lasach -...

Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich

Opowieści o naszych lasachKF0415081PLC_001.pdf 1 7/04/15 11:31:20KF0415081PLC.pdf 1 7/04/15 11:48

Rysunek na okładce i na str. 1 © Jakub Roszak, 7 lat, Polska, laureat konkursu rysunkowego DG AGRI „Czym jest dla mnie las?”, 2013

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 201

© Unia Europejska

Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Printed in Belgium

5

KF0415081PLC_001.pdf 2 7/04/15 11:31:22KF0415081PLC.pdf 2 7/04/15 11:48

Opowieści o naszych lasach

Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich

KF0415081PLC_002.pdf 1 7/04/15 10:51:35

2 Opowieści o naszych lasach

Życie w harmonii z lasamiLasy były zawsze źródłem, z którego czerpała ludzka wyobraźnia, z którego wywodziły się legendy, mitologia

i kultury. Symboliczny związek między życiem drzewa i życiem człowieka jest obecny we wszystkich kulturach

Europy. Prezentowany zbiór tekstów – poezji i prozy ze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej –

umożliwia nowe spojrzenie na ten związek. Uzupełnieniem tekstów są wykonane przez dzieci rysunki, które

ilustrują wyjątkowy, barwny i bardzo wnikliwy sposób postrzegania lasów przez dzieci, a także ich oczekiwania

wobec dorosłych.

Na zorganizowany przez Dyrekcję Generalną ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich konkurs pod hasłem

„Czym jest dla mnie las?” prace rysunkowe nadesłało ponad 9 tys. dzieci z 22 państw członkowskich. Jesteśmy

im wszystkim bardzo wdzięczni za to, że pomogły Komisji Europejskiej zrozumieć, w jaki sposób europejskie

dzieci postrzegają lasy i życie w zgodzie z nimi, a także podnieść świadomość znaczenia tych lasów.

W całej UE istnieje wiele rodzajów lasów naturalnych, wiele typów zalesienia oraz rozmaite struktury własności

lasów. Lasy zaliczają się do najcenniejszych zasobów odnawialnych oraz stanowią jedno z głównych źródeł

różnorodności biologicznej w Europie. Przyczyniają się one do regulacji klimatu, dostarczają surowce, są

źródłem pożywienia dla wolno żyjących zwierząt oraz są oazami spokoju, do których możemy uciec zmęczeni

miejskim trybem życia. Innymi słowy, lasy świadczą szeroki wachlarz usług ekosystemowych dla wszystkich

i zapewniają ochronę tych usług. Lasy stanowią podstawowy zasób służący poprawie jakości życia i tworzeniu

miejsc pracy, zwłaszcza na obszarach wiejskich.

By zapewnić stabilną przyszłość, Europa potrzebuje lasów, a lasy potrzebują wsparcia ze strony UE, zwłaszcza

dzieci i młodzieży. Życie w harmonii z drzewami i lasami wokół nas jest istotną częścią naszej codzienności.

Potrzebujemy też Twojej pomocy w kształtowaniu sposobu korzystania z tych niezwykłych i cennych zasobów

oraz takiego postępowania z nimi, by zachować je dla przyszłych pokoleń.

KF0415081PLC_002.pdf 2 7/04/15 10:51:35

3Opowieści o naszych lasach

Wyboru tekstów dokonano przy wsparciu ministerstw odpowiedzialnych za leśnictwo w państwach

członkowskich UE.

Więcej informacji na temat lasów w UE

i strategii leśnej Unii Europejskiej znajduje się na stronie:

www.ec.europa.eu/agriculture/forest

W strategii leśnej dla Unii Europejskiej określono podstawowe zasady konieczne do wzmocnienia

zrównoważonej gospodarki leśnej oraz do poprawienia konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy,

zwłaszcza na obszarach wiejskich, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony lasów i świadczenia

usług ekosystemowych. Zrównoważona gospodarka leśna oznacza wykorzystywanie lasów i gruntów

leśnych w taki sposób i z taką intensywnością, by zapewnić utrzymanie ich różnorodności biologicznej,

wydajności, żywotności i potencjału, tak by zapewnić pełnienie przez nie zarówno obecnie,

jak i w przyszłości, odpowiednich funkcji ekologicznych, ekonomicznych i społecznych, bez powodowania

szkód w innych ekosystemach.

Hernán G., 7 lat

KF0415081PLC_002.pdf 3 7/04/15 10:51:35

http://www.ec.europa.eu/agriculture/forest


Damian T., 7 lat

KF0415081PLC_002.pdf 4 7/04/15 10:51:35

5

Życie w harmonii z lasami .......................................................................................................................................................................2

Belgia – Drzewo, życie… ...........................................................................................................................................................................6

Bułgaria – Las marzy… ..............................................................................................................................................................................8

Czechy – Zielony człowiek z lasu ......................................................................................................................................................10

Dania – Jak świeży, jak wielki ten las ............................................................................................................................................12

Niemcy – Las w niemieckiej historii: trzy punkty widzenia ................................................................................................14

Estonia – Estoński las .............................................................................................................................................................................16

Irlandia – O, jakże nam brak cienia i szumu drzew! ..............................................................................................................18

Grecja – Mit o Erysichtonie ..................................................................................................................................................................20

Hiszpania – Stary wiąz ...........................................................................................................................................................................22

Francja – Szkoła uczuć ...........................................................................................................................................................................24

Chorwacja – Leśniczy ..............................................................................................................................................................................26

Włochy – Nowe opowieści o starożytnym Rzymie ..................................................................................................................28

Cypr – Błogosławieństwo drzew .......................................................................................................................................................30

Łotwa – Z żaru (fragment książki „Nasza mała wędrówka”) ............................................................................................32

Litwa – Do lasu ...........................................................................................................................................................................................34

Luksemburg – Fitbull ...............................................................................................................................................................................36

Węgry – Las ..................................................................................................................................................................................................38

Malta – Las ...................................................................................................................................................................................................40

Holandia – Powrót do lasu ...................................................................................................................................................................42

Austria – Drzewo ........................................................................................................................................................................................44

Polska – Muzyka puszczy ......................................................................................................................................................................46

Portugalia – Pójdź w dal, w głąb lasu… ........................................................................................................................................48

Rumunia – Powrót .....................................................................................................................................................................................50

Słowenia – Las ............................................................................................................................................................................................52

Słowacja – W mojej niemocy ..............................................................................................................................................................54

Finlandia – Sianie lasu ............................................................................................................................................................................56

Szwecja – Salon i las ...............................................................................................................................................................................58

Wielka Brytania – Więzienie w Edynburgu ..................................................................................................................................60

Statystyka UE dotycząca lasów .........................................................................................................................................................64

Opowieści o naszych lasach

Spis treści

KF0415081PLC_002.pdf 5 7/04/15 10:51:35


Fragmenty wiersza Julie Degee

Un arbre, une vie… , 2005

Za zgodą szkoły Athénée Royal w Esneux

Belgia

Drzewo, życie…

Drzewo było dla niej źródłem harmonii.

