ป ร ะ ช า ไ ท

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552 1

เมื่อวันที่ 24 เม.ย. 52 ที่ผ-านมา ที่กระทรวงแรงงาน ได6จัดเสวนาว-าด6วยความคืบหน6าใน

การรับรองสัตยาบันขององค?การแรงงานระหว-างประเทศ ฉบับที ่87 และ 98 โดยมีตัวแทนจากกระทรวงแรงงาน สภาองค?การ

นายจ6าง สภาองค?การลูกจ6างฯ และ ผอ.สำนักงานแรงงานระหว-างประเทศประจำ

ภูมิภาคเอเชียและแปซิฟMก เข6าร-วมงาน

Tim De Meyer ILO Senior Specialist on International Labour

Standards กล-าวว-าทาง ILO มีความยินดีเปNนอย-างยิ่งที่ประเทศไทยได6เปNนสมาชิกขององค?การ และปOนี้ก็ครบรอบ 90 ปO ซึ่งมีน6อย

ประเทศที่ได6เปNนสมาชิกในรุ-นแรก

ของ ILO โดยหน6าที่หลักของ ILO จะเปNนผู6ให6การสนับสนุนให6ข6อแนะนำกับประเทศที่เปNนสมาชิก ซึ่ง ILO ก็ได6เห็นความก6าวหน6าของประเทศสมาชิกต-างๆ

ทั้งนี้ประเทศไทยเอง ก็เปNนประเทศหนึ่งที่ ILO มีบทบาทสำคัญในการให6คำปรึกษาและแนะนำทั้งองค?กรนายจ6างและลูกจ6าง และ

กระทรวงแรงงาน แต-ทั้งนี ้ILO ก็ไม-สามารถตัดสินใจหรือกำหนดให6ประเทศนั้นๆ ให6

สัตยาบันอนุสัญญาฉบับใดๆ ได6 การเลือกรับ

หรือไม-รับ เปNนข6อคิดเห็นของประเทศสมาชิกเอง โดยรัฐบาลไทยและกระทรวงแรงงานจะ

ต6องเปNนผู6นำหลักที่จะช-วยตัดสินใจร-วมกับ

องค?กรต-างๆ ที่อยู-ในประเทศ ซึ่งทาง ILO ก็อยากจะเห็นแรงงานได6ทำงานที่มีคุณค-า มีศักดิ์ศรีในการทำงาน และต6องการเห็นความ

สมดุลของผู6ใช6แรงงานและผู6ประกอบการณ?

ให6ความยุติธรรมต-อกัน

สิริวัน ร.มฉัตรทอง เลขาธิการสภาองคDกร

นายจEางแห.งประเทศไทย กล-าวว-าถ6าพูดถึง

อนุสัญญาหลักของ ILO ที่ประเทศไทยยังไม-ได6ให6สัตยาบันนั้นก็เหลืออยู- 3 ฉบับ คือ

อนุสัญญาที่ 111 อนุสัญญาที่ 87 และอนุสัญญาที่ 98โดยในทางปฏิบัติ เท-าที่เห็นนั้นเสรีภาพในการสมาคมเราก็มีล6นเหลือ ไม-

เช-นนั้นเราก็คงไม-มีองค?กรนายจ6างและองค?กร

เปิดประเด็น

นายจ้าง-ลูกจ้างพร้อมรับ

อนุสัญญา ILO 87 และ 98

แต่รัฐอ้ำอึ้ง อ้างอย่ารีบร้อน..

หน้า 1

นานาทัศนะ

เช็คช่วยชาติ 2,000 ยังไม่ถึงมือ

ผู้เดือดร้อนตัวจริง

นักวิจัยแรงงานชี้..

หน้า 3

บทความ

ข้อควรปฎิบัติในวิกฤตเศรษฐกิจ

มาตรฐานแรงงานระหว่างประเทศ กับการเลิกจ้างงาน

หน้า 4

A MONTHLY NEWSLETTER Issue N° 4 — April 2009

นายจEาง-ลูกจEางพรEอมรับ

อนุสัญญา ILO 87 และ 98แต.รัฐยังอ้ำอ้ึง อEางอย.ารีบรEอน

เ ปิ ด ป ร ะ เ ด็ น

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552 2

ลูกจ6างหลายองค?กร ซึ่งในทางปฏิบัติเราเปNน

อยู-แล6ว ส-วนในเสรีภาพในการเจรจาต-อรองนั้น

เราก็มี

ทั้งนี้สิริวันกล-าวว-าตนไม-อาจจะพูดแทนสภา

องค?กรนายจ6างได6ทั้งหมด แต-ถ6าถามความ

พร6อมในการลงนามในอนุสัญญา3 อนุสัญญาหลัก ทางสภาองค?กร

นายจ6างเองก็มีความพร6อม ถ6าทางรัฐบาลไม-

ขัดข6อง แต-อย-างไรก็ตาม ไม-ว-าจะทำอะไร เหรียญก็มีสองด6านเสมอ ด6านบวกก็คือได6ผล

ประโยชน?ในเรื่องการค6าแน-นอน เพราะหลาย ๆ

ประเทศอย-างอินโดนีเซีย ฟMลิปปMนส? กัมพูชา ก็ให6สัตยาบันไปแล6วและก็ได6รับผลประโยชน?

ด6านการค6า แต-ขณะเดียวกันต6องฝากให6

รัฐบาล ฝ_`งองค?การลูกจ6าง และตัวลูกจ6าง ให6รู6ถึงสิทธิในการดำเนินกิจกรรมสหภาพแรงงาน

“ดิฉันเชื่อมั่นว-าระบบแรงงานสัมพันธ7ที่ดี ตราบ

ใดที่มีการจับเข-าคุยกันเขBาใจกัน เสริมสรBางระบบแรงงานสัมพันธ7ที่ดี เราจะไม-มีปEญหา

เรื่องอนุสัญญา ทั้งนี้รัฐบาลควรมีนโยบายใน

การส-งเสริมดBานแรงงานสัมพันธ7อย-างเด-นชัด ทั้งองค7การนายจBางและลูกจBางตBองรูBหนBาที่และ

สิทธิของตัวเอง” สิริวันกล-าว

เสน.หD หงสDทอง ผูEประสานงานภายใน

ประเทศ โครงการรณรงคDเพื่อแรงงานไทย ถามว-าในเรื่องของอนุสัญญาว-าด6วยการ

เกณฑ?แรงงานบังคับ ฉบับที ่29 นั้น ที่เกี่ยวกับ

ป_ญหาแรงงานข6ามชาติ หรือการรับแรงงานข6ามชาติเข6ามาทำงานในเมืองไทย ตอนนี้ใน

ช-วงวิกฤตนั้น มีผลกระทบอย-างไรบ6าง?

