4{g tyf
ahf/ ljsf; sfo{qmd
!( j6f s[lif pkh ;+sng s]Gb| lgdf{0f
s[lif pkh ahf/ ;+rfns ;ldlt !! j6f
@ :yfgdf s[lif ahf/ ;"rgf s]Gb| :yfkgf
aflif{s !&((($%))) sf] sf/f]af/
s[lif pkhsf] ahf/Ls/0fdf ;xh
;d"x, ;xsf/L ahf/ Joj:yfkg
larf}lnofx?sf] Psflwsf/df sdL
s[lif If]qsf ;d:ofx?
s[lif ;]jf pks]Gb| nufot lhNnfl:yt ejgx?sf] cj:yf lh0f{ ePsf] 5 / sltko s]Gb|sf] ejgg} 5}g . a]n}df dd{t ;Dxf/ ug{ ;lsPg eg]
ef]nLsf lbgdf 7"nf] wg/fzL vr{ x'g] b]lvG5 .
%! lbg] tflnd lbO{ lhNnfdf @) hgf u|fld0f s[lif sfo{stf{x? tof/ u/LPsf] ePtf klg ltlgx?nfO{ ;DalGwt uf=lj=;=df k'0f{ ?kdf
kl/rfng ug{ g;lsPsf] .
s[lif ;]jf pks]Gb|x? lj:yflkt x'Fbf s[ifsx?sf] s[lif ;]jfdf kx'Fr sd x'g'sf ;fy} lhNnf s[lif ljsf; sfof{nonfO{ ;]jf k|jfx ug{ ;d]t
;d:of b]lvPsf] ;fy} ToxfFsf ejgx? klg lh0f{ cj:yfdf /x]sf], ;Dks{ s]Gb| :yfkgfsf] nfuL Delegation cfpg] u/]sf] .
uf=lj=;=n] s[lif If]qdf 5'6\ofpg] !%Ü ah]6sf] ;DaGwdf :ki6 sfo{ljlw gePsf]n] ubf{ ah]6 ljlgof]hgdf Ps?ktf gb]lvPsf] .
/f;folgs dnsf] sf/f]jf/ ug{sf] nfuL dfq} eP kgL s[lif ;xsf/Lx? btf{ ug]{ s|d a9\bf] .
Aofj;flos ks]6 If]qx?df vf; ul/ t/sf/L, wfg, ds} afnLdf Hybrid aLpsf] cTolws k|of]u a9]sf] 5 . cfˆg} pTkfbg gx'Fbf
Production Cost c;fWo} a9\g uPsf] 5 .
;b/d'sfddf s[lif pkhsf] Aojl:yt yf]sahf/ gePsf] .
;'emfj tyf lgisif{
uf=lj=;=x?n] klg :yflgo:t/df k|fljlwsx?sf] Joj:yfkg ug'{ cltcfjZos 5 . lh=s[=lj=sf= jf cGo ;/f]sf/ jfnf ;+3 ;+:yfx?n] plgx?sf]
Ifdtf clea[l4df ;xhLs/0fsf] e"ldsf v]Ng' kb{5 .
s[lif pkhx?sf] ljlqm ljt/0fdf ;/ntf Nofpg ;b/d'sfddf Pp6f yf]s ahf/sf] Aoj:yf ug{ ;Da4 lgsfox?sf] -lh=lj=;=, gu/kfnLsf,
pBf]u jfl0fHo ;+3 / cGo ;/sf/L u}x| ;/sf/L ;+3 ;+:yfx?_ ;s[otfsf] vfFrf] 5 .
If]qLo aLp ljhg k|of]uzfnf x]6f}+8f
;d:of tyf ;'emfjx?
!= hgzlQmsf] cefj
@= k|dfl0fs/0f gePsf] aLp >f]t aLpdf k|of]u
#= aLp afnL 5/]sf]÷/f]k]sf] Ps dlxgf leq k"j{hfgsf/L kmf/fd gcfpg]
If]lqo df6f] ljj/0f k|of]uzfnf,dsjfgk'/
pknlAwx?
;+t"lnt dnvfb k|of]u ug{df hg r]tgf a9]sf] .
df6f]sf] cDnLokgf ;'wf/ ug{ s[lif r"g . k|fËfl/s dnsf] k|of]udf a[l4 ePsf] .
k|f+ufl/s dnsf] k|of]udf a[l4 ug{' kg]{ hgr]tgfdf a[l4 ePsf] .-IPNS_
jfnL rqmdf sf]z]jfnL / xl/of] dn -9}+rf_ sf] k|of]udf a[l4 ePsf].-IPNS_
df6f] kl/If0f / df6f] hf+r lzlj/jf6 @!^ hgf s[ifs kl/jf/ nfelGjt ePsf] / ;+t'lnt dnvfB k|of]u lt/ hgr]tgf a[l4 ePsf] .
/;folgs dn kl/If0fjf6 u'0f:t/Lo /;folgs dnsf] pknAbtfdf a[l4 eO{ s[ifsdf hg r]tgf a9]sf] .
d'q ;+sng tyf k|of]u ;DalGw hgr]tgfdf a[l4 .
;d:of tyf ;'dmfj
dfu eP cg";f/sf df6f] kl/If0f lzlj/ sfo{qmdx? ;jf/L ;fwgsf] cefjdf ;b/d"sfd eGbf 6f9fsf 7fp+x?df sfo{qmdx? ;+rfng ug{
sl7gfO{ k/]sf]\ x'bf ;jf/L ;fwgsf] Joj:yf x'g' kg]{ .
Nofa pks/0fx? Kf"/fgf] eO{ k6s k6s lalu|g] / bIf d]sflgS; ;d]t gkfO{g] ePsf]n] sfd ;dodf ug{ gof+ pks/0f sf] Joj:yf
nufot ;fgf ltgf dd{t ;+ef/ ;DalGw tflndsf] Joj:yf x'g'kg]{ .
nf]8 ;]l8Ësf sf/0f sfd ;dod} ug{ H]fg/]6/sf] Joj:yf x'g'kg]{ .
Nofj ejg -sf]7f ck'u_ tyf cfjf;sf] ejgsf] nflu /sd lalgof]hg x'g'kg]{ .
Nofa ;+rfng -la?jf tyf z'Id tTjlaZn]if0f_;DjlGw k|fljlws tflndx?sf] Joj:yf ul/g' kg]{ .
Dff6f] / /f=dn kl/If0f tyf ljZn]if0f ubf{ xflgsf/s /;fogx?sf] k|of]u ul/g] x"bf+ :jf:Yodf k|lts"n c;/ kg]{ ePsf]n] Nofa hf]lvd
eQFfsf] Joj:yf x'g'kg]{ .
s[lif ljsf; a}+s ln=, dsjfgk'/
pNn]vlgo pknlGwx? / k|ultx? M
s, ldlt @)^*÷)*÷)% b]lv k'0f{ a}+lsË ;]jf ;+rfng ul//x]sf] 5 .
v, gd'gf d'ns kl/of]hgf cGtu{t æPs ufpF Ps pTkfbg Æsfo{qmd ;+rfng ul/Psf] 5 .
u, g]kfn ;/sf/sf] cg'bfg ;xof]udf jfnL ljdf tyf kz'wg ;'/If0f ljdf sfo{qmd ;+rfng
ul//x]sf] .
3, ;fgf tyf n3'pBd -SME_ Joj;fo shf{ sfo{qmd ;+rfng u/L /x]sf] .
d'Vo d'Vo ;d:ofx? / l;sfO{x? / ;d:of ;dfwfgsf nflu cjnDjg ul/Psf pkfox? M
s, ef}uf]lns ljs6tf sf/0f sfof{nosf] sfo{If]q cGtu{t kg]{ s]lx uf=lj=;=x?df a}+lsË ;]jf
k'/\ofpFg / ;dodf ;]jf lbg g;s]sf] .
v, b'/ b/fhsf u|fxsx?nfO{ ;Dk'0f{ a}+lsË ;]jf ;dodf k'/\ofpFg] u/L cfjZos ;|f]t ;fwg
sf] Joj:yf ul/Psf] 5 .
;'emfj M
s, sfo{ut M o; lhNnfdf ePsf g]kfn ;/sf/sf sfof{nox?af6 a}+lsË sf/f]jf/ ;+rfngdf
;xof]u k'/\ofO{ lbg ;xof]usf] ck]Iff ul/Psf] 5 .
v, ;+:yfut Msfo{qmd ;+rfngsf] nflu ljut aif{x?df h:t} ;xof]uL lgsfox?sf] ;DjGw÷;xof]u
nfO{ lg/Gt/tf lbb}+ ;+:yfut ;d:ofnfO{ ;dfwfg ug'{ pko'qm b]lvPsf]
dT:o ljsf; s]Gb| x]6f}8f,dsjfgk'/
pknlJwx?
• o; s]Gb|+ 4f/f pTkfbg eO{ ljt/0f ePsf] df5f e'/fjf6 nueu !$(% x] hnzodf df5f kfng eO{ %(&& d]=6g=df5f pTkfbg x'G5 h;jf6
s[ifsnfO{ cfDbfgL !cj{ %) xhf/ j/fj/ x'g cfp5 .
• o; s]Gb+|af6 lbPsf] df5fkfng ;DjlGw tflnd jf6 ljleGg lhNnfsf] %))) hgf s[ifsx? nfeflGjt ePsf].
d'Vo ;d:ofx?
!= kmfd{sf] nflu kfgLsf] Ps dfq >|f]t 36] vf]nf ;'Sb} hfg' .
@= kmfd{sf] ;'b[l9s/0f - kf]v/L ulx/fO{÷k]mlG;Ë _ gx'g'
#= lgDg:t/sf sd{rf/Lsf] cjsfz kZrft k'gM pQm b/jlGbdf kbk'lt{ ug{ g;lsg] x'bf+ kf]v/Ldf sfd ug{] sl7gfO{ x'g' .
$= kfnf] kx/f tyf s]Gb|df sfd ug]{ sd{rf/Lx?sf] lhjg ljdfsf] Joj:yf gx'g' .
%= cf]e/6fO{dsf] Joj:yf gx'g' .
^= kmfd{sf] rf/} lt/ jf/jGb]h gx'bf+ j9bf] s|ddf rf]/L lzsf/Lsf] ;fy} cgcfjZos cfjthfjt eO{ b}lgs sfd sf/jfxLdf sl7gfO{ .
;'emfjx?
• j}sNkLs kfgLsf] >f]t l8k af]l/+u kl/If0f sf]sfo{s|d k|:tfj ul/Psf] f
• kf]v/L ;'b[l9s/0fsf] nflu jh]6sf] Joj:yf x'g' kg]{
• kmfd{sf] rf/} lt/ jf/jGb]h nufpg ah]6sf] Aoa:yf x'g' kg]{ f
If]qLo vfB k|ljlw tyf u'0f lgoGq0f sfof{no, x]6f}+8f
pNn]vlgo pknAwLx? M
• #@) vfB÷bfgf pBf]u cg'1fkqsf] bfo/fdf cfpg ;kmn ePsf] . (# j6f vfB pBf]ux?sf] btf{ l;kmfl/; ul/Psf] .
• ;+o'Qm ahf/ cg'udg÷lg/LIf0f6f]nL ;lxt cg'udg ubf{ kfOPsf u'0f:t/xLg vfB kbfy{x? hkmt u/L gi6 ul/Psf] / To:tf] sfo{ ug]{ pk/
cf=j= el/df ^@ j6f d'2f ;d]t bfo/ ul/Psf] .
• pBf]u cg'1fkq hf/L tyf gljs/0f, ljZn]if0f b:t'/ jfkt ?= !#,^&,%@).– /fhZj ;+sng ul/Psf] .
• xf]6n ;+rfns÷Joj:yfks tyf :6fkmx? ;d]tsf] ;xeflutfdf vfB :jR5tf ;DaGwL e]nf sfo{qmd ul/Psf] .
• vfB k|ljlw tyf u'0f lgoGq0f ljefusf] d]rL dxfsfnL vfB :jR5tf sfo{qmd cg';f/ k|of]uzfnf hl8t Eofgsf] ;xof]udf /fhdfu{ j/k/
/x]sf ls/fgf k;n, xf]6n tyf ld7fO{k;nx?af6 tTsfn gd"gf ;+sng tyf k/LIf0f ug]{ sfo{sf] z'?jft ul/Psf] .
• ljBfno:t/df vfB :jR5tf lzIff cleofg sfo{qmd cGtu{t af/f lhNnfsf ljleGg # ljBfnox?df sfo{qmd cfof]hgf u/L nlIft ju{nfO{
vfB :jR5tfsf] af/]df 1fg lbOPsf] .
d'Vo ;df:ofx?
• ;jf/L ;fwg -uf8L_ sf] Aoj:yf gx'+bf sfo{qmd sfof{Gjogdf ;d:of ePsf] .
;'emfj tyf lgisif{
• lhNnfdf cjl:yt xf]6n tyf ld7fO{ k;nx?sf] btf{ Joj:yfnfO{ s8fO{sf ?kdf nfu" ug'kg]{ .
• btf{ ePsf k;nx?sf] ;+o'QM ?kdf k"jf{wf/ tyf u'0f:t/sf] lgoldt cg'udg x'g'kg]{ .
• xf]6n tyf ld7fO{ k;nx?sf] btf{ ubf{ Go"gtd k"jf{wf/ k"/f ug]{ kmd{x?nfO{ dfq :jLs[lt lbg'kg]{ .
3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfof{no
pNn]vlgo pknJwLx? M
• #&@ pBdLn] !$ ljifodf tflnd k|fKt u/]sf
• Tfflnd lnPsf clwsf+zn] k|ljlw k|fKt u/]sf
• :yfgLo ;|f]tsf] ;b'k|of]u x'g]
• pBd :yfkgf ul/ ;f]huf/ aGg] qmd a9\bf]
d'Vo ;d:ofx? M
• ;jf/L ;fwg gePsf]
• hgzlQm ck'u
;'emfj / lgisif{ M
• k|lzIffyL{ 5gf]6df ljz]if Wofg lbg' kg]{
• Tflndsf] cjlw / u'0f:t/ a9fpg ;/f]sf/jfnfx?n] ;xsfo{ ug'{kg]{
Jofj;flos tyf ;Lk ljsf; tflnd s]Gb|, x]6f}+8f
pNn]vlgo pknlAwx?
o; s]Gb|n] -Ps dlxg] b]lv 5 dlxgf_ ;Ddsf] ljljw l;kd"ns tflnd ;~rfng ul/ ;Lk ljlxg sf]/f hgzlQmnfO{ >d ahf/ cg's'n
l;ko'Qm bIf hgzlQm pTkfbg ul/Psf] .
s]Gb|sf] :jLs[t aflif{s sfo{qmd cg';f/ ;fdflhs / cfly{s ?kdf k5fl8 k/]sf ul/a tyf ljkGg, pTkl8t, blnt, cflbjf;L hghflt dlxnf,
dw];L Pj+ hgcfGbf]ng 3fOt] tyf ;lxb kl/jf/, åGb lkl8t k|j]lzsf kl/Iff cg'lt0f{x?nfO{ ;d]t ;d]6L tflnd ;+rfng ul/b} cfPsf] .
s]Gb|sf] s'n jflif{s nIo ;+Vof 1050 hgf /x]sf]df o; g=c= sf /f}tx6 afx]ssf $ lhNnfx?df dlxnf 689 / k'?if 339 hgf u/L hDdf
1028 hgfnfO tflnd k|bfg ul/Psf] .
s]Gb|sf] jflif{s sfo{qmd cGt{ut cf=j= )^*÷)^( b]lv ^ dlxg] dlxnf cfjfl;o tflnd ;+rfng ePsf]n] cf=\a= )^( )&) df o; dsjfgk'/
lhNnf nufot jflx/L lhNnfsf ul/j/ljkGg/cflbjf;L/hghftL, blnt, r]kfª/k|hf ;d'bfosf] dlxnfx? nfeflGjt ePsf] .
;Lkd"ns tflnd ;LsfO kZrft k|lzIfly{x? :j/f]huf/, /f]huf/ tyf a}b]lzs /f]huf/Ldf cfa4 x'+b} uPsf] .
;dGjo / ;xsfo{
o; s]Gb|n] gf/fo0fL c~rnsf rf/ lhNnfx? dsjfgk'/, af/f, k;f{, / lrtjg lhNnfsf :yflgo lgsfo Pj+ ;fdflhs ;+3 ;+:yfx? ;+u ;dGjo
tyf ;xsfo{ ul/ s]Gb|sf] aflif{s of]hgf cg';f/sf tflnd sfo{qmdx? ;~rfng ul/b} cfPsf] 5 .
d'Vo ;d:ofx?M
5 dlxg] lgoldt tflnd x?df d]]zg/L, cf}hf/, pks/0f tyf kmlg{r/x?sf] sdL ePsf]] .
k"+hL tyf pBdlzntf l;ksf] cefjdf tflnd k|fKt hgzlQmx? pBdL jGg sl7gfO{ ePsf] .
;Lkd"ns tflnd l;sL Joj;flos :j/f]huf//pBdL jGg rfxg]nfO{ ;x'lnot Aofh b/df n3'shf{ k|jfxsf] Joj:yf gx'g' .
s]Gb|sf] sfo{If]q gf/fo0fL c+rn ePsf]n] tflnd sfo{qmd lg/LIf0f, cg'udg, d"Nofª\sg tyf tflndsf nfuL cfjZos ;/;fdfg ;d]t 9'jfgL
ug]{ ;jf/L ;fwg gePsf] .
;'emfjx?
s]Gb|sf] pknAw ;fwfg / >f]tdf dfq lge{/ x'bf nlIft au{ ;d'bfo ;Dd tflndsf] kxF'r k'¥ofpg sl7gfO{ ePsf]n] :yflgo lgsfox?af6 cfjZos
;xof]u pknAw u/fpg' kg]{ b]lvG5 .
lgZsif{
o; s]Gb| / :yflgo lgsfox? Pj+ ;fdflhs ;+3 ;+:yfx?sf] ;xsfo{df ;~rflnt ljleGg tflnd sfo{qmdx? af6 g]kfnsf ;/sf/sf] ul/jL lgjf/0f
ug]{ sfo{df of]ubfg k'u]sf b]lvG5 . cfufld lbgx?sf o; sfo{nfO ;a} ;Da4 lgsfox?sf] ;xof]u tyf ;xsfo{df cem k|efjsf/L agfpg' kg]{
b]lvG5 .
l8lehg ;xsf/L sfof{no, dsjfgk'/
d'Vo d'Vo pknAwL
pTkfbgd"ns ;xsf/L ;+:yfsf] j[l4 tyf cu|;/tf
!%$ j6f ;+:yf cg'udg lgl/If0f
Jfflif{s sfo{qmd ef}lts k|ult !)) k|ltzt
tYof+s Joj:yfkgdf ;'wf/ / k|sfzg
;xsf/L hfu/0fdf j[l4
;xsf/L ;+:yfx?sf] Plss/0f cleofgdf ltj|tf ,
n]=k= / ;fwf/0f ;ef ug]{ ;+:yfsf] ;+Vofdf pNn]Vo j[l4,
ljleGg uf]i7L, cGt/lqmof sfo{qmd ;+rfng u/L ;xsf/L ;+:yf ;+rfng / k|a4{gdf a[l4 ,
:yfgLo ;xsf/L ;Ghfnsf] u7g u/L k|To]s dlxgf a}7s a:g] Joj:yf ldnfO{ o; cf=j=df !# j6f a}7s ;DkGg u/LPsf]
g]kfns} nf]kpGd"v / clt l;dfGts[t ;d'bfo jgsfl/of ;d'bfonfO{ ;xsf/L ;+:yf ;xsf/Ldf cfj4tf .
lhNNffsf] ufhf km8fgL ePsf !) j6f uflj;x?df ;/sf/sf ;j} ljifout sfof{nox?n] ;xsf/L df]8]ndf sfo{ ug{ sfo{of]hgf ;lxtfsf]
cu|;/tf .
lhNnfsf] @) uflj;df Sn:6/ ;e{] u/L $) j6f ;d"xdf k"j{ ;xsf/L lzIff tflnd ;DkGg / @^ j6f nlIft ju{sf] ;xsf/L .
d'Vo d'Vo ;d:ofx?
kof{Kt ;fwg ;|f]t pknAw x'g g;s]sf] -ljlQo,ef}lts,k|ljlws _
k'/fgf ;xsf/L ;+:yf- ;femf_ ;+rfng tyf lgodgdf sl7gfO{
kof{Kt, ;Lko'Qm, gljgtd k|ljlwsf] pkof]u ug{ ;Sg] dfgj ;fwgsf] sdLsf sf/0f k|efjsf/L cg'udg, lg/LIf0f, lgodg x'g g;s]sf]
sfg"g pNn+3g ug{]sf s8f P]g sfg"gsf] cefj .
