lección 1 - lernu · amiko = amigo ĉambro = cuarto ĝi = eso acento plursilabaj vortoj havas...

Lección1

Tiu ĉi projekto estas financata per subteno de EŭropaKomisiono. Tiu ĉi publikaĵo respegulas nur vidpunkton de laaŭtoro,protio laKomisiononepovasestirespondecapriajnauzadodeinformoj,kiujaperasĉitie.

https://lernu.net/es/instruado

La tuta enhavo, se ne estas indikite ie eksplicite io alia,apartenasallernu.netkajestaspublikigitasublapermesilo KreaKomunaĵoAtribuite-Nekomerce-Samkondiĉe4.0Tutmonda.

https://lernu.net/es/instruado

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

Gramática

AlfabetoLaesperantaalfabetokonsistasel28literoj:

Aa,Bb,Cc,Ĉĉ,Dd,Ee,Ff,Gg,Ĝĝ,Hh,Ĥĥ,Ii,Jj,Ĵĵ,Kk,Ll,Mm,Nn,Oo,Pp,Rr,Ss,Ŝŝ,Tt,Uu,Ŭŭ,Vv,Zz

Kelkajliterojestasunikeesperantaj:

Ĉĉ,Ĝĝ,Ĥĥ,Ĵĵ,Ŝŝ,Ŭŭ

ŭ=mallongau.

Ladiftongojaŭ,eŭ,kiujkonsistasde"a"aŭ"e"kajlamallonga"ŭ",formasunusilabon.

Eŭ-RO-po,aŭ-TO-ro

Lavortojestaslegatajstriktetielkieliliestasskribataj:

amiko = amigo

ĉambro = cuarto

ĝi = eso

AcentoPlursilabajvortojhavasakcentonsurlaantaŭlastasilabo:

te-le-FO-no,ra-DI-o,KAJ,a-MI-ko,ES-tas,AN-kaŭ,hi-sto-RI-o

ArtikoloEsperantohavasnurladifinanartikolonla.Ĝiestassenfleksiaengenro,nombrokajkazo.Laartikoloindikaskelapritraktatajobjektoj,personojaŭaferojestaskonatajkajdifinaj,respektivejamplifruemenciitaj.NedifinajartikolojneekzistasenEsperanto.

Seĝoestasenĉambro. = Seĝo(iuajn)enĉambro.(iuajn).

Laseĝoestasmia. = Laseĝo(jammenciita,precizedifina)estasmia.

Pronombrespersonales

Lapronomojlikajŝiestasuzatajnurporpersonoj,t.e.virojrespektivevirinoj(virakajinagenroj).Lapronomoĝiestasuzataporindikiobjektojn,bestojn,aferojnkajpersonojn,porkiujonineprecizigaslagenron.

mi = yo

vi = tú

li = él

ŝi = ella

ĝi = eso

ni = nosotros

ili = ellos

PronombresposesivosLaposedajpronomojformiĝasperlasufikso-aaldonatapostlapersonajpronomoj:

mia = mi

via = tu

lia = su

ŝia = ŝia

ĝia = ĝia

nia = nia

ilia = ilia

SubstantivosĈiujsubstantivojhavaslafinaĵon-o.Gramatikagenroneekzistas:laŭbezono,inagenroestasindikatapersufikso-in.

tablo = mesa

lernanto = estudiante

lernantino = lernantino

PluralLafinaĵoporpluraloestas-j.Ĝinuzaskajsubstantivojkajadjektivoj:

tabloj = tabloj

lernantoj = lernantoj

viajlernantoj = viajlernantoj

VerbosĈiujverbojhavaseninfinitivolafinaĵon-i:

Lafinaĵopornunatempo(prezenco)estas-as.Tiufinaĵoestassamaporĉiupersonokajnombro:

lerni = aprender

labori = trabajar

esti = ser

misidas = misidas

visidas = visidas

nisidas = nisidas

ilisidas = ilisidas

Ĉu?Tioestasdemandapartikulouzatakomencedelafrazo,kiutransformasladeklaranfrazonallademanda:

Ĉuvisidas? = Ĉuvisidas?

Ĉuviskribas? = Ĉuviskribas?

Kiu?Tioestaslademandavortohavantadusignifojn:

Kiuviestas? = Kiuviestas?

Kiuinstruistosidas? = Kiuinstruistosidas?

