laporan tahunan 2002: ekonomi malaysia pada tahun · pdf filenota: angka-angka tidak...

Ekonomi Malaysiapada Tahun 2002

02-13 Tinjauan Keseluruhan13-33 Kajian Mengikut Sektor33-39 Keadaan Permintaan Dalam Negeri39-47 Harga dan Guna Tenaga47-68 Sektor Luar Negara68-69 Aliran Dana

2

TINJAUAN KESELURUHAN

Pemulihan ekonomi Malaysia bertambah pesat padatahun 2002, meskipun berada dalam persekitaranluaran yang lebih mencabar. Pertumbuhan ekonomibenar bertukar positif pada suku pertama danbertambah kukuh kepada 5.6% pada suku keempat.Bagi keseluruhan tahun, keluaran dalam negeri kasar(KDNK) benar meningkat 4.2% berbanding 0.4%pada tahun 2001.

Ekonomi Malaysia Pada Tahun 2002

Graf 1.1Ekonomi pada Tahun 2002 (pada harga malar 1987)

Permintaan barangan dan perkhidmatan (RM435.8 bilion)

Penawaran barangan dan perkhidmatan (RM435.8 bilion)

Eksport barangan 46.7%

Eksport perkhidmatan7.4%

Penggunaan swasta 23.3%

Penggunaan awam7.4%

Pelaburan awam8.9%

Pelaburan swasta6.3%

Perlombongan3.8%

Pertanian4.2%

Perkilangan15.2%

Import barangan40.8%

Import perkhidmatan8.9%

Pembinaan1.7%

Perkhidmatan25.4%

Perdagangan, dll. 26.2%

Kewangan, dll. 24.4%

Perkhidmatan Kerajaan 12.9%

Pengangkutan, dll. 15.2%

Utiliti 7.6%Lain-lain 13.7%

Prestasi ekonomi Malaysia bertambah kukuh untuk berkembangsebanyak 4.2% pada tahun 2002. Pertumbuhan adalahmenyeluruh, didorong oleh permintaan dalam negeri yang kukuhdan diperteguhkan oleh prestasi eksport yang lebih baik.

Pertumbuhan ekonomi menyeluruh, didorong olehpermintaan dalam negeri yang kukuh dandiperteguhkan oleh prestasi eksport yang lebih baik.Walaupun perbelanjaan sektor awam memberisokongan yang kukuh kepada aktiviti ekonomi,pertumbuhan telah diperteguhkan oleh kekukuhanperbelanjaan pengguna dan permintaan luar negeriyang mapan. Kadar faedah yang rendah, aksesyang lebih mudah kepada pembiayaan danpengukuhan harga komoditi utama memberi


3

Ini disebabkan beberapa industri seperti elektronik,barangan kimia serta alat kelengkapan pengangkutanmula beroperasi pada tahap penggunaan kapasitiyang tinggi berikutan permintaan luar negeri yanglebih kukuh. Pelaburan baru dalam bentukperkhidmatan nilai ditambah yang lebih tinggi sepertitelekomunikasi dan teknologi maklumatmengukuhkan lagi perkembangan ini. Malaysia turutmendapat manfaat daripada beberapa peralihanaliran pelaburan asing, khususnya melalui aktivitipenggunaan khidmat pihak ketiga serta perubahanoperasi reka bentuk dan pembangunan produk olehbeberapa syarikat asing dalam industri elektronik.Prospek pelaburan yang memberangsangkan turutdinikmati oleh syarikat tempatan, terutamanyasyarikat yang lebih kecil, seperti yang dicerminkanoleh perkembangan pinjaman yang diberi oleh sistemperbankan.

Permintaan luar negeri pulih pada tahun 2002 danmemberi sumbangan yang penting kepada

Nilai KDNK benar (skala kanan)

% pertumbuhan RM bilion

Graf 1.2KDNK Benar

Pertumbuhan KDNK benar (skala kiri)

-10

-5

0

5

10

-250

-125

0

125

250

1998 1999 2000 2001 2002

Graf 1.3Pertumbuhan KNK dan Pendapatan per Kapita

% pertumbuhan RM (’000)

Pendapatan per kapita (skala kanan)

KNK semasa (skala kiri)

KNK benar (skala kiri)

-10

-5

0

5

10

15

20

1998 1999 2000 2001 2002

-10

-5

0

5

10

15

20

% pertumbuhan tahunan

Graf 1.4KDNK Benar dan Permintaan Agregat DalamNegeri

KDNK Permintaan agregat dalam negeri

-30-25-20-15-10-5

05

10

1520

1998 1999 2000 2001 2002

Graf 1.5Sumbangan Kepada Pertumbuhan KDNK Benar:Permintaan Dalam Negeri dan Eksport Bersih

-30

-20

-10

0

10

20

30

1998 1999 2000 2001 2002

Mata peratusan

-15

-10

-5

0

5

10

15

% pertumbuhan

Permintaan dalam negeri (skala kiri) Eksport bersih (skala kiri) Pertumbuhan KDNK benar (skala kanan)

rangsangan yang ketara kepada perbelanjaan sektorswasta untuk meningkat.

Mencerminkan dasar pengembangan fiskal yangberterusan, penggunaan awam benar meningkatdengan ketara sebanyak 13.8%, manakala pelaburanawam berkembang sebanyak 4.6%. Dari segi agregat,perbelanjaan keseluruhan sektor awam menyumbang2.7 mata peratusan kepada jumlah pertumbuhanKDNK. Perbelanjaan fiskal yang lebih tinggi,penurunan cukai pendapatan, kadar faedah yangrendah dan prospek pekerjaan serta pendapatan yanglebih baik memulihkan perbelanjaan dengan sektorswasta menyumbang 1.2 mata peratusan kepadapertumbuhan KDNK. Penggunaan swasta benarmeningkat pada kadar yang memberangsangkansebanyak 4.2% manakala kemerosotan pelaburanswasta yang lebih sederhana mengurangkan kesanpenguncupan ke atas pertumbuhan. Malahan,pembentukan modal swasta pulih untuk meningkatdengan sederhana pada separuh kedua tahun 2002.

4

Jadual 1.1: Malaysia – Penunjuk Ekonomi Utama

2000 2001 2002a 2003r

Bilangan (juta orang) 23.5 24.0 24.5 25.0Tenaga pekerja (juta orang) 9.6 9.9 10.2 10.5Guna tenaga (juta orang) 9.3 9.5 9.8 10.2Pengangguran (% daripada tenaga pekerja) 3.1 3.6 3.5 3.4KDNK per kapita (RM) 13,333 12,867 13,716 14,098

(US$) 3,509 3,386 3,610 3,710

KELUARAN NEGARA (% perubahan)

KDNK benar 8.3 0.4 4.2 4.5(RM bilion) 209.5 210.5 219.3 229.2

Pertanian, perhutanan dan perikanan 2.0 1.8 0.3 1.5Perlombongan dan kuari 1.9 1.6 4.5 4.5Perkilangan 19.1 -6.2 4.1 5.0Pembinaan 1.0 2.3 2.3 1.9Perkhidmatan 5.7 5.7 4.5 4.4

KNK nominal 11.9 -1.4 8.9 5.0(RM bilion) 313.2 309.0 336.4 353.1

KNK benar 6.0 1.2 4.8 3.7(RM bilion) 190.5 192.8 202.1 209.6

Permintaan agregat dalam negeri benar1 15.4 2.8 4.3 5.9

Perbelanjaan swasta1 17.1 -3.0 2.0 7.1Penggunaan 12.5 2.8 4.2 6.9Pelaburan 32.6 -19.9 -6.1 8.1

Perbelanjaan awam1 11.8 15.9 8.6 3.6Penggunaan 3.0 17.6 13.8 3.1Pelaburan 19.4 14.5 4.6 4.1

Tabungan negara kasar (% daripada KNK) 39.9 34.8 34.4 33.5

IMBANGAN PEMBAYARAN (RM bilion)

Barangan 79.1 69.9 68.9 72.5Ekport (f.o.b.) 374.0 334.3 354.9 378.5Import (f.o.b.) 294.9 264.5 285.9 306.0

Imbangan perkhidmatan -10.7 -8.4 -6.0 -6.2(% daripada KNK) -3.4 -2.7 -1.8 -1.7

Pendapatan -28.9 -25.6 -25.2 -29.0(% daripada KNK) -9.2 -8.3 -7.5 -8.2

Pindahan semasa -7.3 -8.2 -10.4 -9.5Imbangan akaun semasa 32.3 27.7 27.4 27.9

(% daripada KNK) 10.3 9.0 8.1 7.9Rizab Bank Negara Malaysia, bersih2 113.5 117.2 131.4 -

(sebagai bilangan bulan import tertangguh) 4.5 5.1 5.4 -

HARGA (% perubahan)

IHPG (2000=100) 1.6 1.4 1.8 1.5IHPK (1989=100) 3.1 -5.0 4.4 -

Upah benar bagi setiap pekerja di sektor perkilangan 5.0 1.7 2.9 -

Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan penggenapan.

1 Tidak termasuk stok2 Semua harta dan tanggungan dalam mata wang asing dinilai semula kepada ringgit mengikut kadar pertukaran pada tarikh kunci kira-kira dan keuntungan/kerugian

penilaian tersebut telah diambilkira dalam akaun Bank.

a Awalan

r Ramalan


5

Jadual 1.2: Malaysia – Penunjuk Kewangan dan Monetari

2000 2001 2002aKEWANGAN KERAJAAN PERSEKUTUAN (RM bilion)Hasil 61.9 79.6 83.5Perbelanjaan mengurus 56.5 63.7 68.7Perbelanjaan pembangunan bersih 25.0 34.2 35.1Imbangan keseluruhan -19.7 -18.4 -20.3Imbangan keseluruhan (% daripada KDNK) -5.8 -5.5 -5.6Jumlah pembelanjaan pembangunan bersih sektor awam 50.4 59.7 68.7Imbangan keseluruhan sektor awam (% daripada KDNK) 0.7 -0.3 -2.8

HUTANG LUAR NEGARAJumlah hutang (RM bilion) 160.9 173.8 185.3

Hutang jangka sederhana dan panjang 143.4 149.6 153.8Hutang jangka pendek 17.5 24.2 31.6

Nisbah khidmat bayaran hutang (% daripada eksport barangan & perkhidmatan)

Jumlah hutang 5.4 6.1 6.0Hutang jangka sederhana dan panjang 5.1 5.9 5.9

Perubahan 2000 Perubahan 2001 Perubahan 2002RM bilion % RM bilion % RM bilion %

WANG DAN PERBANKANBekalan wang M1 4.8 6.5 2.5 3.2 8.3 10.3

M2 17.6 5.2 7.8 2.2 21.0 5.8M3 21.9 5.0 13.0 2.9 31.6 6.7

Deposit sistem perbankan 14.6 3.2 8.6 1.8 25.5 5.3Pinjaman sistem perbankan 23.6 5.5 16.5 3.6 20.1 4.3Perkilangan 2.2 3.3 0.1 0.2 -1.3 -1.9Sektor harta benda 8.6 5.6 12.3 7.6 11.0 6.3Perkhidmatan kewangan, insurans dan perniagaan 0.4 1.3 0.7 2.1 -2.5 -7.1

Nisbah pinjaman-deposit (pada akhir tahun) 84.3% 85.9% 84.9%

2000 2001 2002% % %

Kadar faedah (purata pada akhir tahun) 3.25 3.27 3.13Antara bank 3 bulan

Bank perdaganganDeposit tetap 3-bulan 3.48 3.21 3.20

12-bulan 4.24 4.00 4.00Deposit tabungan 2.72 2.28 2.12Kadar berian pinjaman asas (BLR) 6.78 6.39 6.39

Syarikat kewanganDeposit tetap 3-bulan 3.52 3.22 3.20

12-bulan 4.27 4.01 4.00Deposit tabungan 3.44 2.94 2.65Kadar berian pinjaman asas (BLR) 7.95 7.45 7.45

Bil Perbendaharaan (3 bulan) 2.98 2.73 2.82Sekuriti Kerajaan (1 tahun) 3.36 2.93 2.94Sekuriti Kerajaan (5 tahun) 4.80 3.18 3.15

2000 2001 2002% % %

Perkembangan ringgit (pada akhir tahun)

Perubahan berbanding komposit 3.2 3.5 -3.4Perubahan berbanding SDR 5.2 3.8 -7.3Perubahan berbanding AS$1 0.0 0.0 0.0

1 Ringgit telah ditetapkan pada kadar RM3.80=US$1 pada 2 September 1998

a Awalan

6

pertumbuhan keseluruhan. Eksport barangan danperkhidmatan bukan faktor benar pulih untukmeningkat sebanyak 3.6% setelah merosot sebanyak7.5% pada tahun 2001. Rangsangan utama bagiprestasi eksport yang lebih kukuh pada tahun 2002berpunca daripada sektor perkilangan danpelancongan. Pada masa yang sama, pemulihanharga beberapa komoditi utama membantumeningkatkan pendapatan di kawasan luar bandardengan ketara, dan seterusnya mengukuhkanperbelanjaan penggunaan hasil daripada kesanpengganda yang tinggi.

Tekanan inflasi kekal rendah pada tahun 2002.Walaupun indeks harga pengguna (IHP) meningkatpada kadar yang lebih pesat sebanyak 1.8% padatahun 2002, inflasi berasaskan permintaan atau terashanya meningkat dengan sederhana sebanyak 0.4%.Peningkatan dalam harga pengguna keseluruhanadalah disebabkan oleh pelarasan harga sekali sahajabagi bahan api dan telekomunikasi. Oleh itu, ia tidakmenandakan tekanan inflasi sebenar. Kadar inflasiyang rendah juga selari dengan jurang keluaran yangketara, dianggarkan 5.1% daripada paras keluaranpotensi (maklumat terperinci mengenai anggarankeluaran potensi dijelaskan dalam rencana).Walaupun jurang tersebut telah mengecil hasildaripada kadar pemulihan yang semakin pesat,masih terdapat kapasiti berlebihan yang ketara dalambeberapa sektor yang menyekat tekanan permintaandan seterusnya, tekanan harga.

Sejajar dengan keadaan permintaan dalam dan luarnegeri yang kukuh, kesemua sektor ekonomi telahberkembang, dengan penggerak utamapertumbuhan adalah daripada sektor perkhidmatandan perkilangan. Sektor perkhidmatan mendapatfaedah daripada pemulihan dalam permintaan dalamnegeri, pengembangan dalam aktiviti berkaitanperdagangan dan pertumbuhan ketibaan pelancongyang ketara. Pada tahun 2002, jumlah ketibaanpelancong meningkat 4% kepada 13.3 juta orangberbanding dengan 12.8 juta orang pada tahun2001. Kesannya, aliran masuk bersih yang lebihtinggi untuk perjalanan dan pendidikan membantumengurangkan defisit perkhidmatan dalamimbangan pembayaran. Prestasi sektor pelanconganyang memberangsangkan ini mencerminkankejayaan usaha promosi yang berterusan untukmempelbagaikan pasaran baru, terutamanya darinegara Timur Tengah dan negara serantau.

Nilai ditambah di sektor perkilangan meningkat4.1%, disebabkan terutamanya oleh permintaan luar

negeri yang lebih kukuh, khususnya bagi elektronik.Permintaan eksport daripada pasaran tradisionalkekal penting tetapi Malaysia kian menikmati kesandaripada pertumbuhan perdagangan serantau.Eksport Malaysia ke negara serantau (tidak termasukJepun) meningkat daripada RM43.2 bilion padatahun 1992 kepada RM156.3 bilion pada tahun2002, iaitu pertumbuhan purata tahunan sebanyak14.2% disepanjang tempoh tersebut. Khususnya,eksport Malaysia ke negara Republik Rakyat Chinameningkat dengan pesat pada kadar purata tahunansebanyak 28.1%. Kesannya, bahagian perdaganganMalaysia dengan negara serantau meningkatdaripada 41.7% pada tahun 1992 kepada 44.1%pada tahun 2002. Pertumbuhan ini merupakan arahaliran yang positif bukan sahaja kerana iameningkatkan pendapatan eksport tetapi jugaberjaya mengurangkan pergantungan kepadapasaran tradisional, sekaligus meningkatkan dayatahan ekonomi Malaysia.

Pertumbuhan di sektor pembinaan mapan pada kadar2.3% pada tahun 2002, disokong oleh peningkatansubsektor kejuruteraan awam hasil perbelanjaanKerajaan yang berterusan ke atas projek awam.Namun, penghantaran balik pekerja asing tanpa izintelah meninggalkan kesan yang sementara kepadasektor tersebut. Sektor pertanian mencatatpertumbuhan yang lebih perlahan sebanyak 0.3%pada tahun 2002 kerana pengeluaran minyak sawitmentah merosot disebabkan oleh hasil yang lebihrendah dan kesan aktiviti penanaman semula yanglebih tinggi. Sebaliknya, pengeluaran komoditi utamayang lain adalah lebih tinggi didorong olehpeningkatan harga. Nilai ditambah di sektorperlombongan meningkat 4.5% disebabkan olehpeningkatan pengeluaran daripada medan minyakdan gas yang baru, peningkatan dalam permintaandan harga yang lebih baik.

Secara keseluruhannya, arah aliran pasaran buruhmencerminkan keadaan ekonomi yang meningkat.Ketika pemulihan ekonomi semakin pesat, kadarpengangguran jatuh kepada 3.5% pada akhir tahun2002. Penurunan kadar pengangguran disebabkanoleh pengurangan yang ketara dalam pemberhentianpekerja serta permintaan tenaga buruh yang lebihtinggi. Walau bagaimanapun, memandangkankapasiti lebihan masih mempengaruhi beberapasektor terpilih, peningkatan aktiviti ekonomi tidakmemberi tekanan ke atas upah. Penunjuk terkinimenunjukkan bahawa kenaikan kadar upahmenyederhana, manakala produktiviti meningkatpada tahun 2002.


7

Kedudukan luar negeri kekal kukuh denganpeningkatan eksport pada tahun 2002. Imbanganpembayaran keseluruhan meningkat dengan ketarauntuk mencatat lebihan yang lebih besar disebabkanoleh hasil lebihan akaun semasa yang mapan (8.1%daripada keluaran negara kasar (KNK)), aliran masukmodal jangka panjang yang lebih besar dan alirankeluar modal jangka pendek swasta bersih yang lebihrendah. Pada tahun 2002, aliran pelaburan langsungasing ke Malaysia (FDI) meningkat dengan ketaraterutamanya dalam bentuk pendapatan yang tidakdiagih berikutan prestasi eksport syarikat multinasionalyang lebih baik dalam industri elektronik. Terdapatjuga beberapa pelaburan ekuiti baru yang disalurkanterutamanya ke dalam sektor perkhidmatan, minyakdan gas dan perkilangan. Peralihan dalam corakpelaburan langsung asing ke sektor perkhidmatanterus dapat dilihat pada tahun 2002. Pelaburan barutersebut disalur ke dalam pelbagai jenis aktiviti sepertiindustri runcit, perkhidmatan kewangan, aktivitilatihan, telekomunikasi dan pembangunan perisiankomputer. Ciri utama yang membezakan pelaburanbaru ini, walaupun ia bernilai kecil, ia dapatmeningkatkan produktiviti dan daya saing, seterusnyamenjana nilai ditambah serta pertumbuhan ekonomiyang lebih tinggi. Pelaburan luar negeri oleh syarikatMalaysia turut meningkat, diterajui oleh beberapasyarikat besar di sektor minyak dan gas, perkilanganserta utiliti. Satu perkembangan baru adalahpelaburan luar negeri tersebut kini melibatkan projekutiliti dan perladangan yang lebih besar berbandingdengan tahun-tahun sebelumnya, yang mana iatertumpu kepada syarikat induk dan perdagangan.

Mencerminkan prestasi ekonomi yang lebih kukuh,rizab antarabangsa bersih Bank Negara Malaysiameningkat RM14.2 bilion (AS$3.7 bilion) kepadaRM131.4 bilion (AS$34.6 bilion) pada tahun 2002.Pada 14 Mac 2003, jumlah rizab meningkat lagikepada RM131.7 bilion (AS$34.7 bilion), cukup untukmembiayai 5.3 bulan import tertangguh dan 4.4 kaliganda hutang luar negara jangka pendek. Jumlahhutang luar negara kekal stabil pada 55.1% daripadaKNK pada akhir tahun 2002 manakala nisbah khidmathutang kekal rendah pada 6%. Profil hutang negarakekal memuaskan dengan hutang jangka pendekhanya mencakup 17% daripada jumlah hutang.Sektor swasta mencakup sebahagian besar hutang,manakala pinjaman Kerajaan Persekutuan hanyaberjumlah 19.6% daripada keseluruhan hutang.

Dasar monetari dan fiskal yang akomodatif sertapertumbuhan ekonomi yang lebih kukuhmengakibatkan permintaan pinjaman oleh sektor

swasta meningkat. Permohonan pinjaman pulihuntuk meningkat 14.1% berikutan permintaandana yang lebih kukuh oleh sektor korporat dan isirumah. Sektor kewangan bertindak balas kepadapermintaan dengan meningkatkan aktivitipembiayaan. Dana yang diperoleh daripada sistemperbankan dan pasaran modal meningkat RM40.8bilion atau 9.9%. Pinjaman bank telah meningkatdengan ketara sebanyak 10.3%. Satuperkembangan penting adalah peningkatan dalampinjaman kepada peminjam kecil. Pinjaman yangberjumlah kurang daripada RM500,000 kinimencakup sebahagian besar jumlah pinjaman(53%).

Namun demikian, peningkatan dalam pinjaman tidakmenimbulkan risiko yang keterlaluan dalam sistemperbankan. Walaupun pertumbuhan pinjaman lebihpesat, sistem perbankan telah menunjukkan dayatahan apabila permodalan meningkat dan jumlahhutang tidak berbayar (NPL) berkurangan. Nisbahmodal berwajaran risiko (RWCR) kekal pada tahap12.8%, jauh lebih tinggi daripada tahap minima 8%,manakala NPL terus turun sejak bulan Mei 2002.Pada akhir tahun 2002, nisbah NPL bersih pada asas6 bulan turun kepada 7.4% (10.1% mengikutklasifikasi 3 bulan) berbanding 8.1% pada akhirtahun 2001 (11.4% mengikut klasifikasi 3 bulan).

Penyelesaian hutang korporat besar yang berjaya dancepat telah menyumbang kepada penurunan NPLdalam sistem perbankan. Setelah menyelesaikankesemua 48 kes yang dibawa kepadanya,Jawatankuasa Penstrukturan Semula HutangKorporat (CDRC) secara rasmi telah memberhentikanoperasi pada 15 Ogos 2002. Penutupan tersebutmerupakan satu tanda kejayaan utama dalam usahaKerajaan untuk menstruktur semula sektorperbankan dan korporat.

Dengan jumlah NPL berada pada tahap yangterkawal, Danaharta, iaitu syarikat pengurusan asetyang ditubuhkan pada tahun 1998 untuk membeliNPL daripada institusi kewangan, dapatmenguruskan NPL berjumlah RM47.7 bilion dalamportfolionya dan dijangka akan menghentikanoperasi pada tahun 2005. Syarikat tersebut mencapaikadar pemulihan jangkaan purata sebanyak 57%dan telah menerima pembayaran sebanyak RM18.9bilion daripada jumlah RM30 bilion yang dijangkadapat dipulihkan. Secara keseluruhan, kospenstrukturan semula sektor kewangan berikutankrisis kewangan Asia berjumlah kurang 5% daripadaKDNK.

8

Potensi Pengeluaran Ekonomi Malaysia

Potensi pengeluaran ialah pengeluaran yang diperoleh daripada penggunaan penuh modal yang sediaada dan potensi guna tenaga, iaitu tenaga buruh yang konsisten dengan kadar pengganguran“semulajadi” atau “jangka panjang”. Dengan itu, potensi pengeluaran didefinisikan sebagai tahappengeluaran dalam ekonomi yang tidak mengalami sebarang tekanan inflasi dan ketidakseimbanganluaran. Jurang keluaran ialah perbezaan di antara keluaran benar dan potensi. Perbezaan ini, ataupundikenali sebagai jurang, dikira sebagai peratusan daripada keluaran potensi. Apabila keluaran benarlebih rendah daripada potensinya, jurang keluaran akan menjadi negatif dan keluaran boleh meningkatmengikut asasnya tanpa menyebabkan tekanan inflasi ke atas ekonomi.

Ketika pertumbuhan ekonomi yang tinggi pada awal tahun 1990an, keluaran benar adalah selarasdengan potensi keluaran, seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 1.3 dan Graf 1.6. Penguncupanketara yang dialami selepas Krisis Asia telah menyebabkan jurang keluaran lebih melebar pada tahun1998, tetapi dengan pemulihan ekonomi, jurang keluaran menjadi lebih kecil. Pada tahun 2001, jurangkeluaran melebar kepada 6.2% akibat pertumbuhan keluaran benar yang rendah. Walaubagaimanapun, peningkatan aktiviti ekonomi yang lebih pesat berbanding dengan pertumbuhanpotensi keluaran pada tahun 2002, telah menyebabkan jurang keluaran menjadi lebih kecil. Anggaranpotensi pengeluaran Bank Negara Malaysia yang terbaru menunjukkan bahawa jurang pengeluaranmengecil kepada 5.1% daripada KDNK potensi pada tahun 2002 (2001: 6.2%) disebabkanpeningkatan KDNK sebenar yang lebih pesat (4.2%) daripada KDNK potensi (3%).

Jadual 1.3KDNK Benar dan Keluaran Potensi

KDNK KeluaranPelaburan Buruh

Jurangbenar potensi keluaran

Tempoh(Pertumbuhan tahunan dalam %)

(% drpdkeluaranpotensi)

1992-1997 9.2 8.1 14.1 3.9 -1.9

1998 -7.4 3.2 -43.0 -2.1 -11.3

1999 6.1 1.3 -6.5 3.7 -7.1

2000 8.3 4.1 25.7 4.3 -3.3

2001 0.4 3.5 -2.8 3.3 -6.2

2002 4.2 3.0 0.2 3.1 -5.1

Peningkatan kadar pertumbuhan potensi pengeluaran yang sederhana adalah disebabkan olehpeningkatan pelaburan yang perlahan (0.2%) apabila pelabur masih berwaspada disebabkanketidaktentuan dunia pada tahun 2002 dan lebihan kapasiti yang dialami oleh sesetengah sektordalam ekonomi.

Anggaran keanjalan jangka pendek untuk modal adalah lebih tinggi sedikit daripada keanjalan jangkapendek untuk buruh, yang menandakan bahawa perubahan dalam modal mempunyai kesan yanglebih besar ke atas pengeluaran dan pulangan ke atas modal bertambah baik, walaupun dalam jangkapendek. Firma-firma telahpun berjaya meningkatkan keluaran tanpa meningkatkan modal pelaburandengan ketara. Ini mungkin mencerminkan bahawa modal pelaburan yang disalurkan kepadapeningkatan keupayaan teknologi sesebuah firma mempunyai kesan yang serta-merta ke ataskeluaran.


9

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

RM bilion% drp keluaran

potensi

Keluaran potensi

Keluaran sebenar(KDNK)

Jurang keluaran

Graf 1.6Keluaran Benar dan Potensi

Keanjalan jangka panjang modal yang dianggarkan sebanyak 0.49 adalah lebih tinggi sedikit daripadakeanjalan jangka pendek. Ini adalah sejajar dengan keputusan kajian yang lepas. Pulangan untukmodal yang lebih tinggi menandakan penggunaan modal yang lebih efisien. Koefisienan ini diukursebagai nisbah keluaran kepada modal yang meningkat pada kadar yang lebih pesat berbandingdengan nisbah keluaran kepada bilangan pekerja. Pelaburan infrastruktur lepas yang mempunyaitempoh gestasi yang panjang, mula menunjukkan pulangan yang positif apabila kapasiti produktifekonomi dipertingkatkan dan masalah kesendatan diatasi. Dalam jangka panjang, denganpelaksanaan Pelan Induk Ekonomi Berasaskan Pengetahuan, pertumbuhan potensi pengeluaranakan terus meningkat.

Pengurusan MakroekonomiPada tahun 2002, dasar makroekonomi tertumpukepada usaha untuk menangani ketidakpastian yangsemakin meningkat yang berpunca daripadapersekitaran luaran dan memperkukuhkan asasekonomi jangka panjang. Kerajaan memainkanperanan utama dalam memperkukuhkan

membantu pemulihan dalam aktiviti pelaburansyarikat. Suasana tersebut dapat disediakan denganmengurangkan cukai-cukai terpilih untukmenggalakkan perbelanjaan penggunaan,melaksanakan dasar untuk mengukuhkan prospekpekerjaan, mengamalkan dasar monetari yangmengembang dan melaksanakan langkah-langkahuntuk memperbaiki akses untuk mendapatkan

Pertumbuhan yang lebih kukuh mengakibatkan permintaanpinjaman yang lebih tinggi. Pinjaman yang diberi meningkat, NPLberkurangan dan RWCR masih tinggi. Penstrukturan semula sektorkewangan hampir selesai dengan kos keseluruhan penstrukturansemula sistem perbankan berjumlah kurang 5% daripada KDNK.

pertumbuhan dengan memberi sokongan yangsewajarnya kepada permintaan swasta dan luaran.Sokongan tersebut secara amnya disalur dalam duabentuk: perbelanjaan langsung, yang mempunyaikesan yang serta-merta dan ketara ke ataspenggunaan swasta; dan yang kedua, penyediaansuasana yang menggalakkan yang dapatmengukuhkan keyakinan pengguna dan dapat

pembiayaan. Memandangkan prospek ekonomiantarabangsa menjadi semakin tidak menentu padatahun 2002, dasar ekonomi disasarkan ke arahmemastikan pertumbuhan yang seimbang danmempelbagaikan asas ekonomi untuk mengukuhkanteras ekonomi negara. Peralihan strategi untukmenyokong pertumbuhan yang diterajui oleh sektorswasta dijangka dapat memperkukuhkan asas

10

Dasar makroekonomi tertumpu kepada memperkukuhkan asasekonomi jangka panjang sambil menyokong aktiviti sektorswasta.

pinjaman sebanyak RM3 bilion sehingga akhir tahun2002. Permintaan untuk pinjaman daripada duatabung tersebut iaitu NEF2 dan FSMIs2, adalah nyatamemberangsangkan. Menjelang akhir bulan Ogos,pinjaman yang diluluskan di bawah NEF2 dan FSMIs2masing-masing adalah sebanyak 194% dan 196%daripada jumlah yang diperuntukkan. Oleh itu,peruntukan kepada kedua-dua tabung tersebutmasing-masing telah dinaikkan sebanyak RM250 jutapada bulan Oktober, seterusnya meningkatkan jumlahketujuh-tujuh tabung tersebut kepada RM4.35 bilion.

Selain daripada pembiayaan secara langsung melaluitabung khas di bawah naungan pihak Bank, beberapalangkah telah diambil untuk memastikan bank-banklebih memberi perhatian ke atas pinjaman kepadaPKS. Semua institusi kewangan juga dikehendaki lebihtelus dan cepat bertindak balas terhadap keperluanPKS dengan menubuhkan unit khas PKS bagimenguruskan keperluan kewangan khusus mereka.

Untuk meningkatkan sumbangan PKS kepadaekonomi dan membantu perkembangan jangkapanjang sektor ini, pihak Bank mencadangkan satu“Rangka Kerja Komprehensif bagi PembangunanPKS”. Sebuah Jawatankuasa Pemandu yangdipengerusikan oleh Gabenor Bank Negara Malaysiadan dianggotai oleh Ketua-ketua SetiausahaKementerian dan ketua-ketua agensi yang terlibat

ekonomi tersebut sambil memastikan pihak Kerajaanmempunyai fleksibiliti untuk melaksanakan dasarfiskal dan makroekonomi.

Dasar monetari pada tahun 2002 kekalmengembang bagi menyokong pertumbuhanekonomi. Bank Pusat telah bertindak awal denganmenurunkan kadar faedah sebagai langkah awalanberikutan peristiwa 11 September pada tahun 2001.Memandangkan kesan daripada langkah-langkahtersebut mengambil masa, kesan sebenar penurunankadar faedah dijangka hanya akan dapat dirasai padaseparuh pertama tahun 2002. Seperti yang dijangka,aktiviti ekonomi pulih dan mencatat pertumbuhanpositif pada suku pertama dan terus kukuhsepanjang tahun. Walaupun momentum pemulihanekonomi bertambah kukuh, pihak Bank juga sedarbahawa jurang pengeluaran masih luas dan inflasimerupakan sesuatu yang tidak perlu dibimbangkan.Oleh yang demikian, kesimpulan telah dibuatbahawa kadar faedah berada pada tahap yangberpatutan dan kadar dasar telah dikekalkansepanjang tahun 2002. Namun demikian, saingan dikalangan bank serta keadaan mudah tunai yangmencukupi menyebabkan kadar pemberian pinjamanpurata turun pada tahun 2002. Walaupun pemulihanekonomi semakin kukuh, peningkatan pembiayaanyang diberi oleh bank dan pasaran modal tidakmenimbulkan tekanan inflasi.

Walaupun dasar monetari dijangka dapat menyokongpertumbuhan, namun bagi sebilangan sektor ekonomiterpilih, ternyata bahawa isu utama bukanlah kospembiayaan tetapi akses kepada dana. Oleh yangdemikian, beberapa inisiatif dasar telah diperkenalkanoleh pihak Bank untuk memastikan bahawa terdapatakses kepada dana yang secukupnya bagi semuapeminjam. Khususnya, langkah-langkah diambil untukmemastikan bahawa perusahaan kecil dan sederhana(PKS) mempunyai akses kepada dana pada kos yangberpatutan. Pada tahun 2002, tabung khas yangditubuhkan oleh Kerajaan dan diurus oleh pihak Banktelah meningkatkan pengeluaran dana. Kesemuatujuh tabung yang diurus oleh pihak Bank, iaituKemudahan Pembiayaan Perkapalan, Tabung untukMakanan, Tabung Pemulihan Industri Kecil danSederhana, Tabung Projek Usahawan Bumiputera,Tabung Industri Kecil dan Sederhana 2 (FSMIs2),Tabung Pemulihan dan Pembangunan Usahawan, danTabung Usahawan Baru 2 (NEF2), telah mengeluarkan

dalam pembangunan PKS, telah ditubuhkan padabulan Oktober 2002 untuk menjayakan projek ini.

Rejim kadar pertukaran tetap masih merupakansebahagian penting pengurusan makroekonomi.Kadar pertukaran tetap memberi kestabilan dandengan itu, membantu perdagangan dan pelaburan.Kadar pertukaran tetap tersebut disokong oleh asasekonomi yang kukuh. Kadar inflasi kekal rendah danstabil, akaun semasa terus mencatat lebihan, aliranmodal jangka panjang terus mapan dan rizab terusmeningkat. Sektor perbankan juga mempunyai modalyang mencukupi yang memberi sektor kewanganperlindungan untuk menyerap kejutan luaran. Olehitu, kadar pertukaran tetap merupakan tunggakkestabilan dan kekal selaras dengan asas ekonomi.

Bajet tahun 2002 dibentangkan ketika jangkaanpertumbuhan ekonomi yang sederhana dan risikoutama yang dijangka adalah perbelanjaan pengguna


11

mudah tunai yang mencukupi dalam sistemkewangan dalam negeri juga membolehkansebahagian besar defisit fiskal dibiayai melalui sumberdalam negeri. Keadaan pasaran luaran yangmenggalakkan, terutamanya suasana kadar faedahyang rendah serta permintaan yang tinggi untukhutang berdaulat negara-negara membangun dipasaran modal antarabangsa, telah membolehkanKerajaan untuk mengambil kesempatan sepenuhnyauntuk memperoleh dana dari sumber luar negara.Terbitan hutang luar negara Kerajaan bukan sahajabertujuan untuk menandakan kehadiran Malaysiatetapi juga adalah untuk mewujudkan tanda aras bagisyarikat Malaysia yang ingin mendapat pinjamandaripada pasaran kewangan antarabangsa. Padabulan Mac 2002, Kerajaan telah membuka semulaterbitan Bon Global Dolar Amerika Malaysia yangmatang pada tahun 2011 dan memperoleh AS$750juta pada kadar faedah 6.8%, iaitu 90 mata asas lebihrendah daripada terbitan pertama. Pada bulan Jun,Kerajaan telah menerbitkan Sijil Amanah Islam Globalyang pertama untuk mendorong pembangunanpasaran kewangan Islam antarabangsa. Penerbitaninstrumen hutang berasaskan prinsip Islam merupakansatu langkah yang penting dalam perkembanganglobal sistem kewangan Islam.