;xsf/L lzIff, tfnldsf] ckof{Kttf
;xsf/Ldf ;a} ju{,ln+u / kIfsf] ;xeflutf / ;'lglZrttf cem} x'g g;s]sf] ,;b:ox?df cToflw bf]xf]/f]kgf .
;xsf/L lar c:j:y k|lt:kwf{ /x]sf],
x]6f}+8f b'Uw ljt/0f cfof]hgf
pNn]vgLo pknAwLx? M
-s_ b'w ;+sngdf j[l4 .
-v_ ;+sng If]q lj:tf/ .
-u_ ufO{dfO{ tyf b'w clej[l4 sfo{qmd dfk{mt b'w pTkfbs s[ifs nfeflGjt .
- o; cGtu{t dsjfgk'/df !! ldNs PgnfOh/sf] nflu k|lt uf]6fdf ?=! nfv ul/ ? !! nfv cg'bfg lbOPsf] 5 . o; afx]s
s[lqd uef{wfg ,EoflS;g];g , s[ifs e|d0f ,s[ifs tflnd , ufO{ e}+;L vl/b ug{ ;x'lnot Aofh b/df a}+s dfk{mt C0f nufgL sf] ;fy}
ufO{ / dfO{ sf] ljdfdf %)Ü 5'6 klg lbOPsf] 5 . o; af6 ?= ! s/f]8 cg'bfg :j?k vr{ ePsf] 5 . _
-3_ lrlnË Eof6 ljt/0f M % j6f b'w pTkfbs ;xsf/L ;+:yfx?nfO{ b'wsf] u'0f:t/ ;'wf/sf] nflu ljt/0f ul/Psf] 5 . o; af6 yk ?=$)
nfv cg'bfg :j?k vr{ ePsf] 5 .
d'Vo ;d:ofx? M
-s_ :yfgLo vkt sd .
-v_ >f]t ;fwgsf] sdLn] u|fdL0f If]qdf pTkfbg ePsf] ;j} b'w vl/b ug{
g;s]sf] cj:yf .
-u_ ljB't cfk"lt{ nf]8;]l8Ësf] ;d:ofn] h]g/]6/ rnfO{ b'w ;+sng ÷pTkfbg
ug{' kbf{ nfut vr{ a9L .
;'emfj tyf lgisif{ M
cf=a=@)^*÷)^( sf] bfFhf]df ut cf=a= @)^(÷)&) df cfof]hgfdf b'w ;+sng, pTkfbg tyf laqmLdf a9L k|ult eO{ cfof]hgfsf]
3f6f cf=a= @)^*÷)^( df $=% s/f]8 af6 36]/ cf=a=@)^(÷)&) df hDdf #) nfv dfq
Flush Season df pTkfbg ePsf] Surplus b'wnfO{ SMP agfO{ ;'Vvf l;hgdf k|of]u ug{ / Milk Holiday h:tf] ;d:of x6fpg o;
If]qdf Ps kfp8/ sf/vfgf :yfkgf x'g' kg]{ cyjf lghL If]qaf6 ;+rflnt lrtjg ldNS;nfO{ g]kfn ;/sf/sf] cg'bfg ;xof]udf DDC
nfO{ ;+rfng ug{ lbg' kg]{ .
lhNnf jg sfof{no dsjfgk'/
pknlJwx? M–
!_ ;fd'bflos jg ljsf; sfo{qmd
sfo{of]hgf k'g/fjnf]sg @) j6f -ljleGg ;f=j=p=;d"xx?_
tflnd uf]i7L M–
;f=j=Jo=cEof; % k6s,
lhNnf :t/Lo of]hgf th{'dfuf]i7L ! k6s,
/]=kf]i6 :t/Lo cGt/qm[of tyf of]hgf th{'df uf]i7L M $ k6s,
lhNnf :t/Lo k|ult ;ldIff ! k6s_
g;{/L dd{t tyf ;'wf/ M –# j6f -kfnËdf ! j6f, dgx/Ldf ! j6f / x]6f}8fdf ! j6f_
g;{/L lgdf{0f tyf la?jf pTkfbg M kfnËdf !%))), dgx/Ldf !)))) / x]6f}8fdf #%))) hDdf ^),)))
gu/ If]qdf ;fem]bf/L j[Iff/f]k0f M -x]=g=kf= sdfg] *, sflnsf dfu{_
lhNnf :t/Lo k|ult ;ldIff uf]i7L
@_ sa'lnotL jg tyf kz' ljsf; sfo{qmd
lhljsf]kfh{g ;'wf/ of]hgf sfof{Gjog ;xof]u M % uf]6f -?=%) xhf/sf b/n], sf+s8f & sf] s'jf+kfgL / 3f+;Ls'jf+, /flS;/fË ( sf]
5]s/jfË, ;l/v]t @ sf] hgzlQm / lgj'jf6f/ # sf] dh'jfvf]N;L s=j=p=;=x?nfO{ afv|fkfng, t/sf/L v]tLsf] nflu cg'bfg ;xof]u_
kmnkm'n tyf cfod'ns lj?jf vl/b tyf ljt/0f M !) xhf/ -sf+s8f !, & / * sf] $) j6f s=j=p=;= / /flS;/fË * sf] !) j6f
s=j=p=;=x?nfO{ sfutL !))÷!)) j6f / pGgt hfgsf] cDaf !))÷!)) j6f_
Ps Sni6/ Ps pTkfbg M sf+s8f & / * sf] bfd/fË / uln{Ë Sni6/dfdf @! j6f s=j=p=;=x?df @^ xhf/ cld|;f] lj?jf /f]k0f
lhNnf sfo{qmd ;dGjo ;ldltsf] jflif{s ;ldIff uf]i7L M ! k6s -x]6f}8fdf_
;dflhs ;]jf kl/rfn M – * hgf lhNnf ;'k/efOh/ ! hgf / u|'k k|df]6/ & hgf_
lhNnf sfo{qmd ;dGjo a}7s M– ^ k6s, x]6f}8fdf
lhNnf ;dGjo a}7s M – ^ k6s, x]6f}8fdf
:ynut ;dGjo a}7s M – !% k6s, /flS;/fË, sf+s8f, ;l/v]t, lgj'jf6f/ / sflnsf6f/df
#_ /fli6«o jg ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{qmd
;xeflutfd'ns jg ;+/If0f tyf rf]/L lgsfl; lgoGq0f tyf Joj:yfkg M lgoldt u:tL kl/rfng
jg gf]S;fgL ;DalGw d'2f cleof]hg, cg';Gwfg / d'2f bfo/ M
jg ;+/If0f Joj:yfkg jf/] r]tgfd"ns ;+b]z k|;f/0f M
g;{/L lgdf{0f÷g;{/Lsf] :t/f]GgtL M – @ j6f -a;fdf8Ldf ! j6f, xgf{df8df ! j6f _
g;{/L lgdf{0f tyf la?jf pTkfbg M $),))) ;+Vof - a;fdf8Ldf @)))) xhf/, xgf{df8df @))))_
$_ t/fO{ tyf l;jflnssf nflu h}ljs ljljwtf If]q sfo{qmd
k'/fgf ;d"xsf nflu cfocfh{g sfo{qmd M -cld|;f] la?jf ljt/0f / /f]k0f, sf+s8f uf=lj=;=df !* j6f s=j=p=;=nfO{, /flS;/fËdf ^
j6f s=j=p=;=, ;/Lv]tdf ! j6f / eftf{df ! j6f u/L hDdf @^ j6f s=j=p=;=x?nfO{ !÷! xhf/sf b/n] @^ xhf/ _
vf]l/of km8fgL Joj:yfkg sfo{qmd M /flS;/fË * df /f]Ë8f+8f s=j=p=;= / sflnsf6f/ ( df efdjfË s=j=p=;= df ?=%)÷%) sf b/n]
afv|fkfng, a+u'/kfng / df5fkfngsf] nflu_
jg pBd ljsf; Kofs]h sfo{qmd M cNnf] sk8f pBf]u bfdg -d]l;g dd{tsf] nflu ?=!%))) cg'bfg / wfuf] sf6g] @ j6f d]l;g
;xof]u_
;fd'bflos jgdf ;fj{hlgs k/LIf0f M ! k6s, l8kf6 ;f=j=dgx/L
jftfj/0f ;+/If0f tyf hnafo' kl/jt{g uf]i7L M ! k6s, x]6f}8f
%_ g]kfn /fi6klt r'/] ;+/If0f sfo{qmd
g;{/L dd{t tyf :t/ j[l4 M – ! j6f, lx/fd'gL 5ltjg– $
ljleGg k|hftLsf la?jf pTkfbg M *),))) ;+Vof -5ltjgdf @%))) / x]6f}8fdf %%)))_
r'/] tyf o;sf] k|efljt If]qsf] /fli6«o jg, afemf] hUuf, gbL lsgf/, cgpTkfbglzn hUufdf k'g?Tyfg tyf ;+/If0f–@) x]S6/ -@) x]S6/
dWo] 5ltjg ( h'Ogfdf !$ x]S6/f / xl6of # / $ sflnn]s, r'/]sfnLn]sdf ! x]S6/ / 5ltjg ( 3§]bdf/ ;fgf];'4fdf % x]S6/ _
gbL psf; hUufdf cld|;f], g]lko/ tyf 8f+n]3f+; /f]k0f – ^) xhf/ -5ltjg ( h'Ogfdf ^=%@ x]S6/, cld|;f], g]lko/, af+;, a8x/, 6f+sL
cfbL_
:yflgo :t/df hg r]tgf clej[l4
sfo{qmd sfof{Gjogdf lkmN8:t/Lo ;dGjo / ;xlhs/0f uf]i7L M – $ k6s
^_ jGohGt' ;+/If0fsf] nflu If]qLo ;xof]u k|j4{g cfof]hgf
af3sf] ;Defljt af; :yfg / rf]/L lgsf;L ;DefJo gfsfx?sf] cg';Gwfg tyf l8lh6n j]zdf gSzf cBfjlws sfo{
;+bLUw JolQmx?sf] lj:t[t 8f6f a]z cBfjlws sfo{
:yflgo Pkm=Pd=af6 k|rf/ k|;f/
;'/Iff lgsfo aLr a}7s rf]/L lgsf;L ;DalGw d'2f txlssft
;d:ofx? M
b/aGbL cg';f/ sd{rf/Lx? k'/f g/x]sf] .
# Onfsf tyf !% /]=kf]= dWo] ! Onfsf jg sfof{no / ( /]=kf]=x?sf] cfˆgf] ejg gePsf],
3/ ef8fsf nfuL kof{Kt jh]6 gx'g' .
5ltjg uf=lj=;=cGt/ut 3f]if0f ul/Psf] v'Nnf rl/r/0f d'Qm jg If]qdf cfjZoQmf cg';f/sf] Post formation Support sf]
cfjZoQmf,
o; lhNnf cGt/ut $)! j6f sa'lnotL jg p=;=/x]sf] / pQm ;d"xx?nfO{ ;fdflhs ;]jf kl/rfngsf] nflu k|:tfj adf]lhd u|'k k|df]6/sf]
Joj:yf geO{ hDdf & hgfsf] nflu jh]6 Joj:yf eO{ cfPsf]n] Pshgf u|'k k|df]6/n] *# j6f;Dd s=j=p=;d"xx?df ;]jf k|bfg ug{ cj:yf
/x]sf] x'bf+ k|efjsf/L ;]jf pknAw u/fpg sl7gfO{ .
g]kfn ;/sf/jf6 r'/]df kg]{ If]qsf] :ki6 l;dfgf tf]lsg' kg]{ -ljleGg lgsfon] km/s km/s 9Ën] r'/] If]qsf] l;dfgf lgwf{/0f u/]sf]_
Jofkfl/s k|of]hgsf] nfuL ;f=jgsf] s6fgjf6 k|fKt ePsf] sf7 bfp/fsf] @% k|ltzt cfk'tL{ ;ldltnfO{ 5'§ofpg] k|jfwfg cg'?k 5'§ofOPsf]
sf7 bfp/f /x]sf cGo hftsf] sf7 bfp/fsf] x}l;ot l56} lju|g] ePsf]n], :yflgo :t/df cfk'lt{ ;ldtLjf6 ;dod} ljqmL ljt/0f x'g g;s]df
;DjlGwt pkef]Qmf ;ldtLjf6} lnnfd ljqmL ljt/0fsf] Joj:yfn] pkef]Qmf ;d'xsf] ;f=jg k|lt yk ckgTj a9g] / sf7 bfp/fdf cfpg]]
u'0f:t/ x«f;af6 ;d]t arfpg ;lsg] .
;f=j=pkef]Qmf tyf cfk'lt{ ;ldltsf] ;d]t sf7 lr/fg ug{ xfn o; lhNnf cGt/ut Pp6f klg ;Mldn ;~rfngdf g/x]sf]n] ;d:of pTkGg
ePsf], To;sf] nflu sDtLdf cf}Bf]lus If]qleq /x]sf] dfq ;Mldn ;~rfng x'g;s]df pkef]Qmfx?nfO{ ;xh x'g;Sg] .
lhNnf jg:klt sfof{no dsjfgk'/
k'FhLut vr{ cGtu{tsf s[ofsnfk d'Vo d'Vo pknlJwx?
jg:klt cWoog tyf cg';Gwfg sfo{qmd
d]lzg/L cf}hf/ pks/0f vl/b
sDKo"6/ !, -lk|G6/ ;lxt _ km\ofS; ! sDo'6/ ! ;]6 dN6LdLl8of k|f]h]S6/ ! ;]6 vl/b u/]sf] .
k|of]uzfnf ;+rfng tyf Joj:yfkg
k|of]uzfnfdf cfjZos ;dfgx?sf] ;"rLs/0f u/L /;fogx? v/Lb ul/Psf]
k|of]uzfnf Joj:yfkgsf] sfo{sf nflu cfjZos /;fog tyf Pkf/]6; vl/b
sfo{ ePsf] .
kmlg{r/ vl/b- knª !, vf6 @, 6]jn !, ;f]kmf;]6 !_ knË–!, vf6–@, ;f]kmf;]6–! vl/b u/L l6i6'Ësf] cltlyu'xdf /fv]sf] .
;fj{hlgs lgdf{0f
u]i6 xfp;, ;"rgf u[x, :6f]/, cGo cfjf;Lo 3/,
l8li6n]zg KnfG6 5fgf, kfgL 6\of+sL dd{t÷ ;'wf/,
kf]ln6\oflË vl/b
hl8a'6L pBfg l6i6'Ësf] u]i6 xfp;df jfy?d dd{t u/L u|Ln /flvPsf] .
jg:klt pBfg j[Gbfjgdf ;"rgf u'x / :6f]/ dd{t ul/Psf] .
jg:klt pBfg j[Gbfjgdf l8l:n];g KnfG6 dfly 5fgf /flvPsf] .
pBfgdf ePsf kfgL 6+sLx?sf] dd{t ul/Psf] .
jg:klt pBfg j[Gbfjgdf /x]sf u]i6 xfp;dfyLsf] h:tf 5fgf km]l/Psf] .
rfn' vr{ cGtu{tsf sfo{qmdx? M
jg:klt gfdfs/0f, cWoog tyf cg';Gwfg sfo{qmd÷v]tL k|ljlw
h}ljs ;|f]t tyf jfg:klts k/Dk/fut pkof]usf]
1fgsf] clen]lvs/0f
xf8Lvf]nf –^ sf] jgs/Lof j:tLdf Oyf]gf]jf]6fgLsn cWoog u/L %)
k|hftLsf jg:kltx?sf] k/Dk/fut pkof]usf] ljj/0f / xj]{/Lod gd"gf
;+sng u/LPsf] ;+slnt xj]{l/odsf] kmfOlnª ug]{ sfo{ eO/x]sf] .
k'FhLut vr{ cGtu{tsf s[ofsnfk d'Vo d'Vo pknlJwx?
ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{qmd
Jojoflos dxTjsf] ;'gfv/L cWoog÷cls{8 ;+sng
/ ;+/If0f
bfdg / l;deGHofª If]qaf6 % k|hftLsf cls{8 ;+sng u/L cls{8 jS;df
/f]lkPsf]
l6i6'Ëdf cls{8 jS; / udnfdf cls{8 /flvPsf] .
;+/lIft cls{8sf] :oxf/ ;Def/ sfo{ eO/x]sf] .
t/fO{ tyf lzjflns If]qdf kfOg] jg:kltx?sf]
cjf]{/]6d :yfkgf
j[Gbfjgdf /fhj[If, cdnf, x/f]{, j/f]{ h}t'g, sfdLgL nufot @) k|hfltsf
jg:kltx? /f]kL cjf]{/]6d :yfkgf u/LPsf]
;+/lIft lj?jfsf] :oxf/ ;+ef/ sfo{ eO/x]sf] .
k|fljlws tyf ljljw ;]jf Joj:yfkg j[Gbfjg, bfdg / l6i6'Ëdf ;+/lIft pBfgx?sf] :oxf/ ;Def/ sfo{ eO/x]sf]
;lhjg j[Iff/f]k0f ;lhjgsf] %))) j]gf{ pTkfbg ul/Psf] .
j[Gbfjgdf ;+/lIft ;lhjgx?sf] :oxf/ ;+ef/ tyf /f]k0f sfo{ eO/x]sf]
;'ulGwt lj?jfsf] t]n k|ltzt kl/If0f
#% k|hfltsf ljleGg ;'ulGwt jg:kltx?af6 t]n k|ltzt lgwf{/0f sfo{
ePsf] .
cb'jf, j];f/, Sofdf]dfOn, t]hkft, ;'uGwsf]sLnf, ?lbnf], d]Gyf cflb
v]tL k|ljlw cg';Gwfg u/L ;f] ;DjlGw k'l:tsf tof/
kfg]{
cZuGwf, lgzf]y, nf}7;NNff / ;'uGwjfnsf] j|f];/ lgsflnPsf] .
k|sfzg
k|sfzg k|rf/ k|;f/ - j|f];/, lnkmn]6, kDkn]6,
jflif{s k|ult k|ltj]bg cflb _
!% k|hfltsf] kmf]6f] dfpG6 ul/ /flvPsf]
-kfif0fj]b, nHhfjtL, ;k{uGwf, dlh7f], :6]eLof nufPtsf hl8a'6Lx? _
jg:klt ;+/If0f tyf pBfg ljsf; sfo{qmd
;fj{hlgs lgdf{0f
kfgL kf]v/L tyf kf]nL xfp; dd{t l6i6'Ëdf kfgL 6+sL dd{t
bfdgdf kfgL 6+sL dd{t
l6i6'Ëdf kf]nL xf;p dd{t
g;{/L tyf lj?jf Joj:yfkg t]hkft, lr/fOtf], l6d'/ / s'/Lnf] ,l;dn, x/f]{, j/f]{,cdnfsf] g;{/L /fVg]
sfo{ eO/x]sf] .
