kur’Ân aklimizi kullanmamizi İster

39
KUR’ÂN AKLIMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER KULLANMAMIZI İSTER İnsan, aklı ile İnsan, aklı ile davranışlarından davranışlarından sorumludur. sorumludur. Mükellef (yükümlü) Mükellef (yükümlü) olabilmek için akıllı olabilmek için akıllı olma şartı aranır. olma şartı aranır. Akıl, dini sorumluluğun Akıl, dini sorumluluğun da ön şartıdır. da ön şartıdır.

Upload: chanel

Post on 17-Jan-2016

79 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER. İnsan, aklı ile davranışlarından sorumludur. Mükellef (yükümlü) olabilmek için akıllı olma şartı aranır. Akıl, dini sorumluluğun da ön şartıdır. Aklın Dini Sorumluluktaki yeri ve Önemi. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

KUR’ÂN AKLIMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTERKULLANMAMIZI İSTER

İnsan, aklı ile İnsan, aklı ile davranışlarından davranışlarından sorumludur.sorumludur.

Mükellef (yükümlü) Mükellef (yükümlü) olabilmek için akıllı olma olabilmek için akıllı olma şartı aranır.şartı aranır.

Akıl, dini sorumluluğun da Akıl, dini sorumluluğun da ön şartıdır.ön şartıdır.

Page 2: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Aklın Dini Sorumluluktaki yeri veAklın Dini Sorumluluktaki yeri veÖnemiÖnemi

AKIL: Doğru ve yanlışı,güzel ve çirkini ayırt AKIL: Doğru ve yanlışı,güzel ve çirkini ayırt edebilme edebilme kabiliyetidir.Yürümek,koşmak,konuşmak,spokabiliyetidir.Yürümek,koşmak,konuşmak,spor yapmak,şarkı söylemek nasıl bir yetenekse r yapmak,şarkı söylemek nasıl bir yetenekse akılda beynimizi kullanarak sahip akılda beynimizi kullanarak sahip olduğumuz bir yetenektir.Allah’ın insana olduğumuz bir yetenektir.Allah’ın insana bahşettiği en önemli nimetlerden bahşettiği en önemli nimetlerden birisidir.Belkide en önemlisidir.çünkü akıl birisidir.Belkide en önemlisidir.çünkü akıl nimeti olmadan diğer nimetlerin değerini nimeti olmadan diğer nimetlerin değerini anlayamayız.anlayamayız.

İnsanı diğer canlılardan ayırt eden en İnsanı diğer canlılardan ayırt eden en önemli özellik akıllı ve düşünebilir olmasıdır.önemli özellik akıllı ve düşünebilir olmasıdır.

Page 3: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Aklın Dini Sorumluluktaki yeri veAklın Dini Sorumluluktaki yeri veÖnemiÖnemi

Dinimize göre bütün ibadetlerin ön koşulu Dinimize göre bütün ibadetlerin ön koşulu akıllı olmak ve erginlik çağına girmektir. akıllı olmak ve erginlik çağına girmektir. Erginlik çağına girenlerin aklı olgunlaşır, Erginlik çağına girenlerin aklı olgunlaşır, doğruyu yanlıştan ayırabilir.doğruyu yanlıştan ayırabilir.

Kur’an insanın davranışlarında bilinçli Kur’an insanın davranışlarında bilinçli hareket etmesine önem verir. Anlamadan , hareket etmesine önem verir. Anlamadan , sadece şekilsel olarak yapılan sadece şekilsel olarak yapılan davranışların önemsiz olduğunu belirtir davranışların önemsiz olduğunu belirtir “..Yazıklar olsun o namaz kılanların haline “..Yazıklar olsun o namaz kılanların haline ki onlar bilinçsizdirler (kıldıkları namazın ki onlar bilinçsizdirler (kıldıkları namazın değerini bilmezler).değerini bilmezler).

Bilinçli olmak yaptığımız davranışların Bilinçli olmak yaptığımız davranışların değerini artırırdeğerini artırır

Page 4: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Aklın Dini Sorumluluktaki yeri veAklın Dini Sorumluluktaki yeri veÖnemiÖnemi

Akıl Allah’ın insanlara verdiği en Akıl Allah’ın insanlara verdiği en önemli nimetlerden biridir. Çünkü akıl önemli nimetlerden biridir. Çünkü akıl olmadan insanlar diğer nimetlerini olmadan insanlar diğer nimetlerini anlamını ve değerini bilemezler. anlamını ve değerini bilemezler. İnsan aklı kadar değerli,aklı kadar İnsan aklı kadar değerli,aklı kadar büyük, aklı kadar çapı olan bir büyük, aklı kadar çapı olan bir varlıktır. Toplum içinde aklımız varlıktır. Toplum içinde aklımız sayesinde yer ve saygınlık ediniriz. sayesinde yer ve saygınlık ediniriz.