สิริวัน กล-าวว-า แรงงานเหล-านี้หากอยู-ในระบบก็จะได6รับการคุ6มครองอย-างเท-าเทียม แต-สิ่งที่

เกิดขึ้นส-วนใหญ-ก็คือมีการลักลอบเข6ามา ซึ่ง

เมื่อไม-ได6อยู-ในระบบก็ไม-สามารถโทษภาครัฐได6 กลไกการตรวจสอบไม-สามารถทำได6 ก็คง

ต6องหวังให6ภาคปะชาสังคมช-วยกันดูแล แต-ใน

กฎหมายถึงแม6ว-าพวกเขาจะเข6าเมืองโดยผิดกฎหมายพวกเขาก็ต6องมีสิทธิได6รับค-าจ6าง

ทั้งนี้ในระบบการค6าเสรีโลกาภิวัตน?นั้นหากมี

การเอาเปรียบแรงงานข6ามชาติในประเทศนั้น ๆก็จะส-งผลต-อภาพลักษณ?ในการปฏิบัติต-อ

แรงงานในประเทศทั้งหมด ซึ่งเปNนผลเสียโดย

รวมต-อการค6า

ชาลี ลอยสูง เลขาธิการสหพันธDแรงงาน

เครื่องใชEไฟฟVาและอิเล็กทรอนิกสDแห.ง

ประเทศไทย กล-าวว-า

อนุสัญญา ILO หลัก 3 ฉบับ คือ อนุสัญญา

ที่ 111 อนุสัญญาที่ 87 และอนุสัญญาที่ 98  ที่ประเทศไทยยังไม-มีการประกาศรับรอง ในส-วนขององค?กรลูกจ6างก็มีการผลัก

ดัน เคลื่อนไหวเพื่อให6รัฐบาลรับรองอย-างต-อเนื่อง ไม-ว-าที่ประชุม ILO ทุกปOเราก็ได6เรียกร6องตลอดเวลา ถึงแม6ว-ารัฐบาลจะอ6างว-าใน

ทางปฏิบัติตามกฎหมายรัฐธรรมนูญได6ระบุไว6แล6ว แต-ในทางสากลก็จะไม-มีการรับรู6ว-าเราได6

ทำอะไรไปบ6าง รวมถึงไม-มีการสอดคล6องกัน

ในทางกฎหมาย ไม-ว-าจะเปNนกฎหมายคุ6มครองแรงงาน กฎหมาย

พ.ร.บ. แรงงานสัมพันธ? 2518 ก็ยังมีการแบ-งแยกในการประกาศใช6กฎหมายกันอยู- เช-น กฎหมาย พ.ร.บ. แรงงานสัมพันธ? 2518 ก็ใช6ในส-วนของลูกจ6างเอกชนเท-านั้น แยกแรงงาน

ภาครัฐวิสาหกิจออกไป ซึ่งเปNนการกีดกันไม-ให6สามารถเข6าไปรวมกลุ-มกันได6 ซึ่งเปNนส-วนที่

เห็นได6เด-นชัด

ทั้งนี้ชาลีกล-าวว-าหากรัฐบาลมีความจริงใจจริงๆ ซึ่งเราก็มีรัฐธรรมนูญรองรับอยู-แล6ว

ทำไมเราถึงไม-รับรองสัตยาบันของ

อนุสัญญา ILO ฉบับ 87 และ 98 นี้เสีย

ส-วนในเรื่องป_ญหาและอุปสรรคที่บอกว-าต6องศึกษาให6ดี และวางกรอบการปฏิบัติเพื่อความ

มั่นคงของประเทศ ซึ่งก็สามารถทำได6

“แต-วันนี้ผมว-าเปNนนโยบายของรัฐบาลมากกว-า ที่ไม-อยากไปประกาศรับรอง

อนุสัญญา ILO ฉบับ 87 และ 98 หรือแมBกระทั่งฉบับที ่111 ซึ่งหลายประเทศเปNนสมาชิก ILO ชBากว-าเราดBวยซ้ำไป แต-ก็ยังมี

