leksion 8 -_etika_dhe_pergjegjesia_sociale
TRANSCRIPT
Mbasi të studioni këtë kapitull do të jeni të aftë të:
1. Përcaktoni etikën si dhe rëndësinë që ajo ka për biznesin e vogël.
2. Shpjegoni si ndikon etika pretendentët e ndryshëm si pronarët, konsumatorët, punonjësit dhe komunitetin.
3. Identifikoni disa nga sfidat etike me të cilat përballen bizneset e vogla.
22––22
22––33
- A ju ka rastisur të mos bleni një produkt sepse keni pasur dëshirë të bojkotoni diçka që kompania ka bërë ?-A keni blerë ndonjëherë një produkt sepse keni menduar që kompania është etike? - A keni diskutuar sjelljen jo etike të një kompanie për të cilën keni lexuar në një gazetë?
Ҫfarë është etika?◦ Bindje për të bërë atë që është e drejtë dhe e përshtatshme
Ndershmëri, besueshmëri dhe drejtësi në praktikat e biznesit Një element esencial i marrëdhënieve të suksesshme biznesi Etika lidhet si me çfarë duhet bërë ashtu dhe cili do të jesh.
Bërja e gjësë së duhur◦ Ҫështje etike—në lidhje me të drejtën ose të gabuarën
Konsiderata ligjore dhe etike Konflikte interesi
22––44
Sipërmarrësit janë njerëz me principe dhe etike? Sipërmarrësit janë njerëz me principe dhe etike?
22––55
ështjet etike të ҪBV
ështjet etike të ҪBV
Vendime të MBNJVendime të MBNJ
Detyrime të punonjësve
Detyrime të punonjësve
Proçeset dhe marrëdhëniet manaxheriale
Proçeset dhe marrëdhëniet manaxheriale
Përputhja me rregullat
Përputhja me rregullat
Marrëdhëniet me Furnitorët
Marrëdhëniet me Furnitorët
Përgjegjësitë sociale dhe ndaj
mjedisit
Përgjegjësitë sociale dhe ndaj
mjedisit
Marrëdhëniet me konsumatorët
Marrëdhëniet me konsumatorët
Integriteti Personal i pronarit◦ Përgjegjësia sociale ndaj pretendentëve krahasuar me
fokusimin vetëm në fitimet e firmës (Milton Friedman). Respektimi i konsumatorëve◦ Orientimi i shërbimit dhe trajtimi me respekt i
konsumatorëve është një çështje etike (dhe fitim-prurëse).
Vlerësimi i punonjësve◦ Trajtim i drejtë dhe i ndershëm i punonjësve është shenjë
e sjelljes etike.
22––66
Ceshtje Etike ne Operacionet e Biznesit ◦ Raportimi i te ardhurave dhe shpenzimeve (mashtrimi
me taksat)
◦ “E verteta ne reklame”—terheqja dhe madhtrimi
◦ Mashtrimi i konsumatoreve
◦ Shitjet direkte—skemat piramidale
◦ Ndikimi i etikes se pronarit ne ate te punonjesve
◦ Raportimi i sakte i informacionit financiar
22––77
Ҫështjet etike dhe punonjësit◦ “Bërja e një pune teëndershme”
◦ Pagesa jo-zyrtare ndaj punonjësve
◦ Vjedhja e pronësisë së kompanisë dhe përvetësimi i fondeve
◦ Thyerja e etikës personale për të bërë një shitje
22––88
_ Cilat janë tundimet, për Bizneset e Mëdha ose të Vogla?_ Cilat janë tundimet, për Bizneset e Mëdha ose të Vogla?
Përgjegjësia Sociale◦ Roli i biznesit të vogel si një qytetar i mirë në komunitet si
dhe realizimi i obligimeve etike ndaj konsumatorëve, punonjësve dhe komunitetit. Konsiderohet si çmimi i lirisë për të operuar në një sistem të
lirë ekonomik.
Shpesh herë merr formën e kontributit personal, vullnetarizmit si dhe shërbimet ndaj firmës dhe punonjësve.
22––99
22––1010
Pergjegjesia Pergjegjesia SocialeSociale
KonsumerizmiKonsumerizmi
Mbrojtja e arsimitMbrojtja e arsimit
Pajtueshmëri me Pajtueshmëri me rregullat qeveritarerregullat qeveritare
Përgjigje ndaj Përgjigje ndaj nevoja të nevoja të
komunitetitkomunitetit
Kontribute ndaj Kontribute ndaj organizatave të organizatave të
komunitetitkomunitetit
Obligimet ndaj Obligimet ndaj pretendentëvepretendentëve
Mbrojtja e mjedisitMbrojtja e mjedisit
Dobësia e Firmave të Vogla◦ Burimet e kufizuara të firmave të vogla i tundojnë ato të
mos marrin parasysh sjelljen etike nqs ndikon drejtpërdrejt tek fitimet.
Sfidat etike ◦ Sjellja etike shpesh herë i ka nxitur disa firma të
përmirësojnë performancën e tyre.◦ Përfitimi më i madh i sjelljes etike është besimi që
gjeneron.
22––1111
Etika në Internet ◦ Risqet e blerjes dhe shitjes në internet
◦ Ruajtja e informacionit personal Monitorimi i aksesit të Internetit dhe përdorimit të e-mail nga
punonjësit
◦ Mbrojtja e të drejtave të pronësisë intelektuale Përdorimi jo etik i krijimeve intelektuale, duke përfshirë
shpikjet, krijimet letrare të cilat mbrohen nga patenta dhe e drejta e autorit.
22––1212
Një bazë e fortë/qëndrueshme ◦ Vlerat bazë: besime etike të pashprehura të cilat krijojnë
një bazë të qëndrueshme për sjelljen e firmës Bazohen në pikëpamje personale të pronarit/sipërmarrësit
Besimet shpesh herë mund të rezultojnë në zgjedhje shumë të vështira
Etika e firmës ndikon se si të jashtmit e shikojnë firmën dhe vendimet e tyre në lidhje me firmën
22––1313
Drejtimi me integritet ◦ Pronari/manaxheri dhe sjellja e tyre etike ka më shumë
ndikim se çdo pretendent tjetër në biznesin e vogël.◦ Pronari/manaxheri mund të insistojë që principet etike
duhet të ndiqen nga punonjësit.
22––1414
Një kulturë organizative mbështetëse ◦ Krijimi i një kulture etike nënkupton:
Përkushtim i plotë ndaj sjelljes etike nga ana e firmës
Lidership i fuqishëm dhe etik
◦ Kodi i etikës Standartet e sjelljes së punonjësve të përcaktuara nga firma
Baza e sjelljes etike e punonjësve
Qartëson rolet dhe jep drejtim punonjësve
22––1515