la fontaine’den masallar · kargailetilki•14 Öküzkadarkocamanolmakİsteyenkurbağa•15...
TRANSCRIPT
LA FONTAINE’DEN MASALLAR
NâzımHikmet (Se la nik, 14 Ocak 1902 – Mos ko va, 3 Ha zi ran 1963) Bah ri ye Mektebi’nibitirdi (1919),HamidiyeKruvazörü’nestajyerbahriyesubayıolarakatandı.1920’de sağlık kurulu kararıyla askerlikten çıkartıldı. Ocak 1921’de Milli Mücadele’ye katılmaküzereAnadolu’yageçti.Cepheyegönderilmedi, bir süreBolu’daöğretmenlikyaptıktansonraEylül1921’deBatumüzerindenMoskova’yagitti,DoğuEmekçileriKomünistÜniversitesi’nde(KUTV)okudu.1924’teTürkiye’yedöndü,biryılsonrayenidenMoskova’yagitti,1928’ekadarkaldı.1928’dedöndüğündebirsüretutuklu kaldı. Şiirleri ile ilgili açılan pek çok davada beraat edenNâzımHikmet,1933ve1937’deörgütselfaaliyetlerinedeniylebirsüreliğinetutuklandı.1938’debukez“orduyuvedonanmayıisyanateşvik”suçlamasıylatutuklandıvetoplam28yıl4ayhapiscezasınamahkûmedildi.14Temmuz1950’deçıkanGenelAfYasası’ndanyararlanarak,15Temmuz’daserbestbırakıldı.Yasalolarakyükümlülüğüolmamasınakarşın,askerliğinekararalınmasınıhayatınayönelikbirtehditgördüğüiçin17Haziran1951’deİstanbul’danayrıldı,RomanyaüzerindenMoskova’yagitti.25Temmuz1951tarihinde,BakanlarKurulukararıylaTürkvatandaşlığındançıkartıldı.Ölümünekadarpekçokülkeyeseyahatleryaptı,konferanslarverdi, şiirleriniokudu.Moskova’daNovodeviçiyMezarlığı’ndagömülüdür.
Şiiryazmaya1914’tebaşlayanNâzımHikmet’inilkşiiri,MehmedNâzımimzasıyla(“HâlâServilerdeAğlıyorlarmı”)3Ekim1918’deYe ni Mec mu a’dayayımlandı.19211924yıllarıarasındaMoskova’daöğrenimgörürkentanıştığıRusfütüristlerivekonstrüktivistlerindenesinlenerek,klasikşiirkalıplarındansıyrılmış,özgür,yenibirşiirdilivebiçimigeliştirmeyebaşladı.BuilkçalışmalarındanbazılarıAydınlık dergisindeyayımlandı.İlkşiirkitabı,GüneşiİçenlerinTürküsü1928’deBakû’dayayımlandı.1929’daİstanbul’dabasılan835Satır,edebiyatçevrelerindegenişbiryankıuyandırdı.Zamanla,tamanlamıylaklasikdedenilemeyecekamabiçimselbakımdandahaazdeneyselbirşiirdiligeliştirdi.HalkşiirinindeDoğuşiirinindeçağdaşbirşiirdenödünvermedennasılkullanılacağınıgösterdi.
Edebiyatınyanısıra, tiyatrovesinemadaNâzımHikmet’in ilgialanınagirmiştir.Moskova’dabulunduğuyıllar,buikisanattüründeRuslarınöncülükettiğiçağauygundüşmektedir.Pekçokfilminsenaryolarınıyazdı,çekimlerinekatkıdabulundu.Gazeteyazıları,romanları,öyküleri,çevirilerideolanNâzımHikmet’inyapıtları,1938’den1965yılınadekTürkiye’deyasaklandı.1965’tenbaşlayarak,çeşitlibasımlarıyapılanyapıtları,“bütünyapıtları”kapsamında,birarayagetirildi.YapıKrediYayınları,bu“külliyatı”yenidengözdengeçirerekyayımlamaktadır.