การรับรองไปแลBว เขาไดBในเรื่องหลักสากลไป

แลBว และไดBรับการยอมรับในเรื่องการคBาขาย” ชาลีกล-าว

สมชาย ชุ.มรัตนD ปลัดกระทรวง

แรงงาน กล-าวถึงความสำคัญของประเทศไทยกับองค?การแรงงานระหว-าง

ประเทศ (ILO) นั้น ประเทศไทยเปNนประเทศที่

ได6ร-วมก-อตั้งองค?กรแห-งนี้ สำหรับป_จจุบันนโยบายของรัฐบาลและกระทรวงแรงงาน นั้น

ต6องเข6ามาสนับสนุนทั้งองค?กรนายจ6างและ

องค?กรลูกจ6าง โดยการที่จะให6สัตยาบันต-างๆ กับองค?การแรงงานระหว-างประเทศนั้น

กระทรวงแรงงานจะต6องเปNนผู6ดำเนินการหรือ

เปNนผู6เชื่อมประสานให6เกิดประโยชน?ในส-วนนี้

ซึ่งจะต6องดำเนินการในหลายมิติ ไม-ว-าจะ

เปNนการสนับสนุนหรือกลั่นกรองการบังคับใช6

กฎหมาย การดำเนินการตามกฎหมายหลักของประเทศโดยเฉพาะกฎหมายรัฐธรรมนูญ

ทั้งนี้ในส-วนของอนุสัญญาต-างๆ ที่ประเทศไทย

ได6ลงนามไปแล6วนั้น ส-วนใหญ-ทั้งภาครัฐ นายจ6าง และลูกจ6าง มีความพร6อมต-อการรับ

ผิดชอบต-อการนำเอาอนุสัญญานั้นๆ กับ

ลูกจ6าง นายจ6าง และประเทศสมาชิกอื่นๆ แต-ในส-วนของบางอนุสัญญาที่ประเทศไทยยังไม-

ได6ให6การรับรองนั้น อย-างเช-นอนุสัญญาฉบับ

ที่ 87 และ 98 นี้ ที่พูดถึงเสรีภาพในการสมาคม เจรจาและต-อรอง เมื่อถามว-า

ประเทศไทยมีความคืบหน6าอย-างไร จากข6อมูล

ที่ได6มีการศึกษานายสมชายกล-าวว-าไม-ใช-รัฐบาลไทยและกระทรวงแรงงานจะปฏิเสธใน

ส-วนนี้ ถ6าเราดูจริงๆ จะพบว-าในรัฐธรรมนูญได6

ให6เสรีภาพในส-วนของประชาชนซึ่งไม-จำกัดเฉพาะผู6ใช6แรงงานและนายจ6างเท-านั้น แต-ยัง

พูดถึงเสรีภาพของประชาชนไทยที่สามารถตั้ง

กลุ-ม สมาคม หรือสหภาพต-างๆ ได6

เมื่อกฎหมายหลักอย-างกฎหมายรัฐธรรมนูญ

ให6สิทธิตรงนี้ หน-วยงานรับผิดชอบต-างๆ ก็

ปฏิบัติไปตามกระบวนการของแต-ละหน-วยงาน

ซึ่งบางทีก็ไปด6วยดีหรือบกพร-องบ6าง แต-ทั้งนี้กระทรวงแรงงานก็ผลักดันในส-วนนี้อยู- ในส-วน

ที่เปNนกฎหมายนิตินัยก็มีการพยายามส-งเสริม

ให6ลูกจ6างหรือนายจ6างรวมกันเปNนองค?กร เปNนกลุ-ม เปNนสหภาพ เพราะสิ่งใดก็ตามหากมี

การรวมตัวเปNนกลุ-มแล6วก็จะเกิดพลังของความ

คิด มีความสามัคคี และเปNนพลังที่ค-อนข6างมีความสำคัญ

“การที่ประเทศไทยไม-ไดBใหBสัตยาบัน

อนุสัญญา ILO 87 และ 98 นี้ ก็ไม-ใช-ว-าละเลย หรือไม-ดำเนินการใดๆ แต-ยังคงดำเนิน

การศึกษาและสรBางความพรBอมของเราอยู-”

ทั้งนี้สมชายกล-าวต-อไปว-ากระทรวงแรงงานมีความพร6อมที่จะรับรองสัตยาบันอนุสัญญา

ฉบับที่ 87 และ 98 นี้ หากเครือข-ายที่เกี่ยวข6องมีความพร6อม แต-ทั้งนี้กระทรวงแรงงานมีความกังวลใจว-าอะไรก็ตามหากเรา

ไม-มีความพร6อมจริงๆ แล6วเราเร-งรัดการ

ดำเนินการ กระทรวงแรงงานกังวลใจต-อผลเสียหายที่จะเกิดขึ้น เพราะอย-าลืมว-าการให6

สัตยาบันต-างๆ ของ ILO   (ต.อหนEา 3)

น า น า ทั ศ น ะ

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552 3

เมื่อวันที่ 2 เม.ย. 52 นายบัณฑิต ธนชัย

เศรษฐวุฒิ นักวิจัยสิทธิแรงงาน มูลนิธิอารมณ?

พงศ?พงัน ได6ให6สัมภาษณ?ว-า นโยบายเช็คช-วยชาติ2,000 บาทที่แจกจ-ายแก-ผู6ประกันตนที่มีค-าจ6างไม-เกิน 15,000 บาทนั้น มีเสียง

สะท6อนออกมาจากลูกจ6างในหลายหน-วยงานและกลุ-มผู6ที่มีรายได6ต่ำว-าเปNนผู6เดือดร6อน

จำเปNน แต-กลับไม-ได6รับการช-วยเหลือ ซึ่ง

ประกอบด6วยคน 3 กลุ-มใหญ-กลุ-มแรกคือ ลูกจ6างรับเหมาบริการในหน-วย

งานราชการ หรือลูกจ6างที่มีสัญญาแบบจ6างทำ

ของ โดยคนกลุ-มนี้ทำงานเช-นเดียวกับข6าราชการทั่วไป อยู-ภายใต6การบังคับบัญชา

แต-จ6างงานโดยการบิดเบือนกฎหมาย หรือหา

ช-องว-างเพื่อจ6างงานรูปแบบอื่น กล-าวคือ หน-วยงานราชการอ6างระเบียบสำนักนายก

รัฐมนตรีว-าด6วยระเบียบพัสดุฯ และการ

ปรับปรุงวัสดุอุปกรณ? นำมาปรับใช6เพื่อว-าจ6างลูกจ6างในลักษณะการว-าจ6างสัญญาจ6างทำของ

