ONZE WERELD,

DE BESTE VAN

ALLE

WERELDEN ?

Het raadsel van Goudlokje

Waarom is de wereld precies goed voor

het leven ?

Is de wereld op maat van de mens

gemaakt ?

Is een andere wereld met ons erin

mogelijk ?

Is onze wereld de beste van alle werelden

?

Het mensprincipeBrandon Carter, 1973

Het feit dat wij er zijn legt

bepaalde beperkingen

aan natuurconstanten op

…

Universum is ontworpen

om waarnemers zoals wij

toe te laten

…

I

KAN DAT TOEVAL ZIJN ?

FEITEN DIE TOT NADENKEN STEMMEN

UIT KOSMOLOGIE, FYSICA, CHEMIE

BIOLOGIE

1. De vorming van koolstof

1. Levensduur beryllium >> botsingstijd He-He

2. Energie (Be + He) ~ Energie (koolstof-12)

3. Energie (C + He) < Energie (zuurstof-16)

In some sense the universe knew we were coming, Freeman Dyson, Disturbing the Universe, 1979

DRIE KEER JACKPOT!

8

2. Dertig constanten maken een

wereld

Zéér kleine veranderingen in

lading van een elektron,

massa van een neutron,

massa ven een proton,…

en wij zouden er niet zijn !

Kunnen er andere werelden met andere natuurconstanten bestaan ?

1 00000000000000000000000

zonnen voor één aarde ?

Grootte en leeftijd van het heelal (ca. 15 miljard jaar) zijn nodig voor ons

bestaan op aarde !

3.

4. Water: de merkwaardigste stof in

het heelal ? Hoog smeltpunt

Hoog kookpunt

Hoge smeltwarmte

Hoge verdampingswarmte

Hoge warmtecapaciteit

IJs blijft drijven

Zeer goed oplosmiddel

….

5. De genetische code: geen

betere mogelijk ? 20 aminozuren voor alle

levenseiwitten

3 baseparen in het DNA

voor elk aminozuur

270 miljoen

mogelijkheden

1 keuze van de natuur die

het minst kans op fouten

heeft

6. Zijn wij alleen ?

100 – 1000 miljard melkwegen

100 – 1000 miljard sterren per melkweg

10 miljoen levensvatbare planeten per melkweg

Kans op intelligente beschaving per melkweg:

0,025 << 1

Kans voor intelligente beschaving op aarde: 1

op 20 miljard

Kans om de lotto te winnen: 1 op 5 miljoen

II

Toeval ? Wetmatigheid ?

Ontwerp ?

Een gang door de

geschiedenis

1. Oudheid

Niets is gemaakt opdat wij het

zouden kunnen gebruiken(…)Het

ding creëert het gebruik ervan

Lucretius, 99 – 55 v.C.

Niemand twijfelt eraan dat een

klok gemaakt is door een bewust

wezen. Hoe kunnen we er dan aan

twijfelen dat de beweging van de

hemellichamen het werk is van

een perfecte en goddelijke rede ?

Cicero, 106-43 v.C.

Alles is het gevolg van toevallige

botsingen tussen atomen

Democritos,460-370 v.C.

De orde in de kosmos is een

bewijs voor het bestaan van God

Plato, 428-347 v.C.

De orde in het universum heeft

een geplande oorzaak en een

gepland doel die wij met ons

verstand kunnen achterhalen.Aristoteles, 384-322 v.C.

De hele wereld

werkt samen

ten dienste van de mens

Hoe kan iemand denken dat

de dingen bestaan voor hem

en dat zij bedoeld om hem

ten dienste te staan ?

2. Middeleeuwen

Maimonides, 1135-1214Thomas van Aquino, 1225-1274

Roger Bacon, 1220-1292

Er bestaat een intelligent

persoonlijk wezen

dat alles in de natuur

volgens het doel

ervan ordent

3. De wetenschappelijke

revolutie

Denk je echt dat een tinnen schotel,

slablaadjes, zoutkorrels, olie en azijn en

stukjes hard gekookt ei zich bij toeval tot

een sla zouden samenstellen ?

We matigen ons te veel aan door te

denken dat de zorg voor ons het werk en

het doel van God is.

Galileo Galilei,1564-1642

Johannes Kepler, 1571-1630

Wetenschap bewijst bestaan

van GodNatuur is het bewijs van Gods schepping.

De wereld is geschapen voor de mens.

De wetenschap onderzoekt waarom iets het geval is.

Het doel ervan wordt bepaald door God.

Hoe komt het dat de Natuur niets tevergeefs doet en

vanwaar komt al de Orde en de Schoonheid in de

Natuur…. Is het oog gemaakt zonder kennis van

optica ?

,

Robert Boyle, 1621-1697

Isaac Newton, 1643-1727

Weerlegging van het atheïsme door de

oorsprong en de bouw van de wereld,

1694

De dingen hebben vele doelen maar de

meeste hebben niets met de mens te

maken.

God installeert de wetten en de natuur

doet de rest

René Descartes,1596-1650

Richard Bentley, 1662-1742

Natuurlijke theologie

William Paley

Wie twijfelt eraan dat de verschillende onderdelen van een uurwerk volgens een bepaald ontwerp en met een bepaald doel gemaakt zijn. Hoeveel te meer geldt dat dan niet voor de ongelooflijke complexiteit van het menselijk oog ?