ResimleyenCem Kızıltuğ
La Fontaine’den Masallar
NÂZIM HİKMET
Yapı Kredi Yayınları - 3724Doğan Kardeş - 444
La Fontaine’den Masallar / Nâzım Hikmet Resimleyen: Cem Kızıltuğ
Kitap editörü: Fahri Güllüoğlu
Tasarım: Nahide DikelGrafik uygulama: Akgül Yıldız
Baskı ve Cilt: Ertem Basım Yayın Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti.Başkent O.S.B. 22. Cad. No: 6 Malıköy / Ankara
Tel: (0312) 640 16 23Sertifika No: 26886
Adam Yayınları [11 baskı (1989-1995)]YKY’de 1. baskı: İstanbul, Ekim 2012
3. baskı: İstanbul, Şubat 2017ISBN 978-975-08-2375-6
© Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş., 2011Sertifika No: 12334
Bütün yayın hakları saklıdır.Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında
yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.
Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş.Kemeraltı Caddesi Karaköy Palas No: 4 Kat: 2-3 Karaköy 34425 İstanbul
Telefon: (0 212) 252 47 00 (pbx) Faks: (0 212) 293 07 23http://www.ykykultur.com.tr
e-posta: [email protected]İnternet satış adresi: http://alisveris.yapikredi.com.tr
Yapı Kredi Kültür Sanat YayıncılıkPEN International Publishers Circle üyesidir.
İÇİNDEKİLER
LA FONTAINE’DEN MASALLAR
BİRİNCİKİTAP(Aslı21parçadır)
AğustosböceğiileKarınca•13KargaileTilki•14
ÖküzKadarKocamanOlmakİsteyenKurbağa•15İkiKatır•16
KurtlaKöpek•17ArslanlaOrtakOlanDüve,KeçiveKoyun•19
Heybe•20ŞehirFaresiileTarlaFaresi•22
KurtlaKuzu•24HırsızlarlaEşek•26ÖlümleOduncu•27TilkiileLeylek•28Horozlaİnci•30
SarıcaArılarlaBalArıları•31MeşeileKamış•33
İKİNCİKİTAP(Aslı17parçadır)
FarelerinTopladığıMeclis•37MaymununHuzurundaTilkidenDavacılıkEdenKurt•39
İkiBoğaileBirKurbağa•40YarasaileGelincik•41DişiZağarlaArkadaşı•43
ArslanlaSinek•44SüngerYüklüEşekleTuzYüklüEşek•46
ArslanlaFare•48GüvercinleKarınca•49TavşanlaKurbağalar•50
HorozlaTilki•52KartallığaYeltenenKarga•54
Junon’aDertYananTavuskuşu•56ArslanlaEşekAvda•57
ÜÇÜNCÜKİTAP(Aslı16parçadır)
Değirmenci,OğluveEşek•61ÇobanOlanKurt•64
KıralİsteyenKurbağalar•66TilkiileTeke•68
Kartal,YabandomuzuveKedi•70SarhoşlaKarısı•72KurtlaLeylek•74
İnsanınAltettiğiArslan•75TilkiileÜzümler•76
6
KuğuKuşuileAşçıbaşı•77KurtlarlaKoyunlar•78İhtiyarlayanArslan•79
BirAmbaraGirenGelincik•80
DÖRDÜNCÜKİTAP(Aslı20parçadır)
ÇobanlaDeniz•83EşekleKüçükKöpek•84MaymunlaYunusbalığı•85
TavusTüyüTakınanAlakarga•87KurbağaileFare•88TilkiileHeykel•90
Kurt,KeçiveKeçiYavrusu•91SokratınSözü•92
TarlakuşuileYavrularıveBirTarlanınSahibi•93
