kushtetuta e republikes se kosoves me amendamentet i-xxiv

7/26/2019 Kushtetuta e Republikes Se Kosoves Me Amendamentet I-XXIV

1/78

Republika e KosovsRepublika Kosovo-Republic of Kosovo

Kuvendi - Skuptina Assembly

KUSHTETUTAE REPUBLIKS S KOSOVS

( me amendamentet I-XXIV )

Prishtin, Gusht 2015


2/78

KUSHTETUTAE REPUBLIKS S KOSOVS

( me amendamentet I-XXIV )

Ky botim prfshin tekstin e KUSHTETUTES T REPUBLIKS S KOSOVS (tmiratuar me 9 prill 2008) me AMENDAMENTET I - XXII (Gazeta zyrtare e

Republiks s Kosovs nr. 25 dt. 7 shtator 2012) me AMENDAMENTIN XXIII (Gazetazyrtare e Republiks s Kosovs nr. 7 dt. 26 mars 2013) dhe me AMENDAMENTIN

XXIV (Gazeta zyrtare e Republiks s Kosovs nr. 20 dt. 5 gusht 2015).


3/78


4/78

KUSHTETUTA E REPUBLIKS S KOSOVS

KAPITULLI I DISPOZITAT THEMELORE .................................................................................................. .1

NENI 1 [PRKUFIZIMI I SHTETIT]...........................................................................................................................1NENI 2 [SOVRANITETI] ..........................................................................................................................................1

NENI 3 [BARAZIA PARA LIGJIT].............................................................................................................................1NENI 4 [FORMA E QEVERISJES DHE NDARJA E PUSHTETIT] ..................................................................................1NENI 5 [GJUHT] ...................................................................................................................................................2NENI 6 [SIMBOLET] ...............................................................................................................................................2NENI 7 [VLERAT]...................................................................................................................................................2NENI 8 [SHTETI LAIK] ...........................................................................................................................................3NENI 9 [TRASHGIMIAKULTURORE DHE FETARE] ...............................................................................................3NENI 10 [EKONOMIA] ..............................................................................................................................................3NENI 11 [VALUTA] ..................................................................................................................................................3NENI 12 [PUSHTETI LOKAL] ....................................................................................................................................3NENI 13 [KRYEQYTETI] ...........................................................................................................................................3NENI 14 [SHTETSIA] ..............................................................................................................................................3NENI 15 [SHTETASIT JASHT VENDIT] ....................................................................................................................4

NENI

16 [EPRSIA E KUSHTETUTS]

.......................................................................................................................4NENI 17 [MARRVESHJET NDRKOMBTARE]........................................................................................................4NENI 18 [RATIFIKIMI I MARRVESHJEVENDRKOMBTARE] ................................................................................4NENI 19 [ZBATIMI I S DREJTS NDRKOMBTARE] ..............................................................................................5NENI 20 [BARTJA E SOVRANITETIT]........................................................................................................................5

KAPITULLI II T DREJTAT DHE LIRIT THEMELORE ...................................................................... ....6

NENI 21 [PARIMET E PRGJITHSHME] .....................................................................................................................6NENI 22 [ZBATIMI I DREJTPRDREJT I MARRVESHJEVE DHE INSTRUMENTEVENDRKOMBTARE]...................6NENI 23 [DINJITETI I NJERIUT] ................................................................................................................................7NENI 24 [BARAZIA PARA LIGJIT].............................................................................................................................7NENI 25 [E DREJTA PR JETN]...............................................................................................................................7NENI 26 [E DREJTA E INTEGRITETIT PERSONAL] ....................................................................................................7NENI 27 [NDALIMI I TORTURS, TRAJTIMIT MIZOR, NJERZOR OSE POSHTRUES].............................................8

NENI 28 [NDALIMI I SKLLAVRIS DHE I PUNS S DETYRUAR] ................................................................. ...........8NENI 29 [E DREJTA E LIRIS DHE SIGURIS]...........................................................................................................8NENI 30 [T DREJAT E T AKUZUARIT] ..................................................................................................................9NENI 31 [E DREJTA PR GJYKIM T DREJT DHE T PAANSHM] ..........................................................................9NENI 32 [E DREJTA PR MJETE JURIDIKE] ............................................................................................................10NENI 33 [PARIMI I LEGALITETIT DHE PROPORCIONALITETIT N RASTET PENALE] .............................................. 10NENI 34 [E DREJTA PR T MOS U GJYKUAR DY HER PR T NJJTN VEPR] ...................................................11NENI 35 [LIRIA E LVIZJES] ..................................................................................................................................11NENI 36 [E DREJTA E PRIVATSIS]......................................................................................................................11NENI 37 [E DREJTA E MARTESS DHE FAMILJES] .................................................................................................12NENI 38 [LIRIA E BESIMIT, E NDRGJEGJES DHE E FES]......................................................................................12NENI 39 [KONFESIONETFETARE]..........................................................................................................................12NENI 40 [LIRIA E SHPREHJES] ...............................................................................................................................12

NENI 41 [E DREJTA E QASJES N DOKUMENTE PUBLIKE] ....................................................................................13NENI 42 [LIRIA E MEDIEVE] ..................................................................................................................................13NENI 43 [LIRIA E TUBIMIT] ...................................................................................................................................13NENI 44 [LIRIA E ASOCIIMIT] ................................................................................................................................13NENI 45 [T DREJTAT ZGJEDHORE DHE T PJESMARRJES] .................................................................................14NENI 46 [MBROJTJA E PRONS] ............................................................................................................................14NENI 47 [E DREJTA PR ARSIMIN] ........................................................................................................................14NENI 48 [LIRIA E ARTIT DHE E SHKENCS] ...........................................................................................................15NENI 49 [E DREJTA E PUNS DHE USHTRIMIT T PROFESIONIT] ..........................................................................15

i


5/78

NENI 50 [T DREJTAT E FMIJS] .........................................................................................................................15NENI 51 [MBROJTJA SHNDETSORE DHE SOCIALE] ............................................................................................15NENI 52 [PRGJEGJSIA PR MJEDISIN JETSOR] .................................................................................................15NENI 53 [INTERPRETIMI I DISPOZITAVE PR T DREJTAT E NJERIUT] ..................................................................16NENI 54 [MBROJTJA GJYQSORE E T DREJTAVE]................................................................................................16NENI 55 [KUFIZIMI I T DREJTAVE DHE LIRIVE THEMELORE] ..............................................................................16NENI 56 [T DREJTAT DHE LIRIT THEMELORE GJAT GJENDJES S JASHTZAKONSHME].................................16

KAPITULLI III T DREJTAT E KOMUNITETEVE DHE PJESTARVE T TYRE ...........................17

NENI 57 [PARIMET E PRGJITHSHME] ...................................................................................................................17NENI 58 [PRGJEGJSIT E SHTETIT] ....................................................................................................................17NENI 59 [T DREJTAT E KOMUNITETEVE DHE PJESTARVE T TYRE] ...............................................................18NENI 60 [KSHILLI KONSULTATIV PR KOMUNITETE] .........................................................................................19NENI 61 [PRFAQSIMI N PUNSIM N INSTITUCIONETPUBLIKE] ..................................................................... .20NENI 62 [PRFAQSIMI N ORGANET E PUSHTETIT LOKAL].................................................................................20

KAPITULLI IV KUVENDI I REPUBLIKS S KOSOVS .......................................................................... 21

NENI 63 [PARIMET E PRGJITHSHME] ...................................................................................................................21NENI 64 [STRUKTURA E KUVENDIT] .....................................................................................................................21NENI 65 [KOMPETENCAT E KUVENDIT] ................................................................................................................21

NENI 66 [ZGJEDHJA DHE MANDATI] .....................................................................................................................22NENI 67 [ZGJEDHJA E KRYETARIT DHE NNKRYETARVE] ............................................................................... ...23NENI 68 [SEANCAT]...............................................................................................................................................23NENI 69 [ORARI I SEANCAVE DHE KUORUMI] ......................................................................................................24NENI 70 [MANDATI I DEPUTETVE] ......................................................................................................................24NENI 71 [KUALIFIKIMET DHE BARAZIA GJINORE] ................................................................................................25NENI 72 [PAPAJTUESHMRIA] ...............................................................................................................................25NENI 73 [PAMUNDSIA E KANDIDIMIT] ................................................................................................................25NENI 74 [USHTRIMI I FUNKSIONIT] .......................................................................................................................26NENI 75 [IMUNITETI] .............................................................................................................................................26NENI 76 [RREGULLORJA E PUNS] ........................................................................................................................26NENI 77 [KOMISIONET] .........................................................................................................................................26NENI 78 [KOMISIONI PR T DREJTAT DHE INTERESAT E KOMUNITETEVE] ......................................................... 26

NENI 79 [NISMA LEGJISLATIVE]............................................................................................................................27NENI 80 [MIRATIMI I LIGJEVE]..............................................................................................................................27NENI 81 [LEGJISLACIONI ME INTERES VITAL].......................................................................................................28NENI 82 [SHPRNDARJA E KUVENDIT]..................................................................................................................28

KAPITULLI V PRESIDENTI I REPUBLIKS S KOSOVS.....................................................................29

NENI 83 [STATUSI I PRESIDENTIT].........................................................................................................................29NENI 84 [KOMPETENCAT E PRESIDENTIT].............................................................................................................29NENI 85 [KUALIFIKIMI PR ZGJEDHJEN E PRESIDENTIT].......................................................................................31NENI 86 [ZGJEDHJA E PRESIDENTIT] .....................................................................................................................31NENI 87 [MANDATI DHE BETIMI] ..........................................................................................................................31NENI 88 [PAPAJTUESHMRIA] ...............................................................................................................................31NENI 89 [IMUNITETI] .............................................................................................................................................32

NENI 90 [MUNGESA E PRKOHSHME E PRESIDENTIT]...........................................................................................32NENI 91 [SHKARKIMI I PRESIDENTIT]....................................................................................................................32

KAPITULLI VI QEVERIA E REPUBLIKS S KOSOVS .........................................................................33

NENI 92 [PARIMET E PRGJITHSHME] ...................................................................................................................33NENI 93 [KOMPETENCAT E QEVERIS] .................................................................................................................33NENI 94 [KOMPETENCAT E KRYEMINISTRIT] ........................................................................................................34NENI 95 [ZGJEDHJA E QEVERIS] ................................................................................................... .......................34NENI 96 [MINISTRIT DHE PRFAQSIMI I KOMUNITETEVE] ................................................................................35NENI 97 [PRGJEGJSIA] .......................................................................................................................................35

ii


6/78

NENI 98 [IMUNITETI] ........................................................................................................................................35NENI 99 [PROCEDURAT] ...................................................................................................................................36NENI 100 [MOCIONI I VOTBESIMIT] .................................................................................................................36NENI 101 [SHRBIMI CIVIL] ...............................................................................................................................36

KAPITULLI VII SISTEMI I DREJTSIS ..................................................................... ...............................37

NENI 102 [PARIMET E PRGJITHSHME T SISTEMIT GJYQSOR]........................................................................37NENI 103 [ORGANIZIMI DHE JURISDIKSIONI I GJYKATAVE]...............................................................................37NENI 104 [EMRIMI DHE SHKARKIMI I GJYQTARVE] .......................................................................................38NENI 105 [MANDATI DHE RIEMRIMI] ...............................................................................................................38NENI 106 [PAPAJTUESHMRIA] ..........................................................................................................................38NENI 107 [IMUNITETI] ........................................................................................................................................38NENI 108 [KSHILLI GJYQSOR I KOSOVS]......................................................................................................39NENI 109 [PROKURORI I SHTETIT]......................................................................................................................40NENI 110 [KSHILLI PROKURORIAL I KOSOVS] ...............................................................................................41NENI 111 [AVOKATURA] ....................................................................................................................................41

