lea fakatonga lea fakatonga...a. ‘esei fakakikihi fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe...

19
SIVI FAKAMO‘ONI AKO ‘A TONGA MA‘AE FOOMU ONO 2018 LEA FAKATONGA Taimi: Houa ‘e 3 KĀTAKI TĀNAKI HO‘O PEPA SIVI´ KI HE FAISIVI´ ‘I HE ‘OSI ‘A E SIVI´. FIKA ‘A‘AHI FIKA SIVI PEPA FEHU‘I MO E TALI FAKAHINOHINO: 1. Hiki ho FIKA SIVI ‘i he puha ‘oku hā atu ‘i ‘olunga he tuliki to‘omata‘ú. 2. ‘Oku VAHE ONO ‘a e pepa siví. Tali kotoa e ngaahi fehu‘i ‘i he vahe taki taha. VAHE FAKAMATALA TAUKEI I FAKA‘UHINGA LEA 14 II FATU TOHI 13 III PŌTO‘I LEA – FETU‘UTAKI 10 IV MAAU PE TA‘ANGA 14 V FAKAHINOHINO MO E FOUNGA FAKAHOKO ‘O HA NGĀUE 5 VI FA‘U TALANOA 14 FAKAKATOA 70 3. Tali KOTOA ‘a e ngaahi fehu‘i ‘i he VAHE I ki he VAHE VI. 4. Ngāue MA‘A mo MAAU. Tohi‘aki ‘a e peni pulu pe peni ‘uli‘uli. Ngāue‘aki pē ‘a e peni vahevahe′ ki he tā fakatātaa′ pē. 5. Kapau te ke toe fiema‘u ha pepa pea kole ki he faisiví. 6. Fakapapau‘i ‘oku kakato kotoa e peesi 1-19 ‘i ho‘o pepa siví.

Upload: others

Post on 13-Aug-2020

32 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

1

SIVI FAKAMO‘ONI AKO ‘A TONGA

MA‘AE FOOMU ONO

2018

LEA FAKATONGA

Taimi: Houa ‘e 3

KĀTAKI TĀNAKI HO‘O PEPA SIVI´ KI HE FAISIVI´ ‘I HE ‘OSI ‘A E SIVI´.

FIKA ‘A‘AHI

FIKA SIVI

PEPA FEHU‘I MO E TALI

FAKAHINOHINO:

1. Hiki ho FIKA SIVI ‘i he puha ‘oku hā atu ‘i ‘olunga he tuliki to‘omata‘ú.

2. ‘Oku VAHE ONO ‘a e pepa siví. Tali kotoa e ngaahi fehu‘i ‘i he vahe taki taha.

VAHE FAKAMATALA TAUKEI

I FAKA‘UHINGA LEA 14

II FATU TOHI 13

III PŌTO‘I LEA – FETU‘UTAKI 10

IV MAAU PE TA‘ANGA 14

V FAKAHINOHINO MO E FOUNGA

FAKAHOKO ‘O HA NGĀUE

5

VI FA‘U TALANOA 14

FAKAKATOA 70

3. Tali KOTOA ‘a e ngaahi fehu‘i ‘i he VAHE I ki he VAHE VI.

4. Ngāue MA‘A mo MAAU. Tohi‘aki ‘a e peni pulu pe peni ‘uli‘uli. Ngāue‘aki pē ‘a e

peni vahevahe′ ki he tā fakatātaa′ pē.

5. Kapau te ke toe fiema‘u ha pepa pea kole ki he faisiví.

6. Fakapapau‘i ‘oku kakato kotoa e peesi 1-19 ‘i ho‘o pepa siví.

Page 2: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

2

1. ‘I he vaha‘a ta‘u 1820 – 1825, na‘e te‘eki ai pē ke fakanofo ha Tu‘i

Kanokupou. Ka ‘i he 1826, ko e ta‘u ia ne hake mai ai e kau Misinale

Uēsilianá, na‘e fakanofo ai ‘e he Ha‘a Haveá ‘a Aleamotu‘a ko e tokoua ‘o ‘ene

kuí, ko e Tu‘i Kanokupolu.