Aklı olan insanlar bilgi,proje,çözüm Aklı olan insanlar bilgi,proje,çözüm ve çare üretirler.ve çare üretirler.

Page 5: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

KUR’ÂN AKLIMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTERKULLANMAMIZI İSTER

Kur’an’da aklımızı kullanmakla ilgili Kur’an’da aklımızı kullanmakla ilgili çok sayıda ayet vardır. Bu çok sayıda ayet vardır. Bu ifadelerden bazıları:ifadelerden bazıları:

““Düşünmüyor musunuz?”Düşünmüyor musunuz?” ““Aklınızı kullanmaz mısınız?”Aklınızı kullanmaz mısınız?” ““Nasıl hükmediyorsunuz?”Nasıl hükmediyorsunuz?” ““Ayetlerimizde akıl sahipleri için Ayetlerimizde akıl sahipleri için

nice deliller vardır.”nice deliller vardır.” ““Ayetlerimizi sadece düşünen Ayetlerimizi sadece düşünen

insanlar anlayabilir.”insanlar anlayabilir.”

Page 6: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTERİSTER

““O, yedi göğü, birbiri üzerine yarattı. O, yedi göğü, birbiri üzerine yarattı. Rahmân'ın yaratmasında bir aykırılık, Rahmân'ın yaratmasında bir aykırılık, uygunsuzluk görmezsin. Gözünü döndür uygunsuzluk görmezsin. Gözünü döndür de bak, bir bozukluk görüyor musun?de bak, bir bozukluk görüyor musun?

Sonra gözünü tekrar tekrar döndür Sonra gözünü tekrar tekrar döndür (bak). Göz (aradığı bozukluğu (bak). Göz (aradığı bozukluğu bulmaktan) âciz ve bitkin halde sana bulmaktan) âciz ve bitkin halde sana dönecektir.” dönecektir.”

((Mülk Suresi 3-4 ayetlerMülk Suresi 3-4 ayetler))

Page 7: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTERİSTER

Kur’an insanın çevresindeki varlıkları Kur’an insanın çevresindeki varlıkları aklıyla ölçmesini, tartmasını ister:aklıyla ölçmesini, tartmasını ister:

““Yeryüzünü enine boyuna yayıp döşeyen, Yeryüzünü enine boyuna yayıp döşeyen, onda oturaklı dağlar ve ırmaklar meydana onda oturaklı dağlar ve ırmaklar meydana getiren ve yeryüzünde meyvelerin getiren ve yeryüzünde meyvelerin hepsinden iki çift yapan O'dur. Sürekli hepsinden iki çift yapan O'dur. Sürekli olarak gece ile gündüzü birbirine olarak gece ile gündüzü birbirine dolamaktadır. Düşünecek olan bir kavim dolamaktadır. Düşünecek olan bir kavim için bunda muhakkak ki, ibretler vardır.”için bunda muhakkak ki, ibretler vardır.”

(Ra’d Suresi 3.ayet)(Ra’d Suresi 3.ayet)

Page 8: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTERİSTER “Şüphesiz göklerin ve

yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde, insanlara yarar şeylerle denizde akıp giden gemide, Allah'ın yukarıdan bir su indirip de onunla yeri ölümünden sonra diriltmesinde, diriltip de üzerinde deprenen hayvanları yaymasında, rüzgarları değiştirmesinde, gök ile yer arasında emre hazır olan bulutta şüphesiz akıllı olan bir topluluk için elbette Allah'ın birliğine deliller vardır.” ( Bakara

Suresi 164.ayet)

Page 9: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTERİSTER

Kur’an’a göre bilenlerle Kur’an’a göre bilenlerle bilmeyenler bir değildir.bilmeyenler bir değildir.

Allah insanlara akıl vererek Allah insanlara akıl vererek onları diğer canlılardan onları diğer canlılardan ayırmıştır.ayırmıştır.

Kur’an insanları bilmediği Kur’an insanları bilmediği şeylerin ardına düşmemeleri şeylerin ardına düşmemeleri konusunda uyarmıştır.konusunda uyarmıştır.

Kur’an körü körüne Kur’an körü körüne taklitçiliği kötülemiş, taklitçiliği kötülemiş, insanları taassuptan uzak insanları taassuptan uzak tutmaya çalışmıştır.tutmaya çalışmıştır.

Page 10: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

İyilik ve kötülük akıl ile ayırt İyilik ve kötülük akıl ile ayırt edilebilir.edilebilir.

Putperestlik ve öncekilerin yanlış Putperestlik ve öncekilerin yanlış inançlarına bağlılık akıl ile inançlarına bağlılık akıl ile bağdaşmaz.bağdaşmaz.

İnsanlar akıl ve iradeleriyle İnsanlar akıl ve iradeleriyle kaderlerinden sorumlu tutulurlar.kaderlerinden sorumlu tutulurlar.

