ksiĘgosusz pomór bydła pestis bovum, cattle plaque

2 Katedra Epizootiologii Marek Chmielewski

KSIĘGOSUSZpomór bydła

pestis bovum, cattle plaque

KSIĘGOSUSZpomór bydła

pestis bovum, cattle plaque

Ostra, wirusowa, o dużej śmiertelności choroba bydła domowego i bawołów. Na zakażenie wrażliwe są również owce, kozy i wolno żyjące przeżuwacze

Charakteryzuje się gorączką, płytkimi owrzodzeniami na błonie śluzowej dziąseł, języka, policzków i podniebienia twardego.

Surowiczy lub śluzowo-ropny wyciek z nozdrzy i worków spojówkowych oraz silna biegunka

Ostra, wirusowa, o dużej śmiertelności choroba bydła domowego i bawołów. Na zakażenie wrażliwe są również owce, kozy i wolno żyjące przeżuwacze

Charakteryzuje się gorączką, płytkimi owrzodzeniami na błonie śluzowej dziąseł, języka, policzków i podniebienia twardego.

Surowiczy lub śluzowo-ropny wyciek z nozdrzy i worków spojówkowych oraz silna biegunka

Marek ChmielewskiKatedra Epizootiologii5

Księgosuszetiologia

Wirus księgosuszu należy do rzędu Mononegavirales, rodziny Paramyxoviridae, podrodziny Paramyxovirinae, rodzaju Morbillivirus.

Morbillivirus: obejmuje obecnie wirusy: odry, księgosuszu, nosówki psów, pomoru małych przeżuwaczy, nosówki fok oraz morbiliwirusy delfinów i morświnów (wirus nosówki delfinowatych)

Szczepy wirusa księgosuszu różnią się między sobą zjadliwością, inwazyjnością i tropizmem tkankowym

Wirus księgosuszu należy do rzędu Mononegavirales, rodziny Paramyxoviridae, podrodziny Paramyxovirinae, rodzaju Morbillivirus.

Morbillivirus: obejmuje obecnie wirusy: odry, księgosuszu, nosówki psów, pomoru małych przeżuwaczy, nosówki fok oraz morbiliwirusy delfinów i morświnów (wirus nosówki delfinowatych)

Szczepy wirusa księgosuszu różnią się między sobą zjadliwością, inwazyjnością i tropizmem tkankowym


Księgosuszetiologia

Wiriony pleomorficzne o kształcie sferoidalnym, średnicy 100-150 nm lub kształtu długiej nici z wypustkami

Wrażliwy na temperaturę i światło Wrażliwy na czynniki fizyko-chemiczne Gnicie powoduje szybką inaktywację W nawozie, na ścianach, podłodze nie dłużej niż 24

godziny W mięsie dojrzewającym krótko, w mięsie solonym i

zamrożonym kilka miesięcy Skóry suszone nie są zakaźne


Księgosuszepizootiologia

Endemicznie w Afryce oraz w południowej Azji Wygasł w Polsce w 1920 roku Wrażliwe bydło domowe i bawoły odpowiedzialne

za utrzymanie epizootii W rejonach endemicznych zachorowania dotyczą

określonej grupy wiekowej Bydło dorosłe - odporne po przechorowaniu lub

szczepieniu, cielęta – chronione przez p.ciała siarowe



Najbardziej wrażliwe na zakażenie jest młode bydło w wieku około 12 m-cy

Małe przeżuwacze jako alternatywny rezerwuar zarazka Chorować mogą wielbłądy a w Azji chorują świnie

(europejskie nie chorują pomimo wrażliwości na zakażenie)

Od 1942 roku znane jest na terenie zachodnie Afryki pojęcie pomoru małych przeżuwaczy, jest to choroba powodowana przez szczepy wirusa księgosuszu, które utraciły zdolność zakażania bydła drogą naturalną



Przenoszenie drogą aerogenną, rzadko przez karmę lub wodę do picia

Najgroźniejsze nowo wprowadzone do stada zwierzę Wirus nie przenika przez nie uszkodzoną skórę i błonę

śluzową p.pokarmowego Skuteczne sztuczne zakażenie przez spojówki i drogi

oddechowe Wydalanie wirusa 3 tygodnie, wyjątkowo 12 tygodni, po

tym okresie organizm całkowicie uwalnia się od wirusa i jest odporny do końca życia. Brak długotrwałego nosicielstwa i siewstwa


Księgosuszpatogeneza

Wirus wnika przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych

Miejscem pierwotnego namnażania migdałki oraz zagardłowe węzły chłonne

Krwioobieg, zakaża głównie limfocyty i monocyty Wiremia 1-2 dni przed pojawieniem się objawów klinicznych Namnażanie w bł.śl. przewodu pokarmowego i oddechowego

oraz płucach Powstają nadżerki, na ich obrzeżach włóknik tworzący złogi Biegunka, szybkie odwodnienie , ciężkie zaburzenia w

krążeniu i zejście śmiertelne


Księgosuszpatogeneza

W momencie pojawienia przeciwciał miano wirusa gwałtownie spada

Długość okresu wiremii zależy od szczepu wirusa i odporności zwierzęcia

Wydalanie wirusa ze wszystkimi wydzielinami i wydalinami, głownie z worka spojówkowego, nosa i z kałem

