Şamaxı rayon THT fənləri

təmayüllü liseyin tarix müəllimi

Rəhimova İlhamə

Layihə metodu hər zaman hansısa bir problemin həllinə yönəlir.Bir yandan bu problemin həlli zamanı ən səmərəli yollar axtarılır. İkinci bir tərəfdən də burada inteqrativ biliklərdən istifadə etmək lazım olur.Şagirdlər layihə hazırlayan zaman ilk öncə özlərini bir tədqiqatçı kimi aparılar.

Layihə metodikasının dərs prosesində istifadəsi.

Layihə hazırlanarkən şagirdlərdə: Idrakın inkişafı

müstəqil fikir yürütmə bacarığı tənqidi

təfəkkürün inkişafı

yaradıcılıq vərdişlərin

formalaşmasıöz bilik və bacarığlarının informasiya məkanında

müəyyənləşdirməsinə nail olur

Con Dyui(1859-1952)

U.X Kilpatrik(1871-1965)

Layihənin icrası zamanı

ünsiyyət və əməkdaşlıq edir,

vətəndaş kimi formalaşıb qlobal problemlərlə tanış olur,

layihə icrası zamanı yeni bilik qurucusu olub özlərini qiymətləndirmə imkanı əldə edir və sadalanan bütün hallarda İKT -dən geniş istifadə etməyi öyrənirlər

Layihə – teoretik problemin həllinə yönəlibsə onun həlli olmalıdır, praktik məsələdirsə-onda onun həlli yolları müəyyənləşməli və həyata keçirilməlidir.

Layihə metodunun əsasında şagirdlərin tənqidi təfəkürün üninkişafı , müstəqil şəkildə fikir yürütmək və öz fikirlərin müdafiə etmək bacarıqları durur .

LAYIHƏLƏR

Müddətinə görə

Qısa,orta, uzun Sadə, Orta, mürəkkəb

Formasına görə

Texniki,sosial,təşkilatı

Təşkilatı cəhətdən

iqtisadi qarışıq

Ölkədaxili və beynəlxalq layihələrdə iştirak şagirdlərə yaşıdları ilə ünsiyyət və əməkdaşlıq etməyə çox böyük imkanlar yaradır.

Eyni layihəni müxtəlif region şagirdləri işləyərkən son nəticəni internet vasitəsi ilə təşkilatların saytlarında yerləşdirdikdə problemin həllinə yaşıdlarının fərqli yanaşması ilə tanış olurlar.

Hər hansı bir mövzuda layihə işlədikdə şagirdlər aşağıdakıları nəzərə almalıdırlar.

Problemin qoyulmasını; Onların həlli üçün hipotezlərinin yürüdülməsini; Araşdırma yolarını müzakirə etməyi; Məlumatların toplanılmasnıı; Alınmış məlumatın təhlilini; Yekun tərtibatın aparılmasını; Yekun vurmağı,korrektə etməyi,nəticə çıxarmaqı.

Layihələrin növləri:

Layihələr

PRAKTIK

YARADICI

Məlumat xarakter l i

Oyun tərkibli

Tədqiqat yönümlü

1. Tədqiqat yönümlü

Tədqiqat mütdətində sorgular aparılır, qoyulan problemlə bağlı bukletlər hazırlanır.

Sonda mütləq nəticə əldə olunur.

Layihələr ərzində qoyulan suallara konkret cavab vermək üçün mütləq araşdırmalar aparılmalıdir.Burada şagird informasiyanı toplayarkən digər yoldaşlarının köməyindən istifadə edir.

2.Oyun tərkibliOyun tərkibli layihələr hazırlanarkən aşağıdakılar nəzərə alınmalıdır. MəsələnM.F. Axundovun “Hekayəti Molla İbrahimxəlil Kimyagər” – redaksiya heyatının təşkili. Hər şagird təyin olunmuş rolunu yerinə yetirir:rəssam,ədəbyyatşunas,tənqitçi,jurnalist.Rəssamlar tərtibat üçün eskizlər hazırlayırlar,ədəbiyyatşunaslar hansısa bir parçanı təhlil edirlər,tənqitçilər hansısa bir çatışmamazlıqları aşkar etməyə çalışırlar,jurnalistlər sosioloji sorğular keçirirlər, müsahibə götürdülər.

