KURUMLAR VERGİSİ KURUMLAR VERGİSİ VE ÖZELLİK VE ÖZELLİK

ARZ EDEN HUSUSLAR ARZ EDEN HUSUSLAR

•

GAZİANTEP SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASIGAZİANTEP SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASIGAZİANTEP CHAMBER OF CERTIFIED PUBLİC ACCOUNTANTS GAZİANTEP CHAMBER OF CERTIFIED PUBLİC ACCOUNTANTS

www.gaziantepsmmmo.org.tr

S.M.M.M. H.Muzaffer SORANS.M.M.M. H.Muzaffer SORANS.M.M.M. Metin ÜZÜMCÜ S.M.M.M. Metin ÜZÜMCÜ S.M.M.M. İsmail TEKBAŞS.M.M.M. İsmail TEKBAŞ

1

2

SUNUM İÇERİĞİSUNUM İÇERİĞİİSMAİL TEKBAŞ İSMAİL TEKBAŞ

KURUMLAR VERGİSİNDE İSTİSNALAR

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ

ARGE İNDİRİMİ

METİN ÜZÜMCÜ METİN ÜZÜMCÜ

GEÇMİŞ YIL ZARARLARININ MAHSUBU

SPONSORLUK HARCAMALARI

BAĞIŞ VE YARDIMLAR

GİRİŞİM SERMAYESİ FONU İNDİRİMİ

TÜRKİYE’DEN YURTDIŞI MUKİMİ KİŞİ VE KURM. VER. HİZ. İLİŞKİN İNDİRİM

KORUMALI İŞYERİ İNDİRİMİ

H.MUZAFFER SORANH.MUZAFFER SORAN

ÖRTÜLÜ SERMAYE

TRANSFER FİYATLANDIRMASI

SON 1 YILDA, KURUMLAR VERGİSİNDE SON 1 YILDA, KURUMLAR VERGİSİNDE NELER DEĞİŞTİ ? NELER DEĞİŞTİ ?

3

SON 1 YILDA KURUMLAR VERGİSİNDE NELER DEĞİŞTİ ? SON 1 YILDA KURUMLAR VERGİSİNDE NELER DEĞİŞTİ ? Son bir yıl içerisinde de Kurumlar Vergisi Kanunu’nda çeşitli torba kanunların içerisine

monte edilmiş hükümlerle yapılan değişikleri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz. 

1- 6456 sayılı Kanunun* 15'inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 84. madde ile yapılan düzenleme ile; Avrupa Topluluğu Sözleşmeleri çerçevesinde sağlanan hibelerin gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulmayarak tamamının alınmalarına neden olan projelerde kullanılabilmesine imkân sağlanmıştır. Ancak proje sonunda herhangi bir şekilde harcanmayan ve iade edilmeyen tutarın kalması hâlinde bu tutar gelir olarak vergilendirilecektir.

 

Aynı maddenin ikinci fıkrasında yer alan hüküm ile de sağlanan bu hibelerle finanse edilen yıllara sâri inşaat ve onarım işlerine ilişkin ödemeler üzerinden ve yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden, fon hesabından yapılan harcama tutarları ile sınırlı olmak üzere, yıllara sari inşaat ve onarım işleri dolayısıyla yapılacak hak ediş ödemeleri ile serbest meslek ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmayacağı belirtilmiştir.

 

2- Aynı Kanunun 17. maddesi ile Harçlar Kanununa bağlı (8) sayılı tarifeye eklenen bir hüküm ile 2014 yılı başından itibaren Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında, Özelleştirme bedeli, lisans bedeli ve su kullanım bedeli ödemeksizin hidrolik kaynaklara dayalı elektrik üretim faaliyetinde bulunanlar (Kamu Kuruluşları hariç), bu faaliyetlerden elde ettikleri bir önceki yıl gayrisafi iş hasılatı üzerinden Binde 15 oranında harç ödeme zorunluluğu getirilmiştir.

* 6456 sayılı Kanun 18 Nisan 2013 tarih ve 28622 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 4

3- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair 6518 sayılı Kanunun* 83 üncü maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Diğer İndirimler başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen bentle de, korumalı işyerlerinde çalışan engellilere yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının %100’ü oranında korumalı iş yeri indirimi getirilmiştir. Bahse konu uygulama çerçevesinde, her bir engelli çalışan için azami beş yıl süre ile asgari ücretin yıllık brüt tutarının %150’sini aşamamak koşuluyla kurumlar vergisinin matrahının tespitinde, kurum kazancından korumalı iş yeri indirimi uygulanmasına imkân tanınmıştır.

4-4- Aynı 6518 sayılı Kanun’un 83 üncü maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 5/B maddesiyle; 

Türkiye’de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların; kiralanması, devir veya satışı neticesinde veya seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları halinde elde edilen kazançların, üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının yüzde 50’sinin kurumlar vergisinden istisna edilmiş,

İstisna uygulamasına patent veya faydalı model belgesinin verildiği tarihten itibaren başlanılması ve patent veya faydalı modele yönelik koruma süresi boyunca öngörülen istisnadan yararlanılmasına imkân tanınmıştır.

6518 sayılı Kanun 19 Şubat 2014 tarih ve 28918 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe 6518 sayılı Kanun 19 Şubat 2014 tarih ve 28918 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe

girmiştir.girmiştir. 5

5- Diğer taraftan 6525 Sayılı Kanunun 29’uncu maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Diğer İndirimler başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine “Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının” ibaresi eklenmiştir. Yapılan düzenlemeyle, kişi, kurum ve kuruluşların gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kampları inşası için yapacakları harcamaların veya bu tesislerin inşası için yapacakları her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerinin devam ettirebilmeleri için yapacakları her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamının gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde beyanname üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla indirilmesi amaçlanmaktadır.

 

6- Son olarak yayımlanan 6527 Sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun geçici 76 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “31/12/2014” ibaresi “31/12/2018” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlara ilişkin gelir ve kurumlar vergisi istisnasından yararlanma süresi 31/12/2018 tarihine kadar uzatılmış olmuştur.

* 6525 sayılı Kanun 27 Şubat 2014 tarih ve 28926 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

* 6527 sayılı Kanun 01 Mart 2014 tarih ve 28928 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.6

7

KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİK YAPILAN DEĞİŞİKLİK

Bilindiği üzere, 01 Nisan 2014 tarihi itibari ile 2013 yılına ait kurumlar vergisi beyannamelerinin bildirimleri başlamıştır.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 2013 Yılı Kurumlar Vergisi Beyanname bildirimleri ile ilgili internet vergi dairesinde bazı değişiklikler/eklentiler yapılmış olup, 2013 dönemi için Kurumlar Vergisi Beyannamesi gönderecek tüm mükelleflerin güncel Beyanname Düzenleme Programı'nı Gerekli Programlar bölümünden indirip kurmaları gerekmektedir.

Bu değişikliklerden biri, söz konusu beyannamenin “Ekler” sekmesine “Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler” isimli alt başlığın açılması ve bu başlık altında aşağıdaki görselde yer alan detaylı açıklamaların istenmesidir.

8

9

Ayrıca yine “Ekler” sekmesine aşağıdaki bölümler dahil edilmiştir.

Ar-Ge Bilgileri

İndirimli Kurumlar Vergisi Tablosu

Yurt dışı mukimi Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Eğitim Hizmetlerine İlişkin Form

Yurt dışı mukimi Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Sağlık Hizmetlerine İlişkin Form

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar

Bununla birlikte söz konusu beyannamenin “EK Bilgiler” sekmesinde, aşağıdaki görselden de görülebileceği gibi bölünme işlemlerine ve ihracatta götürü gider uygulamasına ilişkin Evet – Hayır şeklinde cevap verilebilecek sorular eklenmiştir.

10

11

HATIRLATMA HATIRLATMA

EK MALİ TABLOLARIN DÜZENLENMESİ VE 2013 YILI KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE KÂR DAĞITIM TABLOSUNUN DOLDURULMASI ZORUNLULUĞUNA

DAİR PARASAL HADLER

Ek Mali Tabloları Düzenlemek Zorunluluğuna İlişkin Parasal Hadler :

2013 yılı aktif toplamı : 12.106.500 TL veya

2013 yılı net satışları toplamı : 26.902.900 TL’yi aşan

mükellefler ek mali tabloları düzenlemek zorundadırlar.

Bilanço ve gelir tablosu, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği(Sıra

No:1) de açıklanan dipnotlarla bir bütündür. Tebliğde izah edildiği Şekilde

gerektiği durumlarda mutlaka dipnotlar konulmalıdır.

BİLANÇO VE GELİR TABLOSU DİPNOT ZORUNLULUĞU BİLANÇO VE GELİR TABLOSU DİPNOT ZORUNLULUĞU

KURUMLAR VERGİSİNDE İSTİSNALAR

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ

ARGE İNDİRİMİ

7

1.BÖLÜM

İsmail TEKBAŞ

12

İştirak Kazançları İstisnası Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası Yurt Dışı Şube Kazançları İstisnası A.Ş’lerin Yurtdışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna Emisyon Primi İstisnası Yatırım Fon ve Ortaklıkların Kazançlarına İlişkin İstisna Taşınmaz ve İştirak Hisseleri Satış Kazancı İstisnası Bankalara veya TMSF’ye Borçlu Olan Kurumlara İlişkin İstisna Bankalara Tanınan Taşınmazlar, İştirak Hisseleri, Rüçhan Hakkı Satışlarından Doğan Kazançlara İlişkin İstisna Yurtdışı İnşaat, Onarma, Montaj ve Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlara İlişkin İstisna Özel Okul ve Rehabilitasyon Merkezi İşletilmesinden Elde edilen Kazançlara İlişkin İstisna Kooperatiflerde Risturn İstisnası Yatırım İndirimi İstisnasıTürk Uluslar arası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesi ve Devrinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna Teknokentlerde Yapılan Faaliyetlere İlişkin Kazanç İstisnası Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna Lisanslı Depoculuk Kanunu’na tabi ürün senetlerinin elden çıkarılmasına ilişkin istisna (GVK Geçici Md:76) Türkiye'de Gerçekleştirilen Araştırma, Geliştirme ve Yenilik Faaliyetleri İle Yazılım Faaliyetleri Neticesinde Ortaya Çıkan Buluşlar Nedeniyle Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna (KVK Md. 5/B)

İSTİSNALAR

13

14

1- İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI (K.V.K.MD. 5/1) :1- İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI (K.V.K.MD. 5/1) :

Kurumların;

1) Tam mükellefiyete tâbi başka bir kurumun sermayesine katılmaları nedeniyle elde ettikleri kazançlar (Yatırım fonu katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları hariç),

2) Tam mükellefiyete tâbi başka bir kurumun kârına katılma imkânı veren kurucu senetleri ile diğer intifa senetlerinden elde ettikleri kâr payları.

Kurumların, tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine iştirakleri dolayısıyla sağladıkları kazançlar çifte vergilemenin önüne geçilmesi amacıyla istisna edilmiştir. çifte vergilemenin önüne geçilmesi amacıyla istisna edilmiştir. (HUZUR HAKLARI DAHİL)(HUZUR HAKLARI DAHİL)

İştirak kazançları istisnasından yararlanılabilmesi için aranan tek şart, kar payının elde edildiği kurumun (iştirakin) tam mükellef bir kurum olmasıdır. İştirak kazançları istisnası uygulaması açısından, kurumlar vergisi mükelleflerinin iştirak ettikleri tam mükellef kuruma hangi oranda iştirak ettiklerinin bir önemi bulunmamaktadır. İştirak oranına bakılmaksızın tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr paylarının tamamı kurumlar vergisinden istisna edilecektir. Ayrıca, kâr payını elde eden kurumun iştirak edilen tam mükellef kuruma belli bir süre iştirak etme şartı da aranılmamaktadır.