Podczas spacerów podziwiała widok

Setek drzew tak bardzo różniących się od siebie,

Które rosły jedno przy drugim,

Tworząc cudowną całość.

Ten obraz skłaniał do rozważań nad życiem…

Las i świat są do siebie podobne,

Bo ich różnorodność sprawia, że są jedyne w swoim rodzaju

I wspaniałe.

Była tam, za tym drzewem,

Wśród tylu innych,

Ale to właśnie wybrała.

To było JEJ drzewo

I przyrzekła sobie, że nikt

Nie zrobi mu krzywdy.

Widziała, jak coraz więcej ludzi

Niszczy ten wspaniały las, któremu zagrażały

Głupota, egoizm i ignorancja.

Każdy mógł się nad tym zastanowić

I siedząc pod drzewem, pod jej drzewem,

Medytować i rozmyślać w rozproszonym blasku

Przenikającym przez gałęzie,

Wśród śpiewu ptaków i szumu wiatru…

To drzewo było jej przyjacielem.

…

To drzewo było do niej tak niesamowicie podobne.

I ona, i ono byli ponad życie i jego wyzwania.

Widziała wszystkie jego żyłki, kolory,

Całą urodę.

Czy to latem, czy wiosną, zimą czy jesienią,

Podziwiała je, a każda pora roku sprawiała, że było

coraz piękniejsze.

…

Drzewo to świętość!

Drzewo to nasze korzenie!

Drzewo to nasza przyszłość!

Drzewo to nasz tlen!

KF0415081PLC_002.pdf 6 7/04/15 10:51:35


Arianna G., 9 latBotond S., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 7 7/04/15 10:51:35

MAC_03

Zone de texte

Belgia


Wiara Dragomirowa Donczewa

Popowo, Bułgaria

Klasa 10a Liceum im. Christo Botewa

Bułgaria

Las marzy…

Szsz… Posłuchaj, jak płacze gorzkimi łzami i cicho szlocha. Próbuje się

schować, spowity mgłą, zbierając w sobie tysiące cieni. Kołysze milionami

ramion, okryty tajemnicą wiosennego wiatru. Obejmuje całą Bułgarię.

Jego łzy, czystsze niż sen dziecka, spływają z topniejącym lutowym śniegiem.

Szsz… Posłuchaj, jak las płacze cicho. Powoli się ogrzewa. Staje się dobrą,

ciepłą, świetlistą panią domu. Wiosną jej marzenie się spełnia – znów zostaje

matką. W marcu pod gałęziami drzew rodzą się przebiśniegi, krokusy

i przylaszczki. Delikatnie okrywa je i chroni. Las kocha wszystkie swoje dzieci:

wilki, lisy, żbiki, jelenie, zające i wszystkie stworzenia, które żyją

w jego czułych objęciach.

Nigdy nie jest dla nich macochą, zawsze matką. O czym może marzyć matka?

Czego może sobie życzyć? Tylko tego, by chronić swoje dzieci. O tym właśnie

marzy las. Chce chronić każdego żuka, każdego ptaka, każde swoje dziecko.

Las to źródło świeżości, życia, spokoju. Ma nadprzyrodzoną moc. Chroni wodę,

którą pijemy, powietrze, którym oddychamy, powstrzymuje erozję

i osunięcia ziemi.

Wsłuchajmy się w cichy szloch lasu. Może płacze z naszego powodu.

KF0415081PLC_002.pdf 8 7/04/15 10:51:35


Eva G., 8 latNatalia V., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 9 7/04/15 10:51:35


Václav Cílek (1955–)

Czechy

Zielony człowiek z lasu

Las przypomina morze. Jest wielki, bezkształtny, korony drzew falują

na wietrze jak woda. Pejzaż naszego kraju, z którego do morza jest daleko,

był zawsze naturalnie zalesiony, ziemię pod uprawy i ziemię pod swoje

domostwa ludzie musieli odbierać naturze. Odbierali ją lasowi. W dawnych

czasach ludzie byli otoczeni lasem w stopniu, którego już nie rozumiemy,

bali się go, korzystali z niego i zaludniali go różnymi stworzeniami. Dlatego

od niepamiętnych czasów las miał swój plastyczny symbol – na gotyckich

budowlach znajdujemy kamienny rzeźbiarski symbol lasu – demoniczną

postać Zielonego Człowieka. Człowiek widzi tylko jedną połowę lasu, bo druga

znajduje się pod ziemią.

Las codziennie się zmienia. Wystarczy pójść do lasu nie na zwyczajną

przechadzkę: trzeba rozejrzeć się wokół siebie, otworzyć się na – nie wiem,

jak to wyrazić – oddech, duszę, mowę lasu. Wtedy nagle poczujemy,

że las nas przyjął, że należymy do siebie nawzajem, że się rozumiemy,

że nie musimy nic mówić, że możemy razem milczeć i że wiemy, o czym

razem milczymy.

KF0415081PLC_002.pdf 10 7/04/15 10:51:35


Mariana C., 7 latEmilija P., 8 lat

KF0415081PLC_002.pdf 11 7/04/15 10:51:35


Dania

Jak świeży, jak wielki ten las

Jak świeży, jak wielki ten las,

Kuku!

Kwiatów w nim i jagód czas,

Kuku!

Na korze drzewa – wyryty rysunek,

Tam w noc księżycową – pierwszy pocałunek,

Kuku! tralala! kuku!

Miło iść nocą w księżyca poświacie,

Kuku!

A w lesie – także i w słońca szacie,

Kuku!

Wiem z kuknięć rachunku,

ile lat i ile pocałunków,


Nie daj się przytłoczyć brzemieniu świata,

Kuku!

Z młodością raz jeno życie cię swata,

Kuku!

Rosną kwiaty, jagody, zieleni się ściółka,

A miejsca i czasy zna leśna kukułka,


Hans Christian Andersen (1805-1875)

KF0415081PLC_002.pdf 12 7/04/15 10:51:35


Ūla I., 10 latAleksas S., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 13 7/04/15 10:51:35


Federalne Ministerstwo Wyżywienia,

Rolnictwa i Ochrony Konsumentów

Niemcy

Las w niemieckiej historii: trzy punkty widzenia

1713 – księga z Saksonii zmienia świat

Sylvicultura oeconomica – taki tytuł nosiła obszerna księga, w której

Hans Carl von Carlowitz po raz pierwszy zebrał aktualną wiedzę na temat

lasów. Ponieważ liczba drzew, które wycinano, znacznie przekraczała

liczbę tych, które mogły wyrosnąć, von Carlowitz sformułował następującą

koncepcję: Jedynie troskliwe obchodzenie się z przyrodą może zapewnić

jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jest to wciąż podstawowa zasada

zrównoważenia środowiskowego.