* k|hfltsf] #) xhf/ lj?jf pTkfbg x'g] u/L g;{/L /flvPsf] lj?jf pld|b}
ul/Psf]
rfn' vr{ cGt/utsf s[ofsnfk
ljsf; tyf Joj:yfkg sfo{qmd
Nof08:s]k hflt ljz]if pBfg nLnL pBfg l6i6'Ë
u'/f; pBfg bfdg
/s pBfg, u'nfkm pBfg, rf}/ ljsf; j[Gbfjg
lgoldt :oxf/ ;Def/ sfo{ eO/x]sf] .
;'/Iff tyf kfnf] kx/f jg:klt pBfg j[Gbfjg, kj{lto jg:klt pBfg bfdg / hl8a'6L pBfg
l6i6'Ëdf lgoldt kfnf] kx/fsf] sfo{ eO/x]sf]
x]6f}8f nufot # j6} pBfgx?df kfnf] ldnfO{ ;'/Iff k|bfg eO/x]sf] .
b'n{e nf]kf]Gd'v jg:klt k|hfltsf] ;+sng tyf
;+/If0f
;k{uGwf, ;fOs;, nf]7;Nnf, ;t'jf, n3'kq, 66]nf], ;'gfv/Lsf] ;+/If0f
sfo{ u/LPsf] .
;+snlt b'ne{ tyf nf]kGd'v & k|hfltsf jg:kltx?sf] ;+/If0f sfo{
eO{/x]sf
cWoog tyf cg';Gwfg sfo{qmd
:jb]zL zf]egLo k"mn lj?jf cWoog cg';Gwfg l6i6'Ëdf lnln k"mnsf] v]tL k|ljlw ;DjlGw cWoog sfo{ eO/x]sf]
lnlnsf] cWoog cg';+Gwfg sfo{ eO/x]sf .
hl8a'6L ljsf; sfo{qmd
hl8a'6L v]tL ljsf; tyf v]tL lj:tf/sf nflu g;{/L / lj?jf pTkfbg sfo{qmd
k'FhLut vr{ cGtu{tsf s[ofsnfk d'Vo d'Vo pknlJwx?
ks]6 If]qdf hl8a'6L g;{/L :yfkgf, dd{t / ;+rfng
j[Gbfjgdf t]hkft, s'l/nf], x/f]{, jf]/f]{, cdnfsf] g;{/L /flvPsf]
bfdgdf nf}7;Nnf, kbdrfn sf] g;{/L /flvPsf]
l6i6'Ëdf t]hkft, l6d'/, lr/fOtf], ;'uGwjfn / mK;Lsf] g;{/L /flvPsf] .
lx/fd0fL–$ 5ltjgsf sfnLbdf/, k|utL dlxnf ;d'x / kl/jt{g dlxnf
;d'xsf] k|t]s ;d'xdf #) xhf/sf b/n] g;{/Ldf lj?jf pTkfbg u/LPsf]
df6f], jfn'jf ;+sng u/L kf]nL Jofu eg]{ sfo{ eO/x]sf
hl8a'6L tyf u}x| sfi7 k|hfltsf] lj?jf pTkfbg
hl8a'6L lj?jf pTkfbg -kmf]sn l6dn] 5fg]sf] k|hflt
_
s'l/nf] !)))), t]hkft !)))), nK;L %))), lr/fOtf] cdnf, l3ps'df/L
cflb lj?jfsf] pTkfbg
pTkflbt j]gf{ kf]nL Jofu eg]{ sfo{ eO/x]sf]ul/Psf]
ljif]z If]q k|hflt ljz]if hl8a'6L lj?jf pTkfbg -
l6d'/, t]hkft,cdnf, l3p s'df/L, cflb ;d]t_
t]hkft !)))), cdnf %))), / l6d'/ !)))) ,s'l/nf] @),))) l3p
s'df/L @)) g;{/Ldf pTkfbg ePsf] .
pTkflbt j]gf{ %))) ljt/0f ePsf]
u}x| sfi7 lj?jf -nK;L, cf]v/, ?b|If, l/¶f,
nf}7;Nnf, h}t'g cflb ;d]t _ pTkfbg / vl/b
pTkflbt j]gf{ kf]nL Jofu eg]{ sfo{ eO/x]sf]
cfj:os lj?jf vl/b ul/Psf] .
hl8a'6L k|hfltsf jf;:yfg ;+/If0f, Joj:yfkg, clen]lvs/0f / of]hgf lgdf{0f sfo{qmd
;+/If0f tyf Joj:yfkg
;+s6fk"0f{ cj:yfdf k'u]sf hl8a'6L k|hftLsf]
jf;:yfg ;+/If0f - in-situ conservation
_
s?0ffe"dL ;f=j=p=;=df $) k|hfltsf] hl8a'6L klxrfg u/L ;+/If0f
ul/Psf] . ;'gfkftL, nf]Stf, ;t'jf cfbL
hl8a'6L gd'gf Kn6 :yfkgf tyf dd{t
hl8a'6L gd'gf Kn6 :yfkgf
jg:klt pBfg j[Gbfjg l:yt xj{nj8{ nufot )=% x]= df £o"s'df/L,
cZjuGwf, t'n;L, ;k{uGwf, l6d'/, 3f]8tfk|], :6]leof, ;]tf]d':nL nufot @)
k|hfltsf lj?jfx?sf] Kn6 :yfkgf ul/Psf] .
:ofxf/ ;+ef/ sfo{ eO/x]sf] .
hl8a'6L ljsf;sf] of]hgf tyf >f]t clen]lvs/0f
ks]6 If]qdf hl8a'6Lx?sf] ljsf;sf nflu Plss[t
of]hgf tof/L / :jLs[t
kmfk/af/L l:yt k|utL hl8a'6L ;xsf/L ;+:yf;+u ;xsfo{ u/L g;{/L
:yfkgf ul/Psf]
hl8a'6L ;"rgf s]Gb| ljsf; sfo{qmd -hl8a'6L gd"gf
;+sng tyf k|bz{g _
j[Gbfjgdf /x]sf ;"rgf s]Gb|df ljleGg hl8a'6Lx?sf] @)) gd'gf /
xj]{/lod ;+sng u/L /fv]sf] .
hl8a'6L gd'gf /fVgsf] nflu :k]l;d]g vl/b sfo{ ePsf].
rfn' vr{ cGt/utsf s[ofsnfx? M
;fd'bflos ljBfnox?df hl8a'6Lsf] z}lIfs afl6sf
:yfkgf tyf Joj:yfkg ;fem]bf/Ldf
- s]Gb| tyf lhNnf _
5gf}6 ePsf ljBfnox?df z}lIfs afl6sf :yfkgf ePsf] hg Hof]tL
p=df=lj= do'/wfk
r'/LofdfO{ p=df=lj= r'l/ofdfO{
o'u r]tgf k|f=lj= jg:klt
cfly{s ;xof]u tyf lj?jf lbg] sfo{ ePsf] .
k|fylds pkrf/sf] nflu dlxnfx?sf] ;+nUgtfdf xf]d
xj{n uf8]{g - k|ltj]bg _
xf]d xj{n uf8]{g dlxnf ;d'x xf8Lvf]nf–& r'jf/kfvf
xf]d xj{n uf8]{g dlxnf ;d'x cfdeGHofË–&
xf]d xj{n uf8]{g k|utL ;d'xnfO{ 5gf}6 u/L sfo{ ;DkGg u/LPsf] .
hl8a'6L ;DjlGw k|rf/ k|;f/ ;fdfu|L pTkfbg tyf
ljt/0f
# j6f pBfgdf ePsf lj?jfx? ;'lrs[t ul/ n]vg sfo{ u/]sf] .
pBfgdf ;+/lIft jg:kltx?sf] a'sn]6 tof/ kfl/Psf
jg ljsf;df ;+nUg dfGotf k|fKt ;+3 ;+:yf tyf JolQmnfO{ ;zt{ k"hLut cg'bfg pknaw u/fO{ ;+rfng ul/g] sfo{qmdx? -@^$@#_
hl8a'6L tyf u}x| sfi7 lj?jf /f]k0f÷k'gM/f]k0f ;xof]u
k'FhLut vr{ cGtu{tsf s[ofsnfk d'Vo d'Vo pknlJwx?
;fd'bflos tyf ;fj{hlgs hUufdf ;+3 ;+:yf tyf
JolQm, ;d'bfonfO{ 9'jfgL, j[Iff/f]k0f tyf Joj:yfkg
;xof]fu cg'bfg
e}/j /f]8df /x]sf] db;f{df lj?jf /f]k0f ul/ ;xof]u ul/Psf]
lghL s[ifs tyf pBdLnfO{ k|lt lj?jf ?= # sf b/n]
9'jfgL tyf j[Iff/f]k0f cg'bfg
5gf}6df k/]sf pBdLx?nfO{ ;xof]u cg'bfg ul/Psf] .
csn jxfb'/ s];L, bfdg÷kfn'Ë
k'ik/fh ltdlN;Lgf, xl6of –$
dfof nfdf, gfd6f/ –# cwf]/
r'8fd0fL ?kfv]tL, xl6of–# 7'nf] u+u6]
ltn s'df/L tfdfª, r'l/ofdfO{–*
lghL hUufdf /f]k0fsf nflu ul/j tyf ljkGg ju{nfO{
k|lt lj?jf ?= % sf b/n] 9'jfgL tyf j[Iff/f]k0f
;xof]u cg'bfg
lj/ jxfb'/ nfdf gfd6f/–# c3f]/
;'o{ jxfb'/ kflv|g xl6of –# nfO 5gf}6 u/L ;xof]u k|bfg ul/Psf] . s[ifs
tyf pBdLx? 5gf}6 ul/Psf]
rfn' vr{ cGt/ut lhNnfaf6 ;~rfng x'g] sfo{qmdx?
ks]6 If]q klxrfg, ;d'x u7g, If]q ;Demf}tf / ;+hfn lgdf0f{ -Ps ufFp Ps pTkfbg;{u ;DjlGwt _
ks]6 If]q 5gf}6, k|fljlws ;xof]utf k|bfg
contract farming / ks]6 If]q ;[b[9Ls/0f
5ltjfg –$ lx/fd'gL, bfdg uf=lj=;=# ;d'x u/L ^ ;d'xdf hl8a'6L
k|fljlws ;xof]u k|bfg ul/Psf] .
;d'x u7g sfo{ ePsf]
hl8a'6L v]tL stf{ ;d'x u7g / /f]k0f If]qsf]
;Demf}tf
bfdg / kmfk/jf/L ljr ;Demf}tf u/LPsf]
Ps ufFp Ps pTkfbgsf] nflu u'0f:t/Lo lj?jf
pTkfbg / ljt/0f
t]hkft, l6d'/, s'l/nf] pTkfbg ul/Psf] . g;{/ldf lj?jf pTkfbg sfo{
eO/x]sf]
tflnd÷uf]i7L÷sf]lrË÷a}7s
Ifdtf ljsf; ;DjlGw tflnd
kmf]sn l6dsf] j}7s RSU (BISEP-ST) sf] xndf ldlt @)^(.^.!% ut] / @)^(.!@.@& ut]
kmf]sn l6dsf] j}7s j;]sf] .
hl8a'6L v]tL lj:tf/ tyf Joj:yfkg ;DjlGw lkmN8
:t/Lo sf]lrª
@)^(.)^.!* ut] 5ltjg–$
@)^(.)^.!( ut] lx/fd'lgdf u/]sf]
hl8a'6L ;+sngstf{, dWo:ystf{ tyf Jofkf/L ljr
cGt/lqmof÷uf]i7L
@)^(.)(.)# ut] %) hgf ;xefuLx? ljr cGt/s[of ul/Psf] .
hl8a'6Lsf] lbuf] ;+/If0f tyf ;+sng ;DjlGw lkmN8
:t/df ;+sng stf{nfO{ sf]lrª
@)^(.!!.)# df sfo{ ;DkGg
cfod'ns hl8a'6L v]tL ;DaGwL tflnd @)^(.&.@) b]lv @)^(.&.@^ ;Dd jg:v08L b]lj ;f=j=p= df @# hgf
;xefuLx? ljr sfo{ ;DkGg .
:yflgo /]l8of]af6 hl8a'6Lsf] ;+/If0f lbuf] ;+sng,
Joj:yfkg, v]tL lj:tf/ tyf :yflgo jhf/sf] d"No
;DjlGw r]tgfd'ns sfo{qmd k|zf/0f
dsjfgk'/ Pkm=PdnfO{ hl8a'6L ;DjlGw hgr]tgf d'ns sfo{qmd k|zf/0f
ug]{ lhDdf lbOPsf] .
hl8a'6Lsf] ;"rgf d'ns ;DjlGw cGt/s[of eO/x]sf] .
ks]6 If]qdf ;fd'bflos, ;fj{hlgs, s[lif{ jg ;d'xsf
hl8a'6L pBdL ;xsf/L ;b:o / ;DjGwLt
;/f]sf/jfnfx?nfO{ hl8a'6L tyf cfod'ns v]tL /
jg pBd ;DjlGw cjnf]sg e|d0f -lhNnf
leq÷l5d]sL lhNnf _
ldlt @)^(.!@.@(ut] b]lv #! ut] ;Dd j[Gbfjg , lrtjg,/fli6«o lgs'Gh,
tgx' bdf}nLsf] s]=jL= u'?Ësf] s'ifL{ kmfd{ n'Dn]sf] hl8a'6L s[ifL{ kmfd{df nuL
@) hgf ;xefuLx?nfO{ cjnf]sg e|d0f ul/Psf]
lhNnfdf kfOg] Jofkfl/s dxTjsf hl8a'6L k|hfltsf]
g;{/L k|ljlw /f]k0f tyf Joj:yfkg k|ljlw >f]t
pknAwtf / lbuf] ;+sng ;DjlGw ;xof]u k'l:tsf
k|sfzg
;'uGwjfn, nf}7;Nnf, lr/fOtf] / lgzf]ysf] a|f]l;P/ lgsflnPsf] .
t/fO{ tyf lzjflnssf nflu h}ljs ljljwtf If]q sfo{qmd M
k'FhLut vr{ cGt/utsf s[ofsnfk M
d'Vo d'Vo pknlJwx?
k'FhLut vr{ cGtu{tsf s[ofsnfk d'Vo d'Vo pknlJwx?
lj?Jff pTkfbg tyf ljt/0f - t]hkft, lgd, :6]leof,
;'uGwsf]lsnf, ;k{uGwf cflb _ s'l/nf], t]hkft,l6d'/ / lgdsf] lj?jf @)))) ljt/0f ul/Psf] .
h}ljs jf/ -l6i6'Ë_ l6i6'Ëdf 8o'/]G8fsf] sl6Ë !),))) /flvPsf]
h}ljs jf/ jgfpg] sfo{ ;DkGg / :oxf/ ;+ef/
rfn' vr{ cGt/utsf s[ofsnfkx?
hl8a'6L pBfgx?sf] ;+/If0f, ;Dj4{g tyf ;Def/ sfo{ # j6} pBfgx?sf] ;+/If0f / x]/rf/ sfo{ eO{/x]sf] .
lgoldt :oxf/ ;+ef/sf sfo{x? eO/x]sf] .
hl8a'6L ;r]tgf uf]i7L kbdkf]v/L uf=lj=;= j8f g+= ! sf] o'u r]tgf gd'gf k|f=lj=df @)^(.!) $
ut] #^ hgf ;xefuLx? ljr uf]i7L ul/Psf]
jg:klt ;b'kof]u tyf ahf/Ls/0f sfo{qmd
k'FhLut vr{ cGtu{tsf s[ofsnfk M d'Vo d'Vo pknlJwx?
d]l;g/L cf}hf/ pks/0f vl/b
ngdf]/ ! kfgL kDk ! vl/b ngdf]/ ! yfg / kfgL kDk ! yfg vl/b sfo{ ;DkGg .
Kff]nL kfOk vl/b &)) dL=, jfol/ª dd{t
- sfof{no bfdg, l6i6'Ë / j[Gbfjg _
jg:klt pBfg j[Gbfjg / bfdgdf ljB't jfOl/ª sfo{ ePsf] / sfnf] kfO{k
&)) ld= vl/b ul/Psf] .
rfn' vr{ cGtu{tsf sfo{s|dx? M
k|ljlw lj:tf/ tyf ;fd'bflos sfo{qmd
;fgf ls;fg hl8a'6L v]tL sfo{qmd
-kbdkf]v/L–&_ sf l5l/ª nfdfnfO{ s''l/nf] v]tL ug{ cfly{s tyf kfO{k @))
ld= ;xof]u
;fgf ls;fgnfO{ s'l/nf]sf] @)) lj?jf ljt/0f
;fj{hlgs hUuf÷s=jg df ljkGg ju{sf] nflu
hl8a'6L v]tL
-!_s'l/nf],t]hkft,jsfOgf],6fFsL, x/f]{, j/f]{, cdnf, d;nf, j]n, l;dn g;{/L
/flvPsf] .
kmfk/jf/Ldf / lgj'jf6f/ uf=lj=;=sf] O{Sr'ªdf s'l/nf]sf] g;{/L /flvPsf] .
lghL hUufdf hl8a'6L v]tL lj:tf/ s[ifs l;tn j]bL, u}8fe]6k'/–$ dxf]Tt/L
hl8a'6L v]tL k|j4{g sfo{qmd hl8a'6Lsf] j]gf{ pTkfbg u/L hl8a'6L s[ifs >L k'ik/fd ltdlN;gfnfO{ ?
%))) ;xof]u ul/Psf] 5 .
hl8a'6L j]gf{ pTkfbg
;'uGwsf]sLnf #))), j]n %))), x/f]{ %))), j/f]{ %))), t]hkft %))),
cdnf %))) lj?jf pTkfbg ePsf] .
jg:klt pBfg j[Gbfjgdf lgd, asfOgf], x/f]{, a/f]{, cdnf, s'l/nf], t]hkft,
l/7\f, j]nsf] j]gf{ u/L %),))) pTkfbg ePsf] / !&,&#! ljt/0f ePsf] .
lg;f]wsf] ;+/If0f v]tL k|ljlw ljsf; k|hflt
jfFs] / jlb{ofaf6 ljp ;+sng u/L j[Gbfjg / l6i6'Ëdf g;{/L /flv lj?jf
pTkfbg ul/Psf] . jg:klt pBfg l6i6'Ëdf %) j6f / j[Gbfjgdf !%) j6f
lgzf]wsf] lj?jf /f]k0f u/LPsf]
j[Gbfjgdf lgzf]wsf] lj?jf /f]lk :oxf/ ;+ef/ sfo{ eO/x]sf]
Joj:yfkg tyf ;'b[l9s/0f sfo{qmd
8f]d]li6s]zg tyf hd{KnfHd ;+/If0f Aoj:yfkg
j[Gbfjgdf t]hkft, lkknf, l3ps'df/L, l6i6'Ëdf lr/fOtf] / bfdgdf
;'uGwjfnsf] hd{KnfHd ;+/If0f ul/Psf] .
% k|hfltsf] lj?jf ;+/If0f
8]df] Kn6
jg:klt pBfg j[Gbfjg, hl8a'6L pBfg bfdgdf ljleGg
k|hfltsf hl8a'6Lx? tyf jg:kltx?sf] g]d Kn]6 n]vg u/L
;+/lIft Jof8df /flvPsf] .
g]d Kn]6 n]vg u/L lj?jfx?df /fVg] sfo{
ePsf] .
cWoog tyf cg';Gwfg
;'ulGwt t]n klxrfg, t]nsf] kfOn6KnfG6 :t/df
k|zf]wg
ljleGg ;'ulGwt jg:kltaf6 t]n k|ltzt lgwf{/0f sfo{ eO/x]sf] .
k'FhLut vr{ cGtu{tsf s[ofsnfk d'Vo d'Vo pknlJwx?