5. ‘I he 1833, na‘e pekia ai e taki ‘o Vava‘ú, Finau ‘Ulukālala IV hili ia ‘ene fokotu‘u ‘a Taufa‘āhau ko e taki ‘o Vava‘u pea na‘e tali pē ia ‘e he hou‘eiki ‘o Vava‘ú. Kuó ne hoko eni ko e taki ‘o e ongo vahe fonua ko ē, ‘a Ha‘apai mo

Vava‘u ko e toe pē ‘a Tongatapu. Kae kehe ‘i he taimi tatau na‘á ne tokoni ki hono fakalotu‘i ‘o e ongo Vahe Fonua ko iá ‘o meimei fakamālohi‘i e kakaí.

10. ‘I he 1839, ko hono tu‘itu‘ia ia ‘o e fakakaukau muli ko e Pule‘anga. Ko e

fuofua lao ne fakahoko ‘i Tongá, na‘e ‘iloa ko e “Lao ‘o Vava‘ú”. Na‘e hanga ‘e

he lao ko ení ‘o fakangatangata e mafai ‘o e Hou‘eikí, pehē ki hono

fakamālohi‘i e ngoue ‘a e kakaí pea mo hono fakataputapui e Sāpaté. Na‘e fai

eni ‘e he Tu‘í mo e kau Misinalé pea pehē ki he fakataha ‘a e Houe‘ikí.

15. ‘I he 1845, ne hala ai ‘a Aleamotu‘a. Na‘e fakanofo ‘a Taufa‘āhau ke Tu‘i

Kanokupolu ki mu‘a peá ne toki halá. ‘I he 1850, ne fakalahi atu e laó. ‘I he

1852, na‘á ne tau‘i faka‘osi ai ‘a Houma mo Pea pea kuo tukulolo kotoa leva ‘a Ha‘a Havea kia Taufa‘āhau.

Na‘á ne feinga leva ke fakatokanga‘i ‘a Tonga ‘e he ngaahi fonua lalahi mo 20. mālohi ‘o māmaní. Na‘á ne ngāue leva ki ha Konisitūtone ‘i he tokoni ‘a e kau

mulí mo e kau misinalé kae tautautefito kia Misa Peika. ‘I he ‘aho 4 ‘o Nōvemá 1875, na‘e fā‘ele‘i ai ‘a e me‘a ko e Pule‘anga ‘i he kakato hono taimí.

‘I he Konisitūtoné, na‘á ne fakamahino‘i ai ‘a e totonu ‘a e tangatá pea mo e

25. fa‘ahinga pule‘anga mo hono fa‘unga pea pehē foki ki hono pule‘i mo

vahevahe ‘o e kelekelé. Na‘e fokotu‘u ‘a Tēvita ‘Unga ko e ‘Uluaki Palēmia ‘o

Tonga pea fetongi ia ‘e Misa Peika. ‘I he ta‘u 1880-1886. Ko hono malu‘i ‘o

Tonga mei he ngaahi fonua haú, na‘e tokoni lahi ‘a Misa Peika ki hono

fakahoko e ngaahi Talité. Ko e Talite mo Siamané ‘i he 1876, Pilitānia he

30. 1879 pea‘Amelika he 1888. ‘I he 1893, ne hala ai e Taha‘i Mou‘unga‘i Tangata

‘o Tonga, kuo malu mo hao pea Tau‘atāina ai ‘a e Pule‘anga ko Tonga.

(Ma‘u‘anga Fakamatalá: Ko e Ta‘u ‘e Teaú, Kolokoti)

VAHE I: FAKA‘UHINGA LEA

(Fakafuofua ki he miniti ‘e 60)

Lau ‘a e Lipooti Fakamatala ko ení pea tali ‘a e ngaahi fehu‘i ‘oku ‘oatú.

Page 3: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

3

Ngaahi Fehu‘i:

1. Fakahā mahino ha kaveinga ‘e fe‘unga taha mo e Lipooti Fakamatala

‘i ‘olungá.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

2. Tohi mai e toko taha, ‘oku fakatefito ai ‘a e Lipōti Fakamatalá.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Fakamatala‘i ha ola lelei na‘e hoko ‘i he fokotu‘u ‘a e “Lao ‘o Vava‘ú” (laine 11), ‘o fakatatau ki he‘ene ‘asi he fakamatalá.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

4. Faka‘uhinga‘i ‘a e sētesi ko ení ‘i ha‘o lea pē ‘a‘au pea ‘omi mo ha

sīpinga ke fakamahino‘i‘aki, “ na‘e fā‘ele‘i ai ‘a e me‘a ko e Pule‘anga ‘i he kakato hono taimí”(laine 22-23).