BEŞİNCİKİTAP(Aslı21parçadır)
ToprakTencereileDemirTencere•99KüçükBalıklaBalıkçı•101KuyruksuzTilki•103BeygirleKurt•104
ÇiftçiileÇocukları•106DoğuranDağ•107FelekleÇocuk•108
AltınYumurtlayanTavuk•109GeyikleAsma•110
7
8
YılanlaEğe•111TavşanlaKeklik•112AyıileİkiAhbap•113
ArslanPostuGiyenEşek•115
ALTINCIKİTAP(Aslı20parçadır)
ÇobanlaArslan•119ArslanlaAvcı•120GüneşleRüzgâr•121
GençHoroz,FareYavrusuveKedi•123SoyuileÖvünenKatır•125
KendiniSudaSeyredenGeyik•126TavşanlaKaplumbağa•127
EşekleSahipleri•129GüneşleKurbağalar•131KöylüileYılan•132
HastaArslanlaTilki•134AtlaEşek•135
AvınınGölgesiUğrunaAvınıKaçıranKöpek•136BatağaSaplananAraba•137
YEDİNCİKİTAP(Aslı14parçadır)
VebayaYakalananHayvanlar•141Balıkçıl•144
YolcuArabasıylaSinek•146SütçüKadınlaSütGüğümü•148
Kedi,GelincikveYavruTavşan•150
9
SEKİZİNCİKİTAP(Aslı25parçadır)
EskiciileSarraf•155Arslan,KurtveTilki•157Fareileİstiridye•159
AyıileBahçeMeraklısıAdam•161EşekleKöpek•164SelileDere•166
DOKUZUNCUKİTAP(Aslı17parçadır)
PalamutlaBalkabağı•169İstiridyeileDavacılar•171
KediileTilki•172MaymunlaKedi•174ÇaylaklaBülbül•176
ONUNCUKİTAP(Aslı14parçadır)
İkiFare,TilkiveYumurta•179KaplumbağaileİkiÖrdek•180
ONBİRİNCİKİTAP(Aslı8parçadır)
KurtlaTilki•185İhtiyarAdamveÜçDelikanlı•187
10
ONİKİNCİKİTAP(Aslı23parçadır)
KediileİkiSerçe•191İkiKeçi•193
İhtiyarKediileToyFare•195YengeçileKızı•196
Tilki,KurtveBeygir•197
BİRİNCİKİTAP
13
AĞUSTOSBÖCEĞİİLEKARINCA
Ağustosböceği,bütünbiryazşarkısöylediavazavaz,eliböğründekaldıkışbastırınca.
Ortalıktanebirsinek nebirböcek...
Komşusuydukarınca,onagidip:“Açım”dedi;
dayanabilmekiçingelecekmevsimedekbirkaçbuğdayborçistedi:
“—Hayvanlarınbaşınayeminederim,ilk harmana kalmaz, öderim,
hemdefaiziyleberaber.”Borçvermemekkarıncanınâdetiydi,bubirkusur,kusursaeğer.Borçisteyenesorduyalnız:“—Havalarsıcakkenneişyaptınız?”“—Sizbelkikızacaksınızbana,
gecegündüzşarkısöyledimdi.”“—Şarkımısöylediniz?Oh,neâlâ, öyleyseoynayınşimdi...”
14
KARGAİLETİLKİ
Kargahazretleri,ağızlarındapeynir,birdalınüstünetünemişlerdir.Tilkikardeşkokuyualıpgelir,onaşöyleder:“—Vay,BayKarga,günaydın.Buneşirinlik,bunegüzelliktirefendim.Bendeyalanyok,sizipekbeğendim.Hani,sesinizdetüyünüzeuygunsaeğer,sultanısınızbuormanların...”Kargadeliolurbusözlere,sesinindegüzelliğinigöstermekister,koskocamanaçargagasınıpeyniridüşürüryere.Tilkisaldırırpeynirevebuseferşöyleder:“—Sizebirdersvereceğim,öğreninkigüzelbeyim,dalkavuklar,aptallarınsayesindegeçinirler.Ehsanırsam,budersdebirpeyniredeğer...”