;xof]uL sfo{qmd
jg:klt lbj;, h}ljs ljljwtf , jftfj/0f, l;d;f/,
cGt/f{li6«o kj{tLo lbj; cfbL
h}ljs ljljwtf lbj; lkKn] kf]v/f ;f=j=p=;=df j[If /f]k0f u/L / Jftfj/0f
lbj; If]lqo k|zf;g sfof{nosf] k|fuªdf j[If /f]k0f u/L dgfO{Psf] . df3
@) ut] RSU -BISEP–St_ sf] xndf lhNnf :tl/o sf=k|=x?sf] /
ljleGg kf6L{ k|ltlglwx?sf] pkl:ytLdf cGt/s[of sfo{qmd u/L l;d;f/
lbj; dgfOPsf] !$cf}+ jg:klt lbj; r}q @( ut] jg:klt pBfg
j[Gbfjgdf j[If/f]k0f u/L dgfOPsf]
>L hnpTkGg k|sf]k lgoGq0f l8lehg sfof{no g+= #, k/jfgLk'/, af/f
j:tL÷6f/ jhf/ ;+/If0f sfo{
dsjfgk'/
pNn]vlgo pknAwLx?M
k|x/L rf}sL, sf/fuf/, ljBfno, j:tL tyf 6f/ jhf/ ;+/If0f
d'Vo ;d:ofx?M
k|sf]k lgoGq0f sfo{x?sf] nflu k|ofKt jh]6 Joj:yfsf] cefj x'g'sf] ;fy} ;dodf jflif{s sfo{qmd :jLs[lt gx'gfn] ;dodf sfo{ ;Dkfbg ug{
sl7gfO{ ePsf] .
;'emfj tyf lgisif{M
j:tL tyf 6f/ jhf/ ;+/If0f sfo{ ug{sf] nflu k|ofKt jh]6 ljlgof]hg x'g' kg]{, ;f] ug{ ;Dej geP tf]lsPsf] of]hgfsf] slDtdf cf+lzs ?kdf
;+/If0f x'g] u/L qmlds ?kdf csf]{ jif{;Dddf ;DkGg x'g] u/L jh]6 ljlgof]hg x'g' kg{ / ;fy} ;dodf jflif{s sfo{qmd :jLs[lt x'g' kg]{ .
lhNnf e"–;+/If0f sfof{no
pNn]vlgo pknlJwx?M
nfeflGjt 3/w'/L #%$$, >[lht /f]huf/L >dlbg #$&@, s"n e"dL ;+/lIft If]qkmn (^=%% x]S6/, l;+rfO{ x'g] If]qkmn & x]S6/, cfod'ns
sfo{qmdaf6 nfeflGjt 3/w'/L &) .
d'Vo ;d:ofx?M
;d:of, cfjZostf / dfusf] bf+hf]df ljlgof]lht sfo{qmd jh]6 Go"g /x]sf] .
;'emfj tyf lgisif{M
;d:of, cfjZostf / dfu cg';f/sf] sfo{qmd jh]6 ljlgof]hg ul/g' kg{] . k|fKt sfo{qmdx?nfO{ k|fyldstfsf] cfwf/df ;+rfng ul/Psf] .
lhNnf lzIff sfof{no,dsjfgk'/
pNn]vgLo pknAwLx?
— @ j6f uflj;df %—!@ jif{ pd]/ ;d"xsf ;a} s]6fs]6Lx? ljBfno egf{, sf]u6] / e};] @ uf=lj=;=3f]if0ffsf] tof/Ldf,
— dsjfgk'/ lhNnfleq clgoldt lzIfs / cg'dlt glnO{ ;~rfngdf /x]sf] ljBfno gePsf] 3f]if0ff,
— dsjfgk'/sf ;a} sIff tx / ljifosf] cf}ift l;sfO{ pknAwL lgsfnL ;fj{hlgs ?kdf k|:t'tL
— ljkb\ Joj:yfkgsf lgldQ k|f/DeLs r/0fsf] tflnd ;DkGg eO{ Pj+ Safe School Guide Line lgdf{0f tof/ u/L k'l:tsfsf] ?kdf
ljBfnodf ljt/0f sfo{ eO/x]sf] .
— ljBfno If]qnfO{ zfGtL If]qsf] ?kdf 3f]if0ff ug{] cfd;xdlt qmdz sfof{Gjog x'Fb} uO/x]sf]
— a]?h' km5\of{}6sf] cj:yf (&=* k|ltzt .
— ljBfyL{ ;+Vof 36\b} uO/x]sf ljBfnodf ;/f]sf/jfnfsf] ;xdltdf ljBfno dh{sf] k|s[of hf/L / cg'udg sfo{ bn u7g,
— lzIff sfof{no ;lxt lhNnfsf ;a} ;fd'bflos ljBfnodf xl/ofnL ;lxtsf] k"mnaf/L lgdf{0f cleofg z'?
— dof{lbt ?kdf P;=Pn=;L= k/LIff÷sIff * sf] k/LIff ;~rfng,
— ljB'tLo ;"rgf kf6Lsf] ;~rfng -!^!*)%&%@)*^(_
— Flash Report k|sfzg
— ;+o'Qm cg'udg 6f]nLsf] Joj:yf,
d'Vo ;d:of / r'gf}tLx? =
— lhNnfsf] nflu cfjZos Go"gtd b/jGbL ckof{Kt /x]sf]
— s]xL ljBfnox?df Go"gtd b/jGbL lbg ;lsPsf] 5}g, &^( b/jGbL gx'bf $( k|f=lj=df ! b/jGbL klg gePsf],
— k|f=jf=lj=s]=sf] dfu a9\bf] 5, dfu cg';f/ sf]6f lbg ;lsPsf] 5}g,
— ;=sf=sf] kfl/>lds Hofb} Go"g 5 h;sf sf/0f tflnd k|fKt ;=sf=n] hflu/ 5f8\g] qmd a9\bf] 5 .
— u[lx0fL sIffdf ;xefuLsf] ;+Vof 36\bf] 5 . ljBfnonfO{ ;~rfng u/L /xg] jf jGb ug{] ;+s6 pTkGg ePsf] 5 .
— b/jGbL ldnfg k"0f{?kdf ug{ ;lsPsf] 5}g . gu/leq k|f=lj= b/jGbL a9L ePtf klg df=lj=÷lg=df=lj=df sd /x]sf] 5 .
— kfgLsf] cefjdf sltko ljBfnodf kSsL zf}rfnosf] sf]6f pknJw u/fpg ;lsPsf] 5}g .
— cfo cfh{g sfo{qmdsf] cg'udg ug{] ;+:yf CLC xf] o;nfO{ k|efjsf/L jgfpg ;lsPsf] 5}g .
— ;fIf/tf sfo{qmdnfO{ lg/If/x?n] xfd|f] nflu xf] eGg] a'emfpg g;Sbf o;df ck]lIft pknJwL xfl;n x'g ;s]sf] 5}g .
;'emfj tyf lgisif{
— lg0f{o ug{] t/ sfof{Gjog ug{ g;lsg' Pp6f ;d:of xf] .
— ePsf lg0f{onfO{ sfof{Gjog ug{] / u/fpg dfq ;lsof] eg] klg w]/} ;d:ofsf] ;dfwfg lg:sG5 .
5f]6s/Ldf eGg' kbf{—
— cfjZos lzIfs b/jGbLsf] Joj:yf ,
— ljBfnox?df slDtdf klg lkpg] kfgLsf] Joj:yf . -ljBfnosf nflu 5'§} wf/f_
— ECED df sfd ug{] ;=sf=sf] nflu o'u ;'xfpbf] Go"gtd kfl/>lds,
— ;a} uflj;af6 ljBfnonfO{ k|fKt ;xof]u Soft ware part df lj:tf/
— ;+o'Qm cg'udg ug{] k4ltnfO{ lg/Gt/tf,
— ljBfno txdf ICT sf] lj:tf/ / sfof{Gjog,
— ljBfnonfO{ zfGtL If]q jgfpg] 3f]if0ffsf] sfof{Gjog,
lhNnf :jf:Yo sfof{no
d'Vo ;d:ofx?
!= ;dodf ah]6 pknAw gx'g' .
@= :jf:Yosld{sf] cefa .
#= sfo{qmd ;dodf k|fKt gx'g' .
$= d'Vo sfo{qmdx?sf] ah]6 s6f}tL ePsf] .
%= lardf sd{rf/Lsf] ;?jfn] sfddf afwf k'u]sf] .
/fd|f] kIfx?
!= d"Vo sfo{qmdx?sf] k|ult /fd|f] x'b} uPsf] .
@= lhNnf :jf:Yo sfof{no tyf u}/;/sf/L ;+:yfx? larsf] ;DaGw /fd|f] x'b} uPsf] .
#= lgoldt ?kdf dfl;s a}7s -Onfsf÷lhNnf_ a:g] u/]sf] .
dlxnf tyf afnaflnsf sfof{no, dsjfgk'/
pNn]vlgo pknlJwx? M–
cGt/fli6«o dlxnf lbj;sf] cj;/df dWodf~rn >]qdf nuftf/ # jif{ ;Dd pTs[i6 ;+:yf 5gf}6 eO{ ? !nfv / ;Ddfg kq k|fKt ug{
;kmn
dlxnf tyf afnaflnsf sfo{fnon] % s7\7f hUuf k|fKt ul/ ejg lgdf{0f sfo{ clGtd r/0fdf k'u]sf] .
dlxnfx?sf gof ;d'x / ;ldlt u7g tyf ;+:yf btf{df j[l4 .
art j[l4 eO cfly{s ?kdf dlxnfx? cfTdlge{/
;Lk ljsf; sfo{s|dsf] k|efjn] dlxnfx?sf] Ifdtf ljsf; ;fy} Joj;flxs ls|ofsnfkaf6 cfo cfh{g ug{ yfn]sf .
cu|h Joj;fo sfo{s|daf6 % j6f dlxnf ;xsf/L ;+yfx?n] ;fgf pBf]u :yfkgf / ;+rfng
lszf]/L Kofs]h sfo{s|dn] 3/]n' lx+;f lgoGq0f , dfgj j]rljvg lj?4 , c;'/lIft j}b]lzs /f]huf/ h:tf ljifox?df ;r]teO{ ;r]tgf
sfo{s|dx? ;+rfng ug{ yfn]sf / :s'n 5f8]sf lszf]/Lx? :s'n egf{ x'g yfn]sf .
3/]n\' lx+;f kLl8t dlxnfx?sf nflu cNksflng lhNnf / ;fd'bfoLs ;]jf s]Gb| ;+rfng ul/ lx+;f kLl8t dlxnfx?sf] xs clwsf/
;'lglZrt ul/ k"g:yfkgf ug{ ;xof]u k'u]sf]
;d:ofx?
dlxnf jfnaflnsf,blnt ,h]i7 gful/s,ckfËutf, j]rljvgdf k/]sf dlxnf tyf afnaflnsfx?sf] lhNnfleqsf] tYofÍ cWofjlws ug{
jh]6sf] sldn] ubf{ ;"rgf s]Gb| cBfjlws ug{ sl7g .
rfn'sf]ifdf /sd ljlgof]hg gePsfn] dfusf] rfk cg';f/ pknJw u/fpg g;s]sf] .
ckfËtf kl/ro kq ljt/0fdf s au{sf] -/ftf]_ kl/ro kqsf nlu dfq eQfsf] Aoa:yf ePsf]n] ckfËtf ePsf AolQmx?n] s au{ -/ftf]_
sf] kl/ro kqsf nflu bafa lbg] u/]sf] .
• ul/j / ljkGg ju{nfO{ tflnddf ;xefuL u/fO{g] x'+bf eQfsf] Joj:yf gePsfn] ;xefuL u/fpg ;d:of / lhNnf:t/sf] tflnddf
Joj:yf ePsf] xf]6njf; tyf vfgf vr{ clt sd ePsfn] ;xeflu u/fpg ;d:of .
uf+p :t/sf] cg'lzIf0f tyf tflnd sfo{s|ddf ul/j / ljkGg ju{nfO{ tflnddf ;xefuL u/fO{g] x'+bf eQfsf] Joj:yf gePsfn] ;xefuL
u/fpg ;d:of .
cGt/lhNnf /]vfÍg e|d0fdf ;xeflux?sf nflu xf]6njf; / vfgf vr{sf] Joj:yf sd ePsfn] ;xeflux?nfO{ vfg / j:g ;d:of .
;fd'bflos ;]jfs]Gb| ;+rfngsf] nflu sd{rf/Lsf] Jofj:yf gx'bf ;]jfs]Gb| ;+rfngdf ;d?of .
lhNnf ;]jfs]Gb| / ;fd'bflos ;]jfs]Gb| ;+rfngsf kbflwsf/L / sd{rf/LnfO{ sfg'lg tyf Jofj:yfkg ;DalGwt tflnd gx'bf lkl8tnfO{
Gofo lbnfpg ;d:of .
gf/fo0fL c~rn cfo'j]{b cf}ifwfno
x]6f}+8f dsjfgk'/ pNn]vgLo pknlJwx? M–
cu'jf h8Lj'6L s[ifs h8Lj'6L v]tLtkm{ yk cfslif{t ePsf , cfo'j]{b dlxnf :j+;]ljsfjf6 :tgkfoL cfdf cufotnfO{ ;]jf k'/\ofpg
;lsPsf]-gu/ leqdfq_
d'Vo ;d:ofx? M–
u|fdL0f e]u;Dd ljBfno cfo'j]{b lzIff sfo{s|dsf] dfu ePsf],To:t} cGo ;]jf u|fdL0f O{nfsf ;Dd lj:tf/ u/L u|fdL0f hgtfsf] kx'Fr ;xh
jgfpg g;lsPsf],
cToGt} Go'g jh]6 k|zf;lgs sfo{ ;+rfng ug{ ;d]t wf} wf} kg]{ u/L jh]6 Joj:yf x'g]
u/]sf]
;'´fj tyf lgisif{x? M–
:jf:Yo ;]jfsf] Ps k|frLg Pj+ dxTjk'0f{ kIf eP/ klg /fHon] ljif]z dxTj lbg'
kg]{,
To;}u/L cfd cfo'j]{b ;]jf pkef]Qmfx?sf] klg o; ;]jfdf kx'Fr j9\g Pj+ j9fpg cfjZos sbd ;/f]sf/jfnf ;j}jf6 rflng'kg]{ b]lvG5 .
Knfg g]kfn dsjfgk'/
pNn]vgLo pknlJwx? M–
!&! j6f ue{jtL dlxnf ;d'x ;Grfngdf eO :yflgo :jf:Yo ;+:yfaf6 ;]jf lng] b/ df a[4L
;d'bfosf AoStLx?n] aflx/ htf tt} lbzf ug'{ x'Gg, o;n] :j:Yodf gsf/fTds c;/ u5{ eGg] 1fg kfO{ rkL{ k|of]u ug{ yfn]sf] .
#&) j6f afn lasf; s]Gb|df ul/Psf] z}lIfs ;fdfu|L ;xof]un] afn d}qL jftfj/0f ;[hgf ug{ dbt ePsf] 5 .
laBfno ef}lts ;'wf/ of]hgf cGt/utsf lgdf{0f sfo{x? ;dodf ;DkGg ePsf]
Dfv'{ uf la ;df laBfno hfg] pd]/sf ;a} afnaflnsf laBfno uPsf 5g\ clg bfdg / kfn'ª uf=lj=;=sf ;a} ljBfnodf eo /lxt -d'Qm_
jftfj/0fdf l;sfO{ ePsf] 5 elg 3f]if0ff ug{ ;kmn
ufpF s[lif lasf; ;ldltx?n] cfkm\gf] lhDd]jf/L cg'?k sfd ug{ yfn]sf]
dlxnf ;xsf/L cleofgn] dlxnfx?nfO{ cfly{s If]qdf dfq geP/ ;fdflhs / ;+:yut If]qdf klg cl3 a9\g dbt u/]sf] .
Aflnsfx?sf u'0f:tl/o lzIffsfnfuL ;r]tgf km}nLPsf]
afn lajfxn] afn aflnsf sf] lhjgdf kg{ ;Sg] gs/fTds c;/ af/] ;d'bfodf hfgsf/L
ls;f]/L Pj+ dlxnfx?df lx+;fsf] klxrfxg u/]/ To; la?4 cfjfh p7fpg ;Sg] cfTdf laZjf;df a[4L .
afn Snj dfkm{t afn aflnsfsf] ;xeflutf df a[4L - uf la ; sf] of]hgf lgdf{0f ubf{ ;xefuL x'g] / afn Snasf nfuL uf la ; n]
ah]6 5'6\ofpg]_
!) j6f uf la ; / !! j6f laBfnox?df k|sf]ksf] hf]lvd Go"lgs/0fdf sfd eO k'j{ tof/L ;DaGwL ;r]tgf ePsf],
laBfno / uf la ; :tl/o of]hgf lgdf{0f ePsf]
ufpF ufpFdf g} p4f/sfnfuL cfjZos tflnd k|fKt AolStx? / s]xL ;fdfu|L pknAw ePsf]
d'Vo ;d:ofx? M–
b'u{d 7fpFdf cem} klg cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf gk'lu/fv]sf] cj:yf 5
vfg]kfgLsf] ;|f]tdf lajfb / d'xfg ;'Sb} hfg] ;d:of .
b'u{d :yfgx?df afn aflnsfsf] lzIff k|tL cleefjs ;r]tgf sd ePsf sf/0fn] afn aflnsf sf] laBfno 5f]8\g] / clgoldt x'g] b/ a9L
5 .
;xsf/Lsf] C0f cg'udgdf lkmtnf] kgf -w]/} j6f ;xsf/L af6 C0f lnP/ pTkfbs sfddf sd nufpg]_ .
;r]tgf clea[bL, Aoaxf/Ls lzIff h:tf sfo{qmdx? b'u{d 7fpFdf ;Grfng eP klg k|efjsf/L gx'g'
Affn s]Gb|Lt k|sf]k hf]lvd Go"lgs/0f cGt{utsf sfo{qmdx? ;d'bfoaf6 dfu eP cg';f/ ;a} If]qdf nfu' ug{ g;Sg'
;'´fj tyf lgisif{x? M–
vfg] kfgLsf d'xfgx?sf] ;+/If0fdf sfd ug'{ kg]{ b]lvG5 .
kfgLnfO{ ;'4 ug]{ pkfofx? af/] ;d'bfodf ;r]tgf clea[4L ug'{ kg]{ b]lvG5 .
b'u{d 7fpFx?df klg /fHon] pknAw u/fPsf ;]jfx?Dff lg/Gt/tf lbg'kg]{ b]lvG5 . - Birthing center ;Grfngdf lgoldttf _
laBfno aflx/ /x]sf laBfno hfg' kg]{ pd]/sf afnaflnsf kQf nufO{ laBfno egf{ u/fpg' kg]{ b]lvG5 .
oyf ;Dej gofF ;d'x ;F:yf u7g gu/Lsg :yflgo :t/df :yflkt ;d'x / ;+:yfx?nfO{ -:jf:Yo, lzIff ;Fu ;DaGwLt ;ldltx?, afn
Snax?, s[ifL pTkfbg ;ldltx?, vfg]kfgL tyf pkef]Stf ;ldltx? cfbL _ ;lqmo / lbuf] agfpg' kg]{ b]lvG5 .
ue{jtL dlxnf ;d'xx? :yflgo :jf:Yo ;+:yfn] uf la ; sf] ;xof]udf ;+rfng ubf{ lbuf]kg cfpg] .
afn sNof0f ;dfh, dsjfgk'/
pNn]vgLo pknlJwx? M
!_ Jojxf/ kl/jt{gsf nflu ;+rf/ M
dfl;s?kdf afn clwsf/, dlxnf k‘?if ;dljsf; / dlxnfsf] clwsf/ sf jf/]df ;r]tgf hfu[t ug{ ;s]sf] x'bf“ lgDg pknlJw xfl;n ePsf 5g\ .
ca afnaflnsf hGd]sf] #% lbg leq hGdbtf{ u/fp5f} eGg] s'/fsf] k|lta4tf AoSt ug'{sf ;fy} hGd btf{ gePsfx?sf] wdfwd hGd
btf{ ePsf] .
