landbouwkundig belang van een goede waterhuishouding€¦ · • verbetering van opbrengsten...
TRANSCRIPT
Everhard van Essen
Jan van Berkum
Landbouwkundig belang van een goede
waterhuishouding
© Aequator Groen & Ruimte bv
Opzet presentatie
• Wat is het belang van een goede waterhuishouding?
• Wat is een optimale grondwaterstand? (te nat versus te droog)
• Wat kun je er aan doen?
– Bodembeheer
– Waterbeheer
© Aequator Groen & Ruimte bv
2
Wat speelt er op het vlak van bodem
water en landbouw?
© Aequator Groen & Ruimte bv 3
• Vernatting (klimaat, bodemdaling, waterbeleid, Natura 2000)
• Extreme buien
• Langere drogere periodes in zomer (2006, 2008, 2010, 2011, 2013)
• Grote variatie in opbrengsten binnen percelen:
– PPO: zetmeel op zandgonden in Drenthe €1000,- verschil en 10 ton in
2008
– IRS: -30 - +10% opbrengst verschillen in suikerbieten
• Terugdringen van middelen gebruik
• Scherper wordende bemestingsnormen
• Kader Richtlijn Water
• Grond is duur investeer in eigen grond
En verder hebben we te maken met …..
• Intensieve bouwplannen
• Groter wordende machines
• Schaalvergroting
• Bodemverdichting
• Ziekten en plagen (bodemleven)
© Aequator Groen & Ruimte bv 4
© Aequator Groen & Ruimte bv 5
Hoeveel vocht is er gemiddeld meer nodig
om van gemiddeld naar maximaal
haalbare opbrengsten te komen?
© Aequator Groen & Ruimte bv 6
GEWAS
Huidige gemiddelde
opbrengst
(ton vers product/ha)
In praktijk haalbare
opbrengsten
(ton vers product)
Toename vocht
behoefte (mm)
Suikerbieten 55 86 156
Zetmeelaardappelen 45 75 130
Wintergerst 5,5 7,5 100
© Aequator Groen & Ruimte bv 7
Wat is een optimale grondwaterstand?
13
98
6
1 1 1
5
14
17
67
13
21
26
19 1816
87 7
6
14
17
7 7
13
21
0
5
10
15
20
25
30
20-100 20-140 20-160 35-100 50-100 50-130 50-160
Grondwatertrappen (GLG-GHG)
sch
ad
e (
%) Waterdepressie grasland
Droogtedepressie grasland
Waterdepressie bouwland
Droogtedepressie bouwland
4 4 3
0 0 0 0 0 0 0
35
8
46
10 10
15
20
25
15 1412
5 54
1 1 1 0
45
8
46
10 10
15
20
25
0
5
10
15
20
25
30
30-100 30-120 30-140 50-100 50-120 50-140 70-140 70-170 70-200 140-250
Grondwatertrappen (GLG-GHG)
sch
ad
e (
%) Waterdepressie grasland
Droogtedepressie grasland
Waterdepressie bouwland
Droogtedepressie bouwland
Moerige
grond
Zandgrond
Capillaire opstijging
© Aequator Groen & Ruimte bv 8
© Aequator Groen & Ruimte bv
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
02-2
004
08-2
004
02-2
005
08-2
005
02-2
006
08-2
006
02-2
007
08-2
007
02-2
008
08-2
008
02-2
009
08-2
009
02-2
010
08-2
010
02-2
011
08-2
011
3.G.21
GHG
GLG
GHG = gemiddelde van de hoogste 3 grondwaterstanden, gemeten op de
14e of de 28e van de maand gedurende 8 jaar
GLG = gemiddelde van de laagste 3 grondwaterstanden, gemeten op de
14e of de 28e van de maand gedurende 8 jaar
Terug
Wat is grondwater?
Wat is grondwater?
© Aequator Groen & Ruimte bv 10
Maaiveld
Winter
Zomer
Tijdelijke peilbuis
Grondboring
© Aequator Groen & Ruimte bv 11
Wat kunnen we doen?
Optimalisatie van bodem en water in landbouwgebieden:
1. Afwatering (slootprofiel, verhang, berging)
2. Drooglegging (slootpeil minus maaiveldhoogte)
3. Ontwatering (drainage, komvorming, greppels, bodem)
4. Beregening
Kijken naar de
bodem en het
(grond)water
© Aequator Groen & Ruimte bv 12
Wat kunnen we doen?
• Binnen Landbouw op Peil hebben
we 75 verschillende maatregelen
benoemd en beschreven, terug te
leiden op:
– Bodem
– Hydrologie
– Gewas
© Aequator Groen & Ruimte bv 13
Wat kunnen we doen: Goed bodembeheer
• Werkelijk aandacht voor duurzaam bodemgebruik
– Organische stof
– Drainage
– Bodemverbetering
– Extensiveren
• Verbeteren bodemstructuur
• Juiste teelt op de geschikte grond
• Gebruik maken van bodemleven
• Inzet robots (rijpaden)
• Goede banden en machines
• Geduld….
© Aequator Groen & Ruimte bv 14
Insporing…
© Aequator Groen & Ruimte bv 15
© Aequator Groen & Ruimte bv 16
Effect permanent grasland, scheuren en
continue teelt mais
Organische stof (%) Bulk dichtheid (g/cm3)
Permanent grasland 8,1 1,3
Vernieuwd grasland (10 jaar geleden) 6,3 1,36
3 jaar gras na 12 jaar continueteelt mais 4,8 1,48
Continue teelt mais 2,4
© Aequator Groen & Ruimte bv 17
Wat kunnen we doen: Duurzaam
waterbeheer
• Boerenstuwen
• Peilopzet / -verlaging
• (Peilgestuurde) drainage
• Ondieper en nauwer draineren
• Beregenen
– Methode (kanon, pivot, drip)
– Bron (oppervlaktewater, grondwater, buffer)
– Water oppompen
© Aequator Groen & Ruimte bv 18
Verbetering ontwatering is meer dan
drainage alleen!
• Egaliseren
• Verlagen peil
• Opheffen storende lagen
• Een greppeltje van te voren
• ………….
© Aequator Groen & Ruimte bv 19
Ondiepe nauwe drainage
GHG
← Oude situatie - nieuwe situatie →
Maaiveld
GLG
© Aequator Groen & Ruimte bv 20
Goed bodem en waterbeheer resulteert in:
• Verbetering van opbrengsten (10-30%) en kwaliteit
• Verbetering van de doorlatendheid van de bodem (beter omgaan met
extreme buien)
• Droogte bestendigere landbouw (diepere beworteling, hogere
organische stof gehalten, minder verstuiving)
• Betere benutting nutriënten verbetering milieu kwaliteit