1812 – mityczne Niemcy – las w naszej duszy

Bracia Wilhelm i Jakub Grimmowie publikują pierwszy tom swojego zbioru

Baśni dla dzieci i młodzieży. Łącznie zebrali ponad 200 baśni. Las jest tam

najważniejszym miejscem akcji. Bez niego baśniowe postaci i istoty byłyby

pozbawione ojczyzny.

1949 – Sadząca dąb: płaskorzeźba na monecie 50-fenigowej

W pracowni swego męża – rzeźbiarza – Gerda Werner pozuje jako modelka.

Rozpisano konkurs na motyw rewersu monety o nominale 50 fenigów,

który ma stanowić odzwieciedlenie odbudowy Niemiec. Stworzony przez

Richarda M. Wernera wizerunek młodej kobiety, która klęcząc, sadzi drzewko

dębu, przynosi mu zwycięstwo. Moneta z wyobrażeniem sadzącej dąb była

w obiegu przez ponad 50 lat i upamiętnia kobiety, które pomagały

w ponownym zadrzewianiu terenów leśnych zniszczonych w czasie wojny.

KF0415081PLC_002.pdf 14 7/04/15 10:51:35


Rusnė M., 7 latGustė R., 7 lat

KF0415081PLC_002.pdf 15 7/04/15 10:51:35


Merje Lesta (1980–)

Estonia

Estoński las

Las jest naszym wspólnym domem

I oparciem w świecie całym.

Las przystanią dla każdego

I schronieniem doskonałym.

Cisza, którą słychać w lesie,

Cichsza jest niż drganie słomki,

W lesie gramy w chowanego,

Budujemy leśne domki.

Naładować chcesz baterie?

Las najlepszym jest wyborem.

Grzyby leśne wprost z patelni –

Darem lasu przed wieczorem.

W lesie jagód jest bez liku,

Można robić z nich pyszności.

Rosną w nim lecznicze zioła

Na wszelakie przypadłości.

Pod sosnami nadmorskimi

Rozbijamy ciepły namiot

I z uśmiechem zasypiamy,

Ich żywiczną woń wdychając.

Malownicze leśne szlaki

Zapisują się w pamięci.

Jak cudownie przypiąć narty,

Gdy las świeżym śniegiem nęci!

Po wycieczce wieczór w saunie

Wnet przywróci nas do życia.

A jak ogrzewamy saunę?

Drwami z leśnego poszycia.

Z drewna drzew rosnących w lesie

Budujemy nasze domy.

Wyjeżdżamy, a las wzywa,

Ból nasz jest nieutulony.

KF0415081PLC_002.pdf 16 7/04/15 10:51:35


Viktória P., 8 latMaria S., 8 lat

KF0415081PLC_002.pdf 17 7/04/15 10:51:35


Irlandia

O, jakże nam brak cienia i szumu drzew!

Dawno temu Irlandia była całkowicie porośnięta lasami. I nie ulega

wątpliwości, że jej mieszkańcy wiele o drzewach wiedzieli. Jednym

z dowodów tej wiedzy i poczucia duchowej wspólnoty, którą

odczuwali z drzewami, jest fakt, że litery alfabetu ogamicznego

(używanego przez Irlandczyków przed pojawieniem się alfabetu

rzymskiego – łacińskiego) noszą nazwy drzew i krzewów.

A (ailm) sosna, B (beith) brzoza, C (coll) leszczyna, D (dair) dąb,

E (eabhadh) osika, F (fearn) olcha, G (gort) bluszcz, I (íodha) cis,

L (luis) jarzębina, M (muin) głóg, N (nion) jesion, O (oir) ostrokrzew,

P (peith) dziki bez hebd, R (ruis) dziki bez czarny, S (sail) wierzba,

T (teithne) kolcolist, U (ur) wrzosiec.

Ludzie żywili olbrzymi szacunek dla drzew, a wielu świętych

otaczało lasy opieką. Być może właśnie świętemu Kevinowi

zawdzięczamy zachowanie w pierwotnym stanie Glendalough

(współcześnie jest to piękne leśne sanktuarium), gdyż zabronił on

ludziom wycinki i niszczenia drzew.

Kevin zagroził rychłą śmiercią i wiecznym potępieniem każdemu,

kto paliłby świeżymi klocami lub zmurszałym drewnem

z tego wyjątkowego lasu.

Jednakże z upływem czasu wyrąb postępował. Począwszy

od XVII w., jego skala rosła. Wiersz Cill Chais został napisany

prawdopodobnie na początku XIX w.:

I cóż uczynimy teraz bez drewna?

Ostatnie lasy zostały wycięte...

Mimo że lasy wycięto i krajobraz Irlandii jest obecnie

ich pozbawiony, miejscowe nazwy świadczą o ich obecności

i dzięki temu trwają w naszej pamięci. Oto kilka przykładów

z czterech prowincji:

Przerzedzony Las (An Chreatalach), Równina Świętych Drzew (Magh

Bhile), Jesionowe Wzgórze (Cabhán an Chaorthainn), Dębowy

Zagajnik(Doire), Cis na Cyplu Plaży (Iúr Chinn Trá), Jesionowy Bród

(Áth na Fuinseoige), Równina Ostrokrzewów (Maigh Cuilinn), Leśne

Pastwisko (Coillte Mach), Miasto przy Bzowym Brodzie (Baile Átha

Troim), Tarninowy Kościół (Cill Airne), Droga przy Małej Dąbrowie

(Bealach an Doirín), Kraina Cisów (Tír an Iúir), Czarnobzowe

Pogranicze (Meathas Troim), Miejsce Porośnięte Bluszczem

(Eidhneach), Ujście Brzozowego Brodu (Béal Átha Beithe), Pagórek

Poziomkowca (Ard na Caithne), Wysoki Las (Fiodh Ard), Rzeka

Czarnego Dębu (Abhainn na Daraí Duibhe), Bukowa Góra (Sliabh

Feá), Dębowy Kościół (Cill Dara), Wierzbowa Łąka (Cluain Saileach),

Grzbiet Górskich Jesionów (Droim Caorthainn).