14

Elde edilen kâr paylarının kaynağının, iştirak edilen kurumun önceki yıl veya daha önceki yıllar kârlarından dağıtılmış olmasının, iştirak kazancını elde eden kurum yönünden istisna uygulamasında herhangi bir önemi yoktur.

Örneğin; (A) Kurumunun 2013 yılında 2010 yılı kârını dağıtması halinde, bu kuruma ortak olan (B) kurumunun söz konusu iştirak kazancını 2013 hesap dönemi kurumlar vergisi matrahının tespitinde istisna olarak dikkate alması mümkündür.

Tam mükellef bir kurumdan elde edilen iştirak kazancının, bu kurumda genel vergi rejimi uyarınca vergilenmiş veya kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlardan oluşması veya kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisinin kapsamı dışında bırakılmış veya düşük oranda vergi kesintisi yapılmış olması, istisna uygulamasına engel teşkil etmeyecektir.

Serbest bölgeler gümrük bölgesi dışında sayılmasına karşın, bu bölgelerde faaliyette bulunan kurumlar tam mükellef kurum olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla serbest bölgelerde faaliyette bulunana kurumlara iştirak edilmesinden elde edilen kazançlar da diğer tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak kazançlarında olduğu gibi kurumlar vergisinden müstesna tutulacaktır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin 6 numaralı bendinin b-i alt bendine göre tam mükellef kurumlara dağıtılan kar payları tevkifata tabi olmadığından İştirak kazançlarında vergi yükü sıfır olmaktadır.

Kurumun diğer bir kuruma iştirak etmesi halinde bu kurumun yönetim kurulu temsilcileri vasıtasıyla GVK 75/3’e göre elde ettikleri kar payları da iştirak kazancı istisnasından yararlanacaktır.

15

2- EMİSYON PRİMİ İSTİSNASI ( K.V.K. MD. 5/ç ) :2- EMİSYON PRİMİ İSTİSNASI ( K.V.K. MD. 5/ç ) :

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin ç bendi çerçevesinde; Anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların bedelinin itibarî değeri aşan kısmı kurumlar vergisinden istisnadır.

İstisna, anonim şirketlerin portföylerinde bulunan başka şirketlere ait hisse senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançları kapsamamaktadır.

Emisyon primleri kurumlar vergisi uygulamasında, kurum kazancının bir unsurudur. Hal böyle olunca, emisyon primlerinin ticari bilanço kârına eklenmeksizin, doğrudan istisna olarak kurum kazancından düşülmesi kurumlar vergisi matrahının eksik hesaplanmasına yol açacaktır. Bu nedenle emisyon primlerinin, bir taraftan ticari bilanço kârına eklenmesi suretiyle mali kâra ulaşılması, diğer taraftan da istisnalar arasında gösterilerek kurumlar vergisi matrahından düşülmesi gerekir.

Örnek : (X) Anonim Şirketi’nin 2013 hesap dönemi bilanço karı 600.000 TL olup, ayrıca bu döneme ait 50.000 TL emisyon primi kazancı bulunmaktadır. Bu verilere göre;

•Ticari Bilanço Kârı : 600.000 TL•İlaveler (Emisyon Primi) : 50.000 TL•Kâr ve İlaveler Toplamı : 650.000 TL•İstisnalar (Emisyon Primi) : 50.000 TL•Kurumlar Vergisi Matrahı : 600.000 TL

16

3. İŞTİRAK HİSSELERİ VEYA TAŞINMAZLARIN SATIŞINDAN 3. İŞTİRAK HİSSELERİ VEYA TAŞINMAZLARIN SATIŞINDAN DOĞAN DOĞAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA ( KVK MD. 5 /e )KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA ( KVK MD. 5 /e )

A- İSTİSNA UYGULANMASINA KONU OLACAK İKTİSADİ KIYMETLER:

i) İstisnaya konu olan taşınmazlar; Türk Medeni Kanununda “Taşınmaz” olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır.

Bunlar Türk Medeni Kanununun 704 üncü maddesinde; - Arazi, - Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar, - Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler

olarak sayılmıştır.

ii) İştirak Hissesi; Bunlar, - Anonim şirketlerin hisse senetleri (Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım

ortaklıkları hisse senetleri dahil), - Limited şirketlere ait iştirak payları, -Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık

payları, - İş ortaklıkları ile adi ortaklıklara ait ortaklık payları, - Kooperatiflere ait ortaklık payları olarak sıralanabilir.

iii) kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları. 17

B- İŞTİRAK HİSSELERİ VE TAŞINMAZLARIN SATIŞINDAN DOĞAN KAZANCIN KURUMLAR VERGİSİNDEN MÜSTESNA TUTULMASININ ŞARTLARI :

İki tam yıl süre ile aktifte bulundurulma; İstisna uygulamasına konu olacak taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının en az iki tam yıl (730 gün) süreyle kurumun aktifinde yer alması, diğer bir ifadeyle kurumun bu değerlere iki yıl süreyle bilfiil sahip olması gerekmektedir.

Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ile uğraşılmaması Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ile uğraşılmaması

Kazancın fon hesabında tutulması

Fon hesabına alınan tutarın satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar söz konusu fon hesapta tutulması. (Beş yıl içinde fon hesabından başka bir hesaba (sermayeye ilave hariç) nakledilmesi, işletmeden çekilmesi, dar mükellef kurumlar tarafından yurt dışına transfer edilmesi veya bu süre içinde işletmenin tasfiyesi halinde, bu işlemlere tabi tutulan kazanç kısmı için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, Vergi Usul Kanunu uyarınca vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte alınacaktır.)

Satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi

18

19

C- TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANÇ İSTİSNASINDA ÖZELLİKLİ C- TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANÇ İSTİSNASINDA ÖZELLİKLİ KONULARKONULAR

İstisna, satış kazancının %75’ine uygulandığından, kazancın tamamının fon hesabına alınma şartı bulunmayıp, sadece istisnadan yararlanan kazanç kısmının söz konusu fon hesabına alınması yeterlidir.

İstisna uygulamasında mükelleflerin kazancın belli bir kısmı için istisnadan yararlanabilmeleri mümkün bulunmaktadır. İstisnadan kısmen yararlanılması halinde, yararlanılmayan bu kazanç tutarı için sonraki yıllarda istisnadan yararlanılabilmesi mümkün değildir. İstisnadan yararlanması öngörülen kazanç kısmının fon hesabına alınan kazanç kısmından büyük olmayacağı tabiidir.

Fon hesabına alınma işleminin, satışın yapıldığı yılı izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekir.

Örneğin, 2013 yılında yapılan bir satış için kazancın fon hesabına alınma zamanı, 01.01.2014 tarihinden beyannamenin fiilen verildiği tarihe kadar olan süre olacaktır. Mükellefin ilgili dönem beyannamesini 20 Nisan 2014 tarihinde verdiği kabul edildiğinde, fon hesabına aktarma işleminin de bu tarihe kadar yapılmış olması gerekir.

Satış işlemi ile birlikte satış kazancı oluşacağından istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanacaktır. İstisna kapsamındaki değerlerin satışından kaynaklanan alacaklar için alınan faiz, komisyon ve benzeri gelirler, istisna kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır. Aynı şekilde, satış bedelinin döviz cinsinden belirlenmesi durumunda ortaya çıkan kur farklarının da istisna kazancın tespitinde dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.

19

20

İnşaatı henüz tamamlanmamış bina satışında arsaya tekabül eden kazanç istisna kapsamındadır. Ancak inşaatı tamamlanan binalarda,arsası iki yıldan eski iktisap edilmiş bile olsa, inşaatın tamamlandığı ve bina olarak kullanılmaya başlandığı tarihten itibaren iki yıl geçmedikçe kazanç istisnadan yararlanılamaz.

Taşınmazların para karşılığı olmaksızın devir ve temliki, trampası gibi işlemler istisna kapsamına girmemektedir. Kat karşılığı arsa devri işleminin, bir malın başka bir mal ile değiştirilmesini ifade eden trampa niteliğinde olmasından dolayı, bu gibi işlemlerden elde edilen kazançlara söz konusu istisnanın uygulanması mümkün değildir.

Cins tashihi herhangi bir nedenle geciken binalarda iki yıllık süre tashihin yapıldığı tarihte değil ,binanın fiilen kullanım tarihinden itibaren başlamaktadır.

OSB’lerce katılımcılara tahsis edilen ancak tapu kaydı katılımcı üzerinde bulunmayan arsaların satışı istisna kapsamında değildir. Ancak, iki tam yıl kullanıldığı tevsik edilen taşınmazın tapuda kurum adına tescil edildikten sonra satılması halinde, satıştan elde edilen kazançlar bu istisna kapsamında değerlendirilecektir

Finansal kiralama yöntemiyle edinilen taşınmazlarda 2 yılın hesabı tapuya tescilden itibaren başlar.

Devir, bölünme ve birleşmelerde 2 yılın hesabında ilk iktisap tarihi esas alınır.

20

Şirketin ana faaliyet konuları arasında taşınmaz ticareti ve kiralanması faaliyetinin bulunması halinde, (faaliyetin yürütülmesine tahsis edilen taşınmazın satışı hariç) taşınmaz satışından elde edilen kazancın Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında kurumlar vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmamaktadır. (Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara VDB’nın 04/05/2010 tarih B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-5-4-333 sayılı muktezası.)

Şirkete ait fabrika binasının satışından elde edilecek kazancın 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5-1/e maddesi çerçevesinde istisnaya konu edilmesi ve istisna dışında kalan % 25'lik kısmının ise yeni bir fabrika binasının iktisap edilmesi amacıyla yenileme fonuna aktarılması mümkün bulunmaktadır. (Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir VDB’nın 09/12/2011 tarih B.07.1.GİB.4.35.16.01-176300-716 sayılı muktezası. )

2013 yılında yaptığı taşınmaz ve iştirak hissesi satışları dolayısıyla yaklaşık 213.000 TL’nin üzerinde istisnadan faydalanan kurumların ayrıca YMM raporu düzenlettirmesi gerekir. Tam tasdik sözleşmesi bulunanlarda ayrıca rapora ihtiyaç yoktur.

"İki tam yıl süre ile aktifte bulundurulma" şartı çerçevesinde aktife alınma, Kanun maddesinin uygulamasında şekli bir şart olmayıp, asli bir şart olarak aranılmaktadır. Buna göre; satışa konu edilen gayrimenkulun aktife alındığı tarihten itibaren şirket aktifinde iki tam yıl süreyle yer alması gerekmektedir. Bu çerçevede; satın alınarak her ne kadar tapu siciline kaydedilmiş olsa da iki yıllık sürenin hesabında gayrimenkulün şirket aktifine alındığı tarih esas alınacaktır. (Gelir İdaresi Başkanlığı Tekirdağ VDB’nın 01/10/2013 tarih 75497510-125[5-2013-18]-62 sayılı muktezası. )

2121

D- SAT VE GERİ KİRALA YÖNTEMİYLE SATILAN TAŞINMAZLARDA İSTİSNA UYGULAMASI

Taşınmazların; kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı amacıyla varlık

kiralama şirketlerine satışı ile 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve

Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme

sonunda geri alınması şartıyla, finansal kiralama şirketlerine satışı ve varlık

kiralama ile finansal kiralama şirketlerince taşınmazın devralındığı kuruma

satışından doğan kazançlar için bu oran %100 olarak uygulanır ve bu

taşınmazlar için en az iki tam yıl süreyle aktifte bulunma şartı aranmaz.