Fenahaldeşaşırıputanırkargaveartıkbirazgeçolsada,birdahaaldanmamağayemineder.
15
ÖKÜZKADARKOCAMANOLMAKİSTEYENKURBAĞA
Bir öküze rastlar kurbağanınbiri: öküzdağgibiiri, kendisiufacık,yumurtakadar.Öküzgibikocamanolmakisterkurbağa, Yeresırtüstüyatar,biryandanbaşlarşişipkabarmağa biryandandaşöyleder:“–Helebanabirbaksanızakardeşler, onungibiolmadımmıdaha?–Yokcanım.–Yaşimdi?–Hayır,nafile.–Hâlâmıolmadı?–Yaklaşamadınızbile.”Nihayetöylesineşişerki,bucılızhayvan, çatdiyeçatlarortadan.
İşteböylesersemlerledoluyeryüzü.Biryarışmadırgiderortalıkta: ağalarınbeyzadeliktegözü, beyzadelerinkipaşalıkta.
16
İKİKATIR
İkikatırgidiyordu,birisiyulafyüklü,ötekisiparasınıtaşıyortahsildarın.
Kibirliydi,ağırlığındanmemnundutaşıdığıparaların.Yürüyor,adımlarınıçevikçevikatarak,
çıngırağınıçıngırdatarak...Fakat,birdenbiregöründüdüşman:
paraydıaradıkları.Birkaçıayrıldıaralarından,yakalayıpdurdurduparayüklükatırı.Kendinisavunurkenhayvancağızbiryandan,biryandandayakyiyor,inliyoriniminim:“—Buneiş,diyordu,bumuydubenimnasibim?.. Benböyleezilipyokedilirken, iştebizimarkadaşsıyrıldıtehlikeden.”“—Dostum,dedionaarkadaşı;işibüyükolanınderttenkurtulmazbaşı.Şimdiböyleinlemezdinah,vah,diye,sendehizmetetseydinbirdeğirmenciye.”
17
KURTLAKÖPEK
Köpeklergayetiyikoruduğundansürüleri,birkemikbirderikalmıştıkurdunbiri.Bukurtrastladıyolunuşaşırmışbirköpeğe.Köpekkuvvetli,temiz,güzel,iri.“Saldırıpparçalamalışunudiridiri”diyorduiçindenkurthazretleri,fakatköpekdehazırdıdövüşmeğe,yanibellideğilkimekalırmeydanyeri.İştekurtonasaygıylayanaştıbundanötürü.Helesemizliğiniövdüdeövdü.“—Benimgibisemizolmak,dediköpek,pekkolaybiriştir,güzelbeyim,pek.
Hemenbırakınormanları,görmüyormusunuzsoyunuzdanolanları:hepsiacındanölecek,hepsiperişan,hepsisefil,hiçbirininyarınıbellideğil,hepsininhayatıtehlikededir.Sizbenimlegelin,bahtınızdeğişir...”
Kurtsordu:“—Peki,neişyapacağım?”“—Hiçbirşey,canım,
elisopalılarıvedilencileridefetmek,yaranmakevhalkına,efendininhoşunagitmek,
18
iştebukadar,amabukadarcıkişekarşılık:
diledilediğini;çeşitçeşityemek,piliçtentutda,güvercinkemiklerinekadar.
Sonra,okşanıpsevilmekdevar.”Binbirhayalgeçiyordukurduniçinden,yaşarmıştıgözlerisevincinden,nerdeysekucaklayacakköpeği.Fakatbirdenbirenegörseiyi;köpeğinboynundakitüylerdökülmüş:“—Bunedir?dedi,—Hiç.—Hiçmi?—Yaniufakiş.—Ufakiş,nedemek?—Tasmanınyeriolacak,tasma. Biztasmaylabağlanırız,maluma...—Bağlanmakmı?Geziptozmazmısınız?—Eh,herzamandeğil.Neçıkarfakat?—Nemiçıkar?Yemeklerinizibaşınızaçalınız!.. Benimişimegelmezbuzincirlisaltanat!”Bunuböylesöyledi,koşupgittikurt.Hâlâdakoşuyordur,tutabilirsentut.