KAPITULLI VIII GJYKATA KUSHTETUESE ......................................................................... .....................42

NENI 112 [PARIMET E PRGJITHSHME] ..............................................................................................................42NENI 113 [JURISDIKSIONI DHE PALT E AUTORIZUARA] ...................................................................................42

NENI 114 [PRBRJA DHE MANDATI I GJYKATS KUSHTETUESE] ....................................................................43NENI 115 [ORGANIZIMI I GJYKATS KUSHTETUESE] .........................................................................................44NENI 116 [EFEKTI JURIDIK I VENDIMEVE] .........................................................................................................44NENI 117 [IMUNITETI] ........................................................................................................................................44NENI 118 [SHKARKIMI] ......................................................................................................................................44

KAPITULLI IX MARRDHNIET EKONOMIKE..................................................................... ....................45

NENI 119 [PARIMET E PRGJITHSHME] ..............................................................................................................45NENI 120 [FINANCAT PUBLIKE] .........................................................................................................................45NENI 121 [PRONA] ..............................................................................................................................................46NENI 122 [PRDORIMI I PASURIS DHE BURIMEVE NATYRORE] .......................................................................46

KAPITULLI X QEVERISJA LOKALE DHE ORGANIZIMI TERRITORIAL .........................................47

NENI 123 [PARIMET E PRGJITHSHME] ..............................................................................................................47NENI 124 [ORGANIZIMI DHE FUNKSIONIMI I VETQEVERISJES LOKALE] ..........................................................47

KAPITULLI XI SEKTORI I SIGURIS............................................................................................................. 48

NENI 125 [PARIMET E PRGJITHSHME] ..............................................................................................................48NENI 126 [FORCA E SIGURIS E KOSOVS] ........................................................................................................48NENI 127 [KSHILLI I SIGURIS I KOSOVS] ......................................................................................................49NENI 128 [POLICIA E KOSOVS] .........................................................................................................................49NENI 129 [AGJENCIA E KOSOVS PR INTELIGJENC] .......................................................................................49NENI 130 [AUTORITETI CIVIL I AVIACIONIT] .....................................................................................................50NENI 131 [GJENDJA E JASHTZAKONSHME].......................................................................................................50

KAPITULLI XII INSTITUCIONET E PAVARURA.................. ...................................................................52

NENI 132 [ROLI DHE KOMPETENCAT E AVOKATIT T POPULLIT]......................................................................52NENI 133 [ZYRA E AVOKATIT T POPULLIT]......................................................................................................52NENI 134 [KUALIFIKIMI, ZGJEDHJA DHE SHKARKIMI I AVOKATIT T POPULLIT] .............................................52NENI 135 [RAPORTIMI I AVOKATIT T POPULLIT] .............................................................................................53NENI 136 [AUDITORI I PRGJITHSHM I KOSOVS] ...........................................................................................53NENI 137 [KOMPETENCAT E AUDITORIT T PRGJITHSHM T KOSOVS] .......................................................53NENI 138 [RAPORTIMI I AUDITORIT T PRGJITHSHM T KOSOVS]...............................................................54NENI 139 [KOMISIONI QENDROR I ZGJEDHJEVE] ...............................................................................................54NENI 140 [BANKA QENDRORE E KOSOVS] ................................................................................ .......................55NENI 141 [KOMISIONI I PAVARUR I MEDIEVE]...................................................................................................55

iii


7/78

NENI 142 [AGJENCIT E PAVARURA] .................................................................................................................55

KAPITULLI XIII DISPOZITAT PRFUNDIMTARE ...................................................................................56

NENI 143 [PROPOZIMIGJITHPRFSHIRS PR ZGJIDHJEN E STATUSIT T KOSOVS] ......................................56NENI 144 [AMENDAMENTIMI] ............................................................................................................................56NENI 145 [VAZHDIMSIA E MARRVESHJEVENDRKOMBTARE DHE E LEGJISLACIONIT T APLIKUESHM].57

KAPITULLI XIV DISPOZITAT KALIMTARE.................................................... ..........................................58NENI 146 [PRFAQSUESINDRKOMBTARCIVIL] .................................................................. .......................58NENI 147 [AUTORITETI PRFUNDIMTAR I PRFAQSUESITNDRKOMBTARCIVIL]....................................58NENI 148 [DISPOZITAT TRANSICIONALE PR KUVENDIN E KOSOVS] ..............................................................58NENI 149 [MIRATIMI FILLESTAR I LIGJEVE ME INTERES VITAL] .......................................................................59NENI 150 [PROCESI I EMRIMIT T GJYQTARVE DHE PROKURORVE] ............................................................59NENI 151 [PRBRJA E PRKOHSHME E KSHILLIT GJYQSOR T KOSOVS] ...................................................59NENI 152 [PRBRJA E PRKOHSHME E GJYKATS KUSHTETUESE] .................................................................. 60NENI 153 [PRANIA NDRKOMBTARE USHTARAKE] .........................................................................................61NENI 154 [TRUPAT E MBROJTJES T KOSOVS].................................................................................................61NENI 155 [SHTETSIA] .......................................................................................................................................61NENI 156 [REFUGJATT DHE PERSONAT E ZHVENDOSUR BRENDA VENDIT].....................................................61NENI 157 [AUDITORI I PRGJITHSHM I KOSOVS] ...........................................................................................62

NENI 158 [AUTORITETI QENDROR BANKAR] .....................................................................................................62NENI 159 [PRONAT DHE NDRMARRJET N PRONSI SHOQRORE]...................................................................62NENI 160 [NDRMARRJET N PRONSI PUBLIKE] ..............................................................................................62NENI 161 [TRANSICIONI I INSTITUCIONEVE] ......................................................................................................63NENI 162 [HYRJA N FUQI] ................................................................................................................................63

iv


8/78

Ne, Populli i Kosovs,

T vendosur pr t ndrtuar nj ardhmri t Kosovs si nj vend i lir, demokratik

dhe paqedashs, i cili do t jet atdhe i t gjith qytetarve t vet;

T prkushtuar pr krijimin e nj shteti t qytetarve t barabart, i cili do t

garantoj t drejtat e secilit qytetar, lirit qytetare dhe barazin e t gjith

qytetarve para ligjit;

T zotuar q Kosova t jet shtet i mirqenies ekonomike dhe i prosperitetit social;

T sigurt q shteti i Kosovs do t kontribuoj n stabilitetin e rajonit dhe t mbar

Evrops, duke krijuar marrdhnie t fqinjsis dhe t bashkpunimit t mir me t

gjitha shtetet fqinje;

T bindur q shteti i Kosovs do t jet antar i denj i familjes s shteteve

paqedashse n Bot;

Me synimin q shteti i Kosovs t prfshihet n proceset integruese Euro-Atlantike;

N mnyr solemne, miratojm Kushtetutn e Republiks s Kosovs.


9/78

- 1 -

Kapitulli I Dispozitat Themelore

Neni 1 [Prkufizimi i Shtetit]

1. Republika e Kosovs sht shtet i pavarur, sovran, demokratik, unik, dhe i pandashm.

2. Republika e Kosovs sht shtet i shtetasve t vet. Republika e Kosovs ushtron autoritetin esaj bazuar n respektimin e t drejtave dhe lirive t qytetarve t vet dhe t gjith individvebrenda kufijve t saj.

3. Republika e Kosovs nuk ka pretendime territoriale ndaj asnj shteti ose pjese t ndonjshteti dhe nuk do t krkoj t bashkohet me asnj shtet ose pjes t ndonj shteti.

Neni 2 [Sovraniteti]

1. Sovraniteti i Republiks s Kosovs buron nga populli, i takon popullit dhe ushtrohet, npajtim me Kushtetutn, nprmjet prfaqsuesve t zgjedhur, me referendum, si dhe nforma t tjera, n pajtim me dispozitat e ksaj Kushtetute.

2. Sovraniteti dhe integriteti territorial i Republiks s Kosovs sht i pacenueshm, ipatjetrsueshm dhe i pandashm dhe mbrohet me t gjitha mjetet e prcaktuara me ktKushtetut dhe me ligj.

3. Republika e Kosovs, me qllim t ruajtjes s paqes dhe mbrojtjes s interesave shtetrore,mund t marr pjes n sisteme t siguris ndrkombtare.

Neni 3 [Barazia para Ligjit]

1. Republika e Kosovs sht shoqri shumetnike, e prbr nga shqiptart dhe komunitetettjera e cila qeveriset n mnyr demokratike, me respektim t plot t sundimit t ligjit,prmes institucioneve t veta legjislative, ekzekutive dhe gjyqsore.

2. Ushtrimi i autoritetit publik n Republikn e Kosovs bazohet n parimet e barazis paraligjit t t gjith individve dhe n respektimin e plot t t drejtave dhe lirive themelore tnjeriut, t pranuara ndrkombtarisht, si dhe n mbrojtjen e t drejtave dhe n pjesmarrjen et gjitha komuniteteve dhe pjestarve t tyre.

Neni 4 [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit]

1. Kosova sht Republik demokratike e bazuar n parimin e ndarjes s pushteteve dhekontrollit e balancimit n mes tyre, sikurse sht prcaktuar me kt Kushtetut.


10/78

- 2 -

2. Kuvendi i Republiks s Kosovs ushtron pushtetin legjislativ.

3. Presidenti i Republiks s Kosovs prfaqson unitetin e popullit. Presidenti i Republiks sKosovs sht prfaqsues legjitim i vendit brenda dhe jasht dhe garantues i funksionimitdemokratik t institucioneve t Republiks s Kosovs, n pajtim me kt Kushtetut.

4. Qeveria e Republiks s Kosovs sht prgjegjse pr zbatimin e ligjeve e politikaveshtetrore dhe i nnshtrohet kontrollit parlamentar.

5. Pushteti gjyqsor sht unik, i pavarur dhe ushtrohet nga gjykatat.

6. Gjykata Kushtetuese sht organ i pavarur i mbrojtjes s kushtetutshmris dhe bninterpretimin prfundimtar t Kushtetuts.

7. Republika e Kosovs ka institucionet e veta pr mbrojtjen e rendit kushtetues dhe tintegritetit territorial, rendit dhe qetsis publike, t cilat funksionojn nn autoritetin

kushtetues t institucioneve demokratike t Republiks s Kosovs.

Neni 5 [Gjuht]

1. Gjuh zyrtare n Republikn e Kosovs jan Gjuha Shqipe dhe Gjuha Serbe.

2. Gjuha Turke, Boshnjake dhe ajo Rome kan statusin e gjuhve zyrtare n nivel komune osedo t jen n prdorim zyrtar n cilindo nivel n pajtim me ligj.

Neni 6 [Simbolet]

1. Flamuri, stema dhe himni jan simbolet shtetrore t Republiks s Kosovs t cilatpasqyrojn karakterin shumetnik t saj.

2. Pamja, mnyra e prdorimit dhe mbrojtja e flamurit dhe t simboleve t tjera shtetrorerregullohen me ligj. Mnyra e prdorimit dhe e mbrojtjes s simboleve kombtare rregullohetme ligj.

Neni 7 [Vlerat]

1. Rendi kushtetues i Republiks s Kosovs bazohet n parimet e liris, paqes, demokracis,barazis, respektimit t t drejtave dhe lirive t njeriut dhe sundimit t ligjit,mosdiskriminimit, t drejts s prons, mbrojtjes e mjedisit, drejtsis sociale, pluralizmit,ndarjes s pushtetit shtetror dhe ekonomis s tregut.