KF0415081PLC_002.pdf 18 7/04/15 10:51:35


José F., 8 latIlham T., 10 lat

KF0415081PLC_002.pdf 19 7/04/15 10:51:35


Grecja

Mit o Erysichtonie

Król Tesalii Erysichton słynął z buty, pychy, arogancji i chciwości. Chcąc

wybudować wspaniały pałac, postanowił zdobyć drewno w pobliskim

świętym gaju. Zaczął więc ścinać drzewa. Poddani zobaczyli, jak wielkie

szkody powoduje chciwość ich władcy. Próbowali go ostrzec, że ścinając

niepotrzebnie tyle drzew, ściągnie na siebie gniew Demeter, bogini urodzaju.

Erysichton, lekceważąc te ostrzeżenia, lżył drzewa i Demeter. Rozsierdzona

bogini postanowiła go więc ukarać. Poprosiła Limos, boginię głodu,

by skazała go na wieczny głód. Erysichton cierpiał, nie mogąc w żaden sposób

go zaspokoić, bez względu na to, jak wiele jadł. Wkrótce zaczął wyprzedawać

majątek, by zdobyć pieniądze na jedzenie. W końcu był zmuszony sprzedać

swój pałac, niewolników i piękną córkę jedynaczkę. Wreszcie, konając z głodu,

zjadł własne ciało.

Morał opowieści:

Mit obrazuje skutki chciwości i niszczenia przyrody. Można go odnieść

do naszego stylu życia. My, współcześni ludzie, konsumujemy więcej, niż nam

potrzeba, pozbawiając nasze dzieci przyszłości i zmierzając do zagłady.

KF0415081PLC_002.pdf 20 7/04/15 10:51:35


Natalia F., 6 latFrancesca M., kl. IV

KF0415081PLC_002.pdf 21 7/04/15 10:51:35


Hiszpania

Stary wiąz

Stary wiąz, spękany od piorunów

I na wpół spróchniały

W kwietniowym deszczu, w majowym słońcu

Wypuścił kilka gałązek małych.

Stuletni wiąz w dolinie,

Przez którą Duero płynie!

Żółtawy mech plami zbielałą korę

Wyszczerbionego i kruszącego się pnia.

Nie będzie, jak szumiące topole,

Strzegące drogi i brzegu rzeki,

Domem dla szarych słowików.

Zastęp mrówek w równym szeregu

Wspina się po nim, a pająki

Snują swe szare sieci w jego wnętrznościach.

Zanim upadniesz, wiązie znad Duero,

Drwal z siekierą i cieśla

Wzniosą z ciebie smukłą dzwonnicę,

Zmienią cię w dyszel wozu lub jarzmo karety;

Zanim zmurszejesz jutro w jakiejś chacie,

Spłoniesz w nędznej chałupie

Na skraju drogi;

Zanim cię ogarnie chmura

I rozszczepi wicher znad ośnieżonycyh gór;

Zanim nurt rzeki zaniesie cię aż do morza

Przez doliny i wąwozy,

Wiązie, pragnę zapisać w pamięci

Piekno twojej zieleniącej się korony.

Moje serce czeka też z nadzieją

Na nadejście światła i nadejście życia,

Na kolejny cud wiosny.

Antonio Machado (1875–1939)

KF0415081PLC_002.pdf 22 7/04/15 10:51:35


Rui V., 7 latFina E., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 23 7/04/15 10:51:35


Gustave Flaubert (1821–1880)

Francja

Szkoła uczuć

Światło, które gdzieniegdzie rozjaśniało skraj lasu, zarośla pozostawiało

w cieniu lub też – przyćmione na pierwszym planie – w głębi było źródłem

liliowej mgły, białej poświaty. W południe słońce pionowo oświetlające

szerokie połacie zieleni zalewało je blaskiem, na końcach gałązek zawieszało

srebrzyste krople, malowało na murawie szmaragdowe smugi i rozsiewało

złote plamy na warstwie suchych liści; podnosząc głowę, pomiędzy

wierzchołkami drzew można było dostrzec niebo.

Gęstwina szerokich prostopadłych linii rozchylała się. Ogromne fale

zieleni kłębiły się aż po dno dolin przedzielanych kolejnymi wzgórzami,

wyrastającymi ponad płowymi równinami, które – blednąc – roztapiały się

w dali.

Gdy na wzniesieniu stali obok siebie, wdychając powiew wiatru,

czuli narastającą dumę ze swobodniejszego życia, nadmiar sił i radość

bez powodu.

KF0415081PLC_002.pdf 24 7/04/15 10:51:35


Maciej S., kl. IIIViolett B., 8 lat

KF0415081PLC_002.pdf 25 7/04/15 10:51:35


Zvonimir Balog (1932–)

Chorwacja

Leśniczy

Leśniczy zna las

jak własną kieszeń,

Jego praca i dom –

wszystko w lesie.

Leśniczy ma

zielony garnitur

i sny zielone.

Gwiżdże

na palcach,

wzywa sowy uśpione.

Nieustannie przemierza

splątane leśne ścieżki.

Sprawdza, czy pnie stoją w rzędzie

i ptaki śpiewają wszędzie,

zagląda do jeleni.

Zimą w lesie

tylko on się zieleni.

KF0415081PLC_002.pdf 26 7/04/15 10:51:36


Liliana N., 10 latIacob C., 10 lat

KF0415081PLC_002.pdf 27 7/04/15 10:51:36


Włochy

Nowe opowieści o starożytnym Rzymie

Każde z siedmiu wzgórz było porośnięte drzewami innego gatunku,

od którego czasami pochodziła jego nazwa. Wawrzyny (po łacinie: Laurus)

porastały Awentyn, a pamięć o tym zachowano do upadku cesarstwa

w nazwach ulic Lauretum Maius i Lauretum Minus. Dolina położona między

Awentynem i Palatynem swoją nazwę Murtia zawdzięczała krzewom mirtu

(po łacinie: Myrtus), rosnącym wokół świątyni bogini Wenus Murtea. Wzgórze

Celius od porastającego je dębowego lasu nazywano Querquetulanus

(dąb po łacinie: Quercus), wzgórze Oppius zaś, jeden z wierzchołków Eskwilinu,

nazywano Fagutalis od porastających je buków (buk po łacinie: Fagus).

Nie dziwi więc, że w tak porośniętej lasami krainie, jaką był starożytny Rzym,

jednym z pierwszych czczonych bóstw był Faun, którego prorocze przestrogi

i tajemniczy głos, jak wierzyli starożytni, dobiegał z głębi lasu.

Boską cześć oddawano także Dobrej Bogini (Bona Dea), nazywanej też Fauną,

która zgodnie z wierzeniami była żoną Fauna.

Silvanus był opiekunem drzew i lasów, w szczególności sosen i cyprysów,

stąd jego przydomek: Dendrophorus, Noszący Drzewo.

