leiderschap in het onderwijs
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Onderzoek door:Robert de Heer
31 augustus 2011
Leiderschap in het onderwijs & onder interims
Agenda
Inleiding
Onderwijs
Leiderschap
Observaties en onderzoek: Extern Intern
Conclusies en aanbevelingen
Inleiding
Wat kwam ik hier doen: Kijken naar leiderschap interims:
Waarom maken ze het verschil? Wat kan beter?
Frisse blik naar onderwijs Wat zijn succes / faalfactoren
voor schoolleiders. Onder de loep nemen cultuur- en
leiderschapsonderzoek.
Onderwijs
Meer opbrengstgericht
Oudere leerkrachten
Minder middelen
Krimp
Meer invloeden Algemene directie (Mondige) ouders
Zijn jullie hier altijd mee bezig? (Ook als het niet bij de opdracht hoort?)
Profileren
Voortdurend verbeteren
Parallel
Politicoloog over crises burgemeesters: “Enerzijds is het de burgervader of -moeder die als man of vrouw met de
oliespuit voor of achter de schermen crises bezweert, mensen bij elkaar roept en samen dingen voor elkaar brengt. Tegelijkertijd is het nu ook steeds meer een burgerboeman aan het worden die stevige taken op het gebied van openbare orde en veiligheid krijgt."
“De laatste 10 tot 15 jaar kiest de gemeenteraad de burgemeester zelf en die kiest steeds vaker wethouderachtige types", zegt Boogers. "Doenerige types die te weinig boven de partijen staan.“
Dus: Team bij elkaar houden, maar ook knopen doorhakken En: Te weinig boven partijen uitstijden
Commu-nicatie
Motivatie
IdentificatieVisie
Leiderschap
Goed leiderschap:
Ontspoord leiderschap
• Gebruik van macht (als laatste redmiddel)
Macht: Autoriteit Rollen: ArgumentenTaken: Taakverdeling, doelgericht Personen: Eigen verantwoordelijkheid
Ontspoord leiderschap
• Maar wat willen leerkrachten dan wel? Taakgericht leider: Leidinggevende als coach!
Macht: Autoriteit Rollen: ArgumentenTaken: Taakverdeling, doelgericht Personen: Eigen verantwoordelijkheid
Leiderschap en verandering
Directief leidinggeven = effectief
Verschil directief en autoritair:
Communicatie extra belangrijk: Waarom veranderen Samenhang met visie
Autoritair Directief
Beslissen zonder inspraak Beslissen met inspraak
Beslissingen zijn wens directeur Beslissingen zijn wens leerkrachten
Communicatie = 1 richtingsverkeer
Open communicatie
Zonder empathie Met empathie
“Laten zwemmen” in taak Helpen bij uitvoeren taak (als coach)
Observaties
Extern: Leerkrachten Directeuren
Intern: Interims Meetinstrumenten
(ook door jullie ingevuld)
Observaties en onderzoek - Algemeen
Werkwijze: Literatuur onderzoek (leiderschap en onderwijs) Competenties geselecteerd Vragenlijst gemaakt Analyse van de bestaande vragenlijsten
Observaties en onderzoek - Extern (1)
Leerkrachten behandelen als professionals Zelfstandig laten werken MAAR: Ook aanspreken als het niet goed gaat
Dit is niet de praktijk: Gevolg van leerkracht met eigen lokaal / koninkrijk Staan niet erg open voor feedback
Observaties en onderzoek - Extern (2)
Directeuren: Primair (opgeleid voor) leerkracht Daarna doorgegroeid tot directeur Niet altijd opleiding leiderschap genoten
Gevolgen: Erg intern gericht, geen oog voor externe
ontwikkelingen In de waan van de dag, geen visie Niet daadkrachtig Niet zakelijk genoeg (beoordeling, kwaliteit) Gecheckt op competenties? (bv. Assessment?)
Ontstijgt niet het niveau
van leerkracht
Observaties en onderzoek – intern (WVS)
Sterke (unieke / onderscheidende) punten: Bevlogen Hart voor mensen Goede feedback geven en helpen bij verbeteren Daadkrachtig En nog veel meer….