ลูกจ6างกลุ-มนี้เปNนลูกจ6างรายได6ต่ำและไม-มี

ความมั่นคงทางอาชีพ มีการปรับขึ้นเงินเดือนน6อยมาก ขาดสวัสดิการ และไม-มีการจ-ายค-า

ชดเชยในการเลิกจ6าง ทั้งๆ ที่ภาระหน6าที่ใน

การทำงานไม-แตกต-างจากข6าราชการหรือ

พนักงานของหน-วยราชการ โดยหน-วยงานจะว-าจ6างตามงบประมาณรายปO หากปOใดหน-วย

งานมีงบประมาณมาก ก็จะว-าจ6างลูกจ6าง

เพิ่มขึ้น หากงบประมาณน6อยก็จะลดจำนวนลูกจ6างลง

“ลูกจBางรับเหมาบริการเหล-านี้ มีรายไดBต่ำ

ซึ่งทำงานอยู-ในหน-วยราชการต-างๆ รวมถึงในสำนักงานในองค7กรตามรัฐธรรมนูญ

ต-างๆ แมBแต-ในกระทรวงแรงงาน และใน

สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน” นักวิจัยแรงงาน กล-าว

กลุ-มที่สอง กลุ-มลูกจ6างทำงานบ6าน ลูกจ6าง

กลุ-มนี้มีอยู-เปNนจำนวนมากโดยเฉพาะในครัว

เรือนของคนชั้นกลาง ลูกจ6างทำงานบ6านไม-ถือ

เปNนลูกจ6างตามนิยามของกฎหมายประกันสังคม จึงไม-มีสิทธิที่จะได6รับเช็คช-วยชาติ แม6

พวกเขาจะมีรายได6เดือนละไม-กี่พันบาท และ

ทำงานโดยไม-มีวันหยุดก็ตาม

สาม กลุ-มแรงงานนอกระบบซึ่งมีจำนวน

กว-า 20 ล6านคน คิดเปNน 64 เปอร?เซ็นต?ของแรงงานผู6มีงานทำทั้งประเทศจำนวนกว-า 30 ล6านคน แรงงานนอกระบบกลุ-มนี้

เปNนแรงงานกลุ-มใหญ-ที่สุดที่ไม-ถือว-ามีฐานะ

เปNนลูกจ6างตามกฎหมายประกันสังคม เช-น คนขับรถสามล6อ คนขับมอร?เตอร?ไซค?รับจ6าง

คนขับรถแท็กซี่ พ-อค6าแม-ค6าหาบเร-แผลลอย

ช-างทำผม ช-างซ-อมเครื่องยนต? ผู6รับงานไปทำที่บ6านเปNนต6น ในจำนวนนี้มีเกษตรกรอยู-

ราว 50 เปอร?เซ็นต?ของแรงงานนอกระบบทั้งหมด

“ผูBที่ไม-ไดBรับการช-วยเหลือจากโครงการเช็ค

ช-วยชาติเหล-านี้ ส-วนใหญ-เปNนผูBมีรายไดBต่ำ มี

ความจำเปNนมากกว-าหรือเท-ากันกับผูBไดBรับเช็คที่มีเงินเดือนประจำหรืออย-างนBอยมีงานทำ

ซึ่งมีหลักประกันและความมั่นคงในอาชีพ

มากกว-าแรงงานนอกระบบ สำหรับคนกลุ-มนี้

แมBรัฐบาลอาจบอกว-ามีนโยบายอื่นช-วยเหลือ แต-ก็ไม-เพียงพอและทั่วถึง” นายบัณฑิต กล-าว

ต-อ “อนุสัญญา ILO”

ก็เหมือนกับเราได6ประกาศกับประเทศ

สมาชิก ILO ว-ากระทรวงแรงงานมีความพร6อม ประเทศไทยมีความพร6อม แต-ถ6าเร-งรีบดำเนินการไปแล6ว ถ6าผลที่จะต6องดำเนินการ

ต-อมาโดยการตรวจสอบของ ILOหรือการตรวจสอบจากองค?กรเครือข-ายก็ดี สมชายเชื่อว-าประเทศไทยอาจจะพบกับความเสียหายหาก

เราไม-มีความพร6อมจริงๆ

“ทั้งนี้องค7กรภาคีต-างๆ จะตBองมีการประชุมหารือ และศึกษา ไปพรBอมกันว-าสิ่งที่เราจะ

ตัดสินใจและมีความพรBอมนั้น จะหาช-วงจังหวะ

เวลาที่เหมาะสมอย-างไรที่เราจะดำเนินการ

แต-อย-างนBอยที่สุดก็ตBองบอกว-า ไม-มีขBอจำกัดใดๆ ทั้งสิ้น ที่กระทรวงแรงงานรั้งรอในการ

ดำเนินการถBาภาคีเครือข-ายมีความพรBอมที่จะ

ดำเนินการ ประเทศไทยก็พรBอมที่จะใหBสัตยาบัน” สมชายกล-าว

เสน.หD หงสDทอง ผูEประสานงานภายใน

ประเทศ โครงการรณรงคDเพื่อแรงงานไทย ถามว-าในช-วงวิกฤตป_ญหาเศรษฐกิจที่

ประเทศไทยได6รับผลกระทบ ที่มีการเลิกจ6าง

มากมาย มีการปMดโรงงานอุตสาหกรรมหรือลดชั่วโมงการทำงาน อยากเรียนถามว-า

อนุสัญญา ILO ที่มีอยู-สามารถรองรับแก6ป_ญหาได6มากน6อยเพียงใด?

นายสมชายได6ตอบประเด็นนี้ว-า จากการไป

ร-วมประชุมผู6ประศาสน?การของ ILO เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ-านมา จากมติที่ประชุมได6นำเอาเรื่องวิกฤตเศรษฐกิจทั่วโลก เอามาถกเถียง

กัน สิ่งหนึ่งที ่ILO วิตกกังวลก็คือ ป_ญหาคน

ถูกเลิกจ6างจะเปNนป_ญหาที่กระจายไปทั่วโลก เพราะฉะนั้นประเทศต-างๆ ต6องใช6ศักยภาพ

และความสามารถของประเทศตนแก6ไขตรงจุด

นี้ แต-สิ่งหนึ่งที่ประชุมกังวลใจก็คือ สิ่งที่เปNนผลกระทบจากเศรษฐกิจนั้นจะได6รับการ

ปกปeองจากภาครัฐอย-างไร มีการพูดถึงความ

ยุติธรรมทางสังคม พูดถึงความเปNนธรรมที่

ลูกจ6างและเครือข-ายต6องได6รับในส-วนนี้ และประเทศต-างๆ ต6องดำรงไว6ซึ่งสัตยาบันที่ได6

