PREVENCIJA

Najdobra prevencija protiv Lajm boreliozata eda se izbegnuvaat podra~ja naseleni so krle`i.

Vo tek na pro{etka vo priroda po`elno e dase odi po obele`ani pateki. Da se izbegnuvanepotrebno preminuvawe niz visoka treva,grmu{ki, le`ewe na zemja, odlagawe na oblekatana grmu{kite

Da se nosi prikladna obleka: so svetla boja(krle`ot polesno se voo~uva), mazni materijali(pote{ko se prika~uva krle`ot), so dolgi rakavi inogavici, visoki i zatvoreni obuvki

Da se stavat pantalonite vo ~orapite ili~izmite, i ko{ulata vo pantolonite

Oblekata, racete i vratot da se poprskaat sorepelenti vo tanok sloj

Po vra}awe od priroda da se pregledaoblekata i celoto telo i da se istu{ira. Va`no eda se pregledaat mestata kade {to ko`ata enajtanka (pazuvite, pod dojkite, okolu papokot,preponite, glavata, zad u{ite);

Dokolku se pronajde krle` da se otstrani odko`ata {to e mo`no poskoro

!

!

!

!

!

!

Javna zdravstvena ustanova

Centar za javno zdravjeBitola

Teh.o

brabotk

a: M

im

oza K

unovsk

a

www.cjzbt.org.mk

Lajmska bolestLyme borreliosis

Dali postoi terapija za Lajmskatabolest?

Koga edna{ }e se doka`i Lajmskata bolest mo`e

da se lekuva so primena na odredeni antibiotici.

Upotrebata na antibiotici za vreme na raniot

stadium na bolesta mo`e da ja izle~i infekcijata

i da ja prevenira pojavata na komplikacii koi

mo`at da se javat vo naprednite stadiumi.

Terapijata za vreme na napredniot stadium e

komplicirana i ne sekoga{ uspe{na. Zatoa, mnogu

e va`no da se dobie navremena dijagnoza i

terapija.

Kako da se otstrani pricvrsteniotkrle`?

§

§

§

§

§

§

Da se dezinficira pinceta so alkohol ili na

plamen

Krle`ot da se fati so pincetata neposredno do

povr{inata na ko`ata;

Se prepora~uva krle`ot da se vrti vo ramnina

na ko`ata, pa duri potoa da se podigne od ko`ata;

So lesno povlekuvawe da se izvle~e krle`ot od

ko`ata;

Dokolku zaostane vo ko`ata del od usniot

aparat na krle`ot, treba da se otstrani so

sterilna igla;

Po otstranuvaweto na krle`ot da se

dezinficira mestoto na ubodot;

Pri otstranuvawe na krle`ot :

Da se prema~kuva krle`ot i okolnata ko`a so

hemiski sredstva (alkohol, maslo, benzin)

Da se gme~i krle`ot i da se izlo`uva na

plamen,

ne treba

§

§

Zatoa {to na toj na~in krle`ot mo`e da ja povraticravnata sodr`ina vo doma}inot so {to se zgolemuvamo`nosta od infekcija.

Za pove}e informacii i testirawe mo`ete da seobratite naadresa: ili telefon:

Mikrobiolo{ka laboratorija 047/208-114JZU Centar za javno zdravje 047/208-101Partizanska bb,7000 Bitola

Podgotvile:Dr. Elena Krstevska-Kelepurovska, spec.mikrobiologPrim.Dr. Elizabeta Krsteva, spec. mikrobiolog

Lajmskata bolest

Prenesuvawe na Lajmskata bolest

e zaboluvawe na lu|eto i

`ivotnite koe go predizvikuva spiralnata

bakterija, Se prenesuva preku

crnonogiot krle` od rodot .

So doa|aweto na proletta i ubavoto vreme,

lu|eto se pove}e vreme pominuvaat vo priroda.

Prestojot vo priroda nosi so sebe odredeni

rizici kako {to e ubod od krle`. Krle`ite

` i v e a t v o { u m s k i t e p r e d e l i i n a

neobrabotenata vegetacija od rana prolet da

kasna esen, osobeno vo mesec juni.Lajm

boreliozata pretstavuva naj~esto vektorsko

zaboluvawe vo Evropa. Krle`ite se hranat so

krv od lu|eto i `ivotnite, a dokolku se zarazeni

so predizvikuva~ot na Lajmskata bolest

(spitohetata), ja prenesuvaat za vreme na

hraneweto.

