kürdistan devriminin yolu - "manifesto"

8/14/2019 Krdistan Devriminin Yolu - "MANIFESTO"

1/52

Krdistan Devriminin Yolu

MANFESTO


2/52

NDEKLER

GR

Birinci Blm

SINIFLI TOPLUM VE SMRGECLK TARH

I- lkel komnal topluluk

II- Kleci toplum ve smrgecilik

III- Feodal toplum ve smrgecilik

IV- Kapitalist toplum, smrgecilik ve ulusal bamszlk

A- lkel sermaye birikimi dnemi ve smrgecilik

B- Serbest rekabeti kapitalizm dnemi ve smrgecilik

C- Emperyalizm, smrgecilik ve ulusal bamszlk

1- Byk Ekim Devrimi ve uluslararas nemi

2- ki Emperyalist Paylam Sava arasnda dnya durumu

3- II. emperyalist savatan gnmze kadar dnya durumu

a) Emperyalizmin durumu

b) Sosyalist lkelerin durumu

c) Kapitalist lkelerin durumu

d) Smrgelerin ve ulusal kurtulu hareketlerinin durumu

e) Ulusal kurtulu, ii snf ve komnist hareketler iinde durum

kinci Blm

KRDSTAN TOPLUMU

I- Krdistan'n smrgeleme tarihi

A- Kleci dnemde Med'ler

B- Feodal dnemde Krtler ve Krdistan

1- Arap egemenlii dnemi

2- Yabanc egemenliin zayf olduu dnem

a) Yzyllk bamsz gelime

b) Krdistan zerinde Trk aknlar ve bunlara kar mcadele


3/52

3- Trk ve ran egemenlii altnda Krdistan

a) Krdistan'n ikiye blnmesi ve bunun siyasi sonular

b) XIX. yzylda Krdistan zerinde mcadele

C- Emperyalist sistem iinde Krdistan

1- I. Emperyalist Paylam Sava

2- Trkiye Cumhuriyeti'nin Krdistan' smrgeletirmesi

3- Gney Krdistan'n smrgeletirilmesi

4- Dou Krdistan'n smrgeletirilmesi

II- Orta-Kuzey-Bat Krdistan toplumunun zellikleri

A- Ekonomik yap

B- Sosyal yap

1- Smrgeci Trk burjuvazisinin Krdistan'daki maketi

2- Feodal-komprador snf

3- Kent kk-burjuvazisi

4- Kyllk

5- Proletarya

6- Aydnlar ve genlik

C- Eitim ve kltrel yap

D- Ulusal yap

E- Siyasal yap

nc Blm

KRDSTAN DEVRM

I- Krdistan Devriminin dayand tarihi miras

II- Krdistan Devriminin objektif ve sbjektif artlar

III- Krdistan Devriminin zellikleri, hedefleri ve grevleri

IV- Krdistan Devriminin yntemi ve taktii

V- Krdistan Devriminin temel gc ve ittifaklar

VI- Krdistan Devriminin Ortadou ve dnya devrimi iindeki yeri


4/52

GR

Snfl toplumda, balangcndan gnmze kadar iki tip smr yntemi geerlidir. Birincisi, insan emei zerinde,daha alma safhasnda iken kurulan ve bireylerden tek tek szdrlan fazla emein gerekletirdii art-deersmrsdr. kincisi, halklarn emekleri karlnda biriktirdikleri ve retim aralar, nakit, rn gibi servet biimindeyounlaan emein gaspna dayanan artk deer smrsdr.

Snfl toplum tarihi, bu iki tip smry gerekletirmeye ve gelitirmeye alan hakim snflarla, bu iki tip smrdenkurtulmaya alan snf ve halklarn yaptklar mcadeledir. Smr biimlerine uygun olarak, birincisi salt snfmcadelesi biiminde somutlarken, ikincisi halklarn yaptklar mcadele, bamszlk mcadelesi biimindesomutlar. Son tahlilde, her iki mcadele tipi de emek deerlerinin sahipleri ile, bu emek deerlerini gasp etmekisteyenler arasndaki mcadeleye indirgenebileceinden, birer snf mcadelesidirler.

Birinci tip smr, birey zerinde i zora dayanan snf egemenliinin kurulmasna yol aarken; ikinci tip smr,

halklar zerinde d zora dayanan yabanc egemenliin kurulmasna yol aar. Snf egemenliinin esas amac bireyemei zerinde smry gerekletirmektir. Dil, kltr asndan tahripkr bir rol oynamaz. Tersine, artk deerbirikimi, belli bir aznln bilim, sanat, siyaset gibi konularla uramasna olanak yaratp, bireyin de mensup olduutoplumu daha da gelitirir. Yabanc egemenlik ise, zerinde uyguland halkn salt maddi deerlerini gasp etmeklekalmaz; dil, kltr ve rgtlenme alannda kat ettii baarlar da ortadan kaldrmaya alr. Bunu, halklarn servetinitalan ederken direnmelerini yok etmek ve onlar pasif, direnmesiz, talan biimine dntrlm smrye ak halegetirmek iin yapmak zorundadr. Bundan dolay yabanc egemenlik, zerinde uyguland toplumu datc ve tahripedici bir rol oynar.

egemenlik, esas olarak iinde doduu toplumun sosyal gelimesini hzlandrr. Bireyin bal bulunduu klan, kabile,airet, aile gibi kan bana dayal birimleri paralayarak, daha st dzeyde rgtl halk, milliyet, ulus gibi birimlerin

domasna yardmc bir etken olur. gelimeler sonucu devletin domu olduu toplumlarda kan bana dayalbirimler daha erken ortadan kalkar. Airet ba yerine snf ba, yurttalk ba domu toplumlar, dil, kltr ve siyasialanda daha da gl olurlar. egemenliin, toplumun ulusal ve sosyal gelimesi zerindeki etkisi, snfl toplumunmaddi artlar ortadan kalkncaya kadar devam eder. egemenliin en son ve en gelimi biimi olan ulusal devletolgusu tarihte ilerici bir rol oynar. Ulusal devletine kavuan toplumlar, snfsz topluma doru daha kolay evrimleirler.Ulusal devlet seviyesine varamayan toplumlar ise, nce byle bir olguya kavuup ancak bu temelde snfsz toplumadoru ilerlemek ansna kavuurlar. Snfl toplumun maddi artlarnn ortadan kalkmasyla, devlet denen egemenlikaracnn da bir rol kalmaz. Siyasi olgunun tkendii toplumlar birbirleriyle her dzeyde youn ilikiye gemeolanaklarna sahip olurlar. Bu, tek bir dnya toplumuna doru yol almann ilk admlarndan biri olur.

egemenliin sosyallemeye ve uluslamaya ynelik bu olumlu etkilerine karlk, d egemenlik genellikle her iki

ynde de olumsuz bir rol oynar. Yabanc egemenlik, zerinde uyguland toplumun sosyal ve ulusal ynde gelimegstermesini kstekler. Sosyal adan daha st bir toplum biimine dayanan yabanc egemenlik, denetimi altna almolduu toplumu geri sosyal yap iinde tutarak, gelimesine olanak vermez. Verdii zaman o toplumu egemenlik altndatutmas zorlar. Ulusal adan da daha st dzeyde, rnein ulus dzeyinde bir rgtlenmeye dayanan yabancegemenlik, daha alt dzeydeki birimlerde rgtl bulunan airet ve halk topluluklarnn ulusal yndeki gelimesi nneeitli engeller diker. Eer bu engelleri dikmezse, kendisi gibi ulusal gelime iine girmi bir toplumu smrme olanazorlar.

Yabanc egemenlik, zerinde uyguland toplumun sosyal ve ulusal balarn srekli paralar. Bir halkn tarih boyuncagelitirdii dil, kltr, toprak ve ekonomik alandaki birliklerinin gelimesini ve ulus olgusuna dnmesini nleyerek,eitli baskc, eritici ve paralayc mekanizmalar yaratp, nihai olarak o halk yok etmeye alr. Kapitalizmden

sosyalizme gei srecinin yaand gnmzde, yabanc egemenlik halklar amansz bask altnda tutmakta vegelimeleri nnde en byk engel olarak durmaktadr. Bu dnemde, yabanc egemenlerle yerli ibirlikileri iyicekaynap ulusal ve snfsal basknn olmad bir topluma doru evrimlemeyi olanaksz hale getirerek, halklar snfltoplumun girdabnda bomak istemektedirler. Bu artlar altnda bulunan halklar, tarihlerinin en uzun ve en kanlsavan vererek kurtulmaya almaktadrlar.


5/52

egemenlik, tarihte karmza, iinde olutuu toplum biimlerine uygun olarak kleci, feodal, kapitalist devlet tipi vebu devlet tiplerinin eitli varyasyonlar biiminde kar. Her devlet tipi, eski toplumu temsil ediyorsa gerici, yenitoplumu temsil ediyorsa ilerici bir rol oynar. Buna karlk yabanc egemenlik, karmza, dayand toplum biiminebal olarak kleci, feodal, kapitalist igal, istila, ilhak ve smrgecilik olarak kar. Her snfl toplum, sosyo-ekonomik

karlar ve gc lsnde da doru yaylma gereini duyar. Eer fetihler talan ve ganimet getirmede uygun bir arahaline gelmilerse buna bavurmayacak hibir kle sahibi, feodal ve patron yoktur. Da ynelik her bask biimismrgecilik deildir. Bir d bask biiminin smrgecilie dnmesi iin, bu d basknn, zerinde uygulandtoplumda bask ve smry kurumlatrarak srekli klmas gerekir. gal, istila ve ilhak safhasnda kalp teyegitmeyen d bask biimleri smrgecilik deildir. Smrgecilik olgusu, zerinde uyguland toplumu eritmek,datmak ve son erek olarak, ya fiziki olarak ya da kendine benzetirerek ortadan kaldrmak amacn gder. Bunitelikleriyle en tehlikeli d bask ve smr biimidir. Bir toplumun hem sosyal, hem ulusal yndeki gelimesi nndeen byk engel olarak smrgecilik dikilmise, bu toplum iin acil grev smrgeciliin tasfiyesidir.

Smrgecilik olgusu, her snfl toplumda, zellikle bu toplumun son aamas emperyalizm dneminde en glevresini yaar. Emperyalizmin gericilii temsil etmesi, gericiliin de apulcu karakteri, zorunlu olarak smrgecilie

bavurmasna yol aar. te retim glerini gelitiremeyen, retim glerinin gelimesini engelleyen, dolaysyla art-deer smrsn artrma olanan bulamayan emperyalizm, yklmamak ve mrn uzatmak iin smrgeciliigelitirmekten baka bir yol bulamaz.

Her snfl toplum, gelitirdii d bask sistemini, bu arada smrgecilik sistemini, kendinden sonra gelen snfltopluma devreder. Her snfl toplum tarafndan gelitirilen bu d bask ve smr biimlerinin en younu olansmrgecilik, doal olarak en byk gelimesini, son snfl toplumun son aamasnda gsterir. Ayn zamanda en glve en son dnemini yaayan bu smrgecilik, en gerici ve en tahripkr olandr. Bu aamada artk halklarn kurtuluu vesnfsz topluma doru evrimlemeleri, smrge sisteminin tasfiyesine baldr. Bunun iin, bugn sosyalizme giden yol,emperyalizme ve smrgecilie kar halklarn ulusal kurtulu ve demokrasi mcadelesinden gemektedir.

Snfl toplum tarihi boyunca halklar, sosyal ve ulusal dzeyde byk bir eitsizlik iinde yaadlar. Eitsiz toplumsalkoullarn yol at d bask ve smr, ou halklarn ya fiziki imha ya da zmleme yoluyla ortadan kalkmasna yolat. Bir ksm halk da, gelimelerinin belli bir basamanda durduruldular ve altna alndklar yabanc egemenliklerinhammaddesi haline getirildiler. Az sayda halk da sosyal ve ulusal alanda gelierek gnmzde en gl uluslar halinegeldiler. Snfl toplumun balangcnda, insan topluluklar arasnda almas zor corafik engeller ve retim glerininok snrl geliim dzeyi nedeniyle byk bir yekn tutan halklar, snfl toplumun ortadan kalkmaya baladamza, yukardaki nedenlerden dolay saylar ok daha azalm olarak girdiler. Snfsz toplumun ilk evresi olansosyalizm aamasnda, geri kalan halklarn ekonomik, sosyal ve kltrel alanda geliip grbzlemeleri ve kendi ulusalyaamlarnn en olgun dnemini yaamalar, tek bir dnya toplumu iinde doal bir ekilde erimelerinin n kouludur.Bu sre yaanmadan, halklar ulus olarak ortadan kalkmaz. Snflarn ortadan kalkmas uluslarn da ortadan kalkmasiin elverili bir maddi ortam yaratr. Ama bu, uluslarn hemen erimesi ve ortadan kalkmas sonucunu dourmaz.

Halklar ve uluslar, varlklarn, snfl toplumda yaadklarndan belki de daha ok sosyalizm ve komnizm evresindesrdrecekler ve en olgun alarn bu evrelerde yaayacaklardr. Nasl ki gnmzde airet balar ulus balarkarsnda gerici ve ortadan kalkmas gereken balar haline gelmise, komnist toplumda da bir gn ulus balar st birrgtlenme karsnda gericileecek ve ortadan kalkmas gerekecektir.

Snfl toplumda smr yntemleri, halk, ulus, emperyalizm ve smrgecilik konusunda yukarda yaplansoyutlamalar, Krtlerin ve Krdistan'n tarihi konusunda izlenmesi gereken yolu aydnlatmaktadr.

Herhangi bir halk gibi Krtler de, tarihin afak vaktinde ilkel komnal toplumun son evresini yayorlard. Barbarlk dadiyebileceimiz bu evrede ok sayda Hint-Avrupa grubu kavimleri, bir sel gibi Kuzey Avrupa'dan Asya ve OrtaAvrupa'ya doru yaylmaya baladlar. Krtler, bu gruptaki kavimlerden olan ve gler sonunda M.. 1000 yllarnda

Urmiye ve Van glleri arasnda yerleen Medlere kadar dayandrlabilirler. Krtlerle Medler arasndaki iliki -corafikyaylma, dil ve tarihi olaylar karlatrldnda- kesin gibidir.