22

4. YURT DIŞI İNŞAAT İŞLERİNDEN SAĞLANAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA ( K.V.K. Md. 5/h ) :

Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/h. Bendine göre “Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlar” herhangi bir koşula bağlanmaksızın kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Bu kapsamda istisnadan yararlanabilmek için;

Faaliyetin Konusu Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarma ve Montaj İşleri İle Teknik Hizmet Kapsamında Olması.

Bu Faaliyetlerden Sağlanan Kazançların Elde Edildiği Yılda, Türkiye’de Genel Netice Hesabına İntikal Ettirilmesi yeterlidir.

Teknik hizmetler esas itibariyle inşaat, onarım ve montaj işleriyle ilgili olarak yürütülen planlama, projelendirme, mimarlık ve mühendislik, etüd, fizibilite, harita tasarım, metraj, keşif, idari ve teknik şartname ile ihale dosyası hazırlama, ihale değerlendirme, mesleki kontrollük, inşaat kontrollüğü, tasarım kontrollüğü, işletmeye alma danışmanlığı, proje ve yatırım yönetimi ve benzeri hizmetleri kapsamaktadır. 23

5- YURT DIŞI İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI :

  Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, kurumların yurt dışından elde ettikleri iştirak kazançları, belli koşullar altında kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

İstisnadan yararlanabilmek için aşağıdaki şartların topluca sağlanması gerekir.

İştirak edilen kurumun anonim veya limited şirket niteliğinde bir şirket olması,

İştirak edilen kurumun kanuni ve iş merkezinin Türkiye’de bulunmaması,

İştirak payını elinde tutan kurumun, yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az %10’una sahip olması,

İştirak kazancının elde edildiği tarih itibarıyla, iştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl süre ile elde tutulması,

İştirak kazancının, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi, gerekmektedir.

24

6- KURUMLARIN YURT DIŞI İŞYERLERİ VE DAİMİ TEMSİLCİLERİ 6- KURUMLARIN YURT DIŞI İŞYERLERİ VE DAİMİ TEMSİLCİLERİ VASITASIYLA VASITASIYLA ELDE ETTİKLERİ KAZANÇLARA İLİŞKİN ELDE ETTİKLERİ KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA:İSTİSNA:

Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimî temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ve aşağıdaki şartları taşıyan kurum kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Kurumların;

1) Bu kazançların, doğduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması,

2) Ana faaliyet konusu, finansal kiralama dahil finansman temini, sigorta hizmetlerinin sunulması veya menkul kıymet yatırımı olan kurumlarda, bu kazançların doğduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması.

3) Kazançların elde edildiği hesap dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer edilmiş olması,

25

7- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN 7- TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (4691 SAYILI KANUN GEÇİCİ MD. 2 )İSTİSNA (4691 SAYILI KANUN GEÇİCİ MD. 2 )

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun Geçici 2/1. maddesine göre; Yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31.12.2023 tarihine (6170 sayılı kanunla değişen şekli) kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.

ÖZELLİK GÖSTEREN HUSUSLAR: İstisna uygulaması açısından mükellefin tam veya dar mükellef olmasının ya da bölgede şirket veya şube olarak faaliyet göstermesinin bir önemi yoktur.

Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin, 4691 sayılı Kanun kapsamı dışındaki ticari işlemlerinden elde edecekleri gelirleri ile olağandışı gelirlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz, repo ve benzeri gelirler ile istisna kapsamındaki faaliyetler dışında kalan alacaklardan kaynaklanan kur farkları istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

İstisna kazancı oluşturan satışlardan doğan alacaklara ilişkin vade farklarının ve kur farklarının ise istisnadan yararlanmasına hiçbir yasal engel bulunmamaktadır.

İstisna kapsamına giren kazançların dağıtılması halinde, Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b maddesi gereğince gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

26

ÖZELLİK GÖSTEREN HUSUSLAR I :

Lisans, patent gibi gayrimaddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım gibi faaliyetlerden elde edilen kazançlar da istisnadan yararlanabilmektedir.

Öte yandan, gerek bölge içerisinde gerekse bölge dışında üretim faaliyeti sonrası verilen kurulum, destek, bakım, onarım, teknik hizmet ve uygulama danışmanlığı gibi hizmetlerden sağlanan kazançların istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren mükelleflere, istisnadan yararlanan Ar-Ge projelerine ilişkin olarak, TÜBİTAK ve benzeri kurumlar tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğer kurumların bu mahiyetteki her türlü bağış ve yardımları, kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadan yararlandırılacaktır.

İstisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde, müşterek genel giderlerin bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılması gerekir.

Mükelleflerin istisna kapsamına girmeyen faaliyetlerinde müştereken kullandığı tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanlarının ise bunların her bir işte kullandıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir.

Yönetici şirketler ile bölgede faaliyette bulunan mükelleflerin istisna kapsamındaki kazançları, kurumlar vergisi beyannamesinin “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar” bölümünde yer alan “Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar” satırında, istisnaya tabi faaliyetin zararla sonuçlanması halinde, zarar tutarı «kanunen kabul edilmeyen giderler» satırında gösterilir.

27

AR-GE VE YAZILIM FAALİYETİ DIŞINDA ELDE EDİLEN GELİRLERİN İSTİSNAYA KONU AR-GE VE YAZILIM FAALİYETİ DIŞINDA ELDE EDİLEN GELİRLERİN İSTİSNAYA KONU EDİLMESİ (SERİ ÜRETİMİNE GEÇİLEN ÜRÜNLERİN PAZARLANMASINDAN ELDE EDİLEN EDİLMESİ (SERİ ÜRETİMİNE GEÇİLEN ÜRÜNLERİN PAZARLANMASINDAN ELDE EDİLEN GELİRLERİN İSTİSNA KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ)GELİRLERİN İSTİSNA KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ)

• Teknoloji geliştirme bölgelerinde yazılım ve Ar-Ge faaliyetinde bulunan şirketlerin, bu faaliyetler sonucu buldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, bu ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı, transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırılmak suretiyle istisnadan yararlanabilecektir.

• Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyle doğan kazancın diğer kısmı ise istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

• Örneğin; Teknoloji geliştirme bölgesinde yazılım faaliyetinde bulunan şirketin, ürettiği yazılımların lisans satışından veya kiralanmasından elde edeceği kazançlar istisnadan yararlanacak, ancak söz konusu yazılımın disk, CD veya elektronik ortamda pazarlanmasından elde edilen kazançların (lisansa isabet eden kısmı hariç) istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır.

• Aynı şekilde, bir ilaç şirketince bölgede gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyeti sonucu ortaya çıkan kanser ilacına ait gayrimaddi hakkın kiralanması veya devrinden elde edilecek kazançlar istisnadan yararlanacak, ilacın bizzat üretilerek satılması halinde bu faaliyetten elde edilen kazancın gayrimaddi hakka isabet eden kısmı hariç istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır.

28

8- TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE YENİLİK TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE YENİLİK FAALİYETLERİ İLE YAZILIM FAALİYETLERİ NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLAR FAALİYETLERİ İLE YAZILIM FAALİYETLERİ NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLAR NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (KVK md. 5/B)NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (KVK md. 5/B)

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na 19.02.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6518 sayılı Kanunla eklenen ve 01.01.2015 tarihinden itibaren elde edilecek kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe giren 5/B madde hükmüne göre;

(1) Türkiye'de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların; a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların, b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların, c) Türkiye'de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların, ç) Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının, % 50'si kurumlar vergisinden müstesnadır.

(2) İstisnanın uygulanabilmesi için; a) İstisna uygulamasına konu buluşun, 24/6/1995 tarihli ve 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında yer alması ve buluşa ilişkin incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması,

b) İstisna uygulamasından yararlanabilecek kişilerin, 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde belirtilen nitelikleri taşıması ve bu kişilerin patentli veya faydalı model belgeli buluşu geliştirme yetkisini haiz bulunması şartıyla, patent veya faydalı model belgesinin sahibi ya da patent veya faydalı model belgesi üzerinde tekel niteliğinde özel bir ruhsata sahip olması, 29

TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME VE YENİLİK FAALİYETLERİ İLE YAZILIM FAALİYETLERİ NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLAR NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA (KVK md. 5/B)

 c) İstisnadan yararlanılacak ilk yıl, buluşun oluşturacağı katma değer dikkate alınarak devir veya satış hâlindeki değerinin tespitine yönelik Maliye Bakanlığı tarafından değerleme raporu düzenlenmesi, gerekmektedir.

(3) İstisna uygulamasına patent veya faydalı model belgesinin verildiği tarihten itibaren başlanır ve ilgili patent veya faydalı model belgesi için sağlanan koruma süresi aşılmamak kaydıyla bu istisnadan yararlanılabilir. Her bir mükellef tarafından yararlanılabilecek istisna tutarı; değerleme raporunda belirtilen bedelin % 50'sini, bu madde kapsamında yararlanılabilecek toplam istisna tutarı ise değerleme raporunda belirtilen bedelin % 100'ünü aşamaz. Buluşun üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların, patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmı, ayrıştırılmak suretiyle transfer fiyatlandırması esaslarına göre tespit edilir.

(4) Bu madde gelir vergisi mükellefleri hakkında da uygulanır.

(5) İstisna uygulamasının kesinti suretiyle alınan vergilere şümulü yoktur. Ancak, bu madde kapsamında istisnadan yararlanılan serbest meslek kazançları ile gayrimenkul sermaye iratları üzerinden yapılacak vergi kesintisi % 50 oranında indirimli uygulanır. Kazanç ve iradı kesinti yoluyla vergilenen ve beyanname vermesi gerekmeyen mükellefler için indirimli vergi kesintisi en fazla 5 yıl süre ile uygulanır.

(6) Bu madde kapsamında istisna uygulamasından yararlanan mükellefler, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında yer alan istisnadan ayrıca yararlanamaz.

30

9- KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLARA İSABET EDEN

GİDERLERİN DİĞER KAZANÇLARDAN İNDİRİLEMEMESİ

KVK’nun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, iştirak hissesi alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesinin kabul edilmeyeceği hükmü yer almaktadır.

Buna göre; kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin olarak yapılan giderlerin, kurumun vergiye tabi diğer kazanç tutarının tespitinde kurum kazancını azaltıcı veya kurum zararlı ise bu zararı artırıcı bir unsur olarak indirim konusu yapılamayacaktır. Bu nedenle, bu gelirlerin elde edilmesi için yapılan giderlerin sadece kurumlar vergisinden istisna edilen söz konusu kazançların tespitinde indirim konusu yapılacağı tabiidir.

Aynı şekilde, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançların elde edilmesi sırasında zarar doğması halinde bu zararların da istisna kapsamı dışındaki gelirlerden indirilmemesi gerekmektedir. Taşınmazlar ve iştirak hisseleri satış kazancı istisnasına ilişkin olarak, taşınmaz veya iştirak hissesi satışından kazanç doğmaması halinde, bu satışa ilişkin zararların (giderlerin) %75’i, kanunen kabul edilmeyen gider sayılacak ve kurumun diğer faaliyetlerinden indirilmesi mümkün olmayacaktır. Kalan %25’i ise gider olarak matrahın tespitinde dikkate alınabilecektir. (Örneğin: Taşınmaz satışında ödenen tapu harcının % 75’i )

Diğer taraftan, teknoloji geliştirme bölgelerinde veya serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin, bölgedeki istisna kapsamındaki faaliyetlerinin zararla sonuçlanması halinde, zarar tutarı “kanunen kabul edilmeyen gider” olarak dikkate alınacaktır.