-IST-Lasufikso-ist-indikasprofesiondelapersonoaŭaneconeniumovado:

instruisto = instruisto

hotelisto = hotelisto

esperantisto = esperantisto

-IN-Lasufikso-in-indikaslainangenron:

patro = Padre


instruisto = instruisto

patrino = Madre

lernantino = lernantino

instruistino = profesora

KonfirmavortoLavortetojessignifas„jes“:

Ĉuviestasenlaĉambro? = Ĉuviestasenlaĉambro?

Jes,miestasenlaĉambro. = Jes,miestasenlaĉambro.

NegaciónLavortetonesignifas”ne”:

Ne,mineestasenlaĉambro. = Ne,mineestasenlaĉambro.

PropósitodelaprendizajeConocetusprimeraspalabrasenEsperantoEntiendequetodoslossustantivosterminanen-OConocelasdiferentesterminaciones-JConoceelfinalparalosverbos-AS,elcualindicapresenteparatodoslosverbosConoceelsufijo-IST-paradefinirprofesiones

HerramientasdeaprendizajenecesariasComputadorparareproduciraudio,Cartasdepalabrasdecoloresensobres

PreparaciónSonidos1,2CopiasdeM1CartasdepalabrasdecoloresM2CopiasdeM3CopiasdeM4CopiasdeM5

Nuevaspalabras

Bloque1(Sesiones1-2)

esti = ser

mi = yo

vi = tú

mia = mi

amiko = amigo

la = el-la-los-las

li = él


lerni = aprender

kaj = y

ne = no

sportisto = deportista

nun = ahora

sidi = sentarse

en = en

ĉambro = cuarto

sur = sobre

tablo = mesa

papero = papel

libro = libro

skribi = escribir

ĝi = eso

lernolibro = librodeaprendizaje

ĉu = ¿

kiu = quién

jes = sí

-IST = Terminaciónqueindicaprofesión

-AS = Terminacióndeltiempopresenteparaverbos

-O = Terminaciónqueindicasustantivo

-J = Terminaciónqueindicaplural

Plandeaprendizaje

5me ComparteeltextoM1yescuchaelaudio1

15me LeeytraduceM1juntos

Pídeleaunestudianteleerdea2frasesytraducirlasdenuevo.Cuandoelloslleguenalfinaldeltexto,ellosdebenvolveraempezarperoestavezsintraducir.Elprofesorayudasolamenteconlapronunciacióncorrectaysiesnecesario,contraducción.

Asílosestudiantesleeránvariasveceseltexto,recordaránlaspalabrasyconoceránlosfinalesgramaticales-O,-J,-ASyelsufijo-IST.

5me Juegorecreacionalnolingüístico

20me Juegaconlascartasdecoloresen4sobres.Creagruposde3estudiantesydalesacadaunoungrupodesobresconM2.Pidealgrupocrearfrasesjuntoscon4palabras.Laspalabrasdebenserenelsiguienteorden:

PalabrasdelsobrerojoPalabrasdelsobreverdePalabrasdelsobreazulPalabrasdelsobreamarillo

Laspalabrasdebensertomadasdelossobresalazar.Elpropósitoessaber,quéfrasestienensentidoyescribirlasenelcuaderno.Túpuedeshacerunconcurso,elquecreeytraduzcalamayorcantidaddefrases,vence.Ellosrecibentantospuntos,segúnlacantidaddefrasesconsentidoquehayancreado.

Cartasdepalabrasdecoloresenlos4sobres:

Palabrasrojas:mi,amiko,li,lernanto,ĉambro,papero,libro,sportisto,tabloPalabrasverdes:estas,sidas,lernas,skribasPalabrasazules:en,surPalabrasamarillas:ĉambro,tablo,mi,papero,lernanto,li,ĝi

Puedespreguntarlealosestudiantes,quéhanaprendido-quésignificasegúnelloslosdiferentesfinales?Explicarápidamenteelsignificadodelosfinales-O,-J,-ASyelsufijo-IST.

10me Pausa

20me ComparteeldiálogoM3.

Dividelosestudiantesengruposdedosypídelesleerlosdiálogosytraducirlos.Pídeleaungrupoleerenvozaltaytraducirlíneaporlínea.Ayúdalosconlatraducciónsiesnecesario.Despuéspídeleaesegrupodesarrollareldiálogosintraducirlodenuevo.Sihaytiempopuedespedirleaotrogrupodesarrollareldiálogo.