Ortak akıl (sağduyu), dinimizin de Ortak akıl (sağduyu), dinimizin de öğütlediği iyi bir özelliktir. öğütlediği iyi bir özelliktir. Müslümanların çoğu, yanlış olan Müslümanların çoğu, yanlış olan şeylerde ittifak kurmazlar. şeylerde ittifak kurmazlar. Danışmak ve ortak akla güvenmek Danışmak ve ortak akla güvenmek iyi sonuçlar doğurur.iyi sonuçlar doğurur.

KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTERİSTER

Page 11: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’an aklımızı Kullanmamızı isterKur’an aklımızı Kullanmamızı ister

Kur’an hayatın anlamı,yaratılışın amacı, ve Kur’an hayatın anlamı,yaratılışın amacı, ve öldükten sonra dirilişi gibi insan kavrayışını öldükten sonra dirilişi gibi insan kavrayışını aşan önemli konularda bilgi verir. Bunun aşan önemli konularda bilgi verir. Bunun dışındaki konuları insana bırakır, insan dışındaki konuları insana bırakır, insan aklıyla hayatın değişen şartlarına uygun aklıyla hayatın değişen şartlarına uygun çözümler üretirçözümler üretir

Aklı kullanmanın en önemli göstergesi Aklı kullanmanın en önemli göstergesi düşünmektir.İnsan ancak düşünerek düşünmektir.İnsan ancak düşünerek doğruya ulaşır, kendisine yararlı olanları fark doğruya ulaşır, kendisine yararlı olanları fark edip zararlı şeylerden uzak durur.edip zararlı şeylerden uzak durur.

Akıl sayesinde hayatımız her açıdan gelişir Akıl sayesinde hayatımız her açıdan gelişir güzelleşir ve zenginleşir.güzelleşir ve zenginleşir.

Page 12: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’an aklımızı Kullanmamızı isterKur’an aklımızı Kullanmamızı ister

İnsanı gerçek anlamda özgürleştiren, İnsanı gerçek anlamda özgürleştiren, tam anlamıyla kişilik kazandıran tam anlamıyla kişilik kazandıran aklıdır. Çocuklar,akıl sağlığını aklıdır. Çocuklar,akıl sağlığını kaybeden ihtiyarlar özgür değil kaybeden ihtiyarlar özgür değil gözetim altındadır. Çünkü onlar gözetim altındadır. Çünkü onlar sağlıklı kararlar veremeyebilir.sağlıklı kararlar veremeyebilir.

Allah katında en değerli insan aklını Allah katında en değerli insan aklını kullanan , düşünen ,bilinçli hareket kullanan , düşünen ,bilinçli hareket eden ve kötülüklerden uzak duran eden ve kötülüklerden uzak duran insandır. Kişi aklıyla kendisini insandır. Kişi aklıyla kendisini tanıdıkça rabbini de daha iyi tanır.tanıdıkça rabbini de daha iyi tanır.

Page 13: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’an Doğru Bilgiye Önem verirKur’an Doğru Bilgiye Önem verir

Kur’an doğru bilgiye önem verir,Bilgi Kur’an doğru bilgiye önem verir,Bilgi düşünceye malzeme taşır.Doğru düşünceye malzeme taşır.Doğru davranışlar ancak doğru bilgilerle ortaya davranışlar ancak doğru bilgilerle ortaya çıkar. Bilgilerin doğru ve güvenilir olması çıkar. Bilgilerin doğru ve güvenilir olması insanın doğru sonuçlara varmasını sağlar.insanın doğru sonuçlara varmasını sağlar.

Bilgi insanı gerçeğe ulaştırmalı , fayda Bilgi insanı gerçeğe ulaştırmalı , fayda sağlamalıdır. İnsanlara ve doğaya zarar sağlamalıdır. İnsanlara ve doğaya zarar verecek çalışmalardan kaçınmalıyız. Bilgi verecek çalışmalardan kaçınmalıyız. Bilgi ahlak ve dini değerler süzgecinden ahlak ve dini değerler süzgecinden geçirilerek insana yararlı hale getirilir.geçirilerek insana yararlı hale getirilir.

Page 14: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Bilgi bilimin ham maddesidir.bilim ise Bilgi bilimin ham maddesidir.bilim ise tabiattaki genel amaçlara ulaşmaya bir tabiattaki genel amaçlara ulaşmaya bir etkinliktir.Bilim var olanı inceler.Din ise var etkinliktir.Bilim var olanı inceler.Din ise var olanı iyi ve kötü açısından olanı iyi ve kötü açısından değerlendirir.Bilimin keşifleri Din değerlendirir.Bilimin keşifleri Din süzgecinden geçip iyi ve kötü açısından süzgecinden geçip iyi ve kötü açısından değerlendirildiği taktirde insan için faydalı değerlendirildiği taktirde insan için faydalı olur ve insanı mutlu eder.Aksi halde bilimin olur ve insanı mutlu eder.Aksi halde bilimin buluşları insanlara zarar verir hatta onu buluşları insanlara zarar verir hatta onu yok eder.Doğru bilgiyi doğru düşünmek yok eder.Doğru bilgiyi doğru düşünmek gerekli olan bir alt yapıdır.Çünkü doğru gerekli olan bir alt yapıdır.Çünkü doğru bilgi olmadan insan düşünemez ve doğru bilgi olmadan insan düşünemez ve doğru karar veremez.karar veremez.

