I. Hyrje në Psikologji Pozitive

Psikologjia pozitive, parandalimi pozitiv dhe terapia pozitive

• Nëse dikush është i uritur do të ishte më me mend / efektive t’i jepje një kile peshk apo t’i jepje një kallam peshkimi dhe t’i mësoje të peshkonte?

Psikologjia pozitive

• Pas Luftës II Botërore shkenca e psikologjisë u fokusua në kurimin e problemeve të individëve.

• Kjo qasje neglizhoi burimet dhe fuqitë personale të qenies njerëzore për të jetuar në mënyrë të plotë dhe të shëndetshme.

Qëllimi i psikologjisë pozitive

• Të nxisë një ndryshim në shkencën e psikologjisë nga shqetësimi aktual drejt riparimit të problemeve të individëve drejt ndihmës për të ndërtuar/forcuar cilësitë pozitive

Tre nivelet në të cilat fokusohet psikologjia pozitive

• Niveli subjektiv

• Niveli personal / individual

• Niveli ndërpersonal

Niveli subjektivEksperienca subjektive pozitive

• Mirëqenia dhe kënaqësia (e shkuara)

• Rrjedha, gëzimi, lumturia dhe kënaqësitë sensuale (e tashmja)

• Optimizmi, shpresa dhe besimi (e ardhmja)

Niveli indivudualTiparet pozitive personale

• Kapaciteti për të dhënë e marrë dashuri• Guximi• Aftësitë ndërpersonale• Ndjeshmëria estetike• Këmbëngulja• Aftësia për të falur• Originaliteti• Talenti• Mencuria

Niveli ndërpersonalAngazhimi komunitar

• Përgjegjshmëria civile

• Altruizmi

• Toleranca

• Sjelljet prosociale

• Besimi ndërinidivdual

Pse psikologjia u kthye në një shkencë të sëmundjes mendore?

• Përpara LIIB psikologjia kishte tre qëllime:

– Kurimi i sëmundjes mendore

– T’i bënte jetët e individëve më produktive

– Identifikimi dhe nxitja e talentit

Faktorët ekonomikë që e ndryshuan fokusin e psikologjisë:

– Krijimi i Administratës së Veteranëve në 1946 – shumë psikologë zbuluan që mund të jetonin duke kuruar sëmundjen mendore

– Krijimi i Institutit të Shëndetit Mendor në 1947 – shumica e fondeve që Instituti jepte ishin për kërkim shkencor drejt diagnostikimit dhe kurimit të sëmundjeve mendore

Në këto 60 vjet së paku 14 crregullime mendore që më parë konsideroheshin të pashërueshme janë studiar në thellësi dhe janë bërë të shërueshme.

Ndërkohë shkenca e psikologjisë i humbi dy qëllimet e tjera dhe u kthye në një shkencë që synonte kurimin e sëmundjes mendore

Fokusi empirik i studimeve në psikologji aktualisht është drejt riparimit të dëmeve, crregullimeve të shëndetit mendor dhe stresorëve negativë në jetën e individëve.

Terapia fokusohet në stresorët negativë dhe ndikimin e tyre në shëndetin mendor

Mesazhi i lëvizjes së psikologjisë pozitive

• Psikologjia është deformuar!

– Qëllimi i studimeve nuk duhet të jetë vetëm evidentimi i problematikave por edhe studimi i i fuqive dhe virtuteve njerëzore

– Qëllimi i terapisë nuk duhet të jetë vetëm riparimi i dëmeve por edhe fuqizimi i aspekteve pozitive

Parandalimi pozitiv

• Shkenca e psikologjisë në 2 dekadat e fundit është duke u fokusuar gjithnjë e më shumë drejt parandalimit dhe jo drejt kurimit– Si mund të parandalojmë agresivitetin dhe dhunën?– Si mund ta parandalojmë abuzimin me substancat narkotike?