Selain daripada melaksanakan dasar fiskal untukmenyokong aktiviti ekonomi, langkah-langkahbukan fiskal juga digubal untuk melengkapi inisiatifsektor swasta dan mengukuhkan keyakinan.Tumpuan dasar tersebut adalah untuk memastikanbahawa prospek pekerjaan dan pendapatan kekalkukuh. Sehubungan dengan itu, beberapa langkahkonkrit telah diambil untuk memadankan pencarikerja dengan jawatan kosong serta meningkatkanmobiliti pekerja. Pameran kerjaya di seluruh negaradan program latihan semula telah diadakansepanjang tahun 2002. Satu perkembangan yangpenting pada tahun 2002 ialah bermulanya operasiProjek Bursa Buruh Elektronik (ELX) pada bulan Mei2002. ELX bertujuan untuk memadankan secaraberkesan pencari kerja dengan jawatan kosongyang tersebar di kawasan yang lebih luas. Padaakhir tahun 2002, seramai 11,000 orang pencarikerja telah mendaftar dengan ELX manakala 720majikan telah mengiklankan 2,040 jawatan kosong.

Walaupun usaha mengukuhkan sumber pertumbuhandalam negeri adalah kritikal untuk memperluaskanasas ekonomi dan meningkatkan daya tahan,pelaburan langsung asing akan terus memainkanperanan yang penting. Pelaburan langsung asingbukan sahaja menyumbang secara langsung kepada

tidak akan dapat dikekalkan jika keadaan pasaranpekerja menjadi lebih buruk. Oleh itu, tumpuan utamadasar fiskal pada tahun 2002 adalah untukmeningkatkan kapasiti produktif jangka panjang danmengukuhkan pertumbuhan ekonomi denganmenyokong aktiviti sektor swasta. Oleh yangdemikian, Kerajaan telah melaksanakan Bajet yangmengembang secara sederhana untuk mengekalkanmomentum pertumbuhan.

Dasar fiskal kitar balas dapat dilihat dalamperbelanjaan yang lebih tinggi, terutamanya dalampendidikan dan infrastruktur, serta langkah-langkahcukai untuk menggalakkan penggunaan swasta. Padamasa yang sama, kadar cukai pendapatanpersendirian telah diturunkan sebanyak 1-2 mataperatusan manakala pendapatan boleh cukai yangtertakluk kepada kadar cukai yang tertinggi telahdinaikkan daripada RM150,000 kepada RM250,000.Tambahan lagi, insentif untuk menggalakkan aktivitipelaburan swasta juga diumumkan dalam Bajet tahun2002. Tempoh elaun pelaburan semula dilanjutkandan insentif telah disediakan untuk menggalakkanpenggunaan teknologi maklumat dan komunikasiserta untuk menggalakkan pelancongan dan eksport.Selain daripada itu, pengecualian cukai telah diberikepada syarikat dalam industri mesin dan alatkelengkapan, pengeluaran makanan, getah, kelapasawit dan papan untuk memperluaskan asas ekonomidan memperkukuhkan daya tahan.

Meskipun terdapat keperluan untuk mengekalkandasar fiskal yang mengembang, Kerajaan dijangkaakan mengurangkan peranannya dalam ekonomisecara beransur-ansur apabila sektor swasta pulih.Oleh kerana langkah-langkah sokongan telah diambiluntuk menangani kesan buruk yang dijangka munculakibat ketidakpastian dalam persekitaran luaran,perbelanjaan fiskal adalah lebih besar daripadaanggaran awal. Akibatnya, kedudukan kewangankeseluruhan Kerajaan telah mencatat defisit sebanyak5.6% daripada KDNK. Namun begitu, Kerajaan tetapkomited untuk mengurangkan kedudukan defisitfiskal pada jangka panjang, pada kadar yangbergantung kepada keadaan ekonomi global dantempatan.

Walaupun perbelanjaan Kerajaan lebih tinggi,komitmen Kerajaan terhadap dasar fiskal yangberhemat telah memastikan kedudukan kewangannyamasih terkawal. Hasil semasa terus mengatasiperbelanjaan operasi dan ini telah membolehkanperbelanjaan pembangunan dibiayai dahulu melaluilebihan operasi. Kadar tabungan yang tinggi dan

12

Kewangan (FSMP) dengan jelasnya menggariskanjadual waktu untuk mencapai matlamat ini. Sepuluhlagi daripada cadangan yang terkandung dalamPelan tersebut telah dilaksanakan pada tahun 2002,menjadikan jumlah cadangan yang dilaksanakansehingga akhir bulan Februari 2003 kepada 19.Cadangan tersebut tertumpu kepada meningkatkankapasiti dan keupayaan insititusi kewangandomestik, menggalakkan kestabilan, membinainfrastuktur sistem pembayaran yang cekap danstabil serta menyediakan rangka kerja perlindunganpelanggan yang cekap dan berteraskan pasaran.

Satu tindakan yang penting dalam prosespeningkatan taraf tersebut adalah program tandaaras yang membandingkan prestasi institusikewangan di Malaysia dengan amalan terbaikantarabangsa. Untuk melengkapi program tanda arastersebut, pihak Bank telah melancarkan satu kajiananalisa pasaran untuk membina sebuah indeks mutuperkhidmatan bagi menilai mutu perkhidmatan yangditawarkan oleh industri. Sebagai langkah pertamauntuk meningkatkan mutu perkhidmatan pelanggan,semua insititusi kewangan dikehendaki menubuhkanUnit Aduan khusus yang akan berfungsi sebagaipusat untuk mengurus segala aduan yang diterima.Segala aduan yang dibuat hendaklah dijawab dalammasa dua minggu selepas insititusi berkenaanmenerima aduan tersebut.

Pihak Bank juga telah melancarkan satu inisiatifpendidikan pelanggan yang dikenali sebagai“BankingInfo”. Dalam fasa pertama daripada tiga fasa,pihak Bank akan menumpukan perhatian kepadapenyebaran maklumat tentang produk perbankan,rangkaian perbankan yang sedia ada dan maklumatpendidikan mengenai aspek perbankan dan matawang. Begitu juga, keperluan untuk mendapatkankelulusan produk sedang dilonggarkan bagimenggalakkan insititusi perbankan memperkenalkanproduk dan perkhidmatan yang baru.

Satu perkembangan yang penting dalammewujudkan hala tuju dasar jangka panjang adalahdengan pelancaran Pelan Induk Ekonomi BerasaskanPengetahuan (K-Ekonomi) pada bulan September2002. Pelan tersebut menyediakan tunggak yangdiperlukan bagi membangunkan sebuah ekonomiberdasarkan pengetahuan serta pentingnya bagiMalaysia untuk beralih daripada ekonomiberdasarkan pengeluaran kepada K-Ekonomi. Pelantersebut mengambil kira kedudukan kini berhubungaktiviti berdasarkan pengetahuan serta intensitipenggunaan pengetahuan dalam akitiviti ekonomi.

pelaburan dan pertumbuhan, tetapi ia jugamembantu ekonomi Malaysia menyerap teknologi danproses baru untuk mempercepatkan pencapaianpeningkatan dalam rantaian nilai. Dasar Kerajaanuntuk menjadikan Malaysia sebagai destinasi yangmenarik bagi pelbagai jenis pelaburan langsung asingmencerminkan pengiktirafan dua peranan tersebut.Sejak pertengahan tahun 1990an, Kerajaan telahmemberi perhatian yang lebih kepada cadanganpelaburan langsung asing yang merangkumi projekyang memerlukan kemahiran yang tinggi danmenjana nilai ditambah yang besar. Pendekatan yangfleksibel dan tertumpu untuk menarik pelaburanlangsung asing dapat dilihat dengan jelas dalam skiminsentif prapakej, di mana para pelabur dapatmemohon untuk mendapat pelbagai insentif yangdikhususkan untuk memenuhi keperluan mereka,justeru menjayakan objektif Kerajaan untukmeningkatkan mutu pelaburan. Skim tersebutdilengkapi oleh skim lain untuk menggalakkan pelaburasing menubuhkan akitiviti pelengkap yang lain diMalaysia, terutamanya akitiviti yang mempunyai nilaiditambah yang tinggi, seperti pusat latihan serantau,penyelidikan dan pembangunan, ibu pejabat operasidan pejabat pembelian antarabangsa. Kegiatantersebut memberi perkhidmatan sokongan, bukansahaja kepada operasi perkilangan di Malaysia, tetapijuga di rantau ini dan mempunyai kesan sampinganyang positif ke atas sektor perkhidmatan. Begitu juga,syarikat di dalam sektor perkhidmatan, terutamanyadalam bidang kewangan dan insurans, dantelekomunikasi dan teknologi maklumat, telahmemindahkan operasi pemprosesan serta lain-lainkegiatan sokongan ke Malaysia.

Untuk mengekalkan daya saing, syarikat Malaysiatelah mula mencapai kemajuan dalam rantaian nilaikerana negara-negara serantau mempunyaikelebihan dalam kos buruh. Perkhidmatan danbarangan buatan Malaysia akan mencapaipeningkatan kualiti dan inovasi dan proses inidijangka disokong oleh usaha peralihan ke arahekonomi berasaskan pengetahuan. Strategi untukmemastikan bahawa keperluan kemahiran dapatdipenuhi sudah terkandung di dalam dasar danmekanisme yang sedia ada, sementara pendekatanbaru dalam pendidikan dan latihan perindustriansedang digubal.

Proses penstrukturan semula sektor perbankan kinihampir selesai dan tumpuan dasar telah beralih kearah membangunkan kapasiti serta meningkatkankecekapan dan mutu perkhidmatan yang disediakanoleh institusi kewangan. Pelan Induk Sektor


13

Sektor perkilangan pulih, disokong oleh pemulihan permintaan luarnegeri yang kukuh dan pertumbuhan permintaan dalam negeri.

Dengan itu, ia menyediakan satu hala tuju yangjelas dan terperinci untuk mencapai peralihantersebut menjelang tahun 2020. Matlamat utamaPelan tersebut adalah untuk membina sebuahekonomi yang kukuh, berdaya tahan, dinamik dankompetitif yang didorong oleh peningkatan dalamintensiti penggunaan pengetahuan untukpengeluaran serta pembangunan industri yangbaru. Sebahagian besar matlamat ini memerlukanpeningkatan kadar pertumbuhan faktor produktivitikeseluruhan. Dengan itu, rancangan strategik yangterkandung dalam Pelan tertumpu kepadapembangunan sumber manusia dan persekitaranyang menggalakkan inovasi.

KAJIAN MENGIKUT SEKTOR

Sektor PerkilanganPengukuhan permintaan dalam negeri danpemulihan dalam eksport membawa kepadapemulihan sektor perkilangan pada tahun 2002.Nilai ditambah dalam sektor perkilangan

berkembang 4.1%, daripada penguncupan 6.2%pada tahun sebelumnya. Pada keseluruhannya,pengeluaran perkilangan berkembang 4.5% (2001:-6.6%), disebabkan oleh prestasi yang lebih kukuhdalam industri berorientasikan eksport, manakalaindustri berorientasikan pasaran tempatan tumbuhpada kadar yang sederhana. Sejajar dengan

pengembangan dalam pengeluaran, kapasitipenggunaan keseluruhan sektor perkilanganmeningkat kepada 83% pada tahun 2002 (2001:80%), dengan industri berorientasikan eksport danpasaran tempatan masing-masing beroperasi padakapasiti yang lebih tinggi pada 83% dan 82%.

Secara keseluruhannya, prestasi sektorperkilangan yang lebih kukuh pada tahun 2002mencerminkan terutamanya peningkatan dalamjumlah pengeluaran, sementara harga eksportterus merosot.

Industri berorientasikan eksport pulih mulaisuku kedua tahun 2002, disokong olehpengembangan yang kukuh dalam industrielektronik berikutan pemulihan permintaan globalbagi separa konduktor, terutamanya dari pasaranAsia Pasifik (tidak termasuk

Jadual 1.4:Sektor Perkilangan: Nilai Ditambah danPengeluaran

2001 2002

Perubahan tahunan (%)

Nilai ditambah(Malar pada harga 1987) -6.2 4.1

Pengeluaran keseluruhan -6.6 4.5

Industri berorientasikan eksport -10.4 5.0 di antaranya:

Elektronik -20.2 13.4Barangan elektrik -2.8 -5.1Bahan kimia dan keluaran kimia -7.7 2.7Kayu dan keluaran kayu 1.2 -6.0Tekstil dan pakaian -8.3 -6.2Keluaran getah 3.3 2.0Pemprosesan di luar estet 7.7 7.1

Industri berorientasikan pasarantempatan 7.0 3.4di antaranya:

Kelengkapan pengangkutan 19.0 6.2Keluaran petroleum 19.3 -4.1Barangan berkaitan pembinaan 4.6 3.8Keluaran logam yang direka 3.9 0.8Keluaran makanan 4.3 8.7

60

65

70

75

80

85

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002a-20

-10

0

10

20

30

Graf 1.8Penggunaan Kapasiti di Sektor Perkilangan

%Perubahan

tahunan (%)

Penggunaan kapasiti (skala kiri) Keluaran (skala kanan)

Graf 1.7Pengeluaran Perkilangan, Jualan dan Eksport

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

2001 2002

Perubahantahunan (%)

Pengeluaran Eksport

10

15

5

0

-5

-10

-15

-20

-25

Jualan

14

Pelan Induk Ekonomi Berasaskan Pengetahuan, 2002

Pengenalan

Malaysia melancarkan Pelan Induk Berasaskan Pengetahuan (K-ekonomi) susulan daripada pengumumanBajet pada tahun 2000. Pelan itu menuntut anjakan paradigma daripada Ekonomi Berasaskan Pengeluaran(P-ekonomi) kepada K-ekonomi. Dalam Pelan Induk itu, K-ekonomi ditakrifkan sebagai “sebuah ekonomiyang mana pengetahuan, kreativiti dan inovasi memainkan peranan utama dan penting bagi menjana danmengekalkan pertumbuhan”. Pelan Induk itu telah dilancarkan pada bulan September 2002 selepas tempohrundingan di antara sektor swasta dan awam. Sebagai pelan pembangunan peringkat kebangsaan, PelanInduk K-ekonomi melakarkan teras strategik dan rangka kerja pelaksanaan bagi peralihan ekonomi Malaysiake arah K-ekonomi dalam meningkatkan daya saing dan mencapai pertumbuhan ekonomi mapan.

Visi Pelan Induk ialah membina sebuah ekonomi yang kukuh, berdaya tahan, bergiat dan berdaya saing,didorong sebahagian besarnya oleh peningkatan penggunaan pengetahuan dalam pengeluaran danpembangunan industri baru berintensif pengetahuan. Ini sebahagian besarnya melibatkan peningkatan kadarpertumbuhan Jumlah Produktiviti Faktor dan dengan itu kebanyakan teras strategik yang terdapat di dalamPelan mencerminkan objektif ini. Oleh itu, penekanan utama diberikan terhadap meningkatkan modal,memperbaiki penggunaan teknologi maklumat dan komunikasi, dan mengubahsuai sistem pendidikan.Pelan Induk dirangka untuk jangka masa yang panjang, dengan berteraskan pembangunan ekonomiberintensif pengetahuan menjelang tahun 2020. Terdapat tujuh teras strategik dalam agenda tindakan Pelandan 132 cadangan akan dilaksanakan dalam tiga fasa dalam dekad ini sehingga tahun 2010.

Tujuh Teras Strategik

Perbandingan penunjuk utama pengetahuan bagi negara-negara ASEAN menunjukkan bahawa Malaysiaberada di hadapan semua negara kecuali Singapura. Apabila dibandingkan dengan negara-negara majuseperti Korea, Jerman dan AS, jelas bahawa usaha bersepadu diperlukan untuk merapatkan jurangpengetahuan yang sedia ada. Justeru, Pelan mengemukakan tujuh teras strategik seperti berikut:

• Membangun dan mendapatkan sumber manusia yang diperlukan• Membina institusi-institusi yang diperlukan untuk memperjuang, memobilisasi dan mendorong

peralihan kepada K-ekonomi• Membangunkan sistem insentif, infrastruktur dan infostruktur untuk memastikan aplikasi

pengetahuan yang optimal dan semakin meningkat dalam semua sektor ekonomi• Meningkatkan kapasiti bagi pemerolehan dan aplikasi sains dan teknologi (termasuk teknologi

maklumat dan komunikasi) dalam semua bidang dengan lebih pesat• Memastikan sektor swasta sebagai pelopor K-ekonomi• Membangunkan sektor awam sebagai Perkhidmatan Awam berasaskan Pengetahuan• Merapatkan jurang pengetahuan dan digital

Peringkat Pelaksanaan

Cadangan tujuh teras strategik tersebut dijangka dilaksanakan dalam tiga fasa. Fasa 1 (2001-2003); Fasa 2 (2004-2006) dan Fasa 3 (2007-2010) sepanjang tempoh tahun 2001-2010. Sebahagian besar cadangan tersebut dijangkadilaksanakan menjelang tahun 2006, tetapi beberapa cadangan akan terus dilaksanakan sehingga tahun 2010.

Sehingga kini, beberapa langkah segera telah diambil untuk menubuhkan mekanisme institusi bagi melaksanakanPelan Induk tersebut, termasuk menjalankan kajian yang relevan bagi mengukur penunjuk kandungan danukuran pengetahuan untuk K-ekonomi. Selain itu, Syarikat-syarikat Strategik K-ekonomi layak mendapatInsentif Taraf Perintis atau Elaun Cukai Pelaburan seperti yang diumum dalam Bajet tahun 2002/2003.


15

Dalam jangka terdekat, perusahaan kecil dan sederhana (PKS) dijangka mendapat faedah yang banyakdaripada beberapa inisiatif penting yang dibentangkan seiring dengan Pelan Induk K-ekonomi. Danamodal teroka berjumlah RM500 juta telah diwujudkan bagi menyediakan pembiayaan ekuiti untuksyarikat-syarikat di dalam tiga sektor ICT. Sebuah lagi dana berjumlah RM1.6 bilion yang ditubuhkan olehKerajaan secara usaha sama dengan Japan Bank for International Co-operation, juga ditujukan kepadafirma-firma di dalam sektor ICT. Inisiatif untuk merangsang firma berintensif pengetahuan tidak hanyaterhad kepada bantuan kewangan. Kerajaan juga menggalakkan penubuhan rangkaian pengurusanbekalan global yang dikenali sebagai RosettaNet Malaysia dan memperuntukkan RM5 juta bagipenubuhannya. Kemudahan ini akan membolehkan syarikat-syarikat Malaysia, termasuk PKSmenggunakan perolehan masa benar dalam talian, pengurusan pengeluaran dan logistik, terutamanyabagi produk-produk berteknologi tinggi.

Membangunkan bekalan pekerja yang mencukupi dengan kemahiran yang bersesuaian merupakanfaktor terpenting bagi memastikan kelancaran dan kejayaan peralihan ke arah K-ekonomi. Pelan telahmenyarankan beberapa strategi khusus untuk membangun dan mendapatkan golongan sumber manusiaberasaskan pengetahuan melalui pembangunan dalam bidang pendidikan, latihan dan latihan semulakemahiran, pembelajaran sepanjang hayat dan pengambilan pakar-pakar asing. Bagi menggalakkanlatihan dan latihan semula, potongan cukai di dalam bentuk potongan dua kali untuk perbelanjaanlatihan diberikan bagi latihan modal manusia. Program Kepulangan Saintis telah dipulihkan danberkuatkuasa 1 Januari 2001 bagi menarik pakar-pakar Malaysia dari luar negeri untuk kembali danberkhidmat dalam bidang-bidang kepakaran mereka termasuk IT, sains dan teknologi, industri,kewangan, perakaunan, dan perubatan serta kesihatan. Terdapat juga pelan untuk meningkatkan kualitipelatih-pelatih dalam bidang pendidikan yang berlainan. Sebagai contoh, baru-baru ini, Kerajaanmengumumkan kenaikan kelulusan masuk bagi guru-guru di sekolah rendah daripada kelulusan diplomaatau pra-universiti kepada ijazah universiti.

Graf 1Penunjuk-K - Perbandingan antara Negara Terpilih

Bilangan komputer*

Bilangan Hos Internet*

Talian Utama Telefon*

Telefon Mudah Alih*

Edaran Akhbar*

Jumlah Kakitangan R&D @Kuasa Komputer/MIPS#

Jumlah Perbelanjaan R&D $

Ketersediaan Modal Teroka~

Infrastruktur untuk e-Perdagangan~

Kemasukan ke Pusat Pendidikan Tinggi^

Notes: * - per 1,000 penduduk@ - per 1,000 penduduk x 100# - per 1,000 penduduk / 100$ - % daripada KDNK x 100~ - mata indeks x 100^ - % kemasukan x 30 Sumber: The World Competitiveness Yearbook 2001

Malaysia

AS

Jerman

Korea

Negeri Thai

0

250

500

750

1000

16

Jepun). Pertumbuhan adalah lebih kukuh padaseparuh tahun kedua, apabila beberapa industri pulihdaripada kemerosotan pada separuh tahun pertama.Ini termasuklah industri keluaran kimia yang pulihberikutan permintaan yang lebih kukuh dari AmerikaSyarikat (AS); industri pemprosesan di luar estetberikutan pengeluaran yang meningkat kesandaripada dasar untuk menggalakkan aktiviti hiliranserta harga yang lebih tinggi; dan industri keluarangetah berikutan pemulihan permintaan eksport.Penutupan pelabuhan Pantai Barat AS pada awalbulan Oktober tidak memberi kesan yang besarterhadap eksport perkilangan Malaysia ke ASmemandangkan sebahagian besar daripada eksportke AS adalah elektronik, yang diangkutterutamanya melalui udara.

Kesimpulan

Pelan Induk K-ekonomi tidak menyaran perubahan sedikit demi sedikit dengan keutamaan diberikankepada sektor-sektor berintensif pengetahuan (atau ekonomi “baru”). Tetapi, ia menyarankan satupendekatan secara holistik untuk membangunkan sektor-sektor tersebut sambil memasukkankandungan pengetahuan yang lebih tinggi ke dalam sektor-sektor pengeluaran (atau ekonomi“lama”). Pelan tersebut bukan hanya menyediakan rangka tindakan bagi pembangunanmakroekonomi tetapi juga memberikan perhatian yang sewajarnya terhadap isu-isu pengagihan danpemberian kuasa. Dalam suasana saingan yang bertambah hebat, terutamanya saingan hebat daripadapesaing yang sedia ada dan baru muncul, Pelan tersebut merupakan elemen penting di dalamperingkat penstrukturan semula ekonomi semasa Malaysia bagi mencapai pertumbuhan sejajar dengankeluaran potensi untuk mencapai Visi 2020. Peralihan yang lancar memerlukan penubuhan segerainfrastruktur institusi bagi pengawasan dan pelaksanaan serta kesediaan dan kapasiti sektor swastadan awam untuk menerima anjakan paradigma dalam jangka masa yang pendek. Seperti pelanpembangunan yang lain, Pelan Induk K-ekonomi juga tertakluk kepada kajian semula berkala bagimenilai kemajuan dan menyelaraskan semula dasar-dasar dengan suasana dalam negeri danantarabangsa yang berubah-ubah.

Pertumbuhan permintaan dalam negeri yangberterusan telah menyebabkan pengembangan dalamindustri berorientasikan pasaran tempatan,meskipun pada kadar yang lebih sederhana.Pengembangan dalam industri kelengkapanpengangkutan, barangan berkaitan pembinaan,keluaran kertas dan keluaran makanan adalahdisokong oleh pertumbuhan perbelanjaan awam danswasta. Pertumbuhan adalah lebih kukuh padaseparuh tahun pertama disebabkan oleh prestasi yangkukuh dalam industri pembinaan dan automobil.Terdapat sedikit penyederhanaan dalam pengeluaranindustri-industri tersebut pada separuh tahun keduadisebabkan oleh permintaan yang lebih lemah bagikenderaan penumpang dan gangguan bekalanpekerja dalam sektor pembinaan berikutan

Graf 1.10Penggunaan Kapasiti Industri BerorientasikanPasaran Tempatan

84

7577

93

70

75

80

85

90

95

Kelengkapanpengangkutan

Keluaran makanan,minuman dan

tembakau

Keluaran galianbukan logam

Keluaranpetroleum

%

2001 2002

Graf 1.9Penggunaan Kapasiti Industri BerorientasikanEksport

%

2001 2002

8179

92

79

70

75

80

85

90

95

Elektronik Baranganelektrik

Kimia dan keluarankimia

Tekstil danpakaian


17

pelaksanaan langkah-langkah pentadbiran yang lebihketat terhadap pekerja asing.

Walaupun AS terus kekal sebagai destinasi utamabagi eksport perkilangan Malaysia, tetapi dalambeberapa tahun kebelakangan ini terdapatpeningkatan yang nyata dalam bahagian danpermintaan dari pasaran serantau. Arah aliranpeningkatan bahagian pasaran perdagangan di AsiaTimur adalah disokong dengan kukuh olehkemunculan Republik Rakyat China sebagaipengimport terbesar di rantau ini. Permintaan dalamnegeri yang kukuh di Republik Rakyat China sertapeningkatan pesatnya sebagai pangkalanpengeluaran bagi syarikat-syarikat multinasional telahmenjana sumber permintaan tambahan bagi barangpenggunaan akhir dan pengantara dari Malaysia danlain-lain negara di rantau ini. Oleh itu, eksportbarangan perkilangan Malaysia ke Republik RakyatChina dan Hong Kong China berkembang dengankukuh melebihi 20% untuk mencakup bahagianpasaran yang lebih besar masing-masing sebanyak4.7% dan 6.4% daripada jumlah eksport perkilanganMalaysia (2001: masing-masing sebanyak 3.9% dan5%). Sebahagian besar daripada eksport ke destinasitersebut terdiri daripada elektronik, barangan elektrikdan keluaran kimia. Eksport barangan perkilangan kelain-lain negara Asia Utara, terutamanya China Taipeidan Korea turut mencatat pertumbuhan dua angkadan menyebabkan bahagian pasaran merekameningkat masing-masing kepada 3.7% dan 2.6%(2001: masing-masing sebanyak 3.4% dan 2.3%).Elektronik, barangan elektrik, keluaran kimia dankayu mencakup sebahagian besar daripada baranganperkilangan yang dieksport ke negara-negaratersebut.

Industri elektronik pulih untuk mencatat peningkatanyang kukuh dalam pengeluaran dan eksport. Pemulihanadalah disokong terutamanya oleh pemulihanpermintaan separa konduktor global, khususnya daripasaran Asia. Pada tahun 2002, rantau Asia Pasifikmengambil alih tempat AS sebagai pembeli utamasepara konduktor global. Khususnya, permintaan cipbagi aplikasi tanpa wayar mengalami pengembanganyang paling kukuh disebabkan oleh peningkatan yangnyata dalam langganan baru perkhidmatan telefonmudah alih dan model baru bagi telefon selular. Disamping itu, sesetengah pengeluar elektronik telahmencapai kemajuan dalam rantaian nilai daripadaaktiviti pemasangan dan pembungkusan kepada aktivitipenuh yang melibatkan kerja-kerja rekaan dan ujianuntuk menarik lebih banyak kontrak khidmat luaran.Oleh itu, Malaysia dapat mengekalkan daya saingnya

dan menjadi pusat pengeluaran yang bernilai tambahtinggi bagi kebanyakan syarikat multinasional elektronikyang utama. Penstrukturan semula syarikatmultinasional juga membolehkan syarikat elektronikMalaysia memperoleh manfaat pemindahanpengeluaran dari lain-lain pusat pengeluaran berkostinggi ke Malaysia.

Pengeluaran barangan elektrik terus merosot padatahun 2002 disebabkan pengeluar menghadapipersaingan sengit dari negara-negara berkos rendah,terutamanya bagi segmen keluaran pandang-dengardan komunikasi. Kesannya, jumlah dan harga eksportbarangan elektrik terus merosot. Hanya pengeluaranpenyaman udara terus berkembang ekoran permintaan

Graf 1.11Pengeluaran dan Eksport Industri Elektronik


Pengeluaran elektronik di Malaysia Eksport elektronik Malaysia Jualan separa konduktor sedunia

2002

60

40

20

0

-20

-40

-60

2001

J J D J J D

Graf 1.12Prestasi Pengeluaran Industri-industriBerorientasikan Eksport Terpilih


S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

Elektronik Barangan elektrik Keluaran kimia Keseluruhan industri berorientasikan eksport

2001 2002

20

10

0

-10

30

-20

-30

18

yang lebih tinggi dari pasaran AS. Oleh itu, eksport keAS, iaitu pasaran terbesar Malaysia bagi baranganelektrik pulih untuk mencatat pertumbuhan pada tahun2002, sementara eksport ke negara-negara utama yanglain merosot.

Pengeluaran industri keluaran kimia pulih untukmencatatkan pertumbuhan positif, disebabkanterutamanya oleh pemulihan dalam industri elektronikdan pemulihan permintaan bagi kimia organik, resindan keluaran plastik dari negara-negara Asia Pasifik.Pada tahun 2002, Republik Rakyat China telahmengambil alih tempat Singapura sebagai pasaraneksport terbesar tunggal bagi keluaran kimia Malaysia.Industri ini juga mempunyai hubung-kait yang kukuhdengan aktiviti ekonomi dalam negeri, terutamanyadalam industri kereta dan pembinaan, yangmenghasilkan permintaan yang lebih tinggi bagi cat,varnis dan lakuer.

Industri tekstil dan pakaian terus menghadapipersaingan dari negara-negara berkos pengeluaranrendah sehingga menyebabkan eksport danpengeluaran terus merosot pada tahun 2002.Permintaan dari pembeli-pembeli utama, iaitu AS,United Kingdom, Jepun, Singapura dan Hong KongChina terus merosot.

Pengeluaran industri pemprosesan di luar estetterus berkembang, disokong terutamanya oleh aktivitipemprosesan minyak sawit dan pengilangan semulagetah yang lebih tinggi. Sementara itu, industrikeluaran getah terus berkembang, disokong olehpermintaan yang mapan dari AS bagi sarung tangangetah yang diguna dalam sektor perubatan,pemprosesan makanan, perkilangan dan isi rumah.Industri sarung tangan getah tempatan, yangmencakupi lebih kurang 75% daripada nilai eksportkeluaran getah, terus menghadapi persaingan yangsengit dari Negeri Thai dan bahan sintetik gantian.Pengeluaran keluaran petroleum merosot,mencerminkan pengeluaran yang lebih rendah dalamaktiviti penapisan minyak mentah, dan lain-lainderivatif petroleum dan arang batu. Penutupansebuah loji penapis utama untuk tujuanpenyelenggaraan telah menjejaskan aktivitipenapisan pada tahun 2002.

Kemerosotan dalam pengeluaran industri keluarankayu pada tahun 2002 mencerminkan aktivitipengilangan papan dan pengeluaran papan lapisyang lebih rendah. Walau bagaimanapun, eksportkeluaran kayu meningkat pada tahun 2002disebabkan oleh pemulihan harga papan lapis dan

kayu digergaji serta peningkatan permintaan dariKorea, Kanada dan Negeri Thai. Eksport perabot jugameningkat dengan kukuh, didorong oleh pasaranperumahan yang kukuh di AS, terutamanya padaseparuh tahun pertama. Meskipun prestasi eksportmenggalakkan, keluaran berasaskan kayu Malaysiaterus menghadapi persaingan daripada keluarangantian seperti PVC dan besi di pasaran global.

Peningkatan dalam pemasangan kenderaanbermotor dan bahagian-bahagiannya dan aksesorikenderaan bermotor terus menyokongpengembangan dalam industri kelengkapanpengangkutan pada tahun 2002. Pada sebahagianbesar tahun 2002, permintaan bagi automobil kekalkukuh disebabkan oleh kadar faedah yang rendahdan insentif menarik yang ditawarkan olehpengeluar. Walau bagaimanapun, jualan keretamenyederhana pada penghujung tahun disebabkanoleh ketidakpastian mengenai harga kereta padamasa hadapan apabila Malaysia melaksanakanpengurangan tarif bagi kereta import di bawahAFTA. Kesannya, pertumbuhan pengeluaran industrikelengkapan pengangkutan juga menjadisederhana pada separuh kedua tahun 2002.

Pengeluaran barangan berkaitan pembinaanterus berkembang pada tahun 2002 disebabkanterutamanya oleh aktiviti pembinaan yang lebihtinggi, khususnya pada separuh pertama tahun2002, yang menyumbang kepada peningkatan

Graf 1.13Prestasi Industri-industri Berorientasikan PasaranTempatan Terpilih


Keluaran berkaitan pembinaan Keluaran logam yang direka Kelengkapan pengangkutan Keluaran petroleum Keseluruhan industri berorientasikan pasaran tempatan

-20

-10

0

10

20

30

40

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

2001 2002


19

Pertumbuhan sektor pembinaan kekal menggalakkan, disokongoleh perbelanjaan Kerajaan yang lebih tinggi. Kadar berianpinjaman yang lebih rendah bagi pinjaman gadai janji terusmenyokong permintaan untuk rumah kediaman.

permintaan bagi keluaran besi dan keluli. Bagikeseluruhan tahun 2002, pertumbuhan sektortersebut adalah menyeluruh. Keluaran galianbukan logam, dan keluaran logam bukan ferummeningkat berikutan peningkatan permintaan bagisimen dan keluaran konkrit serta keluaran strukturtanah liat. Permintaan yang lebih tinggi bagi kaca,keluaran seramik, simen dan bahan fabrikasipembinaan dari Republik Rakyat China, AS danJepun juga menyokong pertumbuhan pada tahuntersebut. Walau bagaimanapun, pertumbuhanpengeluaran industri-industri tersebutmenyederhana pada separuh tahun keduadisebabkan terutamanya oleh gangguan bekalanpekerja dalam sektor pembinaan, berikutanpenghantaran balik pekerja asing pada tahun2002. Perkembangan ini, sedikit sebanyak telahmenjejaskan prestasi keseluruhan industriberorientasikan pasaran tempatan pada separuhtahun kedua.

merosot disebabkan oleh kehilangan bahagianpasaran, terutamanya di Hong Kong China.

Sektor PembinaanPada tahun 2002, pertumbuhan sektor pembinaankekal pada kadar 2.3%. Pertumbuhan ini disokongterutamanya oleh perbelanjaan Kerajaan yang lebihtinggi terhadap projek infrastruktur, serta permintaanisi rumah untuk rumah kediaman. Walaubagaimanapun, aktiviti pembinaan di subsektorbukan kediaman masih tertumpu kepada projek yangsedia ada memandangkan terdapat banyak ruangpejabat dan perniagaan yang masih belum dihuni.

Di subsektor kejuruteraan awam, pertumbuhandirangsang oleh perbelanjaan Kerajaan Persekutuanyang lebih tinggi terhadap projek yang berkaitandengan pembinaan, terutamanya projek di subsektorpengangkutan, pendidikan, perumahan dan utilitiawam. Salah satu daripada projek awam utama yang

Sebaliknya, pertumbuhan pengeluaran industrikeluaran logam yang direka menyederhanapada tahun 2002. Ia dijejaskan terutamanya olehpengeluaran keluaran logam berstruktur yanglebih rendah, khususnya pada separuh keduatahun 2002 disebabkan oleh kelemahan dalamsektor pembinaan. Walau bagaimanapun,pengeluaran keluaran loyang, tembaga danaluminium pulih untuk mencatat pertumbuhanmarginal, dibantu oleh pemulihan dalam sektorelektronik dan telekomunikasi.

Pengeluaran industri kertas dan keluaran kertasberkembang dengan nyata pada tahun 2002,mencerminkan peningkatan dalam kesemuasubsektor, terutamanya pengeluaran pulpa, kertasdan bahan kertas. Pengeluaran bekas penyimpankotak daripada kertas dan kertas tebal jugameningkat dengan kukuh untuk mencatatpertumbuhan dua angka disebabkan olehpermintaan yang lebih tinggi bagi bahan-bahanpembungkusan, terutamanya daripada industriberorientasikan eksport. Walaupun permintaan yangkukuh menyokong pertumbuhan dalam industrikeluaran makanan, industri minuman terjejasdengan teruk disebabkan oleh tahap inventori yangtinggi. Sementara itu, industri keluaran tembakau

masih dalam pembinaan ialah projek landasanelektrik berkembar antara Rawang dan Ipoh. Projekjalan raya yang diswastakan termasuk JalanLingkaran Kajang, Jalan Lingkaran Luar Butterworth,Lebuh Raya Koridor Guthrie, Lebuh Raya Baru Pantai,Pakej C Lebuh Raya SPRINT dan Lebuh Raya Kajang-Seremban turut menyokong aktiviti di sektorpembinaan. Kerja pembinaan yang masihdilaksanakan ialah projek pembinaan loji jana kuasa,landasan kereta api, pelabuhan dan pembetungan.Antara projek utama yang diswastakan yang masihdalam peringkat pembinaan pada tahun 2002 ialahSistem Monorel Kuala Lumpur, loji jana kuasa sepertiKonsortium Teknologi Tenaga Perlis, TNBJanamanjung dan Loji Pengeluar Jana KuasaPersendirian berasaskan gas yang terletak di Prai,Melaka dan Perak. Projek Lingkaran Rel Ekspres telahdisiapkan pada tahun 2002.