6/52

M.. 1000 yllar, Asurlarn Ortadou halklarna nefes aldrmad yllard. Bu dnemde, bir kavim gelimek istiyorsa,ya Asurlar devirmek, ya da ortadan kalkmasn beklemek zorundayd. Med kabile ve airet reisleri bununbilincindeydiler. Yeryzne yaylmalar ve bir halk haline gelebilmeleri, Asurlarn ortadan kalkmasna balyd. Medler,geliebilmeleri iin nlerinde ikinci bir engel olarak da, kendileriyle ayn soydan gelen Persleri gryorlard. PerslerinGneydou ran'a srlmeleri ve Medlerin daha ok verimli olan batya yerleme istekleri, Pers tehlikesinin ikinci planaatlmasn gerektiriyordu. O halde bat kapsn kapatan Asurlar, ba dman olarak grlmeli ve Asur'a kar uzun

vadeli, bir halk olarak var olu ve direnme sava verilmeliydi. yle de oldu. M.. 1000 yllarndan 612'de Asur bakentiNinova'nn yklmasna kadar geen srede, Medler, eitli i ve d ittifaklar gelitirerek, Asur'a kar kutsal var olma veyurt tutma savan bir yaam ekli olarak benimsediler. Asur ykldnda, aa yukar bugnk Krdistan'n igalettii alanda hkm sren bir Med organizasyonu ve bu organizasyon altndaki topraklara bir daha silinmemekkaydyla damgasn vuran bir halk belirdi.

Yeni beliren halk, byk bir olaslkla, kendilerinden ok nceleri bu topraklar iskan eden halklarla kararak vekaynaarak, onlardan etkilenerek ve daha ok onlar etkileyerek, ilk Med kabile ve airetlerinden giderek farkllat.Halklama srecini yaayan kabile ve airet topluluklarnn, halklatktan sonra ilk asllarna benzemeyecekleridiyalektik materyalizmin bize rettii bir gerektir.

Ksa sren bamsz bir gelime dneminden sonra Persler, zor, hile ve entrikalarla Medleri ve lkeleri Medya'y igallerialtna almaya baladlar. M.. 550-330 yllar tarihte mehur Pers mparatorluu'nun hkm srd yllardr. Perslerleayn soydan gelmeleri ve askeri yeteneklerinden tr Medler, imparatorluk ierisinde ikinci byk halk olarakvarlklarn korudular. Muhtemelen bu dnemde de yerletikleri topraklar daha ok tarma ve hayvancla aarak yurthaline getirme hareketlerini srdrdler. Daha nce yerlemi halklarn dili ve kltrn eriterek kendi Hint-Avrupagrubundan olan dil ve kltrlerini hakim klmada daha ileri bir aamaya girdiler. Bu dnem, kltrlerin ve dillerinzoraki deil, doal bir tarzda birbirleri iinde eridii yllardr. Medlerin, Pers egemenlii altnda, dil ve kltr alanndakigelimeleri engellenmezse bile, daha sonraki frtnalardan korunmak iin gerekli olan siyasi gelimeleri engelleniyordu.Siyasi bir gelime iinde olmamak ise, airet ve kabile organizasyonlarnn tekrar glenmesine yol ayordu. Bir halk,d istilalara kar korunmak iin rgtlenme zorunluluu duyar. Bu rgtlenme, siyasi rgtlenmelere dntndebaarl sonular verebilir. Ama Medlerdeki kabile ve airet biimindeki geriye dn, etkileri gnmzde de duyulacak

tehlikeleri beraberinde tayordu. Halbuki Medler, Asur'a kar ilkel kabile ve airet rgtlenmesi yerine, siyasi yndaha ar basan airet konfederasyonu biimindeki rgtlenmeyi yaratarak baarya ulamlard. Doru olan bir eyvarsa, o da bu dnemde Krt halknn ilk biimlenmi elerinin, istila, igal ve yabanc egemenliine kar siyasi birrgtlenme ve mcadeleyi baaramaddr. Bunun doal bir sonucu olarak, airet tipi rgtlenmeyi yeniden gelitiripdalk alanlara ekilmek ve yerlemekle elde edilen, ama uygarlk gelitike sahtelii ve kofluu anlalan birbamszlk anlayna ve mcadelesine yneldiler. Bugn bile bu sahte aile, kabile, airet bamszlk anlay ve buanlayn dourduu atma ve ekimeler, Krdistan Kurtulu Hareketi nndeki en byk engellerden birisidir.

Yunan-Makedonyallar, Ermeniler, Romallar, Partlar ve Sasaniler, kleci dnemde Krtlerin memleketini srekli igaleden ve aralarnda bir sava alanna dntren kavimlerdi. lkada en byk kleci imparatorluu kurmak,Ortadou'dan geen ticaret yollarna hakim olmakla mmknd. Bu ada artk deerin yapaca ve yapmak zorunda

olduu ilk ve nemli iti. Krtlerin btn talihsizlii, lkelerinden aprazlama geen bu yollar kendi siyasi denetimlerialtna alamamalaryd. Kuzey-gney, dou-bat arasndaki ilikiler bu lke de dmleniyordu. Ayrca birka uygarlkbesleyen, ilk ada "yeryz cenneti" saylan Mezopotamya Krtlerin memleketi haline gelmiti. Bu kadar stratejik veverimli bir lkenin, eer sahipleri tarafndan korunamyorsa igale urayaca aktr. Ayrca byle verimli ve stratejikbir alann, her yeni doan gcn itahn kabartaca ve bu nedenle srekli bir sava alan olaca da aktr. Bu corafikkonum, neden Krtlerin bir siyasi gelime iine giremediklerini, neden dadakiler zgrlk ruhunu korurken,ovadakilerde teslimiyetin gelitiini, neden kk kabile ve airet rgtlenmesini aamam bir halk olarak kaldklarnbize gayet iyi aklamaktadr. Yabanc uygarlklar iinde yitip yok olmaktansa, kendi ilkel yaamn -uygarlk dkalmak pahasna da olsa- srdrmek, varln korumak iin elde kalan tek yoldur.

Kleci adan, Ortadou feodalizminin Bat kapitalizmine kar stnln kaybettii XVI. yzyllara kadar,

Krdistan'da gelien igal, istila ve yabanc hakimiyet biimlerinin bu nedenleri deimemitir. Nedenler deimeyinceigal, istila ve yabanc egemenlik altnda yaamaktan ibaret olan Krtlerin ve Krdistan'n tarihi de pek deimeyecektir.Sadece deiecek olan, yeni istilacnn, yeni egemenin ve yeni smrgecinin kim olacadr. Saysz efendi, despotdeimitir; ama Krdn ve Krdistan'n tarihi ok az deimitir. Krtleri anlatrken sk sk ilka anmsamak bunedenle tuhaf karlanmamaldr.


7/52

Yabanc egemenlik, doas gerei ehirde ve ovada kurulur. Krt kente kardr ve dmandr. Kentin kendini yutmayahazrlanan bir uygarlk canavar olduunu ok iyi bilmektedir. Krdn gznde "bajar" yabanclk, gariplik demektir.Tarihte Krtler kadar "bajar"dan ve "bajari"den ekmi baka bir halk ok az bulunur. Bugn bile ehir, ulusaldeerleriyle, diliyle, kltryle ve emeiyle, Krd ve Krtl yutan bir vantuz gibidir.

Kleciliin son dneminde Krdistan' Bizansllarla Sasaniler arasnda srekli bir atma ve hegemonya alan olmaktanArap istilas "kurtard". Ama yeni gelen fatih de eskileri pek aratmayacak cinstendi. Yeni bir dinin temsilcileri olarakAraplar artk Ortadou'nun yeni efendi kavmidir. 650-850 yllar, Araplarn Ortadou'da en byk yaylmay ve

feodalizme dayanan smrgecilii gl bir ekilde gerekletirdikleri yllardr. ngilizlerin elinde bir yaylma vesmrgecilik arac olarak kapitalizm ne kadar byk rol oynad ise, Araplarn elinde de feodalizm, Fas'tan Hindistan'a,Kafkasya'dan Habeistan'a kadar ayn yaylma ve smrgeletirme roln oynad. Burjuva ideolojilerinin uyuturucuetkisinden bin kat daha uyuturucu olan slamclk, halklar iin, Arap hakimiyetine uyduluk ve milli (*)gemileriniinkar anlamna geliyordu. (*)Milli kelimesi ile anlatlmak istenen, sz edilen kurum ve deerlerin Krtlere zg olduudur.

Krtler, Arap hakimiyeti altna girdikleri feodal dnemde de, daha az igal, istila ve yabanc egemenlik biimlerine tankolmadlar. Kleci dnemde hi olmazsa ideolojik olarak milli kalabilen ve bir milli direnme ideolojisi grevini gren"Zerdt" dininin ortadan kaldrlmasyla, Krtler, manevi alanda da yabanc igale urad. slamlk, Krdn beynindeve yreinde milli inkar hazrlayan ve kaleyi iten fethetme rol oynayan bir "Truva At" gibidir. Dnce ve duygualannda gnmze kadar etkisini duyuran slamlk, Krdistan' her igal edenin elinde ayn rol oynamtr.

Mezhepleri ve tarikatlaryla yerli ve yabanc feodallerin elinde smry gizleme, mmetilii gelitirme, milli deerleriunutturma arac haline gelen slamlk, ortaadan gnmze kadar Krtlerde milli direnme ruhunu ldren en bykideolojik aratr.

Feodal dnemde Krtlerin tarihine slamlk gibi sokulan baka bir "Truva At" da, hainleen airet reisleri vefeodallerdir. Arap egemenliinin temsilcileri olarak Arap ve Krtlerden oluturulan ve kendilerine "eyh", "seyit", "mir","emir" gibi lakaplar taklan bu feodaller gruhu, Krdistan tarihinde en hain kuaklardan birini oluturur. Kendilerinibin bir bala Arap feodallerine balayan bu Krdistan feodaller gruhu, Arap uakln ak-seik bir eref payesiolarak benimserler. Kendi milliyetini inkar ederken, Araplar kavmi necip, yani temiz kavim diye yceltirler. Feodaldnemin balangcndan gnmze dek Krt halknn nn tutan bu hakim feodal tabaka, d igalcilerin gnll birdavetiyecisi roln oynayp, milli ynden gelimememizin en nemli sosyal nedenidir.

Feodal toplumun olgunluk aamasn tekil eden X-XVI. yzyllar, Krdistan tarihinde yabanclarn igal, istila vehkmranlk hareketlerinin nispeten azald bir dnemdir. Arap Abbasi imparatorluunun zayflayp dald,Bizans'n i didimelerle rd ve barbar Trk-Ouz boylarnn henz gl ve devaml bir siyasi hkmranlkkuramad bu dnem, Krtlerin biraz kendilerine gelmelerine ve nefes almalarna yol aar. Krt feodallerinden birksm siyasi glerini gelitirip kral olmaya ynelirler. Olgunluk aamasndaki kapitalizm airet balarn zerek sosyalgelimeyi hzlandrr. Bu yllarda sosyal gelimeye bal olarak milli gelime de hzlanr. Krt dili ve kltr, dneminbalarnda Feq Teyran, sonlarnda Ehmed Xan gibi ozanlar yetitirecek ve Mem u Zn gibi bir ulusal destan verecekdzeydedir. Tm istila ve igallere ramen Krtler, modern bir milliyet olma yolundadrlar ve Ortadou'nun diermilliyetlerinden geri kalan yanlar yoktur.

X-XVI. yzyllarda Krdistan'da hakimiyet kurmak isteyen gler kmam deildir. zellikle barbarln yukaraamasnda, askeri bir rgtlenme yapsna sahip olan Trk Ouz boylar, Ortadou'nun yeni istilaclar olarakaknlarn gittike sklatrmakta ve efendi kavim olmaya hazrlanmaktadrlar. Daha XI. yzylda Krdistan'agirmilerdir. Ama Krt kabile ve airetleri karsnda tutunamamlardr. Krt beyleri de, bu dnemde siyasi ve askeriglerinin zirvesine varmlardr. Bu yzyllarda Krtlerle Trkler birbiri zerinde siyasi stnlk kuramamlardr.Krdistan'da baz beylikleri ele geiren Trk beyleri, ksa bir sre sonra Krt sosyal yaps iinde erirler. Krtler,Trklere nazaran sosyal adan ok daha ileridirler. Cengiz ve Timur tarafndan XIV-XV. yzyllarda giriilen Moolistilalar da, Krdistan' batan baa istila etmesine ramen, bunu kalc bir hakimiyete dntremediklerinden,etkilerini ksa srede yitirdiler.

XVI-XIX. yzyllar, Krdistan zerinde yabanc hakimiyetlerin tekrar kuvvet kazand ve birbirlerine kar youn bir

hegemonya kurma mcadelesine giritikleri dnemdir. Bir yandan ranllar, dier yandan Osmanllar, mezhepelikisini de katarak gelitirdikleri bu hegemonya mcadelesi ile hem lke, hem halk olarak Krtleri ve Krdistan'ikiye blmlerdir. XVI. yzylda merkezi-feodal bir devlet oluturamayarak, her iki tarafn piyonlar haline gelenfeodaller, bu yzyldan itibaren siyasi ve askeri alandaki glerini adm adm yitirerek, gnmze doru tamamensosyal ajan (*)


8/52

(*) Sosyal ajan: Hakim ulus burjuvazisi yararna toplumsal gelimenin nnde engel haline gelen kii, kurum, tabaka, snf vs.'yeverilen sfat.

bir tabaka haline geldiler. Halbuki XVI. yzylda birbirlerini kracaklarna, merkezi bir feodal devlet kurabilselerdi, baaa giden bir tarih deil, srekli ykselen bir Krt ve Krdistan tarihinin domasna yol aacaklard. XIX. yzylnsonuna geldiimizde Krtler gten iyice drlmlerdir. Siyasal ve askeri gcn ranllar ve Osmanllar elindeyounlamasndan dolay, sahte kabile ve airet rgtlenmesi daha da gelitirilmitir. Artk bu sahte ve feodal temeldekirgtlenmeler vastasyla -rnein II. Abdlhamid'in kurduu Hamidiye Ar Alaylar- Krtleri birbirine krdrarak

ynetmek bir ocuk oyuncadr.