20me CompartelacanciónM4.Traduzcanlacanciónjuntosycántenla2o3veces.

Dejatareas.

M1 Texto

AmikoMarko(1-aparto)Markoestasmiaamiko.Liestaslernantokajsportisto.

Linunsidasenĉambrokajlernas.Surtabloestaspaperojkajlibroj.Ĝiestasskribotablo.Lalibrojsurlatabloestaslernolibroj.

M2 Cartasdepalabrasdecolores

mi amiko

li lernanto

ĉambro papero

libro sportisto

tablo

estas sidas

lernas skribas

en sur

ĉambro tablo

mi papero

lernanto li

ĝi

M3 Diálogo

Petro

Ana

Petro

Ana

Petro

Ana

MiestasPetro.Kiuviestas?

MiestasAna.Ĉusurlatabloestaslernolibroj?

Jes.Kiujlibrojestasenlaĉambro?

Lernolibroj.

Ĉuviskribas?

Ne,milernas.

M4 Canción

Ĉulernantoj?Ĉulernantoj,ĉulernantoj

sidasnun,sidasnun,

enlalernoĉambro,

enlalernoĉambro,

Ĉu?Ĉu?Ĉu?,Ĉu?Ĉu?Ĉu?

Melodia:adaptadadelacanciónfrancesaFrèreJacques

M5 Tarea

Encuentraloserroresycorrígelos

AmikoMarko

Markoestasmiaĉambro.

Liestaslernantokajpaperoj.

Linunestasenĉambrokajlernas.

Surtabloestasĉambrokajlibroj.

Ĝisidasskribotablo.

Laamikosurlatabloestaslernolibroj.

PropósitodelaprendizajeRepiteyusapalabrasdelasleccionesanterioresAprendeyusanuevaspalabrasUsalosfinales-O,-J,-ASyelsufijo-ISTyrepitesussignificados


PreparaciónSonidos3,4CartasdepalabrasdecoloresM6CopiasdeM7CopiasdeM8CopiasdeM9CopiasdeM10

Nuevaspalabras


ho = Oh!

instrui = Enseñar

ŝi = ella

via = tu

sporti = hacerdeporte

Plandeaprendizaje


PalabrasdelsobrerojoPalabrasdelsobreverdePalabrasdelsobreazulPalabrasdelsobreamarillo


Cartasdepalabrasdecoloresenlos4sobres:

Palabrasrojas:mi,amiko,li,lernanto,ĉambro,papero,libro,sportisto,tabloPalabrasverdes:estas,sidas,lernas,skribasPalabrasazules:en,surPalabrasamarillas:ĉambro,tablo,mi,papero,lernanto,li,ĝi

Puedespreguntarlealosestudiantes,quéhanaprendido-quésignificasegúnelloslosdiferentesfinales?Explicarápidamenteelsignificadodelosfinales-O,-J,-ASyelsufijo-IST.

5me CantenlacanciónM72o3veces.


10me LeanytraduzcanjuntosM8.Hablensobreelsignificadodelosfinalesgramaticales-O,-J,-ASyelsufijo-IST-.



10me Recuérdalealosestudiantes,queellosdebieronhaberhecholastareas-ellosdebieroncorregirlasfrases.Pideacadaestudianteleerdeaunafraseytraducirla.

10me Pausa




20me Juegaconlapelotadepalabrasparaaprenderyrepetirpalabras.Pídelealosestudiantesformaruncírculo.Tiralapelotaaunodeellosydiunapalabraenelidiomanacional,lacualelestudianteyaaprendióenEsperanto.ElestudianteconlapelotatraducirálapalabraaEsperanto.Despuéséloellapodrátirarlapelotaaotroestudianteydecirunapalabra,lacualesetendráquetraduciraEsperanto,etc.Sielestudianteneconocelapalabracorrecta,elprofesordiráotrapalabra,hastaqueelestudianterespondacorrectamente.Despuéséloellapodránseguirtirandolapelota.

Dejatareas.


mi amiko

li lernanto

ĉambro papero

libro sportisto

tablo

estas sidas

lernas skribas

en sur

ĉambro tablo

mi papero

lernanto li

ĝi

M7 Canción

Ĉulernantoj?Ĉulernantoj,ĉulernantoj

sidasnun,sidasnun,

enlalernoĉambro,

enlalernoĉambro,

Ĉu?Ĉu?Ĉu?,Ĉu?Ĉu?Ĉu?