Rodolfo Lanciani (1845–1929)

KF0415081PLC_002.pdf 28 7/04/15 10:51:36


Elena G., 8 latÁgnes F., 10 lat

KF0415081PLC_002.pdf 29 7/04/15 10:51:36


Kyriakos Karneras (1900–1986)

ze zbioru Wiersze zebrane

Cypr

Błogosławieństwo drzew

Chcesz zobaczyć piękne miejsce,

gdzie krok każdy cię wzbogaca?

Wyjdź na pola, wstąp na góry

i zatrzymaj się, rozejrzyj wokół siebie.

Ilekroć zobaczysz drzewa, podejdź bliżej,

ogarnij wzrokiem i pojmij piękno ziemi.

A jeśli zapragniesz świeżego, pachnącego powietrza,

nie jedź nad morze, raczej pójdź do lasu,

spojrzeć na młode drzewka

i wdychać świeże powietrze przesycone wonią drzew.

A jeśli pewnego dnia zachorujesz,

dla własnego dobra nie wzywaj lekarza.

Zamiast ryzykować śmierć z jego ręki,

idź na tydzień do lasu – on cię uleczy.

Ileż dobrego zawdzięczamy drzewom

i jak hojnie nas one obdarzają!

Zielone, cieniste i pachnące kwieciem,

korzystamy z ich drewna, a jeszcze bardziej z ich owoców.

Co jest mniej cenne?

Ich wyniosłe wierzchołki czy ich gałęzie,

które ścinamy, by splatać wieniec zwycięstwa?

Nawet gdy pada deszcz, wydaje się,

że to one nam go przynoszą.

Błogosławiony ten, który posadził drzewa na swej ziemi,

jak rodzic, którego dzieci wyrosły na ludzi,

kto posadził drzewa na swej ziemi i ich dogląda,

ten znajduje ukojenie, żyje i ma się dobrze.

KF0415081PLC_002.pdf 30 7/04/15 10:51:36


Amanda M., 10 latUgnė M., 6 lat

KF0415081PLC_002.pdf 31 7/04/15 10:51:36


Ēriks Hānbergs (1933–)

Łotwa

Z żaru (fragment książki Nasza mała wędrówka)

Odkąd byłem dzieckiem, zawsze uwielbiałem zbierać grzyby.

To znaczy zbierać grzyby w zagajniku. Nie zrozumcie mnie źle,

w lesie też lubię je zbierać, ale do lasu zawsze idę z kimś, ponieważ

wśród tylu drzew od razu się gubię.

Kiedy byłem chłopcem, jeździliśmy wszyscy razem na wielkie

grzybobrania. Wyruszaliśmy dwoma konnymi powozami. Wsiadali

do nich niemal wszyscy domownicy. Wszyscy zabierali ze sobą

kosze różnej wielkości. Nie pamiętam już kto, czy to Mama,

czy Tata, decydował, że już pora na wyprawę do lasu, ale zawsze

mieliśmy szczęście. Wracaliśmy z mnóstwem przeróżnych grzybów,

które mogliśmy zasolić lub ususzyć. To w trakcie tych wypraw

nauczyłem się odróżniać grzyby jadalne od tych, których jeść

nie można.

Niedaleko gospodarstwa było małe wzgórze, zwane

Ziemniaczanym Wzgórzem lub Borowikowym Wzgórzem:

„ziemniaczanym”, bo właśnie tam przechowywaliśmy nasze zbiory

ziemniaków, zakopane w piaszczystej glebie, a „borowikowym”–

ponieważ od początku lata aż do późnej jesieni wśród małych kęp

drzew można tam było znaleźć borowiki. Mama często wysyłała

mnie po nie, mówiąc: „Może skoczysz i przyniesiesz

trochę grzybów? Grzeczny chłopiec!”.

Biegłem więc na wzgórze, zabierając ze sobą mały scyzoryk, który

dostałem w prezencie, i ścinałem borowiki, duże i małe.

Kiedy piec był już gorący, Mama kładła grzyby na specjalnym

ruszcie z długim metalowym uchwytem. Potem trzeba było

poruszać rusztem nad żarem. Kiedy grzyby były już prawie gotowe,

zeskrobywało się zwęglone części i układało grzyby na talerzu.

Na końcu smarowało się je śmietaną i posypywało odrobiną soli.

Ach, cóż to była za uczta!

KF0415081PLC_002.pdf 32 7/04/15 10:51:36


Ilona W., 7 latDominika P., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 33 7/04/15 10:51:36


Anzelmas Matutis (1923–1985)

Litwa

Do lasu

Szeleść, szumny lesie,

moja zielona siostro!

Wyciągnijcie

do niej

pomocną dłoń.

Młodzi

czy starzy:

bądźcie przyjaciółmi lasu.

Las zakołysze się,

zapachnie żółty wosk kwiatów.

Kochajcie las!

To wszystko. Wystarczy.

KF0415081PLC_002.pdf 34 7/04/15 10:51:36


Maria M., 7 latHanien W., 6 lat

KF0415081PLC_002.pdf 35 7/04/15 10:51:36


Jean Back (1953–)

Luksemburg

Fitbull

Buki, dęby, żywopłoty z głogu, na których czerwienią się pękate owoce.

Krzyknij coś w głąb lasu. A co mam krzyknąć? Krzyknij swoje imię. Stefek.

Głośniej! Steeeefek! Głos oddala się i powraca. Nie słyszysz? Nie. Jeszcze raz.

To echo. Jeszcze, jeszcze. Co to jest echo, tato? Drogi, ścieżki, zielone światło,

zielony cień: ścieżka zdrowia jest dobrze oznakowana. Hop, hop, hop! Jestem

zmęczony. Co takiego? Już zmęczony? Masz przecież dopiero dwanaście lat.

Trzeba trzymać formę, raz, dwa, raz, dwa dookoła drzewa. Przecież

chciałeś przyjść tu ze mną. Tato, chce mi się pić! Głęboko oddychać,

przy okazji trochę się spocić. Tato, ja chcę colę! Ćwiczyć brzuszki, napiąć

pośladki… nie zatrzymuj się! No, dawaj! Biec jak we śnie, pozwolić myślom

błądzić swobodnie… O Boże, jak dobrze! Tato, jestem głodny! Dalej, jeszcze

dalej! I nogi mnie bolą. Przestań wreszcie jęczeć! Już nie mogę, tato! Nagle:

co, do cholery, robi ten pitbull na ścieżce do biegania? Dlaczego się na nas

gapi? Małe, świdrujące oczka wpatrują się w nas bez ruchu. My też się nie

ruszamy. Ktoś gwiżdże: Chodź tu! Błyskawica. Przeszkoda znikła. Dalej, powoli,

bardzo ostrożnie. Jeszcze wolniej. No widzisz, tato. W końcu zrobiłeś przerwę.