Sumber utama pembiayaan projek infrastrukturjangka panjang telah beralih daripada sistemperbankan kepada Bank Pembangunan danInfrastruktur Malaysia Berhad (BPIMB) dan pasaransekuriti hutang swasta. Pinjaman yang dikeluarkanoleh BPIMB untuk projek infrastruktur meningkatkepada RM3 bilion pada tahun 2002 (2001: RM2.6bilion), mencerminkan terutamanya pengeluaran

20

yang lebih tinggi untuk projek Kerajaan. Kira-kira8% daripada sekuriti hutang swasta yangditerbitkan pada tahun 2002 adalah untukpembiayaan projek di sektor pembinaan. Pinjamansistem perbankan yang belum dijelaskan untukprojek infrastruktur adalah lebih rendah padaRM5.2 bilion (2001: RM5.8 bilion).

Walaupun aktiviti pembinaan yang baru disubsektor kediaman kekal kukuh, jumlahpermintaan untuk harta tanah telah menjadisederhana. Namun begitu, permintaan untuk rumahbertanah dan mampu milik yang terletak di lokasistrategik dan mempunyai jalan perhubungan yangbaik, kekal mapan. Beberapa faktor telahmenyumbang kepada pembangunan rumahkediaman pada tahun 2002. Faktor yang palingketara ialah promosi pemilikan rumah melaluipengecualian pembayaran duti setem untuk tempohseparuh pertama tahun 2002 dan pakej pembiayaanyang menarik serta kadar faedah yang amatkompetitif yang ditawarkan oleh institusi kewangan.Bagi rumah kos rendah, pengecualian duti setemdilanjutkan sehingga selepas 30 Jun 2002, sebagailangkah untuk mengurangkan kos pembelian rumahkos rendah. Menurut Persatuan Pemaju Perumahandan Harta Tanah Malaysia (REHDA), sebanyak 86,000unit rumah kediaman bernilai RM14 bilion telahdikecualikan daripada duti setem.

Selain menggalakkan permintaan, pengecualian dutisetem tersebut telah meningkatkan penawaranbekalan rumah. Beberapa pemaju telahmenyegerakan pelancaran projek perumahan merekayang pada mulanya dirancang untuk separuh keduatahun 2002, bagi mengambil kesempatan daripadapengecualian duti setem tersebut. Sungguhpunpermintaan untuk rumah yang baru dilancarkan kekalkukuh, ianya tidak mencukupi untuk menyerappeningkatan dalam penawaran rumah kediaman

ekoran pertambahan dalam pelancaran projek rumahyang baru. Prestasi jualan atau kadar pembelianrumah yang baru dilancarkan adalah lebih rendahpada 44% pada separuh pertama tahun 2002berbanding dengan 56% pada separuh pertamatahun 2001. Data yang dikeluarkan oleh PusatMaklumat Harta Tanah Negara (NAPIC), JabatanPenilaian dan Perkhidmatan Harta menunjukkanbahawa berbanding dengan jumlah unit yang dijualpada tempoh yang sama tahun 2001, jumlah unityang dijual pada separuh pertama tahun 2002 adalahlebih rendah, berikutan pembelian rumah yang lebihperlahan daripada pelancaran yang terdahulu.

Kelulusan pembinaan rumah yang diberikan olehpihak berkuasa kepada pemaju swasta diSemenanjung Malaysia merosot 12% pada tahun2002. Kemerosotan ini amat ketara terutamanya padaseparuh kedua tahun tersebut, justeru menunjukkanpara pemaju telah menjadi berwaspada. Walaupunjumlah kelulusan yang diberikan merosot, permit iklandan penjualan baru serta pembaharuan permit terusmeningkat. Pinjaman yang diluluskan oleh sistemperbankan untuk harta tanah kediaman jugameningkat 8.2% kepada RM29.2 bilion. Selain itu,pinjaman yang diluluskan oleh institusi kreditperumahan yang lain secara satu kumpulan turutmeningkat pada tahun 2002. Seiring dengankelulusan pinjaman yang lebih tinggi, jumlahpinjaman perumahan oleh sistem perbankan sertainstitusi kredit perumahan yang lain masing-masingmeningkat sebanyak 16.3% dan 11.9%. Walaubagaimanapun, pada separuh kedua tahun 2002,aktiviti pembinaan menjadi sederhana akibat

Jadual 1.6Penunjuk Harta Tanah Kediaman

2001 2002

BilanganUrus niaga harta tanah kediaman1

Bilangan 176,208 167,567Nilai (RMb) 22.2 21.8

Kelulusan2 227,260 198,970Lesen pemaju

Baru 1,095 1,170Pembaharuan 413 397

Permit iklan dan penjualanBaru 1,014 1,134Pembaharuan 1,461 1,666

Pinjaman dari sistem perbankan- nilai (RMb)

Belum Dijelaskan 87.1 101.2Diluluskan 27.0 29.2

1 Tidak termasuk urus niaga rumah yang dikecualikan daripada duti setem.

2 Unit yang diluluskan untuk pembinaan kepada pemaju swasta.

Sumber: NAPIC, Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta, KementerianPerumahan dan Kerajaan Tempatan dan Bank Negara Malaysia.

Jadual 1.5Permintaan untuk Harta Tanah Kediaman

Separuh Separuh SeparuhPertama Kedua Pertama

2001 2001 2002

Unit

Jumlah penawaran 52,243 54,461 73,609Jumlah permintaan 73,151 40,925 54,642

antaranya:- Jualan daripada pelancaran baru 29,436 23,342 32,089- Jualan daripada pelancaran

yang terdahulu1 43,715 17,583 22,553

1 Diperoleh berdasarkan data harta tanah yang tidak terjual yang dikeluarkan

oleh NAPIC.

Sumber: NAPIC, Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta


21

kekurangan tenaga pekerja dan jumlah unit yangtidak terjual masih banyak. Penghantaran balikpekerja asing semenjak tamat tempoh pengampunanuntuk pekerja asing tanpa izin pada 31 Julai 2002telah menyebabkan kelewatan dalam kerjapenyiapan projek perumahan. Walau bagaimanapun,langkah-langkah telah diambil untuk mengatasimasalah kekurangan pekerja dan kesan daripadamasalah tersebut dijangka hanya sementara.

Mengikut definisi NAPIC, rumah yang tidak terjualialah unit yang tidak terjual sekurang-kurangnyaselama sembilan bulan selepas dilancarkan.Ini bermakna harta tanah yang tidak terjual sehinggaakhir bulan Jun 2002 merangkumi unit daripadaprojek yang dilancarkan sehingga bulan September2001 dan termasuk unit di mana kerjapembinaan belum lagi bermula. Pada akhir Jun2002, data yang dikumpul oleh NAPIC menunjukkanbahawa harta tanah kediaman yang tidak terjualmeningkat 27.9% kepada 52,419 unit, berbandingdengan 40,977 unit pada akhir tahun 2001,sementara dari segi nilai, peningkatan adalahsebanyak 27.8% kepada RM7.1 bilion. Walaubagaimanapun, unit yang tidak terjual mencakuphanya 1.8% daripada jumlah stok rumah yangtelah siap dibina.

Jumlah unit rumah yang tidak terjual yang lebihtinggi pada akhir bulan Jun 2002 adalahdisebabkan oleh peningkatan dalam pelancaranprojek perumahan yang baru pada suku kedua danketiga tahun 2001. Pada masa yang sama, unitrumah yang dijual meningkat dengan sederhana.Bahagian unit rumah yang telah berada di pasaranselama lebih daripada 24 bulan merosot kepada

42% (Jun 2001: 51%), manakala bahagian unityang tidak terjual selepas dipasarkan selama 10hingga 18 bulan pula meningkat dengan ketara(47%; Jun 2001: 34%). Bahagian terbesar unityang tidak terjual (56%) adalah rumah yangberharga antara RM50,000 hingga RM150,000,manakala rumah yang berharga lebih daripadaRM250,000 mencakup sebanyak 6% sahaja.Rumah kos rendah mencakup 12% daripadajumlah harta tanah kediaman yang tidak terjual.Dua pertiga daripada jumlah unit yang tidak terjualmasih dalam peringkat pembinaan, 12%merupakan unit yang telah siap dibina, sementarabaki 21% merupakan unit di mana kerjapembinaan belum bermula. Rumah yang tidakterjual tertumpu di Johor, Selangor, Pulau Pinangdan Kuala Lumpur.

Faktor lokasi sesuatu projek perumahanmerupakan penyebab utama kepada kurangnyapermintaan terhadap unit yang tidak terjual. Kadarjualan adalah rendah terutamanya untuk rumahyang terletak di luar kawasan utama atau dikawasan yang kurang kemudahan infrastrukturseperti sekolah dan sistem pengangkutan yangbersepadu. Permintaan untuk unit kediaman yangditawarkan oleh pemaju yang mempunyai reputasiyang baik dan terletak di lokasi yang sudahdimajukan, kekal kukuh. Satu lagi faktor yangturut mempengaruhi permintaan terhadap hartatanah yang dipasarkan selama lebih daripada 24bulan ialah isu mengenai sijil kelayakan mendudukiyang belum selesai.

Berikutan kelonggaran yang diberikan kepada garispanduan Jawatankuasa Pelaburan Asing yang

Jadual 1.7Harta Tanah yang Tidak Terjual, Penawaran Akan Datang dan Penawaran Dirancang

Penawaran Penawaran Penawaran PenawaranTidak Terjual Akan Datang1 Dirancang2 Akan Datang1 Dirancang2

Jun-02 Jun-02 Sep-02

Unit/ Nilai‘000 meter per. (RMb)

Unit/‘000 meter per. Unit/‘000 meter per.

Kediaman (unit) 52,419 7.1 569,283 462,303 574,773 478,477

Pejabat binaan khas(‘000 meter per.) 2,662 9.9 2,415 1,892 2,253 1,884

Kompleks perniagaan(‘000 meter per.) 1,404 8.4 1,479 1,772 1,418 1,768

Kedai runcit (unit) 7,740 2.2 31,143 28,666 29,690 29,727

Harta perindustrian (unit) 2,218 0.8 8,979 22,941 8,874 23,004

1 Terdiri daripada harta tanah yang kerja pembinaannya sedang dijalankan termasuk unit dimana sijil layak menduduki/sijil layak menduduki sementara belum dikeluarkan.2 Diluluskan tetapi belum bermula.


22

berkuat kuasa pada bulan April 2001, pembelianharta tanah kediaman di Malaysia oleh pembeli dariluar negeri meningkat. Pada tahun 2002, jumlah nilaipembelian oleh pembeli dari luar negeri meningkat35% kepada RM590 juta. Harga rumah juga kekalstabil di kawasan terpilih di Lembah Klang,mencerminkan permintaan yang berterusan dikawasan tersebut.

Aktiviti pembinaan di subsektor bukan kediamanterus lembap, dengan pembinaan pejabat yangdibina khas dan ruang perniagaan pada tahun 2002disokong terutamanya oleh projek-projek yangsedang berjalan. Walaupun jumlah ruang pejabatdan perniagaan yang tidak dihuni berkuranganpada separuh pertama tahun 2002, ianya terusmencakup bahagian terbesar daripada harta tanahyang tidak terjual (65%; Disember 2001: 69%).Projek pejabat baru yang mula dibina pada sembilanbulan pertama tahun 2002 mencakup hanya 2%daripada jumlah ruang pejabat yang masih dalampembinaan. Sementara itu, bagi pusat beli-belahpula, projek baru merupakan hanya 1% daripadajumlah ruang perniagaan yang masih dalampembinaan. Dengan berkurangnya jumlah ruangyang akan ditawarkan pada masa akan datang,purata kadar penghunian ruang pejabat dankompleks perniagaan kekal stabil masing-masingpada 78% dan 77% pada akhir September 2002.Di Lembah Klang, walaupun ruang pejabat danperniagaan yang telah siap dibina meningkat padasembilan bulan pertama tahun 2002, kadarpenghunian terus meningkat, menunjukkanpermintaan kekal kukuh, terutamanya untuk projekyang terletak di lokasi terpilih. Jumlah urus niaga

harta tanah komersial masing-masing meningkatsebanyak 9% dan 3% dari segi jumlah dan nilai.

Kadar sewa bulanan untuk ruang pejabat utama diLembah Kelang merosot kepada RM45 semeterpersegi, memandangkan bakal penyewa memilihbangunan yang baru. Ini menyebabkan kadar sewauntuk bangunan lama merosot. Sementara itu,purata kadar sewa bulanan untuk ruang perniagaanutama di kompleks perniagaan meningkat kepadaRM226 semeter persegi (2001: RM215 semeterpersegi) walaupun kadar tersebut masih lagi rendahberbanding dengan paras sewa sebelum berlakunyakrisis ekonomi. Di lokasi yang kurang popular, kadarsewa ruang pejabat dan perniagaan pula kekalrendah untuk menarik penyewa.

Graf 1.15Penawaran Baru Ruang Perniagaan di Lembah Klang1: 1999 - 2002

Kawasan sewaan bersih('000 meter persegi) Kadar penghunian (%)

0

50

100

150

200

250

1999 2000 2001 2002 (Jan.-Sep.)60

70

80

90

Kadar penghunian2 (%)

1 Merujuk kepada Kuala Lumpur dan Selangor2 Merujuk kepada akhir tempoh


119,000

81.6%

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1999 2000 2001 2002 (Jan.-Sep.)60

70

80

90

Graf 1.14Penawaran Baru Ruang Pejabat Dibina Khas diLembah Klang1: 1999 - 2002

Kawasan sewaan bersih('000 meter persegi) Kadar penghunian (%)

Kadar penghunian2 (%)

1 Merujuk kepada Kuala Lumpur dan Selangor2 Merujuk kepada akhir tempoh


235,000

75.4%

Graf 1.16 Purata Sewa Bulanan bagi Ruang Pejabatdan Ruang Perniagaan Utama di Lembah Klang1

0

50

100

150

200

250

300

0

10

20

30

40

50

60

1997 1998 1999 2000 2001 2002

1 Merujuk kepada Kuala Lumpur & Selangor

Sumber: CH Williams Talhar & Wong Sdn. Bhd.

Ruang pejabat utama (Skala Kiri) Ruang perniagaan utama (Skala Kanan)

RM/m.perRM/m.per


23

Pada tahun 2002, Kerajaan telah menjalankanrombakan yang besar terhadap perundangan yangberkaitan dengan pembangunan perumahan untukmelindungi kepentingan para pembeli rumah.Pindaan telah dibuat terutamanya terhadap AktaPemaju Perumahan. Akta Pemaju Perumahan yangbaru (Pengawalan dan Pelesenan) (Pindaan) 2002,yang berkuat kuasa pada 1 Disember 2002, danempat peraturan baru yang diperkenalkan olehKementerian Perumahan dan Kerajaaan Tempatan,akan menambah kuasa penyiasatan danpenguatkuasaan pihak berkuasa di sampingmembolehkan pemantauan yang lebih rapiterhadap status pembangunan perumahan.Selain itu, Tribunal Tuntutan Pembeli Rumah telahditubuhkan untuk mendengar tuntutan parapembeli rumah terhadap pemaju yang tidakbertanggungjawab untuk jumlah tuntutan yangbernilai kurang daripada RM25,000. Satu lagi ciriutama pindaan tersebut ialah keperluan depositminimum sebanyak RM200,000 bagi setiappermohonan dan pembaharuan lesen pemaju.

Di bidang perhotelan, sejumlah 102 buah hotelbaru siap dibina pada tahun 2002 denganmenawarkan sebanyak 5,785 buah bilik tambahan.Purata kadar penginapan di hotel kekal stabil pada58%. Walau bagaimanapun, dengan jumlahketibaan pelancong yang bertambah kepada 13.3

juta orang pada tahun 2002, kadar penghunianbilik hotel meningkat di beberapa buah bandarutama di Pulau Pinang, Johor Bahru dan Melaka.

Sektor PertanianPada tahun 2002, sektor pertanian, perhutanandan perikanan (pertanian) mendapat manfaatyang ketara daripada harga komoditi pertanianutama sedunia yang pulih dengan nyata. Perolehaneksport daripada pertanian meningkat dengannyata sebanyak 31.9%, berikutan peningkatanketara bagi semua komoditi pertanian utama,dalam keadaan kekangan penawaran seduniadisebabkan cuaca yang kurang menggalakkan.Harga minyak sawit, getah, kayu balak dan kokomasing-masing meningkat sebanyak 52.4%,28.7%, 16.6% dan 66.9%. Sungguhpun harga danpermintaan luar negeri meningkat, nilai ditambahsektor pertanian hanya meningkat 0.3% padatahun 2002, dikekang oleh faktor penawaran.Namun begitu, peningkatan harga dan pendapatanyang ketara memberi kesan pengganda yang besarterhadap permintaan penggunaan persendirian dankeseluruhan pertumbuhan KDNK pada tahuntersebut. Ini memandangkan sektor pertanianmerupakan aktiviti luar bandar yang penting danmenyediakan pekerjaan kepada 15% daripadajumlah tenaga pekerja di Malaysia. Harga komoditiyang lebih tinggi memberi manfaat kepada kira-kira

Jadual 1.8Ruang Pejabat dan Ruang Perniagaan - Ruang Tidak Diisi, Penawaran Akan Datang dan PenawaranDirancang mengikut Negeri (pada akhir-September 2002)

Ruang Pejabat Ruang Perniagaan

Ruang Tidak Penawaran Penawaran Ruang Tidak Penawaran PenawaranDiisi Akan Datang1 Dirancang2 Diisi Akan Datang1 Dirancang2

( ‘000 meter per. )

WP Kuala Lumpur 1,509 1,170 1,037 321 667 738

Selangor 465 58 0 148 254 63

WP Putrajaya 0 295 155 0 0 0

Johor 208 254 430 289 182 855

Pulau Pinang 253 93 47 270 172 28

Negeri Sembilan 25 31 132 47 72 57

Perak 40 52 6 59 7 0

Melaka 16 12 0 56 9 0

Kedah 22 38 6 72 20 21

Pahang 9 14 51 36 0 6

Terengganu 13 2 0 5 7 0

Kelantan 10 5 20 2 19 0

Perlis 0 34 0 0 0 0

Sabah 155 169 0 28 0 0

WP Labuan 40 0 0 15 0 0

Sarawak 57 26 0 34 9 0

Jumlah 2,822 2,253 1,884 1,382 1,418 1,7681 Terdiri daripada harta tanah yang kerja pembinaannya sedang dijalankan termasuk unit dimana sijil layak menduduki/sijil layak menduduki sementara belum dikeluarkan.

2 Diluluskan tetapi belum bermula.


24

500,000 keluarga pekebun kecil di sektor getah,kelapa sawit dan koko.

Peningkatan yang sedikit dalam pertumbuhan nilaiditambah sektor pertanian disebabkan terutamanyaoleh pertumbuhan pengeluaran minyak sawitmentah yang hampir tidak berubah, iaitu pada kadar0.9% (8.9% pada tahun 2001). Ini sebahagianbesarnya disebabkan oleh pokok kelapa sawit yangmengalami peralihan kepada hasil biologi yang lebihrendah. Namun begitu, pengeluaran getah dan kayubalak meningkat pada tahun 2002 hasil dorongandaripada kenaikan harga yang ketara danpermintaan eksport yang lebih menggalakkan.Keluaran komoditi pertanian yang lain, termasuksayur-sayuran, buah-buahan, ternakan dan perikananjuga meningkat pada tahun 2002.

Pengeluaran minyak sawit mentah (MSM) kekalsebagai penyumbang tunggal terbesar kepada nilaiditambah sektor pertanian, mencakupi satu pertiga

daripada keseluruhan nilai ditambah sektor. Walaubagaimanapun, pertumbuhan pengeluaran hanyabertambah sedikit disebabkan terutamanya olehhasil yang lebih rendah. Pengeluaran MSMsebanyak 11.9 juta tan hampir tidak berubah

Jadual 1.9Sektor Pertanian: Nilai ditambah, Pengeluaran dan Eksport

2001 2002a

Jumlah Perubahan Jumlah Perubahandan tahunan dan tahunanNilai (%) Nilai (%)

Nilai ditambah (RM juta pada harga tahun 1987) 18,269 1.8 18,330 0.3

Pengeluaran1

di antaranya:Minyak sawit mentah 11,804 8.9 11,908 0.9Getah 547 -11.1 588 7.6Kayu balak 18,923 -18.0 19,709 4.2Biji koko 58 -17.9 48 -16.6

Eksport (RM juta) 19,966 -13.2 26,340 31.9di antaranya:

Minyak sawit(‘000 tan) 10,466 18.1 10,866 3.8(RM/tan) 944 -15.9 1,366 44.7(RM juta) 9,876 -0.7 14,838 50.2

Getah(‘000 tan) 822 -16.0 928 12.9(sen/kilogram) 230 -12.7 269 17.0(RM juta) 1,886 -26.6 2,492 32.1

Kayu balak(‘000 meter padu) 4,834 -25.5 4,873 0.8(RM/meter padu) 315 -17.9 367 16.6(RM juta) 1,523 -38.8 1,790 17.5

Kayu siap digergaji(‘000 meter padu) 2,411 -16.2 2,335 -3.1(RM/meter padu) 943 -10.2 954 1.2(RM juta) 2,273 -24.7 2,228 -2.0

1 Semua dalam ‘000 tan metrik, kecuali kayu balak dalam ‘000 meter padu.

a Awalan

Sumber: Jabatan Perangkaan MalaysiaLembaga Minyak Sawit MalaysiaJabatan Perhutanan (Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak)Lembaga Koko Malaysia

Graf 1.17Pengeluaran Pertanian


Nilaiditambah

Getah Kayu balak KokoMinyak sawitmentah

2001 2002

-20

-10

0

10


25

berbanding dengan paras pengeluaran pada tahunsebelumnya (2001: 11.8 juta tan). Pengeluaran yanglebih tinggi hanya dicatatkan di Malaysia Timur, dimana kawasan kelapa sawit yang baru matangbertambah sebanyak 8.4% kepada 1.26 juta hektarpada tahun tersebut. Pengeluaran di SemenanjungMalaysia yang mencakupi hampir 60% daripadajumlah pengeluaran negara, merosot 6.1%, akibatdaripada kemerosotan dalam hasil biologi sertakawasan pengeluaran yang berkurangandisebabkan oleh aktiviti tanaman semula yangsebahagian besarnya dijalankan pada separuhpertama tahun 2002. Berdasarkan kenaikanpengeluaran MSM yang sedikit dan peningkatanyang kecil dalam jumlah eksport, stok minyak sawitberkurangan sedikit kepada 1.1 juta tan pada akhirtahun 2002 (1.2 juta tan pada akhir tahun 2001).

Pemulihan harga minyak sawit (yang diukur olehharga hantaran tempatan) yang bermula lewat tahun2001 berterusan pada tahun 2002. Harga secaraberansur-ansur menjadi kukuh daripada RM1,180setiap tan pada Januari 2002 kepada RM1,449 padaJun dan RM1,646 pada Disember. Bagi keseluruhantahun 2002, purata harga minyak sawit adalahRM1,364 setiap tan (2001: RM895), iaitupeningkatan ketara sebanyak 52.4%. Harga MSMmeningkat dengan ketara berikutan permintaan yangkukuh terhadap minyak tersebut ketika terdapatkekangan penawaran minyak sayuran yang lain.Peningkatan dalam pengeluaran minyak sawit yang

sedikit serta harga minyak kacang soya yang sangatkukuh juga telah menyumbang kepada peningkatanketara pada harga MSM. Sementara itu, stok kacangsoya di negara-negara pengeluar utama telah turutterjejas oleh hasil tuaian yang lebih rendah diAmerika Syarikat serta gangguan bekalan diArgentina berikutan ketidakpastian keadaanekonomi dan politik. Penggunaan minyak sawit olehIndia, yang merupakan antara pembeli utama minyaksawit Malaysia, kekal tinggi disebabkan faktorpengeluaran bijirin tempatan yang tidak mencukupi.Sebaliknya, import oleh Republik Rakyat Chinameningkat dengan nyata, seterusnya mengatasi Indiasebagai pembeli terbesar minyak sawit Malaysia padatahun 2002. Sungguhpun harga meningkat dengannyata, minyak sawit kekal sebagai minyak sayuranpaling kompetitif dan menjadi pilihan utama dipasaran antarabangsa pada tahun 2002. Pada tahuntersebut, harga minyak sawit mentah terusdiniagakan secara diskaun, masing-masing sebanyakAS$64, AS$203 dan AS$94 setiap tan berbandingdengan minyak kacang soya, minyak bunga mataharidan minyak sesawi.

Memandangkan terdapat kekangan penawaransedunia bagi minyak dan lelemak pada masa hargaminyak sawit adalah kompetitif, jumlah eksport minyaksawit meningkat 3.8% pada tahun 2002, denganRepublik Rakyat China muncul sebagai pembeli utama,diikuti India, Kesatuan Eropah, Pakistan dan Mesir.Negara-negara ini secara berkumpulan mencakupi kira-kira 60% daripada jumlah eksport minyak sawitMalaysia. Berikutan peningkatan dalam harga danjumlah yang dieksport, jumlah perolehan eksportminyak sawit meningkat dengan ketara sebanyak50.2% kepada RM14.8 bilion. Dengan itu, minyak

-40

-60

-20

0

20

40

60

-40

-60

-20

0

20

40

60

Graf 1.18Eksport Pertanian

Jumlaheksport

pertanian

Minyak sawit Kayu balak Kayu siapdigergaji

Getah


a Awalan

2001 2002a

Graf 1.19Kelapa Sawit: Kawasan, Pengeluaran dan Hasil

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

1998 1999 2000 2001 2002a0

2

4

6

8

10

12

14

TanHektar

0

a Anggaran bagi kawasan matang dan hasil pengeluaran

Pengeluaran dalam juta tan (skala kanan) Kawasan matang dalam ’000 hektar (skala kiri) Hasil pengeluaran minyak sawit mentah dalam tan/ hektar yang matang (skala kanan)

26

sawit kekal sebagai penyumbang tunggal terbesarkepada keseluruhan perolehan eksport pertanian.

Memandangkan pengeluaran MSM meningkat padakadar purata tahunan 6.5% pada dekad yang lalu,usaha dipergiatkan untuk memastikan permintaan luarnegeri yang berterusan. Ini termasuk meningkatkanbahagian pasaran di pasaran eksport yang sedia ada,menembusi pasaran baru dan meningkatkanpenggunaan minyak sawit bagi barangan berasaskansawit yang boleh dimakan dan tidak boleh dimakan.Usaha untuk meningkatkan promosi pasaran terusdijalankan oleh Lembaga Promosi Minyak SawitMalaysia bersama dengan Bahagian PerkhidmatanNasihat Teknikal Lembaga Minyak Sawit Malaysia (BPNTLMSM). Hasil daripada promosi ini, Malaysia berjayamenembusi enam pasaran baru, iaitu, Burkina Faso,Niger, Antigua, Surinam, Seychelles dan Mongolia. Disamping itu, langkah-langkah juga diambil untukmengurangkan kawasan kelapa sawit yang sudah tuadan kurang produktif melalui program tanaman semuladengan baka pokok yang berhasil tinggi bagimengurangkan kos pengeluaran.

Di bidang penyelidikan dan pembangunan, LMSMmeneruskan usaha untuk mempelbagaikanpenggunaan minyak sawit di industri huluan danhiliran. Sehingga akhir tahun 2002, usaha ini telahberjaya menghasilkan sejumlah 174 teknologi/produkdengan 47 teknologi/produk dilancarkan pada tahuntersebut. Antara produk yang dibangunkan bagiindustri hiliran termasuk formulasi lelemak, marjerinyang diperkaya dengan protein trans-free, komponenautomobil (but dan perapi pintu, dan penutup tayargantian), barangan kosmetik, papan blok daripadabatang kelapa sawit, dakwat pencetak serta pulpa dankertas daripada serabut kelapa sawit. Di sektor huluan,teknologi yang dimajukan termasuk mesin pemungut

buah sawit lerai, penyembur pokok kelapa sawit mudadan rawatan sisa buangan.

Perkembangan di sektor getah asli jugamemberangsangkan pada tahun 2002. Apa yangpaling ketara ialah pengeluaran getah asli bertukararah untuk mencatatkan pertumbuhan 7.6% setelahmengalami kemerosotan dalam pengeluaransemenjak tujuh tahun yang lalu. Perkembangan iniadalah didorong oleh harga yang nyata bertambahbaik, justeru membawa kepada pemulihan jumlaheksport getah buat pertama kali semenjak tahun1997. Harga getah juga meningkat dengan ketarapada tahun tersebut dengan mengukuh kepada lebih300 sen sekilogram semenjak pertengahan tahun2002. Harga getah yang lebih tinggi juga mendorongkegiatan menoreh yang lebih kerap, terutamanya dikalangan pekebun kecil yang mencakupi kira-kira85% daripada jumlah pengeluaran getah negara.

Purata harga getah yang dicerminkan oleh harga RSS1meningkat 28.7% kepada 292 sen sekilogram, parastertinggi yang pernah dicatatkan semenjak tahun 1996.Harga yang lebih kukuh adalah didorong olehkekangan penawaran getah sedunia berikutanpengeluaran yang lebih rendah di Negeri Thai, iaitupengeluar terbesar dunia, disebabkan keadaan cuacayang tidak menggalakkan, serta peningkatan dalampermintaan sedunia. Pada tahun 2002, usaha negara-negara pengeluar utama getah untuk meningkatkanharga getah asli di pasaran antarabangsa terusmenunjukkan kemajuan. Susulan daripada penubuhanPertubuhan Getah Antarabangsa Tiga Pihak (ITRO,yang dianggotai oleh Negeri Thai, Indonesia danMalaysia) pada Julai 2001, dengan objektif untukmemastikan harga getah antarabangsa yang setara danmenguntungkan melalui pengurusan jualan dan stok,sebuah konsortium (di bawah naungan ITRO) yangdikenali sebagai Perbadanan Getah Antarabangsa TigaPihak (ITRCo) ditubuhkan pada Ogos 2002. ITRComemainkan peranan untuk menjalankan operasipemasaran yang strategik apabila perlu.

Peningkatan jumlah eksport dan harga yang lebih tinggimenghasilkan perolehan eksport getah yang nyata lebihtinggi, iaitu sebanyak 32.1% pada tahun 2002. Eksportgetah adalah lebih tinggi terutamanya ke RepublikRakyat China, Amerika Syarikat dan Perancis.

Sungguhpun bahagian pengeluaran getah dalampertumbuhan KDNK merosot dengan nyata daripada5% pada awal tahun 1980-an kepada 0.6% padatahun 2002, kepentingan sosioekonominya sebagaitanaman ladang yang strategik dalam ekonomi

Graf 1.20Harga Minyak Sawit dan StokHarga

(RM/tan)Stok

(’000 tan)

Harga hantaran tempatanminyak sawit mentah

Stok

0

500

1,000

1,500

2,000

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

1999 2000 2001 2002

0

300

600

900

1,200

1,500


27

Malaysia masih lagi ketara. Justeru, adalah pentingbagi Malaysia untuk mengekalkan pertumbuhanyang kukuh bagi sektor ini memandangkanrangkaian hubungannya yang kuat dengan industrihiliran tempatan berasaskan getah termasuk sarungtangan getah, tayar dan tiub serta kasut getah.Sektor ini juga masih menyediakan pekerjaan kepadakira-kira 265,000 keluarga di sektor pekebun kecil.Langkah-langkah untuk mengukuhkan industri iniditumpukan kepada mempertingkat produktivitimelalui galakan penyatuan sektor pekebun kecil danpemodenan pengurusan pengeluaran. Salah satustrategi utama yang dilaksanakan ialah untukmeningkatkan pelaburan sektor swasta melaluipenggalakkan penyatuan tanah yang bersaiz tidakekonomik bagi meningkatkan produktiviti. Sehinggakini, penyatuan dan pengurusan sektor pekebun kecilgetah diterajui oleh agensi awam, manakalapenyertaan sektor swasta masih lagi rendah. Olehitu, untuk menggalakkan lebih banyak lagipenglibatan syarikat swasta dalam bidang penyatuandan pengurusan sektor pekebun kecil dan tanahterbiar, beberapa insentif telah diperkenalkan semasaBajet tahun 2003. Insentif tersebut adalah dalambentuk potongan cukai ke atas jumlah pelaburanyang dibuat oleh syarikat yang melabur dalam anaksyarikat milik penuh yang terlibat dalam kegiatanpenyatuan, manakala anak syarikat milik penuhtersebut diberi pengecualian cukai perkhidmatan.

Pada tahun 2002, pengeluaran komoditi pertanianlain, termasuk buah-buahan, sayur-sayuran, ternakandan perikanan juga mencatatkan pertumbuhan yanglebih tinggi. Peningkatan dalam pengeluaran kesemuakomoditi ini yang mencakupi kira-kira 25% daripadajumlah nilai ditambah sektor pertanian mencerminkankesan positif daripada Dasar Pertanian Negara Ketigayang bertujuan untuk meningkatkan pengeluaranmakanan dalam negeri. Pengeluaran sayur-sayurandan buah-buahan masing-masing meningkat 19.9%dan 4.2% disebabkan terutamanya oleh kawasantanaman yang lebih luas, termasuk Taman KekalPengeluaran Makanan (TKPM). Sehingga akhir tahun2002, lebih daripada 1,840 hektar kawasan telahdibangunkan di bawah program TKPM. Pengeluaranternakan juga meningkat 6.3% hasil daripadapermintaan pengguna dan industri berasaskanmakanan yang lebih tinggi. Pendaratan ikan darisubsektor marin dan akuakultur yang lebih banyaktelah meningkatkan jumlah pengeluaran perikanannegara sebanyak 5.1%. Memandangkan subsektorakuakultur mempunyai potensi yang besar, Kerajaantelah mengenal pasti kawasan seluas 4,472 hektaruntuk diklasifikasikan sebagai zon industri akuakultur.

Pengeluaran kayu balak meningkat 4.2% pada tahun2002 seiring dengan permintaan yang lebih tinggi daripasaran tradisional, termasuk Jepun, Republik RakyatChina dan India. Secara berkumpulan, negara-negaraini mencakupi lebih daripada 75% daripada jumlaheksport kayu balak. Perkembangan dari segi hargaadalah juga positif. Selain permintaan luar negeri yangbertambah baik, kekurangan kayu balak tropika dipasaran antarabangsa berikutan pengharaman eksportkayu balak oleh Indonesia semenjak tahun 2001,menyumbang kepada harga yang lebih tinggi.Kesannya, harga eksport kayu balak Malaysiadiniagakan pada harga purata yang lebih tinggi, iaituRM367 setiap meter padu pada tahun 2002, yangmeningkatkan perolehan eksport sebanyak 17.5%.Eksport kayu siap digergaji, sebaliknya terus merosotpada tahun 2002 disebabkan permintaan yang lemahdaripada pembeli utama, terutamanya Eropah.

Susulan daripada keperluan terhadap keluaran kayuhutan yang diperakui berasal dari kawasan hutanyang diurus secara mapan atau "green timber" olehpasaran eksport utama, terutamanya negaraEropah, skim persijilan kayu yang dijalankan olehMajlis Persijilan Kayu Malaysia (MTCC) terusmencapai kemajuan yang menggalakkan padatahun 2002. Setakat ini, Pahang, Selangor danTerengganu telah diberikan Sijil Pengurusan Hutan,manakala beberapa buah negeri yang lain masihmenunggu keputusan untuk mendapatkan sijiltersebut. Pada Oktober 2002, satu standardpersijilan pengurusan hutan kebangsaan yang baruyang dibangunkan secara bersama oleh pelbagai pihakyang berkepentingan dalam Jawatankuasa PemanduKebangsaan dengan berasaskan prinsip dan kriteriaForest Stewardship Council (FSC) dan telahdibincangkan di peringkat kawasan dan kebangsaan,telah diterima untuk digunakan. MTCC juga menjadianggota Pan European Forest Certification Councilpada November 2002 di samping mengambil inisiatifuntuk mempromosikan satu pendekatan ASEAN dalammelaksanakan persijilan kayu. Kayu balak yangmempunyai perakuan MTCC mula dieksport semenjakJulai 2002, dan sehingga akhir Disember, sejumlah 732meter padu kayu siap digergaji telah dieksport keNegeri Belanda dan United Kingdom.

Dalam kumpulan komoditi pertanian utama, hanyapengeluaran biji koko mencatatkan kejatuhan padatahun 2002. Kemerosotan 16.6% dalampengeluaran biji koko disebabkan terutamanya olehpengurangan kawasan tanaman serta keadaan cuacayang kurang menggalakkan, terutamanya padaseparuh pertama tahun 2002. Jumlah kawasan

28

tanaman koko dianggarkan merosot 14% atausebanyak 8,337 hektar pada tahun 2002. Walaubagaimanapun, usaha memulih kawasan pekebunkecil koko untuk meningkatkan produktiviti terusdijalankan oleh Lembaga Koko Malaysia. Pada akhirtahun 2002, sejumlah 3,073 hektar kawasan kokoyang melibatkan 3,200 pekebun kecil berjayadipulihkan oleh Lembaga tersebut di bawah ProgramPembangunan Pekebun Kecil. Satu perkembanganpositif pada tahun 2002 ialah peningkatan hargakoko yang amat ketara, yang bermula semenjakDisember 2001, didorong terutamanya olehkekangan penawaran sedunia berikutan masalah diIvory Coast, pengeluar koko terbesar dunia. PadaOktober 2002, harga niaga hadapan koko mencapaiparas tertinggi dalam jangka masa 17 tahun. Seiringdengan perkembangan ini, purata harga eksportkoko Malaysia meningkat dengan nyata kepadaRM5,222 setiap tan (2001: RM3,494). Kenaikan iniberserta jumlah eksport yang lebih tinggi telah

menghasilkan perolehan eksport koko yang lebihtinggi pada 2002.