11/78

- 3 -

2. Republika e Kosovs siguron barazin gjinore si vler themelore pr zhvillimin demokratikt shoqris, mundsi t barabarta pr pjesmarrje t femrave dhe meshkujve n jetnpolitike, ekonomike, sociale, kulturore dhe n fushat t tjera t jets shoqrore.

Neni 8 [Shteti Laik]

Republika e Kosovs sht shtet laik dhe neutral n shtje t besimeve fetare.

Neni 9 [Trashgimia Kulturore dhe Fetare]

Republika e Kosovs siguron ruajtjen dhe mbrojtjen e trashgimis s vet kulturore dhe fetare.

Neni 10 [Ekonomia]

Ekonomia e tregut me konkurrenc t lir sht baz e rregullimit ekonomik t Republiks sKosovs.

Neni 11 [Valuta]

1. N Republikn e Kosovs si mjet i vlefshm pagese prdoret nj valut e vetme.

2. Autoriteti Qendror Bankar i Kosovs sht i pavarur dhe quhet Banka Qendrore e Republikss Kosovs.

Neni 12 [Pushteti Lokal]

1. Njsi themelore territoriale t vetqeverisjes lokale n Republikn e Kosovs jan komunat.

2. Organizimi dhe kompetencat e njsive t vetqeverisjes lokale rregullohen me ligj.

Neni 13 [Kryeqyteti]

1. Kryeqyteti i Republiks s Kosovs sht Prishtina.

2. Statusi dhe organizimi i kryeqytetit rregullohet me ligj.

Neni 14 [Shtetsia]Fitimi dhe humbja e s drejts s shtetsis s Republiks s Kosovs rregullohet me ligj.


12/78

- 4 -

Neni 15 [Shtetasit jasht Vendit]

Republika e Kosovs mbron interesat e shtetasve t saj jasht vendit, n mnyrn e prcaktuarme ligj.

Neni 16 [Eprsia e Kushtetuts]

1. Kushtetuta sht akti m i lart juridik i Republiks s Kosovs. Ligjet dhe aktet e tjerajuridike duhet t jen n pajtim me kt Kushtetut.

2. Pushteti qeveriss buron nga Kushtetuta.

3. Republika e Kosovs respekton t drejtn ndrkombtare.

4. Secili person dhe organ n Republikn e Kosovs u nnshtrohet dispozitave t Kushtetuts.

Neni 17 [Marrveshjet Ndrkombtare]

1. Republika e Kosovs lidh marrveshje ndrkombtare dhe antarsohet n organizatandrkombtare.

2. Republika e Kosovs merr pjes n bashkpunim ndrkombtar pr promovimin dhembrojtjen e paqes, siguris dhe t drejtave t njeriut.

Neni 18 [Ratifikimi i Marrveshjeve Ndrkombtare]1. Kuvendi i Republiks s Kosovs me votat e dy t tretave (2/3) e t gjith deputetve

ratifikon marrveshjet ndrkombtare pr kto shtje:

(1) territorin, paqen, aleancat, shtjet politike dhe ushtarake;

(2) t drejtat dhe lirit themelore;

(3) antarsimin e Republiks s Kosovs n organizata ndrkombtare;

(4) marrjen prsipr t detyrimeve financiare nga ana e Republiks s Kosovs.

2. Marrveshjet ndrkombtare me prjashtim t atyre n pikn 1, ratifikohen pas nnshkrimitnga Presidenti i Republiks s Kosovs.

3. Presidenti i Republiks s Kosovs ose Kryeministri njoftojn Kuvendin sa her q tnnshkruhet nj marrveshje ndrkombtare.


13/78

- 5 -

4. Amendamentimi ose trheqja nga marrveshjet ndrkombtare do t ken t njejtnprocedur t vendim marrjes sikur ajo e ratifikimit t marrveshjeve ndrkombtare.

5. Parimet dhe procedurat pr ratifikimin dhe kontestimin e marrveshjeve ndrkombtarerregullohen me ligj.

Neni 19 [Zbatimi i s Drejts Ndrkombtare]

1. Marrveshjet ndrkombtare t ratifikuara nga Republika e Kosovs, bhen pjes e sistemitt brendshm juridik pasi t botohen n Gazetn Zyrtare t Republiks s Kosovs. Atozbatohen n mnyr t drejtprdrejt, me prjashtim t rasteve kur nuk jan tvetzbatueshme dhe zbatimi i tyre krkon nxjerrjen e nj ligji.

2. Marrveshjet ndrkombtare t ratifikuara dhe normat juridikisht t detyrueshme t s drejtsndrkombtare kan eprsi ndaj ligjeve t Republiks s Kosovs.

Neni 20 [Bartja e Sovranitetit]

1. Republika e Kosovs, n baz t marrveshjeve t ratifikuara ndrkombtare, pr shtje tcaktuara mund t kaloj kompetenca shtetrore organizatave ndrkombtare.

2. Nse nj marrveshje antarsimi e ratifikuar nga Republika e Kosovs pr pjesmarrje nnj organizat ndrkombtare n mnyr eksplicite krkon zbatim t drejtprdrejt tnormave t ksaj organizate, ligji me t cilin ratifikohet marrveshja e antarsis miratohetme votat e dy t tretave (2/3) t t gjith deputetve t Kuvendit dhe ato norma kan eprsindaj ligjeve t Republiks s Kosovs.


14/78

- 6 -

Kapitulli II T Drejtat dhe Lirit Themelore

Neni 21 [Parimet e Prgjithshme]

1. T drejtat dhe lirit themelore t njeriut jan t pandashme, t patjetrsueshme e tpacenueshme dhe jan baz e rendit juridik t Republiks s Kosovs.

2. Republika e Kosovs mbron dhe garanton t drejtat dhe lirit themelore t njeriut, tparashikuara n kt Kushtetut.

3. dokush e ka pr detyr ti respektoj t drejtat e njeriut dhe lirit themelore t t tjerve.

4. T drejtat dhe lirit themelore t parashikuara n Kushtetut, vlejn edhe pr personatjuridik, pr aq sa jan t zbatueshme.

Neni 22 [Zbatimi i drejtprdrejt i Marrveshjeve dhe InstrumenteveNdrkombtare]

T drejtat dhe lirit e njeriut t garantuara me marrveshjet dhe instrumentet ndrkombtare nvijim, garantohen me kt Kushtetut, zbatohen drejtprdrejt n Republikn e Kosovs dhekan prioritet, n rast konflikti, ndaj dispozitave e ligjeve dhe akteve t tjera t institucionevepublike:

(1) Deklarata Universale pr t Drejtat e Njeriut;

(2) Konventa Evropiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut

dhe Protokollet e saj;

(3) Konventa Ndrkombtare pr t Drejtat Civile e Politike dhe Protokollet e saj;

(4) Konventa Korniz e Kshillit t Evrops pr Mbrojtjen e Pakicave Kombtare;

(5) Konventa pr Eliminimin e t gjitha Formave t Diskriminimit Racor;

(6) Konventa pr Eliminimin e t gjitha Formave t Diskriminimit ndaj Gruas;

(7) Konventa pr t Drejtat e Fmijs;

(8) Konventa kundr Torturs dhe Trajtimeve e Ndshkimeve t tjera Mizore,Jonjerzore dhe Poshtruese.


15/78

- 7 -

Neni 23 [Dinjiteti i Njeriut]

Dinjiteti i njeriut sht i pacenueshm dhe sht baz e t gjitha t drejtave dhe lirive themeloret njeriut.

Neni 24 [Barazia para Ligjit]

1. T gjith jan t barabart para ligjit. dokush gzon t drejtn e mbrojtjes s barabartligjore, pa diskriminim.

2. Askush nuk mund t diskriminohet n baz t racs, ngjyrs, gjinis, gjuhs, fes,mendimeve politike ose t tjera, prejardhjes kombtare a shoqrore, lidhjes me ndonjkomunitet, prons, gjendjes ekonomike, sociale, orientimit seksual, lindjes, aftsis skufizuar ose ndonj statusi tjetr personal.

3. Parimet e mbrojtjes s barabart ligjore nuk parandalojn vnien e masave t nevojshme prmbrojtjen dhe prparimin e t drejtave t individve dhe grupeve q jan n pozit tpabarabart. Masat e tilla do t zbatohen vetm derisa t arrihet qllimi pr t cilin jan vnato.

Neni 25 [E Drejta pr Jetn]

1. Secili individ gzon t drejtn pr jetn.

2. Dnimi me vdekje sht i ndaluar.

Neni 26 [E Drejta e Integritetit Personal]

Secili person gzon t drejtn e respektimit t integritetit fizik dhe psikik t tij/saj, q prfshin:

(1) t drejtn q t marr vendime lidhur me reprodukimin, sipas rregullave dheprocedurave t prcaktuara me ligj;

(2) t drejtn q t ket kontroll mbi trupin e saj/tij n pajtim me ligjin;

(3) t drejtn q t mos i nnshtrohet trajtimit mjeksor kundr vullnetit t tij/saj n

pajtim me ligjin;

(4) t drejtn q t mos marr pjes n eksperimente mjeksore ose shkencore, paplqimin paraprak t saj/tij.


16/78

- 8 -

Neni 27 [Ndalimi i Torturs, Trajtimit Mizor, njerzor ose Poshtrues]

Askush nuk i nnshtrohet torturs, ndshkimit a trajtimit mizor, njerzor ose poshtrues.

Neni 28 [Ndalimi i Skllavris dhe i Puns s Detyruar]

1. Askush nuk mund t mbahet n skllavri ose n pozit t ngjashme me skllavrin.

2. Askush nuk mund t shtrngohet pr t kryer pun t detyruar. Pun e detyruar nukkonsiderohet puna ose shrbimi i prcaktuar me ligj pr personat e dnuar me vendim tforms s prer gjat vuajtjes s dnimit ose n raste t Gjendjes s Jashtzakonshme, tshpallur sipas rregullave t prcaktuara me kt Kushtetut.

3. Trafikimi i qenieve njerzore sht i ndaluar.

Neni 29 [E Drejta e Liris dhe Siguris]

1. Secilit i garantohet e drejta e liris dhe siguris. Askush nuk mund t privohet nga liria meprjashtim t rasteve t parapara me ligj dhe me vendim t gjykats kompetente, si n vijim:

(1) pas shpalljes s dnimit me burgim pr kryerjen e veprs penale;

(2) pr dyshim t bazuar pr kryerje t veprs penale, vetm kur privimi nga liria me njbaz t arsyeshme konsiderohet i domosdoshm pr t parandaluar kryerjen e njvepre tjetr penale dhe vetm pr nj periudh t shkurtr kohore para gjykimit nmnyrn e prcaktuar me ligj;

(3) pr mbikqyrjen e t miturit pr qllime edukimi ose pr shoqrimin e tij/saj n njinstitucion kompetent, sipas nj urdhri t ligjshm;

(4) pr mbikqyrje shndetsore t personit, i cili pr shkak t smundjes paraqet rrezikpr shoqrin;

(5) pr hyrje t paligjshme n Republikn e Kosovs ose pas urdhrit t ligjshm prlargim ose ekstradim.

2. dokush q privohet nga liria, duhet t vihet n dijeni menjher, pr arsyet e privimit, n

gjuhn q ajo/ai e kupton. Njoftimi me shkrim mbi arsyet e privimit duhet t bhet sa mshpejt q t jet e mundshme. dokush q privohet nga liria pa urdhr t gjykats, brendadyzet e tet (48) orsh duhet t drgohet prpara gjyqtarit, i cili vendos pr paraburgimin oselirimin e tij/saj, jo m von se dyzet e tet (48) or nga momenti kur personi i privuar shtsjell para gjykats. dokush q arrestohet, ka t drejtn q t nxirret n gjykim brenda njperiudhe t arsyeshme, ose t lirohet n pritje t gjykimit, me prjashtim kurgjyqtarikonstaton se personi prbn rrezik pr komunitetin ose ka rrezik pr ikjen esaj/tij para gjykimit.