;d'bfon] 5f]/f5f]l/sf] laafx @) aif{ eGbf klxn] gug]{ lgif{o u/]sf]n] afn laafx 36\b} uPsf] 5 .
ljjfxbtf{ / gful/stf agfpg kg]{ cfaZostf dx;'; eO{ pSt sfo{sf] a[l4 .
5f]/f / 5f]/L ljr lje]b gu/L afn aflnsfx?nfO{ ;dfg Jojxf/ ug{ yfn]sf 5g\ .
afn aflnsfx?nfO{ pgLx?sf] cleefjsx?n] ;/kmfO{sf ;fy kf}li6s cfxf/x?df ljz]if Wofg k'–ofPsf 5g\ .
afn clwsf/ ljifo ;d'bfodf 5nkmn eP kZrft afnaflnsfx?nfO{ ;fd'bflos sfo{df ;xefuL u/fpg yfn]sf 5g\ .
;dfg sfdsf] ;dfg Hofnf kfpgsf lgdLQ ;d"xsf dlxnfx?n] 3/b}nf] sfo{qmd u/]sf 5g\
5f]/fsf] cf;df 5f]/L hGdfpg] / ;f}tf leqfpg] rngsf] lj/f]w ;d'bfon] ug{ ;s]sf 5g\ .
sfo{qmd ;d'xdf nfu' eP b]lv w]/} dlxnfx?n] r'/f]6, ;'lt{ hGo kbfy{ ;]jg ug{ 5f8]sf 5g\ .
sfo{s|dsf] k|efasfl/tfsf] af/]df k|To]s * uf=la=;=sf] dlxnf ;xsfl/df 5nkmn rnfpg] u/]sf] / k[i6kf]if0fsf] cfwf/df :yflgo
:t/dfg} lglt tof/ ul/ sfo{s|d ;+rfng x'g]u/]sf]n] ;d'bfon] sfo{s|dsf] ckgTa u|x0f u/]sf] .
@_ ;'gf}nf] eljiosf] 5gf}6 sfo{qmd M
!$ uf=lj=;=sf %^s]Gb| ;'k]l/a]If0f / cg'udg ul/ ;~rfng ePsf] 5 . lszf]/ % lszf]/L %) / ;+o'Qm lszf]/ lszf]/L ! u/L s'n %^
s]Gb|df *^%hgf ;xefuL 5g\ . h;df hfltut tYofs cg‘;f/ blnt %# hgf,hghflt ^(^ hgf,a|fDx0f,If]qL !!^ hgf .
ljwfno uPsf *!( hgf / guPsf $^ hgf lszf]/ lszf]/Lx? /x]sf 5g\ .
#$hgf ;xhstf{x?nfO{ * lbgsf] ;xhLs/0f tflnd lbO{Psf] 5 . –lszf]/ ^ hgf / lszf]/L @* hgf_
% lbjzLo k‘gtfhsLo tflnddf s‘n @@ hgf ;xeflu ePsf] . h;df lszf]/ @ hgf / lszf]/L @) hgf .
&% lszf]/ / &() lszf]/L u/L s'n *^% hgf lszf]/ lszf]/L BLOP sfo{qmddf ;xefuL ePsf .
cled‘lvs/0f sfo{qmddf !@ hgf ;+:yf k|ltlglwsf] ;xeflutf /x]sf] h;df dlxnf % hgf / k‘?if & hgf /x]sf] .
lszf]/ / lszf]/Ln] cfkmgf] nIo / of]hgf jgfPsf 5g\ .
lszf]/ / lszf]/Lsf] ;lqmotfdf ;d'bfodf ePsf] s'–k|yf h:t} M jfnljjfx, r]lnj]6L j]rljvg, w'd|kfg dWokfg lj?4 ØfnL,;8s gf6s
k|bz{g u/]sf 5g\ .
lszf]/ / lszf]/Lx?n] ;fdflhs d"No / dfGotfnfO{ ;do ;fk]If an agfO{ hflto / n}lUfs lje]b sd ug{ lqmofzLn ePsf 5g\ .
;d'bfon] of] sfo{s|d af6 cfkm'nfO{ k|ToIf ;xof]u k'Ug] b]v]sfn] k|efasfl/ ;+rfngsf] nflu hg:t/af6 ;'k]l/a]If0f / cg'udg ug{
yfn]sf] tyf ckgTj u|x0f ub}{ uPsf] .
lszf]/lszf]l/af6 @) aif{ k'/f gul/ laafx gug]{ ;fd'lxs ?kdf k|lta4tf ul/ Aoaxf/df ptf/]sf]n] afn laafx Go'lgs/0f x'b} uPsf]
kfO{Psf] 5 .
@% hgf lszf]/lszf]/Lx? ljwfno egf{ ePsf .
#_ ;z:q kmf}h tyf ;z:q ;d'x ;Fu cfa4 Pj+ ;z:q 4G4 af6 k|efljt afnaflnsfx?sf] k'gMPsLs/0f" sfo{s|d
dgf];fdflhs ;xof]un] afnaflnsfx?df ;sf/fTds kl/at{g .
l;kmfl/; k|0ffnL lgdf{0f .
skmfu afnaflnsfx?nfO{ cf}krfl/s lzIffdf l;ljg dsjfgk'/ af6 ;xof]u .
afn aflnsfx?df cfTd laZjf;, tyf cfTd ;Ddfgdf a[l4 .
;d'bfon] pQ/bfloTj axg u/]sf] .
Jffnjflnsfx?nfO{ cf}krfl/s lzIffdf ;xof]u kZrft lzIffdf :t/f]Gglt ePsf] .
ufp afn ;+/If0f ;ldltn] ufp ljsf; ;ldlt dfkm{t /sd ljlgof]hg u/L sfof{Gjog ug{ nfu]sf] .
$_ lgs[i6 afn>d Go"GfLs/0f kl/of]hgf
lhNnf txdf ;/f]sf/jfnfx?sf] /f]xj/df lglt lgdf{0f txsf] ;ldlt / sfof{Gjog txsf] ;ldtL u7g ePsf] 5 . hxf“ lglt lgdf{0f
txsf] ;ldltnfO{ lhNnf ljsf; ;ldtL / sfof{Gjog txsf] ;ldtLnfO{ x]6f}+8f gu/kflnsfn] g]t[Tj lnPsf] 5 .
HOPE kl/of]hgf cGtu{t # hgf afnsx?nfO{ pgLx?sf] hfgsf/L / :j]R5fg';f/ tklzndf pNn]lvt lhNnfsf ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L
;+3;+:yfx?;“usf] ;+nUgtfdf ;kmntfk'j{s p4f/ PJf+ kfl/jfl/s k'g{ldng ul/of] .
lhNNff afn sNof0f ;ldlt dsjfgk'/sf] cfof]hgfdf % jlif{o afnaflnsf ;DjlGw cfjlws /0fgLlts of]hgf agfpgsf] nflu !^ hgf
jfnjflnsfx? ;xeflu ePsf] .
d'Vo ;d:ofx? M –
>lds afnaflnsfx?sf] ;+Vofdf ultlzntf
afn>dsf] If]qdf afnssf] t'ngfdf aflnsfx?nfO{ sfo{qmddf ;d]6\g g;ls/x]sf] cj:yf
;a} >lds afnaflnsfx?nfO{ ;'/lIft jftfj/0fdf sfd ug{] cj:yf k|bfg ug{ ;d:of
;Dk'0f{ /f]huf/bftfx?df afn>d ;DalGw r]tgfsf] cefj .
gLltx?sf] sfof{Gjog cefj .
;'emfj tyf lgisif{ M–
;'emfj M
;+:yfjf6 ;Dkflbt sfdsf] /fHojf6 d"Nofsg ub}{ pNn]vlgo sfo{ug]{ ;+:yfx? nfO{ k'/:s[t ug'{ kg]{ .
;+:yfjf6 ;Dkfbg ul/Psf] sfo{qmdsf] pknlJwsf] cfwf/df /fHojf6 cGo If]qdf sfo{qmd lj:tf/ ug'{kg]{ .
;/sfl/ / u}/ ;/sfl/ ;:yfx? lar cemal9 ;dGjo / ;xsfo{ x'g h?l/ 5 .
lgisif{ M
lgs[i6 >ddf ;+nUg afn >d Go'lgs/0fdf pNn]vlgo e"ldsf lgjf{x e\Psf] .
dlxnf ;d'xsf u|fld0f dlxnfx?nfO{ afn clwsf/sf] laifodf ;r]t ePsf sf/0f hGdbtf{ u/fpg yfNg'sf] ;fy} 5f]l/nfO{ ;sf/fTds
?kn] x]g{ yfn]sf] .
5f]/LnfO{ lgoldt lawfno k7fpg yfn]sf] , 5f]/LnfO{ klg lawfnoaf6 kms]{kl5 vfhf vfg / lawfnosf] u[xsfo{ ug{ lbg yfn]sf], afn
Snan] cfof]hgf u/]sf] laleGg s[ofsnfkdf ;xeflux'g cg'dlt lbg yfn]sf] .
lszf]/ lszf]/Lx?df ;sf/fTds Jojxf/ kl/jt{gsf nflu ;xfos l;4 ePsf] .
dlxnfnfO{ cfkmgf] clwsf/sf] jf/]df ;r]t agfpg kxn ug'{sf ;fy} n}lus Pa+ hflto lje]b Go'lgs/0f ug{ ;kmn ePsf] .
z;:q ;d'x / z;:q kmf}hdf cfa4 afnaflnsfx? lawfno egf{ eO{ cWoog / cfod'ns sfo{df k'g Plss/0f ePsf] .
z;:q ;d'x / z;:q kmf}hdf cfj4 afnaflnsfx? hLjLsf]kfh{g / :j/f]huf/ ;d]t ug{ yfn]sf] .
dfga clwsf/df cfwfl/t afn s]lGb|t ;fd'bflos lasfz cawf/0fsf] cfwf/df sfo{s|d ;+rfng ePsf] 5 .
ljwfyL{ hfu/0f d~r -ljhfd_, dsjfgk'/
pknAwL
594;"O{af6 nfu"kbfy{ lng] AolSt ;Dks{df cfPsf 5g\ h; dWo] 502fn] lgoldt ;"/lIft ;"O{ k|of]u u5{g .
;"O{af6 nfu"kbfy{ lng] AolStdf Pr cfO le ;+qmd0f Go'g b]lvof] &$ hgf IDUS nfO{ VCT Test ubf{ Pp6fklg ;+qmldt gkfPsf] .
90 hgf PrcfOle ;+qmldt AolStx?nfO{ kf]if0f o"Qm vfBfGg lat/0f
35 hgf PrcfOle ;+qmldt AolStx?sf] CHBC KIT BOX df x/]s dlxgf cf}iflw lat/0f
nlIft ;d"bfodf k"/fg]f l;l/Gh lkmtf{ u/L gof l;l/Gh nUg] afgLdf a[l4
;d:ofx?
nlIft ;d'bfosf]nflu plrt :jf:Yo ;]jfsf] ;"lawf gx"g'
yk ;"emfj
;do ;dodf ;+DalGwt lgsfoaf6 e|d0f tyf ;"emfj, k[i7kf]if0 ePdf sfo{qmdnfO{ yk kl/dfh{g ug{ ;lhnf] x'G5
PrcfOlesf] If]qdf sfo{/t ;+3 :yfx?n] DACC nufot ;/f]sf/jfnf lgsfodf lgoldt l/kf]l6ª ubf{ lhNnfsf] af:tljs tYof+s ;+sng
tyf k|x;g ;xh x"g] b]lvG5
;|f]t / ;fwgsf] pRrtd ;b"kof]usf] nflu bf]x/f]kgf x6fpg' kg]{ .
hg;d'bfo ;dIf laz]if u/L DUs nfO{ HIV/AIDS ;DjGwL lj:t[t ?kdf cled'vLs/0f ug]{ sfo{qmd eP cem a9L k|efjsf/L x'g] lyof] .
x]kf6fO{l6; vf]k ;/sf/L lgsfo af6 DUs & IDUs nfO{ pknAw u/fpg' kg]{ .
;fd'bflos ;xof]u ;+u7g g]kfn -sf];fg_
d'Vo pknAwLx? M
lhlj;, lhNnf :jf:Yo sfof{no, lhlzsf, dlxnf tyf jfnjflnsf sfo{fno, uflj; sfo{fnox? nufotsf lgsfox? ;+u /fd|f] ;DaGw :yflkt
x'g' .
laleGg ufla;df ;~rflnt v'nf lb;f d'Qm If]q 3f]if0ff sfo{qmddf dlxnf ;d'x?sf] dxTjk"0f{ of]ubfg /xg' .
!( uflj; sf laleGg dlxnf ;d'xsf @*% hgf dlxnfx?n] ufpF kl/ifb a}7sdf cy{k"0f{ ;xeflutf hgfpg' .
ue{jtL tyf ;'Ts]/L dlxnfx?sf nflu @ j6f :jf:Yo l;lj/ ;~rfng x'g' .
s[lif, jg, ljBfno nufotsf laleGg If]qdf dlxnfsf] ;xeflutfdf a[l4 x'g' . -@)!! df !$*# / @)!@ df !()& hgf_ .
3/]n' lx+;fsf ;jfnx?sf] ;dfwfgsf nflu dlxnfx?sf] e"ldsf pNn]Vo /xg' .
gu/sf] Pp6f j8f tyf laleGg !(j6f uflj;sf *# j6f j8fdf :jf:Yo :jo+;]ljsf tyf lkmN8 :6fkmx?af6 !$%% hgf ue{jtL tyf
;'Ts]/xL;+u e]63f6 tyf k/fdz{ k|bfg .
laleGg dlxnf ;d'xx?af6 cfkm\gf] ;d'xsf] cfly{s ;jnLs/0fsf nflu ;/sf/L lgsfo ;+u ;d]t ;dGo x'g' . -5ltjg_ .
laleGg ;d'xsf dlxnfx?n] ;fdflhs ;'/Iff eQf, AolQmut 36gf btf{ ug]{ u/fpg] sfo{df ;xof]uL e"ldsf v]Ng' .
laleGg !!) j6f ;d'xsf @#@! hgf dlxnf k|ltlgwLx?n] dlxnf clwsf/, 3/]n' lxF;f, :jf:Yo, lzIff, nfufotsf laifodf hfgsf/ x'g' .
%& hgf ckf·tf ePsf jfnjfnLsf x?nfO{ k|ToIfe]6u/L ljleGg ;]jf pknJw u/fOPsf] .-lkmlhof]y]/fkL,dgf]ljdz{,ljBfnoegf{,z}lIfs ;fdfu|L
,ljBno kf]iffs ,nQfsk8f,kf}li6s cfxf/,;xfos ;fdfu|L ;xof]u,pkrf/ ;xof]u
ljleGg :yflgo ;+3 ;+:yfdf ;dflxt sf] kxn ePsf] .
@$ hgf jfnjfnLsf nfO{ 5fqj[QL k|fKt .
$% hgf jfnjfnLsf lgoldt Zjf:Yo k/Lif0f tyf pkrf/ .
$ hgfnfO{ ;xfos ;fdfu|L .
$ hgfnfO{ ljlzi6 pkrf/;]jf .
d'Vo l;sfO{x? M
afn Snjdf cfa4 jfnjflnsfx?n] jfnjflnsfsf ;jfnx?nfO{ ;lqmo?df ckm\gf] laBfnodf ePsf] afn ;+;b dfkm{t p7fO{ /x]sf 5g\ . o;
cy{ jfn ;+;b jfnjflnsfsf] Ifdtfsf] clea[l4 ug]{ Ps pko'Qm :yfg xf] .
clwsf+; lszf]/Lx? dlxgfjf/L / o; ;+u ;DaGwLt ;d:ofx?af6 lkl8t 5g\
CAG Members sf] laleGg ;d:of tyf ;jfnx?sf] ;dfwfg / lg0f{o ug]{ Ifdtfdf a[l4 x'g' .
sfo{qmdsf yk k|efjsf/Ltfsf nflu dlxnf tyf k'?ifnfO{ ;+o"Qm ?kdf ;xeflutf u/fpg' pko'Qm x'g] .
u|fld0f b'/b/fhdf ;d]t ufpF3/ lSnlgs / vf]k lSnlgs ;~rfng ug{' cfjZos .
dlxnf ;d'df hDdf ePsf] art /sdnfO{ cfo cfh{gd'ns sfo{df nufpg' kg]{ .
pkrf/df nfdf] ;do tyf cfyL{s Jofoef/ a9\g ;f]r]cg'?k nIok|fKt x'g ufx|f] .
;j}If]qaf6 ckf·tfsf] ;jfnnfO{ d"n d'2fsf]?kdf lnP/ c3L j9\g'kg]{ .
r'gf}tLx?
ef}uf]lns ljljwtf .
ufpF ljsf; ;ldltdf lgaf{lrt k|ltlgwLsf] cefj .
/fhgLlts cl:y/tf .
:jf:Yo tyf :yflgo ljsf;sf If]qdf ;/sf/L >f]tx? l;ldt /xg' .
:yflgo ;d'bfo a9\bf] ck]Iff .
laz]if sIffsf] a9\bf] dfu tyf dfWoflds tx cWog/t jfnjflnsfsf] z}lIfs pGgtLdf ;xof]uL aGg' .
CAG Members af6 ;fgf Aoj;fo ;~rfng tyf cfod'ns tflndsf nflu dfu cfpg' t/ Joaxf/df gcfpg' .
laleGg uflj;df /x]sf k|;'tL s]Gb| tyf lSnlgsx?sf] cj:yf ;'wf/ ug{ h?/L x'g' .
cGtl/d ;+ljwfgdf pNn]v eP cg';f/ laleGg lgsfodf dlxnfsf] ## k|ltzt ;xeflutf x'g' kg]{ df u'0ffTds gx'g' .
ljsf; lgdf{0f nufot x/]s tx / tKsfdf dlxnfx?sf] ;xeflutfsf nflu /fhgLlts If]q, lhNnf tyf /fli6«o txd} ax;, k}/aL / jsntsf]
h?/L .
;]jfk|bfos lgsfosf] ef}tLs ;+/rgf ckf·d}qL gx'g' .-;/sf/L tyf u}x|;/sf/L lgsfox?_
sfg'gdf x'g' t/ Jojxf/df gcfpg' .-;fdflhs ;'/Iff eQf,oftfotdf 5'6,lgz'Ns k7gkf7g,Zjf:Yo pkrf/,tflnd tyf /f]huf/ h:tf y'k|}
If]qx?df _
blnt dlxnf ;+3, lhNnf zfvf dsjfgk'/
pknJwLx?
!@! hgf blnt dlxnfx?n] tflnd k|fKt u/L ;dfhdf ePsf ljleGg k|sf/sf 36gfx? ;DjlGwt lgsfodf Nofpg ;kmn ePsf 5g\ .
! jif{sf] cjlwdf * j6f 36gfx? ;DalGwt lgsfodf Nofpg ;kmn . @) j6f :yflgo:t/sf d'2fx?nfO{ dWo:ytf u/L :yflgo:t/d}
ldnfpg ;kmn .
@!$ hgf blnt dlxnfx? ljleGg bn tyf lgsfodf cfj4 h; dWo] #% hgf bn tyf ;+:yfsf] k|d'v kbdf / cGo ;fwf/0f kbdf
;s[otfsf;fy nflu k/]sf 5g\ .
^$ hgf blnt dlxnfx? ;d'x dfkm{t ;:+yfdf cfj4 ePsf 5g\ .