รับรองไว6 เพราะสิ่งที่สัตยาบันต-างๆ ได6กำหนด

ไว6เปNนประโยชน?ต-อประเทศในส-วนรวม โดยกระทรวงแรงงานเองก็ต6องประคับประคองผล

ประโยชน?ร-วมขององค?กรเครือข-ายให6ก6าวพ6น

วิกฤต

นักวิจัยแรงงานชี้ ‘เช็คช.วยชาติ 2,000’

ยังไม.ถึงมือผูEเดือดรEอนตัวจริง - บัณฑิต ธนชัยเศรษฐวุฒิ

นักวิจัยสิทธิแรงงาน มูลนิธิอารมณ? พงศ?พงัน

บ ท ค ว า ม

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552 4

วิกฤตโลกระลอกล-าสุดนี้ การที่นายจ6าง ผู6ประกอบการ นำเอา “วิกฤต” มาเปNนข6ออ6างในการปลดแรงงาน ซึ่งถึงแม6เราจะเลี่ยงการเลิกจ6างไม-ได6 แต-การเลิกจ6างอย-างเปNนธรรมต-อแรงงาน ถือว-าเปNนสิ่งที่สำคัญที่สุดในช-วงวิกฤต

ตามอนุสัญญา ILO ฉบับที่ 158 ว-าด6วยการเลิกจ6างงานปO ค.ศ. 1982 (ILO Convention 158 Termination of Employment Convention, 1982) ได6กำหนดมาตรการสำหรับปลดพนักงานและลดขนาดองค?กร ตลอดจนการไล-พนักงานออกเฉพาะบุคคล อนุสัญญาและข6อแนะนี้ต6องการสร6างสมดุลระหว-างพนักงานต6องการงานมั่นคงกับนายจ6างต6องการความยืดหยุ-นในการจ6างงานและไล-ออกจากงาน

มาตรฐานแรงงานระหว-างประเทศมิได6ต6องการกำหนดว-าสถานประกอบการควรหรือไม-ควรปลดพนักงานหรือลดขนาดองค?กรแต-อย-างหนึ่งอย-างใด เพราะเปNนการตัดสินใจทางธุรกิจซึ่งเปNนหน6าที่ของฝfายบริหารโดยตรง แต-มาตรฐานแรงงานระหว-างประเทศต6องการให6ฝfายบริหารใช6วิธียืดหยุ-นตามหน6าที่งาน ถ6าจะต6องปลดหรือลดขนาดขององค?กร ฝfายบริหารควรคำนึงความต6องการของพนักงานในระยะยาวและความผันผวนของตลาดผลิตภัณฑ?เมื่อตัดสินใจจ6างพนักงาน สถานประกอบการควรอบรมให6พนักงานมีทักษะทำงานได6หลายอย-างและมอบหมายงานแบบยืดหยุ-นเพื่อไม-ให6พนักงานต6องตกงาน

อนุสัญญาฉบับที่ 158 ยังส-งเสริมให6ฝfายบริหารแจ6งพนักงานทราบในกรณีที่บริษัทจะปรับโครงสร6างใหม- ด6วยเหตุผลสองประการคือ หนึ่ง พนักงานควรมีเวลานำเรื่องนี้แจ6งให6สหภาพหรือผู6แทนพนักงานทราบด6วย เพื่อสหภาพหรือผู6แทนพนักงานอาจเสนอทางเลือกอื่นที่ฝfายบริหารสามารถรับไปปฏิบัติได6 เช-น การอาสาสมัครยอมให6ลดค-าจ6างหรือลดเวลาทำงานลง สอง การแจ6งล-วงหน6าจะเปNนการให6เวลาพนักงานมีเวลาหางานใหม-ทำหรือเตรียมตัวเตรียมใจที่จะไม-มีงานทำ

ฝfายบริหารควรให6เงินค-าชดเชย ซึ่งควรจะนอกเหนือจาก (หรือในกรณีที่ไม-มี) ประโยชน? ทดแทนการว-างงานหรือเงินบำนาญ เงินชดเชย

นี้ควรกำหนดตามจำนวนปOของการทำงาน นอกจากนี้ ควรมีมาตรการอื่นเพิ่มเติม เช-น ให6ค-ารักษาพยาบาล เงินค-าชดเชยที่จ-ายเปNนก6อนจำนวนมากเปNนเรื่องสำคัญหากสถานประกอบการใช6นโยบาย “รักษาพนักงานหลัก-ปลดพนักงานรอง” ซึ่งจะมีพนักงานกลุ-มหนึ่งจะต6องเสียประโยชน?อย-างชัดเจน

พนักงานที่ถูกปลดออกควรได6รับโอกาสให6กลับเข6ามาทำงานใหม-ก-อน ซึ่งจะเปNนประโยชน?ต-อตัวพนักงานซึ่งอาจหางานทำใหม-ได6ยากและยังเปNนประโยชน?ต-อสถานประกอบการเพราะไม-ต6องลงทุนสรรหาบุคคลและฝgกอบรมกันใหม-อีก การให6โอกาสพนักงานที่ถูกปลดได6เข6ามาทำงานใหม-นี้ยังเปNนการปeองปรามผู6จัดการที่ปลดพนักงานอาวุโสโดยรู6เท-าไม-ถึงการณ?และจ6างพนักงานที่ไม-มีประสบการณ?เพราะค-าจ6างถูกกว-า ทำให6บริษัทต6องเสียชื่อเสียงและสูญเสียผลิตภาพโดยไม-จำเปNน ตลอดจนเปNนการสร6างขวัญและกำลังใจแก-พนักงานที่กำลังทำงานอยู-

ฝfายบริหารควรคำนึงว-าจะสามารถช-วยเหลือผู6ที่ถูกปลดจากงานไปหางานอื่นทำได6อย-างไร การให6เวลาพนักงานที่รู6ว-าจะต6องถูกปลดไปหางานนั้นจะช-วยได6มากทีเดียว เนื่องจากว-างานจะหาได6ง-ายกว-าในขณะที่ตนยังทำงานอยู- ฝfายบริหารยังควรช-วยพนักงานที่ถูกปลดด6วยวิธีอื่นด6วย เช-น ฝgกอบรบและช-วยหางานทำ เปNนต6น