17/78

- 9 -

3. dokush q privohet nga liria, duhet t njoftohet menjher se ka t drejt t mos jap asnjdeklarat dhe se ka t drejt pr mbrojts sipas zgjedhjes s tij/saj dhe ka t drejt q pavones t informoj pr kt personin sipas zgjedhjes s vet.

4. dokush q i hiqet liria me arrest ose ndalim, gzon t drejtn q t prdor mjete juridikepr t sfiduar ligjshmrin e arrestit ose t ndalimit. Rasti do t vendoset nga gjykata brendanj afati sa m t shkurtr dhe nse arresti ose ndalimi sht i paligjshm, do t urdhrohetlirimi i personit.

5. dokush q sht ndaluar ose arrestuar n kundrshtim me dispozitat e ktij neni, gzon tdrejtn e kompensimit n mnyrn e parashikuar me ligj.

6. Personi q vuan dnimin, ka t drejt t ankohet pr kushtet e privimit nga liria, n mnyrne prcaktuar me ligj.

Neni 30 [T Drejat e t Akuzuarit]

dokush q akuzohet pr vepr penale, gzon t drejtat minimale n vijim:

(1) t njoftohet menjher n gjuhn q kupton, pr natyrn dhe shkakun e akuzs kundrsaj/tij;

(2) t njoftohet pr t drejtat e tij/saj sipas ligjit;

(3) t ket koh, mundsi dhe mjete t mjaftueshme pr t prgatitur mbrojtjen e vet;

(4) t ket ndihmn pa pages t nj prkthyesi, kur nuk flet ose nuk kupton gjuhn n t

ciln zhvillohet gjykimi;

(5) t ket ndihmn e nj mbrojtsi q e zgjedh, t komunikoj lirisht me t dhe, nse nukka mjete t mjaftueshme, ti sigurohet mbrojtja falas;

(6) t mos shtrngohet pr t dshmuar kundr vetvetes ose pr t pranuar fajsin e vet.

Neni 31 [E Drejta pr Gjykim t Drejt dhe t Paanshm]

1. dokujt i garantohet mbrojtje e barabart e t drejtave n procedur para gjykatave, organeve

t tjera shtetrore dhe bartsve t kompetencave publike.

2. dokush gzon t drejtn pr shqyrtim publik t drejt dhe t paanshm lidhur me vendimetpr t drejtat dhe obligimet ose pr cilndo akuz penale q ngrihet kundr saj/tij brenda njafati t arsyeshm, nga nj gjykat e pavarur dhe e paanshme, e themeluar me ligj.

3. Gjykimi sht publik, me prjashtim t rasteve kur gjykata, n rrethana t veanta,konsideron se, n t mir t drejtsis, sht i domosdoshm prjashtimi i publikut, ose iprfaqsuesve t medieve, sepse prania e tyre do t prbnte rrezik pr rendin publik ose


18/78

- 10 -

sigurin kombtare, interesat e t miturve, ose pr mbrojtjen e jets private t palve nproces, n mnyrn e prcaktuar me ligj.

4. dokush i akuzuar pr vepr penale ka t drejt t'u bj pyetje dshmitarve dhe t krkojparaqitjen e detyrueshme t dshmitarve, t ekspertve dhe t personave t tjer, t ciltmund t sqarojn faktet.

5. dokush i akuzuar pr vepr penale, prezumohet t jet i pafajshm derisa t mos dshmohetfajsia e tij/saj, n pajtim me ligjin.

6. Ndihma juridike falas do tu mundsohet atyre q nuk kan mjete t mjaftueshme financiare,nse nj ndihm e till sht e domosdoshme pr t siguruar qasjen efektive n drejtsi.

7. Procedurat gjyqsore q prfshijn t miturit rregullohen me ligj, duke respektuar rregullatdhe procedurat e veanta pr t miturit.

Neni 32 [E Drejta pr Mjete Juridike]

Secili person ka t drejt t prdor mjetet juridike kundr vendimeve gjyqsore dheadministrative t cilat cenojn t drejtat ose interesat e saj/tij n mnyrn e prcaktuar me ligj.

Neni 33 [Parimi i Legalitetit dhe Proporcionalitetit n Rastet Penale]

1. Askush nuk mund t akuzohet ose t dnohet pr asnj vepr e cila, n momentin e kryerjes,nuk ka qen e prcaktuar me ligj si vepr penale, me prjashtim t veprave t cilat, n kohne kryerjes s tyre, sipas s drejts ndrkombtare, prbnin gjenocid, krime lufte ose krime

kundr njerzimit.

2. Dnimi i shqiptuar pr nj vepr penale nuk mund t jet m i ashpr sesa ka qen iprcaktuar me ligj n kohn e kryerjes s veprs.

3. Ashprsia e dnimit nuk mund t jet n disproporcion me veprn penale.

4. Dnimet prcaktohen n baz t ligjit q ka qen n fuqi n kohn e kryerjes s veprspenale, me prjashtim t veprave pr t cilat ligji i mvonshm i aplikueshm sht m ifavorshm pr kryesin e veprs.


19/78

- 11 -

Neni 34 [E Drejta pr t mos u Gjykuar dy her pr t njjtn Vepr]

Askush nuk mund t gjykohet m shum se nj her pr t njjtn vepr penale.

Neni 35 [Liria e Lvizjes]

1. Shtetasit e Republiks s Kosovs dhe t huajt q jan banor t ligjshm t Kosovs, kan tdrejt t lvizin lirisht n Republikn e Kosovs dhe t zgjedhin vendbanimin.

2. Secili person ka t drejt t largohet nga vendi. Kufizimet e ksaj t drejte rregullohen meligj, nse ato jan t nevojshme pr procedurn ligjore, zbatimin e vendimit t gjykats osepr t prmbushur obligimin pr mbrojtjen e shtetit.

3. Shtetasve t Republiks s Kosovs nuk do tu ndalohet hyrja n Republikn e Kosovs.

4. Shtetasit e Republiks s Kosovs nuk mund t ekstradohen nga Kosova kundr vullnetit ttyre, me prjashtim t rasteve kur me ligj dhe marrveshjet ndrkombtare sht prcaktuarndryshe.

5. E drejta e t huajve pr t hyr n Republikn e Kosovs dhe pr tu vendosur n vend,rregullohet me ligj.

Neni 36 [E Drejta e Privatsis]

1. dokush gzon t drejtn q ti respektohet jeta private dhe familjare, pacenueshmria ebaness dhe fshehtsia e korrespondencs, telefonis dhe e komunikimeve t tjera.

2. Kontrollet e cilsdo banese ose cilitdo objekti privat, q mendohet se jan t domosdoshmepr hetimin e krimit, mund t bhen vetm deri n shkalln e domosdoshme dhe vetm pasmiratimit nga ana e gjykats, pas shpjegimit t arsyeve pse nj kontroll i till sht idomosdoshm. Shmangia nga kjo rregull lejohet, nse sht e domosdoshme pr arrestim tligjshm, pr mbledhjen e provave q ka rrezik t humbasin ose pr mnjanimin e rrezikut tdrejtprdrejt dhe serioz pr njerzit dhe pr pasuri, n mnyrn e prcaktuar me ligj. Gjykataduhet q t miratoj veprimet e tilla n mnyr retroaktive.

3. Fshehtsia e korrespondencs, telefonis dhe komunikimit tjetr, sht e drejt epacenueshme. Kjo e drejt mund t kufizohet vetm prkohsisht, n baz t vendimit

gjyqsor, nse sht e domosdoshme pr ecurin e procedurs penale ose pr mbrojtjen evendit, n mnyrn e parashikuar me ligj.

4. Secili person gzon t drejtn e mbrojtjes s t dhnave personale. Mbledhja, ruajtja, qasja,korrigjimi dhe shfrytzimi i tyre rregullohet me ligj.


20/78

- 12 -

Neni 37 [E Drejta e Martess dhe Familjes]

1. N baz t plqimit t lir, dokush gzon t drejtn t martohet dhe t drejtn q t krijojfamilje n pajtim me ligjin.

2. Martesa dhe zgjidhja e saj rregullohen me ligj dhe bazohen n barazin e bashkshortve.

3. Familja gzon mbrojtje t veant t shtetit, n mnyrn e rregulluar me ligj.

Neni 38 [Liria e Besimit, e Ndrgjegjes dhe e Fes]

1. Liria e besimit, e ndrgjegjes dhe e fes, sht e garantuar.

2. Liria e besimit, e ndrgjegjes dhe e fes ngrthen t drejtn pr t pranuar dhe pr tmanifestuar fen, t drejtn pr t shfaqur bindjet personale dhe t drejtn pr t pranuar oserefuzuar pr t qen antar i nj bashksie ose grupi fetar.

3. Askush nuk mund t detyrohet ose t ndalohet, n kundrshtim me ndrgjegjen e vet, q tmarr pjes n praktikimin e fes si dhe t bj publike bindjet ose besimin e tij/saj.

4. Liria e manifestimit t fes, e besimit dhe e ndrgjegjes mund t kufizohet me ligj, nse njgj e till sht e domosdoshme pr mbrojtjen e siguris dhe rendit publik, t shndetit, ose tt drejtave t personave t tjer.

Neni 39 [Konfesionet Fetare]

1. Republika e Kosovs siguron dhe mbron autonomin fetare dhe monumentet fetare brendaterritorit t saj.

2. Konfesionet fetare jan t lira q t rregullojn pavarsisht organizimin e vet t brendshm,veprimtarit fetare, si dhe ritet fetare.

3. Konfesionet fetare kan t drejt t themelojn shkolla fetare dhe institucione bamirse npajtim me kt Kushtetut dhe me ligj.

Neni 40 [Liria e Shprehjes]

1. Liria e shprehjes sht e garantuar. Liria e shprehjes prfshin t drejtn pr t shprehur, pr tshprndar dhe pr t marr informacione, mendime dhe mesazhe t tjera, pa u penguar ngaaskush.

2. Liria e shprehjes mund t kufizohet me ligj n raste kur nj gj e till sht e domosdoshmepr parandalimin e nxitjes dhe provokimit t dhuns dhe armiqsive n baza t urrejtjesracore, kombtare, etnike ose fetare.


21/78

- 13 -

Neni 41 [E Drejta e Qasjes n Dokumente Publike]

1. Secili person gzon t drejtn t qasjes n dokumente publike.

2. Dokumentet q mbajn institucionet publike dhe organet e pushtetit shtetror, jan publike,me prjashtim t informacioneve q jan t kufizuara me ligj, pr shkak t privatsis, tsekreteve afariste ose t informacioneve t klasifikuara t siguris.

Neni 42 [Liria e Medieve]

1. Garantohet liria dhe pluralizmi i medieve.

2. Censura sht e ndaluar. Askush nuk mund t pengoj shprndarjen e informacionit ose tideve nprmjet medieve, me prjashtim t rasteve kur nj gj e till sht e domosdoshmepr parandalimin e nxitjes dhe provokimit t dhuns dhe armiqsive n baza t urrejtjesracore, kombtare, etnike ose fetare.

3. dokush ka t drejt t korrigjoj informacionin e pavrtet, jo t plot ose t pasakt tpublikuar, nse cenon t drejtat ose interesat e saj/tij, n pajtim me ligjin.

Neni 43 [Liria e Tubimit]

Liria e tubimit paqsor sht e garantuar. Secili person gzon t drejtn pr t organizuar tubime,protesta dhe demonstrata, si dhe t drejtn pr t marr pjes n to. Kto t drejta mund tkufizohen me ligj, nse sht e domosdoshme pr t siguruar rendin publik, shndetin publik,sigurin kombtare, ose mbrojtjen e t drejtave t t tjerve.