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Skill level 1

1

0

NR

Skill level 1

1

0

NR

Skill level 2

2

1

0

NR

Skill level 3

3

2

1

0

NR

Page 4: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

4

5. Fakamatala‘i mahino ‘a e palakalafi faka‘osí , felāve‘i mo e ngaahi maa‘imoa

lalahi na‘e fakahoko ‘e Taufa‘āhau′.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Skill level 3

3

2

1

0

NR

Page 5: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

5

6. Fakamā‘opo‘opo ‘aki ha‘o lau tau‘atāina kia Tupou 1 mo ‘ene felāve‘i mo e kakano ‘o e Lipooti Fakamatalá fakalūkufua pea ‘omi ha akonaki pe lēsoni

na‘á ke ma‘u mei he fakamatalá. _________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Skill level 4

4

3

2

1

0

NR

Page 6: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

6

VAHE II: FATU TOHI

(Fakafuofua ki he miniti ‘e 30)

Fili pē ha TAHA ‘ia A pe ko E. Fa‘u ha‘o ‘Ēsei pe Tohi, fe‘unga mo e fo‘i lea ‘e 250 ‘o

fakatatau ki he ngaahi fie ma‘u ‘oku ‘oatú.

A. ‘ESEI FAKAKIKIHI

Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí.

Ngaahi kaveingá:

i. ‘Oku uesia hotau ‘ulungāanga fakafonuá ‘e he ngaahi ma‘u‘anga

fakamatala fakasōsialé

ii. Ko hono sivi ‘o e me‘atokoní ‘oku tokoni lahi ki he mo‘ui lelei ‘a e kakai ‘o e

fonuá

iii. Ko e melinó ko e fatongia ia ‘o e toko taha kotoa pē

E. FAITOHI

Tohi Faka‘ei‘eiki

Ko Tēvita Hopoi koe. Ko e Matāpule Lahi koe ‘o e Ako Mā‘olunga ‘o Tongá,

Nuku‘alofa, Tongatapu.

Ko ho‘omou tokangá ki he Mahu‘inga ke faka‘ehi‘ehi ‘a e To‘u tupú mei hono

ma‘u ‘o e faito‘o konatapú. Kuo fokotu‘utu‘u ‘e he akó ke fai ha ako makehe

fekau‘aki mo e ngaahi nunu‘a kovi ‘e hoko ki ha taha te ne ma‘u ‘a e faito‘o

konatapú.

Fai ha‘o tohi ki he Toketā Pule ‘o e fale mahaki Vaiolá, Va‘a Fakalelei ‘Atamaí,

Tofoa, Tongatapu, ‘o fakaafe‘i ke ha‘u ‘o fai ha lea ‘i he kaveingá.

Ngāue‘aki e ‘aho 5 ‘o Nōvema, 2018. Fakakau ‘i ho tohí ha me‘a mahu‘inga ‘e

tolu (3) ‘oku fie ma‘u ke ‘ilo ‘e he fānau akó fekau‘aki mo e faito‘o konatapú. Kole

foki ha fanga ki‘i tohi fakahinohino, pousitā pe saati ke mou ngāue‘aki pea

fokotu‘utu‘u ho‘o tohí ‘i he founga totonu.

Page 7: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

7

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Page 8: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

8

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Page 9: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

9

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Makatu‘unga

Taukei ‘ilo

4 3 2 1 0 NR

1 Fakahā mahino e kaveinga ‘o e ‘Ēseí pe Tohí

2 Fakamatala‘i e lea tefito ‘o e kaveingá

3 (Tohi) Fokotu‘utu‘u ‘Ulu‘i Tohi, tu‘asila, fakafe‘iloaki, fakapalakalafi, faka‘osi. (‘Ēsei) Faka‘uhinga‘i e ngaahi tefito‘i fakakaukaú pea

‘omi mo e sīpinga

4 Fakamatala‘i mahino ha Tohi pe ‘Ēsei ‘o

fakatatau ki he fiema‘ú (sino)

5 Fakamā‘opo‘opo e ‘Ēseí pe Tohí

FAKAKĀTOA

Page 10: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

10

VAHE III: PŌTO‘I LEA - FETU‘UTAKI

(Fakafuofua ki he miniti ‘e 30)

Lau ‘a e ngāue ‘i he loto puhá pea tali mei ai e ngaahi fehu‘i 1 - 4.