• 60 vjet psikologji të fokusuara drejt kurimit të problematikave kanë treguar që kurimi është i kufizuar dhe që parandalimi është shumë i rëndësishëm

• Parandalimi nuk mund të derivojë nga fokusimi tek dobësitë, duhet ndryshuar fokusi drejt fuqisë së individëve

Diskutimi

• Nëse dikush të akuzon pa të drejtë se nuk e meriton vendin e punës ti do diskutosh me të, do sjellësh me dhjetëra argumente pse ti e meriton këtë vend pune.

• Nëse akuzojmë veten pa të drejtë se nuk e meritojmë vendin e punës jemi të pafuqishëm të diskutojmë me veten – mendimet automatike negative

Qëllimi i trajnimeve të “Optimizmit të mësuar”: të evidentosh mendimet katastrofike dhe t’i diskutosh ato!

• Trajnimet mbi “Optimizmin e mësuar” janë treguar efikase: ulin incidencën e e depresionit dhe crregullimeve të ankthit deri në gjysmë për gjysmë.

• Në analogji, nëse qëllimi është ulja e abuzimit me substancat narkotike tek adoleshentët e rrezikuar duhen identifkuar burimet e tyre individuale dhe pnuar për forcimin e këtyre burimeve:– Fokusimi drejt së ardhmes– Marrja e kënaqësisë nga praktikimi i sporteve, etj.

Thelbi i parandalimit pozitiv:

• Cdo individ zotëron burime individuale që mund të shërbejnë si parandalues të psikopatologjive. Këto burime duhen identifikuar dhe fuqizuar

• Qëllimi i psikologjisë duhet të jetë identifikimi, matja dhe kërkimi shkencor mbi këto burime dhe fuqi individuale ashtu sic në 60 vjetët e fundit u fokusua në dobësitë njerëzore.

Terapia pozitive

• Psikologjia pozitive është aktualisht de facto një nga përbërësit kryesorë të terapisë

• Nëse kontributi i saj njihet edhe de jure atëherë efekti i saj do të rritet akoma më shumë

Psikoterapitë specifike

• Terapia konjitive: ataket e panikut

• Terapia relaksuese: fobitë

• Ekspozimi: obsesionet dhe kompulsionet

• Terapitë sjellore: enureza

Por aplikimi i teknikave specifike për crregullime specifike është shumë i kufizuar

Tri anomali

• Rezultatet e studimeve laboratorike ndaj atyre natyrale tregojnë që në shumicën e rasteve të dytat tregojnë një efektivitet shumë të lartë të teknikave specifike sesa të parat (90% vs. 65%)

• Nëse krahasohen dy trajtime specifike në shumicën e rasteve ato rezultojnë me rezultate shumë të afërta

• Efekti Placebo

Terapitë bazohen në:

• Taktika– Të tregosh kujdes për klientin– Figura autoritare e terapistit– Krijimi i marrëdhënies së besimit klient-terapist– Fakti që klienti paguan për shërbimin e marrë– Besimi reciprok klient-terapist– Hapja– Emërtimi i problematikës

• Strategji të thella

Strategjitë e thella

Strategjitë e thella nuk kanë emra specifikë dhe nuk ka ndonjë kurs psikologjie që i studion apo emërton ato specifikisht.

Strategjitë e thella megjithatë përdoren nga të gjithë terapistët në mënyrë intuitive dhe i përkasin, në thelb, fushës së psikologjisë pozitive• Instalimi i shpresës tek klienti• Ndërtimi i fuqive personale të klientit

Fuqitë personale që terapitë ndërtojnë:

• Guximi• Aftësitë ndërpersonale• Racionaliteti• Thellimi tek vetja• Optimizmi• Ndershmëria• Këmbëngulja• Realizmi• Aftësia për të marrë kënaqësi• Vendosja e problemeve në perspektivë• Gjetja e një qëllimi

Konkluzione

• Psikologjia është fokusuar tek aspektet negative / mosfunksionimi i qenies njerëzore kryesisht sepse këto aspekte e tërheqin më shumë vëmendjen, ndezin sinjalet e alarmit dhe kërkojnë më tepër vëmendje.

• Kthimi i fokusit drejt aspekteve pozitive ndihmon parandalimin e problematikave, në mnëyrë që të mos kemi nevojë të kurojmë në masë.