Neni 44 [Liria e Asociimit]

1. Liria e asociimit sht e garantuar. Liria e asociimit ngrthen t drejtn e secilit pr tthemeluar nj organizat pa pasur nevoj t siguroj leje, pr t qen ose pr t mos qenantar i nj organizate, si dhe pr t marr pjes n aktivitete t nj organizate.

2. Liria pr t themeluar sindikata dhe pr tu organizuar, me qllim q t mbrohen interesat,sht e garantuar. Kufizimi i ksaj t drejte mund t bhet me ligj pr kategori t veanta tpunonjsve.


22/78

- 14 -

3. Organizatat ose aktivitetet q kan pr qllim cenimin e rendit kushtetues, shkeljen e lirivedhe t drejtave t njeriut, ose nxitjen e urrejtjes racore, kombtare, etnike a fetare, mund tndalohen me vendim gjyqsor t gjykats kompetente.

Neni 45 [T Drejtat Zgjedhore dhe t Pjesmarrjes]

1. do shtetas i Republiks s Kosovs q ka arritur moshn tetmbdhjet vje, qoft edheditn e zgjedhjeve, gzon t drejtn t zgjedh dhe t zgjedhet, me prjashtim kur kjo e drejt ikufizohet me vendim gjyqsor.

2. Vota sht personale, e barabart, e lir dhe e fsheht.

3. Institucionet shtetrore mbshtesin mundsit pr pjesmarrjen e donjrit n aktivitetepublike dhe t drejtn e secilit pr t ndikuar n mnyr demokratike n vendimet e organevepublike.

Neni 46 [Mbrojtja e Prons]

1. E drejta e prons sht e garantuar.

2. Shfrytzimi i prons rregullohet me ligj, n pajtim me interesin publik.

3. Askush nuk do t privohet n mnyr arbitrare nga prona. Republika e Kosovs ose autoritetipublik i Republiks s Kosovs mund t bj ekspropriimin e prons nse ky ekspropriimsht i autorizuar me ligj, sht i nevojshm ose i prshtatshm pr arritjen e qllimit publik

ose prkrahjen e interesit publik, dhe pasohet me sigurimin e kompensimit t menjhershmdhe adekuat pr personin ose personat prona e t cilave ekspropriohet.

4. Kontestet q lindin nga akti i Republiks s Kosovs ose autoritetit publik t Republiks sKosovs pr t cilat pretendohet se prbjn ekspropriimin, do t zgjidhen nga gjykatakompetente.

5. Prona intelektuale mbrohet me ligj.

Neni 47 [E Drejta pr Arsimin]

1. Secili person gzon t drejtn e shkollimit themelor pa pages. Shkollimi i detyrueshmrregullohen me ligj dhe financohet nga fondet publike.

2. Institucionet publike sigurojn pr secilin person mundsi t barabarta pr tu arsimuar, sipasaftsive dhe nevojave t veanta t tij/saj.


23/78

- 15 -

Neni 48 [Liria e Artit dhe e Shkencs]

1. Liria e krijimtaris artistike dhe shkencore sht e garantuar.

2. Liria akademike sht e garantuar.

Neni 49 [E Drejta e Puns dhe Ushtrimit t Profesionit]

1. E drejta e puns garantohet.

2. Secili person sht i lir t zgjedh profesionin dhe vendin e puns.

Neni 50 [T Drejtat e Fmijs]

1. Fmijt gzojn t drejtn e mbrojtjes dhe t kujdesit t domosdoshm pr mirqenien e tyre.

2. Fmijt e lindur jasht martese, kan t drejta t barabarta me t lindurit n martes.

3. Secili fmij gzon t drejtn pr t qen i mbrojtur nga dhuna, keqtrajtimi dhe eksploatimi.

4. T gjitha veprimet q kan t bjn me fmijt, t ndrmarra qoft nga institucionet epushtetit publik, qoft nga institucionet private, do t jen n interesin m t mir t fmijve.

5. Secili fmij gzon t drejtn pr raporte t rregullta personale dhe kontakte t drejtprdrejtame prindrit e vet, me prjashtim kur institucioni kompetent prcakton se nj gj e till shtn kundrshtim me interesat m t mira t fmijs.

Neni 51 [Mbrojtja Shndetsore dhe Sociale]

1. Kujdesi shndetsor dhe sigurimi social rregullohen me ligj.

2. Sigurimi social themelor, q ka t bj me papunsin, smundjen, aftsit e kufizuara dhemoshn e shtyr, rregullohet me ligj.

Neni 52 [Prgjegjsia pr Mjedisin Jetsor]

1. Natyra dhe biodiversiteti, mjedisi jetsor dhe trashgimia kombtare, jan prgjegjsi prsecilin.

2. Institucionet e pushtetit publik angazhohen pr ti garantuar secilit mundsin q t ndikojn vendimet q kan t bjn me mjedisin jetsor ku ajo/ai jeton.


24/78

- 16 -

3. Ndikimi n mjedisin jetsor merret parasysh nga institucionet publike n procesin e marrjess vendimeve.

Neni 53 [Interpretimi i Dispozitave pr t Drejtat e Njeriut]

T drejtat njeriut dhe lirit themelore t garantuara me kt Kushtetut, interpretohen n harmonime vendimet gjyqsore t Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.

Neni 54 [Mbrojtja Gjyqsore e t Drejtave]

dokush gzon t drejtn e mbrojtjes gjyqsore n rast t shkeljes ose mohimit t ndonj tdrejte t garantuar me kt Kushtetut ose me ligj, si dhe t drejtn n mjete efektive ligjore nsekonstatohet se nj e drejt e till sht shkelur.

Neni 55 [Kufizimi i t Drejtave dhe Lirive Themelore]

1. T drejtat dhe lirit themelore t garantuara me kt Kushtetut, mund t kufizohen vetmme ligj.

2. T drejtat dhe lirit themelore t garantuara me kt Kushtetut, mund t kufizohen vetmderi n at mas sa sht e domosdoshme q, n nj shoqri t hapur dhe demokratike, tprmbushet qllimi pr t cilin lejohet kufizimi.

3. Kufizimet e t drejtave dhe lirive themelore t garantuara me kt Kushtetut, nuk mund tbhen pr qllime t tjera, prve atyre pr t cilat jan prcaktuar.

4. Me rastin e kufizimit t t drejtave t njeriut dhe interpretimit t atyre kufizimeve, t gjithainstitucionet e pushtetit publik, dhe sidomos gjykatat, e kan pr detyr ti kushtojn kujdesesencs s t drejts q kufizohet, rndsis s qllimit t kufizimit, natyrs dhe vllimit tkufizimit, raportit midis kufizimit dhe qllimit q synohet t arrihet, si dhe t shqyrtojnmundsin e realizimit t atij qllimi me kufizim m t vogl.

5. Kufizimi i t drejtave dhe lirive t garantuara me kt Kushtetut, nuk bn t mohoj kurrsesiesencn e s drejts s garantuar.

Neni 56 [T Drejtat dhe Lirit Themelore gjat Gjendjes s Jashtzakonshme]

1. Shmangia nga t drejtat dhe lirit themelore q mbrohen me Kushtetut, mund t bhet vetmpas shpalljes s Gjendjes s Jashtzakonshme sipas ksaj Kushtetute dhe vetm deri nmasn sa sht e domosdoshme nn rrethanat e dhna.

2. Shmangia nga t drejtat dhe lirit themelore t garantuara me nenet 23, 24, 25, 27, 28, 29, 31,33, 34, 37 dhe 38, t Kushtetuts nuk sht e lejuar n kurrfar rrethanash.


25/78

- 17 -

Kapitulli III T Drejtat e Komuniteteve dhe Pjestarve t tyre


1. Banort q i prkasin nj grupi t njjt kombtar ose etnik, gjuhsor ose fetar, tradicionalishtt pranishm n territorin e Republiks s Kosovs (Komunitetet), gzojn t drejta tveanta, t prcaktuara me kt Kushtetut, krahas t drejtave dhe lirive themelore t njeriut,t prcaktuara n Kapitullin II t ksaj Kushtetute.

2. do pjestar i komunitetit do t ket t drejtn q t zgjedh lirisht nse do t trajtohet ose tmos trajtohet si pjestar i komunitetit dhe nga kjo zgjedhje ose nga ushtrimi i t drejtave qndrlidhen me kt zgjedhje, nuk do t rezultoj asnj diskriminim.

3. Pjestart e komuniteteve do t ken t drejt q t shprehin, t avancojn dhe t zhvillojnlirisht identitetin dhe atributet e tyre si komunitet.

4. Ushtrimi i ktyre t drejtave do t bart me vete detyrimet dhe prgjegjsit pr t vepruar npajtim me ligjin e Republiks s Kosovs, dhe nuk i cenon t drejtat e t tjerve.

Neni 58* [Prgjegjsit e Shtetit]

1. Republika e Kosovs siguron kushtet e duhura, t cilat u mundsojn komuniteteve dhepjestarve t tyre q t ruajn, t mbrojn dhe t zhvillojn identitetin e tyre. Qeveria do tprkrah veanrisht nismat kulturore t komuniteteve dhe pjestarve t tyre, prfshir ktuedhe nprmjet ndihms financiare.

2. Republika e Kosovs do t promovoj frymn e tolerancs, dialogut dhe do t mbshtespajtimin ndrmjet komuniteteve dhe do t respektoj standardet e prcaktuara me KonventnKorniz t Kshillit t Evrops pr Mbrojtjen e Pakicave Kombtare dhe me KartnEvropiane pr Gjuht Rajonale ose t Pakicave.

3. Republika e Kosovs do t ndrmerr t gjitha masat e nevojshme pr t mbrojtur personat tcilt mund tu nnshtrohen krcnimeve ose veprimeve diskriminuese, armiqsis a dhuns,si rrjedhoj e identitetit t tyre kombtar, etnik, kulturor, gjuhsor ose fetar.

4. Republika e Kosovs, sipas nevojs, do t miratoj masa adekuate pr t promovuar njbarazi t plot dhe efektive ndrmjet pjestarve t komuniteteve n t gjitha fushat e jetsekonomike, shoqrore, politike dhe kulturore. Masat e tilla nuk do t konsiderohen t jenvepr e diskriminimit.

5. Republika e Kosovs do t promovoj ruajtjen e trashgimis fetare dhe kulturore t t gjithakomuniteteve, si pjes prbrse e trashgimis s Kosovs. Republika e Kosovs do t ketdetyr t posame pr t siguruar mbrojtjen efektive t trsis s objekteve dhe

*


26/78

- 18 -

monumenteve t rndsis kulturore dhe fetare pr komunitetet.

6. Republika e Kosovs ndrmerr veprime efektive kundr t gjith atyre q pengojngzimin e t drejtave t pjestarve t komuniteteve. Republika e Kosovs do tprmbahet nga politikat ose praktikat q kan pr qllim asimilimin, kundr vullnetit t tyre,

t personave q u prkasin komuniteteve, dhe do ti mbroj ata persona nga fardo veprimiq ka pr qllim nj asimilim t till.

7. Republika e Kosovs siguron, n baza jodiskriminuese, q t gjitha komunitetet dhepjestart e tyre t mund t ushtrojn t drejtat e tyre, t specifikuara me kt Kushtetut.