KF0415081PLC_002.pdf 36 7/04/15 10:51:36


Dimas S., 8 latEszter M., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 37 7/04/15 10:51:36


Gyula Reviczky (1855–1889)

Węgry

Las

Kocham szum lasu, szelest liści,

ten świat magiczny pełen cieni,

co w chwilach troski, wątpliwości

tak wiernie strzegły mych tajemnic.

Sekretnych serca mego wzruszeń

nigdy nikt obcy nie usłyszał.

O, lesie dobry, współczujący,

przyjmij nas smutnych i cierpiących.

Miło przed słońca promieniami

w zielonym cieniu móc się skryć.

Spokoju szukać i wytchnienia

od bólu, krzywdy, poniżenia.

W leśnej samotni ginie dźwięk,

odgłosy walki, ludzki zgiełk.

Stąd bezkres nieba w dzień i w nocy

zobaczą niespokojne oczy.

Wiatr cię kołysze w swych ramionach,

gdy w samotności pragniesz być,

lecz drzewa psotne i figlarne

z twych westchnień łzawych będą drwić.

Kogo nie cieszą takie żarty,

nie żyje już, za życia martwy.

Kto ciebie, lesie, nie pokochał,

radości ni cierpienia nie znał.

KF0415081PLC_002.pdf 38 7/04/15 10:51:36


Levente S., 6 latAna G., kl. II

KF0415081PLC_002.pdf 39 7/04/15 10:51:36


Achille Mizzi (1939–)

Malta

Las

Las zawrócił mi w głowie…

jego pieśń wniknęła we mnie,

tak jak letni wiatr płynie między drzewami.

Gdybym się skaleczył, nie zdziwiłoby mnie,

gdyby wypłynęły zielone krople krwi.

KF0415081PLC_002.pdf 40 7/04/15 10:51:36


Goda D., 8 latMartina P., 8 lat

KF0415081PLC_002.pdf 41 7/04/15 10:51:36


Holandia

Powrót do lasu

Czy pamiętasz jeszcze, jak to było, gdy pierwszy raz znalazłeś się w lesie?

Ja nie, ale mam jakieś najdawniejsze wspomnienie lasu. Wcześniej musiałem

się tam bawić setki razy, nie poświęcając temu uwagi. To ten moment,

w którym film z młodości o niezliczonych przygodach w lesie zatrzymał się

i doznałem wrażenia, jakbym nie mógł się oddzielić od otaczającego mnie

życia, od lasu. Ja sam byłem lasem. A potem wszystko było znów po staremu:

budowanie szałasów, gra w podchody, usypywanie tam w ujściu strumienia…

To niezwykłe, jak można zapomnieć. Wyjeżdżasz na studia i do pracy,

zarabiasz (wreszcie) tyle, że możesz odbyć wyprawę w lasy Azji. Ale podczas

gdy twój wzrok zwrócony jest na takie odległe miejsca, ty wiesz, że wcale

nie musisz wyjeżdżać, aby doświadczyć wspaniałego doznania przyrody.

Musisz się tylko na nie otworzyć i także holenderski las (znowu) staje się

przygodą. Amerykański obrońca środowiska John Muir powiedział: „Gdy

próbujemy wybrać pojedynczą rzecz, przekonujemy się, że jest sprzężona

ze wszystkim we wszechświecie”. Tak właśnie jest!

Za każdym razem, gdy wędruję po tych samych lasach, w których niegdyś

bawiłem się jako dziecko, odczuwam ogromną radość. Na przykład wczesną

wiosną. Cóż jest piękniejszego niż kępa kwitnących zawilców?

Marcel van Ool (1970–)

KF0415081PLC_002.pdf 42 7/04/15 10:51:36


Natalka D., 7 latAida S., 7 lat

KF0415081PLC_002.pdf 43 7/04/15 10:51:36


Tekst: agencja einzigArtig

Austria

Drzewo

Opadam w ziemię w formie nasienia,

ale wciąż jeszcze nie mam imienia.

Potem kiełkuję, może jak świerk.

Czy chcesz wraz ze mną napisać wiersz?

Już wkrótce będę małą roślinką,

nazwą mnie świerkiem, dębem, choinką.

Wytworzę szpilki, szyszki lub liście…

W deszcz i w pogodę, w słońcu, na wietrze.

W końcu urosnę jak wielkie drzewo.

W mojej koronie niech ptak zaśpiewa.

Czyż nie wspaniale, że i ode mnie

zależy latem, jak jest przyjemnie?

A gdy mnie zetną, z mojego drewna

powstanie łóżko, stół, szafa ciemna.

Mogę być dumny z tego ogromnie,

bo kto używa, ten myśli o mnie.

Cień mej korony z szumiących liści

daje ochłodę, zaprasza gości.

Mieszkają tutaj rozliczne ptaki,

barwne owady, a nawet ssaki.

Pomagam ludziom i w inny sposób:

budują ze mnie tamy i mosty.

O każdej porze roku i dnia

z drewna zbudować coś się da!

Krótko i zwięźle, młody kolego,

zawołaj głośno: Niech żyje drzewo!

KF0415081PLC_002.pdf 44 7/04/15 10:51:36


Natalia K., 6 latVeronika P., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 45 7/04/15 10:51:36


Maciej Henryk Modzelewski

Wyróżniony w VII Ogólnopolskim Konkursie

Literackim Las – moja miłość

III Nagroda za zestaw 2 wierszy

w kategorii: dzieci i młodzież 12–15 lat

Polska

Muzyka puszczy

PianissimoPierwsze promienie słońca przeświecają nieśmiało

Przez liście drżące od porannego chłodu

Łaskoczą trawę obwieszoną kroplami błyszczącej rosy

Powoli wychodzącą z cienia

Jelonek rogacz przycupnął na chropowatej korze

Ślimak wystawił zaspaną głowę w poszukiwaniu jedzenia

PianoRozbudzony ptak zakwilił zatrzepotał skrzydłami

Gdzieś wysoko w koronie drzewa

Przestraszonej wiewiórce orzeszek wypadł z łapki

Szkoda jej smakołyku więc fuka i się gniewa

Zafalowała zielona czupryna sosny

Szyszka posłała w świat dojrzałe potomstwo

Zadrżało zajęcze serce łamiąc suchą gałązkę

MezzoforteWilga melodyjnie zaśpiewała

Rozdzwoniły się symfonią ptasie gardła i gardziołka

Tylko puchacz wydał swoje „puhhuh” i zasnął

Kukułka wypatrywała

Forte Dzięcioł uderzył szybko i zdecydowanie

Z precyzją godną dobrego chirurga

A werbel w jego dziobie

Nadawał tempo ptasim zegarom wygrywającym kuranty

Wiatr zagrał przeciągle glissando

Świszczące i tańczące w gałęziach

Żubr dostojnie otarł się o pień drzewa

Potrząsnął groźnie łbem

I fortissimo zamruczał basem jakby gdzieś daleko zagrzmiało

Ten pomruk wzbił się w przestworza

Zahuczało

Echem do puszczy wróciło

Aż całe niebo zadrżało

A potem z wielkiego zdumienia znowu się cicho zrobiło

KF0415081PLC_002.pdf 46 7/04/15 10:51:36


Wiktoria J., 6 latJan Z., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 47 7/04/15 10:51:36