XIX. yzyldan itibaren Krtlerin tarihine nc bir "Truva At" roln oynayacak olan unsurlar da dahil edilmitir:Mecburi askerlik ve vergi ykmll ve bu temelde daha sonralar -zellikle yakn tarihimizde- geliecek olan uakve ulusal-inkarc aydn tabaka. Osmanl brokrasisi bu nedenle Krdistan' harabeye evirecek, mecburi askerlik vevergi ykmll kabul ettirilecektir. XIX. yzyl boydan boya bir isyanlar yzyl olacak, fakat isyanlar ezilecektir.Milli kurtulu hareketlerinin ykseldii XIX-XX. yzyllarda Krtler bellerini dorultamayacaklardr.

XIX. yzyln ortalarndan itibaren dnya apnda hakim retim biimi haline gelen kapitalizmin egemenliidneminde, Krtlerin ve Krdistan'n tarihi eskisinden daha iyi olmayacaktr. Gten den Osmanl ve ranimparatorluklar, artk tarih sahnesini terk etmeye hazrlanmaktadrlar. Kapitalizmin dengesiz gelimesi dnyay

dengesiz bir ekilde etkilemekte ve hegemonya alanlarna dntrmeyi gerektirmektedir. Hibir halk, hibir lkekapitalizmin gelitirdii bir avu "Bat medeni ulusu"nun smrgesi olmaktan kurtulamayacaktr. Ksaca bu sefer de XX.yzyln balangcndan itibaren kapitalist smrgecilik tarafndan, Krtlerin ve Krdistan'n ezici bir darbe yemesikanlmazdr. Krtlerin herhangi bir siyasi ve askeri gleri yoktur. Bir oyuncak haline dntrlen kabile ve airetrgtlenmesiyle Krt halk modern burjuva ordularna kar ne yapabilir?

Aslnda yapaca ok ey vardr. nk XX. yzyln balangc X. yzyln balangcna benzemektedir. Trk ve ranegemenlii dalmak zeredir. Kendileri kapitalist emperyalizmin smrgesi olma srecini yaamaktadrlar.Emperyalist devletler ak bir igali henz balatamamlardr. Tm sorun, bu elverili uluslararas artlardanyararlanmak, bunun iin de siyasi gelimeye engel olan airet rgtlenmesi yerine modern siyasi rgtler kurmaktr.Ama sosyal yap bu olana vermemektedir. Durgunlatrlm feodalizm, bu feodalizmi temsil eden uak airet reisleri

ve feodal eyhler byk bir engeldir. Modern bir burjuva ve proletarya snf yoktur. Bu ortamda yeniden rgtlenenTrkler milli kurtulularn kazanrken, emperyalistlerle de Krdistan' bir daha ameliyat masasna yatrdlar.

Krdistan'n bu seferki paralanmas, hem nicelik olarak daha fazla, hem de nitelike daha ykc sonular getirecekcinstendir. Kapitalizmin en ufak ilerletici bir esini sosyal bnyesine katamayan Krtler, kapitalist smrgeciliin envahi biimlerine maruz kalrlar. Emperyalist aamada gericileen kapitalizmin zehirini en gaddar ve en ince smrgeciyntemlerle Krdistan'a aktan gler, bu sefer kesin olarak Krtleri ve Krdistan' tarihten silmek kararndadrlar.Binlerce yldan beri gelien ve insanln kltrce en verimli bir alannda oluan Krt kltrn ve kiiliini yok etmekve ulusal inkarc-uak bir aydn tabaka yaratp, toplumun szcs klmak iin ne lazmsa o yaplr. Siyasi, askeri,ekonomik ve kltrel alanda her trl hakimiyet biimleri sonuna dek uygulanr. Soykrmlar her zaman gndemdedir.Krdn igc be para etmez bir ekilde isiz braklmtr. Anasnn kucandan alnan ocuklar, eritmeye tabi tutulur

ve ulusal bakalama uratlrlar. Zorunlu askerlik, Krt erkeini namus, mertlik ve yurtseverlik alannda idi etmigibidir. Hakim snflar, zaten uakl yzyllardan beri bir feodal kurnazlk haline getirmilerdir. Kendisine, emeine,yurduna ve insanla kar hemen hemen ihanet ettirilmemi tek fert kalmamtr. Yabanc egemenliin direktetkileyemedii tek kesim kadnlardr. Ama kadnlar da, snfl toplumun kendisi, daha balang dnemindekleletirmitir.

Ksacas, snfl toplum tarihi boyunca, eitli kavimler ve uluslar tarafndan Krtler zerinde srekli gelitirilen igal,istila ve smrgecilik hareketleri doal amalarna ulaacaklar mdr? Yani Krtler tarihten kesin olarak silineceklermidir?

Snfl toplum ve bu toplumun en son aamas olan kapitalist emperyalizm ve smrgecilik k an yaamaktadr.

Halklar, byk ve kk, silahl ve silahsz olmalarna bakmakszn, gnmzde direniyorlar ve zafere ulayorlar.Sistem olarak kapitalizmi aan sosyalizm altnda birok halk yeni yeni iek amaktadr. Snfl toplumu iyice geriletenilerici insanlk, snfsz topluma doru yol almaktadr. Tm snfl toplumlarn igalci rejimlerine tank olmu ve bunaramen, milli varln, en gelimemi biimde de olsa, insanln bu aamasna kadar getirebilmi bir halk -Krt halk-yok edilemez.


9/52

Karmzdaki emperyalizm ve smrgecilik kendiliinden yklacak deildir. Tarihte hibir zor rejimi, en gericidneminde bile kendi kendine yklmamtr. Hele snfl topluma dayal zor rejimlerinin, gnmzde bilim veteknolojinin de tm olanaklarn ve grlmemi ikence yntemlerini uygulayarak yaamaya altklar hesaba katlrsa,yeni bir Med Hareketi gelitirmekten baka bir aremiz kalmad grlecektir.

Asurlar, ilk atalarmz olan Medlerin bir halk olarak domalarn ve yurt sahibi olmalarn nlemek ve Medleri yoketmek isteyen, dnemin en ykc kleci emperyalistleriydi. Medler, byle azgn ve tm Ortadou halklarnn korkuluryas haline gelen bir dmana kar, kendilerini "aryen" (ate asll) halk ilan ederek direnmeye karar verdiler. Eer

teslimiyeti kabul etselerdi, olduklar yerde skp kalacaklar ve muhtemelen bir halk haline gelemeyeceklerdi. Kawa'nnekici altnda dvlen demir gibi, Medler de, Asur'a kar 300 yl sren halk olarak var olma ve yurt tutma sava iindeelikletiler ve Asurlar ykarak Krt halknn olumasnn temellerini atmay baardlar. Kendileriyle birlikte tmOrtadou halklarn kurtaran Medler, bu kurtulu gnlerini "Newroz" adyla her yl ateler yakarak kutladlar. Ortadouhalklar bugnn ansn hala unutmamlardr ve ate yakarak kutlamaktadrlar.

Snfl topluma girmeden yok edilmek istenen Medlerin bu durumuna karlk, Krtler de bugn snfl toplumdankmadan yok edilmek tehlikesiyle kar karyadrlar. Dman Asur'u aratmayacak cinstendir. Snfl toplumun afandelerek halklamay baaran Krtler, byk aclar iinde geirdikleri snfl topluma kar duyduklar kinle snfsztoplumun afan delerek, bu sefer daha bamsz ve zgr olarak milli varlklarn st bir dzeyde yenidenyaratacaklardr. Bu ise, "aryen" halk olma bilincini duyarak kutsal bamszlk ve zgrlk savan vermekle, ksaca

gnmz artlarna uygun yeni bir Med Hareketi balatmakla mmkndr.

Birinci Blm

SINIFLI TOPLUM VE

SMRGECLK TARH

Amansz bir bask altnda Krdistan'daki toplumsal rgtlenmenin datlmas, bunun yerine hakim uluslarlabtnletirmenin youn bir ekonomik smr ile birlikte gerekletirilmeye allmas, ortaya, izah edilmesi gerekenkarmak bir toplumsal olgular a karmaktadr. Bu olgular aklanmadan, toplumsal ve ulusal gereklik konusundasomut grlere varmak, bu grler nda toplumsal ve ulusal kurtulu yolunda rgtlenmek ve mcadeleye girmekolanakszdr. Ayrca tm bu toplumsal olgularn tarihte nasl olutuunu, hangi aamalardan getiini, aralarnda negibi ilikiler kurulduunu grmeden, gnmzde hangi d ortamlarla somut balantlar iinde biimlendiinigstermeden, bugnk somutluklar hakknda doyurucu bir aklamada bulunmak mmkn deildir. Bu yntem bizi,insan toplumunun evrimini, bu evrimde smrgeciliin gelimesini, bu gelimeye kar bamszlk mcadelelerini dahayakndan grmeye gtrmekte, ayrca lke ve halk tarihimizin bu evrimin nda incelenmesini zorunlu klmaktadr.

I - lkel Komnal Topluluk

Toplum, insan trnn var olma tarzdr. Toplum olgusu, almaya bal olarak, insan grtlann ok ses karmayaelverili hale geldii, beynin dnme yetisine kavutuu andan itibaren olumaya balar. Balangta insann, kendineyakn hayvan trlerinden pek fark yoktur. Doada hazr bulduklarn yer, aalar zerinde ve kovuklarda rgtsz birekilde barnr. Ama dnme ve konuma yetisini kazanmasyla birlikte, yiyecek toplamada, dier hayvanlara karkendini savunmada, doal afetlere kar korunmada, baz ilkel ta aralar gelitirmek ve hemcinsleriyle dayanma iinegirmek kanlmaz olur. Bu aamaya kadar, hayvanlar arasnda geerli olan biyolojinin evrimler kanunu hkmsrmektedir.

Toplumsal rgtlenmenin ilk eklinin olumasyla birlikte, insanlar arasnda toplumsal kanunlar ilemeye balad. Bu datemelde, retim gleriyle retim srecinde insanlarn birbirleriyle kurduklar retim ilikileri arasndaki kanundur.Her dnemin toplumsal rgtlenmesi, bu rgtlenmenin kapsam ve genilii, retim glerindeki gelimeye baldr.

lkel komnal topluluk dzeninde yaayan insanlar, toplayclk ve avclkla geinirlerdi. Bu amala kullandklar talarve sopalar, n ayaklarn eller biiminde gelimesine yol at. Byk av hayvanlarnn avlanmas ve yrtc hayvanlardankorunma bireyin gcn atndan, topluluk halinde bulunmak byk kolaylklar salad. Anlama ihtiyac, grtlaktankan baz sesleri, kelimeler halinde bellemeye gtrd. Bylece dilin ok ilkel ekli ortaya kt.


10/52

Dil ile toplum, birbirini zorunlu klan, biri olmadan dierinin yaamas olanaksz olan bir btn tekil ederler. Dilintarihi, toplumun tarihi kadar eskidir. Toplumsal biimlenilerin ardarda gelimesiyle dilin gelimesi birlikte yrr. Dil,bir st yap kurumu olmayp her toplum ve toplumlarn her snf iin vazgeilmez bir rgtlenme aracdr. Tmtoplumsal olgular, dil arac kullanlmadan bir rgtllk kazanamayaca gibi, bir gereklik haline de gelemezler. Bunakarlk, toplumsal olgularn eitlenmesi, gelimesi dilin zenginleme nedenidir. Bir toplumu datmann, onusmrye en ak hale getirmenin yolu, o toplumun dilini yok etmek ve ilemez hale getirmektir.

Dille birlikte beynin dnme yetisi de potansiyel bir g olmaktan kp bir gerek haline gelir. Dnce, dil olmadan

gerekleemez. Dncenin kalb ve gerekleme arac dildir.

lkel komnal toplulukta ortaya kan bir toplumsal olgu da emektir. Toplumsallamayla birlikte insan faaliyetininnemli bir paras emek haline gelir. Rast gele almann emek biimini almas iin beynin tasar kurmas ve bu tasardorultusunda beden organlarnn retim srecinde aba harcamas gerekir. Emein tarihi de toplumla birlikte balar.nsann emek faaliyeti her trl toplumsal gelimenin temelini oluturur. Bir anlamda, toplumun evrim tarihi, emeintarihiyle zdetir.

lkel komnal toplulukta dil, dnce ve emek aralarnn birbirini karlkl etkilemesi sonucu oluan ilk toplumsalrgtlenme birimi klandr. Klan birimi, retim koullarnn ok snrl olduu bir ortamn rndr. Klantopluluklarnda btn yeler birbirine kan ba ile balyd ve ancak cinsiyete dayal bir i blm mevcuttu. Grup

halinde evliliin geerli olduu klan topluluklar birbirinden yaltkt. Ne klan iinde ne de klanlar arasnda smrolana yoktu. nsanlar, ancak kendi yaamlarn salayacak kadar geim maddeleri toplayabilmekteydiler. Emeinretkenlii henz artk rn retecek seviyede deildi. Toprak bir retim arac haline gelmemiti. Klanlarn belirli birtoprak paras zerinde yerlemesi de sz konusu deildi.

lkel komnal toplumun bu zellikleri, klanlarn bir biri zerinde hakimiyet kurma olanaklarn da ortadankaldrmaktayd. Hakimiyet altna alma, bir deer kazandrmal ve belli bir yarar salamaldr. Halbuki klan birimleriartk-rn biriktiremezlerdi. Klanlar hakimiyet altna almak iin, geriye, yaam aralarndan yoksun brakmak kalr ki,bu da tamamen bir fiziki imhay gerektirirdi. Bunun iin klanlar, ne yabanc hakimiyeti tandlar, ne de kendilerihakimiyet altna aldlar. Bir klan yok etmek mmknd, ama zgrlnden yoksun brakmak asla mmkn deildi.

lkel komnal toplumun byk bir blm vahet dzeni altnda geti. Toplayclk ve avclkla karakterize edilen budnem, yontma tatan aletlerin yerine cilal tatan aletlerin gemesi ile son buldu. Aletlerde meydana gelen ilerlemeretimin gelimesinde de etkisini gsterdi. Hayvanlarn evcilletirilmesi ve bitkilerin ekilmesiyle birlikte insan emeininverimi artt. Toplayclk ve avclk ekonomisinin yerine geen obanlk ve tarm ekonomisi, insanlk tarihinde byk birdevrimci etki yaratt. nsan topluluklar, hayvan srlerinin ardnda ve verimli topraklar zerinde daha gelimi birtoplumsal dzene getiler. Klan topluluklarnn birlemesinden ve kaynamasndan hem nicelik ve hem de nitelikbakmndan farkl, daha gelimi kabile ve airet birlikleri dodu.