31

1-B. BÖLÜM

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ

32

VERGİ İNDİRİMİ & İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ (KVK MD:32/A)

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “İndirimli Kurumlar Vergisi” başlıklı 32/A maddede, yatırımlardan elde edilecek kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanmasına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Söz konusu maddenin birinci fıkrasına göre;

finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere,

Ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulur.

Buna göre, teşvikten yararlanmaya başlamak için yatırımın tamamlanması ve tamamlama vizesinin yapılmış olması koşulu bulunmamaktadır.

Bu maddenin uygulamasında yatırıma katkı tutarı, yatırımların indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla Devletçe karşılanacak tutarını; yatırıma katkı oranı ise bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oranı ifade etmektedir. 33

6322 SAYILI KANUNUN 39. MADDESİ İLE İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

İkinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. a) İstatistikî bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir veya sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate alınmak suretiyle illeri gruplandırmaya ve gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bu sektörler ile organize sanayi bölgeleri, Gökçeada ve Bozcaada’da yapılan yatırımlara ve Bakanlar Kurulunca belirlenen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerinde yapılan turizm yatırımlarına ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirlemeye,

(b) bendinde yer alan “Her bir il grubu” ibaresi “Her bir il grubu, stratejik yatırımlar veya (a) bendinde belirtilen yerler” şeklinde değiştirilmiş, ikinci fıkrasının (b) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (c) bendi eklenmiş, mevcut (c) bendi (ç) bendi olarak teselsül ettirilmiş,

c) Yatırıma başlanılan tarihten itibaren bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, toplam yatırıma katkı tutarının %50’ sini ve gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere; yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarını kısmen kullandırmaya, bu oranı her bir il grubu için sıfıra kadar indirmeye veya %80’e kadar artırmaya,”

Bakanlar Kurulu yetkilidir. 34

İNDİRİMLİ VERGİ UYGULAMASINDAN YARARLANAMAYACAK HARCAMALAR

KVK’nın 32/A maddesinde yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine,

yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların oranlarını ayrı

ayrı veya topluca sınırlandırma konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.

Bakanlar Kurulu bu yetkisini 2012/3305 sayılı Karar ile kullanmış ve arazi, arsa, royalti,

yedek parça ve amortismana tâbi olmayan diğer harcamaların indirimli vergi

uygulamasından yararlanamayacağını belirtmiştir.

Son olarak, 2012/1 sayılı Tebliğ’in 8. maddesinde, teşvik belgesi kapsamında

değerlendirilmeyen harcamalar belirlenmiştir. Buna göre;

1. Müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmez.

2. Ayrıca;a) Kararın 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilenler hariç olmak üzere ham madde, ara malı ve işletme malzemesi,

b) Kullanılmış yerli makine ve teçhizat,35

c) Karayolu nakil vasıtaları ve her türlü binek araçları (sağlık ve belediye hizmetlerinde kullanılan araçlar, trafiğe çıkamayacak nitelikte olup apron veya limanda kullanılan araçlar ve madencilik ve hazır beton yatırımlarında kullanılan araçlar ile Kararın 9 uncu maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen araçlar hariç),

ç) Havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar dışındaki diğer yatırımlar için uçak ve helikopter,

 d) Porselenden, seramikten ve camdan mamul sofra ve mutfak eşyası, Teşvik belgeleri kapsamında değerlendirilmeyecektir. Yukarıda belirtilenler dışında, teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmeyecek

harcamalar sektörel özellikler dikkate alınarak proje bazında belirlenir.

Teşvik belgelerine ait ithal ve yerli makine ve teçhizat listelerinde inşaat malzemelerine yer verilmez.

36

İNDİRİMLİ İNDİRİMLİ VERGİ VE YATIRIMA KATKI VERGİ VE YATIRIMA KATKI

ORANLARIORANLARI

37

BölgelerBölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımlar

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar veya gelir vergisi indirim oranı (%)

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar veya gelir vergisi indirim oranı (%)

1 10 30 20 302 15 40 25 403 20 50 30 504 25 60 35 605 30 70 40 706 35 90 45 90

BölgelerBölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımlar

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar veya gelir vergisi indirim oranı (%)

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar veya gelir vergisi indirim oranı (%)

1 15 50 25 502 20 55 30 553 25 60 35 604 30 70 40 705 40 80 50 806 50 90 60 90

Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarda, 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi, öngörülen yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar aşağıda belirtilen oranlarda indirimli olarak uygulanır. ( 01.01.2014’ ten İtibaren)

Ancak 31/12/2013 tarihine kadar (bu tarih dahil) yatırıma başlanılmış olması halinde aşağıdaki tabloda belirtilen indirim oranları ile yatırıma katkı oranları uygulanır.

38

AVANTAJLI İNDİRİMLİ VERGİ VE YATIRIMA KATKI ORANLARI

Yeni Teşvik Sisteminde, OSB’lerde yapılacak yatırımlar veya sektörel işbirliğine dayalı yatırımlar daha avantajlı hale getirilmiş olup, Büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenen yatırımların OSB’lerde yapılması veya sektörel işbirliğine dayalı yatırımlar olması halinde vergi indirimi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan oranlarda desteklerden yararlanacakları belirtilmiştir. 6 ncı bölgede gerçekleştirilecek büyük ölçekli ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlar içinse vergi indirimi desteği bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına beş puan ilave edilmek suretiyle uygulanacaktır.

Benzer şekilde Yeni Teşvik Sistemi ile bazı yatırım konularına, 5. bölgede olmasalar dahi bu bölgeye sağlanan desteklerden yararlanma olanağı sunulmaktadır. Buna göre; Öncelikli alanlarda yapılacak yatırımlar, 1, 2, 3, 4 ve 5. bölgelerde yer alması durumunda 5. bölge desteklerinden yararlanacaklardır. Ancak 6. bölgede yer alması halinde bulunduğu bölge desteklerinden yararlanacaktır.

Yeni teşvik uygulamasında en kapsamlı destek unsurları stratejik yatırımlara verilmekte olup stratejik yatırımlar için tüm bölgelerde uygulanacak vergi indirimi oranı yüzde doksan ve yatırıma katkı oranı yüzde ellidir.

39

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ ORANI UYGULAMASI BAŞLANGICI VE UYGULAMA SÜRESİ

Eski teşvik sisteminde en çok eleştirilen konulardan biri olan, vergi indirimlerinin yatırımın kısmen veya tamamen işletilmeye başlanmasından sonra gerçekleştirilmesi ve indirimin de bu yatırım sonucu elde edilecek kazanca uygulanmasıdır. Yatırım döneminin uzun olması, yatırımdan bir kazanç elde etmenin ilk dönemlerde pek mümkün olmaması gibi konular, bu teşvikin uygulanmasının yetersiz düzeyde kalmasına yol açmaktaydı.

Kural bu şekilde olmakla birlikte, KVK 32/A maddesinde yapılan değişiklik ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karara göre kurumlar, yatırıma başlanan tarihten itibaren yatırıma katkı tutarına mahsuben, belli ölçüde yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazancına da indirimli oran uygulama olanağı sağlanmış bulunmaktadır.

Yapılan değişiklik sonrasında; 2, 3, 4, 5, ve 6. bölgelerde yapılacak yatırımlar için, 

- BKK ile belirlenen yatırıma katkı oranına göre hesaplanan yatırıma katkı tutarı kadar ve ,

- yatırım döneminde gerçekleşen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere, yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarını kısmen kullanabileceklerdir. 

Ancak, Yatırım döneminde katkı tutarı kullandırılmasına ilişkin düzenleme 1/1/2013 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde ( 15 Haziran 2012 ) yürürlüğe girmiştir.

40

BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMALARINDA VERGİ İNDİRİMİ

Bölgeler

İşletme / Yatırım DönemindeUygulanacak Azami Yatırıma Katkı Oranı

( Yatırıma Katkı Tutarının % si)

Yatırım Dönemi İşletme Dönemi

I. Bölge 0 100

II. Bölge 10 90

III. Bölge 20 80

IV. Bölge 30 70

V. Bölge 50 50

VI. Bölge 80 20

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ ORANI UYGULAMASININ BAŞLANGICI

41

KAZANCI AYRICA İZLENEMEYEN TEVSİ YATIRIMLARINDA İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİNİN UYGULANACAĞI KAZANCIN TESPİTİ

Kanunda kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç tutarının, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirleneceği belirtilmiştir.

Sabit kıymet ifadesinden; 

Vergi Usul Kanununun 313 üncü maddesi uyarınca amortisman mevzuunu oluşturan iktisadi kıymetlerin anlaşılması, dolayısıyla arazi-arsa ve amortismana tabi olmayan diğer kıymetlerle ilgili harcamaların indirimli kurumlar vergisinden yararlanacak kazancın tespitinde dikkate alınmaması,

Oranlamada toplam sabit kıymet tutarı olarak, üretimde kullanılsın kullanılmasın dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan tüm amortismana tabi kıymetlerin birikmiş amortismanlar düşülmeden önceki brüt tutarlarının dikkate alınması,

 Söz konusu sabit kıymetlerin gerekli şartların oluşması halinde yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan yeniden değerlenmiş değerinin dikkate alınması, enflasyon düzeltmesi dışında başkaca bir değerleme yapılmaması,

İndirimli oran uygulanacak kazancın hesaplanmasında tevsi yatırım tutarının dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına oranlanması suretiyle belirlenen oranın her yıl ayrı ayrı tespit edilerek uygulanması, gerekir. 42

Nitekim, Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından konuya

ilişkin olarak verilmiş olan 29.04.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK-32/A-395 sayılı

özelgede de özetle;

"...... Bu itibarla, yatırımın kısmen işletilmesinden elde edilen kazancın ayrı tespitinin

söz konusu olmadığı durumda, kısmen tamamlanan ve üretimde kullanılmakta olan

yatırımlara ilişkin yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi

döneminde başlanmak üzere, Devletçe karşılanacak tutarın tespitinde; amortisman

uygulaması ile ilişkilendirilmeksizin, yapılan tevsi yatırıma ait tutarların, dönem sonunda

kurumun aktifine kayıtlı bulunan amortisman düşülmemiş toplam sabit kıymet tutarına

(devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle indirimli oran

uygulanacak kazancın belirlenmesi gerekmektedir. Sabit kıymet ifadesinden ise Vergi

Usul Kanununun 313. maddesi uyarınca amortisman mevzuunu oluşturan iktisadi

kıymetlerin anlaşılması gerektiği tabiidir.” görüşüne yer verilmiş bulunmaktadır.

43

ARGE

İNDİRİMİ

44

ARGE İNDİRİMİ VE UYGULAMA ESASLARI

ARGE Uygulamaları ile ilgili Kanunlar :

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1(a) maddesi   193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu 89/1(9) maddesi  01.01.2006 tarihinden itibaren 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi

  Genel Tebliğinin “10.2. Ar-Ge İndirimi” Bölümü  5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin

Desteklenmesi Hakkında Kanun  5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin

Desteklenmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği  5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin

Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği

45

AR-GE FAALİYETLERİ

Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi,

Yeni yöntemlerle yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesi, tasarım ve çizim çalışmaları ile yeni teknikler ve prototipler üretilmesi,

Yeni ve özgür tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri,

Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi,

Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart ve performansını yükseltici yeni tekniklerin/teknolojilerin araştırılması

46

AR-GE SAYILMAYAN FAALİYETLER

Pazar araştırması ya da satış promosyonu

Kalite kontrol

Sosyal bilimlerdeki araştırmalar

Petrol, doğalgaz, vb. sondaj faaliyetleri

İcat edilmiş süreçlerin kullanımı

Biçimsel değişiklikler (renk vb.)

Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan

Rutin faaliyetler (rutin veri toplama vb.)

İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve

Örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri

Proje sonucunda geliştirilen ürüne ilişkin

Fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik çalışmalar

Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam

amaçlı tüketim testleri

47

ARGE İNDİRİMİ KISA BİLGİLENDİRME ARGE İNDİRİMİ KISA BİLGİLENDİRME 5746-) Ar-Ge indirimi uygulaması 31.12.2023 tarihine kadar geçerlidir.,

5520-) Ar-Ge indirimi uygulamasında herhangi bir süre kısıtlaması yoktur.

5746-) Gelecek yıllara devreden indirim tutarları yeniden değerleme oranı ile endekslenir.

5520-) Gelecek yıllara devreden indirim tutarları endekslenmez.  5746-) Ar-Ge departmanı kurulması zorunlu değildir.  5520-) Ar-Ge departmanı kurulması zorunludur.  5746-) Destek personeli giderleri belirli kıstaslara göre Ar-Ge indirimi

hesaplamasında dikkate alınır.  5520-) Sadece tam zamanlı Ar-Ge personeli ücret giderleri dikkate

alınır. 

48

5746-) Alınan danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalar toplam Ar-Ge harcamalarının %20’sini geçemez.  5520-) Alınan danışmanlık hizmeti ile ilgili bir sınırlama bulunmamaktadır. 5746-) İktisadi kıymet amortismanları Ar-Ge faaliyetinde kullanıldıkları gün sayısına göre Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınır. 5520-) İktisadi kıymetin münhasıran Ar-Ge faaliyetinde kullanılması esastır. Ar-Ge faaliyeti dışındaki diğer işlerde de kullanılan iktisadi kıymet amortismanları Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınmaz

5746-) Finansman giderleri Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınmaz.

5520-) Finansman giderleri Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınır. 5746-) Belirli şartları taşıyan Ar-Ge Merkezlerine özgü olmak üzere o yıl yapılan Ar-Ge harcamalarının bir önceki yıla göre artışın yarısı ayrıca indirim konusu yapılır. 

49

5520-) Ar-Ge Merkezlerine önceki yıla göre artışla ilgili istisna uygulaması bulunmamaktadır.

  5746-) Ar-Ge harcamaları VUK’a göre aktifleştirilmek suretiyle giderleştirilir.

   5520-) Gayri maddi hakka yönelik yapılan harcamaların aktifleştirilmesi zorunlu

gayri maddi hakka yönelik olmayan harcamaların aktifleştirilmesi ihtiyaridir.

  5746-) Destek yapılan kurum tarafından yönetmelikte belirtilen rapor ve belgelerin

onaylanması yeterli olup; ayrıca projenin TÜBİTAK tarafından onaylanması şartı bulunmamaktadır.

  5520-) TÜBİTAK’ın projeyi onaylaması şarttır.

  5746-) Hibe desteklerin özel bir fon hesabına alınması ve fonun elde edildiği

dönemi izleyen 5 yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir hesaba nakledilmemesi veya işletmeden çekilmemesi gerekir.

  5520-) Hibe ve desteklerin kurum kazancının tespitinde ticari kazancın unsuru

olarak dikkate alınması gerekmektedir. 50

15:00 Dakika

51

2. BÖLÜM

Metin ÜZÜMCÜ52

GEÇMİŞ YIL ZARARLARININ MAHSUBU

SPONSORLUK HARCAMALARI

BAĞIŞ VE YARDIMLAR

GİRİŞİM SERMAYESİ FONU İNDİRİMİ

TÜRKİYE’DEN YURTDIŞI MUKİMİ KİŞİ VE

KURUMLARA VERİLEN HİZMETLERE İLİŞKİN İNDİRİMKORUMALI İŞYERİ İNDİRİMİ

GEÇMİŞ YIL ZARARLARININ MAHSUBU ( K.V.K. MD 9)GEÇMİŞ YIL ZARARLARININ MAHSUBU ( K.V.K. MD 9)

1. Kurumlar Vergisi Kanununun 9. maddesinde yer alan hükme göre 5 yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana gelen zararlar kurum kazancının tespitinde hasılattan indirilir. Zarar mahsubu işlemi 5 yıllık süreyi geçmemek şartıyla en eski yıldan başlanarak yapılmalı böylelikle 5 yıllık zamanaşımı nedeniyle zarar mahsup hakkının ortadan kalkması önlenmelidir. Kanundaki 5 yıllık süre zararın ortaya çıktığı hesap döneminden sonraki 5 yıllık süreyi kapsar.

2. Mahsuba konu edilecek zarar mali zarardır. Geçmiş yıl zararları ticari bilançoya göre ortaya çıkan zarar değil, kurumlar vergisi beyannamesinde ortaya çıkan mali zarardır.

3. Kurumlar vergisi beyannamelerinde geçmiş yıl zararlarının mahsubu kazanç istisnalarından sonra yatırım indiriminden önce uygulanacaktır.

4.  İlgili hesap döneminde kazanç olmasına ve indirim konusu yapılabilecek geçmiş yıl zararı bulunmasına rağmen geçmiş yıl zararlarını dikkate almayan mükelleflerin, bu dönemi izleyen yıllarda söz konusu geçmiş yıl zararlarını mahsuba konu etmeleri mümkün değildir. Ayrıca, kazanç beyan edilen dönemde geçmiş yıl zararlarını mahsup etmeyerek bu hakkından vazgeçen mükelleflerin, kazanç beyan edilen dönem beyannamesini düzeltmeleri ve geçmiş yıl zararlarını indirim konusu yapmaları da söz konusu olmayacaktır. (Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul VDB’nın 11/05/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 9-492 sayılı muktezası)

53

DİĞER İNDİRİMLER (K.V.K. MD 10)Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca

gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır:

a) Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 100’ü oranında hesaplanacak "Ar-Ge indirimi".

Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tâbi iktisadî kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devreder.

b) Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50'si.

c) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı….

54

DİĞER İNDİRİMLER ( K.V.K. MD 10)

g) (6322 sayılı kanunun 35.maddesiyle eklenen bent; Yürürlük 15.06.2012) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10'unu aşmayan kısmı.

ğ) (6322 sayılı kanunun 35.maddesiyle eklenen bent; Yürürlük 15.06.2012) Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si.

h) (6518 sayılı Kanunun 83 üncü maddesiyle eklenen bent. Yürürlük; 19.02.2014)

1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanuna göre kurulan korumalı işyerlerinde istihdam edilen ve iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan zihinsel veya ruhsal engelli çalışanlar için diğer kişi ve kurumlarca karşılanan tutar dâhil yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının % 100'ü oranında korumalı işyeri indirimi (İndirim, her bir engelli çalışan için azami beş yıl süre ile uygulanır ve yıllık olarak indirilecek tutar, her bir engelli çalışan için asgari ücretin yıllık brüt tutarının % 150'sini aşamaz.).

55

2- SPONSORLUK HARCAMALARI

3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için %50’si kurumlar vergisi matrahının tespitinde, beyan edilen kurum kazancından indirilebilecektir.

Sponsorluk harcamaları, ticari kazancın elde edilmesi ile doğrudan ilişkili olmayan veya ilişkisi ölçülemeyen, sosyal amacı öne çıkan harcamalar olup ticari kazancın elde edilmesi ile doğrudan ilişkili olan reklam harcamalarından farklılık arz etmektedir.

Sponsor olan kurumun adının anılması koşuluyla,

Resmi spor organizasyonları için yapılan saha, salon veya tesis kira bedelleri,

Sporcuların iaşe, seyahat ve ikamet giderleri,

Spor malzemesi bedeli,

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün uygun göreceği spor tesisleri için yapılan ayni ve nakdi harcamalar,

Sporcuların transfer edilmesini sağlayacak bonservis bedelleri,

Spor müsabakaları sonucuna göre sporculara veya spor adamlarına prim mahiyetinde ayni ve nakdi ödemeler

gibi harcamalar sponsorluk harcaması olarak değerlendirilecektir.

56

SPONSORLUK HARCAMALARI İNDİRİMİNDE ÖZELLİKLİ KONULAR

Spor sahalarına, sporcuların veya diğer ilgililerin spor giysilerinin ya da spor araç ve gereçlerinin üzerine yazılı veya elektronik sinyaller yardımıyla sanal olarak kurumun tanıtımının yapılmasını sağlayacak amblem, marka, isim ve benzeri işaretler konulması gibi doğrudan ticari fayda sağlayan ve kurumun tanıtımını amaçlayan harcamalar ise reklam harcaması olarak değerlendirilecektir.

Sponsorluk Yönetmeliği kapsamında ayni ya da nakdi olarak yapılan harcamalar, kurumlar vergisi mükelleflerince harcamanın yapıldığı yılda indirim olarak dikkate alınabilecektir.

Yukarıda kapsamı belirtilen sponsorluk harcamalarının indirimi için söz konusu beyannamelerin ekinde herhangi bir belgenin ibraz zorunluluğu bulunmamaktadır.

Gerçek ve tüzel kişiler, süresiz bir şekilde sponsor olamazlar.

Sponsorların herhangi bir şekilde vergi borçları da bulunmamalıdır. Vergi Dairesinden vergi borcu olmadığına dair bir yazı almaları ve yapılan sponsorluk sözleşmesinin bir örneğini ilgili vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.

Sponsorluk hizmeti alan ile sponsor arasında her iki tarafın hak ve yükümlülüklerini içeren yazılı bir sözleşme yapılması gerekir.

5157

3- BAĞIŞ VE YARDIMLARIN İNDİRİMİ3- BAĞIŞ VE YARDIMLARIN İNDİRİMİ

Mükellefler yapmış oldukları bağış ve yardımları aşağıdaki şartlar dahilinde indirim konusu yapabilirler.

a. Bağış ve yardım, kanunda belirtilen kuruluşlara yapılmış olmalıdır.

[ Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, İl özel idareleri ve belediyeler, Köyler, Kamu yararına çalışan dernekler (404 adet), Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar. (253 adet) ]

b. Bağış ve yardım, makbuz karşılığında yapılmış olmalıdır.

c. Bağış ve yardım, karşılıksız olarak yapılmış bir ödemeyi ifade eder. Bir karşılık bulunduğunda, ödeme bağış veya yardım olmaktan çıkar.

d. Bağış ve yardım, nakden veya aynen yapılabilir.

e. Genel olarak bağış ve yardımın matrahtan indirimi, o yıla ait kurum kazancının yüzde beşi ile sınırlandırılmıştır. (Kalkınmada Öncelikli yörelerde faaliyette bulunan mükellefler için % 10 )

5858

KAZANCIN % 5’İ İLE SINIRLI BAĞIŞ VE YARDIMLARDA ÜST SINIRIN HESAPLANMASI

Kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımların tutarı, o yıla ait kurum kazancının %5'i ile sınırlıdır.

İndirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutardır.

[Ticari bilanço kârı -- (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)]

Bu hüküm ve açıklamalara göre; kurumlar vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılacak olan bağış ve yardımlara ait üst sınırının hesaplanmasında ticari bilanço karının dikkate alınması gerekmektedir.

Dolayısıyla Kurumlar vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılacak bağış ve yardım tutarının hesabında kanunen kabul edilmeyen giderleri dikkate alınmayacaktır.

59

BEYAN EDİLEN GELİRİN % 5’İ İLE SINIRLI OLMAKSIZIN İNDİRİLEBİLECEK BAĞIŞ VE YARDIMLAR.

Genel kural olarak yapılan bağış ve yardımın matrahtan indirimi, o yıla ait kurum kazancının yüzde beşi ile sınırlandırılmış olmakla birlikte, yine genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanmış olması koşuluyla aşağıda sayılan yerlere yapılan bağış ve yardımların tamamı ( beyan edilen gelir tutarının tamamına kadar olan kısmı ) indirim konusu yapılabilecektir.