Page 15: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Dinimiz bu konuda çok hassas Dinimiz bu konuda çok hassas davranmış.Bir konuyu araştırmadan,tam davranmış.Bir konuyu araştırmadan,tam bilgi sahibi olmadan zanna dayanarak bilgi sahibi olmadan zanna dayanarak karar vermemek gerektiğini ifade karar vermemek gerektiğini ifade etmiştir.Bazen göz bile insanı etmiştir.Bazen göz bile insanı yanıltabilir.Bundan dolayı karar vermekte yanıltabilir.Bundan dolayı karar vermekte acele etmemeliyiz (meyhaneden çıkan acele etmemeliyiz (meyhaneden çıkan birisinin değerlendirmesi) Bilgi üçe ayrılır:birisinin değerlendirmesi) Bilgi üçe ayrılır:

A-İlmel yakin bilgi (çok uzakta bir kişi A-İlmel yakin bilgi (çok uzakta bir kişi görüp orada bir ateş yandığını düşünmek)görüp orada bir ateş yandığını düşünmek)

B-Aynel yakin bilgi (o ışık kaynağına B-Aynel yakin bilgi (o ışık kaynağına yaklaşıp ateş olduğunu görmek)yaklaşıp ateş olduğunu görmek)

C-Hakkal yakin bilgi (elimizi o ateşe uzatıp C-Hakkal yakin bilgi (elimizi o ateşe uzatıp yakıcılığını hissetmek)yakıcılığını hissetmek)

Page 16: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’an aklımızı Kullanmamızı isterKur’an aklımızı Kullanmamızı ister

Allah, araştırmadan incelemeden bir Allah, araştırmadan incelemeden bir düşünceyi kabul etmeyi hoş düşünceyi kabul etmeyi hoş karşılamaz.”Ey insanlar size fasık bir karşılamaz.”Ey insanlar size fasık bir adam haber getirdiği zaman onun adam haber getirdiği zaman onun doğruluğunu araştırınız. Yoksa doğruluğunu araştırınız. Yoksa bilmeyerek bir topluluğa karşı kötülük bilmeyerek bir topluluğa karşı kötülük edersiniz de sonra yaptığınızdan edersiniz de sonra yaptığınızdan pişman olursunuz “ (Hucurat,6) pişman olursunuz “ (Hucurat,6) buyurarak, kesin olmayan bilgilerin bizi buyurarak, kesin olmayan bilgilerin bizi yanlışa sürükleyeceği ifade yanlışa sürükleyeceği ifade edilmektedir.edilmektedir.

Page 17: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’an aklımızı Kullanmamızı isterKur’an aklımızı Kullanmamızı ister

Bilim var olanı inceler , din ise var olanı Bilim var olanı inceler , din ise var olanı iyi ve kötü açısından değerlendirir. iyi ve kötü açısından değerlendirir. Bilimin keşifleri dinin değerleriyle Bilimin keşifleri dinin değerleriyle birleşerek insanlığa faydalı hale gelir.birleşerek insanlığa faydalı hale gelir.

Dinin doğruları ile bilimin doğruları asla Dinin doğruları ile bilimin doğruları asla çelişmez. Eğer çelişiyorsa hata onu çelişmez. Eğer çelişiyorsa hata onu yorumlayan insandadır. Çünkü bilimin yorumlayan insandadır. Çünkü bilimin de dinin de kaynağı aynıdır, Allah’tırde dinin de kaynağı aynıdır, Allah’tır

Page 18: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’anda Bilgi edinme YollarıKur’anda Bilgi edinme Yolları Kur’an’a göre bilgi edinmenin yolları:Kur’an’a göre bilgi edinmenin yolları:

Duyu organları,Duyu organları, Akıl,Akıl, Vahiydir.Vahiydir.

Beynimize veriler, gözlerimiz ve Beynimize veriler, gözlerimiz ve kulaklarımız kanalıyla girer ve bunlar kulaklarımız kanalıyla girer ve bunlar aklımız sayesinde bilgiye dönüşür. aklımız sayesinde bilgiye dönüşür. Kur’an insanların tabiatı gözlemleyerek Kur’an insanların tabiatı gözlemleyerek Yüce Yaratıcının varlığının, bilgisinin ve Yüce Yaratıcının varlığının, bilgisinin ve gücünün farkına varmamızı ister;gücünün farkına varmamızı ister;

Page 19: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’an’da Bilgi edinme YollarıKur’an’da Bilgi edinme Yolları