Neni 59 [T Drejtat e Komuniteteve dhe Pjestarve t Tyre]

Pjestart e komuniteteve kan t drejt q, n mnyr individuale ose si komunitet:

(1) t shprehin, mbajn dhe zhvillojn kulturn e tyre dhe t ruajn elementet thelbsoret identitetit t tyre, prkatsisht fen, gjuhn, traditat dhe kulturn e tyre;

(2) t marrin arsimim publik n t gjitha nivelet, n njrn nga gjuht zyrtare tRepubliks se Kosovs, sipas zgjidhjes s tyre;

(3) t marrin arsimim publik parafillor, fillor dhe t mesm, n gjuhn e tyre, deri nmasn e prcaktuar me ligj, ku pragu pr themelimin e paraleleve a shkollave tveanta pr kt qllim, do t jet m i ult sesa ai q prcaktohet rndom prinstitucionet arsimore;

(4) t themelojn dhe t menaxhojn institucionet private t arsimit dhe trajnimit, pr tcilat mund t jepet ndihma financiare publike, n pajtim me ligjin dhe standardetndrkombtare;

(5) t prdorin gjuhn dhe alfabetin e tyre lirisht n jetn private dhe publike;

(6) t prdorin gjuhn dhe alfabetin e tyre n marrdhniet e tyre me autoritetetkomunale ose me zyrat lokale t autoriteteve qendrore n fushat n t cilat ataprfaqsojn nj pjes t mjaftueshme t popullats, n pajtim me ligjin.Shpenzimet e bra pr interpretuesit ose prkthyesit, do t mbulohen nga autoritetetkompetente;

(7) t prdorin dhe t shfaqin simbolet e komunitetit, n pajtim me ligjin dhe standardetndrkombtare;

(8) t regjistrojn emrat personal n formn e tyre origjinale dhe n shkrimin e gjuhss tyre, si dhe emrat e tyre ti kthejn n formn origjinale, nse u jan ndryshuarme dhun;

(9) t ken emrtime lokale, emrtime t rrugve dhe tregues t tjer topografik, qpasqyrojn dhe jan t ndjeshm ndaj karakterit shumetnik dhe shumgjuhsor t


27/78

- 19 -

zons prkatse;

(10) t ken qasje t garantuar dhe prfaqsim t veant n mediet transmetuese publikesi dhe programet n gjuhn e tyre, n pajtim me ligjin dhe standardetndrkombtare;

(11) t krijojn dhe t prdorin mediet e tyre vetjake, prfshir ktu ofrimin einformacioneve n gjuhn e tyre, ndr t tjera, prmes gazetave ditore e shrbimevekabllore, dhe prdorimin e nj numri t rezervuar t frekuencave pr medietelektronike, n pajtim me ligjin dhe standardet ndrkombtare. Republika eKosovs do t marr t gjitha masat e nevojshme pr sigurimin e nj planindrkombtar t frekuencave, pr ti mundsuar komunitetit Serb n Kosov qasjen nj kanal televiziv t pavarur, t licencuar n gjuhn Serbe, n mbar Republikne Kosovs;

(12) t gzojn kontakte t papenguara ndrmjet tyre prbrenda Republiks s Kosovs,dhe t themelojn e t mbajn kontakte t lira dhe paqsore me personat n cilindoshtet, sidomos me ata q kan t prbashkt identitetin etnik, kulturor, gjuhsor afetar, ose trashgimin e prbashkt kulturore, n pajtim me ligjin dhe standardetndrkombtare;

(13) t gzojn kontakte t papenguara me dhe t marrin pjes, pa diskriminim, naktivitetet e organizatave joqeveritare lokale, rajonale dhe ndrkombtare;

(14) t themelojn shoqata t kulturs, artit, shkencs dhe arsimit, si dhe shoqata tstudiuesve e shoqata t tjera pr shprehjen, avancimin dhe zhvillimin e identitetit ttyre.

Neni 60 [Kshilli Konsultativ pr Komunitete]

1. Nj Kshill Konsultativ pr Komunitete vepron nn autoritetin e Presidentit t Republiks sKosovs, n t t cilin prfaqsohen t gjitha komunitetet.

2. Kshilli Konsultativ pr Komunitete prbhet, prve t tjersh, nga prfaqsues tasociacioneve t komuniteteve.

3. Mandati i Kshillit Konsultativ pr Komunitete prfshin:

(1) ofrimin e nj mekanizmi pr shkmbimin e rregullt ndrmjet komuniteteve dheQeveris s Kosovs;

(2) mundsin e komuniteteve pr t komentuar n nj faz t hershme nismat legjislativedhe politike, t cilat mund t prgatiten nga Qeveria, pr t sugjeruar nisma t tilla

dhe pr t krkuar q pikpamjet e tyre t prfshihen n projektet dhe programetprkatse;

(3) do prgjegjsi a funksion tjetr, n pajtim me ligjin.


28/78

- 20 -

Neni 61 [Prfaqsimi n Punsim n Institucionet Publike]

Komunitetet dhe pjestart e tyre do t ken t drejt pr prfaqsim t barabart n punsim norganet publike dhe ndrmarrjet publike n t gjitha nivelet, prfshir ktu veanrisht n

shrbimin policor n zonat e banuara me komunitetin prkats, duke respektuar n t njjtnkoh rregullat q kan t bjn me kompetencn dhe integritetin e qeverisjes s administratspublike.

Neni 62 [Prfaqsimi n Organet e Pushtetit Lokal]

1. N komunat n t cilat s paku dhjet pr qind (10%) t banorve u prkasin komuniteteve,t cilat n ato komuna nuk jan shumic, posti i zvendskryetarit pr komunitete t kuvenditt komuns do t rezervohet pr nj prfaqsues nga radht e ktyre komuniteteve.

2. Postin e zvendskryetarit do ta mbaj kandidati q i prket popullats q nuk sht shumic,q ka marr shumicn e votave n listn e hapur t kandidatve pr zgjedhje pr kuvendin ekomuns.

3. Zvendskryetari pr komunitetet, do t promovoj dialog ndrmjet komuniteteve dheshrben si pik formale e kontaktit pr adresimin e brengave dhe interesave t komuniteteveq nuk jan shumic n takimet e kuvendit t komuns dhe n punt e saj. Zvendskryetarigjithashtu sht prgjegjs pr shqyrtimin e ankesave q parashtrohen nga komunitetet osepjestart e tyre, nse aktet a vendimet e kuvendit t komuns shkelin t drejtat e tyre tgarantuara me Kushtetut. Zvendskryetari kto shtje ia referon kuvendit t komuns,pr rishqyrtimin e aktit a t vendimit t marr.

4. N rast se kuvendi i komuns vendos q t mos rishqyrtoj aktin a vendimin e vet, ose nsezvendskryetari vlerson se, edhe pas rishqyrtimit rezultati prbn shkelje t t drejtave tgarantuara me Kushtetut, ai/ajo mund t parashtroj shtjen drejtprdrejt n GjykatnKushtetuese, e cila mund t vendos nse do t pranoj ta shqyrtoj rastin prkats.

5. N kto komuna prfaqsimi n organin ekzekutiv pr komunitetet q nuk jan shumic nRepublikn e Kosovs sht i garantuar.


29/78

- 21 -

Kapitulli IV Kuvendi i Republiks s Kosovs


Kuvendi sht institucion ligjvns i Republiks s Kosovs i zgjedhur drejtprdrejt nga populli.

Neni 64 [Struktura e Kuvendit]

1. Kuvendi ka njqind e njzet (120) deputet t zgjedhur me votim t fsheht bazuar n listat ehapura. Vendet n Kuvend ndahen midis t gjitha partive, koalicioneve, nismave qytetare dhekandidatve t pavarur, n prpjestim me numrin e votave t vlefshme, t fituara prej tyre,n zgjedhjet pr Kuvendin.

2. N kuadr t ksaj ndarjeje, njzet (20) prej njqind e njzet (120) vendeve jan t garantuarapr prfaqsimin e komuniteteve q nuk jan shumic n Kosovs, si vijon:

(1) partit, koalicionet, nismat qytetare dhe kandidatt e pavarur, t cilt jan deklaruarse prfaqsojn komunitetin Serb, do t ken numrin e vendeve n Kuvend t fituarn zgjedhjet e hapura, me minimumin dhjet (10) vende t garantuara, n rast senumri i vendeve t fituara sht m i vogl se dhjet (10);

(2) partit, koalicionet, nismat qytetare dhe kandidatt e pavarur, t cilt jan deklaruarse prfaqsojn komunitetet e tjera, n Kuvend do t ken numrin e vendeve tfituara n zgjedhjet e hapura me minimumin e vendeve t garantuara si n vijim:komuniteti Rom nj (1) vend; komuniteti Ashkali nj (1) vend; komuniteti Egjiptiannj (1) vend; dhe nj (1) vend shtes do ti jepet komunitetit Rom, Ashkali, ose

Egjiptian, q ka numrin m t madh t votave t prgjithshme; komuniteti Boshnjaktri (3) vende, komuniteti Turk dy (2) vende dhe komuniteti Goran nj (1) vend, nsenumri i vendeve t fituara nga secili komunitet sht m i vogl se numri i vendeve tgarantuara.

Neni 65* [Kompetencat e Kuvendit]

Kuvendi i Republiks s Kosovs:

(1) miraton ligje, rezoluta dhe akte t tjera t prgjithshme;

(2) vendos t ndryshoj Kushtetutn me dy t tretat (2/3) e votave t t gjithdeputetve t tij, prfshir dy t tretat (2/3) e t gjith deputetve q mbajn vendete rezervuara dhe t garantuara pr prfaqsuesit e komuniteteve q nuk janshumic n Kosov;

* () ()


30/78

- 22 -

(3) shpall referendum, n pajtim me ligjin;

(4) ratifikon traktatet ndrkombtare;

(5) miraton Buxhetin e Republiks s Kosovs;

(6) zgjedh dhe shkarkon Kryetarin dhe nnkryetart e Kuvendit;

(7) zgjedh dhe mund t shkarkoj Presidentin e Republiks s Kosovs n pajtim mekt Kushtetut;

(8) zgjedh Qeverin dhe shpreh mosbesimin ndaj saj;

(9) mbikqyr punn e Qeveris dhe t institucioneve t tjera publike, t cilat, n baz tKushtetuts dhe ligjeve, i raportojn Kuvendit;

(10) zgjedh antart e Kshillit Gjyqsor t Kosovs dhe t Kshillit Prokurorial tKosovs, n pajtim me kt Kushtetut;

(11) propozon gjyqtart e Gjykats Kushtetuese;

(12) mbikqyr politikn e jashtme dhe t siguris;

(13) jep plqimin pr dekretin e Presidentit mbi shpalljen e Gjendjes sJashtzakonshme;

(14) vendos pr shtjet me interes t prgjithshm, t prcaktuara me ligj.

Neni 66 [Zgjedhja dhe Mandati]

1. Kuvendi i Kosovs zgjidhet me mandat katrvjear, duke filluar nga dita e seancskonstituive, q mbahet brenda tridhjet (30) ditsh nga dita e shpalljes zyrtare t rezultatevet zgjedhjeve.

2. Zgjedhjet e rregullta pr Kuvend mbahen m s voni tridhjet (30) dit para prfundimit tmandatit, kurse n raste t shprndarjes s Kuvendit, jo m von se dyzet e pes (45) dit passhprndarjes.

3. Presidenti i Republiks s Kosovs e thrret seancn e par t Kuvendit. N rast se PresidentiiRepubliks s Kosovs nuk sht n gjendje t thrras seancn e par, Kuvendi mblidhetpa pjesmarrjen e Presidentit.

4. Mandati i Kuvendit t Kosovs mund t vazhdohet vetm n raste t Gjendjes sJashtzakonshme pr masa emergjente t mbrojtjes ose n rast t rrezikut ndaj renditkushtetues ose siguris publike t Republiks s Kosovs, dhe vetm pr aq sa zgjat Gjendjae Jashtzakonshme, si sht prcaktuar me kt Kushtetut.


