DE WERELD VAN…

Käthe Kollwitz

Lotte Lenya

Irmgard Keun

Hannah Arendt

Lee Miller

Martha Gellhorn

HANNAH ARENDT 1906 - 1975

Hannah Arendt, 2012

‘A Reporter at Large: Eichmann

in Jerusalem’, New Yorker, in vijf

delen gepubliceerd (feb/mrt 1963)

Eichmann in Jerusalem:

A Report on the Banality

of Evil (1963)

Blijkbaar wil niemand weten

dat de moderne

geschiedenis een nieuw

soort mensen heeft

voortgebracht – het soort

dat door zijn vijanden in

concentratiekampen is

opgesloten en door zijn

bondgenoten in

interneringskampen

Hannah Arendt, ‘We refugees’ (1943)

‘”Het vereist moed om de publieke

ruimte te betreden,” stelde de filosofe

Hannah Arendt (1906-1975). Wie het

publieke domein betreedt, moet

volgens haar niet alleen bereid zijn om

de veilige privéruimte te verlaten, maar

ook om te handelen tegen haar of zijn

persoonlijke belangen in. En dat vereist

de nodige moed’

Plank met boeken van / over Hannah Arendt in een boekwinkel in Aken

Jeugdjaren: 1906 - 1924 1906: geboren op 14 oktober in Hannover

1909: verhuizing naar Königsberg

1913: dood van haar vader

1914: vlucht voor Russische leger

1916-1924: gymnasium in Königsberg

Hannah Arendt met haar moeder,

Martha Arendt-Beerwald (1912)

Hannah Arendt met haar grootvader, Max Arendt (z.d.)

1923 Met stiefzussen Anna en Clara Beerwald, 1921

Studiejaren: 1924 – 1928 / ‘29

Studie filosofie, theologie en Grieks in Berlijn, Marburg

(bij Heidegger), Freiburg (bij Husserl) en Heidelberg

(bij Jaspers)

Promotie in Heidelberg op ‘het liefdesbegrip bij Augustinus’

In Heidelberg, 1928 Karl Jaspers

‘Het gerucht dat hen naar de Privatdozent in Freiburg lokte en iets later naar de jonge professor in

Marburg, wilde dat daar iemand was die werkelijk ‘de zaken’ raakte, zoals Husserl dat geproclameerd

had, iemand die wist dat dit geen academische aangelegenheden waren, maar zaken die denkende

mensen na aan het hart liggen – en dat niet alleen sinds vandaag of gisteren, maar sinds

mensenheugenis – en die juist omdat de draad van de traditie voor hem gebroken was, het verleden

opnieuw ontdekte’

‘Het gerucht over Heidegger kwam eenvoudigweg hierop neer: het denken is weer tot leven gekomen;

de doodgewaande cultuurschatten van het verleden worden weer tot spreken gebracht en tijdens dat

proces blijkt dat zij iets heel anders te zeggen hebben dan de bekende, versleten trivialiteiten waarover

ze verondersteld werden te spreken. Er is een leraar; men kan misschien léren denken’

‘Men ging op het gerucht over Heidegger af om te leren denken. Wat men ondervond was dat denken

als zuivere activiteit – en dat betekent niet gedreven door dorst naar kennis of hang naar weten – een

passie kan worden die niet zozeer alle andere talenten en gaven beteugelt, als wel ordent en doortrekt.

Wij zijn zo gewend aan de oude tegenstellingen als rede en passie, geest en leven, dat het begrip

gepassioneerd denken, waarin denken en levend-zijn één worden, ons enigszins bevreemdt’

http://www.newschool.edu/nssr/newslist.aspx?id=57848

‘Professor Heidegger Spricht…’, Der Spiegel, 1966 / 1976

Fragment uit het interview van Günter Gaus met Hannah Arendt in de serie ‘Zur

Person’ (1964). Op youtube te vinden met of zonder Engelse ondertiteling. Met:

https://www.youtube.com/watch?v=dsoImQfVsO4

1929: promotie in Heidelberg op het liefdesbegrip bij Augustinus

Joods tegen wil en dank:

1926 - 1941

Fragment uit het interview van Günter Gaus met Hannah Arendt

1926: Arendt gaat naar een lezing van Kurt

Blumenfeld, president van de Duitse zionistische

beweging. Hun ontmoeting leidt tot een

levenslange vriendschap

1933: Arendt gaat zich clandestien inzetten voor

de zionistische beweging, met name betreffende

de anti-joodse maatregelen die op stapel staan.