" Göğe bakmıyorlar mı, nasıl " Göğe bakmıyorlar mı, nasıl yükseltilmiştir! Dağlara bakmazlar yükseltilmiştir! Dağlara bakmazlar mı, nasıl dikilmişlerdir! Yeryüzüne mı, nasıl dikilmişlerdir! Yeryüzüne bakmıyorlar mı, nasıl yayılmıştır" bakmıyorlar mı, nasıl yayılmıştır" Ğaşiye suresi 18-20 Ğaşiye suresi 18-20

" Üstlerinde kanat çırparak uçan " Üstlerinde kanat çırparak uçan kuşlara bakmazlar mı?" Mülk suresi kuşlara bakmazlar mı?" Mülk suresi 1919

Page 20: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’anda Bilgi edinme YollarıKur’anda Bilgi edinme Yolları

İnsan bakan, baktığını gören ve gördüğü İnsan bakan, baktığını gören ve gördüğü üzerinde düşünen bir varlıktır. üzerinde düşünen bir varlıktır. Düşündüklerinden de fikirler üretir. Düşündüklerinden de fikirler üretir. Bakmakla görmek arasında fark vardır, Bakmakla görmek arasında fark vardır, gökyüzüne her bakan kişi orada gökyüzüne her bakan kişi orada yaratıcının gücünü ve bilgisini yaratıcının gücünü ve bilgisini göremeyebilir. Bunu ancak aklının göremeyebilir. Bunu ancak aklının kullananlar görür. Duymak ve kullananlar görür. Duymak ve dinlemekte öyledir, insanlar bir çok şey dinlemekte öyledir, insanlar bir çok şey işitir ancak bazılarını dinler ,dinlediği işitir ancak bazılarını dinler ,dinlediği şeylerin bazısını aklına kaydeder.şeylerin bazısını aklına kaydeder.

Page 21: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’anda Bilgi edinme YollarıKur’anda Bilgi edinme Yolları

Akıl duyularla elde edilen bilgileri Akıl duyularla elde edilen bilgileri değerlendirir. Olaylar arasında değerlendirir. Olaylar arasında bağlantılar kurar, yeni bilgiler üretir.bağlantılar kurar, yeni bilgiler üretir.

Aklı kullanmak gerçeği bulmanın en Aklı kullanmak gerçeği bulmanın en iyi yoludur. Kur’an;da bu durum şöyle iyi yoludur. Kur’an;da bu durum şöyle anlatılır: “…Şüphesiz yeryüzünde anlatılır: “…Şüphesiz yeryüzünde yürüyen canlıların Allah katında en yürüyen canlıların Allah katında en kötüsü akıllarını kullanmayan sağırlar kötüsü akıllarını kullanmayan sağırlar ve dilsizlerdir.”Enfal,22 ve dilsizlerdir.”Enfal,22

Page 22: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’anda Bilgi edinme YollarıKur’anda Bilgi edinme Yolları Kur’an gözleri olduğu halde gerçeği Kur’an gözleri olduğu halde gerçeği

göremeyenleri kör, kulakları olduğu göremeyenleri kör, kulakları olduğu halde gerçeği anlamayanları sağır, halde gerçeği anlamayanları sağır, akılları olduğu halde gerçeği akılları olduğu halde gerçeği kavramayanları akılsız olarak kavramayanları akılsız olarak nitelendirir.”Allah’a nankörlük edenlerin nitelendirir.”Allah’a nankörlük edenlerin hali çobanların çağırdığı fakat onun hali çobanların çağırdığı fakat onun bağrışıp çağrışmasından başka bir şey bağrışıp çağrışmasından başka bir şey işitmeyen hayvanların durumu işitmeyen hayvanların durumu gibidir.Onlar sağırdırlar,,dilsiz ve gibidir.Onlar sağırdırlar,,dilsiz ve kördürler, akıllarını da kördürler, akıllarını da kullanmazlar.”Bakara,171kullanmazlar.”Bakara,171

Page 23: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kur’anda Bilgi edinme YollarıKur’anda Bilgi edinme Yolları

Akıl ve vahiy insanın doğru bilgi Akıl ve vahiy insanın doğru bilgi kaynağıdır.Dinin hükümleri ile aklın kaynağıdır.Dinin hükümleri ile aklın hükümleri birbirlerini destekler. Çünkü hükümleri birbirlerini destekler. Çünkü her ikisinin de kaynağı Allah’tır. Sağlıklı her ikisinin de kaynağı Allah’tır. Sağlıklı ve ön yargılardan uzak olan bir akıl her ve ön yargılardan uzak olan bir akıl her zaman doğruyu bulur. Fakat ön zaman doğruyu bulur. Fakat ön yargılar ve yanlış inanışlar çoğu zaman yargılar ve yanlış inanışlar çoğu zaman aklın yanlış karar vermesine sebep aklın yanlış karar vermesine sebep olur. Böyle durumda olanları da vahiy olur. Böyle durumda olanları da vahiy uyararak doğru yolu bulmasını sağlar.uyararak doğru yolu bulmasını sağlar.