31/78

- 23 -

5. Kushtet, zonat dhe procedurat zgjedhore, rregullohen me ligj.

Neni 67 [Zgjedhja e Kryetarit dhe Nnkryetarve]

1. Kuvendi i Kosovs nga radht e veta zgjedh Kryetarin dhe pes (5) nnkryetar.

2. Kryetari i Kuvendit propozohet nga grupi m i madh parlamentar dhe zgjedhet me shumicnevotave t t gjith deputetve t Kuvendit.

3. Tre (3) nnkryetart t propozuar nga tri grupet m t mdha parlamentare, zgjidhen meshumicn e votave t t gjith deputetve t Kuvendit.

4. Dy (2) nnkryetar prfaqsojn komunitetet q nuk jan shumic n Kuvend dhe atazgjidhen me shumicn e votave t t gjith deputetve. Njri nnkryetar do t jet nga radhte deputetve t Kuvendit q mbajn vendet t rezervuara ose t garantuara t komunitetitSerb, dhe tjetri nnkryetar nga radht e deputetve t Kuvendit q mbajn vende t

rezervuara ose t garantuara nga komunitetet tjera q nuk jan shumic.

5. Kryetari dhe nnkryetart e Kuvendit shkarkohen me votn e shumics prej dy t tretave(2/3) t numrit t prgjithshm t deputetve.

6. Kryetari dhe nnkryetart formojn Kryesin e Kuvendit. Kryesia sht prgjegjse prfunksionimin administrativ t Kuvendit n mnyrn e prcaktuar me Rregulloren e Puns tKuvendit.

7. Kryetari i Kuvendit:

(1) prfaqson Kuvendin;

(2) prcakton rendin e dits, thrret dhe kryeson seancat;

(3) nnshkruan aktet e miratuara nga Kuvendi;

(4) ushtron edhe funksione t tjera, n baz t ksaj Kushtetute dhe Rregullores s Punst Kuvendit.

8. N rast mungese ose pamundsie pr t ushtruar funksionin, Kryetarin e Kuvendit ezvendson njri nga nnkryetart.

Neni 68 [Seancat]

1. Mbledhjet e Kuvendit t Kosovs jan publike.

2. Mbledhjet e Kuvendit t Kosovs mund t jen t mbyllura me krkesn e Presidentit tRepubliks s Kosovs, t Kryeministrit ose t nj t trets (1/3) s deputetve, n rastet eprcaktuara me Rregulloren e Puns t Kuvendit. Vendimi miratohet n mnyr t hapur e


32/78

- 24 -

transparente dhe krkon votn e dy t tretave (2/3) t deputetve t Kuvendit t pranishmdhe q votojn.

Neni 69 [Orari i Seancave dhe Kuorumi]

1. Kuvendi i Kosovs punimet vjetore i zhvillon n dy sesione.

2. Sesioni pranveror fillon t hnn e tret t muajit janar, kurse sesioni vjeshtor fillon t hnne dyt t muajit shtator.

3. Kuvendi ka kuorum kur jan t pranishm m shum se gjysma e t gjith deputetve tKuvendit.

4. Kuvendi i Kosovs mblidhet n seanc t jashtzakonshme me krkes t Presidentit tRepubliks, t Kryeministrit ose t nj t trets (1/3) t deputetve.

Neni 70 [Mandati i Deputetve]

1. Deputett e Kuvendit jan prfaqsues t popullit dhe nuk i nnshtrohen asnj mandatidetyrues.

2. Mandati i deputetit t Kuvendit t Kosovs fillon ditn e certifikimit t rezultatit t zgjedhjes.

3. Mandati i deputetit mbaron ose bhet i pavlefshm, nse:

(1) nuk bn betimin;

(2) jep dorheqjen;

(3) emrohet antar i Qeveris s Kosovs;

(4) prfundon mandati i Kuvendit;

(5) mungon gjasht (6) muaj rresht n seancat e Kuvendit. N raste t veanta, Kuvendi iKosovs mund t vendos ndryshe;

(6) dnohet me vendim gjyqsor t forms s prer pr vepr penale me nj ose m

shum vjet burgim;

(7) ajo/ai vdes.

4. Vendet e liruara t deputetve n Kuvend, plotsohen menjher, n pajtim me ktKushtetut dhe me ligjin.


33/78

- 25 -

Neni 71 [Kualifikimet dhe Barazia Gjinore]

1. Secili shtetas i Republiks s Kosovs i cili sht tetmbdhjet (18) vje ose m i madh dheprmbush kriteret ligjore, mund t jet kandidat pr deputet.

2. Prbrja e Kuvendit t Kosovs do t respektoj parimet e barazis gjinore t cilat jan tpranuara n pajtim me parimet ndrkombtare.

Neni 72 [Papajtueshmria]

Deputeti i Kuvendit t Kosovs nuk mund t mbaj ndonj post ekzekutiv n administratnpublike ose n ndonj ndrmarrje n pronsi publike, dhe as t ushtroj ndonj funksion tjetrekzekutiv, sikurse sht prcaktuar me ligj.

Neni 73 [Pamundsia e Kandidimit]

1. Nuk mund t kandidohen dhe as t zgjidhen deputet t Kuvendit, pa hequr dor paraprakishtnga detyra e tyre:

(1) gjyqtart dhe prokurort;

(2) pjestart e Forcs s Siguris t Kosovs;

(3) pjestart e Policis s Kosovs;

(4) pjestart e Doganave t Kosovs;

(5) pjestart e Agjencis s Kosovs pr Inteligjenc;

(6) udhheqsit e agjencive t pavarura;

(7) prfaqsuesit diplomatik;

(8) kryetart dhe antart e Komisionit Qendror t Zgjedhjeve.

2. Nuk mund t kandidohen pr deputet personat e privuar nga zotsia juridike pr t vepruar,me vendim prfundimtar t gjykats.

3.

Kryetart dhe zyrtart e tjer, t cilt mbajn prgjegjsi ekzekutive n nivel komune, nukmund t zgjidhen si deputet t Kuvendit pa hequr dor paraprakisht nga detyra e tyre.


34/78

- 26 -

Neni 74 [Ushtrimi i Funksionit]

Deputett e Kuvendit t Kosovs ushtrojn funksionin e tyre n interesin m t mir tRepubliks s Kosovs dhe n pajtim me kt Kushtetut, ligjet dhe rregullat e procedurs sKuvendit.

Neni 75 [Imuniteti]

1. Deputett e Kuvendit gzojn imunitet nga ndjekja penale, padit civile ose shkarkimi prveprimet dhe vendimet e tyre brenda fushveprimit t prgjegjsive t tyre si deputet tKuvendit. Imuniteti nuk pengon ndjekjen penale t deputetve t Kuvendit pr veprimet endrmarra jasht fushveprimit t prgjegjsive s tyre si deputet t Kuvendit.

2. Deputeti i Kuvendit nuk mund t arrestohet dhe as ndalohet prderisa sht duke kryer

detyrat e tij/saj si deputet i Kuvendit, pa plqimin e shumics s t gjith deputetve tKuvendit.

Neni 76 [Rregullorja e Puns]

Rregullat e Puns s Kuvendit miratohen me dy t tretat (2/3) e votave t t gjith deputetve ttij dhe prcaktojn organizimin e brendshm dhe mnyrn e puns s Kuvendit.

Neni 77 [Komisionet]

1. Kuvendi i Kosovs emron komisione t prhershme, komisione funksionale dhe komisionead hoc, q pasqyrojn prbrjen politike t Kuvendit.

2. Kuvendi, me krkesn e nj t trets (1/3) s t gjith deputetve t tij, cakton komisione prnj shtje t veant, duke prfshir edhe shtje hetimore.

3. S paku nj zvendskryesues i secilit komision parlamentar, do t jet nga radht ekomunitetit tjetr nga ai i kryesuesit.

4. Pushtetet dhe procedurat e komisioneve prkufizohen me Rregulloren e Puns t Kuvendit.

Neni 78 [Komisioni pr t Drejtat dhe Interesat e Komuniteteve]

1. Komisioni pr t Drejtat dhe Interesat e Komuniteteve sht komision i prhershm iKuvendit. Ky komision prbhet nga nj e treta (1/3) e antarve q prfaqsojn grupin edeputetve t Kuvendit, t cilt mbajn vende t rezervuara a t garantuara pr komunitetinSerb, nga nj e treta (1/3) e antarve q prfaqsojn grupin e deputetve t Kuvendit, tcilt mbajn vende t rezervuara a t garantuara pr komunitetet e tjera q nuk jan shumic,


35/78

- 27 -

dhe nj e treta (1/3) e antarve nga komuniteti shumic, t prfaqsuar n Kuvend.

2. Me krkesn e cilitdo antar t Kryesis s Kuvendit, do ligj i propozuar do t dorzohet nKomisionin pr t Drejtat dhe Interesat e Komuniteteve. Komisioni, me shumicn e votave tantarve t tij, do t vendos nse do t bj rekomandime n lidhje me ligjin e propozuarbrenda dy javsh.

3. Pr t siguruar q t drejtat dhe interesat e komuniteteve jan adresuar si duhet, Komisionimund ti bj rekomandime komisionit tjetr prkats ose Kuvendit.

4. Komisioni, me nismn e vet, mund t propozoj ligje dhe masa t tilla t tjera brendaprgjegjsive t Kuvendit, t cilat i konsideron se jan t duhura pr t adresuar interesat ekomuniteteve. Antart e Komisionit mund t japin mendime individuale.

5. Nj shtje mund ti referohet komisionit pr mendim kshillimor nga Kryesia e Kuvendit,nj komisioni tjetr, ose nj grupi t prbr nga t paktn dhjet (10) deputet t Kuvendit.

Neni 79 [Nisma Legjislative]

Nismn pr t propozuar ligje, mund ta marr Presidenti i Republiks s Kosovs ngafushveprimtaria e saj/tij, Qeveria, deputett e Kuvendit, ose m s paku dhjetmij qytetar,sipas mnyrs s prcaktuar me ligj.

Neni 80 [Miratimi i Ligjeve]

1. Ligjet, vendimet dhe aktet tjera miratohen nga Kuvendi me shumicn e votave t deputetve

t pranishm dhe q votojn, prve n rastet kur sht ndryshe e prcaktuar me ktKushtetut.

2. Ligji i miratuar nga Kuvendi nnshkruhet nga Kryetari i Kuvendit t Kosovs dhe shpalletnga Presidenti i Republiks s Kosovs, pasi ta ket nnshkruar brenda tet (8) ditsh pasi tket marr ligjin.

3. Nse Presidenti i Republiks e kthen ligjin n Kuvend, ai/ajo duhet t theksoj arsyet ekthimit t ligjit. Presidenti i Republiks s Kosovs t drejtn e kthimit t nj ligji nKuvend, mund ta ushtroj vetm nj her.

4. Kuvendi, me shumicn e votave t t gjith deputetve, vendos pr miratimin e ligjit trikthyer nga Presidenti i Republiks, dhe ligji prkats konsiderohet i shpallur.

5. Nse Presidenti i Republiks s Kosovs, brenda tet (8) ditsh pas marrjes s ligjit, nuk merrasnj vendim pr shpalljen ose kthimin e tij, ligji konsiderohet i shpallur, pa nnshkrimin esaj/tij dhe publikohet n Gazetn Zyrtare.

6. Ligji hyn n fuqi pesmbdhjet (15) dit pas publikimit n Gazetn Zyrtare t Republiks sKosovs, prve nse, me vet ligj nuk prcaktohet ndryshe.