;d'xdf hDdf ePsf] jrt /sdjf6 Ps csf{df nufgL ul/ cfocfh{g ul//x]sf 5g \ !% j6f ;d'xsf] ;s[otfdf uflj; / cGo :yflgo ;+3
;+:yfjf6 cfod'ns / l;kd'ns sfo{qmd dfu ul/ ;~rfng ul//x]sf 5g\ .
of] ;fndf yk !(& hgf dlxnfx?n] blnt ;d'bfonfO{ k|bfg ug]{ ;/sf/L ;]jf ;'ljwfx?jf/] hfgsf/L k|fKt u/L pQm ;]jf ;'ljwfx? lng
;kmn .
!*& hgf dlxnfx? dfgj clwsf/k|tL ;r]t eO{ !)) hgfn] dfbs kbfy{ ;]jg ug{ 5f8]sf 5g\ .
bjfj ;d'xsf dlxnfx?n] jx'ljjfx, 5'jf5't, / 3/]n' l+x;fsf] jf/]df sfg'gL 1fg xfl;n ul/ ;d'xsf] g]t[Tjdf !% j6f d'2fx?nfO{ k|x/L
sfof{nodf NofO{ k|zf;lgs Gofo lbnfpg ;kmn ;fy} :yflgo:t/df 36]sf !! j6f 36gfx?nfO{ dWo:ytf u/L :yflgo:t/ d} ldnfpg ;kmn
.
@) hgf dlxnfx?n] 6k/L lgdf{0f tflnd k|fKt ul/ blnt dlxnf ;+3sf] kxndf lhNnf jg sfo{nojf6 @ j6f d]lzg k|fKt ul/ 6k/L pBf]u
;~rfng ul//x]sf 5g\ .
lhNnf lIfIff sfo{nosf] ;xof]udf @ j6f ;fIf/f]Q/ sIffjf6 $) hgf dlxnfx? ;fIf/ ;fy} / # j6f cfocfh{g sfo{qmdjf6 %! hgf dlxnfx?
nfeflGjt e} sfo{qmd ;~rfng.
l;ljg x]NknfO{gsf] ;xof]udf & hgf jfnjflnsfx?sf] pkrf/ u/fpg ;kmn .
/fli6«o blnt cfof]u / pRr dfBlds lzIff kl/ifb dfkm{t ===hgf blnt ljBfyL{nfO{ lgz'Ns lzIffsf] Joj:yf .
;+:yfsf] kxndf l;kljsf; tflnd s]Gb| / /fli6«o blnt cfof]ujf6 & hgf blnt dlxnfx?n] ^ dlxg] cfjfl;o l;nfO{ s6fO{ tflnd k|fKt u/L
Joj;flos ?kdf ;~rfng ul//x]sf 5g\ . .
3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfo{nosf] cfof]hgf / blnt dlxnf ;+3sf] ;x cfof]hgfdf lrTnfª uflj;sf !^ hgf blnt / hghftL dlxnfx?n]
jl];s xft] xf]lhof/L tflnd k|fKt u/L To;nfO{ Joj;flos ?kdf ;~rfng ul//x]sf 5g\ .
lhNnf s[ifL sfof{no;+u ;dGjo ul/ @ j6f uflj;sf #% hgf blnt dlxnfx?df Rofp v]tL tflnd ;DkGg ul/of] .h;jf6 dlxnfx?n] ? ^)
xhf/ j/fj/sf] cfDbfgL ug{ ;kmn eP .
;+:yfsf] kxndf :yflgo zflGt ;ldtL dfkm{t ! hgf åGå lkl8t kl/jf/nfO{ klxnf] / bf]>f] r/0fsf] /fxt pknAw u/fpg ;kmn .
^% hgf blnt dlxnfx?df ;/f]sf/jfnf lgsfosf k|d'v ;+usf] cGt/lqmofn] klxrfg / ;DjGwdf ghLskg cfPsf] .
^ j6f uflj;sf ;d'xn] uflj;jf6 jh]6 dfu u/L l;nfO{ s6fO{, g]t[Tj ljsf; h:tf tflndx? ;~rfng ug{ ;kmn ePsf] .h;jf6 50 hgfn]
tflnd k|fKt u/] eg] @% hgfn] l;nfO{ s6fO{ l;s]/ To;nfO{ Joj;flos ?kdf ;~rfng ug{ ;kmn .
:jf:Yo ;/;kmfO{ tyf ;Eotfsf] jf/]df hfgsf/L xfl;n ul/ () =3/w'/Ln] zf}rfno lgdf{0f u/] .
!@ j6f uflj;sf !*) 3/w'/Ldf dfbs kbfy{ ;]jgdf sdL cfO{ dlxnf lx+;f Go'lgs/0f .
cfO{k/]sf ;d:ofx?–
cfly{s ljkGgtfsf] sf/0f ljkGg ju{sf blnt dlxnfx?nfO{ ;+ul7t ug{ sl7gfO{
b'u{d / r]tgf ljlxg :yfgsf dlxnfx?nfO{ ;+ul7t u/fpg w]/} ;+3if{ ug'{kg]{ .
/fli6«o / :yflgo?kdf ePsf] jGbn] ubf{ sfo{qmd tf]lsPsf] ;dodf ;DkGg ug{ sl7gfO{ .
cfly{s cefjsf sf/0f ljkGg ju{sf dlxnfx?nfO{ ;+ul7t u/fpg g;s]sf] .
blnt tyf u}/ blntsf lx+;f, cGt/hflto ljjfx h:tf ;j} vfn] ;d:ofx? ;dfwfgsf nflu cfpg] t/ cfly{s >f]t ;Lldttfsf] sf/0f
;d:of k/]sf] .
lkt[ ;TffTds ;f]r gx6]sf] sf/0f cfdfsf] gfdjf6 gful/stf jgfpg vf]Hbf w]/} lglhvf]hL ug]{ u/]sf]n] w]/} k6s bjfj ;[hgf ug'{k/sf] .
l;sfO{–
;/f]sf/jfnfx?nfO{ blnt ;d'bfosf] ;d:ofk|lt ;sf/fTds jgfpg nljª e]63f6 clt cfjZos /x]5 . k6s k6s bjfj ;[hgf ug{ ;s]
jg]sf sfg'gnfO{ sfo{Gjog u/fpg ;lsg] /x]5 .
k6s k6s bjfj ;[hgf ug{ ;s] jg]sf sfg'gnfO{ sfo{Gjog u/fpg ;lsg] /x]5 .
s'g} klg Joj;fox? ;~rfng ug' eGbf klxn] To;nfO{ cfjZos cGo k'jf{wf/x? tof/ ug'{kg]{ .{ -h:t} df5fkf]v/L jgfpg' eGbf klxn] kfgLsf]
Joj:yf ug'{kg]{ _
blnt ;d'bfosf] ;d:of ;dfwfg ug{ jf x/]s If]qdf kxF'r tyf ;xeflutf clej[l4 ug{ :yflgo lgsfo;+usf] ;dGjo tyf ;xsfo{ ug{ k|ToIf
cGt/s[of cfjZos kg]{ /x]5
r]tgfd'ns sfo{qmdn] dlxnf Pstf u/fpg ;xh x'g] /x]5 .
xs clwsf/ / sfg'gL pkrf/sf] jf/]df dfq} geO{ kfl/jf/Ls zflGt jf u'0f:tl/o kl/jf/sf] nflu ckgfpg'kg]{ e'ldsfsf] jf/]df klg hfgsf/L
u/fpbf clwsf/ k|fKtLdf yk ;xof]u x'g] /x]5 .
:yflgo lgsfo tyf bnx?;+usf] ;dGjo tyf ;xsfo{ ubf{ To; 7fpFsf blnt ;d'bfosf] ljsf; / pTyfgdf ;xof]u k'Ug] /x]5 .
ljleGg k|sf/sf lx+;f tyf lje]b lj?4 k|ltsf/ ug{ sfg'gL Joj:yf jf/] hfgsf/L cfjZos kg]{ /x]5 .
5'jf5't / 3/]n' lx+;fsf] cGTosf] nflu blnt u}/ blnt ;fy} dlxnf / k'?if b'j}nfO{ ;xefuL u/fO{ tflnd ;~rfng ul/g' kg]{ /x]5 .
>L lzIff tfnLd tyf ;fd'bflos ;]jf-g]kfn -Ol6P;;L-g]kfn_
pNn]vgLo pknlAwx? M
;Ldfkfl/ Pr=cfO{=eL= P8\; sfo{qmd -k|yd jif{_
KAP Survey: (Knowledge Attitude Practice-Survey) x]6f}+8f, a;fdf8L, dgx/L, e}+;] sf !!^ ljwfyL{ tyf %( ck|jf;L ;d'bfo aLr KAP Survey ul/of] . h;af6 Pr=cfO{=eL= af/] 1fg, wf/0ff / Jojxf/af/]
;e]{If0f eof] . h;n] cfufdL lbgdf o; Pr=cfO{=eL= If]qdf s:tf] sfo{qmd, of]hgf lgdf{0f ubf{ /fd|f] x'G5 eGg] hfgsf/L eof] . -h:t} M Pr=cfO{=eL=df
ug{ ;Sg] ;Dk"0f{ ;DefJo sfo{x?M Shelter Center, ART Center, Advocacy etc._
Pr=cfO{=eL= P8\; ;DaGwL hgr]tgf
x]6f}+8f, a;fdf8L, dgx/L, e}+;] sf !,!(@ ljwfyL{ tyf !(# ck|jf;L ;d'bfo aLr Pr=cfO{=eL= P8\; ;DaGwL hgr]tgf lbg] sfo{ eof] .
ljwfnodf Pr=cfO{=eL=;DaGwL xflh/L hjfkm k|ltof]lutf u7g tyf l1uf;f k]l6sf lgdf{0f
x]6f}+8f, a;fdf8L, dgx/L, e}+;] sf $ :yfgsf ljwfnodf Pr=cfO{=eL= ;DaGwL xflh/L hjfkm k|ltof]lutf tyf Pr=cfO{=eL=;DaGwL l1uf;f k]l6sf /flvof]
.
;+qmldtx?sf] dfl;s a}7s
x]6f}+8f, a;fdf8L, dgx/L, e}+;] sf $ :yfgsf ;+qmldt lbbLalxgLx?sf] dfl;s a}7s lg/Gt/ ;+rfng .
;+qmldtx?sf] ;xsf/L ;d"x lgdf{0f
x]6f}+8f, a;fdf8L, dgx/L, e}+;] sf $ :yfgsf ;+qmldt lbbLalxgLx?sf] ;xsf/L ;d"x ældng ;d"xÆ u7g .
nf]kf]Gd'v agsl/of hflt
!@ 3/] agsl/of hfltnfO{ k|f}9 lzIff tyf cfo cfh{gsf] lglDt afv|f ljt/0f, pgLx?sf] kz'nfO{ cf}iflw pkrf/ .
r]kfË hghflt
/flS;/fË, dgx/L, ;l/v]t uflj;df r]kfË ;d'bfosf !@)hgf aLr k|f}9 lzIff sfo{qmd .
dsjfgk'/u9L uflj;sf cflbjf;L / hghflt dlxnf
dsjfgk'/u9L uflj;sf cflbjf;L / hghflt dlxnf aLr ;fgf] Joj;fo k|jw{g tfnLd, cb'jf ljt/0f tyf df6f] kl/If0f tyf pkrf/ .
d'Vo ;d:ofx? M
;+qmldtx?nfO{ x]/rfx÷pkrf/ tyf ;xfotfsf] sdL .
;+qmldtx? cGo dflg;x? ;/x v'Nnfkgdf cfpg ck'u k|oTg .
bftfx?af6 Pr=cfO{=eL= If]qdf ?lrsf] sdL .
nlIft ;d'bfosf] ;xeflutf k|efjsf/L tyf kl/0ffdd'vL t'Nofpg r'gf}tL .
;'emfj tyf lgisif{ M
lhNnf ljsf; ;ldltn] ljleGg ljifout If]qdf sfo{ ug]{ ;+:yfx?nfO{ ;dGjofTds ;"rgf,hfgsf/L tyf pT;fx k|bfg ug{'sf] ;fy} tL ;+:yfx?sf] Ifdtf
clej[l4sf] lglDt sfo{ ug'{ pko'Qm x'G5 .
g]kfn kl/jf/ lgof]hg ;+3, dsjfgk'/ zfvf
pNn]vgLo pknlJwx? M
• :yfoL aGWofs/0fsf] nflu cfjZos ef}lts k"jf{wf/ k"/f ul/ zfvfdf lgodLt ?kdf :yfoL aGWofs/0f ;++rfng ug'{sf] ;fy} lhNnfsf ljleGg
:yfgdf aGWofs/0f lzjL/ ;+rfng u/L !)% hgf nfO{ ;]jf lbO{Psf] .
• :yflgo :t/sf] dfu / cfjZostf cg';f/ lhNnf e/L s"n $) :yfgdf kl/jf/ lgof]hgsf] c:yfO{ lzjL/ ;+rfng u/L ^^* hgf nfO{ sk/
6L / O{DknfG6 ;]jf lbO{Psf] .
• lhNnf ljsfz ;ldltsf] ?= @ nfvsf] cfly{s ;xof]udf zfvfdf Ps j6f :6f]/ sf]7f / @ j6f zf}rfno lgdf{0f u/LPsf] .
d'Vo ;d:ofx? M
s_ zfvf b|f/f x6Lof uf=lj=;=sf] lr;fkfgL, j;fd8L uf=lj=;=sf] j:tLk'/ / dg/L uf=lj=;=sf] nf]y/df b}lgs ?kdf ;+rfnLt ;fd'bfoLs
lSnlgssf] ejg Pjd\ sf]7fsf] cefjdf u'0f:t/Lo :jf:Yo ;]jf k|bfg ug{df s7LgfO{ .
v_ zfvf ejgsf] k5f8Ltkm{sf] efu knf:6/ Pjd\ lkmlgl;+u ug{ jfsL /xbf ejg lh0f{ jGb} uPsf] .
u|fdL0f dlxnf ;]jf s]Gb|
pNn]vlgo pknlAwx? M–
Go'g cfly{s :t/ ePsf dlxnfx? ;xsf/Ldf cfa4 eP kZrft ;xsf/Laf6 lnPsf] C0fn] Joj;fod'vL eO{ lhjg:t/ psf:g ;kmn ePsf]
( j6f ;xsf/Ldf ;xsf/L ;km\6j]o/af6 sf/f]af/ /fVg ;'? ul/Psf] .
$ -/fO{ufFp,kmfk/af/L,/flS;/fË / uf]ug]+_ j6f ;xsf/L MDSCCU df cfa4 ePsf] .
SIYB TOT af6 !% hgf bIf o'jf dlxnf SIYB tflndsf] nflu hgzlQm tof/ ePsf] .
gof+ uf=lj=;+=sf] ;xsf/Lsf] sf/f]af/ !%) k|ltzt / gfkmf @## k|ltztn] j[l4 ePsf] .
;Dk'0f{ ;xsf/Lsf] sf/f]af/ b}lgs ?kdf Posting ePsf] .
efvf gf3]sf] C0f @@ k|ltztn] 36]sf], art #^ k|ltztn] j[l4 ePsf], z]o/ k'hL $$ k|ltztn] a9]sf], @# k|ltztn] gfkmf j[l4 ePsf] . -
;du|df_
;Dk'0f{ ;xsf/Lx?n] rf/vftfdf x/lx;fj tyf sf/f]jf/sf] Jojl:yt n]vf /fVg ;Sg] ePsf] .
d'Vo ;d:ofx? M–
;d'xdf lzlIft ;b:ox?sf] cefj .
s]lx ;xefuLx?n] clzIffsf sf/0f tflndsf ;a} laifox?df 5nkmn x'g g;Sg' .
o'jf dlxnf cWoogsf] qmddf aflx/ /xg] tyf ljleGg /f]huf/Ldf Jo:t x'g] sf/0f ;DalGwt uf=lj=;= df lzlIft hgzlQmsf] cefj .
;~rfnsx?sf] sfo{ Jo:ttfsf sf/0f k|of{Kt ;do lbg g;Sg' .
ef}uf]lns ljs6tfsf sf/0f ;~rfns ;xsf/Ldf afSnf] pkl:ytL gx'g' .
lxd/fO{6\; dsjfgk'/
pknlJwx?
Knfg g]kfnsf] ;xof]u tyf lxd/fO6\;åf/f ;+rfng x'g] afna]rljvg lj?4, afn ;r]t, cGt{;Ldf ;+/If0f tyf lgif]w sfo{s|dsf] af/]df
:yfgLo ;/f]sf/jfnfx?nfO{ lj:t[t hfgsf/L u/fOPsf] .
:yfgLo :t/df x'g] aflnsf anfTsf/, afnclwsf/ pNn+3g, dlxnf lx+;f, dfgja]rljvg, j}b]lzs /f]huf/Ldf uP/ cnkq k/]sf 36gf,
af]S;Lsf] cf/f]k h:tf ;fdflhs lx+;f, hf]lvddf kg{ ;Sg] afnaflnsfsf] klxrfg u/L ;xof]usf nflu lxd/fO6\; nufot cGo ;xof]uL
lgsfodf kxn ug]{ ul/Psf] .
j}b]lzs /f]huf/af6 kmls{Psfx?sf nflu Joj;flos ;xof]usf nflu uflj;;“u ;DfGjo u/L ;xof]u pknAw u/fOPsf] .
Dffgja]rljvg lj?4 ,afna]rljvg lj?4 ,;'/lIft j}b]lzs /f]huf/ ;DaGwdf j8f:t/Lo 5nkmn s]Gb| ;~rfng ub}{ cfO/x]sf] .
Affnaflnsf x/fPsf] cj:yfdf vf]htnf; ;fy} p4f/sf nflu kxn ub}{ cfO/x]sf] .
ljBfno:t/ tyf j8f:t/Lo hgr]tgfd"ns sfo{s|d ;~rfng tyf lg/Gt/ ;'g'jfOsf] nflu kxn ug]{ .
x/]s sfo{s|ddf uflj;:t/sf k|To]s afnSnaaf6 sDtLdf @ hgfsf] ;xeflutf /xg] ul/Psf] 5 . ;DalGwt uflj;:t/Lo afn ;+/If0f ;ldlt
af6 hf]lvdo'Qm cj:yfdf /x]sf afnaflnsfx?sf] clen]v /fVg] .
klxrfg ePsf hf]lvdo'Qm afnaflnsf tyf o'jfo'jtLx?nfO{ uflj; tyf lhlj;sf of]hgf tyf ah]6sf dfWodaf6 ;xof]u ug{sf nflu naL
tyf hgjsfnt ug]{ .
lhNnf k|zf;g sfof{nodf x]NknfOg ;+rfng ug]{ .
x/fPsf afnaflnsfsf] vf]hLsf nflu ;fjwfgL s]Gb| tyf a]rlavglj?4 /]l8of] / ;+rf/ sfo{s|d ;+rfng ug]{ .
ljßdfg\ afn ;+/If0f u[xx?sf] afnd}+qL ;]jf k|bfg ug]{ Ifdtf tyf ;]jfsf] cWoog
afnd}qL ;+/If0f u[x agfpgsf nflu u[xx?nfO{ ;xof]u .
If]lqo ;+hfnx?sf] dfWodaf6 lgoldt ;dGjo Pj+ ;fem]bf/L a}7s ;+rfng .
;fdflhs k'g{:yfkgf ;DaGwL cGt{lqmof Pj+ cled'vLs/0f sfo{s|dx?sf] cfof]hgf ug]{ .
Affn a]rljvg lj?4 afn cfjfh lrq syf lgdf{0f k|ltof]uLtf sfo{qmddf @)) hgf afnaflnsfx? ;xeflu ePsf 5g\.
p4f/ ul/Psf afnaflnsfx?sf] k'g{jf; tyf k'g{:yfkgfsf nflu ;xof]u ug]{ .
ljleGg ;+hfnx?nfO{ ;zQm agfpg ;xhLs/0f ug]{ .
uflj; kbflwsf/Lx? / :yflgo txsf /fhgLlts g]tfx? lar lglZrt ;dofjlwdf uf]nd]r 5nkmnsf] cfof]hgf ul/g] .
ufp+ afn ;+/If0f ;ldltx?sf] u7g tyf xfn ;+rflnt ;ldltx?nfO{ ;xof]u ug]{ .
l;sfO{x?