Page 24: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Bilgi,taassubu önlerBilgi,taassubu önler Taassup: Bir düşünceye bir Taassup: Bir düşünceye bir

inanca körü körüne inanıp,başka inanca körü körüne inanıp,başka fikir ve düşüncelere yaşama fikir ve düşüncelere yaşama hakkı tanımamaktır. Taassubun hakkı tanımamaktır. Taassubun kaynağı bilgisizliktir .İslam dini kaynağı bilgisizliktir .İslam dini bilgisizlikle mücadele eden ve bilgisizlikle mücadele eden ve bilgiye önem veren bir dindir. bilgiye önem veren bir dindir. Dinimizde düşünme.anlama ve Dinimizde düşünme.anlama ve sorgulama çok önemli şeylerdir.sorgulama çok önemli şeylerdir.

Page 25: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Bilgi,taassubu önlerBilgi,taassubu önler Dinimizde başka dinden olanlara Dinimizde başka dinden olanlara

karşı inanmasak da bir hoşgörü ve karşı inanmasak da bir hoşgörü ve saygı vardır. Onlara hiçbir şekilde saygı vardır. Onlara hiçbir şekilde baskı yapılmaz, İslam dini ilk baskı yapılmaz, İslam dini ilk geldiği zamanlarda geldiği zamanlarda putperestler :"biz atalarımızdan putperestler :"biz atalarımızdan böyle" gördük diyerek inançlarını böyle" gördük diyerek inançlarını terk etmiyorlardı.çünkü onlar terk etmiyorlardı.çünkü onlar düşünmüyor ve sorgulamıyorlar düşünmüyor ve sorgulamıyorlar körü körüne inanıyorlardı Kur’an körü körüne inanıyorlardı Kur’an kerim’de bu durum Bakara kerim’de bu durum Bakara süresinin 170. ayetinde şöyle dile süresinin 170. ayetinde şöyle dile getirilir:getirilir:

Page 26: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Bilgi,taassubu önlerBilgi,taassubu önler "Onlara(müşriklere):Allah'ın "Onlara(müşriklere):Allah'ın

indirdiğine uyun,denildiği indirdiğine uyun,denildiği zaman onlar.hayır! Biz zaman onlar.hayır! Biz atalarımızı üzerinde atalarımızı üzerinde bulduğumuz yola uyarız." bulduğumuz yola uyarız." Dediler.. Ya ataları bir şey Dediler.. Ya ataları bir şey anlamamış .doğruyu da anlamamış .doğruyu da bulamamış idiyseler"bulamamış idiyseler"

Page 27: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Bilgi,taassubu önlerBilgi,taassubu önler Taassubun kaynağı bilgisizliktir .taassubu Taassubun kaynağı bilgisizliktir .taassubu

ortadan kaldırmak için bilgisizlikle mücadele ortadan kaldırmak için bilgisizlikle mücadele etmek gerekir. Bu konuda da insanları etmek gerekir. Bu konuda da insanları gerçek bilgiye yani Kur'an’ın bilgisine gerçek bilgiye yani Kur'an’ın bilgisine yöneltmeliyiz, taklitle değil de düşünerek ve yöneltmeliyiz, taklitle değil de düşünerek ve anlayarak inanan bir kişi olmalıyız. Allah körü anlayarak inanan bir kişi olmalıyız. Allah körü körüne bir fikre inanmayı,bilgi ve bilinçten körüne bir fikre inanmayı,bilgi ve bilinçten yoksul olarak bir davranışı taklit etmeyi yoksul olarak bir davranışı taklit etmeyi doğru bulmaz.Dinimize göre akılımızı doğru bulmaz.Dinimize göre akılımızı kullanarak, düşünerek ve bilinçli bir şekilde kullanarak, düşünerek ve bilinçli bir şekilde davranmalı sorgulamadan başkalarını taklit davranmalı sorgulamadan başkalarını taklit etmemeliyiz.etmemeliyiz.

Page 28: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

TAASSUB’UN ZARARLARI;TAASSUB’UN ZARARLARI;

1- İnsanı ön yargılı yapar gerçeği 1- İnsanı ön yargılı yapar gerçeği görmesini engeller.görmesini engeller.

2- İnsanı bilgiden uzaklaştırır araştırma 2- İnsanı bilgiden uzaklaştırır araştırma yapmakta alı koyaryapmakta alı koyar

3- İnsanlar arasından kin,nefret ve 3- İnsanlar arasından kin,nefret ve düşmanlık duygularının gelişmesine düşmanlık duygularının gelişmesine sebeb olur.sebeb olur.

4- Aklımızın özgürce düşünmesine engel 4- Aklımızın özgürce düşünmesine engel olur.olur.

Page 29: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

TAASSUB’UN ZARARLARI;TAASSUB’UN ZARARLARI;

5- Gelişime ve yeni şeylerin üretilmesine 5- Gelişime ve yeni şeylerin üretilmesine engel olur.engel olur.