Wydalanie w okresie gorączkowym i przez kilka dni po ustąpieniu gorączki


Księgosuszobjawy kliniczne

Okres inkubacji 4-7 do 15 dni i zależny od zjadliwości szczepu

Przebieg: ostry poronny bezobjawowyKlasyczny przebieg: ostra gorączka, nadżerki w jamie

gębowej, zapalenie żołądków i jelit, biegunka, odwodnienie, zejście śmiertelne



Napad gorączki nagły, bez zmian na błonach śluzowych, w 2 dniu 41,5 –42°C; najpierw niepokój później apatia

Śluzawica sucha, włos nastroszony, oddechy przyspieszone, spadek wydajności mlecznej, bł.śl. zaczerwienione

Nadżerki na bł.śl. jamy gębowej, dróg oddechowych i układu moczowo-płciowego po 2-5 dniach od wystąpienia gorączki

Nadżerki powiększają się i pokrywają grubym żółtawym nalotem obumarłych komórek

W jamie nosowej śluzowo-ropna, cuchnąca, wydzielina



Zwiększone pragnienie, rzadki kał, biegunka, odwodnienie

Kał cuchnący z domieszką mas nekrotycznych, śluzu i krwi

Oddech ciężki i bolesny, opuszczona głowa, oczy zapadnięte, grzbiet łukowato wygięty

Śmierć większości chorych zwierząt w okresie 6-12 dni od wystąpienia choroby

U krów ciężarnych - ronienia



W formie poronnej – łagodna biegunka Brak nadżerek w jamie gębowej Bezobjawowo – tylko badanie serologiczne

wskazują na trwające lub przebyte zakażenieU bydła w pełni wrażliwego – rokowanie niepomyślne.

W przypadku wystąpienia biegunki z reguły zejście śmiertelne.

Współczynnik śmiertelnośći u bydła wysokomlecznego od 95 do 99 %, u ras prymitywnych 50-66 %


Księgosuszsekcja

Zmiany podobne jak przy BVD-MD Zwłoki wychudzone i odwodnione Okolica odbytu ze śladami kału Błona śluzowa jamy gębowej – ogniska martwicy i powierzchowne

nadżerki z nalotami włóknika Bł.śl. żołądka zapalnie zmieniona z silnym nacieczeniem Jelita cienkie silnie przekrwione z punkcikowatymi wybroczynami Podobnie jelita grube Pęcherzyk żółciowy silnie powiększony, wypełniony żółcią Histopatologia mózgowia – rozsiane okołonaczyniowe nacieki

limfocytarne Pod wsierdziem w lewej komorze serca, pod nasierdziem podstawy

serca i wzdłuż naczyń wieńcowych liczne wybroczyny


Księgosuszrozpoznawanie

Wywiad, w rejonach występowania enzootycznego

Objawy kliniczne Zmiany anatomopatologiczne Badania laboratoryjne – obejmujące wykazanie

obecności antygenów wirusa księgosuszu Rzadziej izolacja i identyfikacja wirusa



Zwłoki nie są dobrym materiałem do badań, mało wirusa.

Wybrać 6-10 osobników z gorączką i nadżerkami Pobrać krew na surowice i do badań

hematologicznych, wymazy z worka spojówkowego oraz nekrotyczną masę z nadżerek

Ubój 2 zwierząt z tej grupy w celu pobrania węzłów chłonnych, śledziony i migdałków



Podstawowym odczynnkiem diagnostycznym jest surowica antywirusowa, uzyskana po uodpornieniu królika szczepem Yamanouchi/Nakamura III

Antygen wykrywa się w tkankach techniką przeciwwsobnej immunoelektroforezy lub odczynem precypitacji w żelu agarowym – jeżeli ujemne to

Ekstrakt z węzłów chłonnych bada się OWD – jeżeli ujemne to

10 % zawiesiną śledziony i migdałków zakaża się wrażliwe bydło lub kozy. Okres obserwacji 3 tygodnie



Rozpoznanie różnicowe: Wirusowa biegunka bydła i choroba błon

śluzowych (BVD-MD) Pomór małych przeżuwaczy Pryszczycę Głowicę


Księgosuszpostępowanie

Choroba zwalczana z urzędu i podlegająca obowiązkowi zgłaszania

Na terenach wolnych bydła podejrzanego o zakażenie nie leczy się, podlegają eutanazji, a zwłoki utylizacji

Kraje wolne – zakaż importu bydła z regionów enzootycznego występowania choroby

Możliwe zawleczenie ze zwierzętami egzotycznymi do ogrodów zoologicznych (Rzym 1951)

Ścisłe rygory zoosanitarne Program GREP (Global Rinderpest Eradication

Programme)

ksiĘgosusz pomór bydła pestis bovum, cattle plaque

Documents