1- Okul,2- Sağlık tesisi 3-Yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu4- Çocuk yuvası5- Yetiştirme yurdu6- Huzurevi, 7- Bakım ve rehabilitasyon merkezi8- Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler

ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin (6322 sayılı kanunun 36.maddesiyle değişen ibare; Yürürlük 15.06.2012)

9- Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının (6525 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle eklenen ibare. Yürürlük; 27.02.2014)

inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı.

60

BEYAN EDİLEN GELİRİN % 5’İ İLE SINIRLI OLMAKSIZIN BEYAN EDİLEN GELİRİN % 5’İ İLE SINIRLI OLMAKSIZIN İNDİRİLEBİLECEK BAĞIŞ VE YARDIMLARİNDİRİLEBİLECEK BAĞIŞ VE YARDIMLAR.

10- Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, giyecek, yakacak ve temizlik maddelerinin maliyet bedelinin tamamı

11- Kültürel mirasımızın korunması, yaşatılması ve geliştirilmesi maksadıyla yapılacak olan bağış ve yardımlarında tamamı beyan edilen gelirden indirilebilecektir.

12- İktisadi işletmeleri hariç Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdî bağış veya yardımların tamamı, ( 03/07/2009 tarihinden itibaren )

13- İktisadi işletmeleri hariç Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar ( 15/06/2012 tarihinden itibaren )

14- İmar planında dini tesis alanı olarak ayrılan yerlerde ibadethane yapımına yönelik ayni ve nakdi yardımlar ( 15/06/2012 tarihinden itibaren )

15- Eskişehir 2013 Türk Dünyası Başkenti Hakkında Kanun uyarınca kurulan Ajansa yapılan Bağış ve Yardımlar ( 18/05/2012 tarihinden itibaren )

16- EXPO 2016 Antalya Ajansına yapılan Bağış ve Yardımlar ( 10/11/2012 tarihinden itibaren )

17- Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığıyla makbuz mukabili yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı.

61

SAĞLIK BAKANLIĞINA BAĞIŞLANACAK DEVLET HASTANESİ VEYA MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI’NA BAĞIŞLANACAK OKUL İNŞAATI İÇİN YAPILACAK HARCAMALARIN HANGİ DÖNEM BEYANNAMESİ ÜZERİNDE İNDİRİM KONUSU YAPILACAĞI

1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "10.3.2 Bağış ve yardımlar" başlıklı bölümünde ayrıntılı açıklamalarda bulunulmuştur. Tebliğin "10.3.2.2.4 Bağış ve Yardımların Belgelendirilmesi" başlıklı bölümünün son paragrafında "Kamu kurum ve kuruluşları ile imzalanan protokol gereğince kamu arazisi üzerine okul yaptırılması halinde, söz konusu okul inşasına ilişkin olarak yapılan harcamalar, harcamanın yapıldığı yıla ilişkin kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir." açıklamalarına yer verilmiştir.

Tebliğin "10.3.2.2.4" bölümünde yapılan açıklama kamu arazisi üzerine yaptırılan hastane inşasını da kapsamakta olup önemli olan husus inşa edilen tesisin kamu arazisi mi yoksa kendi arazisine mi yapıldığıdır. Zira, kendi arazisi üzerine inşa edilen tesisler için yapılan harcamalar, tesisin tamamlanıp ilgili kamu kurumuna teslim edildiği yılın kazancından indirilebilmektedir.

Ancak, bağışın yapıldığı dönemde faaliyetinizin zararla sonuçlanmış olması veya kurum kazancınızın yetersiz olması durumunda indirilemeyen bağış tutarının daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılması veya zarar olarak devretmesi mümkün değildir.

62

DİĞER KANUNLARA GÖRE TAMAMI İNDİRİLECEK BAĞIŞ VE YARDIMLAR

• Umumi hayata müessir afetler dolayısıyla alınacak tedbirlerle yapılacak yardımlara ilişkin 7269 sayılı Kanuna göre oluşturulan fona yapılan nakdi bağışların tümü ile milli yardım komiteleri veya mahalli yardım komitelerine makbuz karşılığı yapılan ayni/nakdi bağışlar

• YÖK’na göre üniversitelere ve İleri teknoloji Enstitüsüne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağışlar ile vakıf üniversitelerine yapılan bağış ve yardımlar

• Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Kanununa göre yapılan bağış ve yardımların tamamı

• Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu Hakkındaki Kanuna göre yapılan nakdi bağışlar

• Sosyal Hizmetler ve ÇEK Kanununa göre yapılan nakdi bağışlar• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa göre yapılan ayni/nakdi

bağışlar• TSK Güçlendirme Vakfı Kanununa göre yapılan ayni/nakdi bağışlar• Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa göre yapılan

ayni/nakdi bağışlar• İlköğretim ve Eğitim Kanununun 76 ncı maddesine göre ilköğretim kurumlarına

yapılan nakdi bağışlar• Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık

aracılığıyla makbuz mukabili yapılan ayni veya nakdi bağışlar.

63

4. GİRİŞİM SERMAYESİ FONU İNDİRİMİ

6322 sayılı kanunun 15. maddesiyle eklenen ve 15.06.2012 tarihinde yürürlüğe giren “Girişim sermayesi fonu” başlıklı VUK 325/A maddesine göre, Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi olarak Türkiye’de kurulmuş veya kurulacak olan girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına sermaye olarak konulması veya girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması amacıyla, ilgili dönem kazancından veya beyan edilen gelirden girişim sermayesi fonu ayrılabilir. Bu fon, kurum kazancının veya beyan edilen gelirin %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşamaz.

Girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlar pasifte geçici bir hesapta tutulur. Mükelleflerce, fonun ayrıldığı yılın sonuna kadar girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına veya girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapılmaması halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.

Bu fon; amacı dışında herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi, ortaklara dağıtılması, dar mükelleflerce ana merkeze aktarılması veya işin terki, işletmenin tasfiyesi, devredilmesi, bölünmesi ya da girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma paylarının elden çıkarılmasından itibaren altı ay içinde bu maddede belirtilen amaçla yeniden kullanılmaması halinde, bu işlemlerin yapıldığı veya sürenin dolduğu dönemde vergiye tabi tutulur.

Diğer taraftan; 6322 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine eklenen (g) bendi ile de Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlar kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancının %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmamak koşuluyla indirim konusu yapılabilecektir.

64

GİRİŞİM SERMAYESİ FONUNUN İNDİRİM ŞARTLARI;

Bu hükümler çerçevesinde Girişim sermayesi fonunun indirim konusu yapılabilmesi için;

Ayrılan fon tutarının beyan edilen gelirin %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmaması (İki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.)

Fonun ayrıldığı yılın sonuna kadar Türkiye’de kurulmuş veya kurulacak olan ve Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına veya fonlarına yatırım yapılması,

Ayrılan fon tutarının ilgili yılın kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmesi, gerekmektedir.

Geçici vergilendirme dönemlerinde fon ayrılması ve indirim uygulamasından yararlanılması mümkün değildir.

6065

5- TÜRKİYE’DEN YURTDIŞI MUKİMİ KİŞİ VE KURUMLARA VERİLEN HİZMETLERE İLİŞKİN İNDİRİM

6322 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine eklenen (ğ) bendi ile 15/6/2012 tarihinden itibaren uygulanmak üzere Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleriyle ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50’sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Kazancı indirim kapsamında kabul edilen faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurlarının düşülmesi sonucu bulunacak kazancın % 50’si, kurumlar vergisi beyannamesinin “Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünde gösterilmek suretiyle indirim konusu yapılabilecektir.

Diğer indirim ve istisnalar ile geçmiş yıl zararları nedeniyle indirim konusu yapılamayan tutar izleyen dönemlere devredilemeyecektir. Faaliyet sonucunun zararlı olması halinde ise indirim söz konusu olmayacaktır.

66

İNDİRİM KAPSAMINDAKİ HİZMETLER ve ÖZELLİK GÖSTEREN HUSUSLAR

Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan;

Mimarlık,Mühendislik,Tasarım,Yazılım,Tıbbi raporlama,Muhasebe kaydı tutma,Çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti

alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmelerinin bu faaliyetlerden elde ettikleri kazancın % 50’si kurum kazancından indirilecektir.

Bu kazançlar nedeniyle indirimden yararlanılmasının şartı; hizmetlerden münhasıran yurt dışında yararlanılmış olmasıdır. Hizmetlerden Türkiye’de yararlanılması halinde indirim imkanı yoktur. Ancak, Milli Eğitim Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının izni ve denetimine tabi olarak Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere verilen eğitim ve sağlık hizmetleri kazançları içinde indirim uygulamasından yararlanılabilecektir.

Fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır. Faturanın yurt içindeki biri adına düzenlenmesi ancak ödemesinin yurt dışındaki birisi tarafından yapılması ve benzeri durumlarda bu indirimden yararlanma imkanı yoktur.

67

6- KORUMALI İŞYERİ İNDİRİMİ

19 Şubat 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürüklüğe giren Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6518 sayılı Kanunun 83 üncü maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Diğer İndirimler başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen bentle;

1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanuna göre kurulan korumalı işyerlerinde çalışan engellilere yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının %100’ü oranında korumalı iş yeri indirimi getirilmiştir. Bahse konu uygulama çerçevesinde, her bir engelli çalışan için azami beş yıl süre ile asgari ücretin yıllık brüt tutarının %150’sini aşamamak koşuluyla kurumlar vergisinin matrahının tespitinde, kurum kazancından korumalı iş yeri indirimi uygulanmasına imkân tanınmıştır.

68

15:00 Dakika

69

3. BÖLÜM

Hasan Muzaffer SORAN

70

ÖRTÜLÜ SERMAYE

TRANSFER FİYATLANDIRMASI

ÖRTÜLÜ SERMAYE

Kurumların Ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek kullandıkları borçların hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte öz sermayenin üç katını aşan kısmı örtülü sermayedir.

  Hesaplamada kurumun hesap dönemi başındaki VUK uyarınca

tespit edilen öz kaynaklarının toplamı kullanılacaktır.   Hesap dönemi başındaki sermayesinin negatif olması

durumunda, ortak veya ortakla ilişkili kişilerden yapılan borçlanmaların tamamının örtülü sermaye olması durumu söz konusudur.

Örtülü sermaye uygulamasında kriterler;

• Ortakla ilişkili kişi/kişiler,• Borç / Öz sermaye oranı,• Öz sermaye,• Borcun işletmede kullanılma şartı

71

Örtülü Sermaye Kapsamı Dışında Kalan Borçlar  Kurumun VUK uyarınca tespit edilmiş edilmiş bulunan,

Ortakların veya ortaklarla ilişkili kişilerin gayri nakdi teminatıyla üçüncü kişilerden sağlanan borçlar.

  Kurumların iştiraklerinin, ortaklar veya ortaklarla ilişkili

kişilerin, banka veya finans kurumları ya da sermaye piyasasından temin ederek aynı şartlarla kullandırdıkları krediler.

   Bankalar tarafından yapılan borçlanmalar, 

3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında finansal kiralama şirketleri

  • Finansman ve factoring şirketleri ile ipotek finansman

kuruluşlarının bu faaliyetleri ile ilgili olarak ortak veya ortaklarla ilişkili kişi sayılan bankalardan yaptıkları borçlanmalar.

72

  Vergisel Sonuçları :  Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz,kur

farkları ve benzeri giderler kurum kazancının tespitinde gider kabul edilmez.(MD.11/b)

  Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri

ödemeler veya hesaplanan tutarlar Örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.(MD.12/7)

  Dağıtılmış sayılan kar payının Stopaj uygulaması açısından

Net Kar Payı olarak kabul edilmesi ve brüte tamamlanması gerekir.