Herkennen jullie jezelf / elkaar hierin?
Verbeterpunten: Motivatie bij langer durende opdracht Zakelijkheid:
Mailafhandeling Vergadertechnieken (efficiënter) Timemanagement Acquisitie (vinden jullie erbij horen?)
Coachende leider
(relatiegericht)
Managend leider
(taakgericht)
Observaties en onderzoek – Meetinstrumenten
Leiderschapsstijlen Hersey & Blanchard
Verschillende situaties voorgesteld, gedrag moet aansluiten op situatie: Flexibiliteit: Ben je in staat verschillend gedrag te laten
zien Effectiviteit: Kun je inschatten welk gedrag nodig is en dit
ook laten zien.
Observaties en onderzoek – Meetinstrumenten
Leiderschapsstijlen Hersey & Blanchard
Taak- en relatiegerichtheid interims:
Adriaan Ben Bert Evert Gejo Gerold Lenemie Peter Ton Sjaak
-40.0
-20.0
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
100.0
5
1510 13
0
135 8
-23
-9
Taakgericht Relatiegericht Meer relatiegericht dan taakgericht
Observaties en onderzoek – Meetinstrumenten
Leiderschapsstijlen Hersey & Blanchard
Instrueren Consulteren Participeren Delegeren
Gemiddeld in-terim
1 4.7 12.8 1.5
Gemiddeld gewone leider
0.5 3.83333333333333 12.8333333333333 2.83333333333333
Gemiddeld Slechte leider
0.333333333333333
3.33333333333333 13.6666666666667 2.66666666666667
Ideaal volgens instrument
5 5 5 5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Gemiddeld interim Trend interim Gemiddeld gewone leider
Observaties en onderzoek – Meetinstrumenten
Leiderschapsstijlen Hersey & Blanchard
Conclusie: Instrument niet geschikt Geen onderscheid tussen goede en slechte leider Vanwege aard onderwijs (professionals)
Daarom dit instrument niet gebruikt in jullie beoordeling.
Hoe meten we dan goed leiderschap? Zie aanbevelingen
Observaties en onderzoek – MeetinstrumentenCultuuronderzoek Harrison
Huidige en gewenste cultuur wordt weergegeven: Geeft inzicht in gewenste ontwikkeling Geeft perspectief directeur en leerkracht aan
Macht: Autoriteit Rollen: ArgumentenTaken: Taakverdeling Personen: Eigen verantwoordelijkheid
Observaties en onderzoek – MeetinstrumentenCultuuronderzoek Harrison
Conclusies (slechte scholen) Heerst machtscultuur = ongewenst bij directeur en
leerkracht Ook rollen zijn belangrijk = eigen
verantwoordelijkheid
Conclusies (algemeen) Wens is om meer vanuit taakverdeling te werken
Aanvulling instrumenten
Wat voorspelt gedrag het beste (bewezen): IQ-test (basisvoorwaarde) Persoonlijkheidstest (met name consciëntieusheid*) Gestructureerd interview Referentiecheck
Wat voorspelt gedrag het beste (niet bewezen): EQ: Inschatten welk gedrag nodig is (instrueren, delegeren, enz.) 360 graden feedback: Inzicht in gewenst en huidig gedrag,
maar: niet zo’n grote aanvulling op cultuuronderzoek Harrison Mansal leiderschapsscan (zie volgende sheet)
* Conscientieusheid = Doelgerichtheid in activiteiten
Aanvulling instrumenten
Mansal leiderschapsscan
Motivatie
IdentificatieVisie
Aanvulling instrumenten
Maar is leiderschapstest goed? Veel tests: Veel stijlen, maar geen stijl is slecht, is match met
situatie. Voorbeeld: Hersey & Blanchard:
Maar: Ook interims vullen test “slecht” in.
Kunt dus leiderschapstest doen, maar onder strikte voorwaarden: Match situatie en stijl Zijn beschreven situaties realistisch binnen onderwijs? Niet gevoelig voor sociale wenselijkheid
Conclusie: Ik heb zo’n test nog niet gevonden.
Bedankt
Bedankt voor jullie aandacht
En: Bedankt dat ik mee mocht lopen en voor jullie openheid