ท6ายที่สุด ฝfายบริหารจำเปNนต6องปeองกันมิให6เกิดการเลือกปฏิบัติหรือแก6แค6นพนักงานที่จะถูกปลดออก การไล-ออกจากงานไม-ควรใช6เกณฑ?ต-อไปนี้คือ เปNนสมาชิกของสหภาพแรงงาน หรือเปNนเจ6าหน6าที่ของสหภาพ ทำเรื่องร6องเรียนหรือให6ข6อมูลที่จะเอาผิดนายจ6างได6 เชื้อชาติ เพศ สีผิว ภูมิลำเนาเดิม พื้นฐานทางสังคม ความคิดเห็นทางการเมือง สถานภาพสมรสหรือครอบครัวหรือเปNนโรคหรือบาดเจ็บชั่วคราว อย-างไรก็ดี พนักงานที่อยู-ในเกณฑ?ข6อหนึ่งข6อใดหรือหลายข6อข6างต6นอาจถูกขึ้นบัญชีให6ไล-ออกได6หากเข6าเกณฑ?ที่เปNนธรรมอย-างอื่น เช-น อายุมาก

อนุสัญญาฉบับที่ 158 ยังให6แนวทางการไล-พนักงานออกเปNนรายบุคคล นายจ6างควรมีเวลาช-วงหนึ่ง (ระยะทดลองงาน) เพื่อกำหนดว-าพนักงานเหมาะสมกับงานและสภาพแวดล6อม

การทำงานหรือไม-โดยไม-ต6องให6เหตุผลว-าทำไมจึงไล-ออก การทดลองงานไม-ควรเกินหกเดือน เมื่อพ6นระยะทดลองงานแล6ว พนักงานควรได6รับความคุ6มครองจากการไล-ออกโดยไม-เปNนธรรม เช-น ไล-ออกโดยไม-มีเหตุผลอันควรที่เกี่ยวกับความสามารถในการทำงานหรือพฤติกรรมของพนักงานผู6นั้น ยกเว6นกรณีที่พนักงานประพฤติมิชอบร6ายแรง พนักงานควรได6รับการว-ากล-าวตักเตือนหรือเตือนเปNนลายลักษณ?อักษรว-างานที่ทำยังไม-เหมาะสมหรือแสดงพฤติกรรมที่ยอมรับไม-ได6อย-างไร ตลอดจนให6โอกาสพนักงานแก6ต-างด6วย ฝfายบริหารควรจัดเงินค-าชดเชยในกรณีที่พนักงานไม-มีรายได6อื่น

แม6ว-าการไล-ออกจะไม-ใช-เรื่องที่เกิดขึ้นง-ายๆไม-ว-าจะในแง-ของพนักงานหรือฝfายบริการก็ตาม แต-เมื่อจำเปNนก็ควรจะมีกระบวนการที่ชัดเจน มีการคำนึงถึงผลข6างเคียงที่จะตามมา ทั้งนี้เพื่อให6มีผลเสียน6อยที่สุด นโยบายไล-พนักงานออกหากทำให6เปNนธรรมแล6วก็สามารถสร6างขวัญกำลังใจและความซื่อสัตย?ของพนักงานที่มีต-อองค?กรด6วยเช-นกัน ทำให6การสรรหาบุคคลง-ายขึ้นได6 แต-ถ6านโยบายไล-ออกรุนแรงก็อาจทำให6บริษัทเสียชื่อเสียงหรือภาพลักษณ?ผลิตภัณฑ?เสียไปได6 อาจเปNนผลร6ายต-อชุมชนสัมพันธ?และทำให6บริษัทไม-เปNนที่ชื่นชอบของคนทั่วไปนโยบายไล-ออกที่เปNนธรรมนั้นสามารถลดการหยุดงานประท6วงหรือพนักงานฟeองร6องเรียกค-าเสียหายจากบริษัท นอกจากนั้น จากหลักฐานที่ปรากฏในหลายประเทศ พบว-าจำเปNนต6องคุ6มครองพนักงานมิให6ถูกไล-ออกโดยไม-เปNนธรรม เงื่อนไขนี้เปNนสิ่งจำเปNนที่จะชักจูงให6พนักงานยอมรับกระแสโลกาภิวัตน?ที่เปNนธรรมอีกด6วย

มาตรฐานแรงงานระหว.างประเทศกับการเลิกจEางงานขEอควรปฏิบัติในวิกฤตเศรษฐกิจของนายจEางแปลและเรียบเรียงจาก: Coporates Success Through People: Making International Labours Standards Work For You (Nikolai Rogovsky And Emily Sims, ILO, 2002)

ค ว า ม เ ค ลื่ อ น ไ ห ว แ ร ง ง า น

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552 5

แรงงานมิชลินเจรจากับนายจEางสำเร็จแลEว 28 เม.ย. 52 - หลังจากที่แรงงานบริษัท สยามมิชลิน จำกัด (แหลมฉบัง) ได6ชุมนุมตั้งแต-วันที่ 24 มี.ค. ที่ผ-านมา เพื่อเรียกร6องให6บริษัท รับ

พนักงานทุกคนกลับเข6าทำงาน พร6อมจ-ายเงินเดือนและโบนัสปO 2551 และได6ยกระดับเปNนการปMดล6อมโรงงาน มาวันที่ 28 เม.ย. 52 ที่ผ-านมา

ที่สำนักงานสวัสดิการและคุ6มครองแรงงานที่จังหวัดชลบุรี ผู6แทนนายจ6าง ได6เจรจา กับตัวแทนลูกจ6าง ตามข6อเรียกร6องของกลุ-มลูกจ6างและบริษัทฯ ฉบับลงวันที่ 10 มีนาคม 2552 โดยมีพนักงานประนอมข6อพิพาท

แรงงานเข6าร-วมเจรจาด6วย ค-าจ6างลงร6อยละ 13.15 โดยลูกจ6างดังกล-าวมีสิทธิได6รับเงินรางวัลพิเศษประจำปO 2551 (โบนัส) จำนวนเท-ากับเงิน