Natural Theology: or Evidences of the Existence and Attributes of the Deity, Collected from the Appearances of Nature, 1802

1743-1805

4. 19de eeuw: God en wetenschap:

boedelscheiding

Charles Darwin, On the origin of species, 1859

Soorten ontstaan door natuurlijke selectie

1809-1882

Beste wereld:

resultaat van toeval en

onvermijdelijkheid

1. Toevallige verschillen tussen

nakomelingen

2. Toevallige veranderingen in de omgeving

3. Best aan de omgeving aangepaste

soorten krijgen onvermijdelijk een

overwicht

Evolutie aan het werk

Nergens in het universum heb ik een spoor van God kunnen vinden

Jerome Lalalande, 1807

1728-1822

William Herschel, 1732-1807

III

De beste wereld en de

wetenschap vandaag

Waarom wij zo goed passen in de

wereld

1. Het absurde universum

Het feit dat wij er zijn is

het gevolg van een

buitengewoon toeval,

een ‘mirakel’ zoals 10

keer achter elkaar de

lotto winnen

2. Het unieke universum

Alle wetten van de fysica

zijn het gevolg van een

(nog te vinden)

moedertheorie

die slechts deze

wereld mogelijk

maakt

die meerdere

werelden mogelijk

maakt

3. Het multiversum

Er ontstaan voortdurend

nieuwe universa die van

elkaar gescheiden zijn

en waarin telkens

andere

natuurwetten gelden.

Sommige werelden zijn

geschikt voor leven,

andere niet

4. ARE YOU LIVING IN A COMPUTER SIMULATION?

BY NICK BOSTROM

Department of Philosophy, Oxford University

Homepage: http://www.nickbostrom.com

[First version: May, 2001; Final version July 2002]

Published in Philosophical Quarterly (2003), Vol. 53, No. 211, pp. 243-255.[This document is located at http://www.simulation-

argument.com] [pdf-version]

5. It’s turtles all the way down

Het probleem van de

eerste onveroorzaakte

oorzaak

Of van de onbewogen

beweger

Participatorisch universum

Wij leggen vanuit het heden het

universum de voorwaarden om

tot ons te evolueren op

Cyclische tijd

Universum doorloopt oneindig

aantal kringlopen van

voorwaartse en achterwaartse tijd

De evolutie: toeval of noodzaak?

Het leven navigeert naar bepaalde functionele

oplossingen

Aan de diversiteit van het leven ligt een beperkt aantal

natuurlijke vormen ten grondslag

De mens is een noodzakelijke uitkomst van de

evolutie

Simon Conway Morris, 2003

Speel de band met gebeurtenissen nog een keer af en

kans is onbestaand dat er zich zoiets als Homo

Sapiens zal ontwikkelen. We zijn hier omdat we hier

zijn, niet omdat er moesten zijn

Stephen Jay Gould, 1989

CONVERGENTIE

Mens Kat Walvis Vleermuis

IV

Intelligent Design1999

2005

1. Natuurlijke theologie als wetenschap

Het leven op aarde kan niet door natuurlijke

oorzaken verklaard worden

De natuurwetenschappen moeten naast

natuurlijke ook intelligente (dwz goddelijke)

oorzaken toelaten

2. Aanval op de huidige wetenschap

De huidige natuurwetenschap en inzonderheid de evolutietheorie zijn een ideologie die het mensbeeld en de normen en waarden negatief beïnvloedt

Het christelijk geloof moet aan invloed winnen door de theologie de status van objectieve waarheid terug te geven

ID moet tot een wetenschappelijk onderzoeksprogramma gemaakt worden

Wedge strategie, 1999

www.discovery.org

Intelligent Design:

…niets dan drogreden en illusie!D. Hume, An Enquiry Concerning Human Understanding, 1748

ID is geen wetenschap maar

een ideologie

ID gaat uit van een opvatting

van god als ‘supermens’

hetgeen willekeurig en

ongerechtvaardigd is

Omgekeerd zouden we dan

ook uit onvolkomenheden in

de natuur tot een niet bestaan

van een intelligente ontwerper

kunnen besluiten

David Hume, 1711-1766

Indien ik almachtig zou zijn en miljoenen jaren had

om te experimenteren, zou ik niet zo hard

opscheppen over de Mens als het uiteindelijke

resultaat van mijn inspanningen.Bertrand Russell, Religion and Science, 1935

V

Wat nu met Goudlokje

?

Stellingen over geloof , God en

wetenschap vanuit vrijzinnig-

humanistisch perspectief

Geloof en wetenschap

1. De oplossing voor het raadsel van Goudlokje behoort tot het domein van de wetenschap

2. De wetenschap laat zien hoe de wereld in elkaar zit en het geloof moet zich hieraan aanpassen

3. Een beroep doen op God ‘om gaten’ in wetenschappelijke kennis te vullen is willekeurig, ongerechtvaardigd en vanuit theologisch standpunt onverstandig

4. Geloof en wetenschap zijn twee verschillende perspectieven op de wereld

En God ?

Verstaan we onder ‘God’

Een oneindige intelligentie die alwetend, almachtig en

moreel perfect is en die oorsprong, schepper en

heerser is van deze wereld

Voor deze God-als-uitvergrote mens is er geen enkel bewijs

De naam voor het mysterie achter en verborgen in

onze waarneembare werkelijkheid en voor de

verwondering daarvoor

Rond deze God kunnen gelovigen en atheïsten elkaar

ontmoeten en naar elkaars verhalen luisteren

Religie en spiritualiteit

De mens is beter af zonder een religie van een theïstische God met de daarbij horende hypothesen en speculaties.

Zich bewust zijn van de spirituele dimensie in onszelf, met name open staan voor het mysterie van het Zijn en voor onze verwondering erover kan een verrijking betekenen

46

4. Een open geest koesteren

Openstaan voor tegenspraak

Zichzelf en eigen belang in vraag kunnen stellen

Eigen fouten erkennen en ervan leren Karl Popper, 1902-1994

1945