Fernando Pessoa (1888–1935)

Portugalia

Pójdź w dal, w głąb lasu…

Pójdź w dal, w głąb lasu,

gdzie przebrzmiewa dźwięk,

który, jak uczta skrzatów,

znika w mgnieniu oka…

Dźwięk niejasny i daleki.

A gdy zamilknie,

między drzewami w tajemnicy

rodzi się nowy.

Złudzenie to czy rzeczywistość?

Ani jedno, ani drugie? W dźwięku tym

jest tylko przestrzeń

lub niespełnione sny.

KF0415081PLC_002.pdf 48 7/04/15 10:51:36


Lóránt P., 8 latMárta S., 7 lat

KF0415081PLC_002.pdf 49 7/04/15 10:51:37


Mihai Eminescu (1850–1889)

Rozmowa literacka – 1 października

1879 r.

Rumunia

Powrót

– Lesie, przyjacielu mój,

Lesie drogi, czy żeś zdrów?

Kiedy z tobą się rozstałem,

Dróg tak wiele przejechałem

I choć ty niezłomnie trwasz,

Czasu wiele dzieli nas.

– Cóż, ja w głuszy mrocznej kniei

Słuchałem śnieżnej zawiei;

Trwałem w oku nawałnicy,

W której nawet ptak nie krzyczy;

I słyszałem trzask gałęzi

Wśród śniegu zmrożonych piędzi.

Latem pośród moich drzew

Rozlega się smętny śpiew.

To dziewczęta idą drogą,

Z źródła niosąc stągwie z wodą.

– Chociaż wichry niosą mrok,

I za rokiem mija rok,

Wnet po lecie sroga zima,

Ty, mój lesie, nie przemijasz.

– Cóż, że zmienna roku pora,

Widzę się w tafli jeziora;

Cóż po złych i dobrych latach,

Jeślim wiosną cały w kwiatach;

Cóż po latach – dobrych, złych,

Gdy trwa Dunaj w wodach swych.

Tylko człowiek wciąż się zmienia,

Błądzący po ziemskich cieniach;

Każdy w swoim miejscu trwa,

Ty nietrwały, wieczny ja;

Morza ze swymi rzekami,

Świat z groźnymi ostępami,

Księżyc i słońca orbity,

Las i leśnych wód błękity.

KF0415081PLC_002.pdf 50 7/04/15 10:51:37


Mila M., Wiek 6Fanni V., 8 lat

KF0415081PLC_002.pdf 51 7/04/15 10:51:37


Lucija Arh

szkoła podstawowa, Naklo

Słowenia

Las

Świeży, bujny i zielony,

tu jest mój dom.

Idę ścieżką wśród drzew,

niemal czując nieba zew.

Zapach kwiatów,

szum potoków.

Tu jestem w domu.

Pod stopami gwiezdny pył, we włosach wiatr,

w oczach swoboda i moc natchnienia.

Ptaki pozdrawiają,

dzwonki oznajmiają:

„Tu jest twoje miejsce!”

Miejsce, którego zawsze szukałam,

które nam natura dała.

KF0415081PLC_002.pdf 52 7/04/15 10:51:37


Julija J., 6 latSkaistė D., 6 lat

KF0415081PLC_002.pdf 53 7/04/15 10:51:37


Janko Čajak (1830–1867)

Słowacja

W mojej niemocy

Lasy wielkie, lasy ciemne

tam nad Wagu brzegami,

wasze barwy pstre i zmienne

już przykryte śniegami!

Płomień ognisk nie rozbłyska

na rozległych zboczach tam,

nie ma koni na pastwiskach,

stoi las i duma sam.

Ale znowu przyjdzie wiosna,

znowu was obejmie maj,

znikną śniegów zimne pasma,

wonne tchnienie wyda gaj.

Potem – potem – jak dożyję –

przyjdę do was dla wytchnienia.

Tam snuć będę me marzenia,

swoją piosnkę wam zaśpiewam!

KF0415081PLC_002.pdf 54 7/04/15 10:51:37


Richardas P., 6 latCintia S., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 55 7/04/15 10:51:37


Fragment fińskiego eposu narodowego

Kalevala

Finlandia

Sianie lasu

Powstał stary Wainamoinen,

Stanął na wyspie,

Na wyspie oblanej morzem,

Na jałowej połaci;

Spędził tam niejedno lato,

Spędził tam niejedną zimę,

Na wyspie pustej i bezkresnej.

Długo myślał, medytował:

Kto by obsiał to pustkowie,

Rozsypał na nim nasiona?

I wymyślił: Pellerwoinen,

Gospodarz na równinie,

Sampsa, szczupły chłopak,

On obsiałby to pustkowie,

Rozsypał na nim nasiona.

Pellerwoinen przystał na to,

Sumiennie obsiał wyspę,

Sypnął gęsto nasionami,

Obsiał bagna i niziny,

Obsiał odległe polany.

Sosnami obsiał zbocza,

Świerkami szczyty wzgórz,

Wrzosem obsiał równiny,

Krzewami pokrył kotliny.

Brzozy zasiał na mokradłach,

Olchy zasiał na bagniskach,

Czeremchy na cienistych brzegach,

Na mokrych łąkach wikliny,

W dziewiczych zakątkach jarzębiny,

Wierzby w wilgotnej ziemi,

Czeremchy na brzegu strumieni,

Jałowce na pagórkach.

Wkrótce drzewa wschodzić zaczęły,

Młode pędy wystrzeliły,

Pozieleniały czubki sosen;

Brzozy wzeszły na mokradłach,

Olchy wzeszły na bagniskach,

Czeremchy na cienistych brzegach,

Jałowce na pagórkach,

Jałowce obsypane jagodami,

Czeremchy ciężkie od owoców.

KF0415081PLC_002.pdf 56 7/04/15 10:51:37


Rasa O., 7 latAna S., 10 lat

KF0415081PLC_002.pdf 57 7/04/15 10:51:37


Erik Gustaf Geijer (1783–1847)

Szwecja

Salon i las

Pozwólcie odetchnąć choć chwilę.