Arrestatie door de Gestapo

Hannah Arendt en haar moeder vluchten naar Praag

en vervolgens naar Parijs – Günther Stern is al na de

Rijksdagbrand naar Parijs gevlucht (de Gestapo heeft

bij een reeks invallen na de Rijksdagbrand o.a. het

adressenboek van Bertolt Brecht in beslag genomen,

waarin ook de naam Günther Stern voorkomt)

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=3gFi_Bkp2CN89M&tbnid=LXQhRzHq4MHcGM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.geschichteinchronologie.ch/judentum-aktenlage/zionismus/bew/EncJud_jugend-aliyah-1933-1970-ENGL.html&ei=WTyuUe6rG4aT0QWewoCADw&psig=AFQjCNFr9Zto5tadIm48ZL3-wNScVuAgkQ&ust=1370459446294258

Na de Duitse inval wordt Hannah Arendt geïnterneerd in het vrouwenkamp Gurs,

een voormalig vluchtelingenkamp voor internationale brigadisten;

Hannah Arendt kan na een paar maanden ontsnappen

1940: huwelijk met Heinrich Blücher

In Montauban loopt Arendt Heinrich

Blücher tegen het lijf, haar vriend die

na de Duitse inval in een ander kamp

was geïnterneerd. Vanaf dat moment

doet het stel er alles aan om aan visa

voor Amerika te komen. Met behulp

van Günther Stern weten ze visa te

bemachtigen en in mei 1941

vertrekken ze met de boot vanuit

Lissabon naar Amerika. Hannah’s

moeder weet het stel enkele weken

later te volgen

Amerika: 1941 - 1975

1941-1944: redacteur van het tijdschrift ‘Aufbau’

1953-1956: professor aan het Brooklyn College (New York)

1963-1967: professor aan de University of Chicago

1967-1975: professor aan de New School for Social Research (New York)

1975: sterft op 4 december in New York

1950 ca. 1965

1951

Met Karl Jaspers in St. Moritz Met Jaspers en bondspresident

Heus bij de uitreiking van de

Vredesprijs van de Duitse

Boekhandel, 1958

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=vJaxnFB3RGMYHM&tbnid=UN-eT-pgiOCtEM:&ved=0CAUQjRw&url=http://learningabouttheholocaust.blogspot.com/2011_10_01_archive.html&ei=HUWuUdOCK-jb0QWvy4H4Dg&bvm=bv.47244034,d.d2k&psig=AFQjCNG463bIiuOvENSXC_COGwtNDZ_jHQ&ust=1370461819386733

Bard College Cemetery, New York

FILOSOFIE NA AUSCHWITZ

Net als voor veel andere filosofen vormde Auschwitz voor Arendt een cesuur in de geschiedenis

‘Nooit weer Auschwitz’ was ook een van de belangrijkste redenen voor de Universele Verklaring van

de Rechten van de Mens (1948)

Als concrete plaats waar gruweldaden plaatsvonden en als symbool voor de Shoah staat Auschwitz

voor het verlies aan vertrouwen in de mensheid

Arendt: ‘Duitsland heeft in minder dan zes jaar de morele structuur van de westerse wereld

vernietigd’

'na Auschwitz een gedicht schrijven is barbaars'

Afwending van de filosofie na de ervaring van de

Gleichschaltung → politieke theorie

DE BANALITEIT VAN HET KWAAD

‘De Nederlandse correspondent Harry Mulisch is de enige verslaggever van het

proces wiens conclusies op belangrijke punten overeenkomen met die van mijzelf’

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=UuLM4hte5OdguM&tbnid=ehzSrqyVhe2AyM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.kb.nl/dossiers/geschiedenis/eichmannproces-in-1961&ei=sNquUcPpAsrR0QXg-YGgCA&bvm=bv.47380653,d.d2k&psig=AFQjCNFuc0nZAjR4KJX9R4fN62gMFfezjg&ust=1370499933007501

Op 23 mei 1960 was er een arrestatiebevel

Proces:11 april t/m 15 december 1961

Hoofdaanklager: Gideon Hausner

Verdediger: Robert Servatius

Eichmann werd ter dood veroordeeld

Op 31 mei 1962 werd hij opgehangen

David Ben-Gurion,

eerste minister-president

van Israël

Adolf Eichmann werd op

1 juni 1962 opgehangen

Fragment uit het interview van Günter Gaus met Hannah Arendt

‘HET RECHT OM RECHTEN TE HEBBEN’

1951 o.a. ‘Wij vluchtelingen’ (1943)

Totalitarisme:

- mensen overbodig maken

- statenloosheid

Vluchtelingen:

- rechten van de mens vs.

burgerrechten

- vluchtelingenkampen

- ‘recht om rechten te hebben’

Rechtsfilosofe Nanda Oudejans in ‘Durf te denken’

Fragment uit de serie ‘Durf te denken’, afl. 11, ‘Hannah Arendt’

https://www.youtube.com/watch?v=KF8viSnYYtU