Kabile ve airet birliklerinin rgtlenmesini olanakl klan, retim aralarndaki gelimenin belirli bir dzeyi oldu.obanlk ve tarm ekonomisi, klan yerine, daha geni insan birliklerine ihtiya gsteriyordu. lkel komnal topluluunbarbarlk dzeni denilen bu evresinde de smr mmkn deildi. oban airetlerle tarmc airetler arasnda, snrl da

olsa bir i blm domutu. Eskisiyle kyaslanmayacak derecede bir retim art olmasna ramen, artan nfus, artk-rnn meydana gelmesini olanaksz klyordu.

Kabile ve airet birimlerinin kendi ilerinde ve kendi aralarnda smrye olanak tanmamalar, topluluklar arashakimiyet ilikilerinin bu dnemde de domasn olanaksz kld. Topraa dayal bir artk-rn henz ortayakmadndan, yerleik sahalarn igal edilmesinin maddi temeli yoktu. Artan insan topluluklar, bo alanlara gederek, oralarda obanlk ve tarm ekonomisinin daha da genilemesine yol ayorlard. Bu dnemde, zoru ve smryiermeyen, bo topraklarn retime almas biiminde bir yaylma vard. Kabile ve airet topluluklar arasnda tam birbamszlk vard. Bu dnemin bireyi, toplulua sk skya bal olup klelik nedir bilmiyordu. Yine bu dnemde, kabileve airet birimleri yok edilebilirler, ama asla tutsak edilemezlerdi.

lkel komnal topluluun sonuna kadar, insan topluluklarnn, zaman ve mekan iinde yayllarn tesbit etmek hemenhemen mmkn deildir. Daha ok corafi etkenler sonucu oluan byk rk gruplarnn, bu dnemdeki yayl vetarihi de genel hatlaryla bellidir.


11/52

II- Kleci toplum ve smrgecilik

retici glerdeki gelimenin, bireyin yaamas iin gerekli olandan daha fazla bir rn (artk-rn) vermeye balamas,snfl toplumun maddi koulu oldu. Toplumdaki kk bir aznlk, zor, ikiyzllk, hile gibi eitli yollarla ortaya kanartk-rn gasp etmeye alt.

Artk rnn domasnda insan emei belirleyici bir rol oynadndan, insann bir mlk durumuna getirildii klecilik,ilk snfl toplum biimi oldu. Klecilikte esas olan, bireyin tam bir mal gibi deerlendirilmesidir. Zenginliin lt,

sahip olunan kle says ile doru orantldr.

Kle sahipleri, gerek ellerindeki kleler zerinde bask ve smr uygulamak ve gerekse yeni kleler salamak iin, zoraygt olan devleti oluturdular. Devlet, smrnn gerekletirilmesinde, smrc snflarn dayandklar en glaratr. eitli ideolojik klflara brndrlen devletin asl z budur.

lkel komnal toplumdaki kan bana dayanan airet rgtlenmesi kleci toplumda zld. retici glerdeki gelimebu tip rgtlenmeyi engel olarak grd. Snfl toplum ve devlet, snrlar belli bir toprak paras zerinde rgtlenir.Belli bir toprak paras zerinde rgtlenmek, smrnn gerekletirilmesi iin arttr. Kle emei, daha ok bir toprakparasna balanarak artk-rn gerekletirir. nsanlar, artk kan ba ile bal deil, belli bir toprak parasnabalanmay ifade eden vatandalk ba ile devlet uyrukluuna baldr.

Kleci devletin egemenlii altnda ve belli bir toprak paras zerinde -airet rgtlenmesinin zlmesi ile- bireylerhalk tipinde yeni bir rgtlenmeye getiler.

Halklama srecinde, airet balar devam etmekle birlikte, ortak bir dil ve kltr bayla belli bir toprak parasnaballk da gelimeye balad. Bu dnemde, bireylerin topraa balanmasnn nemli nedenleri vardr. Madeni aralarnda kullanlmaya balanmasyla, tarma alan toprak nemli bir retim arac oldu. Toprak, insanlar besleyen ana gibidir.Halklarn, onsuz yaayamayacaklar gelenek ve grenekleriyle yerleik hayat arasnda sk balar olumutur. Halklarntarihi, belli bir toprak paras zerine yaylma ve buray kendilerine yurtlatrmayla balar. Gnmzde uluslar halindergtlenen toplumlarn ounun tarihi, kleci dnemde topraa yerleme ve buray yurtlatrma hareketiyle balad.Daha nceki tarihleri belirsizdir.

Yeryznn en verimli topraklarnn yurtlatrlmas, insan emeinin retkenliinin artmas ve geni apta artk-rnnortaya kmas, ierde klecilie yol at. Bu ise kleci smrgeciliin maddi temelini oluturdu. Smrgeciliin tarihi,kleci topluma geile balar. Kle sahibi snf, yeni topraklar tarma ama yerine, halklarn iskan ettikleri ve verimli birretim kayna haline getirdikleri topraklar fethetmeye koyuldu. Fetihlerin asl amac, zgr insanlarn kleletirilmesive ellerindeki servetlerin talan edilmesi idi. Fetihler sonucu kurumlaan kleci smrgecilik, daha ok halklarnklelemesinin temel arac oldu. Bir toplumun klecilie geii, ite snflamay derinletirirken, dta da halklarkleletirmeyi esas ama edindi. Devlet, bu sre iinde tayin edici bir rol oynad. Devletin iinde olutuu kavim, dahaok imtiyazl bir yere sahip oldu ve dier halklar tutsak bir stat altna sokuldu.

Kleci toplum ve bu topluma dayal smrgecilik, zaman ve mekan iinde geni bir yaygnlk kazanp halklarn tarihinin

en ok bask ve smr altnda kalan dnemini oluturur.

M.. 4000 yllarnda Aa Mezopotamya'da balayan klecilik, M.S. IV. yzylda Roma mparatorluu'nunparalanmasyla tarihteki etkinliini kaybetti. Bu sre iinde Msr, Hint, in, Mezopotamya'nn tamam, Anadolu,Yunan ve talyan yarmadalaryla, tm Akdeniz kylarna yerleen kleci retim biimi, balangta retim aralarnn,dilin, kltrn, bilimin gelimesinde nemli bir rol oynadysa da, dal dneminde gerici ve emperyalist bir karakterkazand.

Kleci toplumun gelimesini halklar sessizce karlamadlar. Klecilik tarihi, ayn zamanda, halklarn zgrlklerinikorumak, ulusal deerlerinin tahribini nlemek iin verdikleri mcadelelerin tarihidir. stilac kavimlere kar savaarakvarlklarn koruyan halklarn byk bir blm gnmze kadar gelebilmilerdir. Bu dnemde kleci egemenliitanmayan ou kabile ve airetler dalk alanlara ekilerek bamsz yaantlarn srdrmeyi baarmlardr. Kleciegemenler ve bunlarn ibirlikilerine kar, kleler ve kle halklarn yapt mcadeleler ilka tarihinin devindiricigcdr.


12/52

Kleci toplumun son aamasnda kurulan Roma mparatorluu, o tarihe kadar halklar zerinde kurumlaan bask vesmr dzenini daha da gelitirerek, ei grlmemi bir smrgeci devlet oldu. retim glerinin gelimesi nndeengel tekil etmeye balayan kleci retim ilikileri ve bunlar zorla ayakta tutmaya alan Roma emperyalizmi, itesnf mcadeleleri, dta da halklarn zgrlk mcadeleleri sonucu dalarak yerini retim glerinin gelimesini dahada hzlandran feodal retim biimine brakt.

III- Feodal toplum ve smrgecilik

Temelde bireyi mlk konusu olarak ele alan klecilik, bata insan emei olmak zere, retim gleri nnde bir engelhaline gelince, toplumda bir durgunluk ba gsterdi. Kleci ilikilerin ortadan kalkmas, tarihi adan zorunluydu.Nitekim, ite klelerin, dta halklarn ba kaldrmas sonucu Roma mparatorluu'nun dalmasyla, insanlk yeni birtoplum biimine doru evrim gsterdi. Snfl toplum, bu sefer de feodal temeller zerinde rgtlendi.

Feodal toplumda esas retim arac olan toprak, feodal beylere aittir. Topraa serflik ilikileri ile bal olan bireyin, birmiktar retim arac zerinde mlkiyet hakk vardr. Bu durum, serfin, kleye nazaran daha fazla retimle ilgilenmesineyol aar. Feodal toplumda kendi kendine yeten doal bir tarm ekonomisi hakim olup, daha ok kullanm deeriyaratmak iin yaplan retimde meta ilikisinin gelimesi snrldr. Kentlerde zanaatkrlarn loncalarda rgtlenmesi,meta ilikisinin, buna bal olarak da kentlerin ve ticaretin gelimesine ramen, toplum hala kapal ekonomik birimlerolarak kalr.

Feodal toplumda egemen snflar, kleci toplumun insanlk zerinde gerekletirdii bask ve smr kurumlarndevralp daha da gelitirdiler. Yeni bask ve smr kurumlar oluturdular. Hzla rgtlenen feodal devlet, uygarlkalanlarnn tamam zerinde hkmranln gerekletirdii gibi, yeni alanlar da uygarlatrd. Kuzey ve Orta Avrupa,feodal dnemde uygarlat. Feodal toplumun geliip serpilmesinde de en ok yararlanlan ara devlet oldu.

Feodal dnemde de kabile ve airet rgtlenmesinin zlmesi hzlanarak devam etti. Bu zlmede, topran esasgeim arac oluu belirleyici rol oynad. Aireti zellikler, her ne kadar yerleik toplumda devam ettiyse de, bu ilikiler,ilkel komnal dnemdeki gibi eitliki ilikiler olmayp, daha ok feodal smry gizlemek iin yaatlmaktayd.

Halklarn yeryznn verimli alanlar zerinde giderek artan younlamas, yurtlatrma hareketinin doal snrlarna

varmasna yol at. zerinde srekli retim yapp oaldklar bu toprak paralar, her halk iin bir yurt haline geldi. Birhalkn dilinin ve kltrnn egemen olduu alan -milliyet snr- daha sonra oluacak ulusal siyasi snrlar iin temeltekil etti.

Kleci topluma nazaran feodal toplumda insan emeinin topraktan daha ok artk rn elde etmesi, insanlarn dahayoun bir ekilde topraa yerlemesi ve serflemesi, feodal smrgeciliin maddi temelini oluturur. Feodalsmrgecilik, yerleik halklarn egemenlik altna alnmasn ve zgr reticilerin serfletirilmesini amalar. Daha oktoprak ve serf, daha ok smr demektir. Feodal smrgecilikte de en ok yararlanlan ara devlettir. Devletedamgasn vuran halk imtiyazldr. Tutsak edilen halklarn retim yaps, dili, kltr zerine kurulan smrgecikurumlar, halklarn evriminde ve gelimesinde engeldirler. Bu kurumlar, toplumun i evrim sonucu geliip siyasi,kltrel bir g haline gelmesini nlerler. Ayrca aireti zelliklerin korunmasna yol ap, derin feodal atmalar

yaratarak halkn birlemesini engellerler. Bunun iin de bir avu airet reisi ile feodal beyin ibirliki yaplmasna allrve ounlukla bu i gerekletirilir.

Feodal toplumun ve bu topluma dayal smrgeciliin gelimesi kendiliinden ve kolay olmad. Kabile ve airetlerdevlet basksn tanmamak, halklar yurt bamszlklarn korumak, zgr kyller serflememek, serfler zgrlemekiin srekli direndiler. Bu direnmeler, feodal smrnn yumuatlmasnda, airetlerin zgr kalmasnda, baz halklarnyurt bamszlklarnn korunmasnda etkili oldu.

Feodal egemenlik a, V-X. yzyllar arasnda olu, X-XV. yzyllar arasnda olgunluk, XV-XVII. yzyllar arasndak aamasn yaad. (Ancak, kapitalist emperyalizmin hakimiyeti altnda feodalizmin mr baz alanlarda XX.yzyl sonuna kadar uzatld.)

Mekan iinde de feodal toplum geni alanlara yayld. Kleci dnemde uygarla almam topraklar, bu dnemdefeodal mlkler haline getirildi. Asya ve Avrupa'nn tamam, Afrika'nn bata kuzeyi olmak zere byk bir ksm feodaltoplumu tand.


13/52

Bu dnemin balang yllar, bata demirden madeni retim aralar olmak zere, retim aralarnn ve tekniingelimesinde nemli bir rol oynad. Her snfl toplumun son aamasnda grld gibi, feodalizmin son aamasndada ite gericilik ve dta da smrgecilik doruk noktasna vardrlarak, bu retim biiminin de mr uzatlmak istendi.zellikle feodalizmi en son temsil eden arlk Rusyas, Osmanl mparatorluu ve Avusturya-Macaristanmparatorluu, tarihte gerici rol oynadlar.

Bat Avrupa'da devrimci burjuvazinin iten mcadelesiyle tasfiye edilen feodalizm, gnmzde emperyalist vesmrgeci egemenliin var olduu yrelerde zorla yaatlmaktadr.