Sektor PerlombonganNilai ditambah sektor perlombongan berkembang4.5% pada tahun 2002, dengan pertumbuhandisumbangkan terutamanya oleh peningkatan dalampengeluaran minyak mentah dan gas asli.Peningkatan dalam kapasiti pengeluaran danpermintaan luar negeri yang lebih kukuhmenyumbang kepada pengeluaran minyak yanglebih tinggi pada tahun tersebut. Peningkatan dalampengeluaran gas asli, bagaimanapun, telah didorongterutamanya oleh penggunaan dalam negeri yanglebih tinggi. Sejajar dengan arah aliran pengeluaranyang menurun semenjak beberapa tahun yang lepas,pengeluaran timah padat merosot 15.2% pada tahun2002 disebabkan oleh penutupan beberapa buahlombong bijih timah. Bagi keseluruhan tahun 2002,perolehan eksport daripada sektor perlombongan

Jadual 1.10Sektor Perlombongan: Nilai ditambah, Pengeluaran dan Eksport

2001 2002a

Jumlah Perubahan Jumlah Perubahandan tahunan dan tahunanNilai (%) Nilai (%)

Nilai ditambah (RM juta pada harga tahun 1987) 15,892 1.6 16,603 4.5

Pengeluaran

Minyak mentah dan kondensat 666,150 -2.1 700,000 5.1(tong sehari)

di antaranya:Minyak mentah (tong sehari) 579,290 -2.6 597,000 3.1

Gas asli - bersih(juta kaki padu standard) 1,657,680 3.7 1,708,200 3.0

Timah padat(tan) 4,972 -21.2 4,216 -15.2

Eksport (RM juta) 23,445 -12.6 22,406 -4.4di antaranya:

Minyak mentah(‘000 tan) 15,077 -9.6 16,192 7.4(AS$/tong) 25.53 -13.7 24.80 -2.9(RM juta) 11,118 -21.9 11,597 4.3

Gas asli cecair(‘000 tan) 15,423 0.0 15,025 -2.6(RM/tan) 721 -2.6 661 -8.3(RM juta) 11,119 -2.7 9,932 -10.7

Timah(‘000 tan) 27 32.3 27 -0.7(RM/tan) 16,900 -19.9 15,713 -7.0(RM juta) 461 6.0 425 -7.7

a Awalan

Sumber: PETRONASJabatan Perangkaan Malaysia

Jabatan Mineral dan Geosains Malaysia


29

Graf 1.22Eksport Galian


a Awalan

1998 1999 2000 2001 2002a

Jumlah Eksport Galian

Eksport Minyak Mentah

Eksport Gas Asli Cecair

-40

-20

0

20

40

60

80

merosot 4.4% dengan kejatuhan dalam perolehan gasasli cecair dan timah telah lebih daripadamengimbangi peningkatan dalam eksport minyakmentah. Kemerosotan yang sedikit pada harga purataminyak mentah dan kejatuhan harga purata bagisemua kategori galian yang lain telah menyebabkanprestasi eksport sektor perlombongan menjadi lebihlemah pada tahun 2002.

Pengeluaran minyak mentah (tidak termasukkondensat) meningkat 3.1% kepada 597,000 tongsehari pada tahun 2002, hampir menyamai sasaranparas pengeluaran bagi tahun 2002 iaitu 600,000 tongsehari di bawah Dasar Susutan Negara. Peningkatanpengeluaran minyak pada tahun 2002 adalahdisebabkan oleh bermulanya operasi pengeluaran limabuah medan minyak yang baru dan permintaan luarnegeri yang lebih tinggi dari pembeli-pembeli utama,terutamanya India, Jepun dan Republik Rakyat China.Jumlah pembelian dari kumpulan negara tersebutmeningkat dengan ketara sebanyak 60.8% pada tahun2002 (2001: -5.7%).

Harga minyak mentah Malaysia secara umumnya adalahsejajar dengan arah aliran di pasaran minyak sedunia. Dipasaran antarabangsa, harga minyak mentah padatahun 2002 dipengaruhi sebahagian besarnya olehketidakpastian di Timur Tengah. Harga minyak kekaltinggi di kala kebimbangan akan meletusnyapeperangan dan kemungkinan terjadinya gangguanbekalan minyak di negara-negara pengeluar utama.Keadaan ini diburukkan lagi oleh mogok pekerja industriminyak Venezuela pada penghujung tahun.

Harga minyak turut dipengaruhi oleh permintaan yanglemah dalam keadaan ramalan ekonomi yang kurangmemberangsangkan dan ketidakpastian yangmeningkat. Pertubuhan Negara Pengeksport Minyak

(OPEC) memutuskan untuk mengekalkan kuotapengeluarannya pada tahun 2002 pada 21.7 juta tongsehari selepas mengurangkan pengeluaran sebanyak1.5 juta tong sehari pada Januari. Sebaliknya, negarabukan OPEC meningkatkan penawaran sebanyak 1.3juta tong sehari. Kesannya, jumlah penawaran minyaksedunia merosot sedikit kepada 76.6 juta tong sehari(2001: 76.8 juta tong sehari). Permintaan minyaksedunia meningkat sedikit kepada 76.9 juta tong sehari(2001: 76.5 juta tong sehari) dalam keadaanpemulihan ekonomi yang perlahan di negara-negaraindustri utama.

Berdasarkan perkembangan tersebut, harga minyakBrent, iaitu penanda aras bagi harga gred minyakantarabangsa, menjadi kukuh sedikit untukberpurata AS$25.05 setong (2001: AS$24.95setong). Harga purata eksport minyak mentahMalaysia, walaupun kekal kukuh di paras AS$24.80setong, adalah rendah sedikit berbanding denganharga yang dicatat pada tahun sebelumnya(AS$25.53 setong). Peningkatan dalam jumlahminyak yang dieksport menyumbang kepadaperolehan hasil eksport minyak yang lebih tinggisebanyak 4.3% pada tahun 2002.

Pengeluaran gas asli meningkat 3% pada tahun2002 disebabkan oleh peningkatan dalampermintaan daripada industri jana kuasa yangmenggunakan lebih daripada 70% jumlahpenggunaan gas di negara ini. Tiga buah medan gasbaru yang mula beroperasi juga menyumbangkepada pengeluaran gas yang lebih tinggi padatahun 2002. Peningkatan Indeks Pengeluaran Elektriksebanyak 4.6% juga mencerminkan penggunaan gasyang lebih tinggi di sektor jana kuasa. Selain sektor

Graf 1.21Pengeluaran Galian

-6

-3

0

3

6

9

12

1998 1999 2000 2001 2002


Minyak mentah Gas asli Nilai ditambah

30

jana kuasa, sektor petrokimia tempatan jugamencatatkan penggunaan gas yang lebih tinggimemandangkan lebih banyak projek telahmemulakan operasi pada tahun tersebut. Sementaraitu, eksport gas asli cecair merosot 10.7% padatahun 2002 berikutan import yang lebih rendah olehpembeli utama yakni Jepun, di samping kemerosotandalam harga eksport purata gas asli cecair kepadaRM661/tan (2001: RM721/tan).

dan profesional dengan matlamat untukmengurangkan defisit di sektor perkhidmatandalam imbangan pembayaran. Dengan mengambilpendekatan bersepadu atau asas gugusan “StrategiPerkilangan Plus-Plus” dalam Pelan IndukPerindustrian Kedua (1996-2005), industri adalahdigalak untuk menggiatkan rantaian nilai ditambah,bukan hanya melalui pemprosesan danpemasangan, tetapi termasuk juga pelbagaiperkhidmatan seperti mempromosi jenama, rekabentuk, paten, penyelidikan dan pembangunan,francais, pemasaran, penggudangan dan logistikbersepadu. Bagi mencapai matlamat ini, insentiffiskal dan lain-lain insentif telah diperkenalkankepada industri perkhidmatan yang kesannya telahmeningkatkan kandungan perkhidmatan di sektorperkilangan. Akibatnya, sektor perkhidmatanmenjadi semakin penting, berkembang pada kadarpurata tahunan sebanyak 8.2% pada tempoh 1990-2002, iaitu lebih pesat daripada pertumbuhanKDNK keseluruhan sebanyak 6.5%. Sumbangankeseluruhan sektor perkhidmatan kepada KDNKmeningkat daripada 46.8% pada tahun 1990kepada 56.6% pada tahun 2002.

Jadual 1.11Malaysia: Rizab Minyak Mentah dan Gas Asli1

Pada akhir tahun

2001 2002

Minyak mentahJumlah rizab (bilion tong) 3.20 3.61Rizab/Pengeluaran (tahun) 14.8 16.0

Gas asliJumlah rizab

(trilion kaki padu standard) 87.49 87.76Rizab/Pengeluaran (tahun) 41.7 35.7

1 Dasar Susutan Negara telah diperkenalkan pada tahun 1980 untukmengawal selia eksploitasi rizab minyak negara dengan menangguhkanpembangunan dan menjalankan kawalan terhadap pengeluaran medanminyak utama (yang mempunyai rizab sebanyak 400 juta tong atau lebih).

Sumber: PETRONAS

Pertumbuhan yang mapan di sektor perkhidmatan disokong olehpengukuhan permintaan dalam negeri dan pemulihan aktivitiberkaitan perdagangan.

Pada tahun 2002, usaha-usaha terus dijalankanuntuk meningkatkan keupayaan pengeluaran danrizab minyak dan gas negara. Pada tahun tersebut,lima buah medan minyak baru, iaitu empat diSemenanjung Malaysia dan satu di Sabah, dan tigabuah medan gas baru di Semenanjung Malaysiatelah memulakan operasi. Di samping itu, sebanyak94 buah telaga pembangunan telah digerudi dan60 buah telaga dibaik pulih pada tahun tersebutdan sejumlah 246,475 kilometer garisan dataseismik telah diperoleh untuk tujuan penerokaandan pembangunan. Tiga perjanjian perkongsianpengeluaran baru juga ditandatangani pada tahun2002.

Sektor PerkhidmatanSemenjak awal tahun 1990an, dasar-dasarterancang telah dijurus ke arah meningkatkanpertumbuhan di sektor perkhidmatan sebagaistrategi mengekang defisit perkhidmatan dalamimbangan pembayaran dan mempelbagaikansumber pertumbuhan. Pada awalnya, tumpuanadalah di bidang pelancongan, pendidikan,perkapalan, pelabuhan dan perkhidmatan kontrak

Sektor perkhidmatan juga kurang terdedah semasakemelesetan ekonomi. Sebelum berlaku krisis di Asia,prestasi sektor perkhidmatan mempunyai korelasiyang tinggi dengan kitaran di sektor perkilanganyang didorong terutamanya oleh perubahan

Graf 1.23Arah Aliran Pertumbuhan Sektor-sektorPerkhidmatan dan Perkilangan, dan Penggunaan


-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

Jumlah penggunaan

Sektor perkhidmatan

Sektor perkilangan

S1 S3 S1 S3 S1 S3 S1 S3 S1 S3 S1 S3

1997 1998 1999 2000 2001 2002


31

permintaan luar negeri bagi keluaran perkilangan.Walau bagaimanapun, semasa berlakunyakemelesetan global pada tahun 2001, permintaandalam negeri menggantikan permintaan luar negerisebagai pendorong pertumbuhan yang utama.Dengan yang demikian, prestasi sektor perkhidmatanmelencong daripada kitaran perkilangan dan eksport.Walaupun sektor perkilangan merosot pada tahun2001 dan aktiviti ekonomi keseluruhanmenyederhana, pertumbuhan sektor perkhidmatankekal mapan dan memberi sokongan kepadaperkembangan keseluruhan pertumbuhan KDNK.Langkah-langkah terancang bagi menggalakkansektor perkhidmatan sebagai enjin pertumbuhanbaru serta menggalakkan penggunaan dalam negeritelah membantu membangunkan sektor tersebut

dalam beberapa segi. Di samping menyokongaktiviti-aktiviti berkaitan perdagangan, sektorperkhidmatan juga menghasilkan rantaian yanglebih meluas dengan sumber pertumbuhan yangberorientasikan dalam negeri. Kesannya, sektorperkhidmatan menjadi lebih dinamik dalammenjana pertumbuhan.

Mencerminkan perkembangan di atas, padatempoh 1990-2002, sektor perkhidmatanpengantara yang merangkumi pengangkutan,penyimpanan dan komunikasi; dan kewangan,insurans, harta tanah dan perkhidmatanperniagaan meningkat pada pertumbuhan duaangka, berpurata sebanyak 10.1% setahun, iaitulebih pesat daripada pertumbuhan di sektorperkhidmatan akhir (7.1%). Kesannya, bahagianperkhidmatan pengantara kepada KDNKmeningkat dengan ketara daripada 15% kepada22%, manakala bahagian sektor perkhidmatanakhir kepada KDNK meningkat daripada 32%kepada 34%. Apa yang ketara, subsektor yangpaling pesat berkembang pada tempoh tersebutadalah subsektor kewangan, insurans, harta tanahdan perkhidmatan perniagaan; diikuti oleh utiliti;pengangkutan, penyimpanan dan perhubungan; danperdagangan borong dan runcit, hotel dan restoran.

Pada tahun 2002, sektor perkhidmatan terusberkembang sebanyak 4.5% dengan kumpulanperkhidmatan pengantara (4.9%) terus meningkatpada tahap yang lebih pesat daripada kumpulanperkhidmatan akhir (4.2%). Namun begitu, jikadibandingkan dengan tahun sebelum ini,perkhidmatan pengantara berkembang lebih

Jadual 1.12Pertumbuhan di Sektor Perkhidmatan pada Harga Malar 1987

1990 - 2002 2001 2002a 1990 2002a

Purata pertumbuhan tahunan, % Perubahan tahunan, % % bahagian daripada KDNK

Perkhidmatan 8.2 5.7 4.5 46.8 56.6

Perkhidmatan pengantara 10.1 8.7 4.9 14.9 22.4Pengangkutan, penyimpanan dan komunikasi 8.7 7.5 2.9 6.7 8.6Kewangan, insurans, harta tanah dan 11.1 9.5 6.2 8.2 13.8

perkhidmatan perniagaan

Perkhidmatan akhir 7.1 3.8 4.2 31.9 34.2Elektrik, gas dan air 10.1 6.9 6.7 2.7 4.3Perdagangan borong dan runcit, hotel dan 7.9 3.0 2.5 13.2 14.8

restoranPerkhidmatan kerajaan1 4.4 4.6 6.3 8.8 7.3Perkhidmatan-perkhidmatan lain2 7.3 2.9 4.1 7.2 7.7

1 Termasuk perkhidmatan awam (pentadbiran awam, hal ehwal luar serta keamanan dan keselamatan awam), pertahanan, kesihatan, pendidikan dan lain-lain.2 Termasuk bayaran sewa ke atas kediaman yang didiami oleh pemilik; perkhidmatan kemasyarakatan, sosial dan persendirian; perkhidmatan pengeluar swasta yang

bukan berasaskan keuntungan kepada isi rumah; dan perkhidmatan rumah tangga bagi isi rumah.

a Awalan

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

'90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01 '02

Graf 1.24Arah Aliran Perkhidmatan Pengantara dan Akhir,Sektor Perkilangan dan Penggunaan

RM juta

Perkhidmatan pengantara Perkhidmatan akhir Jumlah Penggunaan Sektor perkilangan

32

sederhana (2001: 8.7%) disebabkan terutamanyaoleh penyederhanaan di subsektor telekomunikasi.

Dalam subsektor perkhidmatan pengantara, industripengangkutan, penyimpanan dan perhubunganberkembang sebanyak 2.9% pada tahun 2002(2001: 7.5%). Pertumbuhan yang lebih perlahan inimencerminkan penyederhanaan dalam aktivitiindustri telekomunikasi, berikutan pengembanganyang kukuh pada tahun-tahun sebelumnya,manakala sektor pengangkutan terus berkembangdengan kukuh. Dalam industri telekomunikasi, saizpasaran bagi telefon talian tetap menguncup sedikitkepada 4.67 juta talian pada tahun 2002 (2001: 4.71juta) disebabkan telefon bimbit menjadi semakinpopular. Jumlah pelanggan telefon bimbit terusmeningkat sebanyak 23.6% (2001: 46%) kepada 9.2juta. Pelanggan internet meningkat kepada 2.6 jutaorang pada akhir tahun 2002, menunjukkanpertumbuhan sebanyak 23.6% (2001: 27.5%). Padaakhir tahun 2002, kadar penembusan internet dantelefon bimbit masing-masing adalah sebanyak10.5% dan 37.3%.

Pertumbuhan dalam segmen pengangkutandisokong oleh lebih banyak aktiviti berkaitanperdagangan dan pemunggahan yang lebih tinggi.Aktiviti di pelabuhan-pelabuhan Malaysia kekalmapan sepanjang tahun. Penutupan pelabuhanPantai Barat Amerika Syarikat (AS), iaitu pintu masukutama perdagangan ke pasaran AS, selama sebelashari pada bulan September-Oktober mempunyaikesan yang minimum ke atas perdagangan Malaysia.Ini disebabkan kebanyakan penghantaran ke ASterdiri daripada barangan elektronik, yangkebanyakannya diangkut melalui udara. Pemasangankemudahan terkini dan juga peningkatan kualitiperkhidmatan membolehkan pelabuhan-pelabuhanMalaysia meningkatkan kapasiti pengendalian danpenyimpanan bagi mendapatkan bahagian yanglebih besar daripada kargo dan pemunggahankontena serantau. Dengan meningkatnya kapasitidan daya saing, jumlah truput kontena di enampelabuhan utama terus meningkat 20.7% padatahun 2002. Pelabuhan Klang mencakup sebahagianbesar dengan mencatatkan sejumlah 4.5 juta TEU(20-kaki unit setara) pada tahun 2002. PelabuhanTanjung Pelepas (PTP) pula mencatatkan satu lagipencapaian cemerlang dengan jumlah TEU yangdikendalikan meningkat dengan ketara sebanyak30% kepada lebih 2.6 juta (2001: 2 juta TEU),berikutan satu lagi operator syarikat perkapalanutama memindahkan pusat pemunggahan serantaumereka ke PTP.

Segmen pengangkutan udara juga mencatatkanprestasi yang lebih kukuh dari segi kargo danpenumpang. Pada tahun 2002, jumlah pergerakankargo udara meningkat 16.3% (2001: -9.3%).Sebahagiannya disebabkan oleh penggantiandaripada penggunaan pengangkutan laut kepadapenggunaan pengangkutan udara bagi memenuhitempahan Krismas berikutan penutupan pelabuhanPantai Barat AS. Jumlah penumpang di kesemualapangan terbang di Malaysia meningkat 4.2%kepada 33.7 juta orang (2001: -0.9%). Peningkatanini disebabkan oleh jumlah penumpangantarabangsa yang lebih ramai (4.7%) sejajar denganpeningkatan jumlah pelancong dan jumlahpenumpang domestik yang meningkat (3.8%),terutamanya disebabkan oleh pengangkutan udarayang lebih murah yang ditawarkan oleh sebuahsyarikat penerbangan tempatan. Dengan itu, jumlahtrafik penumpang di Lapangan Terbang AntarabangsaKuala Lumpur meningkat 12.8% untuk mencapai16.4 juta penumpang pada tahun 2002.

Nilai ditambah di subsektor kewangan, insurans,harta tanah dan perkhidmatan perniagaanmeningkat sebanyak 6.2% (2001: 9.5%).Pertumbuhan ini disokong terutamanya olehperkembangan aktiviti-aktiviti pinjaman bank,khususnya bagi tujuan harta tanah kediaman dan

Jadual 1.13Penunjuk Terpilih bagi Sektor Perkhidmatan

2001 2002aPerubahan tahunan, %

Truput kargo di lima pelabuhan utama1 3.6 8.8Truput kargo kontena di enam

pelabuhan utama2 43.5 20.7Penumpang KLIA -1.3 12.8Kargo KLIA -13.7 19.6Bilangan penumpang Transit

Aliran Ringan3 16.4 3.5Jumlah pelanggan internet 27.5 23.6Jumlah pelanggan telefon bimbit 46.0 23.6Jumlah sambungan talian tetap 1.8 -0.8Premium insurans 10.8 13.3Urus niaga BSKL (jumlah) -27.3 12.0Pinjaman yang belum dijelaskan

dalam sistem perbankan 3.6 4.3Ketibaan pelancong 25.0 4.0Kadar penginapan hotel (%) 58.6 57.9Indeks pengeluaran elektrik 8.6 4.6

1 Termasuk Pelabuhan Klang, Pelabuhan Johor, Pelabuhan Pulau Pinang,Pelabuhan-pelabuhan Sabah and Pelabuhan Bintulu.

2 Termasuk Pelabuhan Klang, Pelabuhan Johor, Pelabuhan Tanjung Pelepas,Pelabuhan Pulau Pinang, Pelabuhan-pelabuhan Sabah dan Pelabuhan Bintulu.

3 Termasuk STAR and PUTRA.

a Awalan.

Sumber:Jabatan Perangkaan Malaysia; Bursa Saham Kuala Lumpur; Malaysia AirportsHoldings Berhad; Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia;Kementerian Kewangan; Pengendali-pengendali pelabuhan; Syarikat PrasaranaNegara Berhad; Lembaga Penggalakan Pelancongan Malaysia; dan Bank NegaraMalaysia.


33

kereta penumpang serta peningkatan pungutanpremium insurans. Pinjaman yang belum dijelaskandalam sistem perbankan meningkat pada kadaryang lebih tinggi sebanyak 4.3% pada tahun2002, mencerminkan pinjaman pengguna dan ahliperniagaan yang meningkat. Walaupunkeuntungan bank dan pertumbuhan pinjamanadalah lebih tinggi pada tahun 2002,pertumbuhan nilai ditambah di subsektorkewangan adalah lebih sederhana. Ketikapinjaman terus meningkat, penerimaan faedahbersih dalam sistem perbankan pula adalah lebihrendah disebabkan persaingan yang sengit telahmenyebabkan kadar pinjaman semakin rendah dantebaran antara kadar pinjaman dan depositsemakin mengecil. Pada masa yang sama,subsektor harta tanah dan perkhidmatanperniagaan berkembang, disokong oleh aktivitiyang lebih pesat dalam perniagaan harta tanahdan Bursa Saham Kuala Lumpur pada separuhpertama tahun 2002.

Sejajar dengan pertumbuhan yang kukuh bagipenggunaan dalam negeri dan pelancongan, nilaiditambah bagi kumpulan perkhidmatan akhiryang merangkumi utiliti; perkhidmatan Kerajaan;perdagangan borong dan runcit, hotel danrestoran; dan perkhidmatan lain mencatatkanpertumbuhan yang lebih tinggi sebanyak 4.2%pada tahun 2002 (2001: 3.8%). Subsektorperkhidmatan Kerajaan meningkat pada kadaryang lebih cepat sebanyak 6.3% (2001: 4.6%)disebabkan oleh perbelanjaan emolumen yanglebih tinggi berikutan pembayaran bonus minimumsebanyak RM1,200 atau satu bulan gaji danpelarasan gaji sebanyak 10% kepada semuakakitangan awam. Sementara itu, pertumbuhansubsektor utiliti kekal mapan terutamanyadisebabkan oleh peningkatan dalam penggunaanelektrik bagi kesemua kategori penggunaperindustrian, komersil dan isi rumah.

Penggunaan dalam negeri yang lebih tinggi jugamenyebabkan subsektor perdagangan borongdan runcit, hotel dan restoran kekal mapandengan mencatatkan pertumbuhan sebanyak2.5% pada tahun 2002 (2001: 3%). Perbelanjaanpengguna yang kukuh berikutan pemulihansentimen pengguna secara beransur-ansur disepanjang tahun 2002 serta jumlah ketibaanpelancong yang lebih tinggi pada separuh keduatahun 2002, telah membantu perkembangansektor ini. Industri perdagangan borong dan runcitterus mendapat faedah daripada peningkatan

pendapatan boleh guna berikutan pemulihanharga komoditi yang ketara, pengurangan cukaipendapatan individu dan gaji yang lebih tinggiserta bonus akhir tahun yang diberikan kepadakakitangan Kerajaan. Di segmen runcit,peningkatan jualan juga disebabkan olehpembukaan pusat-pusat jualan yang berkembangpesat oleh rangkaian runcit yang besar. Segmen inijuga mendapat manfaat daripada peningkatanperbelanjaan pelancong berikutan jumlahpelancong dari segmen pasaran yang berbelanjabesar seperti Republik Rakyat China dan Asia Baratmeningkat pada tahun 2002.

Subsektor perkhidmatan lain juga berkembangpada kadar yang lebih pesat sebanyak 4.1%(2001: 2.9%), disokong oleh peningkatan sektor-sektor pertumbuhan baru seperti industripendidikan tinggi swasta dan industri kesihatanswasta. Pada akhir tahun 2002, sebanyak 20universiti swasta dan 516 kolej swasta telahditubuhkan di Malaysia dengan jumlah institusipendidikan tinggi swasta yang diluluskan untukmengambil pelajar asing juga meningkat daripada231 pada tahun 2001 kepada 238 pada tahun2002. Ini telah membantu meningkatkan kapasitiyang sedia ada, di institusi-institusi awam sertamenjana perolehan pertukaran asing denganmenarik pelajar asing. Jumlah pelajar asing yangmenuntut di institusi-institusi pendidikan tinggiswasta di Malaysia meningkat 32% kepada 22,823orang (2001: 17,249 orang). Sementara itu,industri kesihatan swasta kini telah mengalamiperubahan strategik dengan memberi tumpuanterhadap pelancongan perubatan. Bagi mencapaihasrat ini, satu Jawatankuasa Promosi PelanconganPerubatan Kebangsaan telah ditubuhkan untukmenerajui pertumbuhan industri ini. Sehingga kini,terdapat 33 buah hospital swasta mengambilbahagian bagi memberi rawatan kepada pesakit-pesakit daripada Brunei Darussalam, Indonesia,Vietnam, Singapura, Bangladesh dan Arab Saudi.

KEADAAN PERMINTAAN DALAM NEGERI

Keadaan permintaan dalam negeri bertambahkukuh dengan ketara pada tahun 2002, disokongoleh peningkatan dalam keseluruhan perbelanjaansektor awam yang berterusan dan peningkatanyang ketara dalam penggunaan swasta. Walaupunketidakpastian yang nyata wujud di persekitaranluar negeri pada separuh tahun kedua, keyakinanpengguna kekal tinggi sepanjang tahun.Pendapatan boleh guna yang lebih tinggi dan

34

kesan positif daripada rangsangan fiskal serta kadarfaedah yang rendah diperkuatkan oleh prestasieksport yang lebih kukuh dan peningkatan yang nyatadalam harga komoditi. Dengan pengukuhanpemulihan ekonomi negara, pelaburan swastakembali pulih daripada penurunan selama lima sukuberturut-turut untuk mencatat peningkatan yangsederhana pada separuh tahun kedua.Keseluruhannya, pertumbuhan permintaan agregatdalam negeri (tidak termasuk stok) bertambah kukuhkepada 4.3% daripada 2.8% pada tahun 2001.

Perbelanjaan sektor awam kekal sebagaipenggerak utama pertumbuhan, walaupun kadarpeningkatannya menyederhana kepada 8.6%,mencerminkan terutamanya yang berkaitan dengan

perbelanjaan rangsangan fiskal yang berterusan danperbelanjaan modal yang lebih tinggi olehPerusahaan Awam Bukan Kewangan (PABK).

Perbelanjaan pelaburan awam meningkatsederhana sebanyak 4.6%. Perbelanjaanpembangunan Kerajaan Persekutuan disalurkanterutamanya kepada pendidikan dan latihan bagimeningkatkan pembangunan sumber manusia danprojek jangka panjang pembinaan kapasiti produktif,termasuk infrastruktur dan teknologi maklumat dan

Permintaan agregat dalam negeri terus kukuh. Pertumbuhanyang kukuh dalam penggunaan swasta membawa kepadapenggunaan kapasiti yang lebih tinggi, lalu mendorongpemulihan dalam pembentukan modal swasta. Pertumbuhanpenggunaan dan pelaburan disokong oleh rangsangan fiskalyang berterusan dan dasar monetari yang akomodatif sertadiperkukuh oleh permintaan luar negeri yang bertambah baik.

komunikasi untuk membantu peralihan ke arahekonomi berasaskan pengetahuan. Perbelanjaanyang lebih tinggi juga digunakan untukpembangunan luar bandar, perkhidmatan kesihatan,projek perumahan awam berkos rendah danperumahan bagi kakitangan yang perlu.

Jumlah perbelanjaan modal PABK juga lebih tinggipada tahun 2002, disebabkan terutamanya olehpengembangan dan program modenisasi beberapaPABK yang utama, seperti Petroliam Nasional Berhad(PETRONAS), Tenaga Nasional Berhad (TNB), TelekomMalaysia Berhad (TMB) dan Putrajaya Holdings Sdn.Bhd. Pelaburan utama PETRONAS pada tahuntersebut termasuk projek Gas Asli Cecair MalaysiaTiga (MLNG3) yang sedang dilaksanakan,

pembangunan secara berperingkat kampus UniversitiTeknologi Petronas di Tronoh, Perak Darul Ridzuandan pembelian kapal-kapal baru LNG. TNB terusmemperkembang dan menaikkan taraf penjanaankuasa, transmisi dan kemudahan penyaluran untukmemenuhi permintaan yang semakin bertambah.Perbelanjaan modal TMB adalah untukpengembangan dan peningkatan teknologi maklumatdan komunikasi, terutamanya untuk meluaskanliputan kawasan bagi perkhidmatan Internet melaluitalian tetap tanpa wayar. Perbelanjaan modal olehPutrajaya Holdings Sdn. Bhd. adalah untukpembangunan berterusan pusat pentadbiranPersekutuan dan perumahan di Putrajaya. Begitujuga, Silterra (Malaysia) Sdn. Bhd. dan 1st Silicon(Malaysia) Sdn. Bhd., dua PABK yang terlibat dalamaktiviti fabrikasi wafer, terus meningkatkan kapasitikilang mereka pada tahun 2002.

Penggunaan awam terus mencatat peningkatanyang kukuh sebanyak 13.8%, disebabkanterutamanya oleh pertambahan perbelanjaanemolumen dan bekalan dan perkhidmatan.Peningkatan perbelanjaan emolumen adalahdisebabkan terutamanya oleh pelarasan gajisebanyak 10% dan pembayaran bonus kakitanganawam serta pelaksanaan skim gaji yang baru atauSistem Saraan Malaysia (SSM) untuk kakitangan

Graf 1.25Permintaan Agregat Dalam Negeri Benar

Perubahan Tahunan (%)

Permintaan agregat dalam negeri

Penggunaan swasta

Penggunaan awam

Pelaburan swasta Pelaburan awam

-60

-40

-20

0

20

40

92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02


35

Jadual 1.15Penunjuk Pelaburan Swasta

2002S1 S2 S3 S4 Tahun

Jualan kenderaanperdagangan,termasuk pacuanempat roda

‘000 unit 53.1 14.3 15.0 15.6 14.6 59.6Perubahan tahunan (%) 14.0 28.8 17.3 1.0 6.5 12.2

Import baranganmodal

(RM bilion) 41.3 10.2 12.4 11.8 11.3 45.7Perubahan tahunan (%) -6.5 -9.9 24.4 25.2 6.6 10.6

Permohonan kepadaMITI

Bilangan projek 837 214 220 245 162 841Pelaburan modal(RM bilion) 16.5 3.3 3.0 10.9 1.7 18.8

Asing 11.3 1.0 1.4 8.6 0.8 11.8Dalam negeri 5.2 2.3 1.6 2.2 0.9 7.0

Kelulusan oleh MITIBilangan projek 928 191 195 208 69 663Pelaburan modal(RM bilion) 25.8 3.6 4.0 2.9 5.9 16.5

Asing 18.9 2.7 1.8 1.3 5.4 11.2Dalam negeri 6.9 0.9 2.2 1.6 0.5 5.3

Pinjaman yangdikeluarkan olehsistem perbankan

Sektor perkilanganPerubahan tahunan (%) 11.0 6.6 -5.0 1.8 1.2 1.0Sektor pembinaanPerubahan tahunan (%) -10.4 9.4 82.1 42.4 34.7 41.8PerkhidmatanperniagaanPerubahan tahunan (%) 6.8 -18.5 16.3 -20.8 -6.5 -7.4

Sekuriti hutang swastaJumlah dana yangdiperoleh(RM bilion) 31.5 2.4 7.4 6.2 10.6 26.6

Tawaran AwamPermulaan (BSKL)

Jumlah dana yangdiperoleh(RM bilion) 1.7 0.6 5.6 0.4 0.3 6.8

Tinjauan KeadaanPerniagaan MIER

Indeks KeadaanPerniagaan - 51.9 57.5 49.9 43.0 -Kadar PenggunaanKapasiti - 78.2 80.4 79.6 78.8 -

Syarikat berstatus MSCBilangan syarikat 192 36 47 50 59 192Pelaburan yangdiluluskan (RM bilion) 3.5 0.5 0.6 0.7 0.8 2.7

2001

sektor awam berkuat kuasa pada bulan November2002. Perbelanjaan ke atas bekalan danperkhidmatan yang lebih tinggi adalah bagimenaikkan taraf jentera pentadbiran Kerajaan untukmeningkatkan sistem pelaksanaannya.

Perbelanjaan sektor swasta pulih daripadapenurunan pada tahun 2001, dengan pertumbuhansederhana sebanyak 2% pada tahun 2002.Penggunaan swasta meningkat 4.2%,menunjukkan peningkatan keyakinan penggunadalam persekitaran yang disokong oleh operasi fiskalKerajaan, kadar faedah yang rendah dan prospekpekerjaan yang stabil dan pemulihan permintaan luarnegeri. Pemangkin pertumbuhan perbelanjaanpengguna yang lebih kukuh pada tahun tersebutdisebabkan oleh langkah-langkah fiskal untukmeningkatkan pendapatan boleh guna, termasukpenurunan kadar cukai pendapatan persendiriansebanyak 1-2 mata peratusan, memperluaskanlingkungan pendapatan boleh cukai untuk kumpulanberpendapatan rendah dan sederhana dan pelarasan

kenaikan gaji dan bayaran bonus pada akhir tahunbagi kakitangan sektor awam. Kesan penggandapendapatan luar bandar yang lebih tinggi daripadakenaikan ketara harga eksport komoditi telahmeningkatkan penggunaan swasta dengan nyata.Persekitaran kadar faedah yang rendah dan aksespembiayaan yang mudah, menggalakkan penggunauntuk membeli barangan tahan lama dan bernilaibesar, termasuk kereta dan rumah. Penunjuk utama

Jadual 1.14Penunjuk Penggunaan Swasta

20012002

S1 S2 S3 S4 Tahun

Jualan keretapenumpang (termasukpacuan empat roda)

‘000 unit 343.3 92.0 97.8 99.0 86.6 375.4Perubahan tahunan (%) 15.7 20.2 19.6 7.9 -7.1 9.4

Import baranganpenggunaan

(RM bilion) 16.6 4.3 4.7 5.0 5.3 19.3Perubahan tahunan (%) -2.5 6.7 12.2 22.4 22.1 15.9

Kutipan cukaiCukai jualan

(RM bilion) 7.4 1.9 2.5 2.0 2.9 9.2Cukai perkhidmatan

(RM bilion) 1.9 0.4 0.6 0.4 0.8 2.2

Pinjaman yangdikeluarkan olehsistem perbankan

Kredit penggunaan(tidak termasuk

kenderaanpenumpang)

Perubahan tahunan (%) 17.3 39.6 39.1 38.6 36.2 38.3Perniagaan runcit,

restoran dan hotelPerubahan tahunan (%) 0.6 0.2 15.6 23.7 31.0 17.0

Jualan runcit MRAPerubahan tahunan (%) 1.7 6.1 0.4 0.6 7.0a 2.5-4.0a

Operasi kad kreditJumlah perbelanjaan

(RM bilion) 23.4 6.6 6.9 7.5 8.2 29.1Perubahan tahunan (%) 20.8 26.8 22.9 23.9 25.0 24.6

Indeks SentimenPengguna MIER - 104.4 109.0 108.9 112.8 -

a Anggaran

36

penggunaan seperti jualan kereta penumpang baru,import barangan penggunaan, hasil cukai jualan danpinjaman yang diberi untuk tujuan penggunaan danperniagaan runcit, restoran dan hotel menunjukkanpeningkatan yang nyata dalam perbelanjaanpengguna pada tahun 2002.