6- Toplumun cahil ve bilgisiz kalmasına 6- Toplumun cahil ve bilgisiz kalmasına sebeb olur.sebeb olur.

7- Toplumun üzerinde devam etmesine 7- Toplumun üzerinde devam etmesine ve doğruyu bulamamasına sebeb olur.ve doğruyu bulamamasına sebeb olur.

8- Taassup sahibi topraklarda fikir 8- Taassup sahibi topraklarda fikir zenginliği ve farklı düşünceler pek fazla zenginliği ve farklı düşünceler pek fazla olmaz.olmaz.

Page 30: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

ANAYASA (24-25.MADDELER)ANAYASA (24-25.MADDELER)

Herkes düşünce ve kanaat Herkes düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.Her ne sebep ne hürriyetine sahiptir.Her ne sebep ne amaçla olursa olsun düşünce ve amaçla olursa olsun düşünce ve kanaat hürriyetinde zorlanamaz kanaat hürriyetinde zorlanamaz ayrıca anayasamızın ayrıca anayasamızın 24.maddesinden inanç hürriyetini ve 24.maddesinden inanç hürriyetini ve inandığı gibi yaşama hürriyeti konu inandığı gibi yaşama hürriyeti konu ediliredilir

Page 31: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

Kıssadan HisseKıssadan Hisse Karganın biri seke seke yürüyen güzel bir Karganın biri seke seke yürüyen güzel bir

keklik görmüş, kekliğin güzelliğine ve alımlı keklik görmüş, kekliğin güzelliğine ve alımlı yürüyüşüne hayran olmuş.Sürekli kekliği yürüyüşüne hayran olmuş.Sürekli kekliği izlemeye başlamış.Tek gayesi keklik gibi izlemeye başlamış.Tek gayesi keklik gibi olmakmış. Keklik bu durumdan rahatsız olmakmış. Keklik bu durumdan rahatsız olmaya başlamış ve “Ne kadar benzerse olmaya başlamış ve “Ne kadar benzerse benzesin hiçbir şey aslı gibi gerçek benzesin hiçbir şey aslı gibi gerçek olamaz.Çaban boşunadır. Bu durmdan olamaz.Çaban boşunadır. Bu durmdan vazgeç demiş” demiş. Fakat karga bir türlü vazgeç demiş” demiş. Fakat karga bir türlü vazgeçememeiş ama keklik gibi incelikli vazgeçememeiş ama keklik gibi incelikli yürümeyi de öğrenememiş.Zavallı karga yürümeyi de öğrenememiş.Zavallı karga kendi yürüyüşünü de unutmuş. Herkese karşı kendi yürüyüşünü de unutmuş. Herkese karşı gülünç duruma düşmüş..”gülünç duruma düşmüş..”

Beydaba,Kelile ve DimneBeydaba,Kelile ve Dimne

Page 32: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

DeğerlendirmeDeğerlendirme

İslam dinine göre aşağıdakilerden hangisi bilginin İslam dinine göre aşağıdakilerden hangisi bilginin kaynağı değildir.kaynağı değildir.

a)a) RüyalarRüyalarb)b) Kur’an-ı KerimKur’an-ı Kerimc)c) DuyularDuyulard)d) AkılAkılAşağıdakilerden hangisi aklın işlevlerinden birisi Aşağıdakilerden hangisi aklın işlevlerinden birisi

değildir.değildir.a)a) DüşünmekDüşünmekb)b) İyiyi kötüden ayırmak,İyiyi kötüden ayırmak,c)c) Tercihte bulunmak,Tercihte bulunmak,d)d) DuymakDuymak

Page 33: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

DeğerlendirmeDeğerlendirme

Doğruyu yanlıştan ayırabilme kabiliyeti nedir?Doğruyu yanlıştan ayırabilme kabiliyeti nedir?

AkılAkıl İnsanların dini sorumlulukları erginlik çağına İnsanların dini sorumlulukları erginlik çağına

ulaşınca başlar niçin?ulaşınca başlar niçin?

Aklı olgunlaştığı için.Aklı olgunlaştığı için. Aklı kullanmanın en önemli göstergesi nedir?Aklı kullanmanın en önemli göstergesi nedir?

DüşünmekDüşünmek Sorumluluklar hangi özelliğimiz sayesinde Sorumluluklar hangi özelliğimiz sayesinde

yerine getirilir? yerine getirilir?

AkılAkıl

Page 34: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

DeğerlendirmeDeğerlendirme

Düşünceye malzeme taşıyan şey Düşünceye malzeme taşıyan şey nedir?nedir?