IV- Kapitalist toplum, smrgecilik ve ulusal bamszlk

Snfl toplumun gelimesinin son dura kapitalizmdir.

Meta ekonomisinin yaygnlamas temelinde ortaya kan kapitalist toplumda iki temel snf vardr. Tm retimaralarn kendi mlklerine geirip sermaye haline getiren kapitalistlerle, igcn herhangi bir engelle karlamadansatan proleterler.

Feodal toplumun kapal ekonomik birimlerini paralayp ulusal apta bir ekonomik gelimeye yol aan kapitalizm,balangta retim aralarnn, bilimin, tekniin, kltrn gelimesinde nemli bir rol oynad. Feodalizme kar devrimci bir snf olarak ortaya kan burjuvazi, topluma egemen olduktan sonra, snf karlarna aykr ne varsa hepsiniacmakszn silip sprd. Tm insani deerleri al-veri konusu haline getirdi. Ekonomiyi, dili, kltr, siyasal yapyulusal erevede ve karlarn en iyi koruyacak ekilde yeniden rgtledi.

Feodal toplumun son aamasnda merkezileen ve dank feodal birimlerin birbirleriyle srekli atp toplumu tam birkaos iinde brakmasna son veren krallk rejimleri, burjuvazinin gelimesi nnde bir engel haline gelince devrildiler.Siyasi iktidar ele geiren ve bunu, i ve d smr iin yetkinletiren burjuvazi, snfl toplumun gelimesini unoktasna kadar vardrd. Kapitalizmden sonra, snfl toplumu srdrecek ve gelitirecek bir retim biimininyaratlmas olanakszdr.

Kapitalist toplum ve bu topluma dayanan smrgecilii, farkl zelliklerinden dolay dneme ayrarak incelemekgerekir.

A) lkel sermaye birikimi dnemi ve smrgecilik

Feodal toplumun lonca rgtlenmesi iinde gelimesini engelledii zanaatln, nce ev sanayii ve daha sonramanifaktr biiminde kapitalizmin gelitirilmesi dorultusunda yeniden rgtlendirilmesiyle meta retimiyaygnlatrld. Feodal ekonomide az gereksinme duyulan para, kapitalist ekonomi iin yaygn ve vazgeilmez birnitelik kazand. Tefeci-tccarlar iin para ve bunun dayand altn ve gm elde etme hrs, daha ucuza elde edilenmetalarn ihrac ile birleince, ou talanla ele geirilen bol miktarda altn ve gm Bat Avrupa'ya akt. Bu durum,kapitalist retimin yaygnlap gelimesini hzlandrd.

te kadn ve ocuklar da dahil olmak zere byk bir kitleyi manifaktrlerde bir araya getiren ve gnde ons ekiz saatekadar altran burjuvazi, retim aralarn sermaye haline getirmede ve igcn metalatrmada byk bir baarsalad. Toplum ve devlet zerindeki etkisini giderek artran burjuvazi, azami kar gerekletirmek iin her trl aracdenedi. Bu aralardan en elverilisi de smrgecilikti.

Kapitalist retimin douu, gelitirdii smrgecilie etle trnak gibi baldr. Daha XV. yzylda giriilen corafikkeifler, kapitalist smrgeciliin yaylma dorultusunu da ortaya kard. Daha ileri bir ekonomik temeli ve bu temelzerinde yeni silahlarla donatlan bir devlet gcn arkasna alan Bat Avrupa burjuvazisi iin, kendisini dnyafethinden alkoyacak baka bir g tasavvur edilemezdi.

Kapitalist smrgeciliin gelimesi iin artlar son derece elveriliydi. Bir yanda kleci ve feodal egemenlik andazgrlk tutkusundan uzaklatrlarak bask ve smrye ak hale getirilen halklar, te yanda daha ucuz meta retenbir ekonomik temel ve bu temel zerinde ykselen bir orduya dayanan burjuvazi vard.


14/52

Kapitalizmin dou ann smrgecilii bu dnemin gereksinmelerine dayanr. Para ekonomisinin hzlanmas dahaok altn ve gm talebini kamlarken, yaygnlaan meta retimi hammadde ihtiyacn artrd. Ayrca, yeni kefedilenAmerika ktasnda kurulan byk iftlikler iin kle emei vazgeilmez oldu. Bu durumda, Avrupa'nn gl ailelerininkurduu ticaret tekelleri, dnyann drt bir tarafna dal budak saldlar. Tekeller, tam bir igal, istila ve soykrm yntemiile kle, altn, gm, hammadde vb. gibi ne buldularsa talan ettiler. Talanda karlkl deiim pek az rol oynad. Busre iinde, halklarn direnmesi tam bir katliamla bastrld. Airet konfederasyonu rgtlenmesini amam olanAmerika, Afrika, Avustralya ktalarnn insanlarn ya yok ettiler veya tamamen kiiliksizletirerek tarihten sildiler.Snfl toplum aamasna gelmi halklar zerinde ise, smrge ynetiminin ekonomik ve askeri temellerini attlar. Dnya

halklarnn toplumsal yaplarn bamszca gelitirerek ilerleme a, yerini, Avrupa kapitalizmine balanarak tarihdna itilme veya smrgeleme ana brakt. Artk dnya halklar iin uzun bir dnem kapitalizmin hammaddesigrevini grmekten baka bir are yoktu.

Bu dnemde kapitalizm, gittii yerlerde, kendinden nceki retim biimlerinin evrimini kstekleyip durgunlatrdgibi, kendi retim biimini alamak iin de herhangi bir abaya girimedi. Smrgeleme srecine tabi kldtoplumlar olduu gibi brakt. Hatta bu toplumlarn kendi kendilerine yeterli ekonomilerini etkileyerek, kenttekizanaatlkla krdaki tarmsal birimler arasndaki dengeyi bozdu. Kent zanaatln, kendi ucuz mamul maddelerinipiyasaya srerek ykt. Bu yolla, Avrupa kapitalizmine balanan ekonomiler, hammadde ve dier tarmsal rnlerretmek zorunda braklarak, kapitalizm ncesi retim biimlerinin mr uzatld.

Meta ihracn dorudan doruya yneten ticaret tekelleri, bu dnemde, arac halka olarak bir komprador burjuvasnfnn olumasna olanak tanmadlar. Daha ok baz feodaller ve airet reisleri, kk hediyeler karlnda satnalnarak arac klndlar. (Daha sonralar bu eler, smrgecilerin ajanlar rolne girip, ibirliki ve ulusal hain birtabaka oluturacaklardr.)

lkel sermaye birikimi dneminde daha ok ekonomik ve snrl olarak da kltrel ve askeri alanda gelitirilensmrgecilik, bir hazrlk safhasn yaayp, asl gelimesini kapitalizmin daha sonraki evrelerinde gsterecektir.

te emek zerinde kurulan insafsz smr ve dta da halklarn talan edilmesiyle byk boyutlara varan sermayebirikimi, XVIII. yzyln son yarsnda sanayi devrimi ile sonuland. Sanayi kapitalizminin n plana gemesiyle ticaretkapitalizmi ikinci plana dt.

B) Serbest rekabeti kapitalizm dnemi ve smrgecilik

Kol gcne dayanan manifaktr retimi, makinenin kullanlmasyla yerini fabrika retimine brakt. Buharn yeni birenerji kayna olarak makineleri iletmesi, mamul madde retimini hem ok ucuzlatt, hem de bir kitle retimi halinegetirdi. Sanayi devrimini gerekletiren burjuvazi, toplumdaki etkinliini ancak siyasi alanda srdren feodaliteyi pepee yapt devrimlerle devletten de uzaklatrarak, toplumun tek egemen gc haline geldi. Feodaliteye karmcadelesinde iilerin ve kyllerin desteini salayan burjuvazi, devlet aygtn ele alp yetkinletirdikten sonra, bubask aracn artk kendi snrsz gelimesi iin kulland. Feodal itleri ortadan kaldrarak meta toplumunun zgrgelimesini salad. Ulusal dil, kltr ve tarihin olumasnda barol oynad. Siyasi alanda ulusal devletigerekletirerek, uluslamay tamamlad. Ayrca bilimin ve teknolojinin gelimesinde, o gne kadar ei grlmemi bir

baar salad.

Ama burjuvazinin salad bu olumlu gelimeler smrgelere asla yansmad. Kapitalizmin tm nimetlerindenAvrupa'nn bir avu "medeni" ulusu yararland. Rekabeti ada, kapitalizmin i dinamikler sonucu gelitii toplumlaruluslarken, smrgeler, daha da artan bask ve smr ortamnda ulusal niteliklerinden giderek uzaklatrldlar.

Kapitalizmin serbest rekabeti dneminin smrgecilii, bu dnemin ihtiyalarna gre geliti. Ktle halinde metaretimi daha ok hammaddeye ve pazara gereksinme duyuyordu. Bu durum, smrgelerde, ak gasp ve talan yerineserbest deiim kuralnn hakim klnd, tarmsal maddelerin ve madenlerin tanmasna dayanan bir ekonomikyapnn oluturulmasn zorunlu kld. Tamamen kapitalizmin yedeine alnan toplumlar, tek yanl ve baml olarakarpk bir ekilde gelitirilip, i bamszlklarn yitirerek uydulatrldlar. Bu toplumlarda, Avrupa kltrne yatkn

olan ve ajanlamaya elverili unsurlar, serbest deiim kurallar iinde arac klnarak, yerli bir komprador burjuva snfhaline getirildiler. Avrupa kapitalizminin oluturduu bu tabaka, kapitalizmin smrgelere en ykc ekildeyansmasnda ajanlk rol oynayarak ulusal direnmenin nnde nemli bir engel haline geldi. Feodal beyler ve airetreisleri ierisinden giderek artan sayda unsurlar da bu tabakaya katldlar.


15/52

Azami kar peinde koan Avrupa kapitalizmi, bu olana en ok smrgelerde elde etti. Smrgelerin bu youn karkayna olma durumu, zerlerinde giderek gelien bask ve smrnn esas nedenidir. lkel birikim dnemindeekonomik ve askeri alanda gelitirilen smrgecilik, bu dnemde kltrel, sosyal ve siyasi bir temele oturtularak birsistem haline getirildi.

Siyasi gelimeleri snrl olan halklar tam bir smrge durumuna getirilirken, gl feodal imparatorluklar yar-smrgedurumuna getirildiler. Meta ihrac dnyann en cra kelerine kadar tarlarak bir dnya pazar oluturuldu. Bylecesmrge halklarn tarihi, Avrupa kapitalizmine saysz bala bal olan ve kendi ulusal yaamlarna yabanc bir tarih

durumuna getirildi. Dnya siyaseti Avrupa'nn birka merkezinde izilip ynlendirilmeye baland.

XIX. yzyl boyunca gelien kapitalizmin bu dneminin smrgecilii altnda, smrge toplumlarndaki durgunlukdevam etti. Feodal ilikiler uyutularak olduu gibi brakld. Dnyann, smrgeletirilebilecek hemen hemen btnalanlar fethedildi. Geniliine tamamlanan smrgecilik, derinliine de gelitirilmeye alld. Airet, halk ve devletletemsil edilen toplumlarn direnmesi bastrlarak, klasik smrge rejimlerinin altn a kuruldu. Byk bir karanlkiinde braklan smrgeler, obur kapitalizmi doyurmaya devam etti. Bu dnemde, smrgelerdeki direnmelerinkurtulua gitmesinin objektif artlar yoktu. Buna ramen direnmeler, smrge rejimlerinin liberallemesinde veyumuatlmasnda etkili oldular.

Dnyann byk bir blmnde durum byle geliirken, Avrupa'nn dousunda, kapitalizmin snrl da olsa i

dinamiklerle gelitii toplumlarda durum daha deiik oldu. Burada istilalara kar nceden kurulan hanedanimparatorluklar, ulusal kapitalizmlerin nnde engel tekil ettiler. Ulusal ticaret burjuvazileri, kendi pazarlarna hakimolmak ve sanayi kapitalizmine ynelmek iin kendi ulusal devletlerinin kurulmasn zorunlu gryorlard. Ezen-ezilenulus burjuvazileri arasnda bir pazar savamnn domasna yol aan bu eliki, ulusal sorunu tamamen zmemeklebirlikte, baz baarlar salad.

Serbest rekabet kapitalizminin hakim olduu dnemde ortaya kan baka nemli bir olgu da, ii snf hareketiningelimesi ve bilimsel bir retiye kavumasdr. K. Marx ve F. Engels tarafndan sistemli bir dnya gr halinegetirilen bilimsel sosyalizm, insanlk kltrnn o gne kadar gelitirilen olumlu yanlarnn en st dzeyde birsentezidir. Kapitalist toplumun, buradan giderek tm snfl toplumlarn smr kaynan aa karan, sosyalizminkanlmazln ispatlayan bu reti, ii snf ve dnya halklarnn kurtuluu yolunda gl bir eylem klavuzudur.

Serbest rekabeti kapitalizm, arkasnda, dnyann tamamnn smrgeletirilmesini, Avrupa'nn batsnda vedousunda zlmemi ulusal sorunlar, bilimsel sosyalist retiye kavuan ii snf hareketini brakarak, yeriniemperyalizme terk etti.

C- Emperyalizm, smrgecilik ve ulusal bamszlk

Kapitalizmin emperyalist aamas, retimin temerkz ve sermayenin younlamas temeline dayanr. Modernmakinelerin elektrik, petrol gibi yeni enerji kaynaklaryla altrlmas sonucu, retim daha byk leklerde yaplmayabaland. Byk lekli retim ve tekel, emperyalizmin ekonomik temelidir. Bu temelde azami kar peinde koansermaye, kapitalist toplumun elikilerini en st noktasna kadar vardrd. Sermaye, ite emek zerinde azami karnszdrlmas iin grlmemi bir smry gerekletirirken, dta da bu amala smrgecilik politikasn doruk

noktasna vardrd.