Penurunan pelaburan swasta menyederhanadengan nyata pada tahun 2002 kepada 6.1% (2001:-19.9%). Dengan aktiviti ekonomi yang bertambahkukuh sejajar dengan pemulihan permintaan,perbelanjaan pelaburan swasta pulih pada separuhkedua tahun 2002. Ini dicerminkan oleh peningkatanimport barangan modal, iaitu penentu utama aktiviti

pelaburan, terutamanya import peralatantelekomunikasi dan pejabat serta peralatanpembinaan dan perlombongan.

Kesemua sektor utama ekonomi, kecuali sektorperkilangan, mencatat peningkatan sederhana dalamperbelanjaan modal. Arah aliran tersebutmenunjukkan usaha yang diambil oleh Kerajaanuntuk memperkembangkan sumber pertumbuhandalam negeri yang baru, terutamanya dalam sektorperkhidmatan, termasuk pelancongan, nilai ditambahyang tinggi berasaskan pengetahuan dan aktivitiekonomi berasaskan sumber dan pertanian. Denganitu, terdapat peralihan bentuk pelaburan yang nyata,

Graf 1.27Pelaburan Swasta dalam Sektor Perkilangan

Permohonan dan Kelulusan Bilangan projek

01997 1998 1999 2000 2001 2002

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

Pelaburan asing

Permohonan:

Pelaburan dalam negeri

Bilangan projek (skala kanan)

Pelaburan asing

Kelulusan:

Pelaburan dalam negeri

Bilangan projek (skala kanan)

RM bilion

Graf 1.28Pelaburan Perkilangan yang DiluluskanMengikut Sektor, 2002 (% bahagian)

Lain-lain22.3%

KeluaranElektrikal &Elektronik

33.6%

Keluaranpetroleum

29.4%

Kelengkapanpengangkutan

3.5%Kimia & keluarankimia4.9%

Pengilanganmakanan

6.3%

Graf 1.26 Pelaburan Swasta Mengikut Sektor (% bahagian)

1999

Perkhidmatan17%

Pertanian11%

Pembinaan23%

Perkilangan39%

Perlombongan10%

2002

Perkhidmatan20%

Pertanian11%

Pembinaan22%

Perkilangan33%

Perlombongan14%


37

daripada separuh pada tahun 2001 (-64.3%).Kebanyakan permohonan baru diterima padaseparuh tahun kedua, ketika pemulihan semakinmendapat momentum. Pertambahan yang ketaradalam nilai permohonan pelaburan yang diterimauntuk sektor perkilangan adalah berikutanpeningkatan keyakinan perniagaan.

Walau bagaimanapun, jumlah nilai pelaburan disektor perkilangan yang diluluskan oleh KementerianPerdagangan Antarabangsa dan Industri adalah lebihrendah pada tahun 2002, berjumlah RM16.5 bilion(2001: RM25.8 bilion). Daripada jumlah pelaburanyang diluluskan, industri elektrikal dan elektronikmencakupi bahagian yang terbesar sebanyak 33.6%.Bahagian pelaburan yang besar dalam industrielektrikal dan elektronik adalah sejajar denganpemulihan permintaan global dan penggunaankhidmat luar yang berterusan serta pemindahanlokasi oleh beberapa syarikat multinasional. Industribarangan petroleum, termasuk petrokimia adalahsektor yang kedua terbesar daripada segi pelaburan(29.4%). Selain peruntukan pelaburan yang besaruntuk pengeluaran serbuk getah sintetik danthermoplastic elastomers daripada petroleum,perbelanjaan modal dalam industri tersebut disokongoleh pengembangan dan aktiviti hiliran baru olehsyarikat petroleum selaras dengan pertambahanpermintaan bagi barangan petroleum. Ini diikuti olehsektor pengilangan makanan (6.3%), sektor kimiadan barangan kimia (4.9%) dan sektor kelengkapanpengangkutan (3.5%).

Bahagian pelaburan asing daripada jumlahpermohonan dan kelulusan pelaburan, untuk aktivitibaru dan pembesaran oleh syarikat yang sedia ada,kekal tinggi disebabkan pelabur mengambilkesempatan daripada kepesatan ekonomi negara-negara Asia, termasuk Malaysia. Pelabur asingmencakupi 78.6% daripada jumlah pelaburansemula yang diluluskan pada tahun 2002. Nilaipelaburan asing yang diluluskan untuk sektorperkilangan pada tahun 2002 berjumlah RM11.2bilion dan merangkumi 68% daripada jumlahpelaburan yang diluluskan. Lima sumber pelaburanasing yang tertinggi pada tahun 2002 adalah Jerman,Amerika Syarikat, Singapura, Negeri Belanda danJepun, yang keseluruhannya mencakupi 86.6%daripada jumlah pelaburan asing yang diluluskan.

Perbelanjaan modal di sektor pembinaan mencatatpeningkatan yang sederhana pada tahun 2002,disokong oleh aktiviti beberapa projek lebuhraya yangdiswastakan, termasuk Lebuh Raya Baru Pantai, Lebuh

dengan lebih banyak pelaburan baru disalurkankepada bidang baru yang digalakkan dalam sektorperkhidmatan. Ini termasuk pelaburan asing dengannilai ditambah yang lebih tinggi dan berasaskanpengetahuan dalam sektor perkhidmatan sepertipenubuhan ibu pejabat operasi, pusat pengagihanserantau, dan pusat perolehan antarabangsa olehbeberapa syarikat multinasional di Malaysia. Hasilnya,bahagian pelaburan swasta di sektor perkhidmatanmeningkat kepada 20% pada tahun 2002, sementarabahagian pelaburan di sektor pertanian kekal stabil.Walaupun sektor perkilangan terus mencakupibahagian terbesar daripada jumlah pelaburan swasta,bahagiannya merosot kepada 33%.

Perbelanjaan modal di sektor perkilangan kekallemah pada tahun 2002 (-20.7%) kerana firma-firmamengambil sikap berhati-hati untuk membuatpelaburan modal yang besar dalam suasana lebihankapasiti di beberapa sektor ekonomi dan pemulihanpertumbuhan dunia yang dijangka perlahan. Namunbegitu, aktiviti pelaburan pulih pada separuh tahunkedua, disokong oleh projek elektrikal dan elektronikyang berterusan dan projek petrokimia danpengembangan kapasiti dalam industri yang beroperasipada tahap kapasiti yang lebih tinggi seperti industrikelengkapan kenderaan dan keluaran logam asas.

Terdapat peningkatan yang nyata dalam nilaipermohonan pelaburan baru yang diterima padatahun 2002 kepada pertumbuhan positif sebanyak13.7%, setelah mengalami penurunan yang lebih

Graf 1.29Penyertaan Asing dalam Projek Perkilanganyang diluluskan Mengikut Negara, 2002 (% bahagian)

Lain-lain13.4%

Jepun5.1%

Belanda5.2%

Singapura7.9%

AmerikaSyarikat23.5%

Jerman44.9%

38

Raya Koridor Guthrie, Jalan Lingkaran Kajang, LebuhRaya SPRINT (laluan Penchala), Lebuh Raya Kajang-Seremban dan Jalan Lingkaran Luar Butterworth yangsedia ada. Lebuhraya Selat Kelang Utara Baru(Lebuhraya Shahpadu) telah disiapkan pada awaltahun 2002. Persekitaran kadar faedah yang rendahdan insentif fiskal terus memberi sokongan kepadapelaburan dalam subsektor kediaman.

Pelaburan di sektor perkhidmatan pulih denganmencatat pertumbuhan positif pada tahun 2002.Pelaburan meliputi sebahagian besar subsektor, darisegi perbelanjaan modal untuk memperbesar danmenaik taraf infrastruktur dan keupayaan teknologibagi memperbaiki kualiti perkhidmatan. Khususnya,pelaburan baru adalah dalam bentuk perkhidmatanyang mempunyai nilai ditambah yang tinggi,termasuk pelaburan dalam subsektor perbankan danteknologi komunikasi maklumat. Perbelanjaan modalsubsektor utiliti adalah disokong oleh pembangunanprojek stesen janakuasa dan bekalan air. Projek-projek tersebut termasuk Stesen Janakuasa BebasTeluk Gong di Melaka, Stesen Janakuasa BebasSegari di Perak Darul Ridzuan, Stesen Jana KuasaBebas Teknologi Tenaga Perlis, Stesen JanakuasaBebas Prai, Stesen Janakuasa Bebas TNBJanamanjung dan fasa ketiga Projek Sungai SelangorDarul Ehsan (SSP3). Di subsektor telekomunikasi,persaingan sengit menyebabkan syarikatmenggandakan usaha untuk menaikkan tarafteknologi dan mengembangkan rangkaian mudahalih bagi memenuhi pertambahan kapasiti pelanggandan kawasan liputan baru. Pertambahan kapasitipelabuhan yang sedia ada di Malaysia sepertiPelabuhan Barat Kelang, Pelabuhan Tanjung Pelepasdan Pelabuhan Kuantan menyokong pelaburan disubsektor pengangkutan. Walau bagaimanapun,jumlah pelaburan di subsektor tersebut adalah lebihrendah disebabkan oleh dua projek rel iaituLingkaran Rel Ekspres (ERL) yang telah siap dan KL-Monorel yang hampir siap.

Aktiviti pelaburan yang kukuh juga dapat dilihat disubsektor runcit, borong dan perniagaan,menunjukkan terutamanya pembukaan cawanganbaru dan aktiviti pembesaran dan membaik puliholeh peruncit yang sedia ada. Pelaburan lain yangmempunyai nilai ditambah yang tinggi termasukaktiviti kajian dan pembangunan dan logistik sertaperkhidmatan sokongan melalui penubuhan pusatserantau untuk operasi multinasional, seperti pusatperolehan antarabangsa dan pusat pemprosesanserantau, operasi kewangan dan pusat khidmatpelanggan. Projek pembangunan bercampur yang

utama termasuklah pembangunan Proton City diTanjong Malim yang melibatkan pembinaan kilangpemasangan dan kilang pembuatan bagi pelbagaikomponen kereta untuk memenuhi peningkatanpermintaan kereta nasional.

Pelaburan modal sektor perlombongan beradadalam arah aliran yang menaik sejak beberapa tahunkebelakangan ini. Ini menyebabkan bahagianpelaburan swasta di sektor berkenaan meningkatdaripada 10% pada tahun 1999 kepada 14% padatahun 2002. Sebahagian besar daripada pelaburantersebut adalah di subsektor minyak dan gas.Prospek harga minyak mentah sedunia yang baik disamping pertambahan permintaan sedunia terusmendorong kemasukan pelaburan baru sepertiaktiviti penerokaan dan tinjauan bagi medan minyakdan gas yang baru dan pembesaran kemudahanpengeluaran yang sedia ada. Di sektor pertanian,kesan positif insentif cukai yang terdapat dalam Bajettahun 2001 dan 2002 serta peruntukan yang lebihtinggi di bawah Dasar Pertanian Negara telahmenggalakkan penglibatan sektor swasta. Pelaburantersebut termasuk permodenan dan integrasi aktivitipertanian bercampur dan pengeluaran makanan dandiversifikasi kepada aktiviti bukan tradisional, sepertiflorikultur dan hortikultur.

Pada tahun 2002, pemulihan pendapatan nominalmenyebabkan peningkatan perbelanjaanpenggunaan dan pertumbuhan sederhana dalamtabungan negara kasar (TNK) sebanyak 7.6%.Tabungan sektor awam meningkat sebanyak 3%,mencerminkan perolehan pendapatan yang lebihtinggi berbanding dengan peningkatanperbelanjaan mengurus sektor awam. Penggunaanswasta bertambah kukuh pada tahun 2002disebabkan oleh aliran tunai yang lebih tinggi untukisi rumah dan sektor korporat, hasil langkah-langkah fiskal, peningkatan gaji, pemulihanpermintaan luar negeri dan harga komoditi yangnyata lebih tinggi. Sementara itu, tabungan sektorswasta pulih dengan mencatat peningkatansebanyak 12.2% pada tahun tersebut.

Keseluruhannnya, disebabkan pendapatan negarakasar meningkat pada kadar yang lebih pesatsebanyak 8.9% berbanding dengan TNK (7.6%),bahagian TNK kepada KNK kekal pada 34.4%. Kadartabungan ini kekal tinggi berbanding negaraserantau dan membolehkan Malaysia menyokongpertumbuhan ekonomi yang dibiayai terutamanyadaripada sumber dalam negeri. Pemulihan pelaburanswasta pada separuh tahun kedua menyumbang


39

Jadual 1.16Jurang Tabungan-Pelaburan

2001 2002a

(RM juta)

Pembentukan modal dalam negerikasar awam 48,817 51,142

Tabungan awam 53,534 55,161

Defisit / lebihan 4,717 4,019

Pembentukan modal dalam negerikasar swasta1 30,867 37,026

Tabungan swasta 53,839 60,398

Defisit / lebihan 22,972 23,372

Pembentukan modal dalam negerikasar 79,684 88,168(% daripada KNK) 25.8 26.2

Tabungan negara kasar 107,373 115,559(% daripada KNK) 34.8 34.4

Imbangan akaun semasa 27,689 27,391(% daripada KNK) 9.0 8.1

a Awalan

1 Termasuk perubahan dalam stok. Sebelum ini, perubahan dalam stok adalahdibahagikan di antara pembentukan modal dalam negeri kasar awam danswasta.

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia dan Bank Negara Malaysia

termasuk duti import yang lebih tinggi untuk rokok dantembakau, pelarasan harga bagi sektor pengangkutandan perhubungan; dan produk yang berkaitan denganpetroleum mencerminkan kecenderungan ke arahmekanisme penetapan harga yang berasaskan pasaran.Secara keseluruhannya, perubahan tersebut adalah:

• Kenaikan bayaran tol sebanyak 10%, berkuatkuasa mulai 1 Januari 2002;

• Bayaran perkhidmatan telefon yang lebih tinggiberikutan struktur tarif telefon yang baru,berkuat kuasa mulai 1 Mac 2002;

• Kenaikan harga runcit minyak petrol sebanyak 10sen mulai penghujung bulan Oktober 2001, dankenaikan selanjutnya sebanyak 2 sen mulai 1 Mei2002 dan 1 sen mulai 1 November 2002; dan

• Kenaikan harga diesel dan LPG sebanyak 2 senmulai 1 Mei 2002, dan disusuli kenaikansebanyak 2 sen mulai 1 November 2002.

kepada peningkatan pembentukan modal tetapkasar (termasuk stok), yang meningkat 10.6% padatahun 2002. Pengukuhan asas ekonomi dapat dilihatdalam imbangan tabungan-pelaburan yang lebihrendah, seperti yang ditunjukkan oleh lebihan yanglebih kecil dalam akaun semasa imbanganpembayaran sebanyak RM27.4 bilion atau 8.1%daripada KNK (2001: 9% daripada KNK).

HARGA DAN GUNA TENAGA

Harga PenggunaKadar inflasi kekal rendah pada tahun 2002. Inflasiutama, seperti yang diukur oleh perubahan tahunan didalam Indeks Harga Pengguna (IHP), meningkat sedikitke tahap 1.8% pada tahun 2002 (2001: 1.4%). Walaubagaimanapun, inflasi teras, yang mengukur tekananharga yang berkaitan dengan permintaan,menyederhana daripada 1% pada tahun 2001 kepada0.4% pada tahun 2002. Walaupun permintaandomestik terus berkembang dengan lebih kukuh,lebihan kapasiti di beberapa sektor dalam ekonomidomestik dan harga import yang rendahmengurangkan kesan tekanan harga pada tahun ini.

Peningkatan yang kecil dalam inflasi utama pada tahunini mencerminkan pelarasan harga terutamanya bagisub kumpulan pengangkutan dan perhubungan.Pelarasan harga ini mencakup 10.9% daripada jumlahkeseluruhan raga IHP dan menyumbang 1.4 mataperatusan kepada inflasi utama pada tahun 2002. Tidak

Graf 1.30Inflasi: Kadar Perubahan Tahunan

0

1

1

2

2

3

Ukuran Inflasi Harga Pengguna

Inflasi utama

Inflasi teras

2000 2001 2002

% perubahan

J F MAM J J O S O N D J F MAM J J O S O N D J F MAM J J O S O N D

Indeks Harga Pengeluar

% perubahan

-20

-10

0

10

20

30

40

Tidak berkaitan dengankomoditi

IHPR keseluruhan

Berkaitan dengankomoditi

2000 2001 2002

Indeks Harga Pengguna

0123456789

% perubahan

Minuman &tembakau Makanan

IHP Keseluruhan

Pengangkutan &perhubungan

Perbelanjaan rawatanperubatan & kesihatan

2000 2001 2002J F MAM J J O S O N D J F MAM J J O S O N D J F MAM J J O S O N D

J F MAM J J O S O N D J F MAM J J O S O N D J F MAM J J O S O N D

40

Jadual 1.17Pelarasan Harga pada Tahun 2002

Barangan Wajaran % Kenaikan Sumbangan

Rokok dan tembakau 1.72 7.3 0.13

Bayaran tol 0.24 10.0 0.02

Minyak petrol 4.86 7.8 0.42

Minyak diesel 0.10 2.1 0.00

LPG 0.49 0.4 0.00

Perkhidmatan telefon 3.47 23.5 0.80

Impak pelarasan secarakeseluruhan 10.88 12.6 1.37

Pelarasan dalam harga input ini semasa lebihan kapasitidalam beberapa sektor telah mengurangkan kesanselanjutnya ke atas barangan dan perkhidmatan yanglain dan justeru itu mengawal kesan kenaikan harga keatas barangan pengguna yang lain. Pelarasan yanglebih tinggi dalam harga runcit minyak petrol danbarangan yang berkaitan, serta bayaran perkhidmatantelefon mencerminkan perubahan keadaan pasaranyang menunjukkan kenaikan kos pengeluaran danharga minyak mentah yang lebih tinggi. Kesan positifdaripada kenaikan bayaran perkhidmatan telefondomestik ialah peningkatan dalam kualiti perkhidmatantelefon dan pencapaian perkhidmatan internet dikawasan luar bandar.

Analisa ke atas perubahan harga barangan danperkhidmatan menunjukkan kadar inflasi utama,mencerminkan terutamanya kenaikan yang lebih tinggibagi perkhidmatan (2.9%), khususnya perkhidmatanpengangkutan dan perhubungan. Harga sektorbarangan meningkat pada kadar yang lebih perlahansebanyak 0.5%. Harga bagi barangan tidak tahan lamamenyederhana disebabkan oleh pertumbuhan yanglebih perlahan bagi harga makanan di rumah kepada

0.2% pada tahun 2002 (0.4% pada tahun 2001)berikutan keadaan cuaca yang baik. Harga bagi barangtahan lama dan separa tahan lama adalah lebih rendah

Jadual 1.18Penunjuk Inflasi

Wajaran 2001 2002

Perubahan tahunan

%Indeks Harga Pengguna

(2000=100)

100.0 1.4 1.8

di antaranya:Makanan 33.8 0.7 0.7Minuman dan tembakau 3.1 4.8 4.2Pakaian dan kasut 3.4 -2.6 -2.3Sewa kasar, bahan api dan kuasa 22.4 1.4 0.7Perabot, hiasan dalaman dan

peralatan dan pengendalianrumah 5.3 0.1 -0.4

Perbelanjaan rawatan perubatandan kesihatan 1.8 2.9 2.4

Pengangkutan dan perhubungan 18.8 3.6 6.6Perkhidmatan rekreasi, hiburan,

pelajaran dan kebudayaan 5.9 -0.1 0.2Pelbagai barang dan perkhidmatan 5.5 0.7 1.1

Indeks Harga Penggunamengikut Kawasan

Semenanjung Malaysia 81.6 1.5 2.1Sabah 8.9 0.6 0.8Sarawak 9.5 0.8 1.0

Indeks Harga Pengeluar(1989=100) 100.0 -5.0 4.4

di antaranya:Pengeluaran tempatan 79.3 -6.1 5.7Import 20.7 -0.3 -0.7

Indeks Harga Rumah(1990=100) -0.6 -

di antaranya:Lembah Klang -0.3 -Johor Bahru -6.0 -Pulau Pinang -5.2 -


NAPIC, Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta

IHP keseluruhan

Makanan

Minuman dan tembakau

Pakaian dan kasut

Sewa kasar, bahan api dan kuasa

Perabot, hiasan dalaman dan peralatan dan pengendalian rumah

Perbelanjaan rawatan perubatan dan kesihatan

Pengangkutan dan perhubungan

Perkhidmatan rekreasi, hiburan, pelajaran dan kebudayaan

Pelbagai barang dan perkhidmatan

Graf 1.31Sumbangan kepada Perubahan Tahunan Indeks Harga Pengguna

mata peratusan-0.4 -0.2 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0

2001 2002


41

Jadual 1.19Penunjuk Pasaran Pekerja

1998 1999 2000 2001 2002a

Tenaga pekerja (‘000) 8,884 9,152 9,616 9,892 10,199 (perubahan tahunan dalam %) 1.1 3.0 5.1 2.9 3.1Guna tenaga (perubahan tahunan dalam %) 0.4 2.7 5.5 2.3 3.2Kadar pengangguran (% daripada tenaga pekerja) 3.2 3.4 3.1 3.6 3.5Produktiviti pekerja (KDNK/Guna tenaga) (perubahan tahunan dalam %) -7.7 3.3 2.7 -1.8 0.9Upah benar bagi seorang pekerja dalam sektor perkilangan (perubahan tahunan dalam %) -2.4 3.1 5.0 1.7 2.9

a Anggaran


pada tahun ini, disebabkan oleh penurunan harga bagipakaian dan kasut; dan perabot, hiasan dalaman danperalatan dan pengendalian rumah.

Harga PengeluarHarga pengeluar meningkat pada tahun 2002 sejajardengan pemulihan besar dalam harga komoditi. IndeksHarga Pengeluar (IHPR) meningkat 4.4% pada tahun2002 berbanding dengan penurunan 5% pada tahun2001. Sebahagian besar daripada peningkatan inidisebabkan oleh harga yang lebih tinggi bagi barangankeluaran tempatan, yang mencatat peningkatan 5.7%pada tahun 2002 (2001: -6.1%) dan mencakup 79.3%daripada jumlah keseluruhan dalam raga IHPR. Inimencerminkan harga yang lebih tinggi bagi baranganyang berkaitan dengan komoditi berikutan peningkatanbesar bagi harga minyak sawit mentah, petroleummentah dan getah pada tahun 2002. Tidak termasukbarangan yang berkaitan komoditi ini, harga pengeluarsecara relatifnya kekal stabil, meningkat hanya 0.1%.Sementara itu, harga barangan yang dibayar olehpengimport juga stabil pada tahun tersebut,disebabkan oleh lebihan kapasiti global dan persaingansengit di pasaran yang mengurangkan kuasapenetapan harga oleh pengeluar.

Perkembangan Pasaran PekerjaKeadaan pasaran pekerja kekal menggalakkanpada tahun 2002 untuk menyokong pemulihandalam aktiviti ekonomi. Anggaran terkinimenunjukkan bahawa jumlah tenaga pekerja danjumlah guna tenaga berkembang dengan kadar yangsederhana, masing-masing sebanyak 3.1% kepada10.2 juta orang dan 3.2% kepada 9.8 juta pekerja.Hasilnya, kadar pengangguran berkurangan daripada3.6% kepada 3.5%, iaitu hampir kepada tahap gunatenaga penuh. Keadaan pasaran pekerja yang lebihbaik pada tahun 2002 juga dicerminkan olehpengurangan yang ketara dalam bilanganpemberhentian pekerja serta permintaan pekerjayang lebih tinggi. Langkah-langkah telah diambil

pada tahun 2002 untuk meningkatkan kualiti pekerjaserta untuk menangani masalah ketidaksepadanankemahiran dengan permintaan untuk pekerja.Pembangunan sumber manusia masih merupakanbidang yang terus diberi keutamaan dalam usahaberterusan untuk mengukuhkan ekonomi Malaysia.

Mengikut sektor, sebahagian besar daripadapekerja baru (175,000) diambil bekerja oleh sektorperkhidmatan, seterusnya meningkatkan bahagiansektor tersebut kepada jumlah guna tenagakepada 52.6%. Pekerjaan baru yang diwujudkantertumpu terutamanya di subsektor ‘perkhidmatanlain’ (60,000), yang merangkumi pendidikan,kesihatan dan kerja sosial, aktiviti perkhidmatankomuniti, sosial dan persendirian lain dan isirumah persendirian dengan pekerja bergaji.Mencerminkan peningkatan aktiviti di sektorperkilangan pada separuh tahun kedua,terutamanya di subsektor elektronik, bilanganpekerjaan di sektor perkilangan juga meningkatdengan sejumlah 124,000 pekerjaan baru dihasilkan.

Graf 1.32Keluaran dan Guna Tenaga

Jumlah Guna Tenaga

KDNK

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia Bank Negara Malaysia

Tenaga Pekerja

Kadar Pengangguran (skala kanan)

% perubahan tahunan % guna tenaga

10

8

6

4

2

1998 1999 2000 2001 20020

-2

-4

-6

-8

-10

0

1

2

3

4

-4

-3

-2

-1

42

Mencerminkan keadaan ekonomi yang bertambahbaik pada tahun 2002, bilangan pekerja yangdiberhentikan berkurangan dengan ketara sebanyak30.6% kepada 26,457, manakala bilangan yangditawarkan Skim Pemisahan Secara Sukarela (VSS)berkurangan 22.6% kepada 21,486. Di sektorperbankan, sebanyak 1,741 pekerja menerima VSSpada tahun 2002, menjadikan jumlah pekerja yangmenerima VSS ekoran daripada program penyatuaninstitusi perbankan tempatan kepada 5,981 padaakhir bulan Disember 2002.

Kesemua sektor utama ekonomi mencatatkanbilangan pemberhentian pekerja yang lebih rendah

pada tahun 2002. Khususnya keseluruhanpenurunan adalah disebabkan oleh bilanganpemberhentian pekerja yang lebih rendah disubsektor elektronik dan elektrikal (10,496; 2001:17,413) serta sektor pertanian, perhutanan danperikanan (733; 2001: 1,129). Bilangan majikan yangmengurangkan tenaga pekerja juga turutberkurangan sebanyak 10.4% kepada 1,236. Apayang lebih memberangsangkan ialah pemberhentianpekerja akibat daripada pengurangan permintaanproduk dan penyusunan semula syarikatberkurangan sebanyak separuh kepada 9,917.Mengikut kategori pekerjaan, pekerja pengeluarandan yang berkaitan, khususnya pekerja separuhmahir, adalah kumpulan pekerja yang paling banyakdiberhentikan (58%), menunjukkan bahawalangkah-langkah mengurangkan kos kebanyakannyamelibatkan pekerja di peringkat bawahan.Pemberhentian pekerja profesional, teknikal danyang berkaitan, berkurangan dengan ketarasebanyak 26%. Pekerja tempatan mencakupsebahagian besar (90.8%) daripada jumlah pekerjayang diberhentikan. Dari segi lokasi, SemenanjungMalaysia mencakup 96% daripada pekerja yangdiberhentikan, dengan Pulau Pinang, yangmerupakan pengeluar utama barangan elektronik,terus mencakup sebahagian terbesar (24%) daripadajumlah pemberhentian, diikuti Selangor Darul Ehsan(21%) dan Johor Darul Takzim (13%). Pada masayang sama, guna tenaga tidak penuh berkuranganselaras dengan prestasi ekonomi yang lebih baik. Inidicerminkan dalam penurunan bilangan pekerja yangbekerja kurang dari masa yang sepatutnya (61,959;

Bilangan pekerja

Graf 1.35Sebab-sebab Pemberhentian Pekerja

1 Penggulungan syarikat/Syarikat ditutup2 Penjualan syarikat3 Pemindahan syarikat ke negara asing4 Pemindahan syarikat dalam negara5 Kos pengeluaran tinggi6 Kemerosotan pasaran produk7 Penyusunan semula organisasi dan automasi8 Lain-lain

Sumber: Kementerian Sumber Manusia

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

18,000

20,000 2001

1 2 3 4 5 6 7 8

2002

Jumlah pemberhentian pekerja

Pemberhentian di sektor perkilangan

Pemberhentian di sektor perkhidmatan

Pemberhentian di sektor pertanian, penternakan dan perikanan

Pemberhentian di sektor pembinaan

Graf 1.34Pemberhentian Pekerja Mengikut Sektor

Bilangan pekerja

Sumber: Kementerian Sumber Manusia

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

45,000

1999 2000 2001 2002

Graf 1.33Guna Tenaga Mengikut Sektor

Bilangan ('000 orang)

1999 2000 2001 2002

Sumber: Jabatan Perangkaan MalaysiaBank Negara Malaysia

Pertanian,penternakan dan

perikanan

Perkilangan Pembinaan Perkhidmatan0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000


43

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

1.4

1.6

3.0 3.2 3.4 3.6 3.8

Kadar kekosongan (%)

Kadar pengangguran (%)

1999

2001

2002

2000

1998

Graf 1.36Keluk Beveridge untuk Malaysia (1998-2002)

Sumber: Jabatan Perangkaan MalaysiaKementerian Sumber ManusiaBank Negara Malaysia

2001: 91,915) dan juga bilangan pekerja yangmenerima potongan upah (17,425; 2001: 36,294).

Sejajar dengan pemulihan ekonomi, permintaanterhadap pekerja yang diukur berdasarkan jumlahkekosongan jawatan yang dilaporkan kepadaJabatan Tenaga Kerja, Kementerian Sumber Manusiameningkat 23.8% kepada 162,787 pada tahun 2002(2001: 6.5%). Peningkatan ini dilaporkan bagikesemua sektor, kecuali subsektor pengangkutan,penyimpanan dan perhubungan, di manakekosongan berkurangan 13.5%. Antara yang ketaraialah peningkatan yang besar sebanyak 25.1% bagikekosongan di sektor perkilangan berbandingdengan penurunan 10.4% pada tahun 2001. Sektortersebut terus mencakup hampir separuh (46.5%)daripada kekosongan yang dilaporkan pada tahun2002. Mengikut kumpulan pekerjaan, kekosonganyang dilaporkan kebanyakannya adalah untukpekerjaan yang berkaitan dengan pengeluaran(63.2%), serta pertanian (21.1%). Pada tahun 2002,peningkatan permintaan untuk pekerja berkemahirantinggi menyebabkan permintaan bagi pekerjaprofesional, teknikal, pentadbiran dan pengurusanmeningkat dengan nyata sebanyak 70.8% kepada8,575 kekosongan. Sarawak terus mencakup lebihseparuh daripada jumlah kekosongan. Penghantaranpulang pekerja tanpa izin ketika tempohpengampunan turut menyebabkan bilangankekosongan yang tinggi di sektor pembinaan.Namun demikian, keadaan ini tidak dicerminkandalam jumlah kekosongan kerana majikan tidakdiwajibkan melaporkan kekosongan kepada JabatanTenaga Kerja.

Jumlah bilangan pencari kerja aktif yang berdaftardengan Jabatan Tenaga Kerja berkurangan 5.5%kepada 32,305 pada akhir tahun 2002. Sementarakebanyakan kekosongan adalah untuk pekerjaanyang berkaitan dengan pengeluaran dan pertanian,sebahagian besar daripada pekerjaan yang dicariadalah yang berkaitan dengan perkeranian (49.4%),profesional, teknikal dan pentadbiran (21%) sertapengeluaran (20.3%). Ini mencerminkanketidaksepadanan permintaan dan penawarankemahiran di pasaran pekerja. Khususnya, terdapatkekurangan pekerja di sektor pertanian danpengeluaran, tetapi terdapat lebihan penawaranpekerja di bidang yang berkaitan denganprofesional, teknikal dan pentadbiran. Walaupunterdapat banyak bilangan pencari kerja untukpekerjaan pengeluaran, kekurangan pekerjapengeluaran yang masih dihadapi oleh majikanmenunjukkan bahawa pengilang di Malaysia

memerlukan pekerja yang lebih mahir apabilamereka meningkatkan pengeluaran ke rantaian nilaiyang lebih tinggi.

Analisa Keluk Beveridge (Pengangguran-Kekosongan)1 menunjukkan walaupunketidaksepadanan antara penawaran danpermintaan pekerja berterusan sehingga ke tahun2002, keluk ini juga menunjukkan bahawaterdapat pemulihan dalam struktur pasaranpekerja. Nisbah kekosongan kepadapengangguran yang lebih tinggi bersama denganperalihan keluk ke kiri dari tahun 2001 ke 2002menandakan bahawa terdapat peningkatan dalambilangan penganggur yang mengisi jawatan-jawatan kosong. Ini mencerminkan pemadanankerja yang lebih baik berikutan langkah-langkahberterusan yang dilaksanakan oleh Kerajaan bagimeningkatkan kualiti dan pergerakan pekerja.

Pada akhir bulan September 2002, sebahagianbesar daripada pencari kerja aktif dan pengangguradalah terdiri daripada lepasan sekolah menengah(masing-masing mencakup 80% dan 62.9%).Bilangan penganggur graduan meningkat kepada45,400 atau 0.1% daripada jumlah penganggurpada akhir bulan September 2002 dan mencakup0.5% daripada jumlah tenaga pekerja (akhir tahun

1 Kadar kekosongan = (Bil. kerja yang ditawarkan – Bil. penempatan)

(Bil. pekerja + Bil. kerja yang ditawarkan – Bil. penempatan)

44

2001: 38,800 atau 0.4% daripada jumlah tenagapekerja). Peningkatan ini disebabkan terutamanyaoleh peningkatan dalam bilangan graduanberkelulusan diploma (daripada 18,200 kepada26,300) sementara bilangan penganggur graduanberijazah berkurangan daripada 20,600 kepada19,100. Walaupun keadaan pengangguran dikalangan graduan pada umumnya adalah mengikutkitaran ekonomi yang meningkat semasapertumbuhan ekonomi merosot, terdapat faktor-faktor lain yang menyumbang kepada peningkatanpengangguran di kalangan graduan di tahun-tahunkebelakangan ini. Satu Kaji Selidik MengenaiKeupayaan Memperoleh Pekerjaan oleh Graduanyang dilaksanakan oleh Bank Negara Malaysia padaJulai 2002 untuk mengenal pasti kelayakanpekerjaan mengikut kehendak majikan,menunjukkan bahawa masalah utama ialahketidaksepadanan kemahiran kerana kebanyakansyarikat yang menjawab kaji selidik menyatakansebahagian besar graduan tidak memiliki kemahiranyang diperlukan oleh industri dan masalah ini lebihketara di kalangan graduan tempatan.

Oleh kerana sektor-sektor tertentu masihmempunyai kapasiti yang berlebihan, peningkatanaktiviti ekonomi tidak memberi tekanan ke atasupah pada tahun 2002. Penunjuk upah yang sediaada menunjukkan bahawa peningkatan kadar upahtelah menjadi sederhana:• Data daripada Kaji Selidik Bulanan Industri

Perkilangan yang dijalankan oleh JabatanPerangkaan menunjukkan bahawa pada asastahunan, upah benar bagi setiap pekerjameningkat 2.9% (2001: 1.7%).

• Kajian Gaji dan Kemudahan Tambahan olehPersekutuan Majikan Malaysia (MEF)menunjukkan peningkatan dalam purata gajisektor swasta yang lebih rendah pada kadar 6%pada tahun 2002 (2001: 6.9%). Mengikut sektor,kenaikan purata gaji di sektor bukan perkilanganadalah lebih tinggi 6.1% (2001: 7.1%)berbanding dengan sektor perkilangan 5.9%(2001: 6.7%). Purata gaji minima yangditawarkan kepada pemegang ijazah am kekalstabil pada RM1,675.

• Hanya dua mogok perindustrian yang berkaitandengan permintaan upah yang lebih tinggidilaporkan pada tahun 2002, melibatkan sektor-sektor perkilangan dan pertanian.

Produktiviti pekerja yang diukur dengan nisbahKDNK kepada jumlah guna tenaga juga pulihdengan mencatatkan pertumbuhan positif 0.9%

90.4 90.4

75.4

49.2 48.1 44.4

25.718.7 17.7

23.531.6 31.0

0

20

40

60

80

100

Graf 1.38Perbandingan Kemahiran Di antara GraduanTempatan Dengan Graduan Luar Negeri

% peratusan daripadajumlah responden

Kemahiranberkomunikasi

Lisan(Inggeris)

Kemahiranbertulis

(Inggeris)

Keupayaanmemulakan

tindakan

Pengetahuanteknikal

Kemahiranpenyelesaian

masalah

Graduan Tempatan

Graduan Luar Negeri

Nota:Sebanyak 184 syarikat menyatakan graduan tempatan memiliki sekurang-kurangnya satu kelemahan kemahiran, manakala bilangan yang lebih kecil (147) menyatakan graduan luar negeri memiliki sekurang-kurangnya satu kelemahan kemahiran.• Jurang kemahiran yang paling ketara dilaporkan ialah kemahiran

berkomunikasi dan kemahiran berbahasa Inggeris secara lisan, dengan 90.4% responden menyatakan graduan tempatan kekurangan kemahiran-kemahiran ini.