เดือน 2 เดือนตามประกาศของบริษัทฯ ภายในกำหนดการจ-ายค-าจ6างงวดเดือนพฤษภาคม ทั้งนี้หากภายในกำหนดเวลา 2 เดือน บริษัทฯ มียอดคำสั่งซื้อไม-น6อยกว-าเดิมเมื่อเทียบกับปOที่ผ-านมา บริษัทฯ ต6องยกเลิก

การลดชั่วโมงการทำงาน และค-าจ6างข6างต6น ส-วนบริษัทตกลงที่จะให6แรงงานเข6าทำงาน และไม-ดำเนินคดีทางอาญาและแพ-ง ต-อลูกจ6างที่

เกี่ยวข6องกับการเรียกร6อง

สมานฉันทDแรงงานไทย เปZดเผยตัวเลขจากศูนยDรับ

เรื่องราวรEองทุกขDฯ28 เม.ย. 52 – ที่ห6องประชุมศุภชัย ศรีสติ มูลนิธิพิพิธภัณฑ?แรงงานไทย

นิคมรถไฟมักกะสัน ราชเทวี กรุงเทพฯคณะกรรมการสมานฉันท?แรงงานไทย (คสรท.) และ เครือข-ายสหภาพแรงงานสากล ในประเทศไทย (UNI-TLC) ได6จัดเวทีแถลงข-าวเรื่อง “ปฏิบัติการขบวนการแรงงานไทย

ท-ามกลางสถานการณ?วิกฤตเศรษฐกิจ” โดยจากข6อมูลของ คสรท. ที่ได6เปMดศูนย?โดยร-วมมือกับองค?กรพันธมิตรฯ เพื่อรับเรื่องราวร6องทุกข?และ

แก6ไขป_ญหาผู6ถูกเลิกจ6างและว-างงาน โดยเปMดเปNนศูนย?ในระดับชาติและในระดับเขตพื้นที่ย-านอุตสาหกรรม รวม 20 ศูนย? ครอบคลุมทั้งแรงงานในระบบ แรงงานนอกระบบ แรงงานข6ามชาติ และแรงงานหญิง ที่ทำงาน

อยู-ในประเทศไทยตั้งแต-วันที ่20 มกราคม ถึง 20 เมษายน 2552 ร-วมระยะเวลาเต็ม 3 เดือน พบตัวเลขผู6ใช6แรงงานที่มาขอคำปรึกษากับศูนย?

รับเรื่องราวร6องทุกข? เปNนกลุ-มแรงงานในระบบ 11,988 คน (ส-วนกลุ-มแรงงานนอกระบบไม-มีตัวเลข ซึ่งประเมินว-าเปNนเรื่องการไม-เข6าถึงการคุ6มครองทางสังคมมากกว-า) กลุ-มแรงงานข6ามชาติ อย-างน6อย 500 คน

กลุ-มแรงงานหญิง 77 คน ซึ่งรวมแรงงานทั้ง 4 กลุ-มทั้งสิ้น 12,565 คน

แรงงานและนักศึกษาวอนใหE สื่อเสนอข.าวสารตาม

ความเป\นจริง ยกเลิก พรก. สถานการณDฉุกเฉิน

และยุบสภา13 เม.ย. 52 –  จากเหตุการณ?ความรุนแรงทางการเมืองในวันสงกราน สหพันธ?อุตสาหกรรมสิ่งทอ การตัดเย็นเสื้อผ6า และผลิตเครื่องหนังแห-งประเทศไทย, สหพันธ?แรงงานเหล็กและโลหะแห-งประเทศไทย,

สหภาพแรงงานผู6บังคับบัญชา I.T.F., กลุ-มเยาวชนคนงานแห-งประเทศไทย, กลุ-มสหภาพแรงงานย-านรังสิตและใกล6เคียง, สหพันธ?นิสิต

นักศึกษาแห-งประเทศไทย (สนนท.), กลุ-มประกายไฟ และกลุ-มประชาธิปไตยเพื่อรัฐสวัสดิการ มีข6อเสนอคือ 1. เรียกร6องให6ทหารยุติการใช6ความรุนแรงและการใช6อาวุธสงครามในการปราบปรามผู6ชุมนุม

2. เรียกร6องให6สื่อมวลชนนำเสนอข-าวสารตามความเปNนจริงและร-วมกันประณามการใช6อาวุธสงครามในการปราบปรามผู6ชุมนุม 3. ให6รัฐบาลยกเลิกการประกาศพระราชกำหนดสถานการณ?ฉุกเฉิน 4. และในท6ายที่สุด รัฐบาลต6องยุบสภา เพื่อคืนอำนาจให6แก-ประชาชนโดยทันที

พระพยอม" ห.วงผูEใชEแรงงาน เตรียมตั้ง “ธนาคารชนชั้นกรรมาชีพ” 25 เม.ย. 52 - พระราชธรรมนิเทศ (พระพยอม กัลยาโณ) เจ6าอาวาสวัดสวนแก6ว กล-าวถึงความกังวลต-อป_ญหาเศรษฐกิจของประเทศ ที่ส-งผล

ให6ภาคอุตสาหกรรมหลายแห-งต6องปลดคนงานว-า สถานการณ?ดังกล-าวมีแนวโน6มจะรุนแรงมากขึ้นตามลำดับ ซึ่งจะส-งผลกระทบต-อป_ญหา

ครอบครัว สังคม และประเทศชาติในที่สุด ทางมูลนิธิสวนแก6ว จึงเปMดตัวโครงการ พุทธวิถีชุบชีวิตกรรมกรยามวิกฤต เพื่อช-วยบรรเทาผลกระทบต-อกลุ-มคนข6างต6น ภายใต6การจัดตั้งธนาคารชนชั้นกรรมาชีพขึ้น ซึ่งจะ

เริ่มตั้งแต-วันที่ 1 พฤษภาคม เปNนต6นไป โดยเปMดกว6างให6กับกลุ-มคนผู6ถูกเลิกจ6างหรือว-างงานให6เข6ามา