19
ARSLANLAORTAKOLANDÜVE,KEÇİVEKOYUN
Rivayetederlerki birkoyun,birdüve,birdekeçi
bir arslanla ortak olurlar,—arslandaefebirarslan,hemdeoralarınbeyi—
kâr,zarar,ortaktabii.
Derkenkeçininkurduğutuzağadüşerbirgeyik.Keçideortaklarınahabersalarhemencecik,
onlardagelirler. Arslantırnağıylasayarak
şöyleder:“—Bizdörtkişiyiz,bak, demek avdadördebölünecek.” Geyiğidördeböler.Kendisidebeyolduğundandolayı alırilkparçayı, derki:“—İşte,bu,arslanpayı. Varmıitirazeden?Yok.İkinciparçayıdaalıyorumben, çünküodabenimhakkım,kuvvetlininhakkımeselesi,malumya.Eh,üçüncüparçayıdaalacağım, çünküenyiğitinizbenim. Gelgelelim, kimelinisürersedördüncüparçaya hazırolunparçalanmaya.”
20
HEYBE
BirgündedikiJupiter:“—Canlılarınhepsihuzurumagelsinler,kendibiçiminibeğenmeyenvarsaeğer, söylesinçekinmeden, çaresinibulurumben.Maymunefendi,öncedinleyelimsizi.Şuhayvanlarınkiyleölçüngüzelliğinizi,memnunmusunuz?—Benmi?Elbet.Herşeyimtamam.Bendeonlargibidörtayaklıyım,yüzümüdebeğenmektehaklıyım.Fakatayıkardeşinyerindeolsam,pekcanımistemezdiresmimiyaptırmayı.”Busözleriduyuncabiradımattıayı.Dertyanacaksandılar.Fakatnegezer,kendigüzelliklerinisaydıbirerbirer,sonradöndü,alayaaldıfili:“Kuyruğunu,dedi,uzatmalıbiraz,kulaklarıdakısalsafenaolmaz.Bukocamanyığınınnebaşınesonubelli.” Sözsırasıgeldifile. Buakıllıusluhayvanbile, kendiniövüpdurdu,fakatbalinahanımıpekşişmanbuluyordu... Karıncayagelince: kendisidevdi,peynirkurducüce... Jupiterhepsinibaşındankovdu.
21
Hepsikendinibeğenmiş,hepsibaşkasınaamansız...İçlerindeendelisiinsanoğluydu:bizki,başkalarındapireyideveyaparız,kendimizdedeveyipire.Başkalarındagünahararızevireçevire,kendiayıbımızbaşımızıntacı.Bizebirheybedokumuşbüyükdokumacı:öndekigözebaşkalarınınkusurlarınıkoruz,arkadakikendikusurlarımızamahsus...
22
ŞEHİRFARESİİLETARLAFARESİ
Şehirfaresi,gününbirinde,büsbütüninceltipsesini,çağırdıziyafetetarlafaresini.
BirTürkhalısınasofralarıkurulmuş.Yaşadıyaşamasınaikiahbapçavuş.
Diyecekyoktuyemeklere,hepsiseçilmişbirbir.Fakatişleribozdubirdenbire,davetsizbirmisafir.
Bir ayak sesisalonunkapısında.Sıvıştışehirfaresi,arkadaşıdapeşisıra.
Bahçeyibuldular.Oaralıksesdekesildi.Şehirlicesaretlenditekrar:“—Dönelim,külbastıyıbitirelim,”dedi.
23
Köylü:“—Yeter,dedi,tamam.Yarınsizbuyurunbize.Benelbetteçıkışamam,şahaneziyafetinize,
fakatbenigelipürkütmezler,yemeğimirahatçayerim...Hoşçakalın...Nekülbastı,neşeker,nedekorkuluzevkisterim.”