36/78

- 28 -

Neni 81*[Legjislacioni me Interes Vital]

1. Pr miratimin, ndryshimin ose shfuqizimin e ligjeve n vijim, krkohet vota e shumics sdeputetve t Kuvendit t cilt jan t pranishm dhe q votojn, si dhe t shumics s

deputetve t Kuvendit q jan t pranishm dhe q votojn, t cilt mbajn vende trezervuara ose t garantuara pr prfaqsuesit e Komuniteteve q nuk jan shumic:

(1) ligjet t cilat ndryshojn kufijt e komunave, themelojn ose shuajn komuna,prkufizojn shtrirjen e pushteteve t komunave dhe pjesmarrjen e tyre nmarrdhniet ndrkomunale dhe tejkufitare;

(2) ligjet t cilat zbatojn t drejtat e komuniteteve dhe pjestarve t tyre, me prjashtimt atyre t prcaktuara me Kushtetut;

(3) ligjet pr prdorimin e gjuhve;

(4) ligjet pr zgjedhjet lokale;

(5) ligjet pr mbrojtjen e trashgimis kulturore;*

(6) ligjet pr lirit fetare ose pr marrveshjet me komunitetet fetare;

(7) ligjet pr arsimin;

(8) ligjet pr prdorimin e simboleve, prfshir simbolet e komuniteteve dhe pr festatpublike.

2. Asnjri nga ligjet me interes vital, nuk mund ti nnshtrohet referendumit.

Neni 82 [Shprndarja e Kuvendit]

1. Kuvendi shprndahet n kto raste:

(1) nse brenda afatit prej gjashtdhjet (60) ditsh nga dita e caktimit t mandataritnga Presidenti i Republiks s Kosovs, nuk mund t formohet Qeveria;

(2) nse pr shprndarjen e Kuvendit votojn dy t tretat (2/3) e t gjith deputetve,

shprndarja bhet me dekret t Presidentit t Republiks s Kosovs;(3) nse brenda afatit prej gjashtdhjet (60) ditsh nga dita e fillimit t procedurs s

zgjedhjes, nuk zgjedhet Presidenti i Republiks s Kosovs.

*

* ()


37/78

- 29 -

2. Kuvendi mund t shprndahet nga Presidenti i Republiks s Kosovs, pas votimit tsuksesshm t mosbesimit t Qeveris.

Kapitulli V Presidenti i Republiks s Kosovs

Neni 83 [Statusi i Presidentit]

Presidenti sht kreu i shtetit dhe prfaqson unitetin e popullit t Republik s Kosovs.

Neni 84 [Kompetencat e Presidentit]

Presidenti i Republiks s Kosovs:

(1) prfaqson Republikn e Kosovs brenda dhe jasht;

(2) garanton funksionimin kushtetues t institucioneve t prcaktuara me ktKushtetut;

(3) shpall zgjedhjet pr Kuvendin e Kosovs dhe thrret mbledhjen e par te tij;

(4) nxjerr dekrete n pajtim me kt Kushtetut;

(5) shpall ligjet e miratuara nga Kuvendi i Republiks s Kosovs;

(6) ka t drejtn e kthimit pr rishqyrtim t ligjeve t miratuara, nse konsideron se jan

t dmshme pr interesat legjitime t Republiks s Kosovs ose t nj a m shumkomuniteteve t saj. T drejtn e rikthimit t nj ligji mund ta shfrytzoj vetm njher;

(7) nnshkruan marrveshjet ndrkombtare n pajtim me kt Kushtetut;

(8) propozon amendamente pr kt Kushtetut;

(9) mund t referoj shtje kushtetuese n Gjykatn Kushtetuese;

(10) udhheq politikn e jashtme t vendit;

(11) pranon letrat kredenciale t shefave t misioneve diplomatike t akredituarn Republikn e Kosovs;

(12) sht Komandant Suprem i Forcave t Siguris t Kosovs;

(13) udhheq Kshillin Konsultativ pr Komunitete;

(14) cakton mandatarin pr formimin e Qeveris, pas propozimit t partis politike ose tkoalicionit, q prbn shumicn e Kuvendit;


38/78

- 30 -

(15) emron dhe shkarkon Kryetarin e Gjykats Supreme t Kosovs me propozimin

e Kshillit Gjyqsor t Kosovs;

(16) emron dhe shkarkon gjyqtart e Republiks s Kosovs me propozimin e Kshillit

Gjyqsor t Kosovs;

(17) emron dhe shkarkon Kryeprokurorin e Shtetit t Republiks s Kosovs, mepropozimin e Kshillit Prokuroial t Kosovs;

(18) emron dhe shkarkon prokurort e Republiks s Kosovs, me propozimin tKshillit Prokurorial t Kosovs;

(19) emron gjyqtart pr Gjykatn Kushtetuese, me propozimin e Kuvendit;

(20) emron Komandantin e Forcave t Siguris t Kosovs, pas rekomandimit t

Kryeministrit;

(21) s bashku me Kryeministrin, emron Drejtorin, Zvendsdrejtorin dhe Inspektorin ePrgjithshm t Agjencis s Kosovs pr Intelegjenc;

(22) vendos pr shpalljen e Gjendjes s Jashtzakonshme, n konsultim me Kryeministrin; (23)

mund t krkoj mbledhje t Kshillit t Siguris t Kosovs dhe i kryeson ato nkohn e Gjendjes s Jashtzakonshme;

(24) vendos pr formimin e misioneve diplomatike e konsullare t Republiks s Kosovs, n

baz t konsultimit me Kryeministrin;

(25) emron dhe shkarkon shefat e misioneve diplomatike t Republiks s Kosovs, mepropozimin e Qeveris;

(26) emron Kryetarin e Komisionit Qendror t Zgjedhjeve;

(27) emron Guvernatorin e Banks Qendrore t Republiks s Kosovs i cili shrbenedhe si Drejtor Menaxhues dhe emron antart e tjer t Bordit t Banks;

(28) jep medalje, mirnjohje dhe mime, n pajtim me ligjin; (29)

shpall falje individuale, n pajtim me ligjin;

(30) s paku nj her n vit i drejtohet Kuvendit t Kosovs prkitazi mefushveprimtarin e tij/saj.


39/78

- 31 -

Neni 85 [Kualifikimi pr Zgjedhjen e Presidentit]

President i Republiks s Kosovs mund t zgjedhet do shtetas i Republiks s Kosovs, i cili eka mbushur moshn tridhjet e pes (35) vjeare.

Neni 86 [Zgjedhja e Presidentit]

1. Presidenti i Republiks s Kosovs zgjedhet nga Kuvendi, me votim t fsheht.

2. Zgjedhja e Presidentit t Republiks s Kosovs duhet t bhet jo m von se tridhjet (30)dit para prfundimit t mandatit t Presidentit aktual.

3. Secili shtetas i Republiks s Kosovs mund t nominohet si kandidat pr President tRepubliks s Kosovs, nse ajo/ai siguron nnshkrimet e t paktn tridhjet (30) deputetvet Kuvendit t Kosovs. Deputett e Kuvendit mund t nnshkruajn vetm pr nj kandidatpr President t Republiks s Kosovs.

4. Zgjedhja e Presidentit bhet me dy t tretat (2/3) e votave t t gjith deputetve t Kuvendit.

5. Nse asnjri kandidat nuk merr shumicn prej dy t tretave (2/3) n dy votimet e para,organizohet votimi i tret n mes t dy kandidatve t cilt kan marr numrin m t lart tvotave n votimin e dyt dhe kandidati q merr shumicn e votave t t gjith deputetve,zgjedhet President i Republiks s Kosovs.

6. Nse n votimin e tret, asnjri kandidat nuk zgjidhet President i Republiks s Kosovs,shprndahet Kuvendi dhe shpallen zgjedhjet e reja, t cilat duhet t mbahen brenda dyzet epes (45) ditsh.

Neni 87 [Mandati dhe Betimi]

1. Presidenti i Republiks s Kosovs fillon mandatin pasi t ket dhn betimin para Kuvenditt Kosovs. Teksti i betimit rregullohet me ligjin.

2. Mandati i Presidentit sht pes (5) vjet.

3. Pas prfundimit t mandatit t par, Presidenti mund t rizgjedhet vetm edhe nj her.

Neni 88 [Papajtueshmria]

1. Presidenti nuk mund t ushtroj asnj funksion tjetr publik.

2. Pas zgjedhjes, Presidenti nuk mund t ushtroj asnj funksion n parti politike.


40/78

- 32 -

Neni 89 [Imuniteti]

Presidenti i Republiks s Kosovs gzon imunitet nga ndjekja penale, padit civile oseshkarkimi pr veprimet dhe vendimet brenda fushveprimit t prgjegjsive t Presidentit t

Republiks s Kosovs.

Neni 90 [Mungesa e Prkohshme e Presidentit]

1. N rast se Presidenti i Republiks s Kosovs prkohsisht nuk sht i aft pr t prmbushurprgjegjsit e tij/saj, ajo/ai mund tia kaloj vullnetarisht detyrat e postit t tij/saj, Kryetaritt Kuvendit, i cili do t jet ushtrues i detyrs s Presidentit t Republiks s Kosovs. Urdhrii Presidentit pr kalimin e prgjegjsive duhet t prmbaj veanrisht arsyet dhekohzgjatjen e kalimit t prgjegjsive, nse ka njohuri pr to. Presidenti i Republiks sKosovs do t rifilloj ushtrimin e prgjegjsive kur t jet n gjendje ti ushtrojprgjegjsit, dhe kshtu Kryetarit t Kuvendit i pushon posti i ushtruesit t detyrs sPresidentit.

2. N rast se nuk ka ndodhur kalimi vullnetar i prgjegjsive, Kuvendi i Republiks s Kosovs,pas konsultimit me konsiliumin mjeksor, me dy t tretat (2/3) e votave t t gjithdeputetve vendos nse Presidenti i Republiks s Kosovs sht prkohsisht i paaft pr tushtruar prgjegjsit e veta. Kryetari i Kuvendit t Kosovs do t shrbej si ushtrues idetyrs s Presidentit t Republiks s Kosovs derisa ajo/ai t bhet i aft q t rifillojushtrimin e prgjegjsive t Presidentit.

3. Posti i ushtruesit t detyrs s Presidentit t Republiks s Kosovs, nuk mund t ushtrohetpr nj periudh m t gjat se gjasht (6) muaj.

Neni 91 [Shkarkimi i Presidentit]

1. Presidenti i Republiks s Kosovs mund t shkarkohet nga Kuvendi nse ai/ajo sht dnuarpr kryerjen e krimit t rnd ose nse ajo/ai nuk sht i/e aft pr t ushtruar prgjegjsit ektij posti pr shkak t smundjes s rnd ose nse Gjykata Kushtetuese ka prcaktuar seajo/ai ka br shkelje t rnd t Kushtetuts.

2. Procedura pr shkarkimin e Presidentit t Republiks s Kosovs mund t iniciohet nga nj etreta (1/3) e deputetve t Kuvendit, t cilt nnshkruajn nj peticion, i cili shpjegon arsyet

pr shkarkim. N rast se peticioni supozon smundjen e rnd, Kuvendi do t krkojmendimin e konsiliumit mjeksor pr gjendjen shndetsore t Presidentit. N rast sepeticioni supozon ndonj shkelje t rnd t Kushtetuts, peticioni duhet ti dorzohetmenjher Gjykats Kushtetuese, e cila vendos pr kt shtje brenda shtat (7) ditsh ngamarrja e peticionit.

3. Nse Presidenti i Republiks s Kosovs sht dnuar pr ndonj krim t rnd ose kur nseKuvendi, n pajtim me kt nen, konstaton q Presidenti nuk sht i aft t ushtrojprgjegjsit e tij/saj pr shkak t smundjes s rnd ose nse Gjykata Kushtetuesekonstato

kushtetuta e republikes se kosoves me amendamentet i-xxiv

Documents