สมัครเปNนสมาชิก ได6ทำงานในวัดทั้งทำสวนทำไร-และงานก-อสร6าง โดยเบื้องต6นจะใช6เงิน

จำนวน 2 ล6านบาท ในการจัดตั้ง ส-วนกลุ-มคนที่สนใจจะเข6า

ร-วมโครงการ จะสมทบคนละ 5 บาท 10 บาท หรือไม-สมทบก็ได6 ทั้งนี้ หากต6องการ

มาพักอาศัย ในระหว-างที่ยังไม-มีงานทำ ก็จะไม-มีค-าใช6

จ-ายใดๆ ทั้งยังจะได6รับค-าแรงวันละ 100 บาท ไปจนกว-าจะหางานใหม-ได6

แรงงาน 4 บริษัทปZดถนนอนุสาวรียDชัยฯ เรียกรEอง

ความเป\นธรรม

7 เม.ย.52 เมื่อเวลา 13.00 น. วิไลวรรณ แซ-เตีย ประธานคณะกรรมการสมานฉันท?แรงงานไทย พร6อมด6วยตัวแทนลูกจ6างจากบริษัท

ผลิตยางกูhดเยียร? บริษัทสยามมิชลิน สาขาพระประแดง แหลมฉบังและ

ค ว า ม เ ค ลื่ อ น ไ ห ว แ ร ง ง า น

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552 6

เจ6าของ: เว็บไซตDประชาไท

ออกแบบ: โธธ มีเดีย

ส.งขEอมูลข.าวสาร,

ประชาสัมพันธD ได6ที่

workers@prachatai.com,

หรือ

SMS ที่ 086-194-7002

ระยอง บริษัทแคนาดอล เอเชีย และบริษัทแคนาดอลไพพ? กว-า 200 คน ได6รวมตัวกันชุมนุมที่บริเวณอนุ

เสาวรีย?ชัยสมรภูมิ แขวงทุ-งพญาไท เขตราชเทวี กทม.เพื่อเรียกร6องขอความเปNนธรรมจากนาย ไพฑูรย? แก6วทอง รัฐมนตรีว-าการกระทรวงแรงงาน ถึงกรณีที่ไม-ได6รับความเปNนธรรมจากนายจ6าง ถูกปลดออกจากกงาน และถูกปรับลดเงินเดือนถึง 13เปอร?เซ็นต? ทั้งที่ส-วนใหญ-มีเงินเดือนต่ำเพียง 6,000 กว-าบาท

โดยวิไลวรรณ กล-าวว-า ช-วงนี้เศรษฐกิจไม-ค-อยดีนักกลุ-มผู6ใช6แรงงาน ทำให6ลูกจ6างที่เปNนผู6ใช6แรงงานได6รับ

ความเดือดร6อนอย-างหนัก ก-อนหน6านี้เมื่อวันที่ 13 ม.ค. ที่ผ-านมา ทางกลุ-มสหภาพแรงงาน กลุ-มสหภาพแรงงานย-านอุตสาหกรรม และองค?กรพัฒนาเอกชนด6านแรงงานกว-า 32 องค?กร ได6เข6าพบรัฐมนตรีว-าการกระทรวงแรงงานเพื่อนำเสนอแนวทางการแก6ป_ญหาแล6วแต-กลับนิ่งเฉยไม-มีการแก6ป_ญหา

แต-อย-างใด จึงจำเปNนต6องเดินทางมารวมตัวกันในวันนี้

โรงงานแม.สอด เลิกจEางแรงงานพม.า 500 คน5 เม.ย. 52 - ที่ผ-านมา แรงงานบริษัท ไฮแอทนิตแวร? จำกัด เปNนโรงงานเย็บเสื้อผ6า ตั้งอยู-เลขที่ 288 หมู- 2 ติดกับถนนสายแม-สอด-อุ6มผาง ต.พระธาตุผาแดง อ.แม-สอด กว-า 500 คน ได6รวมตัวที่

หน6าบริษัทเพื่อประท6วงที่บริษัทประกาศเลิกจ6างและปMดกิจการอย-างกะทันหัน ทำให6พนักงานชาวพม-ากว-า 500 คนถูกลอยแพโดยไม-รู6เนื้อรู6ตัว ขณะที่ตัวแทนผู6ประกอบการโรงงานได6เดินทางมาเจรจาและตกลงว-าจะจ-ายเงินค-าจ6างให6ในวันที ่ 7 เม.ย. ทำให6แรงงานชาวพม-าพอใจและสลายตัวไป

ผู6ประกอบการโรงงานเปMดเผยว-า เนื่องจากในขณะนี้สภาวะเศรษฐกิจตกต่ำเปNนอย-างมาก บริษัทไม-มีออร?เดอร?ส-งเข6ามาและในป_จจุบันได6ประสบป_ญหาขาดทุนมาโดยตลอด บริษัทมีความจำเปNนที่จะต6องปMดกิจการ

ตั้งแต-วันที ่3 เม.ย. เปNนต6นไป ขอให6ลูกจ6างมารับค-าจ6างในวันที ่7 เม.ย. และทางบริษัทอนุญาตให6แรงงานชาวพม-าพักอาศัยอยู-ในโรงงานเปNนเวลา 9 วัน ด6านแกนนำผู6หญิงแรงงานชาวพม-ารายหนึ่ง กล-าวว-า คน

งานชาวพม-าที่มารวมตัวประท6วงครั้งนี้ เนื่องจากไม-พอใจที่นายจ6างปMดกิจการโดยไม-มีการแจ6งล-วงหน6า ทำให6ชาวพม-าตกงานโดยไม-รู6ตัว อย-างไรก็ตาม แรงงานชาว พม-าส-วนใหญ-ต-างก็เข6าใจในสถานการณ?ทางเศรษฐกิจตกต่ำ ที่ทำให6 ผู6ประกอบการต6องเลิกจ6างแรงงานและหยุดกิจการในที่สุด

สนับสนุนด6านข6อมูล

กลุ.มประสานงานกรรมกร

ศูนยDข.าวขEามพรมแดน

กลุ.มแรงงานบ.อวินสัมพันธD

กลุ.มประชาธิปไตยเพ่ือรัฐ

สวัสดิการ