• 75.4% menyatakan graduan tempatan menunjukkan kelemahan bertulis dalam bahasa Inggeris.

• Kebanyakan responden dari kesemua subsektor yang dikaji selidik menyatakan graduan tempatan memiliki kelemahan berkomunikasi dan kemahiran berbahasa Inggeris. Tidak terdapat perbezaan ketara di antara syarikat milik tempatan/asing dan syarikat awam/persendirian, menunjukkan bahawa kelemahan-kelemahan ini adalah sama untuk semua jenis syarikat.

• Jumlah responden yang menyatakan graduan luar negeri memiliki enam kelemahan yang sama adalah lebih rendah daripada graduan tempatan.

77.6

31.3 28.4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Graf 1.37Faktor Yang Mempengaruhi PengambilanGraduan

% bahagian daripadajumlah responden

Pemohon tidakmempunyai kemahiran

yang diperlukan

Majikan tidak dapat memenuhi permintaan

upah pekerja yang berpotensi

Universiti tidak dapatmembekalkan bilangan

graduan yang mencukupidalam bidangyang tertentu

Nota:Dalam kaji selidik yang dijalankan oleh Bank Negara Malaysia yang meliputi 312 syarikat untuk mengenalpasti kelayakan pekerjaan mengikut kehendak majikan, 71.7% (134) daripada 187 syarikat yang menyertai kaji selidik ini melaporkan bahawa mereka mengalami kekurangan pekerja untuk pekerjaan yang tertentu diperingkat graduan. Daripada mereka yang menyatakan bahawa mereka mengalami kekurangan pekerja:• 77.6% menyatakan graduan tidak mempunyai kemahiran yang

diperlukan;• 31.3% menyatakan mereka tidak dapat memenuhi permintaan

upah pekerja yang berpotensi; dan• 28.4% menyatakan universiti tidak dapat membekalkan bilangan

graduan yang mencukupi dalam bidang yang tertentu.


45

pada tahun 2002 (2001: -1.8%). Pertumbuhanproduktiviti adalah disebabkan terutamanya olehpemulihan produktiviti di sektor-sektor pembinaan,perkhidmatan dan perkilangan. Produktiviti disektor pembinaan pulih untuk mencatatkanpertumbuhan positif 1.1% (2001: -3.4%),sementara produktiviti di sektor perkhidmatanmencatatkan pertumbuhan positif 0.8% (2001: -1.6%) disebabkan terutamanya oleh pemulihanproduktiviti di subsektor kewangan, insurans, hartatanah dan perkhidmatan perniagaan dan jugasubsektor perdagangan borong dan runcit, hoteldan restoran. Sejajar dengan prestasi sektorperkilangan yang lebih baik pada tahun 2002,terutamanya dalam industri yang berasaskaneksport, kadar penurunan produktiviti di sektorperkilangan menyederhana kepada 1.6% padatahun 2002 (2001: -7.6%).

Kerajaan juga terus melaksanakan beberapa inisiatifsebagai sebahagian daripada usaha untukmeningkatkan kualiti pekerja dan memenuhipermintaan majikan yang berubah selaras denganperubahan struktur ekonomi. Langkah-langkahuntuk meningkatkan pergerakan pekerja dari satusektor ke sektor yang lain termasuklah penganjuranpameran kerjaya di seluruh negara dan pelaksanaanprogram latihan semula untuk pekerja yangdiberhentikan. Inisiatif lain yang diambil termasukProjek Bursa Buruh Elektronik (ELX). ELX yang mulaberoperasi pada bulan Mei 2002, direka dengantujuan untuk memadankan pencari kerja denganjawatan kosong yang meliputi kawasan geografiyang lebih luas untuk memperbaiki pergerakansumber manusia. Pada akhir tahun 2002, seramai11,000 pencari kerja aktif telah mendaftar melaluiELX, manakala 2,040 jawatan kosong telahdiiklankan pada bursa ini oleh 720 majikan.

Dalam usaha menangani kekurangan pekerja disektor-sektor tertentu, kerajaan telah meluluskanpengambilan 545,725 pekerja asing yang baru(2001: 258,578). Jumlah pekerja asing yangberdaftar meningkat 111% kepada 1,057,156 padatahun 2002. Sebahagian besar daripada pekerjaasing diambil bekerja di sektor perkilangan,pertanian, perkhidmatan rumah dan pembinaan.Sementara pengambilan pekerja dari Indonesiamencakup bahagian yang paling besar (71.4%)daripada jumlah pekerja asing yang berdaftar,pengambilan pekerja dari Negeri Thai pulameningkat dengan ketara kepada 23,660 padatahun 2002 (2001: 2,240), dengan kebanyakannyadiambil untuk bekerja di sektor pembinaan.

Memandangkan bilangan pendatang tanpa izin yangtinggi di negara ini, Kerajaan telah melaksanakanbeberapa langkah pada tahun 2002 untukmenangani isu-isu keselamatan. Satu daripadalangkah-langkah yang dilaksanakan termasuklahpembaharuan Akta Imigresen. Akta Imigresen 1959/63 (Pindaan 2002) baru yang berkuat kuasa 1 Ogos2002, memperuntukkan hukuman yang lebih beratkepada mereka yang didapati bersalah mengambilpendatang tanpa izin sebagai pekerja ataupunmemasuki Malaysia secara tidak sah. Majikan-majikan mengambil kesempatan daripada tempohprogram pengampunan dari 22 Mac hingga 31 Julai2002 untuk menghantar pulang pendatang tanpaizin ke negara asal mereka. Semasa tempohpengampunan, 318,272 pendatang tanpa izin telahdihantar pulang, dengan pendatang tanpa izin dariIndonesia (84.7%) mencakup bahagian terbesardaripada mereka yang dihantar pulang, diikuti India(6.3%) dan Bangladesh (5.5%).

Untuk memastikan kemasukan pekerja asing yanglebih teratur, Kerajaan kini dalam prosesmenyediakan Memorandum Persefahaman (MoU)dengan 13 buah negara lain (India, Indonesia,Kemboja, Kazakhstan, Laos, Myanmar, Nepal,Filipina, Sri Lanka, Negeri Thai, Turkmenistan,Uzbekistan dan Vietnam), yang akan menawarkanpekerja kepada Malaysia. Di antara syarat-syarat baruyang dimasukkan ke dalam MoU ialah pekerja-pekerja mesti boleh berkomunikasi dalam bahasaMelayu atau Inggeris, tidak mempunyai rekodjenayah dan kerajaan tuan rumah mestibertanggungjawab untuk menghantar pekerja-pekerja ini balik jika mereka didapati melanggarundang-undang Malaysia. Dengan MoU ini, urusanpengambilan pekerja akan menjadi lebih sistematikdan membolehkan pembangunan pangkalan datapekerja asing yang komprehensif di negara ini.

Pada bulan September, Kerajaan telahmemperbaharui dasar dan garis panduan berkenaanpengambilan pekerja asing untuk menanganimasalah kekurangan pekerja mahir berikutantamatnya tempoh pengampunan, terutamanya disektor-sektor perkilangan dan pembinaan. Di bawahgaris panduan baru, pekerja asing berpengalamanyang diiktiraf oleh Majlis Latihan VokasionalKebangsaan (MLVK) boleh melanjutkan tempohtinggal mereka selama lima tahun lagi, kepada 10tahun. Pada tahun 2002, sebanyak 12,662 pekerjaasing dari sektor-sektor perkilangan (8,974),perkhidmatan (2,215) dan pertanian (1,473) telahdiiktiraf sebagai pekerja mahir oleh MLVK.

46

Kerajaan akan meneruskan usaha untuk menambahbilangan pekerja mahir dan meningkatkan kualititenaga pekerja sebagai persediaan untuk beralihkepada ekonomi yang berasaskan pengetahuan.Dalam Bajet tahun 2003, Kerajaan telahmemperuntukkan sejumlah RM1.62 bilion kepadaKementerian Sumber Manusia, Kementerian Beliadan Sukan dan Kementerian PembangunanUsahawan untuk melaksanakan pelbagai programlatihan kemahiran dan untuk menyediakankemudahan infrastruktur. Selaras dengan hasratKerajaan untuk membangunkan tenaga pekerja yanglebih mahir untuk tujuan penyelidikan danpembangunan, satu Geran Latihan bernilai RM100juta juga akan ditubuhkan. Geran ini akan disalurkankepada syarikat sektor swasta untuk membiayailatihan untuk kakitangan penyelidikan danpembangunan mereka.

Status projek-projek yang dilaksanakan pada tahun2001 dengan objektif mempertingkat kualiti sumbermanusia adalah seperti yang berikut:

• Projek “Dual System” – Projek ini bertujuanmemberi persediaan kepada belia-belia untukmenjadi pekerja yang berpengetahuan melaluilatihan berorientasikan industri yang akandijalankan di tempat bekerja dalam suasanabekerja yang sebenar. Projek yang mengandungilima komponen utama, kini berada pada tahappertama yang melibatkan penubuhanPendidikan Teknikal dan Latihan Vokasional(TEVT) dan meningkatkan penyertaan industridan perusahaan-perusahaan kecil dansederhana (PKS) secara langsung dalam TEVT.

• Program Menggalakkan WarganegaraMalaysia yang Berkepakaran di Luar NegaraPulang ke Malaysia – Pada akhir tahun 2002,sebanyak 184 daripada 506 permohonan yangditerima telah diluluskan dibawah program ini,yang menggalakkan warganegara Malaysia yangberkepakaran yang bekerja di luar negarapulang ke Malaysia untuk membantu prosespembinaan negara. Daripada jumlahpermohonan yang diluluskan, 47 adalah dalambidang teknologi maklumat dan komunikasi(ICT), penyelidikan dan pembangunan danbioteknologi.

• Program Khas untuk Graduan Menganggurdan Pekerja yang Diberhentikan – Sebanyak37,033 peserta telah menyertai pelbagai skimsangkutan dan latihan untuk graduan

menganggur, manakala 9,499 peserta menyertaiskim untuk pekerja diberhentikan dan lepasansekolah. Pada akhir tahun 2002, sejumlahRM254 juta telah digunakan untuk pelbagaiprogram di bawah skim ini. Kesemua program(kecuali skim sangkutan dengan agensi kerajaan,yang berakhir pada bulan Oktober 2002) akanterus dilaksanakan sehingga kesemuaperuntukan kewangan sebanyak RM300 jutaselesai digunakan.

• Projek Latihan Semula Kakitangan (StaRs) –Pada akhir tahun 2002, sembilan institusikewangan telah menyertai Projek StaRs. Projekini bertujuan untuk menyediakan pekerja dariinstitusi kewangan yang akan meninggalkanindustri kewangan di bawah Skim PemisahanSecara Sukarela dengan kemahiran untukmemenuhi keperluan ekonomi berasaskanpengetahuan supaya membolehkan merekamemasuki industri-industri lain. Pada tahun2002, Institut Bank-Bank Malaysia telahmenjalankan 26 program dengan memberimanfaat kepada kira-kira 714 pelatih.

Pada tahun 2002, Pembangunan Sumber ManusiaBerhad (PSMB), yang mentadbir Kumpulan WangPembangunan Sumber Manusia (KWPSM) untuklatihan semula dan meningkatkan taraf kemahiranpekerja telah meluluskan 441,102 tempat latihanuntuk 14 skim latihan di bawah KWPSM, denganbantuan kewangan sebanyak RM319.5 juta.Semenjak ditubuhkan pada tahun 1993, PSMB telahmeluluskan 3.5 juta tempat latihan dengan jumlahperbelanjaan sebanyak RM1.3 bilion. Pada akhirbulan Disember 2002, jumlah majikan yangberdaftar dengan PSMB meningkat kepada 8,172,dengan sebahagian besar (71%) adalah dari sektor

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Graf 1.39Bilangan Tempat Latihan yang Diluluskan oleh PSMB

Bilangan tempat latihanyang diluluskan

Sumber: Pembangunan Sumber Manusia Berhad

0

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000


47

perkilangan dan selebihnya dari sektorperkhidmatan. Memandangkan levi yang dikenakanoleh PSMB adalah lebih rendah pada tahun 2002,levi yang dikumpul oleh KWPSM berkurangankepada RM121.2 juta daripada RM209.1 juta padatahun 2001. Walau bagaimanapun, mulai 1November 2002, levi yang dikenakan oleh PSMBbertukar kembali daripada 0.5% kepada 1%daripada upah bulanan majikan pada tahun 2002.

Sebagai satu agensi yang menyelaraskan skim latihanuntuk pekerja yang diberhentikan dan graduan yangmenganggur, pada tahun 2002, PSMB jugamenguruskan peruntukan sebanyak RM137 jutayang telah memberi manfaat kepada 20,573 pelatih

(graduan: 11,787) di bawah "Skim Latihan untukPenganggur dan Pekerja yang Diberhentikan" dan"Skim Latihan Graduan." Di samping itu, DanaPembangunan Kemahiran (SDF) telah mengeluarkan

Kedudukan luaran terus bertambah kukuh dengan peningkatandalam rizab antarabangsa. Lebihan akaun semasa kekal besarmanakala akaun kewangan bertambah baik disebabkan olehaliran masuk modal jangka panjang yang lebih besar.

bayaran sejumlah RM181.6 juta (2001: RM24.2 juta)kepada 36,700 permohonan yang diluluskan (2001:5,000). SDF ditubuhkan oleh Kementerian SumberManusia untuk memberi pinjaman mudah untuklatihan teknikal dan vokasional yang ditawarkan olehinstitusi yang diiktiraf oleh Majlis Latihan VokasionalNegara.

SEKTOR LUAR NEGARA

Imbangan PembayaranSecara keseluruhannya, imbangan pembayaranbertambah kukuh dengan mencatatkan lebihan yanglebih besar pada tahun 2002. Kedudukan yang lebihbaik ini mencerminkan lebihan akaun semasa yang

terus kukuh serta aliran masuk modal jangka panjangyang lebih besar ke Malaysia, manakala aliran keluarjangka pendek oleh sektor swasta pula menurun.Sungguhpun lebihan akaun semasa berkurangan

Jadual 1.20Imbangan Pembayaran

2001 2002aPerkara+ - Bersih + - Bersih

RM juta

Barangan 334,326 264,472 69,854 354,855 285,942 68,913Akaun perdagangan 334,284 280,229 54,055 354,475 303,508 50,967

Perkhidmatan 54,929 63,295 -8,366 56,536 62,501 -5,965

Imbangan barangan dan perkhidmatan 389,255 327,767 61,488 411,391 348,443 62,948

Pendapatan 7,018 32,641 -25,623 8,064 33,253 -25,189

Pindahan semasa 2,040 10,218 -8,178 2,511 12,879 -10,368

Imbangan akaun semasa 398,313 370,626 27,687 421,966 394,575 27,391% daripada KNK 9.0 8.1

Akaun modal - -

Akaun kewangan -14,791 -11,952Pelaburan langsung 1,091 4,667Pelaburan portfolio -2,466 -6,718Pelaburan lain -13,416 -9,901

Imbangan akaun modal dan kewangan -14,791 -11,952

Kesilapan dan ketinggalan -9,234 -1,248di antaranya:

Keuntungan (+) atau kerugian (-) dari penilaian semulapertukaran asing -4,060 6,627

Imbangan keseluruhan 3,662 14,191

Rizab antarabangsa BankNegara Malaysia, bersih 117,203 131,394

(AS$ juta) 30,843 34,577

a Anggaran


48

sedikit tetapi jumlahnya masih lagi besar, iaituRM27.4 bilion atau bersamaan dengan 8.1%daripada KNK. Sementara kedudukan akaunperkhidmatan dan pendapatan bertambah baik,aliran keluar akaun pindahan semasa adalah lebihbesar pada tahun tersebut.

Pemulihan yang ketara dalam eksport menghasilkanlebihan yang kekal besar dalam akaun perdagangan.

Pada masa yang sama, keuntungan dan dividen yangterakru kepada syarikat Malaysia yang melabur diluar negara berubah arah untuk mencatatkan aliranmasuk bersih, justeru menghasilkan kedudukanakaun pendapatan yang bertambah baik. Di sektorperkhidmatan, kesan daripada polisi untukmembangunkan sektor tersebut secara kumulatiftelah menyebabkan defisit akaun perkhidmatanberkurangan dengan nyata kepada RM6 bilion atau1.8% daripada KNK.

Kedudukan akaun kewangan adalah lebih baikberikutan aliran masuk modal jangka panjang yanglebih tinggi, iaitu pelaburan langsung asing danpinjaman luar negara oleh Kerajaan Persekutuan.Walaupun aliran keluar dana portfolio bersih adalahlebih besar tatkala kelembapan pasaran sahamserantau dan global dan risiko geopolitik yangmeningkat, aliran keluar modal jangka pendek olehsektor swasta secara keseluruhannya telahmenurun, sebahagiannya disebabkan olehperbezaan kadar faedah yang nyata lebih memihakkepada Malaysia. Imbangan pembayaran secarakeseluruhannya mencatatkan lebihan sebanyakRM14.2 bilion atau AS$3.7 bilion, selepasmengambil kira faktor kesilapan dan ketinggalansebanyak -RM1.2 bilion. Sebahagian besarkomponen kesilapan dan ketinggalan tersebutadalah keuntungan penilaian semula pertukaranasing (RM6.6 bilion) ekoran daripada penilaiansemula rizab antarabangsa Bank Negara Malaysiaterutamanya berikutan kenaikan mata wang eurodan yen berbanding dengan dolar AS. Hasilnya,rizab antarabangsa bersih Bank Negara Malaysiameningkat RM14.2 bilion kepada RM131.4 bilion(AS$34.6 bilion) pada akhir tahun 2002. Rizabmeningkat lagi kepada RM131.7 bilion (AS$34.7bilion) pada 14 Mac 2003. Paras rizab ini memadaiuntuk membiayai 5.3 bulan import tertangguh danadalah 4.4 kali hutang luar negara jangka pendek.Rizab Malaysia boleh digunakan dengan serta mertadan tidak berbeban.

Akaun semasa masih mempunyai lebihan besar,iaitu sebanyak RM27.4 bilion atau bersamaan 8.1%daripada KNK pada tahun 2002, walaupun terdapatpeningkatan dalam pertumbuhan import selarasdengan pertumbuhan dalam permintaan dalamnegeri. Pemulihan pertumbuhan eksport adalahhasil daripada permintaan yang tinggi terhadapbarangan eletronik dan peningkatan yang ketaradalam terma perdagangan untuk eksport komoditi.Lebihan akaun barangan adalah memadai untukmengimbangi jumlah defisit di dalam akaun

RM bilion

Akaun Modal dan Kewangan

Pelaburan langsung

Modal rasmi jangka panjang

Pelaburan portfolio

Pelaburan lain - sektor swasta

Imbangan akaun modal dan kewangan

-30.0

-25.0

-20.0

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

2000 2001 2002

Graf 1.40Malaysia: Imbangan Pembayaran

Eksport barangan

RM bilion RM bilion

Import barangan

Imbangan perkhidmatan dan pendapatan

Imbangan akaun semasa (skala kanan)

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2000 2001 2002 0

5

10

15

20

25

30

35

Akaun Semasa

RM bilion

Rizab antarabangsa bersih

Imbangan akaun semasa

Imbangan akaun modal dan kewangan

Rizab Antarabangsa Bersih

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

2000 2001 2002


49

Jadual :1.21Eksport Kasar

2002a

RM juta Perubahan tahunan (%) % bahagian

Barangan Perkilangan 298,925 4.8 84.3Di antaranya:

Elektronik, jentera dan peralatan elektrik 209,137 4.4 59.0 Elektronik 154,386 10.6 43.6 Separa konduktor 72,547 19.9 20.5 Komponen elektronik 81,839 3.5 23.1 Jentera dan peralatan elektrik 54,751 -9.8 15.4 Barangan elektrik pengguna 21,097 -10.6 5.9 Barangan elektrik perindustrian dan komersil 19,511 -17.0 5.5 Perkakas and jentera elektrik industri 12,751 2.3 3.6 Peralatan elektrik isirumah 1,392 26.1 0.4Kimia dan keluaran kimia 17,285 16.2 4.9Keluaran logam 8,827 1.5 2.5Tekstil, pakaian dan kasut 8,587 -5.2 2.4Kelengkapan optikal dan saintifik 8,157 4.6 2.3Keluaran kayu 6,314 4.9 1.8Keluaran getah 4,512 1.0 1.3Kelengkapan pengangkutan 2,931 20.8 0.8

Komoditi pertanian 26,340 31.9 7.4Di antaranya:

Minyak sawit 14,838 50.2 4.2Getah 2,492 32.1 0.7Kayu siap digergaji 2,228 -2.0 0.6Kayu balak 1,790 17.5 0.5

Galian 22,406 -4.4 6.3Di antaranya:

Minyak mentah 11,597 4.3 3.3Gas asli cecair 9,932 -10.7 2.8Timah 425 -7.7 0.1

Lain-lain eksport 6,804 22.5 2.0

Jumlah 354,475 6.0 100.0

a Awalan


perkhidmatan dan pendapatan serta aliran keluarbersih dalam akaun pindahan semasa. Pengurangandalam defisit perkhidmatan mencerminkanpemulihan yang mapan dalam lebihan akaunperjalanan serta pembayaran perkhidmatan kontrakdan profesional yang lebih rendah. Kedudukandefisit akaun pendapatan menjadi bertambah baik,mencerminkan pemulihan dalam keuntungan dandividen terakru kepada syarikat Malaysia yangmelabur di luar negara. Sementara itu, keuntungandan dividen yang terakru kepada pelabur asingmasih besar selaras dengan pendapatan eksportyang lebih tinggi. Salah satu faktor yangmenyumbang kepada pengurangan yang sedikitdalam lebihan akaun semasa adalah aliran keluarpindahan semasa yang lebih besar iaitu sebanyakRM10.4 bilion (-RM8.2 bilion pada tahun 2001).Keadaan ini berlaku terutamanya olehpenghantaran pendapatan secara sekali gus olehpekerja asing tanpa izin yang pulang ke negara

masing-masing di bawah Program Pengampunanpada 22 Mac hingga 31 Julai 2002.

Pada tahun 2002, eksport kasar bertukar arah danmencatat pertumbuhan sebanyak 6% disebabkanterutamanya oleh peningkatan yang nyata dalameksport separa konduktor. Pemulihan dalam eksportelektronik mencerminkan peningkatan permintaanluaran terutamanya dari rantau Asia Pasifik dansebahagian kecilnya dari Amerika Syarikat. Eksportpertanian juga lebih kukuh disebabkan olehpeningkatan harga dan jumlah yang dieksport.Eksport galian, walau bagaimanapun merosotdisebabkan oleh pendapatan eksport LNG dan bijihtimah yang lebih rendah yang lebih daripadamengimbangi kenaikan dalam pendapatan minyakmentah. Peningkatan dalam eksport ini bermulapada bulan Mac 2002 dan mencapai kemuncaknyapada suku ketiga. Mencerminkan perkembanganpermintaan dalam negeri yang ketara dan

50

Graf 1.42Prestasi Eksport Industri-industri Elektronikdan Bukan Elektronik


Eksport perkilangan

2001 2002

-30

-20

-10

0

10

20

30

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

Bukan elektronik Elektronik

Nilai eksport

2001 2002

Harga eksport

Jumlah eksport

Graf 1.41Prestasi Eksport Sektor Perkilangan


-25-20-15-10-505

10

15

20

S1 S2 S3 S4 S1 S2 S3 S4

pemulihan eksport, import meningkat pada kadaryang lebih pesat (8.3%) berbanding denganeksport. Dengan itu, lebihan perdagangan,walaupun nilainya masih besar tetapi telahberkurangan kepada RM51 bilion (AS$13.4 bilion).Jumlah perdagangan Malaysia meningkat sebanyak7.1% kepada RM658 bilion, mencakupi 196%daripada KNK pada tahun 2002. Setelah

meningkat 4.8% pada tahun 2002 (2001: -10.3%).Pemulihan tersebut disokong terutamanya olehpermintaan yang kukuh bagi elektronik, khususnyasepara konduktor, dimana eksportnya meningkatdengan ketara melebihi 40% pada separuh tahunkedua 2002. Eksport keluaran kimia dankelengkapan pengangkutan turut mencatatpeningkatan yang ketara pada tahun tersebut,

Lebihan dagangan kekal besar. Pertumbuhan pendapatan eksportterutamanya oleh peningkatan jumlah eksport perkilangan dan hargakomoditi yang lebih tinggi. Harga eksport perkilangan terus merosot.pengubahsuaian penilaian dan liputan mengikutasas imbangan pembayaran, akaun baranganmencatat lebihan yang besar sebanyak RM68.9bilion (AS$18.1 bilion).

Eksport perkilangan, yang mencakup kira-kira84% daripada jumlah eksport, kembali pulih untuk

manakala nilai eksport barangan elektrik menurundisebabkan terutamanya oleh harga eksport yanglebih rendah. Dari segi suku tahunan, eksportperkilangan secara beransur-ansur bertambahkukuh dan mencapai tahap tertinggi pada sukuketiga. Keseluruhan, peningkatan eksportperkilangan pada tahun 2002 disebabkan

Graf 1.43Eksport Barangan Perkilangan Mengikut Pasaran

0 10 15 20 25

Amerika Syarikat

Singapura

Jepun

China, Hong Kong China, Korea & China Taipei

ASEAN tidak termasuk Singapura

Negara-negara Eropah

Lain-lain

2002 2000

% bahagian

5

Ekonomi Malaysia pada Tahun 2002

51

kenaikan dalam jumlah import. Pertumbuhan importyang kukuh disebabkan oleh pengukuhanpermintaan domestik dan import baranganpengantara dan modal yang lebih tinggi. Importbarangan pengantara digunakan terutamanyasebagai input untuk pembuatan barangan bagipasaran eksport. Import barangan modal pula turutmeningkat mencerminkan aktiviti pelaburan yanglebih tinggi terutamanya dalam sektor perkhidmatan.

Import barangan pengantara, yang mencakupi71.3% daripada jumlah import, berkembangsebanyak 6.2%. Import barangan pengantara yanglebih tinggi ini digunakan terutamanya sebagaiinput kepada industri elektronik yangberorientasikan eksport, yang meningkat sebanyak15.9%. Komponen elektronik mencakup 29.2%daripada jumlah import, menggambarkankandungan import yang tinggi yang digunakandalam industri elektronik dan juga kepentinganindustri tersebut sebagai sumber utamapengeluaran perkilangan pada tahun 2002. Begitujuga, nilai import barangan asas dan bekalanindustri yang telah diproses, yang digunakansebagai komponen dalam pengeluaran baranganeksport dan mencakup 21.3% daripada jumlahimport turut meningkat.

Satu lagi perkembangan yang penting ialahpeningkatan import barangan pengantara yangberterusan yang digunakan dalam pembuatanbarangan untuk pasaran domestik. Import bahanasas dan yang telah diproses yang digunakan olehindustri makanan dan minuman meningkat, sejajardengan keadaan perbelanjaan pengguna yang kukuhke atas makanan dan minuman. Sementara itu,perkembangan industri pemasangan kereta hasildaripada permintaan kukuh ke atas kenderaanpenumpang juga mengakibatkan import barangangantian dan aksesori peralatan pengangkutanmeningkat dengan ketara sebanyak 28.1%.

Mencerminkan keadaan pelaburan swasta yang pulihdi separuh tahun kedua tahun 2002, importbarangan modal meningkat sebanyak 10.6%.Pertambahan import barangan modal untukpeningkatan kapasiti berlaku dalam sektorperkhidmatan, pembinaan dan pelombonganmanakala import barangan modal untuk sektorperkilangan berkurangan disebabkan kapasiti yangberlebihan dalam beberapa subsektor. Pelaburandalam teknologi maklumat dan komunikasi sertapengembangan kapasiti hasil daripada permintaanyang meningkat dalam perkhidmatan cellular dan

terutamanya oleh jumlah yang lebih tinggi (7.9%).Harga eksport terus merosot disebabkan pengeluarmenurunkan harga untuk mengekalkan daya saing.

Perolehan eksport sektor komoditi utamabertukar arah untuk mencatat pertumbuhan yangkukuh sebanyak 12.3% pada tahun 2002 hasildaripada peningkatan yang ketara dalam eksportpertanian (31.9%). Eksport galian, walaubagaimanapun merosot. Harga eksport komoditipertanian utama Malaysia meningkat denganketara ekoran daripada kekangan penawaransedunia, manakala pertumbuhan dalam permintaankekal kukuh. Harga eksport koko, minyak sawit,getah dan kayu balak masing-masing meningkatdengan ketara sebanyak 49.5%, 44.7%, 17% dan16.6%. Sungguhpun harga minyak sawit adalahlebih tinggi, permintaan luar negeri terhadapkomoditi ini masih menggalakkan pada tahuntersebut, seperti yang dicerminkan oleh import yanglebih tinggi dari Republik Rakyat China dan TimurTengah. Sebaliknya, perolehan eksport galianmerosot 4.4% disebabkan oleh kejatuhan hasileksport daripada gas asli cecair dan timah. Eksportminyak mentah meningkat, ekoran pembelian yanglebih tinggi dari Jepun, India dan Republik RakyatChina. Pada tahun 2002, purata harga eksportminyak mentah Malaysia adalah rendah sedikit, iaitupada AS$24.80 setong (2001: AS$25.53 setong).Sementara itu, eksport gas asli cecair turut terjejasakibat permintaan yang lebih rendah dari Jepunyang merupakan pengimport utama.

Import kasar bertukar arah untuk meningkatsebanyak 8.3%, mencerminkan terutamanya

Jadual 1.22Perdagangan Luar Negara

2001 2002 2001 2002RM bilion AS$ bilion

Eksport kasar (f.o.b) 334.3 354.5 88.0 93.3Perubahan tahunan (%) -10.4 6.0 -10.4 6.0


Jumlah dagangan1 -4.2 6.8 -4.2 6.8Harga 1 -6.2 -1.3 -6.2 -1.3

Import kasar (c.i.f) 280.2 303.5 73.8 79.9Perubahan tahunan (%) -10.0 8.3 -10.0 8.3


Jumlah dagangan1 -8.6 5.0 -8.6 5.0Harga 1 -1.8 2.3 -1.8 2.3

Imbangan perdagangan 54.1 51.0 14.2 13.4

1 Jumlah dagangan dan harga adalah anggaran.


52

penerimaan teknologi baru telah menyebabkanpertumbuhan import bagi alat-alat telekomunikasi.Ini digambarkan dalam usaha industri telekomunikasiuntuk menyediakan perkhidmatan baru danmempertingkatkan rangkaian telefon bimbit. Disamping itu, sejajar dengan perkembangan dalamsektor perkhidmatan, import barangan modal untukperkakas pejabat dan import penjana kuasa, turbindan motor elektrik untuk penjanaan elektrik telahmencatatkan jumlah yang lebih tinggi. Peningkatankegiatan eksplorasi dan aktiviti hiliran dalam industripetroleum dan gas berikutan harga petroleum yangtinggi telah mengakibatkan pertambahan importperalatan pembinaan dan pelombongan.Peningkatan import kapal dan pesawat udara olehsyarikat perkapalan dan penerbangan mencerminkanpembesaran pengangkutan laut dan udara untukmembekalkan perkhidmatan kepada pasaran barudan memenuhi obligasi kontrak jangka panjang.

Sejajar dengan perbelanjaan penggunaan swasta yangkukuh, import barangan pengguna meningkatdengan ketara sebanyak 15.9%. Pertumbuhan importbarangan pengguna mencerminkan terutamanyaimport yang lebih tinggi bagi barangan tahan lama,separa tahan lama dan tidak tahan lama sepertibarangan perabot, kamera dan peralatan optikal,barangan elektrik isirumah seperti mesin pembasuhpakaian, dapur elektrik dan peti sejuk, barangan kulit,pakaian dan kasut. Dari segi bahagian import, importbarangan pengguna kekal stabil mencakup 6.3%daripada jumlah import.

Usaha-usaha berterusan Malaysia untukmempelbagaikan pasaran dan memperbesarkanbahagian eksport dapat dilihat dalam perkembangan

jumlah perdagangan serta kepelbagaian pasaraneksport pada tahun 2002. Kepelbagaian pasarandagangan diukurkan dengan indek Herfindahl-Hirschmann yang diubahsuaikan di mana nisbah yanglebih hampir kepada kosong mencerminkankepelbagaian yang meningkat. Indek tersebutdibentuk untuk mengambil kira 32 rakan dagangutama Malaysia yang mencakupi 93% daripadajumlah eksport. Mencerminkan kepelbagaian pasaraneksport yang semakin meningkat, indek Herfindahl-Hirschmann menurun kepada 0.16 pada tahun 2002berbanding 0.17 pada tahun 2001 (1995: 0.19).Seperti yang ditunjukkan oleh indek tersebut,kepelbagaian pasaran eksport Malaysia meningkatsebanyak 3% pada tahun 2002.

Perdagangan Malaysia dengan rakan daganganutama, seperti Amerika Syarikat, Singapura, Jepundan Kesatuan Eropah menurun sedikit untukmencakup 59.2% daripada jumlah daganganMalaysia pada tahun 2002 (2001: 62.5%) ekoraneksport yang lebih tinggi ke kawasan serantau,terutamanya ASEAN (tidak termasuk Singapura) danAsia Timur Laut (tidak termasuk Jepun danSingapura). Pada masa yang sama, perdagangandengan rantau Asia Timur (tidak termasuk Jepun)meningkat kepada 29.5% daripada jumlahperdagangan (2001: 25.4%), disebabkan olehpeningkatan perdagangan yang ketara denganRepublik Rakyat China.

Amerika Syarikat mengekalkan kedudukannyasebagai rakan dagang Malaysia yang terbesardengan mencakup sebanyak 18.4% daripada jumlaheksport. Eksport ke Amerika Syarikat kembali pulihdan mencatatkan pertumbuhan sebanyak 5.7%selaras dengan peningkatan permintaan separakonduktor. Pemulihan sektor eletronik turutmembawa kepada peningkatan import pengantaradari Amerika Syarikat sebanyak 10.7%. AmerikaSyarikat kekal sebagai sumber import yang keduaterbesar. Dengan itu, lebihan dagangan di antaraMalaysia dan Amerika Syarikat, walaupun ia masihbesar, telah merosot kepada RM21.8 bilion (2001:RM22.7 bilion).

Singapura menggantikan Jepun sebagai rakandagang Malaysia yang kedua terpenting walaupunbahagiannya daripada jumlah keseluruhanperdagangan menurun secara marginal kepada14.7%. Aktiviti perdagangan serantau yangmeningkat telah menyumbang kepada bahagianeksport ke Singapura yang lebih tinggi. Eksport keSingapura telah mencatatkan pertumbuhan sebanyak

Graf 1.44Import

Barangan modal

Barangan pengguna

Barangan pengantara


2001 2002-30

-10

10

30

50

S1 S2 S3 S1 S2 S3 S4S4


53

7.1% dan meliputi terutamanya komponenelektronik dan elektrik, barangan petroleum sertakertas dan barangan pulpa. Sementara itu, importdari Singapura merangkumi terutamanya mesin danperalatan pengangkutan, kimia dan barangan

perkilangan meningkat sebanyak 2.7%. Dengan itu,lebihan perdagangan dengan Singapura meningkatkepada RM24.3 bilion.

Perdagangan dengan Jepun menurun kepada 14.2%pada tahun 2002 (16% pada tahun 2001) disebabkanpermintaan yang rendah dari negara tersebut.Walaupun nilai mata wang Yen meningkat,pertumbuhan import yang marginal mencerminkanpermintaan tidak elastik ke atas import mesin danperalatan pengangkutan. Jepun masih kekal sebagaisumber import yang terpenting dengan bahagianpasaran, walaupun lebih kecil, mencakupi sebanyak17.8% daripada jumlah keseluruhan import. Justeruitu, defisit perdagangan dengan Jepun meningkatkepada RM14.1 bilion (2001: -RM9.4 bilion). Begitujuga, perdagangan dengan negara-negaraKesatuan Eropah juga menurun kepada 11.9%daripada jumlah keseluruhan perdagangan padatahun 2002 (2001: 13.2%) dan ini mencerminkan

Jadual 1.23Import Kasar Mengikut Penggunaan Akhir

2002a

RM Perubahan juta tahunan (%)

% bahagian

Barangan modal 45,672 10.6 15.0Barangan modal (kecuali alat kelengkapan pengangkutan) 40,611 5.2 13.4

Alat jentera dan perkakas untuk industri 10,281 -16.1 3.4Alat kelengkapan pejabat 7,893 20.2 2.6Alat kelengkapan telekomunikasi 5,852 27.7 1.9

Alat kelengkapan pengangkutan 5,061 89.6 1.7

Barangan pengantara 216,492 6.2 71.3Makanan dan minuman, khusus untuk industri 5,153 11.8 1.7Bekalan perindustrian, t.s.t.l. 64,695 4.4 21.3

Logam dan barangan logam 17,856 4.5 5.9Bahan kimia 6,938 -1.5 2.3

Bahan api dan pelincir 11,073 0.5 3.6Alat ganti dan aksesori barangan modal (kecualialat kelengkapan pengangkutan) 128,431 7.1 42.3Elektronik 88,476 15.9 29.2Alat ganti dan aksesori alat kelengkapan telekomunikasi 7,049 -2.6 2.3

Alat ganti dan aksesori alat kelengkapan pengangkutan 7,140 28.1 2.4

Barangan penggunaan 19,263 15.9 6.3Makanan dan minuman, khusus untuk penggunaan isirumah 7,173 0.5 2.4Alat kelengkapan pengangkutan, bukan perusahaan 173 39.0 0.1Barangan pengguna, t.s.t.l. 11,917 27.4 3.9

Barangan tahan lama 2,865 58.4 0.9Barangan separa tahan lama 4,234 23.9 1.4Barangan tidak tahan lama 4,817 16.7 1.6

Barangan dua guna 6,105 4.5 2.0Minyak 2,544 3.1 0.8Kereta penumpang 3,561 5.4 1.2

Lain-lain 6,873 19.0 2.3

Eksport semula 9,103 32.0 3.0

Import kasar 303,508 8.3 100.0

a Awalant.s.t.l.: Tidak disenarai di tempat lain.