  Bulunan brüt tutar üzerinden ortakların hukuki niteliğine göre

belirlenen oranlarda vergi kesintisi yapılmalıdır.  

73

TRANSFERTRANSFER FİYATLANDIRMASI FİYATLANDIRMASI

74

KONULARKONULAR

• Yasal dayanak- Yeni KVK ve GVK

• Transfer fiyatlandırması

• Yöntemler

• Mükellef Bildirimleri

• Yapılacaklar & Önlemler

• Sorunlar & sıkıntılar75

YENİ KANUNİ DÜZENLEMELERYENİ KANUNİ DÜZENLEMELER

• 5520 sayılı yeni KVK (21 Haziran 2006)

• 5615 sayılı Kanun GVK (28 Mart 2007)

• KVK Mad.13 

• GVK Mad. 41/5

• 01.01.2007’den itibaren yürürlükte

• 18.11.2007 (genel tebliğ), 

• 06.12.2007 (BKK)

76

TRANSFER FİYATLANDIRMASITRANSFER FİYATLANDIRMASI

• Vergi güvenlik önlemi

• Örtülü kazanç dağıtımının yeni şekli 

• İlişkili kişilerle olan aşağıdaki ticari ilişkilerde ortaya çıkmakta

o Alım, satım,

o İmalat, inşaat, hizmet,

o Kiralama, 

o Borçlanma,

o Ücret ödemeleri

• Örtülü kazanç dağıtımına sebep olan bir fiyatlandırma

• Emsaline uygunluk ilkesine aykırı bedel & fiyat 

Transfer Fiyatlaması77

EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ

• “Karşılaştırılabilir koşullar” var olduğunda 

• İlişkili kişilerle yapılan 

• Mal veya hizmet alım ya da satımında 

• Uygulanan fiyat veya bedelin, 

• İlişkisiz kişilerin kendi aralarında yaptıkları işlemlerde

• Oluşacak fiyat veya bedele 

• Eşit (uygun) olması

“hesaplamalara ait kayıt ve belgeler ıspat edilebilir olmalı”

Emsale uygunluk78

KARŞILAŞTIRILABİLİRLİK

• Kontrol içi ve kontrol dışı işlemlerin güvenli ve doğru olarak kıyaslanabilirliği

• Ölçülebilir farklarla ilgili analiz ve düzeltme gerektirir. 

• Mal veya hizmetlerin nitelikleri (fiziki özellik, büyüklük, garanti, kalite, güvenilirlik, arz miktarı, içerik, tip, marka, lisans vs)

• İşlev ve Risk Analizi (kullanılan varlıklar, tasarım, üretim, montaj, ar-ge ve geliştirme, hizmet, dağıtım, pazarlama, reklam, nakliye, finansman)

• Ekonomik koşullar (coğrafi konum, pazar hacmi, rekabet ortamı, alıcı ve satıcının pozisyonları, benzeri mallar, arz ya da talep düzeyi, hukuki düzenlemeler, arazi, işçilik ve sermaye unsurları, ulaşım masrafları, perakendecilik, toptancılık, işlem tarihi, zamanı, vade, kredi kullanımı, maliyet farklılıkları)

• İş stratejileri (pazara yeni giriş, pazarı koruma, ürün yenileme, pazar payı artırma, ürün tanıtımı) 

karşılaştırılabilirlik79

YAPTIRIMLAR

• Maliye tarafından uygunluk denetimi yapılır

• Emsali aşan / altında kalan kısım hesaplanır

• ÖRTÜLÜ KAR (kazanç) DAĞITIMI sayılır

• Bulunan tutar kurum matrahına ilave edilir (KVK % 20)

• Kazancın aktarıldığı kişinin statüsüne göre, bu tutar brütleştirilir ve üzerinden temettü tevkifatı uygulanabilir 

    (tam mükellef gerçek kişi % 15, dar mükellef kurum % 15)

• 1 kat vergi cezası kesilir, 

• Geçmişe dönük gecikme faizi hesaplanır

• Diğer tarafta düzeltme yapılırYaptırımlar

80

DİĞER TARAFTAKİ DÜZELTMEDİĞER TARAFTAKİ DÜZELTME

• Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılan tutar ortaklara dağıtılmış net kâr payı olarak kabul edilir. 

• Kar dağıtımı, hesap döneminin son günü itibariyle yapılmış sayılır.

• Kar payının brüt tutarı tespit edilir ve brüt tutar üzerinden mükellefiyet durumuna göre temettü stopajı yapılır. 

• Örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şartıyla alan tarafta düzeltme yapılır 

• Alan tam mükellef kurum ise “iştirak kazançları” istisnasından yararlanır.

• Alan gelir vergisi mükellefi ise “temettü” olarak beyana tabidir. 

• Dar mükelleflerde merkeze aktarılan kar sayılır ve tevkifat uygulanır

Diğer T. Düzeltme81

İLİŞKİLİ KİŞİLERİLİŞKİLİ KİŞİLER• Kurumların ortakları• Kurumların ilgili bulunduğu gerçek kişi ve kurumlar• Ortakların ilgili bulunduğu gerçek kişi ve kurumlar• İdaresi, denetimi, sermayesi açısından dolaylı & dolaysız bağlı 

olduğu kişi ve kurumlar• Nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi ve kurumlar• Ortakların eşleri, eşlerin üstsoy ve altsoyları• Ortakların ya da eşlerin üçüncü dereceye kadar yansoy 

hısımları ve kayın hısımları• Vergi cennetlerindeki kişi ve kurumlar

İlişkili kişi82

İLİŞKİLİ KİŞİ ÖRNEKLERİ

• Bir Kurumun % 1 ortağı kişinin % 1 ortağı olduğu bir kurumun % 1 ortağı olan kişi

• Bir Kurumun % 1 ortağı kişinin eşinin dedesi ya da torunu

• Bir Kurumun Yönetim Kurulu başkanın % 1 ortağı olan şirketin % 1 ortağı olduğu şirketin yönetim kurulu üyesi

• Bir kurumun iştiraki olan şirketin % 1 ortağı olan bir şirket

• Bir şirket denetçisinin eşinin ortak olduğu diğer bir şirket

Örnekler83

VERGİ CENNETLERİ

• Vergi cennetlerindeki kişi ve kurumlar ilişkili kişi kabul edilir 

• Yabancı ülke vergi sistemi & vergi düzeyi karşılaştırılır

• Vergi cenneti sayılan yerleri Bakanlar Kurulu belirler

• Bunlara yapılan ödemelerde % 30 stopaj var  (aşağıdakiler hariç)

Farklı oran uygulamaları:o Emsaline uygun fiyatla mal ve iştirak hissesi alım satımı 

o Emsaline uygun deniz ve hava aracı kiraları 

o Zorunlu gemi geçiş ücreti, liman ücreti gibi ödemeleri 

Tevkifat yapılmayacaklar:o Yurt dışı finans kuruluşlarından yapılan borç ana para ve faizleri

o Yurt dışı sigorta ve reasürans ödemeleriVergi Cennetleri

84

EMSAL TESPİT YÖNTEMLERİ

1. Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi (ticari piyasa fiyatı)

2. Maliyet Artı Yöntemi

3. Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi 

4. Diğer yöntemler (OECD tarafından tanımlanmış)

     - Kar bölüşüm yöntemi (fonksiyonlara & risklere göre) 

     - Net Kar Marjı Yöntemi 

5. Maliye ile anlaşılan yöntemEmsal tespit yöntemleri

85

YÖNTEM BELİRLEME SEMASIYÖNTEM BELİRLEME SEMASI

Fonksiyon Analizi&

Risk Analizi

Uygun Yöntem Seçimi

Dökümantasyon(Belgeleme)

Faaliyetin Tanımlanması

Karşılaştırılabilirlik Analizi

86

YÖNTEM BELİRLEME HAZIRLIKLARI

• İlişkili işlemlerin belirlenmesi• Özel bir ekip oluşturarak sektörel analizler• Karşılaştırılabilirlik analizi• İç & dış emsallar bulma• Fonksiyon ve risk analizleri• En uygun yöntemin belirlenmesi• Kısa uzun vade planlaması (Yöntemin test edilmesi)•Maliye’nin yöntemlerle ilgili çalışmalarını takip• Belgeleme (RAPOR ve ıspatlayıcı belge ve analizler)•Maliye Bakanlığı ile anlaşma (SINIRLI) Yöntem belirleme

87

• En yaygın “emsale uygun fiyat” belirleme yöntemidir.

• Genel olarak “Piyasa Fiyatı” olarak tanımlanır

• İlişkili kişiler dışında (Kontrol dışı) oluşan bir fiyat olmalı

• İç emsallar (öncelikli) veya dış emsallar (ikincil) kullanılabilir

• Karşılaştırılabilirlik analizi mümkün olmalıo Mal veya hizmetlerin niteliklerio İşlev analizi o Ekonomik koşullar o İş stratejileri

• Koşullara göre muhtelif düzeltmeler yapılabilir • Benzer nitelikte işlem yapan sektörlerde geçerli• benzinci, tüpgaz bayileri, tekstil, bakliyat vb

KARŞILAŞTIRILABİLİR FİYAT Y.

Karşılaştırılabilir Fiyat88

ÖRNEK-1

 

A firması ürettiği bilgisayarı ilişkili B’ye peşin 1.000 YTL’ye satmaktadır.

İlişkisiz pek çok kişiye ise 3 ay vadeli 1.200 YTL’den satmaktadır. Vade farkı 100 YTL’dir.

Diğer koşulların fiyata fazla etkisi yoktur.

A firmasının İşletme İçi Emsal fiyatı 1.200

Düzeltmeler (vade farkı)  (-100)

Karşılaştırılabilir Fiyat 1.100

Transfer Fiyatı 1.000

Örtülü Kazanç Aktarımı 100

Örnek89

ÖRNEK-2

 

A firması ürettiği ürünü ilişkili B fırınına peşin 750 YTL’ye satmaktadır.

Teknoloji yeni ve firesiz çalışıyor. Reklam ve pazarlama maliyeti yok.

İlişkisiz kişilere satışı yoktur.

Benzeri ürünü üreten firmalar piyasaya 1.000 YTL’den satıyor.

Piyasadaki teknolojide ortalama fire maliyeti 100 YTL. Reklam ve pazarlama gideri 50 YTL. Diğer koşulların fiyata fazla etkisi yoktur.

İşletme Dışı Emsal fiyat 1.000

Düzeltmeler (fire farkı, reklam ve pazarlama)  (100 +50 )

Karşılaştırılabilir Fiyat 850

Transfer Fiyatı 750

Örtülü Kazanç Aktarımı 100

Örnek 290

• Mal veya hizmet maliyetleri esas alınır

• Maliyetler kontrol içi ve kontrol dışı işlemlerde benzer olmalı

• Makul bir brüt kâr oranı eklenir

• Emsal satış fiyatı bulunur   

   Satışlar - Maliyet = Brüt kâr oranı Maliyet• İşlem sayısı yeterli, farklılıklar az ya da düzeltilebilir olmalı

• Koşullara göre düzeltmeler uygulanabilir

• İnşaat, İmalat, Hizmetler, Mal Ticareti sektörleri

MALİYET ARTI YÖNTEMİ

Maliyet artı yöntemi91

ÖRNEK

 A firmasının Görünen Maliyeti 50

Düzeltme Sonrası Karşılaştırılabilir Maliyet 50

Brüt emsal kar oranı % 10 = 5 YTL

Emsale Uygun Fiyat 50 + % 10= 55 YTL

Örtülü Kazanç aktarımı 2,5 YTL

A firması ürettiği çantayı ilişkili kişiye % 5 karla satmaktadır. Maliyeti 50 YTL dir. Satış fiyatı 52,5 YTL.