;xefuLx?sf] Aoj:yfklso kIfdf s]xL ;d:of b]vLPsf] sf/0f ;DaGwLt pQ/bfloTj axg ug]{ JolQmn] To; af/] ljZf]if Wofg lbg' kg]{ .
;d'x 5nkmnsf ljifox?sf] af/]df ;a{k|yd ;a} sd{rf/L l6d tyf k|lzIfsx? ljr 5nkmn ePdf ;xefuLx?nfO{ ;xof]u ug{sf nfuL Ps
?ktf cfpg] b]lvG5 .
of] sfo{s|dn] g]t[Tj ljsfzsf] kIfnfO{ ljz]if k|efjsf ?kdf lnO{Psfn] sd af]Ng], af]Ng 8/fpg], nfh dfGg] tyf lxrlsrfj6 x'g]
;xefuLx?nfO{ af]Ng tyf g]t[Tj ug{sf nfuL cj;/ lbg' kg]{ .
;xeflux?nfO{ sfo{s|d x'g'k"j{ ;d"bfod} uO{ o;af/]df s]xL ;+lIfKt hfgsf/L lbg ;s]df ;xeflux? sfo{s|ddf v'Nf/] ;xeflu x'g] 5g\ .
xfd|f] ;jfn sfo{s|dn] /f]rs cGt/s[of u/fPsf] 5 . h:Tff] sL, ufpF ljsf; kl/ifbdf o'jf ;xeflutfsf] sdL, ah]6 l;nLËsf] af/]df yk
hfgsf/L, ljifout ;jfndf k"j{ tyf k"0f{ hfgsf/L k|fKTf O{TofbL .
;fdflhs kl/rfnsn] ;xeflux?sf] k|Zgsf] hjfkm / lgb]{zg lbg] xf]O{g , ;xhLs/0f dfq ug]{ xf] .
r'gfjL k|s[of Psbd k|efjsf/L ePsf] .
tflnd xn ;f+u'/f] ePsf]n] ;d'x ljefhg u/L sfd ubf{ ;f]r] h:tf] ;lhnf] gePsf] x'Fbf cfufdL lbgdf To; ;d:ofnfO{ ljz]if Wofg lbg' kg]{
b]vLG5 .
;fdflhs kl/rfnsnfO{ ;lqmo ?kdf kl/rfng u/fpg' kg]{ .
r'gf}tLx?
lgtfGt ?kdf gof+ sfo{s|d ePsf]n] ;xefuLx?nfO{ a'emfpg s]xL ;d:of b]vLPsf] .
sfo{s|dsf] nlIft ;d'xaf6 ePsf ;xefuLx?nfO{ sfo{s|d kZrft lg/Gt/ e]63f6 tyf 5nkmn ug{ sl7gfO{ x'g] ;Defjgf .
dfO{lt g]kfn, dsjfgk'/
pNn]vlgo pknAwLx? M
cfjlzo lzkd'ns tflnddf 8f8fvs{,uf]ug], sfs8f,;'sf}/f nufot uflj;sf] $) hgf lszf]/L tyf dlxnfx?nfO{ ;dfj]z ug{ ;lsPsf]
.
lhk|sf nufot cGo ljleGg ;+3— ;+:yfn] ;+/If0fsf] nfuL NofOlbPsf] %* hgfnfO{ ;+/If0fdf /fvL lghx?sf] kl/jf/;+u k'g/ldng
u/fPsf] 5 .
dfgj j]rljvgsf] hf]lvddf k/]sf # hgf lszf]/L / ! Hfgf dlxnfnfO{ p4f/ u/L :jb]z kmsf{Psf] 5 .
dfgj a]rljvgdf ;+nUg $ hgf bnfnnfO{ kqmfp ug{ ;xof]u u/L lghx?sf] lj?4df dfgj a]rljvg cf];f/ k;f/ P]g cGt{ut d'4f
btf{ ul/Psf] 5 . ! d'4fdf k|ltjfbLnfO{ @) jif{ s}b / /fHosf] k'g:yfkgf sf]if{af6 lkl8tnfO{ Ifltk'lt{ u/fpg] km};nf ePsf] 5 eg] c?
d'4f ljrf/lwg cj:yfdf 5 .
3/]n' lx+;fdf k/]sf !@& hgfnfO{ cfjZostf cg'‘;f/ ;xof]u ul/Psf] 5 .
o; ;+:yfsf] ;xof]udf ( j6f hj/h:tL s/0fLsf] d'4f btf{ ul/Psf] 5 .
aflnsf,lszf]/L tyf dlxnfx? *# hgf vf]h tnfzsf] lgj]bg k/]sf]df @! Hfgf e]l6\6Psf] 5 eg] cGosf] cj:yf hfgsf/Ldf cfPsf]
5}g .
d'Vo ;d:ofx? M
a]rljvgsf] hf]lvdf k/]sf lbbL alxgLx?nfO{ ;lhn} p4f/ ug{ g;Sg' .
aflnsf tyf dlxnf x/fpg] qmd a9\bf] /x]sf] .
cem} klg xfd|f r]nLa]6Lx? of}g zf]if0fsf] nfuL ef/tsf] ljleGg zx/sf] BROTHEL x?df a]rljvgdf kg'{ .
a]rljvg / hj/h:tL s/0fLsf] d'4fdf /fhg}lts bnsf s]xL JolQmx?sf] ;+/If0f /x]sf] .
gf/L ;Lk ;[hgf s]Gb|, dsjfgk'/
pNn]vgLo pknAwLx? M
zlQm sfo{qmd
;:yfsf] kGrjlif{o /0fgLlts of]hgf tof/
% ;fd'bflos kl/rfns, !^ :yflgo ;|f]t JolQmx?nfO{ ,% dgf];fdfhLs ;xof]uL sfo{stf{nfO{ cleofg, ;dfh kl/rfng, k}/jL / ;jfnut
ljifodf tflnd .
!*)# hgf dlxnfx?sf] ;fKtflxs 5nkmn ;jfnut hfgsf/L
@^& hgf cu'jf tof/ tyf kl/rfng
cu'jfsf] g]t[Tjdf cleofgx? ;Grfng
;GhfnLs/0f -uf=lj=; :t/ b]lv /fli6«o :t/ ;Dd_
K"f?if ;d'x u7g / kl/rfng –
!() hgfnfO{ ;jfnut k}/jL ;DjlGw cled'lvs/0f_
!%) hgf kf/flnu ;ldlt ;b:o / :yflgo ;|f]t JolQmx?nfO{ sfg'gL k/fdz{ ;xof]u tflnd k|bfg- !@( jx; s]Gb|df, !!% j6f 36gfx?
btf{ tyf ;xhLs/0f_ !! Jf6f s]; Onfsf / lhNNffdf /]km/ .
!%) hgfn] k'j{ ;xsf/L lzIff tflnd / #) hgfn] ;xefultfTds n]vf tflnd .
dlxnf ;ghfnsf ;b:ox?nfO{ ;|f]t lgsf;f ;DjLGw tflnd, uf=lj=; sf] dlxnf lzif{ssf] jh]6 lgsf;f ul/ dlxnfx?sf] lhljsf]kfh{gdf
nfufgL –ljz]if dfgjLo / cfly{s ljsf;sf] kf6f]df_
hfF8 /lS; h'jftf; lgoGq0f cleofg
Dflxnf lx+;f, n}lu+stfdf cfwfl/t lx+;f Go'lgs/0f cleofg
Kf/flnun ;ldlt, ;fd'bflos ;xof]u ;ldlt jf6 jx; s]Gb|df ;xlhss/0f tyf cg'udg
hf]l8 cGt{lqmof -@%)_
!)@% ax; s]Gb| leq / ^#( s]Gb| aflx/sf k'?ifsf] Jojxf/df kl/jt{g
gd'gf k'?if / cu'jf dlxnfaf6 dlxnf lx+;f lj?4 3/b}nf] cleofg .
lbjl;o sfo{qmdx? ;Grfng
$!# hgf dlxnfx? ;fd'bfoLs jg,ljBfno Joj:yfkg ;ldtL,af6f] vfg]kfgL pkef]Qmf ;ldtL nufot cGo ;ldtL ;+/rgfdf k'u]sf 5g\
. h:df cWoIf !) ,pkfWoIf !^,;lrj #,sf]iffWoIf @( / #%% ;b:o .
*( jx; s]Gb|sf ;b:ox? ;+u dgf];fdflhs :j:ytf ljifodf 5nkmn
zlQm sfo{qmd sd{rf/Lx?nfO{ Dfgf];fdflhs :j:ytf ;DjlGw ljifodf tflnd. Tflnd kZrft Dfgf];fdflhs :j:ytf ;DjlGw ljifodf
;fd'bflos ;xof]uL ;ldlt, k|sf]k hf]lvd Joj:yfkg ;ldlt, kf/flnun ;ldlt / dlxnf ;Ghfndf cled'lvs/0f
Kf/flnun ;ldltdf dgf];fdflhs ;xof]uL sfo{stf{ ;b:osf] ?kdf kl/rflnt
Dfgf];fdflhs ;d:of klxrfg ePSf !& hgf, 3/ e]6 jf6 ;'wf/ ePsf] !@ hgf, ! Hfgf /]km/. # hgf 3/e]6sf] k|s[ofdf
jx; s]Gb| :t/df 5nkmn tyf cGt{lqmof, jx; s]Gb|df cfsl:ds sf]if :yfkgf tyf kl/rfng
@%) hf]l8 nfO{ K|fhgg :j:Yo clwsf/ ;DjlGw cGt{lqmof
;'Ts]/L e]63f6 cleofg cGt{ut #%@ hgf dlxnfnfO{ ;'Ts]/L ePkl5 k|ToIf dlxnf / k/Ljf/sf ;b:ox?;Fu 3/e]6 .
k|hgg\ :jf:Yo ;DalGw clwsf/sf] bfaL ug{ ;Sg] s]Gb| leqsf] dlxnf !&@@ k'?if !#*# / aflx/sf] !^%! / *(( k'?if tof/ ePsf .
#* hgfn] O{n]lS6«l;l6 tyf ;f]nf/ h8fg tyf dd{t tflnd –-( hgf dlxnf_-@ dlxgf_ -$ hgfn] dfl;s !% xhf/ ;Dd sdfpg yfn]sf
!! Hfgfn] kmlg{r/ sfk]{G6/L tflnd -@ dlxgf_ - dfl;s % b]lv !% xhf/ ;Dd cfDbfgL ePsf]_
!( hgfn] l;nfO{ tflnd-@ dlxgf dfl;s % b]lv @% xhf/ ;Dd_
@( hgfn] t/sf/L v]lt tflnd-@ dlxgf jflif{s @) xhf/ b]lv ! Nfv ;DDf_
@) hgfn] jfv|f kfng ;DjlGw & lbg] tflnd- dlxnf tyf jfnjflnsf sfof{no_
@$ cfocfh{g ;DjlGw % lbg] tflnd –lhNNff lzIff sfo{no jf6_
$) hgfn] O{Da|f]O{8/L tflnd –% hgfn] dfl;s %,))) ;Dd cfDbfgL ePsf
n3'pBdzLntf tflnd kZrft &* hgfn] Joj;flxs of]hgf lgdf{0f ul/Psf], $) hgfdf nufgL - @) xhf/ b]lv Ps nfv ;Ddsf]
of]hgfdf nufgL_ .
xgf{df8L ,5lQjg,kmfk/af/L,/fO{ufFp / lwFofn u/L kfFr} j6f uf=lj=;=x?sf] jx; s]Gb|jf6 ;xsf/L btf{ e} hLljsf]kfh{g ;xof]u :j?k hDdf
? ##,**,%!*÷— / ax; s]Gb|sf] lbuf]kgsf] nflu ?=$,)))))÷—u/L hDdf ?= #&,**,%!*÷—sf]if /sd hDdf e} ;xsf/L dfkm{t\
kl/rfng ePsf] 5.
uf=lj=; ;fd'bflos jg, lhNNf lzIff sfof{no, dlxnf tyf jfnjflnsf sfof{no, lhNNff e' ;+/If0f sfof{no, lhlj; jf6 ul/ hDdf ?
#!,%),))) /sd lgsf;f, of]hgf cg';f/sf] sfd ;DkGg – rf/ nfv gf} xhf/ ;Ghfnjf6 lhljsf]kfh{gdf nufgL_
@% hgfnfO{ hnjfo' kl/jt{g / cg's'ng tflnd, uf=lj=; :t/df cg's'ng sfo{of]hgf lgdf{0f . -!@$ tf/hfnL el/ t6 jGw lgdf{0f_
!@%,))) /sd / uf=lj=;=;Fu .- @), xhf/ b]lv @%,)))_;dGjo u/L cGo /sd lgsf;f u/]/ cfs:dLs ;fdfgsf] Joj:yf u/]sf]
#^,&)) lj?jf –cfk, lnlRr, ?vs6x/ , j8/, cgf/_ jf; lhNnf jg, E'f;+/If0f / h+unL lj?jf
bf;Tj tyf dfgja]rljvg lj?4 dlxnf ;zlQms/0f sfo{qmd
@^(j6f ljleGg s];x?df ;xof]u / k/fd{z
% j6f dfgjj]rljvgsf] s]z btf{ x";Sg" .
hgd"lv lzIff (Reflect ) 5nkmn sIff ;+rfng -$)_ @!)! hgf cfa4 .
:yflgo ;+/rgfdf k|efljtx?sf] klg ;xeflutf j9\g"
*)))) hgf nfO{ dfgjj]rljvg / bf;Tj jf/] cled"lvs/0f @! Hfgf jfnjflnsf bf;Tjjf6 d'QM ug{ ;kmn
lgu/flg ;ldlt / ;d"bflos lgu/flg ;ldltn] k|efjsf/L ?kdf sfd ug{ ;Sg"
k|x/L k|zf;g, lhNnf af/ P;f]l;o;g, ;jn ldNn] ;+:yfljr ;dGjo ;xsfo{ /fd|f] h;n] ubf{ k|efljtn] Gofo kfpg ;xh ePsf]
lgu/flg ;ldlt tyf ;+:yfn] l;kmf/L; u/]/ k7fPsf] s]; x? lhNnf jf/ P;f]l;P;g n] lgz"Ns ;xof]u ul/lbg"
( j6f lel; / ^* j6f l;lel; kl/rfng
dfga a]rlavg lj?4 sfo{df ;/f]sf/jfnf sf] pQm/bfloTj tyf cg"udg ;DalGw cg";Gwfg ;DkGg .
bf;Tjdf k/]sf / kg{ ;Sg] jfnjfnLsfnfO{ d'Qmul/ @(% nfO{ 5fqfj[lt k|bfg u/]sf .
!! hgf P;=Pn=l;, kf;
k|efljt / cleefjsx?nfO{ lhljsf]kfh{gsf] nflu cfo–ch{gdf !#* ;xof]u cfocfh{go - @))) xhf/ jf6 ;'? u/]s]f Joj;fo
!^))) ;Dd / @)))) jf6 ;'? u/]sf] ()))) ;Dd k'Uf]sf]_,
k|efljtx?nfO{ lhljsf]kfh{gsf] nflu ;Lkd"ns tfnLd @! hgfnfO{ .
3'DtLsf]if a[l4 tyf kl/rfng -& nfv_
lg;'Ns tyf clgjfo{ lzIff nfu' ePsf] uf=lj= ; 3f]if0ff-xl6of_
Jffn >d ;‘DjlGw- uf=lj=; jflx/ /x]sf] !^ jif{ d’lgsf jfnjflnsfx?sf] tYof+s ;+sng :s'n egf{ cleofgdf ;dGjo / ;xsfo{
#@@ hgf jfnjflnsf uf= lj ; jflx/
!)* hgfnfO{ 3/ kmsf{pg ;kmn
!)# hgf -%!_ ljBfnodf egf{ % hgf l;kd'ns tflndsf] nflu cGo ;3;:yf ;+u ;dGjo
lgz'Ns :jf:Yo l;lj/ ;Grfngsf] nflu ;dGjo / ;xsfo{_- xfFl8vf]nf_ @%^ hgf dlxnf, jfnjflnsf / k'?ifx?n] :Jff:Yo kl/If0f, cf}iflw
tyf :jf:Yo k/fdz{ ;]jf jf6 nfeflGjt
Gful/stf tyf hGdbtf{ cleofgdf ;xof]u / ;dGjo
xl/of] jg sfo{qmd
clt ljkGg ;d'bfosf !^% hgf dlxnfx? l;sfO{ s]Gb|df cfj4 tyf dlxnfx?sf] ;fKtflxs 5nkmn ;jfnut hfgsf/L
!#^ hgf dlxnf k"?ifx?n] gful/stf jgfpg ;kmn, #% jhf jfnjflnsfsf] hGdbtf{
;d'bfosf] kxnfdf ;/;kmfO{ cleofg, hf8/lS; h'jftf; lgoGq0f cleofg ;Grfng
l;sfO{ s]Gb|x? s[lif ;d'xdf btf{
:yflgo zf;g tyf ;fd'bflos ljsf; sfo{qmd (LGCDP)
gful/s ;r]tgf s]Gb|sf] 5nkmn sIffdf p7]sf ;jfnx? tyf ljleGg ;fd'bfodf cfwfl/t @) s]zx?sf] k|fylds/0fsf] cfwf/df ldnfkq
ul/Psf] .
x]=g=kf=^,&,*,!! j8fdf j8fsf] ;Dk'0f{ a:t' l:ylt ljj/0f,;]jf ;'ljwfdfly kx'r+ gS;f+sg kmf/d,;fdflhs ;|f]t gS;f+ kmf/d, :yflgo
cfjZostf klxrfg / k|fylds/0f,:yflgo ;|f]u jl:t,;]jf / ;'ljwfsf] klxrfg,jl:t:t/df ul/g] of]hgf cg'/f]w kmf/d cflb cWofjlws
;DkGg .
x]=g=kf–* df gf=;=s] ;+rflnt jl:tnfO{ :jR5,;kmf / ;s[o agfpgsf] nflu Joj:yfkg ;ldlt u7g / u7g kZrft gf=;=s] / Joj:yfkg
;ldltsf] ;o'Qm ;dGjodf k|To]s dlxgfsf] @ k6s ljleGGf ;jfndf hfgsf/Ld'ns ¥ofln ;lxt 6f]n ;/;kmfO{ sfo{qmd lg/Gt/tf eO/x]sf]
.
rf/} j6} j8fsf] j8f gful/s dGr,Joj:yfkg ;ldtL / gful/s ;r]tgf s]Gb| ul/ hDdf #% hgf ;b:ox?nfO{ cWoog cjnf]sg e|d0fdf
nlu hfgsf/L cbfg k|bfg .
x]=g=kf—& / * sf] j8f gful/s dGrsf] ;+o'Qm cfof]hgfdf eJo?kdf nfu'kbfy{ b'Jo{;lg lj?4 ;r]tgf sfo{qmd ;DkGg .]{ .
hgd'lv lzIff (REFLECT) 5nkmn s]Gb| ;+rfng ubf{ :yflgo ;d:of / ;jfnx?nfO{ klxrfg u/L ;dfwfgsf] nflu dlxnfx? Psh'6
eO{ sfof{Gjog ug{ ;kmn .
;jfnut cleofgx?