Kaveinga: TA‘OVALA FAKATAU LELEI!!!

Hou‘eiki mo e kāinga Tonga!

Ko e ta‘ovala Lōkeha faka‘ofo‘ofa mo‘oni eni, ne toki tū‘uta mai mei he Fo‘i ‘One‘oné

i. Kei fo‘ou ‘aupito, ne toki ‘osi pē hono lālanga ii. Ko e au valevale atu iii. Fe‘unga ki he to‘u tupú mo e kakai lalahi iv. Totongí, te ta toki alea pē ki ai, ‘oku faka‘atu‘i pea fe‘unga mo hota

masivá v. ‘Oku fute ‘e fitu hono lōloá pea fute ‘e nima hono ma‘ukupú

Fetu‘utaki mai ki he fika telefoni, 23200.

Faka‘apa‘apa atu,

Louhuni Fatai

Pangai.

(Ma‘u‘anga Talá: Nusipepa Fetu‘u ‘Esiafí)

Page 11: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

11

Ngaahi Fehu‘i:

1. Tohi mai e natula ‘o e fa‘ahinga Tohi, ‘oku ‘oatu ‘i he loto puha ko ení.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

2. Tohi ‘a e ‘uhinga fehangahangai ‘o e ongo fo‘i lea ko ení mei he ngāue ‘i

‘olungá.

i. au valevale: _________________________________________________________

ii. faka‘atu‘i: __________________________________________________________

3. Fakamatala‘i mahino ha founga ‘e TOLU (3) na‘e ngaue‘aki ‘e he toko taha

fa‘u tohi′ ‘a e ma‘u‘anga fakamatala ko eni′ ke a‘usia ‘ene taumu‘a′. _________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Skill level 1

1

0

NR

Skill level 2

2

1

0

NR

Skill level 3

3

2

1

0

NR

Page 12: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

12

4. ‘Omi ha ngaahi ‘uhinga fakasōsiale mo faka‘ekonomika ke poupou‘i‘aki e Kaveinga ‘i he puha′.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Skill level 4

4

3

2

1

0

NR

Page 13: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

13

VAHE IV: MAAU PE TA‘ANGA (Fakafuofua ki he miniti ‘e 40) Ko e ngaahi ta‘anga lakalaka ‘a e Ta‘ahine Kuiní, ‘oku mahino ‘ene ngāue‘aki ‘a e

ngaahi taukei fakapunake kehekehe ke fūfuu‘i‘aki e ngaahi ‘uhinga loloto ‘o ‘ene

fa‘ú.

Fili ha TAHA ‘o e ngaahi ta‘anga lakalaka na‘á ke ako ki ai he ta‘ú ni, ‘o tohi ha‘o

‘Ēsei, fo‘i lea ‘e 250 ‘o fakatatau ki he ngaahi fiema‘u ko ení.

i. Fakahā e hingoa ‘o e punaké mo e ta‘angá.

ii. Fakamatala‘i mahino ha fo‘i taukei fakapunake ‘oku ‘asi he ta‘angá pea ‘omi mo

hono sīpinga.

iii. Fakamatala‘i mahino e ‘uluaki laine ‘e valu ‘o e kupu ‘uluakí ke mahu‘ingamālie. iv. Fakafehoanaki e faikehekehe ‘o e fa‘u ‘a Kuini Saloté mo ha fa‘u ‘a ha punake

kehe. ‘Omi e hingoa ‘o e ongo ta‘angá mo e punaké mo ha me‘a ‘e tolu ‘okú na faikehekehe ai.

v. Fakamā‘opo‘opo e ngaahi fakakaukau mahu‘inga ‘oku ‘omi ‘e he punaké ke

fakafenāpasi mo e Faa‘i Kavei Koulá. vi. Tohi mai ha akonaki pe fekau ‘oku ‘omi ‘e he punaké ‘i he ta‘angá.