Emperyalist smrgecilik, kapitalizmin bu aamasnn ihtiyalarna gre ekillendi. Meta retiminin byk ktlelerhalinde gerekletii ve elde youn bir sermaye birikiminin bulunduu bu dnemde kapitalizmin temel sorunlar, eldebulunan sermayenin azami kar getiren alanlara yatrlmas, metann srm iin pazar ve hammadde ihtiyacdr. Her sorunun zm alan da smrgelerdir. Bu durum, bize, emperyalizmin smrgecilik politikasn neden doruknoktasna vardrdn aklar.

Artan meta ihrac ile birlikte sermaye ihrac, XIX. yzyln sonuyla XX. yzyln balangcndan itibaren smrgelereakmaya balad. Daha ok madencilik, demiryolu, tarmsal hammaddenin saland alanlarda yatrlan sermaye,smrgelerdeki durgun toplumsal yapya son verdi. Snrl da olsa smrgelerde kapitalizmin gelimesi, nemli

kprdanmalara yol at. Komprador burjuvazinin gelimesine paralel olarak, ksmen retimle de uraan ibirlikisanayi burjuvazisi olutu. Emperyalist tekellerle ortaklk halinde alan bu burjuvazi, komprador burjuvaziye nazaranlke kaynaklar zerinde daha ok pay sahibi olmak istedi. Toprakta, i ticarette, ok snrl baz imalat alanlarnda birmilli burjuvazi olutu. Yerli burjuvaziden hem say hem de nitelik itibar ile daha gelikin olan ve emperyalist


16/52

iletmelerde ortaya kan dier modern snf ise proletaryadr. Smrge toplumlarndaki bu ekonomik ve sosyalgelimeler, emperyalizme ve smrgecilie kar ulusal kurtulu mcadelesinin objektif artlarn olutururlar.

Kapitalizmin her lkenin somut artlarna gre dengesiz gelimesi, elikilerin en u noktasna kadar varmas, dnyannsmrgeletirilmedik tek bir alannn braklmamas, g oranna gre smrgelerin yeniden paylatrlmaszorunluluu, insanl topyekn bir savala kar karya brakt. Birinci Emperyalist Paylam Sava, kapitalizmin iinegirdii genel bunalmdan savasz yani insanl kitle halinde lme gtrmeden kurtulamayacann itirafyd.

10 milyonu akn insann lm, 30 milyonu akn insann sakat kalmas ve retim aralarnn ktle halinde tahribineyol aan Birinci Emperyalist Paylam Sava, kapitalizmi elikilerinden kurtaramad gibi, onu lme, proletaryadevrimleri ana gtrd. Emperyalist sistemin en zayf halkas olan Rusya'da patlak veren Ekim Devrimi, dnyaproleter devrimlerinin ve ezilen halklarn ulusal kurtulu hareketlerinin balangc oldu.

1- Byk Ekim Devrimi ve uluslararas nemi

Ekim Devrimi, retim glerinin ve smrge halklarnn gelimesi nnde bir engel haline gelen kapitalist retimilikilerini paralamay hedef alan proletarya ve ulusal kurtulu devrimlerinin temel tadr. Bu devrim, "... sadeceRusya'da sosyalizmin inas iin gereken temelleri salamakla kalmayp, dnya apnda bu tarihten sonra meydanagelen gelimelerde tayin edici bir rol oynamtr.

Ekim Devrimi'nin uluslararas nemi yle sralanabilir:

Birincisi, yeni bir a, proletarya devrimleri an amasdr. Bundan nceki devrimler bir smrc snfn yerinebaka bir smrc snf getirdii halde, Ekim Devrimi snfsz toplumun gei evresi olan sosyalizmi dourmutur.

kincisi, Bat'daki devrim dalgasnn Dou'ya tanmasnda kpr rol oynayp, smrgesel devrimler ve budevrimlerde proletaryann hegemonyasn kurmasna yol amtr.

ncs, emperyalizm, ibirliki burjuvazi ve feodaller arasndaki kar-devrimci ittifaka karlk, sosyalist lkeler, iisnf hareketi ve ulusal kurtulu hareketleri arasndaki devrimci ittifakn kurulmasnda temel tekil etmitir.

Drdncs, bu faktre bal olarak, smrge ve yar-smrge lkelerde emperyalizmin ibirlikisi yar-feodal, yar-burjuva unsurlarn oluturduu sahte ulusal cepheye karlk, proletarya, kyllk ve aydnlarn oluturduu gerekulusal cephenin yaratlmasnda tayin edici bir etkendir.

amzn balca zellikleri olan bu gelimelerde, Ekim Devrimi'nin etkisi, dnya devriminin tamamlanmasna kadarsreklidir." (*)

(*) PKK Program, sayfa: 4-5.)

Fransz Devrimi burjuvazi iin neyse, Ekim Devrimi de proletarya ve smrge halklar iin odur. Burjuva devrimleri,smrgelere bask ve smrden baka bir ey vermedii halde, Ekim Proleter Devrimi, smrgesel devrimler anat.

Stalin, Ekim Devrimi'nin smrgeler zerindeki etkisini yle aklar:

"Ekim Devrimi, emperyalizmi sadece kendi egemenlik merkezlerinde, sadece metropollerde sarsmakla kalmad.Emperyalizmin smrge ve baml lkelerdeki egemenliini ykmaya alarak, emperyalizmin gerisine, onun evreblgelerine de vurdu.

Byk toprak sahipleri ve kapitalistleri devirerek, Ekim Devrimi, ulusal ve smrgesel bask zincirlerini kopard, bykbir devletin, istisnasz tm ezilen halklarn bu baskdan kurtard. Proletarya, ezilen halklar kurtarmadan kendinikurtaramaz. Ekim Devrimi'nin ayrc zellii, onun SSCB'de bu ulusal smrgesel devrimleri, ulusal dmanlk veuluslararasndaki atmalar bayra altnda deil, ama SSCB'de yaayan milliyetlerin ii ve kyllerinin karlkl gvenve kardee bir yaknlama bayra altnda, milliyetilik adna deil, ama enternasyonalizm adna genelletirmibulunmasdr.


17/52

Ulusal ve smrgesel devrimler bizim lkemizde proletaryann ynetimi ve enternasyonalizm bayra altndagerekletirilmi bulunduklar iin, parya-halklar, kle-halklar ite bu nedenle, kendi rnekleriyle btn dnyann ezilenhalklarn kendilerine ekerek, insanlk tarihinde ilk kez olarak, gerekten zgr ve gerekten eit halklar durumunaykselmilerdir.

Bu demektir ki, Ekim Devrimi, yeni bir a, dnyann ezilen lkelerinde proletarya ile ittifak halinde, proletaryann

ynetimi altnda, smrgesel devrimler an amtr.

Eskiden dnyann, ok eski alardan beri aa ve stn rklar halinde, birinciler uygarla yeteneksiz ve smryeadanm, tek uygarlk tayclar olan ikinciler ise birincileri smrmekle grevli, siyahlar ve beyazlar halinde blnmbulunduunu dnmek 'normal' idi. imdi, bu sylenceyi ortadan kalkm ve reddedilmi olarak dnmek gerek.Ekim Devrimi'nin en nemli sonularndan biri de, kurtulmu, sovyetik gelime yoluna srklenmi Avrupal olmayanhalklara, gerekte onlarn gerekten ileri kltr ve uygarl gelitirme bakmndan Avrupal halklardan daha yeteneksizolmadklarn gstererek, bu sylenceye lmcl bir darbe indirmi olmasdr.

Eskiden, ezilen halklarn tek kurtulu ynteminin, burjuva milliyetilii yntemi, uluslarn birbirlerinden soumasyntemi, birbirlerinden ayrlmalar yntemi, eitli uluslarn emeki ynlar arasndaki ulusal dmanlklarn

pekitirilmesi yntemi olduunu dnmek 'normal' idi. imdi, bu sylenceyi yalanlanm olarak dnmek gerek.Ekim Devrimi'nin en nemli sonularndan biri de ezilen halklarn proleter, enternasyonal kurtulu ynteminin gerekteolanakl ve usa uygun tek doru yntem olduunu gstererek, ok eitli halklardan ii ve kyllerin, zgr katlma veenternasyonalizm zerine kurulu kardee birliinin, gerekte olanakl ve usa uygun olduunu gstererek busylenceye lmcl bir darbe indirmi olmasdr. Btn lkeler emekilerinin tek bir dnya ekonomisi biimindegelecekteki birliinin n rnei olan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii'nin varl, bunu, dolaysz bir kant olarakkullanmaktan geri kalamaz.

Ekim Devrimi'nin bu ve br benzer sonularnn, smrge ve baml lkelerdeki devrimci hareket zerinde ciddi biretki yapmaktan geri kalmayacaklarn sylemek gereksiz. in'de, Endonezya'da, Hindistan'da, vb. ezilen halklarndevrimci hareketinin bymesi ve bu halklarn SSCB iin duyduklar sevginin art gibi olaylar, bunun doruluunun

kuku gtrmez bir belirtisidir.

Smrgelerin ve baml lkelerin sarslmaz smr ve bask a gemitir.

Smrgeler ve baml lkelerdeki kurtulu devrimleri a, bu lkeler proletaryasnn uyan a, bu proletaryanndevrimdeki hegemonyas a gelmitir." (*)

(*)J. Stalin, Marksizm ve Ulusal Sorun ve Smrge Sorunu, s. 310-312, Sol Yaynlar, 3. Bask.

2- ki emperyalist paylam sava arasnda dnya durumu

Ekim Devrimi sonunda eski arlk Rusyas topraklar zerinde SSCB eklinde rgtlenen Sovyet halklar, sosyalistinaya giritiler. Dnyann 1/6'snda sosyalizmin kurulmaya balamasn hazmedemeyen emperyalist devletler,Sovyetlere kar sava ilan ettiler. teki gericilerle birleen emperyalistlerin yenilgisiyle, sosyalist inay hibir gcnengelleyemeyecei anlald. Emperyalizmin ajanl roln oynayan Trokistler ve Buharincilerin tasfiyesi ile SSCB,geriye dndrlemez biimde sosyalist bir lke haline geldi.

Savatan sonra emperyalistler, tahrip olan ekonomilerini yeniden canlandrmaya ve glendirmeye yneldiler.SSCB'den, ulusal kurtulu ve kendi lkelerindeki proletarya hareketinden korkuya kaplan burjuvazi, kurtuluu sosyal-demokrat ve faist ideolojilerde buldu. zellikle devrimin arifesinde olan Almanya ve talya'da, burjuvazinin en kanlynetim biimi olan faizm boy vermeye balad. Proletaryay aldatmak ve blmek iin kullanlan sosyal-demokrathkmetler, bu dnemde faizme hizmet etmekten baka bir sonu vermediler.

Emperyalist aamada, zellikle Ekim Devrimi'nden sonra, srekli krplan burjuva demokrasisi, bir devlet biimiolmaktan kmtr. Finans kapitalin en gl gruplarnn ynettii devletler, faizm ve oligari gibi eitli biimlerebrnerek birbirlerine alternatif olarak geliirler.


18/52

1929 dnya ekonomik buhran, faist trman hzlandrd. Dnyay yeniden paylamaya ve SSCB'yi ortadan kaldrmayaalan Alman, talyan ve Japon faistleri, aralarnda bir ittifak oluturarak, militarizmi alabildiine gelitirdiler. Savatankarl kan ngiltere, eski gcn kaybeden Fransa ve yeni bir emperyalist g olarak ykselen ABD, faizmin SSCB'yihedeflediini, kendilerine ynelmeyeceini hesaplayarak bu duruma seyirci kaldlar.

ki sava arasndaki dier bir nemli olgu da, smrge toplumlarndaki kapitalist gelimenin hzlanmas ve ulusalkurtulu hareketlerinin, proleter dnya devrimlerinin bir paras olarak, emperyalizme kar gelimesidir. Bat'da iisnf hareketlerinin, sosyal-demokratlarn ve emperyalistlerin elbirliiyle yenilgiye uramasna karlk, Dou'da ulusal

kurtulu hareketleri, proletarya nderliinde de olmak zere, zellikle emperyalist kapitalizmin en ok gelitii in, inhindi ve Hindistan'da amzn balca akmlarndan biri haline geldiler. Emperyalizmin sava sonras ykntlarndanve SSCB desteinden yararlanarak, burjuvazi nderliinde snrl da olsa baarya ulaan Trk ulusal kurtulu hareketi,bu dnemin tipik bir olaydr. I. Emperyalist Paylam Sava'ndan yenik kan ve hzla militaristleen Almanya ile, gcorannda smrgelerden pay almak isteyen faist talya ve Japonya, ikinci bir dnya savann kayna haline geldiler.SSCB'yi de imha etmeyi amalayan bu faist klik, 1939'lara doru sava balatt. Bu sava, ayn zamanda, kapitalizminasla iflah olmayacann ikinci bir ispatyd.

30 milyona yakn insann lm, 50 milyona yakn insann sakat kalmas ve retim aralarnn ktle halinde tahripolmasna yol aan II. Emperyalist Paylam Sava, SSCB nderliinde, proletarya, ulusal kurtulu hareketleri ve dieranti-faist glerin oluturduu cephe karsnda faizmin yenilgisiyle son buldu. Sava sonunda, dnya durumunda

kkl deiiklikler meydana geldi.

3- kinci emperyalist savatan gnmze kadar dnya durumu

a) Emperyalizmin durumu:

Emperyalist sistem, elikilerini zmek ve kn geciktirmek iin bavurduu savatan, daha byk yaralar alarakkt. Sava srasnda ve sonrasnda en zayf dnemini yaayan emperyalizme kar, dnya halklar, byk bir direnmeve devrim mcadelesine giritiler. Sosyalist ina ykselirken, ulusal kurtulu ve ii snf hareketleri de byk baarlarkazandlar. te bu nedenlerle, kesin bir yok olmayla kar karya olduunu gren emperyalist devletler, kendiaralarndaki elikileri ikincil plana atarak, hzlanan dnya devrim srecini engellemek iin, savatan en kazanl kan

ABD nderliinde, geici olarak bir btnlk ve dayanma iine girdiler.

ABD nderliinde giriilen bu kar-devrim hareketini daha iyi kavramak iin, emperyalizmin iinde bulunduudurumu daha yakndan grmek gerekir.