Ten tłum mnie męczy i cały ten krzyk.

W sercu wciąż pytań mam tyle,

A odpowiedzi na nie nie zna nikt.

Chciałbym wśród lasu szumu

W swe myśli wsłuchany się schować.

I z dala od ludzi tłumu

Zadumany po lesie wędrować.

KF0415081PLC_002.pdf 58 7/04/15 10:51:37


Astijus P., 9 latGabrielé D., 10 lat

KF0415081PLC_002.pdf 59 7/04/15 10:51:37


Cytat z utworu

The Heart of Midlothian

(Więzienie w Edynburgu) (1818)

Walter Scott (1771–1832)

Wielka Brytania

Więzienie w Edynburgu

Ojciec Jocka o’Dumbiedykesa udzielił mu następującej rady:

„Wiesz co, Jock, gdy nie masz nic do roboty, zawsze możesz zasadzić drzewo;

ty sobie będziesz spać, a ono będzie rosło”.

KF0415081PLC_002.pdf 60 7/04/15 10:51:37


Sandra C., 9 latDaniel T., 9 lat

KF0415081PLC_002.pdf 61 7/04/15 10:51:37


Karolina D., 6 lat

KF0415081PLC_002.pdf 62 7/04/15 10:51:37


Spis rysunkówAÁgnes F., 10 lat, Węgry, str. 29Aida S., 7 lat, Litwa, str. 43Aleksas S., 9 lat, Litwa, str. 13Amanda M., 10 lat, Litwa, str. 31Ana G., kl. II, Hiszpania, str. 39Ana S., 10 lat, Hiszpania, str. 57Arianna G., 9 lat, Włochy, str. 7Astijus P., 9 lat, Litwa, str. 59

BBotond S., 9 lat, Węgry, str. 7

CCintia S., 9 lat, Węgry, str. 55

DDamian T., 7 lat, Polska, str. 4Daniel T., 9 lat, Hiszpania, str. 61Dimas S., 8 lat, Holandia, str. 37Dominika P., 9 lat, Polska, str. 33

EElena G., 8 lat, Węgry, str. 29Emilija P., 8 lat, Litwa, str. 11Eszter M., 9 lat, Węgry, str. 37Eva G., 8 lat, Litwa, str. 9

FFanni V., 8 lat, Węgry, str. 51Fina E., 9 lat, Hiszpania, str. 23Francesca M., kl. IV, Włochy, str. 21Franciska M., kl. I, Węgry, str. IV okładki

GGabrielé D., 10 lat, Litwa, str. 59Goda D., 8 lat, Litwa, str. 41Gustė R., 7 lat, Litwa, str. 15

HHanien W., 6 lat, Malta, str. 35Hernán G., 7 lat, Hiszpania, str. 3

IIacob C., 10 lat, Rumunia, str. 27Ilham T., 10 lat, Włochy, str. 19Ilona W., 7 lat, Polska, str. 33

JJakub Roszak, 7 lat, Polska, okładka i str. 1Jan Z., 9 lat, Polska, str. 47José F., 8 lat, Portugalia, str. 19Julija J., 6 lat, Litwa, str. 53

KKarolina D., 6 lat, Polska, str. 62

LLevente S., 6 lat, Węgry, str. 39Liliana N., 10 lat, Rumunia, str. 27Lóránt P., 8 lat, Węgry, str. 49

MMaciej S., kl. III, Polska, str. 25Maria M., 7 lat, Portugalia, str. 35Mariana C., 7 lat, Hiszpania, str. 11Maria S., 8 lat, Portugalia, str. 17Márta S., 7 lat, Węgry, str. 49Martina P., 8 lat, Malta, str. 41Mía I.G., 7 lat, Hiszpania/Węgry, str. 64Mila M., 6 lat, Litwa, str. 51

NNatalia F., 6 lat, Polska, str. 21Natalia K., 6 lat, Polska, str. 45Natalia V., 9 lat, Hiszpania, str. 9Natalka D., 7 lat, Polska, str. 43

RRasa O., 7 lat, Łotwa, str. 57Richardas P., 6 lat, Litwa, str. 55Rui V., 7 lat, Portugalia, str. 23Rusnė M., 7 lat, Litwa, str. 15

SSandra C., 9 lat, Hiszpania, str. 61Skaistė D., 6 lat, Litwa, str. 53

UUgnė M., 6 lat, Litwa, str. 31Ūla I., 10 lat, Litwa, str. 13

VVeronika P., 9 lat, Węgry, str. 45Viktória P., 8 lat, Słowacja, str. 17Violett B., 8 lat, Węgry, str. 25

WWiktoria J., 6 lat, Polska, str. 47

KF0415081PLC_002.pdf 63 7/04/15 10:51:37


Statystyka UE dotycząca lasów

W Unii Europejskiej lasy i inne tereny zalesione zajmują około 180 mln hektarów, co stanowi ponad

40% terenu. W ostatnich dziesięcioleciach wycinano rocznie średnio jedynie około dwóch trzecich

objętości rocznego przyrostu, zatem ilość drewna w lasach znacząco wzrosła.

Na obszarze Unii Europejskiej rośnie obecnie 5% wszystkich lasów świata i od 60 lat zasięg naszych

lasów stale rośnie. Na świecie sytuacja jest odwrotna: powierzchnia lasów zmniejsza się, co wywiera

negatywne skutki na klimat i bioróżnorodność.

Największą procentowo powierzchnię obszarów leśnych w Unii Europejskiej mają Finlandia i Szwecja,

gdzie lasy i tereny zalesione zajmują około trzech czwartych powierzchni kraju. Stosunkowo wysoki

wskaźnik obszarów leśnych na jednego mieszkańca występuje w Estonii i na Łotwie. Najrzadziej

zalesione państwa członkowskie to Malta, Holandia, Irlandia i Wielka Brytania.

Więcej informacji i danych statystycznych można znaleźć na stronie internetowej:

www.ec.europa.eu/agriculture/forest/statistics

Mía I.G., 7 lat

KF0415081PLC_002.pdf 64 7/04/15 10:51:37

http://www.ec.europa.eu/agriculture/forest/statistics

Symboliczny związek między życiem drzewa i życiem człowieka jest obecny we wszystkich kulturach Europy. Prezentowany zbiór tekstów – poezji i prozy ze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej – umożliwia nowe spojrzenie na ten związek. Uzupełnieniem tekstów są wykonane przez dzieci rysunki, które ilustrują wyjątkowy, barwny i bardzo wnikliwy sposób postrzegania lasów przez dzieci, a także ich oczekiwania wobec dorosłych.

Franciska M., kl. I


lasach -...

Documents