Gffl/stf cleofg - #^! hgf
Jfgdf ul/j / dlxnf cleofg -!!( hgf dlxnfx? @$ ;f= j sf] sfo{ ;ldltdf_
Hff8 /lS; / h'jf tf; lgoGq0f cleofg
;'Ts]/L e]63f6 cleofg -#%@_
Vf'NNff rl/r/0f lgoGq0f cleofg -^% lj3f_
Jfu/ v]lt- #( lj3f_
X's x6fpg] cleofg -@$! 3/w'/L_
V'fNnf lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff cleofg-!!!# j6f_
l;sfO{
;fdflhs ljZn]if0fsf cf}hf/x?sf] k|of]un] JolQm tyf ;d'bfonfO{ ;fdflhs cj:yf / x}l;ot jf/] l56f] dx;'l;s/0f x'g] /x]5 h;jf6
;jfn klxrfg / k}/jL k|s[ofdf cl3 j9\g ;3fp k'Ug] /x]5 .
Dflxnf ;zlQms/0fsf nflu{ k"?if ;+u ;xsfo{ / ;dGjo ubf{ JolQmut / kl/jf/sf] txdf jl9 k|efjsf/L / kl/jt{g l56f] x'g] /x]5 .
hLljsf]kfh{g ;'wf/ of]hgf jgfP/ hLljsf]kfh{g ;'wf/sf] nflu nufgL ubf{ kl/jf/sf ;b:ox?nfO{ klg hjfkmb]lx / lhDd]jf/ jgfpg
;lsg] /x]5 .
of]hgfj4 tl/sfn] dlxnfx?sf] cfly{s ljsf;sf] kf6f]df nufgL ubf{ dlxnfx?df cfTd ljZjf; j9\g] / ;fdflhs x}l;otdf kl/jt{g l56f]
x'g] /x]5
Kf/flnun ;ldltdf dgf];fdflhs :j:ytf ;DjlGw hfgsf/L k|fKt JolQmx?nfO{ ;b:o jgfpbf lkl8tn] sfg'gL k/fd;{ ;xof]usf] ;fy;fy}
dgf];fdflhs k/fdz{ ;xof]u klg Ps} ;fy kfpg] x'Fbf l56f] dfgl;s ?kdf jlnof] jgfpg ;lsg] /x]5 .
;/sf/L / u}/ ;/sf/L ;3+ ;:yf;+usf] ;dGjo / ;xsfo{df sfo{qmd sfof{Gjog / cg'udg ubf{ ljZj;lgo / k|efjsf/L x'g] /x]5
:yflgo lgsfo tyf >f]t ;fwgx?nfO{ kl/rfng u/]/ sfo{qmd ubf{ ljZj;lgo, k|efjsf/L tyf ckgTjsf] efjgfdf ljsf; x'g] .
Rf'gf}tL
;fem]bf/ ;+:yfx?;+u lb3{sflng ;fem]bfl/tf gx'g' .
Dflxnfsf] g]t[TjnfO{ ;xh /kdf :jLsf/ gug'{
;xsf/L cleofgdf k|efjsf/L Joj:yfkgdf cem} ;do nfUg]
;'emfjx?
gful/s ;r]tgf s]Gb|nfO{ af:tljs ?kdf ;+rfng ug{ / pknAwLd'ns agfpg ;r]tgf / lhljsf]kfh{g sfo{qmd ;+u;+u} n}hfg"kg .
gful/s ;r]tgf s]Gb Pp6f dfq} geO{ cGo ljkGg al:tx?df klg ;+rfng ubf{ /fd|f] x"g] .
kl/jt{g g]kfn, dsjfgk'/
pNn]vgLo pknAwlx?÷k|utLx?M
/;folgs dn tyf ljifflbsf] k|of]udf &% k|ltztn] sdL
kfËfl/s s[lifk4tL ckgfpg] ls;fgx?sf] ;+Vofdf a[l4
h}ljs ljljwtf ;+/If0f sfo{df ;d'bfosf] pNn]Vo ;xeflutf
/}yfg] jLpsf] ;+/If0f, ;'wf/ / k|a4{gdf lj:tf/
d"Vo d"Vo ;d:ofx?÷l;sfO{x? / ;d:of ;dfwfgsf nflu cjnDag ul/Psf pkfox?
r]tgfsf] sdL / pTkfbgsf] nflu cfw'lgs s[lif k4lt ckgfpg] xf]8df dxTjk'0f{ :yfgLo ljpx?sf] Ps kl5 csf]{ nf]k x'Fb} hfg] vt/f
:yfgLo >f]tx?sf] plrt kl/rfngaf6 df6f] ;'wf/df ls;fgx?sf] Wofg ghfg'
:yfgLo jLp ;+/If0f, ;'wf/ / pTkfbg ug{ lzk tyf 1fg clea[l4 ug{ ljleGg tflnd, uf]i7L tyf cWoog e|d0fx? ;+rfng,
uf]7 ;'wf/, kz' Joj:yfkg, v'nf rl/r/gsf] Joj:yfkgaf6 dn a[l4 / ;'wf/ ug{ pkfox? cjnDag,
e"–Ifo tyf ag ;+/If0fsf] nflu v'nf rl/r/0f Aoa:yfkg clt k|efjsf/L / 5ltjg uf=lj=;= v'nf rl/r/g d'Qm If]q 3f]if0ff
;'´fjx?M
s[lif h}ljas ljljwtf ;+/If0fsf nflu s[lif k|0ffnLnfO{ bLuf] tyf kof{j/0fLo d}qL agfpg ;Da4 ;j} lgsfox? Plss[t ?kdf
of]hgf agfO{ hfg'kg]{
gbL lsgf/ tyf r'/] If]qsf]] bLuf] ;+/If0f cfhsf] cfjzostf xf] . t;y{ cfd ;d'bfonfO{ ;+/If0f cleofgdf ;xefuL u/fpg ;Da4
;j} lgsfox? Plss[t ?kdf of]hgf agfO{ hfg'kg]{ .
Hf]lvddf /x]sf h}ljs >f]tx?nfO{ ;+/If0f tyf o;sf] bLuf] pkof]unfO{ k|aw{g ug{ :yfgLo lgsfo tyf ;/sf/L lgsfox?n] klg
cfaZos sfo{qmd th'df{ ug'{ kg]{ .
;fd'bfoLs phf{ tyf kof{j/0f ljsfz d~r
ch/ cd/ /f]8, x]6f}+8f, dsjfgk'/
pknAwL
:yfgLo ;/f]sf/jfnfx?sf] ljkb\sf] ;Gbe{df 1fg, wf/0ff / j'emfO{sf] jf/]df hfgsf/L Kf|fKt ePsf] / ;f]xL cg'?k of]hgf th"{df ug{
;xh ePsf] .
ljkb\sf] ljifodf :yfgLo txdf ;xlhs/0f ug{ ;Sg] bIf hgzlSt tof/ ePsf]
;xefuLx?df ljkb\sf] ;dodf vf]h p2f/ tyf k|fylds pkrf/ ug{ ;Sg] cfTdljZjf; j[l2 ePsf].
% j6f uflj;df :yfgLo :t/sf] ljkb\ Aoj:yfkg ;ldlt u7g / % j6f uflj;df k'g{u7g x'g'sf] ;fy} !! ljBfnodf ljBfno
:t/sf] ljkb\ Aoa:yfkg ;ldtL u7g ul/Psf] .
Kfl/of]hgf ;+rfNfLt ljBfnosf s]xL dfqfdf 9f]sf jflx/ vf]Ng] agfOPsf] / 8]:s a]Gr klg jfnd}qL agfOPsf] .
;8s gf6s / leQ] klqsf k|sfzg dfkm{t ljBfYfL{x? ljkb\ Aoj:yfkgsf] 1fg k|jfx ug{ ;Sg] eO{ Aojxf/df NofPsf
ljkb/t cj:yfdf hfuLgsf] nfuL k'j{ ;'rgf k|0ffnLsf] ?kdf ;fO/g ljBfnox?df h8fg u/LPsf].
:yfgLo :t/sf] ljkb\ Aoj:yfkg of]hgf / ljBfno :t/sf] ljkb\ Aoj:yfkg of]hgf tof/ ePsf] .
;d:of
;j} uflj; sf ;j} ljBfno ljBfnodf kx'Fr gePsf jfnjfNfLsfnfO{ ;d]6\g'kg]{
lhNnf txdf ljkb\ hf]vfLd ;DjGwL gLb]{lzsf tyf lzIff If]qdf of] ljifo Kf|fyldstfdf gkg'{ .
:yfgLo lgsfodf lgjf{lrt k|ltlglwsf] cefj / uf lj ; ;lrjsf] sfo{ Ao:ttfn] ubf{ sfo{s|d ;+rfngdf sl7gfO{ ePsf] .
:yfgLo If]qsf ;/f]sf/jfnfx?df jfnjfNfLsf dfkm{t l;Sg c;hLnf] dfGg] k/Dk/fn] ubf{ ;+b]z k|jfxdf k||efjsf/Ltf Nofpg sl7gfO{ .
zlQm ;d"x
pNn]vgLo pknAwLx?M
zlQm ;d'xsf] ! ;b:osf] @ aif{ cl3b]lv k|of;/t gful/stf agfpg ;kmn ePsf] 5 .
lszf]/ lszf]/L ;d'xaf6 5gf}6 eO cfPsf *! hgf afn aflnsfnfO{ z}lIfs ;xof]u ug{ ;s]sf] 5 .
lszf]/ lszf]/LnfO{ /]l8of] kqsf/Ltf tflnd kZrft @$ clk|l;o6 zlQm cleofg gfds /]l8of] sfo{qmd /]l8of] dsjfgk'/af6 k|;f/0f ug{
;kmn ePsf] lyof]
5lQjgsf @ aflnsfx?nfO{ cnkq kfP kl5 zlQm ;d'xn] j8f k|x/L sfof{no tyf dfOtL g]kfnsf] ;xsfo{df 3/df k'g/ldng
u/fpg?;s]sf] lyof] .
8]enKd]G6 g]kfn gfds ;+:yfaf6 l/km/ u/]sf] Ps a]rljvg k|efljt alxgLnfO{ zlQm ;d'xsf] ;]e xf]d sf7df8f}+df k7fPsf] .
k|efljt lbbLalxgLx?sf] clwsf/ ;jfn tyf sfg"gL Joj:yfsf] af/]df ;r]t agfpg / cfTdf ;Ddfgk'a{s afFRg kfpg] clwsf/sf] af/]df
;r]t u/fpg dfl;s Pj+ 4}dfl;s ?kdf lgoldt a}7s .
lgoldt ?kdf zlQm ;d'xaf6 ul7t lszf]/ lszf]/L ;d'xsf] dfl;s a}7s ;~rfng eO/x]sf] / ;8s gf6s, jSt[Tjsnf k|ltof]lutf km'6an
k|ltof]lutf cflb ;~rfng ub}{ cfO/x]sf] 5 .
d'Vo ;d:ofx?M
a]rljvg k|efljt lbbLalxgLx? xfn klg k'g/ldng kl5 3/]n'lxF;fsf] lzsf/ ePsf 5g\ . c;'/lIft a}b]lzs /f]huf/Lsf] gfddf zlQm
;d'xsf ;b:ox? k'g hf]lvddf kl//x]sf] 5 .
a]rlavg k|efljt lbbLalxgL / plgx?sf] afnaflnsf sfuhft lalxg jf klxrfg lalxg al9 dfqfdf eO/x]sf] kfOPsf] 5 .
;'emfj tyf lgisif{
Dffgj a]rlavg la?4df sfd ug]{ ;+3;+:yfx? Ps cfk;df of]hgf txb]lv ;dGjo ul/ sfo{qmd kf/blz{ 9+un] gbf]xf]l/g] ul/ cufl8 a9fpg
lh=lj=;=df ;Demf}tf ug{ cfpFbf Vofn ub}{ :jLs[lt lbPdf bf]xf]l/g] ;d:of cfpg] lyPg .
sfg'g cGj]if0f tyf ;|f]t ljsf; s]Gb|, ;]n8{
pNn]vlgo pknlAwx?
!= cf7 j6f d]nldnfks]Gb|x? :yfgLo lgsfonfO{ x:tfGt/0f .
@= #(( ljjfb btf{ u/L @)& ljjfb ;dfwfg u/fpg ;kmn .
#= gful/s j8fkq !^)) hgfnfO{ ljt/0f .
$= aGbL sfg'gL ;xfotf kl/of]hgf cGtu{t !!$ d'2fx? dfly ;xhLs/0f .
u|fld0f dlxnf :jfjnDag ;+:yf
dsjfgk'/
pNn]vlgo pknlAwx?
dfgj a]rlavgsf] hf]lvddf k/]sf jf kg{ ;Sg] ;Defljt #) hgf AolQmx?sf] nflu pBdlzntf P+j l;k ljsf; tflnd P+j a:t'ut
;xof]u k|fKt u/L Aoa;fo ;~rfngdf ;'?
$# uf=lj=;=df dfgj a]rlavg tyf cf];f/k;f/ la?4 ;r]tgf d'ns sfo{qmd ;~rfng #))) hgfnfO{ ;r]t agfpg ;kmn
;d'bfo :t/df @() k|f]9 dlxnf lbbL alxgLx?nfO{ ;fIf/tf sIfdf ;xefuL u/fpg ;kmn
uf=lj=; :tl/o ;hfnx?n] :yflgo ;|+f]t kl/rfng u/L ljleGg lsl;dsf sfo{qmdx? ;+rfng
uf=lj=; :t/df dfgj j]rlavg tyf cf];f/k;f/ / c;'/lIft a;fO{;/fO{af/] ;r]t x'g yfn]sf]
;fdflhs d'4fx? qmdz ;DalWft lgsfo ;Dd cfpg yfn]sf]
kfl/jfl/s cfly{s of]hgf tflnddf ;xefuL ePsf AolQmx?n] cfk\mgf] 3/of;L cfly{s lqmofsnfk ;+rfng ubf{ cgfjZos vr{ s6f}tL
ul/ art ug]{ afgL a;fn]sf
d'Vo ;d:ofx?
dfgj j]rlavgsf] :j?kdf ultlzntf ePsf] x'gfn] ;d'bfo:t/df s'/f a'emfpg ;d:of ePsf]
dfgj j]rlavg la?4sf] sfo{qmdsf] If]qdf dlxnfsf] t'ngfdf k'?ifx?nfO{ sfo{qmddf ;dfa]z ug{ ;d:of
;'emfj M
;+:yfjf6 ;Dkfbg ul/Psf] sfo{qmdsf] pknlJwsf] cfwf/df /fHojf6 cGo If]qdf sfo{qmd lj:tf/ ug'{kg]{ .
;/sfl/ / u}/ ;/sfl/ ;:yfx? lar cemal9 ;dGjo / ;xsfo{ x'g h?/L 5 .
nju|Lg g]kfn
pNn]vgLo pknAwLx?M
agk}bfjf/ / 8fn]3fF;sf ##)^ / kmnkm"nsf @@%* u/L s'n %%^$ af]6 lj?jf /f]lkPsf] . :yfgLo hgtfsf] r]tgf clea[l4 e} lj?jfsf]
dfudf j[l4 x'g' .
$* j6f uf]a/ UofF; ;kmntfk"{s lgdf{0f x'g' / yk Knf06sf] dfu x'g' .
cfO{=lk=Pd= s[ifs kf7zfnf ;+rfng kZrft\ sl/j !%) s[ifsn] o;sf] k|ToIf cg'z/0f ug'{ .
ufF7] /f]u w]/}xb;Dd lgoGq0fdf cfO{ pTkfbg lng ;kmn x'g' .
/f;folgs ljiffbL / dnsf] k|of]udf pNn]Vo?kdf sdL cfpg' ;fy} 3/]n' ljiffbL agfO{ k|of]u ul/g' .
:yfgLo :t/df 3fF;sf] g;{/L :yfkgf eO{ k|lt jif{ !@))) l:nk lj?jfx? pknAw x'g;Sg' .
v]/ uPsf] kfgL Knfl:6s kf]v/Ldf ;+sng u/L ;'Vvfofddf k|of]u ug]{ k|ljlwsf] ljsf; x'g' .
Knfl:6s 6g]ndf v]tL ug]{ k4ltsf] cg'z/0fdf j[l4 x'g' .
s[ifs tyf ;d'xsf ;b:ox?sf] Ifdtf qmlds?kn] clej[l4 x'b} hfg' .
nfeflGjt hgtfn] ;+rflnt sfo{qmdx?sf] :jfldTj u|x0f ug'{ .
hg;xeflutfdf j[l4 e} sfo{qmdx? ;dodf ;DkGg x''g' .
d'Vo ;d:ofx?M
;dodf agk}bfjf/sf lj?jf ;+sng ug{ g;Sg' / s[ifsn] dfu u/] cg';f/sf ;a} lj?jfx? pknAw gx'g' .
;d'bfoNf] kl/of]hgfdf lglb{i6 lqmofsnfkx?nfO{ k6sk6s kl/dfh{g ug{ vf]Hg', kl/of]hgfdf Joj:yf gePsf s'/fx?sf] dfu a9L cfpg'
.
uf]a/ UofF; lgdf{0f sfo{ ;dodf ;DkGg gx'g' tyf o; jif{ a9]sf] cg'bfg s[ifsx?n] ;dodf gkfpg' .
;fwg ;|f]tsf] l;ldttf .
:yfgLo hgtfsf] a9bf] ck]Iff .
;'emfj tyf lgisif{M
nfeflGjt hgtfsf] ;xeflutfdf 5gf}6 ul/Psf kl/of]hgfx?sf] ;kmntf k|ltzt clws x'g] .
hgtfsf b}lgs hLjgl;t k|ToIf ;/f]sf/ /fVg] sfo{qmdx?df hg;xefuLtf a9L pknJw x'g] .
cfly{s sf/f]jf/df dlxnf nufot :yfgLo pkef]Qmf ;ldltnfO{ k|ToIf ;xefuL u/fpFbf ;+3 ;+:yfn] ug]{ sfo{qmdx? k|lt hgftfsf]
ljZjf; a9g], sfdsf] u'0f:t/ / ldtJolotfdf a[l4 x'g] .
;fdflhs n]vfk/LIf0f / k6s k6s lx;fa lstfa ;fj{hlgs u/fpbf ;+3 ;+:yf tyf ;/f]sf/jfnfx?sf] ljZjf;df j[l4 x'b} hfg] .
s[lif, jftfj/0f, lzIff, :jf:Yo ef}lts k"jf{wf/ h:tf ljifox?nfO{ PsLs[t?kn] n}hfg ;s] u|fdL0f If]qsf] bLuf] ljsf;df /fd|f] of]ubfg
k'Ug ;Sg] .
nfeflGjt pkef]Qmf ;d'x, ;+:yf tyf JolQmsf] Ifdtf clej[l4 ub}{ hfg' kg]{ .
kl/of]hgfx?sf] bLuf]kgfsfnflu :yfgLo hjfkmb]lxtfdf j[l4 ug'{ kg]{ .
kl/of]hgfx?sf] d'Nof+sgdf ;/sf]sf/jfnfx?sf] ;xeflutfdf j[l4 ug'{ kg]{ .
sfo{qmddf Ps?ktf Nofpg, k|efjsf/Ltf a[l4 ug{ ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+3 ;+:yfx?;+usf] ;dGjodf j[l4 u'g'{ ug]{ .
lxdjGtL g]kfn, lhNnf zfvf, dsjfgk'/
pNn]vlgo pknJwLx? M
/fOufp uf=lj=;=df sj'lnotL jg ;d'x u7g tyf x:tfGt/0f ePsf] .
lhNnf :tl/o ;/fsf/jfnfx?;+u ;dGjo ePsf] .
d"Vo ;d:ofx?
;a} If]qdf k'Ug g;Sg' .
sfo{qmd l;ldlt x'g' .
;'emfj tyf lgisif{ M
jg tyf jftfj/0f ;DaGwL sfo{qmd ;+rfng ug{] ;a} lgsfox?n] Plss[t ?kdf sfo{qmd ;+rfng ul/g'kg{] .