Ta‘anga mo e punaké: _________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Page 14: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

14

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Page 15: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

15

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Makatu‘unga

Taukei ‘ilo

4 3 2 1 0 NR

1 Hingoa ‘o e ta‘angá mo e punaké

2 Fakamatala‘i e taukei fakapunake mo e sīpinga

3 Fakamatala‘i mahino e ‘uluaki laine ‘e valu ‘o e ta‘angá

4 Fakafehoanaki e faikehekehe

5 Fakamā‘opo‘opo

6 Akonaki pe fekau

FAKAKĀTOA

Page 16: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

16

VAHE V: FAKAHINOHINO MO E FOUNGA FAKAHOKO ‘O HA NGĀUE

(Fakafuofua ki he miniti ‘e 20) Lau ‘a e fehu‘í ke mahino pea tali ‘a e fehu‘i 1-3.

1. Liliu ‘a e sētesí ‘o fakatatau ki he lea totonu ke ngāue‘aki ki he Tu‘í.

Sētesí: Na‘e misi ‘a e motu‘á ‘i he uike kuo ‘osí.

_____________________________________________________________________________

2. Laine‘i ‘a e ongo fo‘i lea ‘oku sipela hala ‘i he sētesí pea tohi‘i hona sipela

totonú.

Sētesi: Ko e maā ‘e ma‘u ‘i he kakava pe.

__________________________________________________________________________

3. Lau ‘a e papa fakahinohino ko ena ‘i he hala pule‘angá pea fakamatala‘i ke

mahu‘inga mālie. ‘Omi ha ngaahi ‘uhinga lalahi ‘e tolu, ‘oku mahu‘inga ai

ke tokanga e kakai ‘o e fonuá ki he fakahinohinó. Fakahā ‘a e potungāue

‘oku tokanga ki he tafa‘aki ko ení.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

TOKANGA, ‘OUA ‘E FAKA‘ULI KONĀ!

Skill level 1

1

0

NR

Skill level 1

1

0

NR

Skill level 3

3

2

1

0

NR

Page 17: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

17

VAHE VI: FA‘U TALANOA

(Fakafuofua ki he miniti ‘e 30) Fili ha fo‘i talanoa ‘e TAHA na‘á ke ako he ta‘u ni. Tali ‘o fakatatau ki he ngaahi

fiema‘u ko ení.

i. Fakahā mahino e kaveinga ‘o e fo‘i talanoá.

ii. Fakapapau‘i ‘oku hokohoko totonu e talanoá

iii. Fili ‘a e toko taha na‘e fakatefito ai e talanoá ‘o fakamatala‘i hono

‘ulungāangá.

iv. Faka‘uhinga‘i ‘a e ngaahi me‘a lalahi mo mahu‘inga na‘e hoko he talanoá ‘i

he‘enau fakau‘aki mo e nofo ‘a e sosaietí.

v. Fakafelāve‘i ‘a e feitu‘u na‘e hoko ai e talanoá ki he hisitōlia ‘o e fonuá

vi. Fakamā‘opo‘opo e talanoá ‘aki ha‘o ‘omi ha akonaki ke ako mei ai e to‘u tupu

‘o e fonuá. Fakahū ha palōvepi ‘e fenāpasi mo ha taha ‘o e ngaahi me‘a

mahu‘inga na‘e hoko he talanoá.

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Page 18: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

18

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Page 19: LEA FAKATONGA Lea Fakatonga...A. ‘ESEI FAKAKIKIHI Fa‘u ha‘o ‘ēsei ‘o taukave‘i pe fakafepaki‘i ‘a e kaveinga ‘okú ke filí. Ngaahi kaveingá: i. ‘Oku uesia hotau

19

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Makatu‘unga

Taukei ‘ilo

4 3 2 1 0 NR

1 Fakahā mahino e kaveingá

2 Hokohoko totonu e talanoá

3 Fakamatala‘i e ‘ulungāanga ‘o e toko taha na‘e

fakatefito ai e talanoá

4 Faka‘uhinga‘i ‘a e ngaahi me‘a lalahi mo

mahu‘inga

5 Fakafelāve‘i ‘a e feitu‘ú mo e hisitōlia ‘o e fonuá

6 Fakamā‘opo‘opo e talanoá pea ‘omi mo ha

palōvepi

FAKAKATOA