Melodia:adaptadadelacanciónfrancesaFrèreJacques

M8 Texto

AmikoMarko(1-aparto)Markoestasmiaamiko.Liestaslernantokajsportisto.


M9 Diálogo

Ana

Petro

Ana

Petro

Ana

Petro

Ana

Petro

Ana

Ĉuvilernasnunenĉambro?

Jes.Kajvi?

Misidassurlernolibro.

Ho!

Lernantojlernas.Ĉuvilernas?

Ne.Miskribassurpapero.

Ĉulainstruistosportas?

Ne.Ĉulibrosurlatabloestasvia?

Ne.Lalibroneestasmia,ĝiestasvia.

M10 Tarea

Losestudiantesingresanlaspalabrasdeltexto1allugarcorrectoenlatabla

Verbo Sustantivo Preposición

PropósitodelaprendizajeAprenderyusarnuevaspalabrasAprenderaformarpreguntasconlapartículaĉuyelpronombrekiuConocerelsufijo-IN-,elcualmarcagénerofemeninoenelsustantivoCrearnuevaspalabrasconsufijosypalabrasyaconocidos


PreparaciónSonidos5,6,7CartasdepalabrasdecoloresM11CopiasdeM12CopiasdeM13CopiasdeM14

Nuevaspalabras


patro = Padre

patrino = Madre

de = de

ili = ellos

labori = trabajar

laboristo = trabajador

hotelo = hotel

instrui = Enseñar

lia = su

instruistino = profesora

vidi = ver

Esperanto = Esperanto

kio = qué-que

lingvo = idioma

ni = nosotros

respondi = responder

-IN- = Sufijoqueindicafeminidad

Plandeaprendizaje


PalabrasdelsobrecaféPalabrasdelsobrerojoPalabrasdelsobreverdePalabrasdelsobreazulPalabrasdelsobreamarillo

Enfrasesconlapalabrakiu,nousarcartasrojas!

Hablasobreelsignificadodelaspalabrasĉuykiu.Quesignifican?Porqueseponenalcomienzodelafrase?


Cartasdepalabrasdecoloresen5sobresparacrearpreguntas:

Cartascafés:ĉu,kiu(Nousescartasrojasenfrasesconlapalabrakiu)Palabrasrojas:mi,amiko,li,lernanto,ĉambro,papero,libro,sportisto,tabloPalabrasverdes:estas,sidas,lernas,skribasPalabrasazules:en,surPalabrasamarillas:ĉambro,tablo,mi,papero,lernanto,li,ĝi


5me ComparteeltextoM12yescuchaelaudio4

15me LeeytraduceM12juntos



10me Pausa

10me Creenpalabrasjuntos.Pídeleaunestudiantedecirelsignificadodelosfinales-O,-J,-AS,lossufijos-IST-y-IN-ylospronombresposesivosMIA,VIA,LIA,ĜIA.Hablenunpoco.Recúerdalealosestudiantesqueellosyaaprendieronmuchasnuevaspalabras;ellospuedesvertodaslastablasdepalabrasdelalección1.Ahoradilesqueconeseconocimientoellosyapuedencrearpalabrasnuevas.Cómo?Ellostomanunapalabrayleagregansufijos.Asíelloscambianelsignificadodelaspalabras.

Denalgunosejemplosocréenlosjuntos.Porejemplo:sporto,sportisto,sportistino,sportoj,sportistinoj,instruas,instruisto,instruistinoj,mi,mia,miaj,vi,via,viaj

Ahorapídelealosestudiantescrearsuspropiaspalabrasyescribirlas.

Tambiénpuedescrearlesunreto:Quiénpuedecrearlamayorcantidaddepalabrasconsentidoen5minutos?


Dividulalernantojnenduopojnkajpetuilinlegiladialogonkajtradukiĝin.


15me VolveralM13.


5me CompartelacanciónM14.Traduzcanlacanciónjuntosycántenla2o3veces.

Dejatareas.


ĉu kiu

mi amiko

li lernanto

ĉambro papero

libro sportisto

tablo

estas sidas

lernas skribas

en sur

ĉambro tablo

mi papero

lernanto li

ĝi

M12 Texto

AmikoMarko(2-aparto)Lapatrokajlapatrinodemiaamikoneestasenlaĉambro.Ilinunlaboras.