BilgiBilgi Doğru bilgi+doğru düşünce=Doğru bilgi+doğru düşünce= Doğru sonuçDoğru sonuç Doğru bilgi neye dayanmazDoğru bilgi neye dayanmaz Tahmin ve şüpheyeTahmin ve şüpheye “……“……. ………ilimden Allah’a sığınırım. ………ilimden Allah’a sığınırım Fayda vermeyenFayda vermeyen

Page 35: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

DeğerlendirmeDeğerlendirme

Bilim var olanı inceler,din ise var olanı Bilim var olanı inceler,din ise var olanı ……………………………….açısından değerlendirir.……………………………….açısından değerlendirir.

iyi ve kötüiyi ve kötü Kur’an’da bilginin kaynakları nelerdir?Kur’an’da bilginin kaynakları nelerdir? akıl,vahiy,duyu organlarıakıl,vahiy,duyu organları İnsanın tabiatı gözlemleyip düşünerek hangi İnsanın tabiatı gözlemleyip düşünerek hangi

sonuca ulaşır?sonuca ulaşır? Bunların çok büyük,çok güçlü ve çok bilgili bir Bunların çok büyük,çok güçlü ve çok bilgili bir

varlık tarafından yaratıldığı sonucuna.varlık tarafından yaratıldığı sonucuna. Akıl ,vahiy ve bilim niçin çelişmez?Akıl ,vahiy ve bilim niçin çelişmez? Hepsinin kaynağı Allah olduğu içinHepsinin kaynağı Allah olduğu için

Page 36: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

DeğerlendirmeDeğerlendirme

Kur’an gözleri olupta görmeyenleri …….,kulakları Kur’an gözleri olupta görmeyenleri …….,kulakları olupta işitmeyenleri ……..,akılları olupta olupta işitmeyenleri ……..,akılları olupta kullanmayanları ………………….. olarak nitelendirir.kullanmayanları ………………….. olarak nitelendirir.

kör-sağır-akılsızkör-sağır-akılsız Bir düşünceye bir inanaca körü körüne inanıp başka Bir düşünceye bir inanaca körü körüne inanıp başka

düşüncelere yaşam hakkı tanımamaya ne denir?düşüncelere yaşam hakkı tanımamaya ne denir? taassup(bağnazlık)taassup(bağnazlık) İnsanların davranışlarında bilinçli olup,tehlikeleri İnsanların davranışlarında bilinçli olup,tehlikeleri

önceden görüp, isabetli kararlar vermesine ne denir?önceden görüp, isabetli kararlar vermesine ne denir? BasiretBasiret Atalarımızın görüşlerini sorgulayıp ,yanlışlarını ortaya Atalarımızın görüşlerini sorgulayıp ,yanlışlarını ortaya

çıkarmak onlara saygısızlıktır, İslam dini böyle bir çıkarmak onlara saygısızlıktır, İslam dini böyle bir davranışı hoş karşılamaz?(doğru mu yanlış mı?)davranışı hoş karşılamaz?(doğru mu yanlış mı?)

yanlışyanlış

Page 37: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

DeğerlendirmeDeğerlendirme

“…“…bizim yolumuza uyun,sizin günahlarınızı bizim yolumuza uyun,sizin günahlarınızı biz yüklenelim derler.Halbuki onların hiçbir biz yüklenelim derler.Halbuki onların hiçbir günahını yüklenecek değillerdir” ayeti bize günahını yüklenecek değillerdir” ayeti bize hangi konuda yol gösterir?hangi konuda yol gösterir?

Arkadaş seçimiArkadaş seçimi Düşünce ve kanaatını açıklama hürriyeti Düşünce ve kanaatını açıklama hürriyeti

anayasamızın hangi maddesinde garanti anayasamızın hangi maddesinde garanti altına alınmıştır,altına alınmıştır,

26-27.maddeler26-27.maddeler Kendi görüşümüzü en doğru olarak görüp Kendi görüşümüzü en doğru olarak görüp

başka görüşlere kapalı olmak kişiyi daha başka görüşlere kapalı olmak kişiyi daha sağlam karakterli yapar.(doğru mu yanlış sağlam karakterli yapar.(doğru mu yanlış mı?)mı?)

yanlışyanlış

Page 38: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

DeğerlendirmeDeğerlendirme

Bilgisizce taklit ……………….Bilgisizce taklit ……………….

TaassupturTaassuptur İnsanın değeri en fazla neye bağlıdır?İnsanın değeri en fazla neye bağlıdır?

Aklını kullanmasınaAklını kullanmasına Kur’an öğrenirken örnek almayı Kur’an öğrenirken örnek almayı

önerir ama bilinçsizce taklit etmeyi önerir ama bilinçsizce taklit etmeyi uygun görmez? (doğru mu yanlış mı?)uygun görmez? (doğru mu yanlış mı?)

doğrudoğru

Page 39: KUR’ÂN AKLIMIZI KULLANMAMIZI İSTER

TEŞEKKÜR EDERİM TEŞEKKÜR EDERİM

TALİP ORHANTALİP ORHAN

HASAN POLATKAN İLKÖĞRETİM OKULUHASAN POLATKAN İLKÖĞRETİM OKULU

20092009