Graf 1.45Indeks Kepelbagaian Pasaran Eksport

0.1500

0.1600

0.1700

0.1800

0.1900

0.2000

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Indeks kepelbagaian pasaran eksport adalah indeks Herfindahl-Hirschmann yang telah diubahsuaikan untuk pasaran eksport.Ia telah dinormalkan untuk mendapatkan indeks dalam lingkungan 0 hingga 1. Indeks yang lebih rendah menunjukkan tahap kepelbagaian yang lebih tinggi.

54

Graf 1.46Haluan Eksport: 1995

Singapura20.3%

1 ASEAN tidak termasuk Singapura2 Hong Kong China, Korea Selatan dan China Taipei

ASEAN1

6.9%

ASEAN1

8.6%

Jepun12.7%

Jepun11.2%

RepublikRakyatChina2.7%

RepublikRakyatChina5.6%

EkonomiPerindustrianBaru Asia2/

11.3%

EkonomiPerindustrianBaru Asia2

12.7%

Amerika Syarikat20.7%

Amerika Syarikat20.2%

KesatuanEropah14.2%

KesatuanEropah12.4%

Lain-lain negara di dunia11.2%

Lain-lain negara di dunia12.2%

Haluan Eksport: 2002

1 ASEAN tidak termasuk Singapura2 Hong Kong China, Korea Selatan dan China Taipei

Singapura17.1%

kelembapan aktiviti ekonomi di negara-negaratersebut. Lebihan perdagangan Malaysiameningkat kepada RM9.6 bilion akibat daripadapenurunan pertumbuhan import yang melebihisecara relatifnya daripada penurunan eksport.

Pertumbuhan ekonomi yang kukuh di negara-negara serantau menyokong perkembanganperdagangan serantau di Asia Timur.Pertumbuhan perdagangan serantau disebabkan

sebahagiannya oleh pertumbuhan ekonomiRepublik Rakyat China yang kukuh danperdagangan liberalisasinya yang bertujuan untukmematuhi syarat-syarat Pertubuhan PerdaganganSedunia. Mencerminkan peningkatan yang ketaradalam eksport dan import, perdagangan denganRepublik Rakyat China mencatatkan pertumbuhansebanyak 49% dalam tahun 2002. Republik RakyatChina kini menjadi rakan dagang yang keempatterbesar dengan peningkatan bahagiannyamencakup sebanyak 6.6% daripada jumlahkeseluruhan perdagangan. Faktor keduamenyokong pertumbuhan perdagangan serantauialah kedapatan rantaian dan rangkaianpengeluaran yang luas di negara serantau akibatdaripada penempatan syarikat-syarikatmultinasional ke Republik Rakyat China, kegiatanmemperolehi perkhidmatan luar danpengkhususan secara vertikal. Sementara itu,

Perdagangan Malaysia dengan Asia Timur berkembang, disokongoleh pertumbuhan serantau yang kukuh, rantaian pengeluaranserta kegiatan memperolehi perkhidmatan luar.

eksport ke negara-negara Utara Timur Asia iaituHong Kong China, Korea Selatan dan China Taipeitelah berkembang dan kumpulan ini terusmeningkatkan sumbangannya sebanyak 13.2%(2001: 11.9%) daripada keseluruhanperdagangan. Negara-negara ASEAN (kecualiSingapura) turut mengalami corak perdaganganyang sama dengan mencatatkan peningkatanbahagian perdagangan sebanyak 9.7% daripadajumlah keseluruhan perdagangan (2001: 8.8%).

Akibat daripada aktiviti pengimport untuk mencarisumber input yang murah dari pembekal yangmempunyai kos yang lebih rendah, Malaysia telahmengalami defisit perdagangan dengan RepublikRakyat China, China Taipei, Korea Selatan, Filipinadan Indonesia.

Pengembangan dalam beberapa sektor industriperkhidmatan dicerminkan oleh pengurangansecara progresif dalam defisit perkhidmatanimbangan pembayaran. Berdasarkan nisbahkepada KNK, defisit akaun perkhidmatanmengecil kepada 2.9% bagi tempoh 1996-2002daripada 4.6% bagi tempoh 1991-1995.Kemajuan ini telah disokong oleh peningkatanyang ketara dalam perolehan pelancongan dansebahagian kecilnya, peningkatan perolehanpertukaran asing daripada perkhidmatan yangberkaitan dengan lapangan terbang dan


55

Jadual 1.24Haluan Perdagangan Luar Negera

2002a

Eksport Import Imbanganperdagangan

RM juta % bahagian RM juta % bahagian RM juta

Negara-negara ASEAN terpilih 91,177 25.7 69,144 22.8 22,033Singapura 60,660 17.1 36,317 12.0 24,343Negeri Thai 15,096 4.3 12,017 4.0 3,079Indonesia 6,846 1.9 9,689 3.2 -2,843Filipina 5,073 1.4 9,863 3.2 -4,790Lain-lain negara ASEAN 3,502 1.0 1,258 0.4 2,244

Kesatuan Eropah (EU) 43,926 12.4 34,368 11.3 9,558United Kingdom 8,353 2.4 5,970 2.0 2,383Jerman 7,963 2.2 11,163 3.7 -3,200Negeri Belanda 13,146 3.7 2,450 0.8 10,696Lain-lain negara EU 14,464 4.1 14,785 4.8 -321

Amerika Syarikat 71,502 20.2 49,692 16.4 21,810Jepun 39,778 11.2 53,912 17.8 -14,134Republic Rakyat China 19,966 5.6 23,472 7.7 -3,506Hong Kong China 20,128 5.7 8,837 2.9 11,291China Taipei 13,224 3.7 16,863 5.6 -3,639Korea Selatan 11,823 3.3 16,079 5.3 -4,256India 6,692 1.9 2,445 0.8 4,247Australia 8,013 2.3 5,411 1.8 2,602Lain-lain negara di dunia 28,246 8.0 23,285 7.6 4,961

Jumlah 354,475 100.0 303,508 100.0 50,967

a Awalan


pelabuhan. Dasar-dasar bagi menggalakkan industripelancongan dan koordinasi pembangunan danpemasaran yang lebih berkesan oleh sektor awamdan swasta telah membawa kepada hasil perolehanpelancongan yang melebihi dua kali ganda (1996-2002: purata berjumlah RM15.4 bilion, 1991-1995:berpurata RM6.3 bilion). Lebihan dalam akaunperjalanan yang lebih tinggi ini juga adalah kesandaripada dasar untuk memasarkan perkhidmatanpendidikan sebagai komoditi eksport danpembangunan kemudahan-kemudahan pendidikanswasta yang telah menarik pelajar antarabangsauntuk mengikuti pendidikan peringkat tinggi diMalaysia. Perkembangan perkhidmatan penjagaankesihatan dengan kos berpatutan oleh sektorswasta juga telah menyumbang kepada kenaikanjumlah pesakit asing dari negara-negara serantauuntuk mendapatkan perkhidmatan tersebut daripusat-pusat kesihatan tempatan. Penyelarasanproses penggunaan teknologi baru dalampelaksanaan pelbagai cara pengangkutan turutmenyumbang kepada peningkatan pengendaliankargo di lapangan terbang dan pelabuhan.Perkembangan ini, berserta dengan pertambahankapasiti dalam industri pengangkutan barangan danperkapalan, telah membantu usaha untuk menyekataliran keluar daripada akaun pengangkutan.

Kesan kumulatif daripada dasar-dasar untukmembangunkan sektor perkhidmatan jelas kelihatanmelalui pengecilan yang ketara dalam defisit akaunperkhidmatan kepada RM6 bilion atau 1.8%daripada KNK dalam tahun 2002. Perolehan kasar

Jadual 1.25Akaun Perkhidmatan dan Pendapatan

2001 2002a

Bersih + – Bersih

Akaun Perkhidmatan

Pengangkutan -11.4 10.8 22.4 -11.5Perjalanan 16.1 27.0 9.9 17.1Perkhidmatan Lain -13.2 18.2 29.4 -11.2Urus niaga Kerajaan ... 0.5 0.8 -0.3

RM bilion -8.4 56.5 62.5 -6.0AS$ bilion -2.2 14.9 16.4 -1.6% daripada KNK -2.7 -1.8

Akaun Pendapatan

Pampasan Pekerja -1.0 1.7 2.8 -1.2Pendapatan Pelaburan -24.6 6.4 30.4 -24.0

RM bilion -25.6 8.1 33.3 -25.2AS$ bilion -6.7 2.1 8.8 -6.6% daripada KNK -8.3 -7.5

a Anggaran


RM bilion

56

meningkat pada kadar 2.9% di mana sebahagianbesarnya disebabkan oleh peningkatan eksportperkhidmatan, terutamanya dalam sektorpelancongan. Keseluruhannya, kemajuan dalam

tempatan oleh pekilang-pekilang yang kianmeningkat selaras dengan usaha-usaha Kerajaanuntuk membangunkan sektor perkhidmatan dibawah asas gugusan pendekatan “Perkilangan PlusPlus” dalam Pelan Induk Industri Kedua.

Lebihan bersih akaun perjalanan terus meningkatpada tahun 2002 kepada RM17.1 bilion (2001:RM16.1 bilion) disebabkan terutamanya olehketibaan pelancong asing yang bertambah padakadar 4% kepada 13.3 juta orang (2001: 12.8 jutaorang) meskipun industri pelancongan dalam rantauini mengalami keadaan tidak menentu kesandaripada meningkatnya kebimbangan terhadapkemungkinan berlakunya keganasan. Bilangankedatangan pelawat harian kekal tinggi pada jumlah7.5 juta orang. Hasilnya, perolehan daripada pelawatasing (termasuk pelawat harian) meningkat padakadar 3.7% kepada RM26.8 bilion. Peningkatanperolehan pelancongan mencerminkan kejayaanpenyelarasan strategi pemasaran oleh Kerajaan dan

Graf 1.47Ketibaan Pelancong dan Perolehan PelanconganKetibaan pelancongdalam juta

Perolehan dalamRM juta

Ketibaan pelancong

a Awalan

Perolehan pelancongan

0

2

4

6

8

10

12

14

1995 1996 1997 1998 1999 2000 20010

5000

10000

15000

20000

25000

30000

2002a

Graf 1.492002: Komponen Pembayaran KasarAkaun Perkhidmatan (% bahagian)

Pengangkutan35.8%

PerkhidmatanLain

47.1%

Urus niagaKerajaan

1.2%

Perjalanan15.9%

Graf 1.482002: Komponen Perolehan Kasar Akaun Perkhidmatan (% bahagian)

Perjalanan47.8%

PerkhidmatanLain

32.1%

Urus niaga Kerajaan0.9%

Pengangkutan19.2%

Pengembangan sektor pelancongan serta peningkatan dalamperkhidmatan lapangan terbang dan pelabuhan membawapengurangan secara progresif dalam defisit akaun perkhidmatan.

sektor swasta dalam tiga kategori utama. Kategoritersebut ialah penumpuan kepada pasaran terpilihseperti Republik Rakyat China, India dan Asia Barat,pelonggaran dalam syarat keperluan visa danpertambahan perhubungan melalui peningkatankekerapan penerbangan (termasuk penerbangantempahan) dari lebih banyak pintu masuk. Selepasperistiwa 11 September, Lembaga PenggalakanPelancongan Malaysia telah mengambil usaha-usaha

defisit akaun perkhidmatan ini berpunca daripadaaliran masuk bersih yang lebih tinggi dalam akaunperjalanan dan bayaran kontrak dan profesional yanglebih rendah berikutan siapnya beberapa projekbesar. Pembayaran kasar berkurangan dan peratusanbahagian aliran keluar perkhidmatan daripada KDNKjatuh kepada 17.3% pada tahun 2002 (-18.9% padatahun 2001). Pembayaran ke luar negara yang lebihrendah mencerminkan penggunaan perkhidmatan


57

disasarkan ke pasaran serantau dan Asia Barat, yangditerajui oleh Lembaga Penggalakan PelanconganMalaysia dengan usaha sama MATRADE dan sektorswasta.

Dari segi pembayaran, aliran keluar perjalananberjumlah RM9.9 bilion berikutan bayaran yang lebihtinggi bagi pendidikan luar negeri dan menunaikanhaji lebih daripada mengimbangi perbelanjaan yangditanggung oleh rakyat Malaysia ke luar negeri.Pembayaran untuk pendidikan di luar negarameningkat 17.5% dengan jumlah pelajar Malaysia diluar negara meningkat pada semua tahap pendidikantinggi. Aliran keluar perjalanan juga adalahdisebabkan oleh pertambahan jumlah penunai fardhuhaji sebanyak 12.6% yang menyebabkan peningkatanjumlah pembayaran urusan haji sebanyak 54.1%.

Satu lagi faktor yang menyumbang kepada defisitperkhidmatan yang lebih rendah ialah aliran keluarbersih yang lebih rendah berjumlah RM11.2 bilion(2001: -RM13.2 bilion) dalam akaun perkhidmatanlain. Aliran keluar kasar yang lebih kecil ini (2002:-RM29.4 bilion, 2001: -RM31.1 bilion)mencerminkan permintaan yang lebih rendah bagiperkhidmatan pembinaan dan kejuruteraan padatahun 2002, ekoran selesainya beberapa projek besaryang diswastakan pada tahun 2000 dan 2001.Pembayaran kepada pembekal perkhidmatan asingdalam bidang berkaitan dengan perkhidmatankomunikasi, komputer dan maklumat turutberkurangan sejajar dengan perkembangankepelbagaian perkhidmatan yang disediakan olehsektor telekomunikasi dan multimedia tempatan.Perolehan eksport yang lebih baik daripadaperkhidmatan pembinaan dan pemasangan yangdisediakan oleh syarikat-syarikat Malaysia dalamprojek-projek di luar negara seperti pembinaan jalanraya dan lebuh raya, turut menyumbang kepadasusutnya defisit akaun perkhidmatan lain.Peningkatan permintaan untuk perkhidmatanprofesional tempatan dengan penubuhan pusatkegiatan global dan serantau yang menyediakanperkhidmatan komunikasi dan sokongan rangkaianmelintas sempadan jelas kelihatan pada perolehanyang lebih tinggi daripada fi perkhidmatanprofesional seperti perkhidmatan teknikal,perniagaan, komputer dan maklumat. Hasilnya,penerimaan daripada akaun perkhidmatan lainmeningkat kepada RM18.2 bilion pada tahun 2002(RM17.9 bilion pada tahun 2001).

Defisit dalam akaun pengangkutan meningkatkepada RM11.5 bilion (2001: -RM11.4 bilion),

proaktif untuk mengembalikan keyakinan. Satuprogram untuk menarik minat ejen pelancongan,media dan penganjur konvensyen luar negeri keMalaysia berkesan dalam meningkatkan puratabulanan kedatangan pelancong asing pada tahun2002 kepada 1.1 juta orang, berbanding puratabulanan berjumlah 0.8 juta orang bagi tempohOktober-Disember 2001. Komposisi pelancong asingjuga telah berubah, dengan kedatangan pelancongdari Asia meningkat sebanyak 6.5%. Pertumbuhanyang tinggi dicatatkan oleh pelancong dari RepublikRakyat China (23%), India (27.8%) dan Asia Barat(14.8%). Pelancong dari negara serantau (pelancongdari Asia Timur tidak termasuk Jepun) mencakupikira-kira 81% daripada jumlah kedatanganpelancong asing dan menyumbang kira-kira 72%daripada jumlah perolehan pelancongan.Peningkatan mapan perolehan pelancongan daripadapelancong-pelancong kawasan serantau dan AsiaBarat lebih daripada mengimbangi kemerosotanperolehan daripada pelancong jarak jauh.

Bagi eksport perkhidmatan pendidikan, usaha-usahauntuk menjadikan Malaysia sebagai pusat pendidikanserantau ini tertumpu kepada menarik pelajar-pelajardari pasaran baru seperti Vietnam dan Asia Barat danpasaran sedia ada di negara-negara serantau.Justeru, jumlah pelajar antarabangsa telah meningkatdengan ketara sebanyak 55.7% kepada 36,468orang, dengan jumlah pelajar dari Indonesia danRepublik Rakyat China terus mencakupi sebahagianbesar jumlah pelajar antarabangsa. Satuperkembangan penting di sektor pendidikan ialahpenubuhan kampus cawangan kolej-kolej swastaMalaysia di Republik Rakyat China, Indonesia danNegeri Thai secara francais. Sungguhpunperkembangan sektor ini akan menghasilkanpendapatan pendidikan dari luar negara yang lebihtinggi, perolehan daripada pelancongan pendidikanmasih kecil, mencakup kira-kira 1% daripada jumlahperolehan perjalanan dan 0.5% daripada jumlahperolehan perkhidmatan.

Sementara itu, pelancongan kesihatan telah munculsebagai bidang pertumbuhan baru yang berpotensiuntuk menjadi sumber perolehan pertukaran asingyang utama, berdasarkan peningkatan permintaanpenjagaan kesihatan berkualiti tinggi pada hargaberpatutan dari negara-negara kawasan serantau.Justeru, hasil perolehan daripada pesakit asing yangmendapatkan perkhidmatan perubatan tempatanmeningkat dengan ketara kepada RM150 juta padatahun 2002 daripada RM28 juta pada tahun 2001.Penjana pertumbuhan ini ialah promosi yang

58

sebahagian besarnya mencerminkan kenaikanbayaran pengangkutan oleh syarikat perkapalanantarabangsa yang disebabkan oleh kos bahan apiyang lebih tinggi dan premium risiko yang meningkatdi beberapa laluan. Pembayaran kasar yang lebihtinggi juga disebabkan oleh jumlah dagangan yanglebih besar. Perolehan kasar meningkat disebabkanoleh perolehan yang lebih tinggi daripadapengangkutan udara dan perkhidmatan yangsemakin baik daripada khidmat kargo danperkapalan tempahan tempatan dan perkhidmatan-perkhidmatan berkenaan dengan pelabuhan. Jumlahmuatan kontena yang dikendalikan oleh enampelabuhan utama (iaitu Pelabuhan Kelang, PelabuhanJohor, Pelabuhan Tanjung Pelepas, PelabuhanPulau Pinang, Pelabuhan Sabah dan PelabuhanBintulu) bertambah sebanyak 20.7% kepada 8.8juta TEU (20 kaki unit setara) pada tahun 2002.Peningkatan jumlah perdagangan inimencerminkan kenaikan jumlah muatan yangdipindahkan antara kapal yang dikendalikan olehpelabuhan dan usaha-usaha yang diambil untukmeningkatkan daya saing dan kecekapanperkhidmatan pelabuhan dan berkaitan denganpelabuhan menerusi pengurusan yang lebih baik,peningkatan pelaburan dalam infrastuktur dankemudahan-kemudahan, dan pemudahanperdagangan menerusi penyelarasan prosedurmengendalikan kargo.

Defisit dalam akaun pendapatan mengecil kepadaRM25.2 bilion atau nisbah 7.5% kepada KNK(2001: -RM25.6 bilion, -8.3% daripada KNK).Pencapaian baik ini mencerminkan pemulihankeuntungan dan dividen yang terakru kepadasyarikat-syarikat Malaysia yang melabur di luarnegara, terutamanya dalam sektor pertanian danperkhidmatan (2002: RM0.7 bilion, 2001: -RM0.2bilion). Sementara itu, keuntungan dan dividenterakru kepada pelabur langsung asing turutmeningkat ekoran prestasi eksport yang lebih baikdaripada industri berorientasikan eksport,terutamanya industri elektronik dan petroleum.Keuntungan dan dividen terakru kepada pelaburlangsung asing ini mencakup 68.8% daripada alirankeluaran kasar akaun pendapatan. Walaubagaimanapun, aliran keluar sebenar pendapatanpelaburan adalah jauh lebih rendah memandangkansebahagian besar keuntungan ini disimpan diMalaysia. Sementara itu, pendapatan pelaburanportfolio terus mencatatkan aliran keluar bersihekoran daripada keadaan pasaran ekuiti global dankawasan serantau yang lebih lemah. Pendapatanpelaburan lain (terutamanya pendapatan faedah)

mencatat aliran keluar bersih disebabkan olehbayaran faedah ke atas hutang luar negara lebihdaripada mengimbangi pulangan faedah yang lebihrendah daripada aset luaran Bank Negara Malaysiadan sektor korporat, termasuk bank-bankperdagangan.

Pada tahun 2002, aliran keluar bersih bagi akaunpindahan semasa meningkat dengan ketara kepadaRM10.4 bilion (2001: -RM8.2 bilion). Ini mencerminkanterutamanya penghantaran pulang wang sekali sahajaoleh 318,272 orang pekerja asing tanpa izin yangpulang ke negara asal masing-masing di bawahProgram Pengampunan yang dilaksanakan olehJabatan Imigresen bagi tempoh 22 Mac hingga 31 Julai2002. Tambahan pula, pengiriman wang olehpekerja asing seramai 1,057,156 yang berdaftarterutamanya dalam sektor perkilangan danpertanian turut menyumbang kepada peningkatanaliran keluar bersih tersebut.

Sepanjang lima tahun yang lalu, kedudukankewangan luaran Malaysia terus bertambah baikselaras dengan langkah-langkah yang diambiluntuk mengukuhkan kedudukan luaran negara.Dalam keadaan pasaran kewangan global yangtidak menentu, aliran keluar modal jangka pendektelah menyusut secara berterusan berikutanperbezaan kadar faedah yang bertambah luas yangmemihak kepada Malaysia. Pada masa yang sama,aliran modal jangka panjang, terutamanyapelaburan langsung asing (FDI) dapat dikekalkanbagi melengkapi pembiayaan kewangan dalamnegeri untuk menyokong pertumbuhan ekonomi.

Pada tahun 2002, kedudukan akaun kewanganbertambah baik bagi tahun yang ketiga berturut-turutdengan mencatatkan aliran keluar bersih yang lebihrendah, iaitu sebanyak RM12 bilion (2001: -RM14.8bilion). Ini disebabkan terutamanya oleh aliran masukmodal jangka panjang yang lebih tinggi, khususnyapelaburan langsung asing dan sebahagian kecilnya,pinjaman luar negara oleh Kerajaan Persekutuan. Alirankeluar modal swasta jangka pendek merosot padatahun 2002. Memandangkan tempoh matang bagiliabiliti luaran negara terus beralih ke arah julat jangkayang lebih panjang, profil risiko Malaysia menjadibertambah baik, justeru meningkatkan lagi daya tahankepada kejutan luaran.

Jumlah aliran masuk FDI ke Malaysia adalah stabilsemenjak beberapa tahun kebelakangan ini walaupundalam keadaan ketidaktentuan global dan sainganyang lebih sengit dengan negara-negara membangun


59

yang baru untuk mendapatkan FDI. Satuperkembangan yang nyata pada tahun 2002 adalahperubahan dalam corak aliran FDI. Aliran FDI ini adalahlebih meluas, dengan bahagian yang lebih besardaripada aliran baru ini beralih ke arah aktiviti yang

masuk FDI adalah ke sektor perkhidmatan. Aliranmasuk untuk aktiviti perkilangan dan minyak dangas berkekalan dengan bahagian masing-masingsebanyak 28% dan 34%. Pelaburan baru di sektorperkhidmatan dicerminkan oleh arah aliran yangsemakin meningkat ke arah penubuhanpenggabungan strategik antara pelabur asingbersama dengan rakan dagangan di Malaysiadalam pelbagai subsektor seperti perkhidmatanperdagangan borong, runcit, perniagaan,kewangan dan insurans. Di samping itu, lebihbanyak syarikat multinasional beroperasi di negaraini dengan menubuhkan pejabat pusat serantau,termasuk ibu pejabat operasi, pusat sumber danpengagihan, pusat pemprosesan data serantauserta pusat perkhidmatan kewangan danperkhidmatan pelanggan. Bagi melicinkan lagipembangunan sektor yang semakin meningkat ini,MIDA telah menubuhkan Bahagian Promosi SektorPerkhidmatan pada bulan April 2002 manakalaBajet Tahun 2003 telah memberikan beberapainsentif tambahan bagi pelaburan di sektorperkhidmatan. Pelaburan asing di sektorperkilangan kebanyakannya bertujuan untukmenaikkan taraf peralatan memandangkan

penggunaan kapasiti oleh pekilang-pekilangmeningkat berikutan meningkatnya permintaanterhadap barangan elektronik. Beberapa syarikatmultinasional juga telah menaikkan tarafkemudahan di kilang mereka ke arah peningkatandalam rantaian nilai untuk mengeluarkan barangandengan nilai ditambah yang lebih tinggi danberorientasikan teknologi serta untuk beroperasisebagai pembekal turnkey untuk kerja-kerja ujian.Pada tahun 2002, aliran masuk FDI ke sektorminyak dan gas juga adalah nyata, mencerminkanterutamanya penubuhan beberapa usaha samayang baru dalam projek penerokaan minyak dangas antara syarikat-syarikat minyak Malaysiadengan syarikat minyak antarabangsa.

Pelaburan langsung Malaysia di luar negarameningkat dengan nyata kepada RM7.3 bilion padatahun 2002 (2001: -RM1 bilion), diterajui olehbeberapa syarikat Malaysia yang besar dan kukuh

Kedudukan akaun kewangan bertambah baik dengan aliranmasuk FDI yang lebih besar dan aliran keluar modal jangkapendek yang lebih rendah. Aliran FDI adalah lebih meluas disektor perkhidmatan, perkilangan dan minyak dan gas. Pelaburandi luar negara telah mula menghasilkan penghantaran balikkeuntungan dan dividen ke Malaysia.

Jadual 1.26Imbangan Pembayaran: Akaun Kewangan

2001 2002a 2001 2002a

RM bilion AS$ bilion

Akaun Kewangan -14.8 -12.0 -3.9 -3.2

Pelaburan Langsung 1.1 4.7 0.3 1.2Di Malaysia

(pelaburan langsung asing) 2.1 12.0 0.6 3.2Di luar negara

(pelaburan di luar negara) -1.0 -7.3 -0.3 -1.9

Pelaburan Portfolio -2.5 -6.7 -0.7 -1.8

Pelaburan Lain -13.4 -9.9 -3.5 -2.6Sektor awam 7.1 4.7 1.9 1.2

Kerajaan Persekutuan (bersih) 6.3 8.0 1.7 2.1Pinjaman kasar 7.0 10.5 1.9 2.8Pembayaran balik 0.7 2.5 0.2 0.7

PABK (bersih) 0.9 -3.3 0.2 -0.9Pinjaman kasar 10.7 3.5 2.8 0.9Pembayaran balik 9.8 6.8 2.6 1.8

Sektor swasta -20.5 -14.6 -5.4 -3.9

a Anggaran


mempunyai nilai ditambah yang lebih tinggi di sektorperkhidmatan, di samping aliran masuk yangberkekalan ke sektor perkilangan. Perubahan strukturdalam aliran FDI ini adalah sejajar dengan transformasiekonomi Malaysia ke arah sektor perkhidmatan sebagaisatu sumber pertumbuhan dan peralihan kepadaekonomi yang berteraskan pengetahuan.

Pada tahun 2002, aliran bersih FDI ke Malaysiameningkat kepada RM12 bilion (2001: RM2.1bilion) atau 3.6% daripada KNK. Aliran masukkasar FDI pula meningkat kepada RM22.4 bilion(2001: RM18.8 bilion). Aliran keluar pulasebahagiannya mencerminkan pengambilalihankepentingan milik asing dalam perniagaan diMalaysia oleh syarikat tempatan serta pembayaranbalik pinjaman kepada syarikat berkaitan.

Dari segi aliran masuk kasar, bahagian yang lebihbesar, iaitu sebanyak 38% daripada jumlah aliran

60

melalui pelaburan di sektor minyak dan gas,perkilangan dan utiliti. Terdapat juga perubahandalam corak pelaburan ke luar negara, denganaliran dana kini lebih ke negara-negara majuberbanding dengan pelaburan ke luar negara padatahun-tahun sebelum ini yang lebih cenderung kenegara-negara yang sedang membangun. Skoppelaburan juga lebih meluas, yang mana selaindaripada sektor perladangan dan perkilangan,pelaburan turut disalurkan ke sektor lain sepertisektor utiliti dan perkhidmatan kewangan.Kebanyakan daripada pelaburan ini dilaksanakanmelalui pengambilalihan dan usaha sama, disamping pelaburan baru. Selain pembekalan modalekuiti terutamanya daripada dana dalaman syarikat,pelaburan luar negara yang lebih tinggi ini jugadibiayai oleh pemberian pinjaman yang lebih tinggioleh syarikat induk di Malaysia kepada syarikatbersekutu mereka di luar negara. Pelaburan inibukan sahaja meningkatkan eksport barangan danperkhidmatan Malaysia, malahan turut memberisumbangan kepada pertumbuhan pendapatanmelalui penghantaran balik keuntungan dan dividenke Malaysia. Pada tahun 2002, keuntungan dandividen yang terakru kepada syarikat-syarikatMalaysia yang melabur di luar negara pulih untukmencatat aliran masuk bersih sebanyak RM0.7bilion. Secara keseluruhan, aliran masuk FDI keMalaysia lebih daripada mencukupi untukmengimbangi pelaburan Malaysia ke luar negarayang semakin meningkat. Dengan itu, imbanganpelaburan langsung bersih telah mencatatkanaliran masuk bersih yang lebih tinggi iaitu sebanyakRM4.7 bilion pada tahun 2002 (2001: RM1.1bilion).

Pelaburan portfolio mencatatkan aliran keluarbersih yang lebih tinggi sebanyak RM6.7 bilion padatahun 2002 (2001: -RM2.5 bilion). Pada sukupertama, pelaburan portfolio mencatatkan aliranmasuk bersih sebanyak RM2.9 bilion (S1 2001:-RM2.4 bilion) berikutan sentimen para pelabur yangbertambah baik sejajar dengan pemulihan ekonomiMalaysia. Dalam tempoh berkenaan, sebuah agensipenarafan antarabangsa telah menaikkan penarafanprospek Kerajaan Malaysia. Walau bagaimanapun,pelaburan portfolio mencatatkan aliran keluar bersihpada suku kedua, mencerminkan ketidaktentuanpasaran kewangan global dan ekoran daripadakelembapan pasaran saham serantau dan global.Aliran keluar bersih ini juga sebahagian kecilnyadisebabkan oleh penebusan sekuriti hutang olehsebuah syarikat tempatan, yang mana telahmengurangkan hutang luar negara sektor swasta.

Sepanjang separuh kedua tahun 2002, pelaburanportfolio terus mencatatkan aliran keluar bersih,sejajar dengan kelemahan pasaran saham globalyang berpanjangan, di kala meningkatnyaketidaktentuan berhubung dengan pemulihanekonomi sedunia dan risiko geopolitik yangsemakin meruncing. Aliran keluar bersih pelaburanportfolio pada suku keempat mencerminkansebahagian kecilnya pembelian saham keutamaanyang boleh ditebus oleh pemastautin daripadapemegang bukan pemastautin.

Akaun pelaburan lain mencatatkan aliran keluarbersih yang nyata lebih rendah, iaitu sebanyakRM9.9 bilion pada tahun 2002 apabila aliranmasuk modal jangka panjang bagi sektor awamkekal mapan, manakala aliran keluar bersih modaljangka pendek sektor swasta berkurangan. Sektorawam mencatatkan pengambilan pinjaman luarnegara yang lebih rendah. Aliran masuk daripadaterbitan bon baru pada tahun 2002 telahdiimbangi sebahagiannya oleh pembayaran balikbersih hutang luar negara oleh Perusahaan AwamBukan Kewangan (PABK). Aliran masuk pinjamanbaru sektor awam adalah hasil daripadapembukaan semula bon global yang matang padatahun 2011, dengan nilai tambahan sebanyakAS$750 juta pada bulan Mac 2002 dan terbitanSijil Amanah Global Islam dengan tempoh matanglima tahun bernilai AS$600 juta pada bulan Jun2002. Di samping itu, terdapat juga pengambilanpinjaman daripada institusi kewangan pelbagaihala dan sumber dua hala, termasuk InisiatifMiyazawa. PABK mencatatkan pembayaran balikbersih pinjaman luar negara pada tahun 2002,dengan matangnya beberapa bon dan pinjamanyang diterbitkan sebelum ini.

Sektor swasta mencatatkan aliran keluar bersihyang lebih kecil sebanyak RM14.6 bilion padatahun 2002. Ini terdiri terutamanya daripadapinjaman dan pemberian pinjaman sertapenyimpanan dan pengeluaran deposit oleh sektorperbankan dan sektor swasta bukan bank denganpihak yang tidak berkaitan. Keadaan yang lebihbaik ini kebanyakannya disebabkan oleh pinjamanbersih mata wang asing sektor perbankan untukmengambil peluang arbitraj berikutan perbezaankadar faedah yang memihak kepada Malaysia padatahun 2002. Aliran masuk ini mengimbangisebahagian aliran keluar dana sektor swasta bukanbank yang lebih besar, mencerminkan terutamanyakredit perdagangan yang lebih tinggi yangdiberikan kepada pengimport di luar negara. Pada


61

Jadual 1.27Hutang Luar Negara Yang Belum Dijelaskan

2001 2002a

RM AS$ RM AS$juta juta juta juta

Jumlah hutang 173,830 45,745 185,348 48,776Jangka sederhana

dan panjang 149,629 39,376 153,767 40,465Jangka pendek1 24,201 6,369 31,582 8,311

% daripada jumlahhutang 13.9 13.9 17.0 17.0

% daripada rizabantarabangsa 20.6 20.6 24.0 24.0

% daripada KNKJumlah hutang 56.3 56.3 55.1 55.1Hutang jangka sederhana

dan panjang 48.4 48.4 45.7 45.7

% daripada eksportbarangan danperkhidmatanJumlah hutang 43.9 43.9 44.2 44.2Hutang jangka sederhana

dan panjang 37.8 37.8 36.7 36.7

Nisbah khidmat bayaranhutang (%) 6.1 6.1 6.0 6.0

1 Merujuk kepada hutang jangka pendek bank dan sektor swasta bukan bank.a Awalan

tahun 2002, terdapat juga pembayaran balikbersih yang besar dan prabayaran pinjaman luarnegara oleh sektor swasta berikutan penstrukturansemula hutang korporat.

Hutang Luar NegaraMalaysia terus mengekalkan strategi pengurusanhutang luar negara yang berhemat untukmemastikan hutang luar negara adalah rendah danprofil hutang cenderung kepada struktur tempohkematangan yang lebih panjang. Kedudukan hutang

luar negara yang secara relatifnya rendah adalahhasil daripada pengurusan hutang yang aktif olehpihak berkuasa yang menepati garis panduanantarabangsa mengenai perlindungan berhemat bagimemastikan keupayaan negara kekal kukuh untukmenghadapi cabaran kejutan luar. Perlindunganberhemat termasuk usaha giat untuk mengurangkanrisiko pendedahan kepada kejutan kadar faedahsedunia, pergerakan kadar pertukaran yang tidakbaik dan perubahan sentimen pelabur. Matlamatutama perlindungan ini adalah untuk memastikankepelbagaian pinjaman luar negara oleh sektor

awam dan swasta dari segi mata wang, instrumenhutang dan penghutang untuk mempelbagaikanrisiko, mencapai profil kematangan yang lebihpanjang dan memperoleh akses yang lebih meluas dipasaran modal antarabangsa. Tambahan lagi,keupayaan khidmat hutang dalam jangka sederhana,terutamanya oleh sektor swasta, dipastikan menerusigaris panduan yang mensyaratkan hutang luarnegara hanya digunakan untuk membiayai aktivitiproduktif yang akan menghasilkan pendapatanberasaskan pertukaran asing untuk menjelaskan

hutang. Pengurusan hutang negara telah disokongdengan secukupnya oleh sistem pengawasan hutangyang berkesan yang membolehkan pihak berkuasamengawasi perubahan menyeluruh paras hutang,struktur hutang serta tuntutan khidmat bayaranhutang oleh sektor awam dan swasta.