Liapatroestaslaboristo,lilaborasenhotelo.

Lapatrinoinstruas.Ŝiestasinstruistino.

M13 Diálogo

A

B

A

B

A

B

A

B

A

B

A

B

A

B

Kioestasenlaĉambro,ĉuvividas?

Minevidas.Ho,enlaĉambroestastablokajlibroj.

ĈuMariaestasenlaĉambro?

Ne,minevidas.

Kiuinstruas?

Jozefoinstruas.

ĈuJozefoestasinstruisto?

Jes.Linunsidas.

Kiujlernantojlernas?

Mividas.Marko,AnakajPetro.

Kioestassuriliajtabloj?

Paperoj,libroj.

Ĉulalibrodelainstruistoestassurlatablo?

Ne.Surliatabloestaspaperoj.

M14 Canción

NiamikasNiamikas,niamikas,

vikajmi,vikajmi.

Enlalernoĉambro,

enlalernoĉambro,

skribasni,skribasni.

Melodia:FrèreJacques

M15 Tarea

Cadaestudianteescribecincopreguntas.

Cadaestudianteaprendetodaslaspalabras(6palabrasdiarias)

PropósitodelaprendizajeRepiteyusalaspalabrasylagramáticadelasleccionesanteriores.


PreparaciónCopiasdeM17CopiasdeM18

Nuevaspalabras


ankaŭ = también

respondi = responder

Plandeaprendizaje

5me PídelealosestudiantesleertodoeltextoM16otravez,sintraducirlo.Cadaestudianteleedosfrases.


PalabrasdelsobrecaféPalabrasdelsobrerojoPalabrasdelsobreverdePalabrasdelsobreazulPalabrasdelsobreamarillo

Enfrasesconlapalabrakiu,nousarcartasrojas!


Cartasdepalabrasdecoloresen5sobresparacrearpreguntas:

Cartascafés:ĉu,kiu(Nousescartasrojasenfrasesconlapalabrakiu)Palabrasrojas:mi,amiko,li,lernanto,ĉambro,papero,libro,sportisto,tabloPalabrasverdes:estas,sidas,lernas,skribasPalabrasazules:en,surPalabrasamarillas:ĉambro,tablo,mi,papero,lernanto,li,ĝi




10me Pausa

20me ComparteM18.

Pídelealosestudiantescompletarlasfrases.


10me VolveraM13desdeelbloqueanterior.Pídelealosestudiantesleerlodenuevoydivídelosengruposdedos.Cadaparejadebedesarrollareldiálogosintraducirlo.

10me CantenlascancionesM4yM14juntos2o3veces.

Dejatareas.

M16 Texto

AmikoMarko(1-akaj2-apartoj)Markoestasmiaamiko.Liestaslernantokajsportisto.


Lapatrokajlapatrinodemiaamikoneestasenlaĉambro.Ilinunlaboras.

Liapatroestaslaboristo,lilaborasenhotelo.

Lapatrinoinstruas.Ŝiestasinstruistino.

M17 Diálogo

A

B

A

B

A

B

A

B

KiuestasamikinodeMarko?

Ana.Ĉuŝiestasenlaĉambro?

Jes,ankaŭviaamikinoKlarasidasenlaĉambro.

Kiuinstruistoinstruas?

Neestasinstruisto.EstasinstruistinoPaola.

Mividas.Enlaĉambroestaslernantinojkajlernanto.

Kiulernantinoestasviaamikino?

Ana.

M18 Ejercicio

Completalasfrases:

Markoestasenla .

sidassurseĝo.

Instruistoinstruas.Laboristo .Lernanto .

MarkokajPetroestaslernant kajsportist .

Lapatrino Markoestasinstruistino.

Laseĝoestasen ĉambro.

Lalibroestasdeli,ĝiestasli .

Mianomoest Marko.

M19 Tarea

Losestudiantesingresanlaspalabrasdeltexto1allugarcorrectoenlatabla

-o -ist-o -j istin-o

sport

instru

lernant - -in-o

amik - -in-o

paper - -

lección 1 - lernu · amiko = amigo ĉambro = cuarto ĝi = eso acento plursilabaj vortoj havas...

Documents