Bir parça seçilir

Personajları müzakirə edirlər,

geyimləri fikirləşirlər

Deklomasiyalar üzərində işləyirlər,

Mimika ilə, jestlərlə,dioloqlar üzərində işlər aparılır.

Həmçinin oyun tərkibli layihədə bədii əsərlərdən fraqmentlər də saymaq olar.

Layihə zamanı lazımı informasiya toplanılır.Layihədə iştirak edənlər bu məlumatla tanış olur,analiz edir və faktları yekunlaşdırırlar.Layihənin quruluşu:layihənin məqsədi,onun aktualığı , məlumat mənbələriNəticə aşağıdakı şəkildə təqdim oluna bilər: məqalə, referat, təqdimat,telekonfrans, nəşr.Nümunə“ Hacı Zeynalabdin Tağıyev”.Şagirdlər

Hacı Zeynalabdin Tağıyevın həyatı haqqında məlumat toplayıb, məqalələri oxuyub,film izləmişlər,onun xeyriyəçi kimi fəlliyyəti araşdırılmışdır. Nəticədə Hacı Zeynalabdin Tağıyevin bloqu yaratmışlar.

3.Məlumat xarakterli layihə

4.YARADICI

“Hər zaman yaşayan insanlar” – şagirdlər Azərbaycanın bütövlüyü uğrunda vuruşan insanlar haqqıda araşdırmalar aparirlar.Onlar bu layihəni 6 ay ərzində davam etdirirlər. Bu layihə çərçivəsində şagirdlər şəhərin və kəndlərin digər məktəblərinin şagirdlərinidə bu layihəyə qoşulmağı təklif etdilər. Beləliklə, bu cür layihələrdə 20 - dən çox komanda iştirak edə bilər.Sorğular aparılır,qəzetlər , paylayıcı materialar hazırlanır.Nəticədə təqdimat telemost şəkilində həyata keçirilir.

S. Vurğunun “Azərbaycan” şeiri- şagirdlər Azərbaycanın tərənüm olduğu bölgələr haqqında məlumatlar toplayır, bir neçə bolgəyə səyyahət etmək üçün marşrutlar teyin edib bu bölgələrdə olurlar,hər bölgənin özünə məxsusluğunu müəyyən edirlər , film çəkirlər.

5. PRAKTIK

Riyaziyyat.

1. Həndəsi fiqurlardan bir şəkil yarat (nəticədə hansısa bir fikurdan şəkil düzəlir və istifadə olunan materialların sahəsi hesablanır)

1 qrup - dənizin coğrafiyasını, öyrənilmə tarixini müəyyənləşdiri;2 qrup – dənizin əhatəsində olan rayonların iqlimi ilə digər rayonların iqlimini müqaisə edir;3 qrup – Xəzər dənizinin suyunun tərkibin öyrənir; 4 qrup – Xəzərin ekoloji problemlərini araşdırır; 5 qrup – Xəzərin flora və faunasını öyrənir;Alınmış nəticələri müzakirə edib dioqram tərtib edirlər,referat və təqdimat hazırlayırlar.

Coğrafiya.“Xəzər – bizim sərvətimizdir” layihəsi

Məsələn riyazziyyat fənnindən bu tipli layihə hazırlanarkən şagirdlərə belə bir tapşırıq verilə bilər:

Layihələrin fəalliyətinə görə növlərinin Bir tədris fənni çərçivəsində (ədəbiyyat, təbiət elimləri, dil (linqvistik), tarixi, coğrafi, musiqi, idman) istifadə olunur.

Layihələrin fəalliyətinə görə növlərinin

Layihə “Danışan daşlar”

Cografiya

Azərbaycan dili

Azərbaycan tarixi

Fənlərarası layihələr - bir və ya bir neçə fənlər üzrə biliklər istifadə olunur.

Layihələrin fəalliyətinə görə növlərinin

Müstəqil layihələr - tədris fəaliyyəti üçün əlavə olaraq istifadə olunur.

Layihə texnologiyalarından effektiv istifadə üçun nəzəri yox,ilk növbədə praktik hazırlıq gərəkdir.Ona görə də sizə aşağıdakı layihəni nümunə olaraq təqdim edirəm.

Təhsil xəzinədir,əmək onun açarı. (Seyid Əzim Şirvani)