Borrelia burgdorferi.

Ixodes

Bolesta ne se prenesuva od ~ovek na

~ovek.

VA@NO

Lajmskata bolest se prenesuva samo so

ubod od crnonog krle` koj e

inficiran so bakterijata

Ne se site crnonogi krle`i

inficirani so bakterijata, pa site

krle`i ne ja prenesuvaat bolesta

Krle`ot mora da ostane prikrepen

za ko`ata najmalku 24- 48 ~asa za da ja

prenese bakterijata

[ansite za da se dobie Lajmska

bolest se zgolemuvaat kolku podolgo

krle`ot sedi prilepen za ko`ata

·

·

·

!Crvenilo koe se {iri, nare~en

(EM). Se javuva 1-30 dena po ubodot so

inficiran krle` i se {iri vo period od 1-2

nedeli, a potoa is~eznuva. Pokasno mo`at da se

javat EM na pove}e mesta. EM e naj~esto

bezbolen i varira vo formata i vremeto na

pojavuvawe, mo`i i voop{to da ne se pojavi.

Erytema

migrans

Bezbolno crvenilo koe se javuva po 24 po ubodot

od krle` i ne se {iri najverovatno e alergiska

reakcija na plunkata na krle`ot.

h

Ovie simptomi mo`e da is~eznat i bezlekuvawe, a i infekcijata seu{te da bidiprisutna. Dokolku ranite simptomi na Lajmskatabolest ne se prepoznaat i lekuvaat adekvatno,bolesta mo`e da progredira i da bide te{ka zale~ewe.

se javuvaat nedeli,meseci ili godini posle infekcijata. Kaj nekoiindividui kasnite simptomi mo`at da bidatprv znak za Lajmskata bolest. Kasnite simptomivklu~uvaat:

Vko~anetost, trpki, ~uvstvo na gorewe voracete i nozete. Vko~anetost ili paraliza namuskulite na liceto, racete, nozete. Mo`e da sejavat ostri bolki vo racete, nozete, vratot igrbot. Prisutna e zgolemena osetlivost nasvetlina

Otok i bolka vo eden ili nekolku zglobovi,posebno vo kolenata. Otokot mo`e da migrira odeden zglob vo drug

Pote{kotii vo pomneweto, koncentracijata,u~eweto, ili govorot i kaj decata i kojvozrasnite

Kaj nekoi pacienti mo`e da se javat promenivo raspolo`enieto, depresija ili psihijatriskiproblemi

Kasnite simptomi

§

§

§

§

Kako da se prepoznae Lajmskatabolest?

Mnogu sistemi vo ~ove~koto telo mo`at dabidat zafateni so Lajmskata bolest.Simptomite variraat od ~ovek do ~ovek. Glavnose klasificiraat na rani i kasni.

se javuvaat 3-30 dena poinfekcijata. Vklu~uvaat:

Simptomi sli~ni na grip- muskulna bolka,

bolki vo zglobovite, zamor, glavobolka, treska,

temperatura, ili ote~eni limfni jazli;

Paraliza na muskulite na liceto (Belova

paraliza)

Srcebiewe (~esto) ili poremetuvawe vo

ritamot na srceto(retko)

Rani simptomi

!

!

!

Licata so simptomi na Lajm boreliozatreba da go posetat mati~niot doktor{to e mo`no poskoro.

Dijagnozata se postavuva vrz osnova na:

simptomite,

podatokot za ubod od krle` ili

prestoj vo priroda,

serolo{ki testovi so koi se

doka`uva prisustvo na specifi~ni

IgM i IgG antitela koi nastanuvaat

kako odgovor na infekcijata so

borelija (testiraweto se sproveduva

4-6 nedeli po ubodot od krle`).

Za doka`uvawe na infekcijata

mo`e da se primeni i i

.

Western blot

PCR

§

§

§

DIJAGNOZA