Savan esas kayna olan faist Alman, talyan ve Japon emperyalizmi, byk bir hezimete urad. Daha ok savaamacyla rgtlenen ekonomileri tam bir yknt iindeydi. nsan gcnn byk ve etkin bir blm ya lm ya dasakat kalmt. Fabrikalar tamamen yklmt.

Savatan baaryla kan ngiliz ve Franszlarla, Avrupa'nn dier lkelerinin durumu da bundan farkl deildi. Yenidenbir rgtlenme olmazsa, kapitalizmin yaamas mmkn olamazd. Savaa son anda giren ve corafik mevkiinden

dolay pek zarar grmeyen ABD emperyalizmi, ayrca savata yapt vurgun yznden, ok gl bir devlet halinegeldi. ABD, emperyalizmin bana geerken, bir yandan bu yknt halindeki ekonomileri onarmak, te yandan bununkarl olarak kapitalizmin smrgeler mirasna sahip kmak durumundayd. ngiltere ve Fransa'nn gszdurumlar smrgelerin direnmesiyle birleince ABD'nin yeni tip smrgecilii kanlmaz hale geldi. Gelien sosyalizmve ulusal kurtulu hareketleri karsnda, zaman uzatmakszn bu grevlerin gerekletirilmesi gerekiyordu.

Marshall ve Truman doktrinleri gereince, kapitalist lkelerin kalknmas ile bu lkelerin ekonomik ve askeri gleriarasnda bir ittifak zorunlu grld. NATO, CENTO, RCD, SEATO gibi rgtler buna gre kurulmu olup, kapitalistsistem iindeki siyasi ve askeri bunalmlar ortaklaa karlamak, sosyalist lkeler ve ulusal kurtulu hareketlerine karortak tavr koymak esasna dayanrlar. Avrupa emperyalistlerinin ekonomik rgt olan AET, ekonomik alanda ABD'yekar kmakla beraber, esas olarak sosyalist ve ulusal kurtulu hareketlerine kar dier emperyalistlerle ortak hareket

etmektedir. Monroe doktrinine gre de, ABD, kendini Amerika ktasnn doal hakimi saymakta, kendi nderliindeeitli ekonomik ve askeri paktlar kurmaktadr.


19/52

Daha iki sava arasnda burjuva demokrasisinin inkar olarak ortaya kan, belirli tekel gruplarnn dayattklar devletbiimleri (faist, oligarik), birbirlerini kovalarken; gerek metropollerde ve gerekse uydularnda olsun, faist, faistkarmal, sosyal-demokrat hkmetler ve askeri cuntalar da birbirlerini kovaladlar.

Felsefe, edebiyat, sinema gibi kltr alannda yoz akmlar alabildiine gelitirildi. Gl propaganda aralarylainsanlar, en hayati sorunlarndan kopartlp, yapmack, kiiliksiz tutum ve davran iine srklendiler. nsanln tarihboyunca ycelttii tm deerler gzden drlmeye alld.

Bilim ve teknolojideki tm ilerlemeler tekellerin karna hizmet ettii lde uygulamaya konuldu. Bilim veteknolojinin zaferi olan atom enerjisi, insanla kar srekli bir tehdit arac haline getirildi.

Emperyalist lkelerin burjuvalar, bir yandan kozmopolitizmi yaam biimi olarak alrken, te yandan emekilerarasnda elikiler yaratmak iin ovenizmi gelitirmekten bir an geri durmadlar. Emekilerden bir ksmnn satnalnmas sonucu oluan ii aristokrasisi, ovenizmin, revizyonizmin ve reformizmin maddi temeli oldu. Emperyalizmehizmet eden bu akmlar, ii snfna hakim klnmaya alld ve bunda hayli baar da saland.

ABD nderliinde giriilen bu yeniden rgtlenme ve onarm hareketine ramen, kapitalist emperyalist sistem, kendiiinde atlamakta; sosyalist lkeler, proletarya ve ulusal kurtulu hareketlerine kar baarsz kalmaktadr.

Can ekien, her gn bir parasn kaybeden kapitalizmi kurtarmak iin ABD emperyalizminin iine girdii bu durum,klecilii kurtarmak iin Roma mparatorluu'nun, feodalizmi yaatmak iin Rus arlk ve Osmanl Trkimparatorluklarnn iine girdikleri duruma benzemiyor mu? Onlar da zamanlarnda ok gl ve grkemligrnmyorlar myd?

b) Sosyalist lkelerin durumu:

Sava balatan faist kliin amalarndan biri de SSCB'yi ortadan kaldrmakt. Ama SSCB, savatan zaferle kt gibi,kendini tecrit olmaktan da kurtard. Sovyet Kzl Ordusu'nun yardmyla, Dou Avrupa'da faizme kar kurulan HalkCepheleri, savatan sonra devlet iktidarn ele geirdiler. Halk Cepheleri iinde etkin durumda bulunan komnistler, burjuva demokrat partileriyle yaptklar mcadeleyi kazanarak, proletarya diktatrlnn n biimi olan Halk

Cumhuriyetlerini kurdular. Dou Avrupa lkelerinin tamamnda halk cumhuriyetlerinin kurulmasyla SSCB'nin tecritdurumu ortadan kalkt. Kendi aralarnda ekonomik, siyasi, kltrel ve askeri alanlarda sk bir ibirliine ynelensosyalist lkeler, sosyalist ekonominin inas iin mcadeleye giritiler ve bu alanda byk baarlar saladlar.

Emperyalist sistemin ekonomik ve askeri alandaki ablukasna karlk, kendi z glerine dayanarak kalknan sosyalistlkeler topluluunun varl, amzn en nemli olgularndan birisidir. Dnyann en cra kesinde meydana gelenher toplumsal olayda sosyalist lkelerin etkisini grmemek mmkn deildir. Anti-faist ve ulusal kurtuluhareketlerinin baarya ulamasnda, sosyalist bir dnyann varl en nemli faktrlerden birisidir. Smrge lkelerdedevrim, emperyalist sisteme kar sosyalist sistemin varl ve sistemden grlen etkin destek ve yardmla mmkndr.Emperyalizmi kerten glerin banda ulusal kurtulu hareketleri olmakla birlikte, bu hareketlerin baarya ulamasnsalayan arkasndaki g, sosyalist sistemdir.

Sosyalist sistemin emperyalizmi direkt zc etkisi, sosyalist ekonominin byk baars, kapitalist ekonomilerinsrekli bunalmna karlk sosyalist ekonomilerin istikrarl yaps, siyasal, askeri ve kltrel alanda kazanlan baarlarve btn bu baarlar temelinde emperyalizme kar kazanlan stnlkte grlr. Emperyalist devletler, kendihakimiyetleri altnda tuttuklar lkeler zerinde ve kendi aralarnda yaptklar mcadelelerde eskisi gibi sadece kendiglerine gre hareket edememekte, sosyalist lkelerin varln da nleyici bir faktr olarak hesaba katmaktadrlar.

Sosyalist lkelerin varl, dnya halklarnn gznde srekli bir kurtulu, aydnlk ve ekim merkezidir.

c) Kapitalist lkelerdeki ii snf hareketinin durumu:

Uzun bir mcadele gelenei ve birikmi bir tecrbeye sahip olan kapitalist lkeler -zellikle Bat Avrupa- proletaryas,emperyalist sava boyunca, faizmin yenilgiye uratlmasnda ve demokrasi glerinin zafer kazanmasnda etkin bir roloynad. Savatan sonra, barn glendirilmesi, demokrasinin kklemesi, tekellerin geriletilmesi ve iktidardandrlmesi gibi demokratik ve siyasal hedefler iin mcadeleyi younlatrd. Bu mcadele sonucu kazandbaarlarla ve halk etrafnda rgtleyerek hatr saylr bir g haline geldi. yle ki, baz kapitalist lkelerde sava


20/52

proleter milisler ve proletarya nderliinde temsili organlar kurulmu ve muazzam baarlar elde edilmiti. Ayrca busavam ve baarlarla, ykselen sosyalist inalara ve ulusal kurtulu hareketlerine de gl destek salayarak,emperyalizmin geriletilmesinde ve sosyalizmin glendirilmesinde nemli bir rol oynad.

Emperyalist tekellere kar gelitirdii mcadele sonucu iktidar alternatifi haline gelen proletarya hareketi, 1950'lerdensonra saflarnda treyen emperyalizm ua modern revizyonist ihanet yznden, geici bir sre iin duraksamakzorunda kald. Yeni frtnalarn tohumlarn iinde tamakla birlikte, proletarya hareketi, bugn revizyonistlerinkomnist parti ve sendika ynetimlerini gasp etmesinden dolay, frtna sonras dinen bir okyanusa benzemektedir.

Revizyonist ihanet yznden gl bir nderlikten yoksun olan proletarya, kendi devrimci rgtn yaratmadka,mcadelesini gelitiremeyecei gibi, sosyalist lkelere ve ulusal kurtulu hareketlerine de gerei gibi destek salayamaz.

Btn bu olumsuz koullara ramen, burjuvazi ve ua modern revizyonistlerin vahi grev dedikleri, yasalara verevizyonist sendika eflerine aldrmadan, onlara kar gelien grevler, bugn de proletaryann mcadeleci ruhunu vedevrimci potansiyelini ortaya koymaktadr. Pek ok gelimi kapitalist lkede grevler birbirini izlemekte, yeni siyasal vekitle rgtleri oluturmak iin reformizm, revizyonizm ve trokizme kar youn bir mcadele verilmektedir.

d) Smrgelerin ve ulusal kurtulu hareketlerinin durumu:

Emperyalizm ve Ekim Devrimi ile birlikte ulusal sorunun smrgeler genel sorunu ile kaynamas sonucu, smrgelerin

emperyalizme kar savaarak ulusal sorunlarn zmeye, yani ulusal bamszlklarn kazanmaya girimeleri tesadfideildir. Bu dnemde, smrge devrimlerinin objektif ve sbjektif koullar gelimeye balamtr.

Smrge lkelere sermaye ihrac, bu lkelerde kapitalizmin gelimesine yol amakta ve sosyal yapy deiiklieuratmaktadr. ki sava arasnda gelien bu durum, ikinci savatan sonra daha da hzlanarak devam etti. Dnyann tebirinin sosyalist inaya ynelmesi, ulusal kurtulu hareketlerinin artan baarlar, kapitalizm iin bir pazar ve hammaddesorunu yaratt. Siyasi nedenlerden dolay geniliine bytlemeyen pazar, ancak derinliine gelitirilebilirdi. Bu da,emperyalist devletleri, smrgelere sadece meta ihrac deil, para-sermaye yannda fabrika da ihra etmek zorundabrakt. zellikle tekstil, gda ve dier hafif sanayiler smrgelere tarld. Kendilerine de elektronik, uak, vb. arsanayi kollarn alkoydular. Bu durum, gelien teknoloji ve siyasi nedenlerden tr metropol-smrge ilikisiningelimi bir maddi temel zerinde yeniden kurulmasdr.

zellikle ABD'nin gl ekonomisine dayanarak gelitirdii bu smrgecilik, sosyalist lkelerin karsnda tutunmak,ulusal kurtulu hareketlerinin ekonomik bamszla ynelmesini engellemek ve kapitalist ekonominin daha gelimibilimsel ve teknolojik bir temel zerinde pazar sorununu zmlemek iin, dnyann byk bir blmnde hakimklnmaya allmaktadr. Bu yeni smrgecilik, klasik smrgecilie kar deildir. Klasik smrge artlarnndourabilecei tehlikeler bu tip smrgecilikle ortadan kaldrlmaya allmaktadr. Smrgeler zerinde taraflar(emperyalistler ve ibirlikileri), kar birliklerini daha esasl olarak grmekte ve smrgelerin tmyle ellerindenkmas yerine, zerinde nceden anlalm bir ynetimde birlemektedirler. atmay deil, denge durumunumuhafaza etmeye almaktadrlar. Bugn hala kalnt olarak var olan klasik smrgelerin ereti durumunu bu adandeerlendirmek gerekir.

Ksaca, bu nedenlerden tr yeni smrge lkelerde gelitirilen kapitalizm, bu lkelerin toplumsal yaplarnda nemlideiikliklere yol at. Hakim snflarn iinde, komprador ve feodal kesimler gcn kaybederken; montaj, gda, tekstilve dier hafif sanayi alanlarnda gelitirilen ibirliki-tekelci burjuvazi nem kazand. Ayn artlar, etkisini, kyllntopraktan kopmas ve ii snfnn gelimesinde de gsterdi. Artan sayda bir aydn tabakann ortaya k da buekonomik gelimenin sonucudur.

Bu sosyo-ekonomik gelimeler sonucu, ister yeni smrgelerde ayr devlet aygt iinde olsun, ister klasik smrgelerdekomprador ve feodallerle ibirlii halindeki smrge ynetiminde olsun, geerli ynetim biimi, ipi emperyalistdevletlerin elinde olan ve paravan hizmeti gren sivil kurumlarn arkasnda militarizmin srtt bir diktatrlktr.

kinci paylam savandan sonra belirginleen smrge lkelerin bu yaps, ulusal kurtulu devrimlerinin objektif

artlarnn ne kadar olgun hale geldiini gsterir. Bu artlar, smrgesel devrimlerde burjuva nderliinin kaypaklnve uzlac niteliini aklarken, ayn zamanda, emeki ynlara dayanan proletarya nderliinin tam bamszlagtreceini ortaya koymaktadr. Ulusal kurtulu hareketi iinde her trl ibirliki ve teslimiyeti eilimin, burjuvazinin emperyalizme ve smrgecilie baml maddi yapsndan kaynaklanmasna karlk, tam ulusal


21/52

bamszlk akmn, emperyalizm ve smrgecilikten zarar gren proletarya ve dier emeki glerdenkaynaklanaca aktr.

Emperyalist devletlerin gdm altnda smrgelerde oluan ve devrime son derece elverili olan bu i artlar, savasrasnda ve sonrasnda emperyalistlerin gsz dmeleri ve buna karlk sosyalist lkelerin etkin destei gibi dartlarla birleince, ulusal kurtulu hareketleri emperyalizmi gerileten balca akm haline geldiler.