Kedudukan hutang luar negara Malaysia pada tahun2002 masih di sekitar had yang berhemat. Meskipunjumlah hutang luar negara yang belum dijelaskanmeningkat sebanyak RM11.5 bilion atau 6.6%kepada RM185.3 bilion (AS$48.8 bilion) pada akhirtahun 2002, nisbah hutang luar negara kepada KNKdan hutang luar negara kepada eksport barangandan perkhidmatan kekal stabil, masing-masing pada55.1% dan 44.2%. Peningkatan dalam jumlahhutang luar negara mencerminkan terutamanyapinjaman pasaran yang lebih tinggi oleh KerajaanPersekutuan dan kerugian penilaian semula akibatpenyusutan nilai dolar AS. Nisbah khidmatbayaran hutang secara keseluruhannya (tidaktermasuk prabayaran) kekal rendah pada 6% padatahun 2002.

Bahagian hutang jangka pendek daripada jumlahhutang luar negara kekal rendah, mencakupi 17%daripada jumlah hutang luar negara, berbandingsebanyak 25.3% pada akhir tahun 1997. Nisbahhutang jangka pendek kepada rizab antarabangsamasih merupakan salah satu nisbah yang terendah dirantau ini, mencakup hanya 24% daripada rizab(akhir tahun 1997: 73.2%). Tambahan lagi, kira-kiradua pertiga daripada hutang jangka sederhana danpanjang mempunyai baki tempoh matang melebihitiga tahun.

Kedudukan hutang luar negara masih di sekitar had yangberhemat dan nisbah khidmat bayaran hutang keseluruhanadalah rendah. Bahagian hutang luar negara jangka pendekkekal di antara yang terendah di rantau ini dan adalah hanya24% daripada rizab.

62

Hutang luar negara jangka sederhana danpanjang yang belum dijelaskan meningkat sebanyakRM4.1 bilion atau 2.8% kepada RM153.8 bilion(AS$40.5 bilion) pada akhir tahun 2002. Peningkatanini disebabkan terutamanya oleh kerugian penilaiansemula pertukaran asing sebanyak RM3.7 bilionakibat daripada penyusutan nilai ringgit, khususnyaberbanding dengan yen dan euro. Pada tahun 2002,sektor awam, yang terdiri daripada KerajaanPersekutuan dan Perusahaan Awam BukanKewangan (PABK), mencatatkan pengambilanpinjaman bersih yang lebih rendah sebanyak RM4.7bilion (2001: RM7.2 bilion) kerana sebahagiandaripada pengambilan pinjaman luar negara bersihyang besar sedikit oleh Kerajaan Persekutuan telahdiimbangi oleh pembayaran balik bersih oleh PABK.Sebahagian besar aliran masuk bersih ini telahdiimbangi oleh pembayaran balik bersih oleh sektorswasta sebanyak RM4.2 bilion.

Pada tahun 2002, hutang luar negara jangkapendek (dengan tempoh matang satu tahun ataukurang) meningkat sebanyak RM7.4 bilion kepadaRM31.6 bilion (AS$8.3 bilion) mencerminkanterutamanya peningkatan dalam pinjaman luarnegara oleh sektor perbankan. Sebahagian besarpinjaman ini diperoleh pada suku keempat, apabilabank perdagangan mengambil kesempatan daripadapeluang arbitraj berikutan pelebaran perbezaankadar faedah yang memihak kepada Malaysia.Peningkatan urus niaga jangka pendek ini adalahsementara dan akan dijelaskan apabila matang.Sementara itu, pinjaman jangka pendek oleh sektorswasta bukan bank, terdiri terutamanya daripadakredit pusingan dan pinjaman antara syarikat,berkurangan pada tahun 2002. Secara khususnya,terdapat pembayaran balik yang besar sebanyakRM3.1 bilion pada suku kedua untuk pinjamanpenyambung yang diperoleh pada suku keempattahun 2001 untuk membiayai pengambilalihan milikkawalan sebuah syarikat telekomunikasi daripadarakan niaga bukan pemastautin.

Komposisi mata wang hutang jangka sederhanadan panjang kekal dengan bahagian yang besardalam sebutan dolar Amerika Syarikat, iaitu sebanyak77% daripada hutang luar negara yang belumdijelaskan pada akhir tahun 2002. Bahagian hutangdalam sebutan yen stabil pada 15% manakalabahagian pinjaman dalam sebutan euro meningkatsedikit kepada 4%. Baki 4% daripada hutang adalahdisebut dalam mata wang antarabangsa lain, terdiridaripada paun sterling, franc Switzerland dan dolarSingapura. Komposisi mata wang hutang luar negarapada umumnya adalah sejajar dengan komposisimata wang pendapatan luar negara Malaysia, dandengan itu mewujudkan lindungan nilai secarasemulajadi terhadap risiko mata wang.

Hutang luar negara sektor awam: Hutang luarnegara sektor awam yang belum dijelaskanmeningkat kepada RM100.6 bilion (AS$26.5 bilion),mencerminkan pengambilan pinjaman luar negarayang lebih tinggi oleh Kerajaan Persekutuanmanakala hutang PABK menurun. WalaupunKerajaan Persekutuan masih mengekalkan amalanuntuk mendapatkan keperluan pembiayaanterutamanya daripada sumber-sumber dalam negeriyang tidak mendorong inflasi, ia mempunyaifleksibiliti untuk mendapatkan pembiayaan daripadapasaran modal antarabangsa berdasarkankedudukan hutang luar negara yang rendah.Memandangkan keadaan pasaran yangmemberangsangkan, khususnya kadar faedah yang

Graf 1.50Hutang Luar Negara Yang Belum Dijelaskan

RM bilion %

Kerajaan Persekutuan PABK

Sektor Swasta Jangka Pendek

Hutang/KNK (skala kanan)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 20020

10

20

30

40

50

60

70

Khidmat Bayaran Hutang

RM bilion %

Bayaran faedah Bayaran balik Nisbah khidmat bayaranhutang (skala kanan)

0

5

10

15

20

25

30

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 20020

1

2

3

4

5

6

7

8

9


63

rendah, Kerajaan telah mendapatkan pembiayaanluar negara bertujuan untuk mengekalkan kehadirandi pasaran dan menetapkan suatu kadar penandaaras untuk memudahkan sektor korporat menceburipasaran modal AS, Eropah dan pasaran modalantarabangsa yang lain.

Pengambilan pinjaman kasar Kerajaan Persekutuanmeningkat kepada RM10.5 bilion (AS$2.8 bilion)yang sebahagian besarnya diperoleh menerusipembukaan semula Bon Global yang matang padatahun 2011 dan penerbitan Sijil Amanah GlobalIslam. Pada bulan Mac 2002, Kerajaan membukasemula Nota 7.5% bernilai AS$1 bilion yang matangpada tahun 2011 dengan nilai tambahan sebanyakAS$750 juta pada pulangan yang lebih rendah pada6.8%, di mana ianya adalah 90 mata asas lebihrendah daripada pulangan semasa terbitanpermulaan sebanyak 7.7% pada bulan Julai 2001.Saiz pembukaan semula pada mulanya telahditetapkan pada AS$500 juta. Walau bagaimanapun,memandangkan ianya menerima lebihan langganansebanyak tujuh kali (lebihan langganan sebanyak duakali pada terbitan permulaan pada bulan Julai 2001),terbitan berkenaan telah dinaikkan kepada AS$750juta. Perkembangan ini mencerminkan keyakinanpelabur ke atas asas ekonomi Malaysia yang kukuhtatkala meningkat ketidaktentuan dalam ekonomidunia. Pada bulan Jun 2002, Kerajaan berjayamenerbitkan bon Islam antarabangsa yang pertamadi pasaran modal antarabangsa, iaitu Sijil AmanahGlobal Islam dengan tempoh matang 5 tahunbernilai AS$600 juta. Sijil yang berlandaskan Syariahini juga dikenali sebagai Sukuk al-Ijarah atau sijil

amanah dengan penyertaan pajakan, mempunyaikadar kupon sebanyak 95 mata asas ke atas LondonInter Bank Offer Rate (LIBOR) 6 bulan dalam sebutandolar AS. Sukuk menerima lebihan langganan lebihdaripada dua kali ganda, mencerminkan minat danpenerimaan sijil Islam global yang pertama di seluruhdunia. Kejayaan Sukuk akan memberi dorongankepada perkembangan pasaran kewangan Islamantarabangsa. Selain daripada membentuk satupenanda aras untuk terbitan yang serupa pada masaakan datang, ia juga telah meluaskan asas pelaburdan menawarkan satu jenis aset baru untuk pelaburIslam dan biasa.

Sebagai mencerminkan asas Malaysia yang kukuhdan selaras dengan kenaikan penarafan Kerajaanpada tahun 2002, tebaran kadar faedah ke atassekuriti penanda aras Malaysia berkurangan lagipada tahun 2002. Tebaran Bon Global Malaysia yangmatang pada tahun 2011 berkurangan daripada 228mata asas berbanding Perbendaharaan AS semasaterbitan permulaan pada 9 Julai 2001 kepada 175mata asas di pembukaan semula pada 5 Mac 2002.Tebaran berkenaan berkurangan lagi kepada 140mata asas pada akhir tahun 2002. Begitu juga,tebaran ke atas Bon Global yang matang pada tahun2009 berkurangan dengan berterusan pada tahun2002 kepada 78 mata asas pada akhir tahun 2002(akhir tahun 2001: 145 mata asas). Pada tahun2002, beberapa agensi penarafan kredit telahmenaikkan penarafan Kerajaan Malaysia. Secarakhususnya, selepas mengesahkan penarafan jangkapanjang mata wang asing Kerajaan Malaysia padaBBB dan memberi penarafan positif kepadaprospeknya pada 4 Mac 2002, Standard & Poor’stelah menaikkan penarafan Malaysia kepada BBB+pada 20 Ogos 2002 dan memberikan prospek yangstabil kepada penarafan. Sementara itu,Perkhidmatan Pelabur Moody’s mengesahkanpenarafan Baa2 ke atas hutang mata wang asingjangka panjang Malaysia dan meminda prospekkepada positif daripada stabil pada 3 April 2002.Selanjutnya, pada 24 September 2002, penarafantelah dinaikkan lagi kepada Baa1, dengan prospekyang stabil.

Pada tahun 2002, Kerajaan juga mengambilpinjaman luar negara yang dijanjikan di bawahInisiatif Miyazawa serta pinjaman projek daripadasumber pelbagai hala seperti Bank Dunia, BankPembangunan Islam dan Bank Pembangunan Asia.Pada bulan Februari 2002, Kerajaan telahmenandatangani satu pinjaman bernilai ¥68 bilion(AS$420 juta) dengan Japan Bank for International

Graf 1.51Tebaran Kadar Faedah Bon Global Kerajaan danBon Terpilih PABK berbanding denganPulangan Bil Perbendaharaan A.S.

Tebaran Kadar Faedah

Bon Global (2009) Bon Global (2011) Bon Petronas (2006)

400

F1999 2000 2001 2002

A J A O D F A J A O D F A J A O D F A J A O D

350

300

250

200

150

100

50

0

64

Sijil Amanah Global Islam Yang Pertama

Kerajaan Malaysia telah berjaya menerbitkan sekuriti global kerajaan secara Islam yang pertama di duniapada 25 Jun 2002. Sijil Amanah Global Islam menerima lebihan langganan sebanyak lebih daripada duakali, mencerminkan minat dan penerimaan serata dunia yang kukuh terhadap sijil global secara Islamyang pertama ini. Terbitan berkenaan telah menarik minat pelabur yang meluas, merangkumi kedua-duapelabur biasa dan dana berlandaskan Islam. Dari segi agihan menurut georafi, pelabur Timur Tengahmencakup 51% daripada jumlah langganan, diikuti oleh Asia (30%), Eropah (15%) dan AS (4%). Yangketara adalah pelabur baru yang merangkumi 65% daripada keseluruhan langganan, yang menunjukkankehadiran suatu asas pelabur baru yang besar. Pelabur dari Timur Tengah adalah lebih meluas, meliputibeberapa negara Arab. Secara bandingan, pelabur dari AS melanggan 48% daripada nilai tambahansebanyak AS$750 juta dalam pembukaan semula bon global Malaysia bernilai AS$1 bilion pada kadarkupon 7.5% yang matang pada tahun 2011 pada bulan Mac 2002, diikuti oleh pelabur dari Asia (27%)dan Eropah (25%).

Dari segi penetapan harga, Sijil Amanah Islam pada mulanya diniagakan pada julat 95-98 mata asasmelebihi kadar LIBOR 6 bulan dalam sebutan dolar AS, tetapi akhirnya ditetapkan harga pada tahapterendah, iaitu pada 95 mata asas melebihi kadar LIBOR 6 bulan dalam sebutan dolar AS. Terbitanberkenaan telah diberi penarafan Baa2 dan BBB, dengan prospek positif, masing-masing oleh Moody’sdan Standard and Poor’s, selaras dengan penarafan mata wang asing jangka panjang Kerajaan Malaysia.

Terbitan Sijil Amanah Global Islam membuktikan komitmen Malaysia yang berterusan dan kukuh dalammenyokong pembangunan perbankan dan kewangan Islam di peringkat global. Terbitan berkenaan,berlandaskan prinsip-prinsip Islam, adalah selaras dengan matlamat untuk memberi dorongan kepadapasaran kewangan Islam yang semakin berkembang, membentuk suatu instrumen baru bagi kedua-duapelabur Islam dan biasa, mempelbagaikan asas pelabur bagi Malaysia serta membentuk suatu penandaaras bagi terbitan serupa yang lain.

Sijil Amanah Global Islam bernilai AS$600 juta dengan tempoh matang lima tahun ini dibentuk menurutkonsep Sukuk al-Ijarah atau sijil amanah dengan penyertaan pajakan. Bagi memenuhi tuntutan Syariah,pembiayaan mestilah berasaskan aset dan tidak melibatkan pembayaran faedah secara konvensional.Sebaliknya, pemberi pinjaman memperoleh pulangan yang dikaitkan dengan prestasi aset yang terlibat.Dalam hal ini, para pelabur membeli sijil amanah sebagai bukti pemilikan sesuatu aset yang selanjutnyadipajakkan kepada Kerajaan Malaysia. Sijil Amanah berkenaan dikenali sebagai Sukuk dalam istilah Islam.

Dari segi mekanisme, sijil amanah ini membabitkan penjualan aset bertanah oleh Suruhanjaya TanahPersekutuan Malaysia kepada badan tujuan khas (SPV), Malaysia Global Sukuk Inc, yang diperbadankandi Labuan. SPV membeli aset berkenaan secara tunai, dibiayai menerusi perolehan yang diterima daripadaterbitan sijil amanah berkadar terapung yang dijual kepada para pelabur. SPV memajakkan aset bertanahitu kepada Kerajaan Malaysia selama lima tahun. Sijil amanah itu, dengan ini, merupakan hak milik keatas aset dan pajakan tersebut.

Di sepanjang tempoh urus niaga ini, Kerajaan Malaysia akan membayar sewa pajakan setiap enam bulanpada kadar terapung kepada SPV, di mana SPV juga akan membayar perolehan kepada para pelabursetiap enam bulan pada kadar terapung. Kedua-dua bayaran ini ditetapkan pada tebaran 95 mata asasmelebihi kadar LIBOR 6 bulan dalam sebutan dolar AS. Apabila cukup tempoh, SPV akan menjual asetbertanah terbabit kepada Kerajaan Malaysia pada harga belian asal, tanpa mengambil kira nilai pasaranaset berkenaan, di mana perolehan daripada jualan itu akan digunakan untuk membayar balik pelaburanpokok kepada para pelabur.


65

Cooperation untuk membiayai projek pembangunanteknologi maklumat dan komunikasi (ICT) diMalaysia. Selepas mengambil kira pembayaran balik,pengambilan hutang tertentu yang diambil olehperusahaan awam dan swasta dan kerugianpenilaian semula pertukaran asing pada tahun itu,hutang luar negara Kerajaan Persekutuan yangbelum dijelaskan meningkat kepada RM36.3 bilionatau AS$9.5 bilion (2001: RM24.3 bilion). Justeru,bahagian hutang Kerajaan Persekutuan jugameningkat daripada 14% daripada jumlah hutangpada akhir tahun 2001 kepada 19.6% pada akhirtahun 2002.

Jumlah hutang luar negara PABK yang belumdijelaskan menurun kepada RM64.3 bilion (AS$16.9bilion) pada tahun 2002 (2001: RM67.4 bilion).Walaupun PABK terus memperoleh pinjaman luarnegara jangka panjang daripada pasaran kewanganantarabangsa, terutamanya untuk membiayai

Terbitan Sijil Amanah Global Islam yang pertama oleh Kerajaan Malaysia telah membuka jalan bagiinstrumen yang serupa untuk ditawarkan oleh pelbagai pihak termasuk agensi yang ada hubung kaitdengan Kerajaan dan syarikat-syarikat di Malaysia. Sementara syarikat-syarikat digalakkan untukmempertimbangkan sijil amanah antarabangsa secara Islam sebagai instrumen baru untuk mendapatkanpembiayaan, mereka mempunyai fleksibiliti untuk memilih kaedah pembiayaan terbaik untuk memenuhikeperluan masing-masing.

Kejayaan Sijil Amanah Global Islam akan turut memberi dorongan kepada pembangunan pasarankewangan Islam di peringkat global, terutamanya sebagai pemangkin bagi mempercepatkanpembangunan Pasaran Kewangan Islam Antarabangsa yang dilancarkan pada awal tahun 2002.Memandangkan Sijil berkenaan telah juga disenaraikan di Bursa Kewangan Labuan, di samping di BursaSaham Luxembourg di mana bon biasa dan nota kadar terapung disenaraikan, ianya akan menggiatkanlagi pembangunan Pusat Kewangan Luar Pesisir Labuan sebagai sebuah pusat kewangan Islamantarabangsa.

Graf 1: Struktur Urus Niaga

KerajaanMalaysia

FLC SPV Sijil Amanah diterbitkankepada pelabur

Perolehan daripada Sijil Perolehan daripada Sijil

Bayaran sewa pajakan& harga belian apabila

cukup tempoh

Bayaran bertempoh &pokok pelaburan apabilacukup tempoh

Jual hak milik asetbertanah

Pajakan Aset Bertanah &jualan apabila cukup

tempoh

FLC – Suruhanjaya Tanah PersekutuanSPV – Malaysia Global Sukuk Inc

pelaburan modal mereka, jumlah tersebut adalahnyata lebih rendah iaitu sebanyak RM3.5 bilion(AS$0.9 bilion; 2001: RM10.9 bilion). Pinjaman PABKtermasuk pengambilan pinjaman di bawah InisiatifMiyazawa oleh Tenaga Nasional Bhd., BankPembangunan dan Infrastruktur Malaysia Bhd. danBank Industri Bhd., masing-masing untuk membiayaipembangunan projek stesen jana kuasa, infrastrukturpengangkutan, dan kemudahan kredit eksport.Pembayaran balik hutang luar negara oleh PABKkekal besar sebanyak RM6.8 bilion (AS$1.8 bilion)pada tahun 2002, disebabkan terutamanya olehkematangan beberapa bon dan pinjaman.

Hutang luar negara sektor swasta: Hutang luarnegara jangka sederhana dan panjang sektor swastayang belum dijelaskan berkurangan sebanyak kira-kira 8.2% kepada RM53.2 bilion (AS$14 bilion) padaakhir tahun 2002. Hutang sektor swasta (termasukhutang jangka pendek) terus mencakupi sebahagian

66

besar daripada hutang luar negara Malaysia,sebanyak 45.7% daripada jumlah hutang luar negarapada tahun 2002. Pada tahun tersebut, jumlahpengambilan hutang luar negara oleh sektor swastaadalah lebih rendah pada RM8.4 bilion (2001:RM12.1 bilion). Kira-kira dua pertiga daripada jumlahpeminjaman luar negara adalah oleh syarikat milikbukan pemastautin, yang memperoleh sebahagianbesar pinjaman daripada para pemegang sahamserta syarikat-syarikat induk dan sekutu di luar pesisir.Pinjaman seumpama ini biasanya mempunyaitempoh matang yang lebih panjang, dengan syaratyang lebih fleksibel dan pada kadar faedah yangrendah. Pinjaman ini adalah dilindung nilai secarasemulajadi, dengan perolehan dalam mata wangasing untuk membayar khidmat hutang. Pembayaranbalik hutang jangka sederhana dan panjang sektorswasta adalah lebih tinggi pada tahun tersebut,berjumlah RM12.5 bilion (2001: RM9.6 bilion),mencerminkan prabayaran dan pembayaran balikpinjaman yang lebih besar yang sebahagiannya

disebabkan oleh penstrukturan semula hutangkorporat. Ini mengakibatkan pembayaran balikbersih sebanyak RM4.2 bilion, berbanding denganpengambilan hutang luar negara bersih sebanyakRM2.5 bilion pada tahun 2001.

Walaupun Malaysia telah menerbitkan maklumatterperinci hutang luar negara secara tetap, Malaysiaberazam untuk mematuhi keperluan baru PiawaiPenyebaran Data Khas (SDDS) IMF untuk hutangluar negara. Keperluan data hutang luar negaramengikut piawaian SDDS yang baru adalah sejajardengan format statistik untuk kedudukan pelaburanantarabangsa seperti yang dijelaskan dalam edisikelima Garis Panduan Imbangan Pembayaran.Piawai SDDS berkenaan menggariskan penyebarandata hutang luar negara setiap suku tahunmengikut sektor, iaitu kerajaan am, pihak berkuasakewangan, sektor perbankan, dan lain-lain. Datajuga perlu dipecahkan mengikut tempoh matang(jangka pendek dan panjang) menurut tempohkematangan yang asal dan mengikut instrumen.Pihak Bank kini sedang dalam proses untukmelaksanakan suatu sistem statistik yang baruuntuk menyusun data hutang luar negara Malaysia

Kenaikan rizab antarabangsa pada tahun 2002 disebabkanterutamanya oleh lebihan dagangan yang kukuh dan aliranmasuk modal jangka panjang yang lebih besar. Paras rizab yangmelebihi 4 kali hutang luar negara jangka pendek adalah tidakberbeban dan boleh digunakan.

berpandukan keperluan-keperluan ini. Penyebarandata hutang luar negara ini akan melengkapkanpenyebaran maklumat hutang luar negara yangsedia ada melalui Buletin Perangkaan Bulanan danLaporan Tahunan Bank Negara Malaysia. Ini akanmempertingkatkan lagi ketelusan data hutang luarnegara Malaysia.

Rizab AntarabangsaRizab antarabangsa bersih Bank Negara Malaysia(terdiri daripada emas, pertukaran mata wangasing, kedudukan rizab dengan Tabung KewanganAntarabangsa (IMF) dan milikan Hak PengeluaranKhas (SDR)) meningkat sebanyak RM14.2 bilionatau AS$3.7 bilion pada tahun 2002 kepadaRM131.4 bilion atau AS$34.6 bilion pada akhirtahun 2002.Pada 14 Mac 2003, rizab meningkatlagi kepada RM131.7 bilion atau AS$34.7 bilion.Paras rizab ini memadai untuk membiayai 5.3 bulanimport tertangguh dan menampung 4.4 kali hutangluar negara jangka pendek.

Jadual 1.28Rizab Antarabangsa Bersih

Pada akhir Perubahan

2000 2001 2002 2002

RM juta

Milikan SDR 418.7 487.8 585.0 97.2Kedudukan rizab

dengan IMF 3,310.9 3,193.5 3,315.5 122.0Emas dan pertukaran

wang asing 109,835.4 113,542.3 127,515.1 13,972.8

Rizab AntarabangsaKasar 113,565.0 117,223.6 131,415.6 14,192.0

Tolak Tanggunganluar negara BankNegara Malaysia 23.7 20.7 21.9 1.2

Rizab AntarabangsaBersih 113,541.3 117,202.9 131,393.7 14,190.8

Nilai dalam AS$ juta 29,879.3 30,842.9 34,577.3 3,734.4Bulan import tertangguh 4.5 5.1 5.4Rizab/Hutang luar negara

jangka pendek (kali) 6.5 4.8 4.2

Pada tahun 2002, rizab antarabangsa terusmeningkat dengan berterusan daripada RM117.2bilion pada akhir tahun 2001 kepada RM131.4 bilionpada akhir tahun 2002. Pengukuhan paras rizabantarabangsa di sepanjang tahun 2002mencerminkan asas ekonomi keseluruhan yang


67

kukuh dengan aliran masuk pertukaran mata wangasing dijana terutamanya daripada lebihanperdagangan yang kukuh. Sebahagian daripada rizabyang terkumpul juga berpunca daripada aliran masukpelaburan langsung asing dan peminjaman luarnegara oleh Kerajaan Persekutuan, yang sebahagianbesarnya adalah pembukaan semula bon global danterbitan Sijil Amanah Global Islam. Kenaikan rizabjuga mencerminkan keuntungan penilaian semulabersih pada tahun tersebut. Walaupunketidaktentuan ekonomi dunia semakin meningkat,aliran masuk perolehan eksport kekal besar. Aliranmasuk ini lebih daripada mencukupi untukmenampung peningkatan import barangan danperkhidmatan yang berkait dengan pengembanganpermintaan dalam negeri dan eksport. Ianyadiperkukuhkan lagi oleh perbezaan kadar faedahyang memihak kepada Malaysia pada tahun 2002.

Di samping aliran keluar untuk membiayaipembayaran terhadap import barangan danperkhidmatan, terdapat juga pelaburan luar negarasektor swasta yang lebih besar. Pelaburan initerutamanya untuk membiayai kegiatan di luarnegara oleh syarikat-syarikat yang dikawal olehpemastautin dan bukan pemastautin bagimemperluaskan peluang-peluang perniagaanmereka. Kegiatan ini bertujuan untukmeningkatkan eksport barangan danperkhidmatan Malaysia ke negara penerimapelaburan dan selepas satu jangka masa tertentu,pelaburan ini akan meningkatkan aliran masukpendapatan dan keuntungan ke Malaysia.

Pembayaran balik pinjaman luar negara yang besarterutamanya oleh sektor swasta pada tahun 2002,mencerminkan prabayaran pinjaman yang mahal

dan pembayaran balik pinjaman berikutan aktivitipenstrukturan semula hutang korporat.Pembayaran balik ini telah mengurangkan parashutang sektor swasta. Walaupun terdapat aliranmasuk bersih dana portfolio pada awal tahun,aliran keluar dicatatkan pada separuh tahun keduaberikutan kelembapan pasaran saham serantaudan global akibat ketidaktentuan ekonomi duniayang semakin meningkat.

Komposisi mata wang rizab Malaysia yang pelbagaitelah menghasilkan keuntungan penilaian semulayang belum direalisasi pada suku kedua dankeempat. Ini berikutan penilaian semula suku tahunke atas rizab akibat peningkatan nilai euro dan yenberbanding dolar AS dalam tempoh berkenaan.Keuntungan tersebut lebih daripada mengimbangikerugian penilaian semula yang dialami pada sukupertama dan ketiga. Bagi tahun 2002, keuntunganpenilaian semula bersih berjumlah RM6.6 bilionatau AS$1.7 bilion, berbanding dengan kerugianpenilaian semula sebanyak RM4.1 bilion atauAS$1.1 bilion pada tahun 2001.

Rizab antarabangsa Bank boleh digunakan dantidak berbeban. Ia tidak mengandungi hutangdalam sebutan mata wang asing yang melibatkanopsyen dan tidak terdapat saluran kredit tanpasyarat yang belum digunakan, yang diberi olehatau kepada bank-bank pusat lain, organisasiantarabangsa, bank-bank dan institusi kewanganyang lain. Bank Negara Malaysia juga tidak terlibatdengan opsyen dalam mata wang asingberbanding ringgit.

Milikan rizab Malaysia dalam bentuk HakPengeluaran Khas (SDR) meningkat sebanyakRM97.2 juta kepada RM585 juta pada akhir tahun2002. Peningkatan ini disebabkan terutamanya olehpenerimaan imbuhan daripada IMF berikutankedudukan Malaysia sebagai pemberi kredit bersihdengan IMF serta keuntungan penilaian semulabersih ke atas milikan SDR. Pada tahun 2002,kedudukan rizab Malaysia dengan IMF menurundisebabkan oleh pembelian semula sebanyakSDR26.9 juta (RM134.9 juta) berikutan pembayaranbalik ke akaun ringgit oleh tiga negara anggota IMFdi bawah Belanjawan Operasi IMF. Tiada pembelianringgit dilakukan pada tahun 2002. Persetujuanmembeli ringgit bertujuan untuk membolehkanringgit digunakan oleh IMF bagi memenuhipeminjaman dana oleh negara-negara anggota.Persetujuan membeli semula akan timbul apabilasesebuah negara yang telah meminjam ringgit

110

115

120

125

130

135

2002

0

1

2

3

4

5

6

2001D J F M A M J J A S O N D

Graf 1.52Rizab Antarabangsa Bersih

RM bilion Bulan/Kali

Rizab (skala kiri)

Rizab berbanding hutang luar negara jangka pendek (skala kanan)

Import tertangguh (skala kanan)

68

daripada IMF membuat pembayaran balik.Pembelian ringgit daripada IMF oleh sesebuahnegara anggota akan mengakibatkan peningkatandalam kedudukan rizab Bank manakala pembeliansemula ringgit oleh negara anggota akanmengurangkan kedudukan rizab Bank. Walaubagaimanapun, dalam sebutan ringgit, kedudukanrizab dengan IMF mencatatkan kenaikan sebanyakRM122 juta pada akhir tahun 2002, disebabkansebahagiannya oleh penerimaan imbuhan daripadaIMF dan keuntungan penilaian semula pertukaranasing di tahun tersebut.

Dalam pengurusan rizab, pendekatan yang berhematdiguna pakai, berpandukan objektif untukmemastikan lindungan modal dan kecairan rizab disamping mengoptimumkan pulangan. Objektif initerkandung dalam penanda aras bagi Bank, yangdigunakan untuk menyelia prestasi portfolio rizab.Tambahan lagi, kesemua pelaburan adalahberpandukan kepada garis panduan pelaburan yangdiluluskan untuk memastikan risiko kekal pada tahapyang berhemat. Rizab terdiri daripada mata wangasing utama dan emas. Pemegangan rizab matawang asing adalah dalam bentuk deposit mata wangasing atau pelaburan dalam sekuriti Kerajaan dengangred pelaburan yang tinggi.

Bank menyebarkan maklumat mengenai rizabantarabangsa dan penyata aset dan liabiliti Banksetiap dua minggu, dengan lat satu minggu.Tambahan lagi, Bank juga menerbitkan maklumatterperinci mengenai rizab antarabangsa padapenghujung setiap bulan (dengan lat satu bulan),sejajar dengan keperluan format data PiawaiPenyebaran Data Khas (SDDS). Ia merangkumipenyebaran maklumat jangkaan tentang saiz,komposisi dan kegunaan rizab rasmi dan aset-asetmata wang asing yang lain serta aliran keluar danmasuk pertukaran mata wang asing pada masahadapan dan potensinya (luar jangkaan) dalamtempoh 12 bulan akan datang.

ALIRAN DANA

Kekukuhan aktiviti ekonomi pada tahun 2002menyebabkan lebihan sumber lebih rendah sedikitsebanyak RM27.4 bilion atau 8.1% daripada KNKpada tahun 2002 (2001: lebihan sumber sebanyakRM27.7 bilion atau 9% daripada KNK). Dari segiimbangan pembayaran, lebihan sumber yang lebihkecil ini mencerminkan peningkatan import barangandan perkhidmatan yang lebih tinggi berbandingeksport. Walaupun eksport pulih dan meningkatpada kadar 5.7% (2001: -8.8%), import meningkat

Jadual 1.29Aliran Dana: 2001

Ekonomi Domestik

Sektor Sektor SistemAwam Swasta Perbankan

RM bilion

Pendapatan Boleh Guna -300.8 96.4 204.4 0Penggunaan 193.5 -42.9 -150.6 0Pelaburan 83.3 -48.8 -34.5 0Perubahan dalam Stok -3.7 3.7 0

Eksport Barangan dan Perkhidmatan 389.3 -389.3 0Import Barangan dan Perkhidmatan -327.8 327.8 0Bayaran Faktor Luar Negara Bersih -25.6 25.6 0Pindahan Bersih -8.2 8.2 0

Imbangan Bukan Kewangan 0.0 4.7 23.0 0.0 -27.7 0

Pembiayaan AsingPelaburan Korporat 1.1 -1.1 0

Peminjaman Asing Bersih 7.1 -24.0 16.9 0Perubahan Bersih dalam Aset Asing

Bank Negara Malaysia -3.7 3.7 0Sistem Perbankan 1.0 -1.0 0

Pembiayaan DomestikPerubahan dalam Kredit Domestik -1.5 20.3 -18.8 0Perubahan dalam Bekalan Wang, M3 -13.0 13.0 0Peminjaman Bersih daripada Sektor

Bukan Bank -14.3 14.3 0

Kesilapan dan Ketinggalan 4.0 -21.7 8.5 9.2 0

Jumlah 0 0 0 0

AkaunNegara Jumlah

Negara-Negara

Lain


69

Jadual 1.30Aliran Dana: 2002

Ekonomi Domestik

Sektor Sektor SistemAwam Swasta Perbankan

RM bilion

Pendapatan Boleh Guna -326.0 106.5 219.5 0Penggunaan 210.5 -51.4 -159.1 0Pelaburan 83.6 -51.1 -32.5 0Perubahan dalam Stok 4.5 -4.5 0

Eksport Barangan dan Perkhidmatan 411.4 -411.4 0Import Barangan dan Perkhidmatan -348.4 348.4 0Bayaran Faktor Luar Negara Bersih -25.2 25.2 0Pindahan Bersih -10.4 10.4 0

Imbangan Bukan Kewangan 0.0 4.0 23.4 0.0 -27.4 0

Pembiayaan AsingPelaburan Korporat 4.7 -4.7 0

Peminjaman Asing Bersih 4.7 -27.9 23.1Perubahan Bersih dalam Aset Asing

Bank Negara Malaysia -14.2 14.2 0Sistem Perbankan 6.5 -6.5 0

Pembiayaan DomestikPerubahan dalam Kredit Domestik 11.7 26.2 -37.9 0

Perubahan dalam Bekalan Wang, M3 -31.6 31.6 0Peminjaman Bersih daripada Sektor

Bukan Bank -11.4 11.4 0

Kesilapan dan Ketinggalan -9.0 -6.2 14.0 1.2 0

Jumlah 0 0 0 0 0

AkaunNegara

Negara-Negara

Lain Jumlah

dengan kadar yang lebih cepat sebanyak 6.3%(2001: -8.6%). Dari perspektif jurang simpanan-pelaburan negara, lebihan sumber yang lebih kecilmencerminkan kedudukan simpanan bersih sektorawam yang lebih kecil. Aliran dana antara pelbagaisektor ekonomi pada tahun 2001 dan 2002dirumuskan menerusi Jadual 1.29 dan 1.30.

Pendapatan boleh guna sektor awam meningkat10.5% kepada RM106.4 bilion pada tahun 2002.Walau bagaimanapun, PABK mencatat lebihansumber yang lebih kecil sebanyak RM16.3 biliondisebabkan oleh pelaburan yang lebih tinggi untukprogram pengembangan kapasiti dan pemodenan.Namun demikian, penggunaan dan perbelanjaanpelaburan yang lebih tinggi, jurang sumber sektorKerajaan adalah lebih kecil sebanyak RM12.3 biliondisebabkan oleh penerimaan pendapatan yang lebihtinggi. Sebahagian besar jurang sumber sektorKerajaan dibiayai terutamanya oleh sumber dalamnegeri.

Lebihan sumber sektor swasta hampir tidak berubahsebanyak RM23.4 bilion. Pendapatan boleh guna

yang lebih tinggi sebanyak RM214.1 bilion padatahun 2002 (2001: RM204.4 bilion), hasil daripadakekukuhan aktiviti ekonomi telah membolehkansektor swasta mencatat penggunaan danpenabungan yang lebih tinggi. Lebihan sumber danaliran masuk FDI (RM4.7 bilion), pinjaman bersihdaripada sektor perbankan (RM26.2 bilion) danpindahan bersih daripada sektor awam (RM11.4bilion) menghasilkan sumber yang besar kepadasektor swasta berjumlah RM65.7 bilion (2001:RM58.7 bilion).

Sebahagian besar daripada sumber sektor swastadigunakan untuk simpanan deposit bersih sebanyakRM31.6 bilion (termasuk pegangan mata wang)dengan sistem perbankan. Sebahagian daripadadana juga digunakan untuk pelaburan luar negeri(RM14.6 bilion) dan pelaburan portfolio (RM6.7bilion). Lebihan akaun semasa yang besar, pinjamanrasmi Kerajaan dan kemasukan FDI yang berterusanadalah lebih mencukupi untuk menampungkeseluruhan aliran keluar. Hasilnya, rizabantarabangsa bersih meningkat RM14.2 bilionkepada RM131.4 bilion pada akhir tahun 2002.

laporan tahunan 2002: ekonomi malaysia pada tahun · pdf filenota: angka-angka tidak...

Documents