A kurumunun ilişkisiz kişilere satışı yoktur.

B ve C firmaları da benzer çantayı ilişkisiz firmalara % 10 karla satmaktadır.

Üretim koşullarının fiyata ve maliyete fazla etkisi yoktur.

92

• Mal veya hizmet yeniden satışa konu edilmeli

• Yeniden satan işletme, malda ciddi nitelik değişikliği, ekleme ve değer artıracak işlem yapmamalı

• İlişkisiz kişilere uygulanan Yeniden Satış Fiyatı baz alınır

• Makul bir brüt kâr oranı düşülür (riskler & işlevler önemli)

• Emsal satış fiyatı bulunur       

Emsale Uygun Fiyat = Yeniden satış fiyatı / (1+Brüt kâr oranı)

• Koşullara göre düzeltmeler uygulanabilir

• Üretici-aracı-tüketici ilişkisi (İmalatçı, Toptancı, Pazarlamacı, Mağaza)

YENİDEN SATIŞ FİYATI YÖNTEMİ

Yeniden satış93

ÖRNEK

 A firmasının Yeniden satış fiyatı 3.000

Emsal satış karı  % 10

Emsal fiyat [3000/(1+0,10] = 2.727

Düzeltmeler (reklam ve garanti) (-30)

Düzeltilmiş Emsaline Uygun Fiyat 2.697

A firması ürünü ilişkili ana imalatçıdan alıyor

İlişkisiz kişiye 3.000 YTL’ye satıyor.

Ürünle ilgili 30 YTL garanti ve reklam masraflarını kendisi üstleniyor.

Ana imalatçı aynı ürünü ilişkisiz B firmasına da satıyor.

B firması % 10 kar elde ediyor. Ancak, garanti, reklam ve pazarlama masraflarını üstlenmiyor.

94

• Kontrol içi bir işlem ya da birden fazla işlem olmalı

• Emsal alınacak karşılaştırılabilir iç ve dış işlem olmamalı

• Maliyet artı yöntemi için sağlıklı veri bulunamamalı 

• Yeniden satım, malın her aşamada niteliği değiştiği için uygun değil

• Oluşan faaliyet kârı & zararı ilişkili kişiler arasında bölüşülür

• Öncelikle normal kar marjı, sonra artık kar belli kıstaslara göre dağıtılır

• Bölüşümde işlevler, riskler, masraflar, kullanılan varlıklar, konulan sermaye, çalıştırılan kişilerin durumları dikkate alınır

• İşlemlerin birbirine girdiği ve bağlantılı olduğu gruplarda geçerli 

• Ana hammadde tedarikçisi, yarı mamül üreticisi, mamül imalatçısı, pazarlamacı zinciri

KAR BÖLÜŞÜM YÖNTEMİ

Diğer yöntemler95

• Kontrol içi belli bir işlem olmalı• Karşılaştırılabilir dış emsal bulunur• Uygun bir dağıtım anahtarı tespit edilir   (Maliyetler, satışlar veya varlıklar gibi) • Oluşan net kâr marjı uygulanarak emsal fiyat 

bulunur• Değişkenler dikkate alınır• Eser sözleşmelerine dayalı hizmetler, İnşaat işleri, 

sipariş usulü imalat

İŞLEME DAYALI NET KAR MARJI

96

ÖRNEK

 

A firması ürettiği 1.000 adet TV’leri ilişkili B’ye 600 YTL’ye satarak 600.000 YTL hasılat elde etmektedir. Toplam maliyeti 570.000 YTL. Net Kar Marjı 30.000 YTL.

A firmasının yatırdığı varlıkları 1.000.000 YTL. Varlık karlılığı % 3 (30.000/1.000.000)

B firması % 25 karla 750 YTL ye satarak 750.000 YTL hasılat elde etmektedir. Toplam maliyeti 650.000 YTL ve net kar marjı 100.000 YTL olmaktadır.

B firmasının yatırdığı varlık 800.000 YTL; Varlık karlılığı % 12,5 (100.000/800.000)

İlişkisiz (C, D, E) kişilerdeki pazarlama şirketlerindeki varlık karlılığı % 7,5. Fark: % 5

A firmasının ilişkili kişi satış fiyatı 600

Düzeltme (800.000 x % 5= 40.000) / 1.000 = 40 YTL Birim Fazla Kar 40

Karşılaştırılabilir Fiyat 640

Transfer Fiyatı 600

Örtülü Kazanç Aktarımı 40

97

• Amaç, olası vergi ihtilaflarının önüne geçmek

• Sadece kurumlar başvurabilir

• Yurt dışı İşlemlerde geçerli

• Süresi üç (3) yıl

• Büyük Mükellefler Vergi Dairesine Bağlı olanlar (2008 başı)

• Diğer kurumlar (2009 başı)

• Asgari bilgi ve belgelerle yazılı olarak başvurulur

• Maliye Bakanlığı tarafından ön değerlendirme ve analiz yapılır

• Her yıl rapor sunulur & anlaşmaya uyum kontrol edilir

• Başka mükelleflere emsal oluşturmaz, kanıt olarak gösterilmez

• Süre bitimine 9 ay kala yenileme başvurusu yapılır ve belli koşullarda revizyon ve iptal işlemi yapılabilir

PEŞİN FİYATLANDIRMA ANLAŞMASI

Anlaşma98

GRUP İÇİ HİZMETLER

• Hizmet fiilen sağlanmış olmalı • Hizmeti alan şirket/şirketler söz konusu 

hizmete ihtiyaç duymalı• Hizmeti alanın pozisyonunu güçlendirecek 

ticari veya ekonomik bir değer sağlanmalı • Hizmet bedeli emsallere uygun olmalı• “Karşılaştırılabilir Fiyat” veya “Maliyet Artı” 

Yöntemleri daha uygunHizmetler

99

BİLDİRİMLER VE RAPORLAMA

• Transfer fiyatı tespit raporu 

• Transfer fiyatlandırması Bildirim Formu

• İlişkili kişlerlerle ilgili hazırlanacak belgeler

• İbraz ve Saklama yükümlülüğü

Bildirim ve Raporlama 100

• Beyanname verme süresi İçinde rapor hazırlanır

• Raporlar belirlenen formata uygun hazırlanır

• Raporda asgari olarak belli bilgiler ve belge yer alır 

• Otomatik olarak vergi dairesine verilmez, istenirse ibraz edilir

• Büyük Mükellefler Vergi Dairesine bağlı olanlar hem yurt içi hem de yurt dışı işlemlerinde rapor hazırlayacaklar

• Diğer kurumlar vergisi mükellefleri sadece yurt dışı işlemlerinde rapor hazırlarlar

• Gelir vergisi mükellefleri rapor hazırlamamak zorunda değil

FİYAT TESPİT RAPORLARI

101

TRANSFER F. BİLDİRİM FORMUTRANSFER F. BİLDİRİM FORMU • Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından doldurulacaktır 

• İşlemlerin bulunmaması durumunda bu form doldurulmayacak 

• Beyanname verme süresi içinde hazırlanır

• Beyananame ekinde vergi dairesine verilir

• İçeriği:o Kuruma ilişkin genel bilgiler

o İlişkili kişilere ilişkin bilgiler o İlişkili kişilerle gerçekleştirilen transfer fiyatlandirmasina ilişkin işlemler o Transfer fiyatlandirmasina konu olan işlemlerde kullanılan yöntemler o İlişkili kişilerden temin edilen borçlara ilişkin bilgiler

102

• Beyanname verme süresi içinde hazırlanır

• Otomatik olarak vergi dairesine verilmez, 

• İstenirse ibraz edilir

• 5 yıl boyunca saklanır

• BMVD’ne bağlı olmayan diğer kurumlar vergisi mükellefleri yurt içi işlemlerinde

• Gelir vergisi mükellefleri hem yurt dışı hem de yurt içi işlemlerinde belgeleme yaparlar

• İdare isterse asgari belgeler dışında belge & bilgi ister

BELGELEME ZORUNLULUĞU BELGELEME ZORUNLULUĞU

103

• Faaliyet tanımı,İçinde bulunduğu sektör• Organizasyon yapısı, • Sermaye yapısı, Ortakları,• Ekonomik ve hukuki geçmiş hakkında özet bilgiler,• İlişkili kişilere ait bilgiler (vergi kimlik numaraları, adresleri, telefonları) • Üstlenilen işlevler, • Sahip olunan riskleri ve kullanılan varlıkları içeren tüm bilgiler,• Ürün fiyat listeleri,• Üretim maliyetleri,• İlişkili ve ilişkisiz kişilerle yapılan işlemlerin miktarı ile fatura ve benzeri belgeler,• İşlem konusu yıl içinde ilişkili kişilerle yapılan tüm sözleşme örnekleri

BELGELER-1 BELGELER-1

Belgeler 2104

• İlişkili kişilere ait özet mali tablolar,• İlişkili kişiler arasındaki işlemlere uygulanan şirket içi fiyatlandırma 

politikası,• İlişkili kişilerce kullanılan farklı muhasebe standartları ve yöntemleriyle ilgili 

bilgiler• Gayri maddi varlıkların mülkiyetine ve gayri maddi hak bedellerine ilişkin 

bilgiler• Kullanılan transfer fiyatlandırması yönteminin seçilme nedeni• Transfer fiyatlandırması yöntemine ilişkin bilgi ve belgeler (iç ve/veya dış 

emsaller, karşılaştırılabilirlik analizi)• Emsallere uygun fiyat & kâr marjının saptanmasında kullanılan 

hesaplamalar • Belli bir emsal fiyat aralığı tespit edilmişse, bu aralığın tespitinde kullanılan 

yöntem

BELGELER-2 BELGELER-2

yapılacaklar105

YAPILACAKLAR & ÖNLEMLER

• İlişkili kişilerin ve bunlarla yapılan işlemlerin belirlenmesi• İlişkili kişilerle yapılacak işlemlere dikkat edilmesi• Özel bir ekip oluşturulması• Kontrol dışı işlemlerle ilgili sektörel analizler yapılmalı • İç & dış emsallar tespit edilmeli• Kontrol içi & kontrol dışı işlemlerle ilgili “Karşılaştırılabilirlik” analizi• Fonksiyon ve risk analizleri yapılmalı• En uygun yöntem belirlenmeli• Kısa uzun vade planlaması (Yöntemin test edilmesi)• Maliye’nin yöntemlerle ilgili çalışma ve denetimleri takip edilmeli• Belgeleme (RAPOR ve ıspatlayıcı belge ve analiz cetvelleri)• Maliye Bakanlığı ile anlaşma yolu aranmalı

106

SORUNLAR & SIKINTILAR

• BKK ile genel tebliği zamanlama kaosu• 2 yıllık gecikmeli genel tebliğ ve uygulama zamanı• Bildirimlerdeki acelecilik• İdarenin kontrol hazırlıksızlığı • İlişkili kişilerin tespitinde zorluk ve iş yükü • Kayıt dışı ekonomik yapı• Karşılaştırılabilirlik verilerinin temini• Yurt dışı emsal ve veri tespiti• Örtülü sermeye & örtülü kazanç açmazı• Ücretlerde kamu zararı & yararı 

Soru & Cevap107

Katılımınız İçin Teşekkür Katılımınız İçin Teşekkür

Ederiz…Ederiz…

GAZİANTEP SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASIGAZİANTEP SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASIGAZİANTEP CHAMBER OF CERTIFIED PUBLİC ACCOUNTANTS GAZİANTEP CHAMBER OF CERTIFIED PUBLİC ACCOUNTANTS

Kaynak : TESMER

108

www.gaziantepsmmmo.org.tr