Ulusal kurtulu hareketlerinin ilk baarya ulat yerler, smrgeci kapitalizmin ilk gelitii ngiliz ve Fransz

smrgeleri oldular. Daha savatan nce bakaldran bu smrge halklar, savan yaratt elverili artlardan dayararlanarak, siyasi bamszla yneldiler. in hindi ve Hint yarmadasnda nispeten kolay baarya ulaan siyasi bamszlk mcadelesi, Vietnam'da komnistlerin nderliinde emperyalist sistemden kopma mcadelesinednnce, ABD, Franszlar ve yerli ibirlikiler byk bir kar-devrimci harekete giritiler. Genileyen Vietnamdevriminin ayrdedici zellii, salt sava sonrasnda emperyalistlerin zayf durumundan yararlanmakla kalmayp, birdnya savann olmad ortamda, kk bir lkenin, z gcn rgtleyerek, birka emperyalist devlete veibirlikilerine kar baaryla direnebilecei ve zafere gidebileceidir.

Japon emperyalizmine kar byk bir direnme sava iinde gelien ve giderek komprador-brokrat kapitalizmlefeodalizme kar ynelen in Devrimi, halk demokrasisinin kurulmasyla sonulanarak, emperyalist sistemde byk birgedik daha at. Endonezya'nn Hollanda egemenliinden kurtulmas, Kore, Laos ve Kamboya halklarnn tam

bamszlk mcadelelerinin zaferle sonulanmas, Uzak Dou'yu emperyalizmin zayf dt bir blge haline getirdi.

Vietnam devriminin baarl rnei izlenerek Afrika ktasnda gelitirilen bamszlk mcadeleleri de byk baarlarkazandlar. ngiliz ve Fransz smrgelerinde siyasi bamszln kazanlmas genellikle kolay olurken; smrgecikapitalizmin az gelitii, ancak 1950'lerden sonra bu gelimenin hzland Portekiz smrgelerindeki ulusal kurtulumcadeleleri, daha kkten ve zor oldu. Afrika'da kalnt halindeki klasik smrgecilii, emperyalizme baml yerli beyaz aznlk yaatmaya alrken; yeni smrgecilii, ngiliz, Fransz, Alman ve ABD emperyalistleri ortaklaagelitirmeye almaktadrlar. Afrika halklarnn birbirleriyle dayanma halinde gelien ve yeni smrgecilie kar daynelen mcadeleleri karsnda, emperyalizm ve ibirlikilerinin tutunmas mmkn deildir. Emperyalistler, ulusalkurtulu hareketlerini durdurmak iin daha ok kukla ynetimlerini glendirmeye almaktadrlar.

Kba devriminin yeni smrgecilie kar baarl rneini izlemeye alan Gney Amerika devrimci hareketleri, dahazor gelimektedirler. Subjektif artlarn yeterince hazrlanmamas, hareketler iindeki trokist etki ve azgn askeri-faistdiktatrlkler, bu zor gelimenin nedenleridir.

Smrgelerinin byk bir blmn kaybeden, eldeki smrgelerini korumada zor duruma den emperyalizm,stratejik corafik konumu ve onsuz edemeyecei zengin petrol kaynaklar nedeniyle var gc ile Ortadou lkelerineyklenmekte; klasik smrgecilik, yeni smrgecilik ve askeri igal yntemlerini i ie kullanarak, ibirlikilerivastasyla bu lkeleri ynetmeye almaktadr.

Emperyalizm, smrgecilik ve feodal karlar dorultusunda Ortadou halklarnn paralanmas, kurtulumcadelelerini zorlatrmaktadr. Krdistan'n aireti-feodal paralanml yetmiyormu gibi, drt ibirliki devlet

tarafndan en gerici tarzda smrgeletirilmesi, bu yzden uzun sre kapitalizme alamamas, Krdistan ulusalkurtulu mcadelesinin en geri dzeyde kalmasna yol amaktadr.

Arap halknn, emperyalizmin ve feodallerin karlarna gre birok ibirliki devletin kontrol altna alnmas, Arapulusal kurtulu hareketinin birlii ve baars nndeki en byk engeli oluturmaktadr. Ortadou'da emperyalizmin"Truva At" roln oynayan srail, militarist bir g olarak, Filistin halkn yurdundan srmesi yetmiyormu gibi, zamanzaman dzenledii katliam hareketleri ile yok etmeye almaktadr. Filistin direnii, emperyalizm ve yerli gericiliktarafndan tasfiye edilmek istenmektedir.

Trk ve ran ordular, blgede emperyalizmin jandarmaln stlenmilerdir. Bu iki lkede gelitirilen yenismrgecilik, devrimci hareketin amanszca ezilmesini zorunlu grmektedir.

Tm bu etkenler, Ortadou halklarnn devrimci mcadelesinin neden zor olduunu ortaya koymakta ve ayn zamandaOrtadou'daki halk hareketlerinin emperyalizmi can evinden vuracan da aklamaktadr. Asya ve Afrika'daki gcbyk lde krlan emperyalizm, bu iki ktayla SSCB arasnda bir dm noktas oluturan Ortadou'da da byk birdarbe yemekle nihai k srecine girecektir.


22/52

Sosyalist lkeler, ulusal kurtulu ve ii snf hareketleri tarafndan temsil edilen sosyalist akm, eitli sapmalarnengellemelerine ramen emperyalizmi adm adm geriletmekte, bamszlk, demokrasi ve sosyalizm iin, en kkhalklarn bile -eer cesaret edip savarlarsa- zafere gitmeleri iin her zamankinden daha elverili artlar yaratmaktadr.

e) Ulusal kurtulu, ii snf ve komnist hareketler iinde durum:

Tarih bize, devrimci akmlarn gelitii her dnemde, karlar bozulanlarn, zorla engelleyemedikleri bu akmlar, itensaptrp diledikleri dorultuda kullanmak istediklerini retmektedir. Devrimci akmlarn her cokun gelime dnemini,

ounlukla, ardndan sapmalarn yol at bir alalma dnemi takip eder. Her byk retinin kaderinde bu gerekvardr. slamlkta, Hristiyanlkta ve burjuva ideolojilerinde olduu gibi, sosyalizmde de durum farkl deildir.retilerin canl gerek z devrimi doururken, sapmalarla dile getirilen lafz dneklie yol aar.

amzn tek tutarl devrimci akm olan bilimsel sosyalizm, zellikle kinci Emperyalist Paylam Sava'n takibendnya devrimci hareketinin gsterdii byk kabartan sonra, ei grlmemi tahrifatlara urad ve uramaktadr. Buiin nclnn devrimin zaferle sonuland lkelerde yaplmas, grnte artc gelebilir. Ama sosyalizmintarihi aratrlacak olursa, durumun hi de artc olmad ortaya kacaktr. Sapmalar elbette devrimci mcadeleningelitii ve devrimin kkletii yerlerde boy verir. Devrim ve devrimci hareketin olmad yerde sapmalarn ne iiolabilir?

Bilimsel sosyalizmin, ilk defa ii snf hareketiyle kaynat Almanya'da Bernstein revizyonizminin, ardndan Il.Enternasyonal oportnizminin domas tesadf deildir; nk bu dnemde Almanya devrimin odak noktasdr.

I. Emperyalist Paylam Sava'nda, Il. Enternasyonal sosyal-ovenizminin emperyalist burjuvazinin imdadna komastesadfi deildir; nk, sava tm Avrupa'y devrimin arifesine getirmiti.

Trokizmin SSCB'de ortaya kmas ve emperyalist devletlerin ajanl rolne girmesi de tesadfi deildir; nk,sosyalist ina bir gerek olmutu. Emperyalizmi kudurtan bu durum, Troki olmasayd yine bir Troki yaratacakt.

Gnmz modern revizyonizminin, en gl sosyalist lkelerde ortaya kmas da bir tesadf deildir. Kapitalizmin birdaha dirilmemek zere tarihe gmld bir ortamda ve sosyalizmin alt-st ettii snfl toplumun kalntlarnn maddi

zeminini oluturduu sapmalar, elbette bu lkelerde kanlmaz olacaktr. Devrim gemisinin byk dalgalarla bouaboua yol ald engin denizlerde, kyya snmak isteyenler elbette kacaktr.

Dnya devrimci pratiinin doruluunu yz milyonlarn kan ile ispatlad proletarya devrimleri ann marksizmiolan LENNZM'i, ne burjuvazi ile iktidar paylamay neren, znde burjuvaziye uakln teorisi olan "toplumsalilerleme", "bar gei", "kapitalist olmayan yol" (*)

(*) Burada kastedilen, geri lkelerde, ulusal demokratik halk devrimi sonucunda kapitalist olmayan yoldan sosyalizme gei, leninisttezi deildir; "demokratik halk devrimi yapmadan reformlar yoluyla, kerte kerte sosyalizme gei" revizyonist tezidir.

tezleri, ne de emperyalizme ve gericilie en katksz uaklk teorisi olan "iki sper devlet", " dnya" ve "uluslararasyeni ekonomik dzen" safsatalar, dnya halklarnn kurtuluu yolunda eylem klavuzu olmaktan karabilir.

zellikle, emperyalizmin smrgelerinden salad artk-deerle semirttii ii aristokrasisi, bugn gelimi kapitalistlkelerde leninizme saldrmada emperyalist burjuvaziyi bile geride brakmaktadr. Gemiin komnist partilerindeortaya kan ve bugn "euro-komnizm" diye adlandrlan bu akmn kaderi, imdiden, emperyalizmin en gvendiiiktidar partileri olan sosyal-demokrat partilerin akbetine dnmektedir. Kendi devrimci partilerini henz yaratamayanemperyalist lkelerin ii snf, bu akmn maskesini drmedike, ne kendine ne de smrge halklarna ciddi biryardm yapamayacaktr. Smrgelerden artk-deer aktarma olana ortadan kaldrlmadan da byle bir grevinbtnyle gereklemesi beklenemez.

Ulusal kurtulu hareketlerinin amzn bata gelen bir devrimci akm haline gelmesinden itibaren, bu alanda da eitlisapmalarn boy verdiini grmekteyiz. znde emperyalizme, smrgecilie ve yerli gericilie bal maddi yapdankaynaklanan ve reformist, uzlac, giderek gerici bir karakter gsteren bu akmlar, bugn modern revizyonizminfideliinde boy atmaktadrlar. Burjuva ideolojilerinin tamamen deifre edilmi olmas ve halktan yz bulamamas, bueilimleri grnte sosyalist olmaya zorlamaktadr.


23/52

Emperyalist dnemde reformlarn belirgin zellii, halklarn tam bamszlk yolundan alkonulmasnda bir ara roloynamasdr. Ulusal kurtulu hareketleri tam bamszla yneldike, emperyalizm ve smrgecilerin, ibirlikilerinialttan alta harekete geirdikleri, baz reformlar dankl dle piyasaya srerek kitleleri pasifize etmeye altklar,pratiin gnmzde yzlerce defa ispatlad bir gerektir. rnein, Filistin ve Rodezya'da durum byledir. Amadevrimcilerin reformlar ellerinin tersi ile ittikleri de bir gerektir.

Eer reformlar scak mcadele iinde ve tam bamszla doru giden yolda, mcadelenin bir yan rn olarak ortayakarsa bir anlam ifade eder.

Ulusal kurtulu hareketlerinde, bamszlk olgusu dndaki tm eilimler reformisttir. Her reformist eilim de, zndeemperyalizme, smrgecilie ve yerli gericilie maddi balarla bal olanlarn eilimidir.

Gnmzde ulusal kurtulu hareketi iindeki reformist, ii snf ve komnist hareket iindeki sa ve sol sapmalar,dnya devrimci hareketinin gelimesini durduramayacaktr. Emperyalizme kar mcadelede gnmze kadar dnyahalklarna ok eyler kazandran marksizm-leninizm, bundan sonra da ok ey kazandrmaya devam edecektir.

kinci Blm

KRDSTAN TOPLUMU

Krdistan, Asya ktasnn Afrika ve Avrupa'ya ynelen, ilk ve orta alarda uygarln merkezi roln oynayan,gnmzde zengin petrol kaynaklar, stratejik corafi ve siyasi konumuyla uluslararas alanda nemini devam ettirenOrtadou'nun kilit bir blgesinde bulunmaktadr. Ortadou'nun bugnk siyasi haritas, temelde, emperyalizm veibirlikileri olan burjuvazi ve feodaller tarafndan izilmi olup, halklarn bamszlk ve demokrasi dorultusundakitalepleri nnde ciddi bir engel oluturmaktadr. zellikle, drt smrgeci devletin snrlar iine alnarak lke birliiparalanan Krt halk, bu durumdan en byk zarar grmektedir.

Krdistan, Trk, Arap ve Fars uluslarnn arasnda kalan, zerinde youn olarak Krt halknn yaad, engebeli veyksek dalarla verimli ovalarn i ie bulunduu, yeralt ve yerst kaynaklar bakmndan son derece zengin olan,yirmi milyonu akn nfusun zerinde yaad geni bir lkedir. Siyasi bakmdan, emperyalizme baml olan drtsmrgeci devletin hakimiyeti altndadr. Her devlet, uluslararas tekellerin ve kendi ekonomisinin karlardorultusunda, hakimiyeti altnda tuttuu para zerinde smrgeciliin gelitirilmesinde barol oynamaktadr.

Smrgeciliin oluturduu ekonomik ekillenme iinde aireti-feodal karlar kollanarak ve zorla yaatlaraktoplumsal paralanma derinletirilmeye allmakta; bu sre iinde, Krt uluslamas engellenerek, hakim uluslarlabtnleme politikalarna younluk kazandrlmaktadr.

amzda tamamen tasfiye olma srecindeki klasik smrgeciliin halen Krdistan'da drt ba mamur bir ekildehakim olmasnn nedenlerini, kleci toplum aamasndan gnm

kürdistan devriminin yolu - "manifesto"

Documents